Sri Gur Pratap Suraj Granth Steek - Volume 8

ਸੀ ਗੁਰ ਪੁਤਾਪ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰੰਥ

ਜਿਲਦ ਅਠਵੀਂ

ਕਓਂ' `ਸ੍ਰੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫਤਹ।।
[ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰੰਥਾਵਲੀ - ਜਿਲਦ ੮]
ਕਵੀ ਚੂੜਾਮਣੀ ਭਾਈ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਜੀ
ਕ੍ਰਿ

ਆਂ

ਸੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਥ

(ਰਾਸਿ ਛੇਵੀਂ ਤੇ ਸੌਤਵੀਂ' ਸਾਰੀ)

ਅਤੇ ਸ਼ੇਸ਼
ਪ੍ਰਯਾਵਾਂ ਤੇ ਉੱਧਾਰਾਂ ਸਮੇਤ ।
ਸੈਪਾਦਿਤ:-
ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਨ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਡਾਕਟਰ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਜੀ
(ਕਰਤਾ “ਕਲਗੀਧਰ ਚਮਤਕਾਰ”)

ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ, ਪਜਾਬ

8੩1 30 41714 ੩0॥#੦ ੧॥੧#॥ਤ੧਼ ੯01.. ੧੯131 (੩ ੦੦੨੪੧

ਸਕ੮੧ €1407੩7॥੨॥੩3 131083 ੩੨3੩੦੧॥੩ 3131£13
036੦2 : 8133 ੯3 $33£0੩

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰੰਥ ਜਿਲਦ ਅਠਵੀ'
ਸੈਪਾਦਨ : ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ

ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ
ਪਹਿਲੀ ਐਡੀਸ਼ਨ : 1991
ਦੂਜੀ ਐਡੀਸ਼ਨ _: 2011
ਕਾਪੀਆਂ _. __ : 5000
ਕੀਮਤ 2...
1120 - ਗ.ਪੁ. - 1577

ਛਾਪਕ : ਚੇਤਨਾ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਪ੍ਰੇਸ, ਸ਼ਾਪ ਨੰ: 107, ਬਡਹੇੜੀ, ਸੈਕਟਰ 41-ਡੀ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ
ਚਾਹੀ' : ਕੈਟਰੋਲਰ, ਛਪਾਈ ਤੇ ਸਟੇਸ਼ਨਰੀ ਵਿਭਾਗ, ਪੈਜਾਬ

ਸ਼ਿਕਾਰ ਜਾਣਾ ।

ਬਾਜ਼ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਫੜਿਆਂ ।
ਸ਼ਾਹੀ ਸ਼ੇਨਾਂ ਦੀ ਚੜ੍ਹਾਈ ।
ਲੋਹ ਗੜ੍ਹ ਯੁਧ ।

ਬੀਬੀ ਵੀਰੋ ਘਰ ਰਹਿ ਗਈ ।
ਬੀਬੀ ਜੀ ਨੂੰ ਲਿਆਂਦਾ ।
ਲੋਹ ਗੜ੍ਹ ਯੁੱਧ ।

ਅਲੀ ਮੁਹੋਮਦ, ਸਿੰਘਾ ਬੱਧ !
ਨੰਦਾ; ਮਿਰਜ਼ਾ ਬੇਗ ਬੁੱਧ ।
ਤੋਤਾ ਤਿਲੋਕਾ ਆਦਿ ਬੇਂਧ ।
ਯੁੱਧ-ਜਾਰੀ ।

ਦੂਤ ਆਵਨ ।
ਸੁਲਤਾਨ ਬੇਗ ਬੇਂਧ ।
ਮੁਗਲਸ ਖਾਂ ਬੱਧ । ਵਿਜੈ ।
ਸ਼ਹੀਦ ਸਸਕਾਰੇ । ਝਬਾਲ ਆਏ
ਬੀਬੀ ਵੀਰੋ ਦਾ ਵਿਆਹ ।
ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਨੂੰ ਹਾਰ ਦੀ ਖ਼ਬਰ !
ਗੁਰੂ ਜੀ ਗੋਇੰਦ ਵਾਲ ਪੁੱਜੇ ।
ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਰਸ਼ਨ ।
ਗੋਇੰਦਵਾਲੋਂ ਕਰਤਾਰ ਪੁਰ ।
ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਿਕਾਰ, ਕੌਲਾਂ ਨੂੰ ਉਪਦੇਸ਼ !
ਕਉਲਾੀਂ ਪ੍ਰਲੋਕ ਗਮਨ ।
ਪਠਾਣ ਉਮਰਾਵ ਸਿੱਖ ਹੋਯਾ ।
ਕਰਤਾਰ ਪੁਰੋਂ' ਕੂਚ !

ਘੇਰੜ (ਭਗਵਾਨ ਦਾਸ) ।
ਘੇਰੜ ਬਕਬਾਦ ।

ਘੇਰੜ ਮ੍ਰਿਤੂ ।

ਪ੍ਰਸੰਗ
ਜਲੋਜ੍ਰ ਜੂਬਾ ਚੜ੍ਹਾ ਲਿਆੰਦਾ।
ਜਗ ਦੀ ਤਕਾਰੀ। _

੧੧

੧੨
ਯਤ
੧
੧੫
੧੬
੧੭
੧੮
੧੯
੨੦
੨੧
੨੨
੨੩
੨੩
੨੫
੨੬

੧੭
੨੮
੧੮

ਨ
ਪ੍ਰਮਗ
ਪੈ ੧੪੭੬੧

ਗਾਸ਼ਿ ਸੱਤਵੀ' ।

ਮੰਗਲ । ਸੂਰਜ ਮਲ ਸਗਾਈ ।
ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਘੋੜੇ ਖ੍ਰੀਦਣ ।
ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਕਾਂਸ਼ੀ ਵਿਖੇ ।
ਕਾਂਸ਼ੀ ਪੰਡਤਾਂ ਨਾਲ਼ ਚਰਚਾ ।
ਕਾਂਸ਼ੀਓਂ ਅੰਮ੍ਰਤਸਰ ।

ਸੂਚਜ ਮਲ ਜੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ।

ਸ਼ਿਕਾਰ । ਬਾਸਰਕੇ ਬੀੜ ।
ਸ਼੍ਰੀ ਚੋਲ੍ਹਾ ਸਾਹਿਬ ਦਰਸ਼ਨ ।
ਦੋਲ੍ਹ (ਬੋਣੀ) ਦੀ ਕਥਾਂ।

ਮ੍ਰਿਤਕ ਗੁਰਮ੍ਰਿਜਾਦਾ ਭਾ: ਜ

ਰੀ ਹਰਿਰਾਇ । ਅਵਤਾਰ । ਮਾਲਵੇ
ਵੱਲ ਕੂਚ ।

ਡਹੋਲੀ ਸਾਂਈਦਾਸ ਦੇ ਘਰ ।

ਵੱਤੇ ਘਰ, ਭਾਈ ਸਾਦਾ ਸਾਂ

ਭਾਈ ਸਾਧੂ ਰੂਪਾ !

ਭਾਈ ਸਾਧੂ ਰੂਪਾ ।

ਮਾਤਾ ਦਮੇਂਦਰੀ ਪਰਲੋਕ ।

ਰਾਮੋ, ਸਾਂਈਂ ਦਾਸ ਪ੍ਰਲੋਕ ।

ਡਰੋਲੀਓਂ ਭਾਈ ਰੂਪੇ ।

ਜੋਧ ਸ਼ਾਹ ।

ਬਖਤ ਮਲ ਤਾਰਾ ਚੌਦ । ਘੋੜੇ ।

ਦਰਿਆਈ ਘੋੜੇ ।

ਬਿਧੀ ਚੈਦ ਕੇਰੇ ਦੇ ਰੂਪ ।

ਕਸੇਰੇ ਨੂੰ ਸ਼ਾਹ ਵਲੋਂ ਇਨਾਮ ।

ਕਸੇਰੇ ਨੇ ਹੋਰ ਭੇਤ ਲੈੜੇ

੨੩
੧੪
੨੫
੨੬

੨੭
੨੮
੧੯੮

ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਜਾਵਤ ।
ਇਕ ਘੋੜਾ ਲਿਆਂਦਾ ।
ਪਹਿਲਾ ਘੋੜਾ ਉਦਾਸ ।
ਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾਂਗੜ ਪੁਰ ਗਏ ।
ਬਿਧੀ ਚੰਦ ਰਮਲੀ ਦੇ ਭੇਸ ।
ਦਰਬਾਰ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚ ।
ਦੂਜਾ ਘੋੜਾ ਲੈਕੇ ਟੁਰਨਾ ।
ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਹਜ਼ੂਰ ।

ਯੁੱਧ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ।
ਕਾਂਰਫ਼ ਪੁਰੋਂ ਕੂਚ ।

ਜੈਗ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ।
ਲਲਾਬੇਗ ਦੀ ਚੜ੍ਹਾਈ ।
ਸ਼ਾਹੀ ਫੌਜ ਮਾਲਵੇ ਪੁੱਜੀ ।
ਹਸਨ ਖਾੰ ਦੂਤ ।

$$ ਹੈ

ਦਿਨ ਚੜ੍ਹੇ ਦਾ ਲੁੱਧ ।

99 25 ਜਾਰੀ ।
ਕਾਬਲ ਬੇਗ ਬੌਂਧ।
ਕੈਬਰ ਬੇਗ ਬੱਧ ।
ਕਾਸਮ ਬੇਗ ਬੋਂਧ ।

ਭਾਈ ਜੇਠਾ; ਸ਼ਮਸਬੇਗ ਬੱਧ ।
ਲਲਾਬੇਗ ਬੱਧ ।
ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਵਿਜੈ ।
ਹਸਨ ਖਾਂ ਨੂੰ ਸੂਬਾ ਬਣਾਯਾ ।
ਨਿਬਾਣੇਂ ਵਾਲਾ ਕਾਲੂ ਨਾਬ ।
ਕਾਂਗੜ ਪੁਰ। ਅਜ਼ਗਰ ।
ਕਾਂਗੜ ਪੁਰ ਭੇਰਾ ।

ਕੂਚ । ਫਤੂਹੀ ਰਾਹਕ ।
ਕਰਤਾਰ ਪੁਰ ਆਏ ।
ਕਰਤਾਰ ਪੁਰ ਦਰਬਾਰ !

ਨ ਤਾਸ, ਦਾਦਾ

)__ਰਾਸਿ ਛੀਵੀ' ਚੱਲੀ _£

% “6 ਦੇਤ ੮. ਪ੍- <-੮' -੨<ਨ “੦੦੬ “ਕਤ “ਦੇ ਦਡ34

ਡੀ
ਕ ਓ ਸਤਿਗੁਰਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥

/
੧ ਓ ਸ੍ਰੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫਤਹ ॥
ਅਥ ਖ਼ਸ਼ਟਮ ਰਾਸ ਪ੍ਰਾਂਰੈਭਤੇ ॥

ਅਰਬ- ਹੁਣ ਛੇਵੀਂ ਰਾਸਿ ਦਾ ਆਰੇਭ ਕੀਤ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਅਥ ਜੁੱਧ ਪ੍ਰਬੈਧ ਕਥਨੰ” ॥

(ਪ੍ਰੈਧ=ਕਾਵਯ ਰਚਨਾਂ । ਮਜ਼ਮੂਨ ॥
ਅਰਬੋ-ਹੁਣ ਜੁੱਧਾਂ ਦੇ ਮਜ਼ਮੂਨ ਦਾ ਕਥਨ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ।

ਦਿ

ਅੰਸੂ ੧ [ਮੰਗਲ । ਨਾਰਦ ਆਗਮਨ ।]

<< ੬

੧. ਇਲ਼੍ਹ ਦੇਵ-ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦਾ-ਮੰਗਲਨ।
ਵਲ ਸਤਿ ਚੈੜਨ ਆਣੀਦ ਇਕ ਅਮਤਿ ਭਾਂਤ ਪ੍ਰਿ, ਪੂਰ ॥
ਨਭ ਸਮ ਸਭਿ ਮਹਿੰ, ਸ਼ੁਭ ਕਰਨ, ਗਨ ਮੰਗਲ ਕੋ ਮੂਰ ॥ ੧ ॥
ਰਲ ਆਨੰਦ=ਦੇਖੋ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪੂਰ: ਅਧਸਾਯ ੧
ਅੰਕ ੩ ਦੇ ਪਦਰਥ ।
ਅਰਬੋ- ਇਕ (ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਜੋ) ਸਤਿ ਚੇਤਨ ਆਨੰਦ (ਹੈ ਅਰ ਜੋ) ਅਸਤਿ; ਭਾਂਤਿ; ਪ੍ਰਿਯ
(ਰੂਪ ਹੋਕੇ) ਸਭਨਾਂ ਵਿਚ ਅਕਾਸ਼ ਵਾਡੂ ਪੂਰਨ ਹੇ ਰਿਹ ਹੈ, (ਉਹੀ) ਸ਼ੁਭਤਾ ਦੇ ਕਰਨੇ

ਵਾਲਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਮੰਗਠਨੰ ਦਾ ਮੂਠਨ ਹੈ (ਇਸ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਉਸ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਕੂਪ
ਮੰਗਲ ਕਰਦ! ਹਾਂ) ।

ਵੱਪਾ:=ਅਬ ਜੁੱਧ ਪੂਸੈਗ ਬਰਨਨੈ ।

71ਸਤਿ ਚੇਤਨ ਆਨੰਦ; ਅਸਤਿ ਭਾਂਤਿ ਪ੍ਰੇਯ ਦੇ ਜੇ ਅਰਥ ਕਵੀ ਜੀ ਨੇ ਆਪ ਕੀਤੇ ਹਨ
ਉਹ ਇਉਂ ਹਨ-ਸਤਿ ਚੇਤਨ ਆਨੌਦ ਪੂਤੱਛ । ਅਸਤਿ ਭਾਂਤਿ ਪ੍ਰਿਯ ਆਤਮ ਲੈਂਡ । ਇਹ ਤੀਨਹੁ
ਜਿਤ ਕਿਤ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਾਵੇ' ॥ ਇਨ ਬਿਹੀਨ ਕਿਤ ਕਲੁ ਨ ਜਨਾਵੇ ॥ ਅਸਤੀ ਹੈ ਸੁ ਪਦਾਰਥ ਸਾਚੁ ॥
ਢਿਤ ਭਾਂਤੀ ਪਰਕਾਸ਼ ਉੱਬਾਚ ॥ ਪਾਇ ਪਦਾਰਬ ਪ੍ਰਿਯ ਆਨੰਦ ॥ ਇਮ ਤੀਨਹੁ ਸਭਿ ਮਹਿ
ਝਰਤੇਦ ॥ [ਭੁਗ ੫ ਆ ੪੭ ਅੰਕ ੩੪]

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੭੭੮) ਰਾਸਿ ੬। ਔਸੂ ੧.
ਭਾਵ-ਅਕਾਸ਼ ਦੇ ਦੇ ਗੁਣ ਹਨ ਵਿਆਪਕਤਾ ਤੇ ਅਮੈਗਤਾ । ਵਿਆਪਕਤਾ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਵਿ
ਜੀ ਨੇ ਸਪਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਅਕਾਸ਼ ਵਾਂਗੂ ਉਹ ਸਭਨਾਂ ਵਿਚ ਪਰੀ ਪੁਰਨ ਹੈ; ਅਮੈਗਤਾ
ਵਾਲੇ ਖਿਆਲ ਨੂੰ ਆਪ ਨੇ ਸਾਫ ਨਹੀਂ ਦੱਸਿਆ, ਪਰ ਗੁਰ੍ਹ ਆਸ਼ੇ ਵਾਲੀ ਅਸੈਗਤਾਂ ਜੇ ਮਾਨੋ
ਚੈ ਭੀ ਤੇ ਨਹੀ ਭੀ ਅਗਲੋਂ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਦਰਸਾਈ ਹੈ, ਜਦ ਕਿਹਾ ਰੈ ਕਿ ਉਹ ਸ਼ੁਭਤਾ ਦੇ ਕਰਨੇ
ਵਾਲਾ ਤੇ ਮੰਗਲਾਂ ਦਾ ਮੂਲ ਹੈ । ਅਕਾਸ਼ ਜੜ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਜੀਕੁੰ ਅਸੈਗ ਹੈ, ਪ੍ਰਮਾਤਮਾਂ ਚੇਤਨ
ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਮੈਂਗ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਜਿਵੇਂ ਰਾਗ ਦ੍ਰੇਖ ਵਿਚ ਫਸੇ ਜੀਵ _ਅਮੈਗ ਨਹੀਂ
ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਤਿਵੇਂ ਪੁਮਾਤਮਾ ਅਮੈਗ ਰਹਿਣੇ ਵਿਚ ਅਸਮਰਬ ਨਹੀਂ; ਉਹ ਅਮੈਗ ਹੈ; ਐਉਂ
ਅਸੈਰ! ਹੁੰਦਾ ਹੋਯਾ ਵੀ ਉਹ ਮੰਗਲਾਂ ਦਾ ਮੂਲ ਤੇ ਨੇਕੀਆਂ. ਦਾ ਕਰਨਹਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਤੇ
ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਵਿਚਾਰ ਗੁਰਮਤ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਪੂਕਾਰ ਹੈ:-

ਵੇਦਾਂਤ ਨੇ ਪੂਮਾਤਮਾਂ ਨੂੰ ਸਤਿ, ਚਿਤ, ਆਨੈਂਦ ਯਾ ਅਸਤਿ; ਭਾਂਤਿ; ਪ੍ਰਿਯ ਆਖਿਆ ਹੈ ।
ਇਸ ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਤੇਂਤ੍ਹ ਸਰੂਪ ਦਾ ਵਰਰਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਹ ਜਗਤ ਤੋਂ ਅੇਂਗ ਤੇ ਮੁੱਲੋੱ
ਨਿਰਲੋਪ ਹਸਤੀ ਸਹੀ ਚੁੰਦਾ ਹੈ । ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਰਰ% ਸ਼ੋਕ, ਦੁੱਖ; ਦਚਦ ਪੂਰ ਦਇਆ ਕਰਨ ਤੇ
ਤੁੱਠਣ ਆਦਿ ਵਲਵਲਿਆਂ ਤੋਂ ਸੁੰਨ ਤੇ ਇਨਸਨ ਦੀਆੰ ਲੋੜਾਂ ਤੋਂ ਏਪਰਵਾਹ; ਉੱਚਾ ਤੇ
ਔਸੈਗ ਸਹੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਕ ਨਿਰਾਸਤਾ ਵਾਨਾ ਵਜੂਦ ਜਪਦਾ ਹੈ ਤੇ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਐਸੇ
ਪੁਮਾਤਸਾ ਨਾਲ ਕੋਈ ਰਸ ਨਹੀ ਰਹਿ ਸਕਦਾ । ਇਹ ਲੋਕ ਇਸ ਅੜਚਨ ਤੇ ਰੁਕ ਗਏ ਹਲ
ਕਿ ਜੇ ਉਹ ਕਿੱਲੇ ਫੁਰਨੇ ਯਾ ਸੋਚ ਵਿਚ ਆਉਂਦਾ ਯਾ ਕਿਯਾ ਕਰਦਾ ਸਿੱਧ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਅਨੰਤ
ਤੋ ਅਵਿਨਾਸ਼ੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਦਾ; ਇਸ ਕਰਕੇ ਬ੍ਰਹਮ ਨੂੰ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਅਸੈਂਗ ਤੇ ਨਿਰਲੇ੫
ਨੂਪ ਦਿਤਾ । ਇਸ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਇਕ ਰੂਪ ਹੋਰ ਮੰਨਿਆਂ ਗਿਆ ਹੈ) ਜੋ ਸ਼ੁੱਧ ਸੰਤੋਰੁਣ ਮਾਇਆ

ਵਿਚ ਬ੍ਰਹਮ ਦੇ ਪ੍ਰਤਿਬਿੰਬ ਦਾ ਰੂਪ ਹੈ । ਇਸ ਨੂੰ ਈਸ਼ਰ ਕਿਹਾ ਹੈ । ਇਸ ਵਿਚ ਛੇ ਗੁਣ
ਦੱਸੀਂਦੇ ਹਨ:-ਸੈਸ਼੍ਰਜ; ਜਸ, ਦੈਰਾਰ, ਉਦਾਰਤ) ਲਛਮੀ, ਰਯਾਨ ( ਦੇਖੋ ਰਾਸ ੫ ਸੰਸੂ
8੬ ਅੰਕ ੧੭ ਦੀ ਟੂਕ ਪੰਨਾ ੨੬੯੫)। ਇਸ ਈਸੂਰ ਨੂੰ ਬ੍ਰਹਮ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਤੇ ਜੀਵ ਤੈ
ਤੋਂ ਉਪਰ ਥਾਂ ਦਿੱਤਾ ਹੈ । ਜੋ ਅੰਤ ਨੂੰ ਆਦਿ ਰਪ (ਬ੍ਰਹਮ) ਵਿਚ ਲੀਨ ਹੈ ਜਾਂਦਾ

ਹੈ। ਪਰੰਤੂ ਗੁਰੂ ਘਰ ਵਿਚ ਉਸੇ ਨਿਰਲੇਪ; ਅਲੋਪ, ਅਲ਼ਗ ਸਤਿ ਚਿਤ ਆਨੰਦ ਹਦ
ਹੀ ਛਿਪਾਲੂ, ਚ ਦਿਆਲ; ਭਗਤ ਵਤਸਨ ਆਦਿ ਪਿਆਰਾਂ ਵਾਲਾ ਦੱਸਿਆ ਹੈ । ਯੋਬ; “ਸਭ
ਤੇਜੀ ਕੁਦਰਤਿ ਤੈ ਕਾਦਿਰੁ ਕਰਤਾ ਪਾਕੀ ਨਾਈ ਪਾਕੁ 1? -ਉਹ ਕਰਤਾਰ ਹੈ, ਉਹੇ ਕਾਦਿਰ
ਹੈ ਅਰਥਾਤ ਸਾਰੀ ਰਚਨਾਂ ਨੂੰ ਰਚਕੇ ਪਾਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪ੍ਰਬੋਧ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਅਲੇਪ
ਹੈ । ਅੰਤੇ ਰਚ; ਪਾਲ; ਪ੍ਰਬੈਧ ਕਰਕੇ ਐੱਕੈ ਅਬਿਨਾਸ਼ੀ ਕੀਕੁਣ ਹੈ ? ਇਸ ਦਾ ਅਸਲ
ਭਾਵ ਇਕ ਤੁਕ ਵਿਚ ਦੱਸਕੇ ਦਾਰਸ਼ਨਕਾਂ ਦੀ ਮੁਸ਼ਕਿਠ ਬੀ ਹੱਲ ਕਰ ਦਿਤੀ ਹੈ:-“ਹੁਕਮੁ
ਠ ਕਹਿਆ ਜਾਈ” । ਅਰਬਾੜ; ਪ੍ਰਮਾਤਮਾਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਕਰਿੰਦੇ ਹੇ ਕਿ ਉਹ ਅਰਾਮ ਅਗੋਚਰ ਹੋਣ
ਕਰਕੇ ਕਬਨ ਵਿਚ ਨਹੀਂ' ਹੈ; ਤਿਵੇਂ ਹੀ ਸਮਝ ਲਓ ਕਿ ਉਸ ਦਾ “ਹੁਕਮ” ਅਰਥਾਤ ਉਸ ਦੇ
“ਬੋਚਰ ਤੇ ਕਰਨੇ ਬੀ ਅਕੱਥਨੀਯ ਹਨ, ਜਿਹੜਾ ਉਸ _ਫਿਚ 'ਫੁਰਨਾ ਤੇ ਕਰਨਾ?
ਅਰੋਪ ਕੈ ਉਸ ਦੇ ਵਿਕਾਰੀ ਰੋਜਾਣ ਤੋਂ ਤੁਸੀਂ ਡਰਦੇ ਹੋ, ਉਹ ਤੁਸਾਨੂੰ ਤਜਰਬਾ ਆਪਣੇ
£ਫੂਰਨੇ ਤੇ ਕਰਨੇ/ ਦਾ ਹੈ । ਉਹ ਆਪਣਾ ਵਰਨਾ ਤੁਸੀਂ “ਅਰੰਤ ਤੇ ਅਵਿਨਾਸ਼ੀ! ਨੂੰ _ਅਰੋਪਦੇ

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੁਰੰਜ । (੨੭੭੯) ਗਾਸਿ ੬ । ਐਸ $

ਹੋ, ਇਸ ਕਰਕੇ ਟਪਲਾ ਖਾਂਦੇ ਹੋ । ਉਸ “ਅਨੰਤ ਪ੍ਰਮਾਤਸਾ” ਦੇ “ਫੁਰਨੇ ਤੇ ਕਰਨੇ” ਹੋਰਵੇ
ਹਨ ਅਰ ਅਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝ ਨਹੀ ਸਕਦੇ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਫੁਰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਿਵੇਂ
ਪੂਮਾਤਮਾ ਦਾ ਸਰੂਪ ਹੈ “ਸੌਤਿ” ਤਿਵੇਂ ਉਸ ਦੇ “ਫੁਰਨੇ ਤੇ ਕਰਨੇ” ਬੀ ਸੱਤਿ ਸਰੂਪਤਾ ਵਾਲੇ ਹਠ;
ਯਥਾ:-ਸਚੇ ਤੇਰੇ ਕਰਣੇ ਸਰਬ ਬੀਚਾਰ' । “ਸਚਾ ਤੇਰਾ ਹੁਕਮ ਸਚਾ ਫੁਰਮਾਣੁ'।ਦਰਿਸਹਂਤ ਲਈ
ਵੇਖੋ ਧਰਤੀ ਪਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲਈ ਦਰਯਾ ਇਕ ਪਾਣੀ ਦਾ ਰੋ ਹੈ ਜੇ ਖ਼ੁਸ਼ਕੀ ਦੇ ਦੇ ਕਿਨ
ਰਿਆਂ ਵਿਚ ਵਗਦਾ ਹੈ; ਇਸ ਨੂੰ ਉਹ ਦਰਯਾ ਸਮਝਦਾ ਹੈ । ਪਰ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਚ ਬੀ ਦਰਯਾ
ਵਗਦੇ ਹਨ ਪਾਣੀ ਦੇ ਰੇ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਹੀ ਵਹਿੰਦੇ ਪਏ ਹਨ; ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਅਭੋਦ ਹਨ ਪਾਣੀ
ਰੂਪ ਹੋਕੇ, ਪਰ ਵੱਖਰੇ ਵਹਿੰਦੇ ਦਿੱਸਦੇ ਆਪਣ। ਦਰਯਾ ਪਣਾ ਵੱਖਰਾ ਪਏ ਦੱਸੰਦੋਂ ਹਨ । ਤਿਵਾਂ
ਸਾਡੇ “ਫੁਰਨੇ ਤੇ ਕਰਨੇ, ਸਾਤਾ ਹੁਕਮ? ਵਿਕਾਰੀ ਸ਼ੈ ਹੈ, ਪਰ ਉਸ “ਅਨੌਤ” ਦੇ “ਕਰਨੇ” ਫੁਰਨੇ
(=ਬੀਚਾਰ) ਤੇ “ਹੁਕਮ? ਅਨੰਤਤਾਈ ਦੇ ਕ਼ਰਿਸ਼ਮੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਵਿਕਾਰਤਾ ਦੀ ਸੈਭਾਵਨਾ
ਕਰਨੀ ਆਧਣੇ “ਫੁਰਨੇ! “ਕਰਨੇ! ਨੂੰ ਓਸ ਅਕੇਬ ਵਿਚ ਕਲਪ ਲੈਣਾ ਹੈ । ਸਾਡਾ ਵਜੂਦ 'ਤੈ
ਸਾਂਤੇ ਕਰਨੇ ਕਬਨੀ ਦੇ ਮੰਰਲ ਵਿਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਸ ਦਾ ਸਰੂਪ ਤੇ ਕਰਨੇ ਅਕੱਥਨੀਯ
ਹਨ। ਜਿਵੇਂ “ਹੁਕਮੀ? ਅਕੇਂਥ ਹੈ ਤਿਵੇਂ ਹੀ “ਹੁਕਮੁ ਨ ਕਹਿਆ ਜਾਈ?
ਇਹ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੱਲ ਕਰਕੇ ਸਤਿਗੁਰ ਜੀ ਨੇ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾਂ ਨੂੰ ਰਚਣਹਾਰ ( ਕਰਤਾਰ )
ਪਾਲਣਹਾਰ, ਬਖਸ਼ਿੰਦ; ਪਤਿਤ ਪਾਵਨ ਆਦਿ ਸਿਫਤਾਂ ਵਾਲਾ ਦੋਂਸਿਆ ਤੇ ਆਖਿਆ ਹੈ:-
“ਨਿਰੁਗੁਨੁ ਆਪਿ ਸਰਗੁਨੁ ਭੀ ਓਹੀ । ਕਠਗ ਬਾਰਿ ਜਿਨਿ ਸਗਲੀ ਮੋਹੀ ॥” ਪੁਨਾ:-“ਸਰਗੁਨ
ਨਿਰਗੁਨ ਨਿਰਕਾਰ ਸੈਨ ਸਮਾਧੀ ਅਪਿ ॥ ਆਪਨ ਕੀਆਂ ਨਾਨਕਾ ਆਪੇ ਹੀ ਫਿਰਿ ਜਪਿ ॥”

ਗੁਰ ਸਿੱਥੀਂ ਦੇ ਇਸ ਅਸੂਲ ਦੀ ਸੋਬੀ ਇਸ ਦੋਹੇ ਤੋਂ ਸਹੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ; ਨ ਜੰਤ
ਚਿਤ ਆਨੈਂਦ ਕਹਿ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ੁਭਤਾ ਦ ਕਰਨਹਾਰ ਦੋੱਸਿਆ ਹੈ; ਤੇ ਸਾਰੇ ਮੰਗਲਾਂ ਦਾ ਮੂਲ
ਵਰਣਨ ਕੀਤ ਹੈ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਨਿਰਾ ਸਤਿ ਚਿਤ ਅਨੰਦ? ਸ਼ੁਭਤ। ਤੇ ਅਸ਼ੂਭਤਾ ਦੋਹੀਂ ਦਾ
ਕਰਨਹਾਰ ਨਹੀਂ ਤੇ ਨਾਂ ਮੰਗਲ ਅਮਲ ਦਾ ਮੂਲ ਹੈ; ਪਰੈਤੂ “ਤੂੰ ਕਾਦਿਰ ਕਰਤਾ ਪਾਕੀ
ਲਾਈ ਪਾਕੁ” ਦੇ ਸਰੂਪ ਵਾਲਾ ਆਪੇ ਨਿਰਗੁਣਤਾ ਆਪੇ ਸਰਗੁਣਤਾ ਦੇ ਰੋਗ ਦੱਸਣ ਵਹਾ
ਸੁਤ ਦੇ ਕਹਨ ਵਲ ਤੇ ਨਗਰ ਦ। ਮਲ 3 ਲੜਾ ਏ ਕਰਨੇ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਮੋ ਜੂ ਹੈ।

ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦਾ ਵਜੂਦ 'ਨੋਕੀ ਕੁੱਲ! ਹੈ “ਨੈਪੂਰਨ ਸ਼ੁਭਤਾ? ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ 'ਸ਼ੁਭਤ” ਹੀ
ਸੌਤਜ ਵਸਤੂ ਹੈ, ਅਲੁਭਤਾ ਦਾ ਆਪਣਾ ਵਜੂਦ ਕੋਈ ਨਹੀ ; ਉਹ ਤਾਂ ਸ਼ੁਭਤਾ ਦੀ ਕਸੀਂ_ਯਾ
ਅਣਹੇਦ ਦਾ ਨਮ ਹੈ) ਸੋ ਫਿਸ ਵਾਸਤੇ ਕਿ ਉਹ ਸੋਤਿ ਸੂਪ ਹੈ; ਉਹ ਸਤਾ ਸਫੂਪ ਬੀ
ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸ਼ੁਭਤਾ ਸੇਂਤਿ ਵਸਤੂ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਉਹ ਮੰਗਲ ਮੂਲ ਹੈ। ਅਮੰਗਲ ਉਹ
`ਹੋ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਮੰਗਲ ਤਾਂ ਕੇਵਲ ਮੰਗਲ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਹੈ; ਤੇ ਉਹ
“ਹੋਂਦ” ਹੈ ਤੇ ਮੰਗਲ? ਹੇਂਦ ਹੈ; ਇਸ ਵਾਸੰਤੇ ਉਹ ਮੰਗਲ ਹੈ; ਸੈਪੂਰਣ ਮੰਰਸ਼ ਰ੍ਰਪ
ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮੰਗਲ ਮੂਲ ਹੈ । ਯਥ-“ਅਨਦ ਰੂਪ ਮੰਗਲ ਸਦ ਜਾਕੈਂ ॥” ਤਥਾ-“ਮੰਗਲਗ ਹਰਿ
ਮੰਗਲਾ ਮੇਰੇ ਪੂਭ ਕੇ ਸ਼ੁਫੀਐ ਮੰਗਲਾ ॥ ਉਸ ਦਾ ਸਰੂਪ ਆੰਦ ਹੈ; ਉਸ ਢਾ ਸਰੂਪ ਖ੍ਿਯ

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੭੮੦) ਸਿ ੬। ਗੰਸੂ ੧.
ਹੈ । ਆਨੰਦ ਤੇ ਪ੍ਰੇਮ ਪੂਰਨ ਰੀਤਿ ਕਰਕੇ ਮੰਗਲ ਰੂਪ ਹਨ, ਆਨੰਦ ਯਾ ਪ੍ਰਿਯ ਪਦ ਮੰਗਲ ਦੇ
ਹੀ ਇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਰਬ ਵਾਚੀ ਪਦ ਹਨ; ਇਸ ਕਰਕੇ ਜਿਸ ਦਾ ਸਰੂਪ (ਆਨੰਦ=) ਮੰਗਲ ਹੈ;
ਤਹ ਮੰਗਲ ਮੂਲ ਸੁਤੇ ਸਿੱਧ ਹੈ, ਮੰਗਲ ਮੂਲ ਨੇ ਮੰਗਲ ਦਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ. ਸ਼ੁਭਤਾ ਦੇਣੀ ਹੈ ।

੨, “ਕਵਿ-ਸੈਕੇਤ' ਮਿਰ੍ਯਾਦਾ ਦਾ ਮੰਗਲ ।

ਚੈਦ ਅਮੰਦ ਮਨਿੰਦ ਮੁਖ ਸੁਮਤਿ ਕੁਨਿੰਦ ਬਿਲੈਦ ।
ਪਦ ਅਰਵਿੰਦ ਅਨੰਦ ਦਾ ਬੈਦ ਗਿਰਾ ਕਰ ਬੰਦਿ॥ ੨॥
ਅਮੰਦ=ਕਲੈਕ ਰਹਤ । ਸੂੱਛ । ਮਨਿੰਦ=ਵਰਗਾ। ਹੂ
ਕੁਨਿੰਦ=ਕਰਨੇ ਵਾਲੀ [ਫਾ:, ਕੁਨਿੰਦਹ]। ___ਗਿਰਾ=ਸਰਸੂਤੀ ।

ਅਰਬ (ਜਿਸ) ਰਿਹਾਂ ਦਾ ਮੂੰਹ ਸੁੱਛ ਚੰਦਰਮਾਂ ਵਰਗਾ ਹੈ ( ਤੇ ਜੋਂ ) ਬੁੱਧੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸ੍ਰੇਸ਼ਟ
ਕਰਨੇ ਵਾਲੀ ਹੈ (ਉਸ ਦੇ) ਅਨੰਦ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਚਰਣਾਂ ਕਵਲਾਂ ਤੇ ਹੱਥ ਜੋੜਕੇ (ਮੋਰੀ)
ਨਮਸਕਾਰ ਹੋਵੇ !

੩. ਇਸ਼੍ਰ ਗੁਰੂ-ਸ੍ਰ ਗੁਰ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ-ਮੰਗਲ ।
ਕਬਿੱਤ॥ ਬੈਦਨਾ ਕੌ ਲੋਤਿ ਹਮ ਅਬੈਦਤਾ ਕੋ ਦੇਂਤਿ ਜਨ, ਪ੍ਰੀਤਿ ਲੇਂਤਿ,
ਦੇਡਿ ਹੈਂ ਪ੍ਰਤੀਤ ਸੁਖ ਸੇਤੁ ਹੋਂ । ਭਾਉ ਉਰ ਲੋਤਿ ਹੀ; ਪ੍ਰਭਾਉ ਬਡੋ ਦੇਤਿ
ਆਪਿ; ਨ੍ਿਗੁਨ ਪਦ ਦੇਤ, ਜਨ ਗੁਨ ਦੇਖਿ ਲੇਤਿ ਹੈਂ । ਥੋਰੀ ਜੈਸੀ ਭੇਟ
ਲੋਤਿ, ਜਮ ਕੀ ਅਭੇਟ ਦੇਤਿ, ਸਤਿਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਚੇਤਿ ਹੈ।
ਹੈਤਾ ਲੋੜਿ ਦਾਸਨਿ ਕੀ, ਅਹੈ ਬ੍ਰਹਮ ਦਤਿ ਉਰ, ਮਨ ਲੇਤਿ ਚਰਨ ਮੈਂ;

ਮੁਕਤਿ ਸੁ ਦੇਤਿ ਹੈਂ ॥ ੩॥

[ ਬੇਦਨਾ=ਨਮਸਕਾਰ । ਅਬੈਦਤਾ=ਬੈਧਨ ਰਹਤਤਾ । ਸੁੰੇਤ੍ਰਤਾ । ]

| ਪਾਪਾਂ ਦੇ ਬੈਧਨਾਂ ਤੇ` ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਫਲ; ਦੁੱਖਾਂ ਦੇ ਬੰਧਨਾਂ ਤੋਂ |

| ਛੁਟਕਾਰਾ ਮੁਰਾਦ ਹੈ । ਸੁਖ ਸੇਤੁ=ਸੁਥਾਂ ਦੇ ਪੁਲ । |

$ ਭਾਉ=ਸ਼ਰਧਾਂ; ਭਾਉ ਭਗਤੀ । ਉਰ ਲੇਤਿ=ਦਿਲ ਵਿਚ ਲੈਕੇ $

| ਭਾਵ ਸ੍ਰੀਕਾਰ ਕਰਕੇ ( ਅ ) ਦਿਲਦੀ ਸ਼ਰਧਾ; ਭਗਤੀ ।

| ਪੁਭਾਉ=ਪ੍ਰਤਾਪ; ਮਹਿਮਾ । ਮਹਾਤਮ । ਨ੍ਹਿਗੁਨ=ਗੁਣਾਂ ਤੋਂ ਰਹਤ
ਪਦ । ਤਿੰਨਾਂ ਗੁਣਾਂ ਤੋਂ ਉੱਪਰਲਾ ਦਰਜਾ; ਯਥਾਰਥ ਅਵਸਥਾ ।

(ਹੈਤ==ਹੈਕਾਰ; ਦੇਹਿ ਅਭਿਮਾਨ । |

ਅਰਯੋ-( ਜੇ ਸਤਿਗੁਰ ਜੀ ) ਦਾਸਾਂ ਦੀਆਂ ਨਮਸਕਾਰਾਂ ਲੇਕੇ ( ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ) ਸੁੱਤਤ੍ਰਤਾ ( ਦਾ
ਦਾਨ ) ਦਿੰਦੇ ਹਨ) ਪ੍ਰੇਮ ਲੈਂਦੇ ਹਨ; ਪਰ ਸੁਖਾਂ ਦਾ ਪੁਲ ਰੂਪੀ ਡਰੇਸ' ਦਾਨ ਕਰੰਦੇ
ਹਨ । ਆਪ( ਸੇਵਕਾਂ ਦੀ ) ਢਿਲੀ ਸ਼ੇਰਧਾਂ ( ਫ਼ਗੜ੍ਹੀ ) ਸੀਕਾਰ ਕਰਕੇ ( ਉਹਨ ਨੂੰ )

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂੂਤਾਧ ਸੂਰਜ । ( ੨੭੮੧) ਗਸਿ ੬। ਲੰਸੂ ੧.
ਬਹੁਤ ਪੂਤਾਪ ਦੇਂਦੇ ਹਨ; (ਅਤੇ ਜਦੋਂ) ਦਾਸਾਂ (ਵਿਚ ਸ਼੍ਭ) ਗੁਣ ਦੇਖ ਲੋਂਦੇ ਹਨ (ਉਨ੍ਹਾਂ
ਨੂੰ) ਤ੍ਰਿਗਣਾਤੀਤ ਪਦਵੀ ਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ; ਥੋੜੀ ਜੋਸੀ ਭੇਟਾ (ਦਾਸਾਂ ਦੀ) ਸ੍ਰੀਕਾਰ
ਕਰਕੇ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ) ਜਮ ਦੇ ਮਿਲਾਪ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਬਖਸ਼ਦੇ ਹਨ।(ਐਸੇ) ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ
ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ (ਭਾਈ) ਸੈਤੋਂਘ ਸਿੰਘ ਜੀ (ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮੈਂ) ਸਿਮਰਦਾ ਹਾਂ,ਜੇ (ਅਪਣੇ)
ਦਾਸਾਂ ਦੀ ਹੈਤਾ ਲੈਕੇ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ) ਹਿਰਦੇ ਵਿਖੇ ਅਹੈ ਬ੍ਰਹਮ (ਦਾ ਦਾਨ) ਦੇਂਦੇ ਹਨ (ਤੇ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ) ਮਨ (ਅਪਣੇ) ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਲੈ ਕੇ ਮੁਕਤੀ (ਦਾ ਦਾਨ) ਦਿੰਦੇ ਹਨ ।
ਭਾਵੋ--ਇਸ.ਕਬਿੱਤ ਵਿਚ ਕਵੀ ਜੀ ਨੇ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਸਾਡੇ “ਅਵਗੁਣ ਹਰਨ”

ਤੇ ਗੁਣ ਦਾਨ ਕਰਨ? ਦਾ ਟਾਕਰਾ ਕਰਕੇ ਦਸਦਿਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਹਾਨਤਾ ਦਰਸਾਈ ਹੈ ।
ਹਉਮੇਂ' ਦਾਸਾਂ ਦੀ ਚੂਰ ਕਰਕੇ ਜੋ ਅਹੈਂਬ੍ਹਮ ਦਾ ਨਿਵਾਸ ਕਿਹਾਂ ਹੈ ਇਸ ਤੋਂ ਮੁਰਾਦ
“ਅਹੈਬ੍ਰਹਮ” ਦੇ ਸੁੱਕੇ ਦਮਗਜੇ ਮਾਰਨ ਦੀ ਨਹੀਂ; ਬਲਕੇ ਜੋ ਮੁਕਤੀ ਗੁਰੂ ਘਰ ਵਿਚ ਹੈ ਜਿਸ
ਵਿਚ ਪ੍ਰੀਤ ਮੁੱਖ ਹੈ ਉਸ ਦੇ ਤ੍ਰੇ ਅੰਗ ਦੱਸੇ ਹਨ -੧. ਹਉਂ ਦਾ ਦੂਰ ਹੋਣਾ, ੨. ਬ੍ਰਹਮ ਦਾ
ਅੰਤਰ ਆਤਮੇ ਅਵਿਰਲ ਮਿਲਾਪ ਹੋਣਾ; ਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ੩. ਮਨ ਨੂੰ ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਲੋਣਾਂ
(ਭਾਵ ਪ੍ਰੇਮ) ਹੈ, ਅਰਥਾਤ ਹਉਮੈ' ਦਾ ਅਭਾਵ; ਪ੍ਰੇਮ ਦੀ ਅਵਧੀ; ਬ੍ਰਹਮ ਤੱਤ ਨਾਲ ਮੇਲ; ਤ੍ਰੇਹਾਂ
ਵਾ ਮੇਲ ਜੇ ਮੁਕਤੀ ਹੈ ਸੋ ਦਾਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ । ਗੁਰੂ ਘੋਰ ਦੀ ਮੁਕਤੀ ਵਾਲਾ ਗਜਾਨੀ ਸ਼ਿਲਾ
ਤੁੱਲ ਅੜ ਨਹੀਂ' ਹੋ ਢੇੱਦਾ । ਉਹ “ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨੀ ਪਰਉਪਕਾਰ ਉਮਾਹਾ” ਦੇ ਰੈਗ ਵਿਚ
“ਕਰਮ ਕਰਤ ਹੋਵੈ ਨਿਹ ਕਰਮ? ਹੈਂਦਾ ਹੈ । ਉਸ ਦੀ ਬ੍ਰਿਤੀ ਵਿਚ ਨਾਮ ਯਾਂ ਇਉਂ ਕਹੋ, ਕਿ
ਬ੍ਰਹਮ ਅਰੂੜ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ , ਉਸ ਦੇ ਇੰਦੈ ਤਕ ਬ੍ਹਮਾਕਾਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ! ਉਸ ਦੇ ਵਚਨ ਤੇ
ਕਰਮ ਸੁਖ ਤੇ ਧਰਮ ਦੇ ਮੇਘ ਹੋਕੇ ਵਸਦੇ ਹਨ । ਖਿੜੇ ਗੁਲਾਬ ਹਾਰ ਸੁਰੀਧੀ ਦਾਤਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
੩. ਇਸ ਗੁਰੂ-ਬ਼ੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਦ-ਮੰਗਲਨ ।
ਦੌਹਰਾ॥ ਅਜਰ ਜਰਨ ਧੀਰਜ ਧਰਨ ਦੇਤਿ ਸ਼ਰਨ ਜਨ ਦਾਨ ॥
ਸ਼੍ਰ ਅੰਗਦ ਸੁਖ ਕਰਨ ਕੌ ਨਮਸਕਾਰ ਗੁਨ ਖਾਨ ॥੪॥
ਅਜਰ ਜਰਨ=ਆਤਮ ਸੱਤਯਾਂ ਜੋ ਅਪਣੇ ਅੰਦਰ ਜਰ ਲੋਣੀ
1 ਕਠਨ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਜਰ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ।
ਅਰਬ-ਸ਼ਰੀ (ਗੁਰੂ) ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਜੇ`ਸੁਖਾਂ ਦੇ ਕਰਨ ਹਾਰੇ ਹਨ; ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਖਾਨ ਹਨ;
ਅਜਰ ਨੂੰ ਜਰ ਯੋਣ ਵਾਲੇ ਹਨ; ਧਰਤੀ (ਵਤ) ਧੀਰਜ (ਧਾਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨ ਤੇ ਅਪਣੇ)
ਦਾਸਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਨ ਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ (ਉਨ੍ਹਾਂ) ਨੂੰ (ਮੇਰੀ) ਨਮਸਕਾਰ ਹੋਵੇ ।
੪. ਇਸ਼੍ਹ ਗੁਰੂੇ=ਸੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਸ ਜੀ ਦ=ਮੰਗਲ ।
ਅਤਿ ਉਦਾਰ ਬਖ਼ਸ਼ਭਿ ਪ੍ਰਭੂ ਦੋਨਹੁੰ ਲੋਕ ਅਨੰਦ ॥
ਅਮਰਦਾਸ ਸ਼੍ਰੀ ਸਤਿਗੁਰੂ ਬੇਦੇਂ' ਜੁਗ ਕਰ ਬੈਦਿ ॥ ੫॥

ਸ਼ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੭੮੨) ਰਾਸਿ ੬ । ਐ£੧.

ਅਰਬ-ਸ਼੍ਰੀ ਸਤਿਗੁਰੂ (ਗੁਰ) ਅਮਰਦਾਸ ਪ੍ਰਭੂ ਜੀ ਨੂੰ ਮੋ ਦੋਵੇਂ ਹਥ ਜੋੜਕੇ ਨਮਸਕਾਰ
ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਜੋ ਬੜੇ ਉਦਾਰ ਹਨ; ਦੋਹਾਂ ਲੋਕਾਂ (ਲੋਕ ਪ੍ਰਲੋਕ) ਵਿਚ ਅਨੰਦ ਬਖਸ਼ਣੇ
ਵਾਲ ਹਨ ।
ਗਾਂਵ- ਉਦਾਰ ਤੇ ਬਖਮਿੰਦ ਕਹਿਣ ਤੋਂ ਕਵੀ ਜੀ ਦਾ ਇਸ਼ਾਰ! ਆਪ ਦੇ ਨਾਮ ਦਾਨ ਦੀ ਦੇਗ਼
ਅਮਿੱਤ ਚਲਾ ਦੇਣ ਤੋਂ ਤੇ ੨੨, ੫੨, ੭੨ ਵਜਕਤੀਆਂ ਐਸੀਆੰ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦੇਣ ਤੋਂ ਹੈ ਜੋ
ਕਿ ਗੁਰਮੁਖ ਪਦ ਤੇ ਅਰੂੜ੍ਰ ਹੇਕੇ ਨਾਮ ਦਾਨ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਸਤਪੁਰਖ ਹੋਏ ।
੫. ਇਸ਼੍ਰ ਗੁਰੂ=ਸ ਗੁਰੂ ਰਾਮ ਦਾਸ ਜੀ ਦਾ-ਮੰਗਲਨ ।
ਤ੍ਰਾਸ ਬਿਨਾਸ਼ਿ ਉਪਾਸ਼ਕਨਿ ਪੁਰਹਿ ਆਸ ਗਨ ਦਾਸ ॥
ਰਾਮਦਾਸ ਸੁਖਰਾਸ ਕੋ ਨਮੋ ਹੁਲਾਸ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ॥ ੬ ॥
ਉਪਾਸ਼ਕ=ਸੇਵਕ, ਦਾਸ; ਸਿੱਖ । ਉਪਾਸ਼ਕ ਦਾ ਬਹੁ ਵਚਨ “ਉਪਾਸ਼ਕਨਿ?
(ਅ) ਉਪਾਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ।
ਅਰਬੋ- (ਮੈਂ, ਸ੍ਰੀ ਸਤਿਗੁਰ੍ਹ) ਸੁਖਾਂ ਦੀ ਰਾਸ (ਗੁਰੂ) ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ ਨੂੰ, (ਜੇ ਸਦਾ) ਹੁਲਾਸ
ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨ, ਨਮਸਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ (ਕਿਉਂ ਜੇ ਆਪ ਅਪਣੇ
ਉਪਾਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਭੈ ਦੂਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਸਾਰੇ ਦਾਸਾਂ ਦੀਆਂ ਆਸਾਂ ਪੂਰਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ।

੬, ਇੱਸ਼੍ਹੇ ਗੁਰਹ=ਜ਼ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਦ-ਮੰਗਨੁ ।
ਸ਼ੀ ਅਰਜਨ ਸਿਰਜਨ ਅਨੰਦ ਤਰਜਨ ਜਨਨ ਬਿਕਾਂਰ ॥

ਬਰਜਨ| ਦੁਰਜਨ ਤੇਜ ਕੋ, ਤਿਨ ਪਗ ਰਜ ਸਿਰ ਧਾਰਿ ॥ 7 ॥
[ ਸਿਰਜੱਠੋ ਅਨਦ=ਅਨੰਦ ਦੇ ਬਨਾਵਣ ਵਾਲੇ; ਨ

ਵਰ ਤਰਜਨ=ਤਾੜਨ ਵਾਲੋਂ ਭਾਵ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ।
ਬਰਜਨ=ਰੋਕਣ ਵਾਲੇ। ਦੁਰਜਨ=ਖੋਟੇ ਲੋਕ । ਵੋਰੀ ।
ਪਗ ਰਜ=ਚਰਣਾਂ ਦੀ ਧੂੜੀ ।

ਅਰਬੋ-ਸ਼੍ਰੀ (ਸਤਿਗੁਰੂ ਗੁਰੂ) ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਅਨੰਦ ਦੇ ਸਿਰਜਣ ਵਾਲੇ ਹਨ, ਦਾਸਾਂ ਦੇ
ਵਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਤਾੜ਼ਨ ਵਾਲੇ ਹਨ, ਤੇ ਖੋਟੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਤੇਜ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਾਲੇ ਹਨ, ਤਿਨ੍ਹਾਂ
ਦੇ ਚਰਣਾਂ (ਕਵਲਾਂ) ਦੀ ਧੂੜੀ (ਨੂੰ ਮੈਂ) ਸਿਰ ਤੇ ਧਰਦਾ ਹਾਂ ।
੭, ਇਸ਼੍ਹ ਗਜੂ-ਸ਼ੀ ਗੁਰੂ ਹਰੇ ਗਵੰਦ ਜੇ ਦ-ਮੰਗਲਨ।
੧ੱਤ॥ ਬੌਧ ਮਹਿ ਬਿਦੇਂਹ, ਲੁੱਧ ਕ੍ਰੱਧ ਮੱਧ ਰਾਮਚੈਦ, ਸਿੱਖ ਤਾਰਿਬੇ ਕੋ
ਸਿੰਧੁ ਤੇ ਜਹਾਂਜ ਹੈਂ। ਕਰੁਣਾ ਨਿਧਾਨ ਤੇ ਬਿਸ਼ਨੁ ਪਰਮਾਨ ਮਨ,
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਬੇ ਕੋ ਸੋਈ ਵਿਜਰਾਜ ਹੈਂ । ਪ੍ਰਗਰ ਪ੍ਰਭਾਪ ਮੈਂ ਪ੍ਰਚੋਬੁ

ਹੈ

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੭੮੩) ਰਾਸਿ ੬। ਅੰਸੂ ,

ਮਾਰਤੰਡ ਬਝੇ,ਸੋਭਾ ਸਭਿ ਲੋਬੇ ਕਉ ਸਹਾਇ ਸੁਰਰਾਜ ਹੈਂ।ਧੈਰਜਧਰਨ
ਕੌ ਧਰਨਿ ਰੂਪ ਬੀਰ ਬਰ, ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਗੁਵਿੰਦ ਸੁਖਕੌਦ ਹ੍ਰੋ ਬਿਰਾਜ ਹੈ' ॥੮॥
| ਝੋਯ=ਗਿਆਨ ।
[ ਬਿੰਦੇਹ=ਜੋ ਸਰੀਰ ਧਾਰੀ ਨਾਂ ਹੋਵੇ, ਜੈਸੇ ਈਸ਼ਰ । (ਅ) ਵਿਦੇਹ=ਪੁਰਾਤਨ
ਮਿਬੁਲਾ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅੱਜ ਕਲ ਤਿਰਹੁਤ ਆਖਦੇ ਹਨ,
ਇਥੋਂ ਦੇ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਬੀ ਵਿਦੇਹ ਕਹਿ ਲੈੱਦੇ ਹਨ । ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ
ਜਨਕ ਨੂੰ । ਜਨਕ ਗਿਆਨੀ ਸੀ; ਸੇ ਗਿਆਨੀ ਅਰਥ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਭਵ ਸਿੰਧੁ=ਸੈਸਾਰ ਸਮੁੰਦਰ । |
ਦਿਜਰਾਜ=ਚੌਦ੍ਮਂ; ਬ੍ਰਹਮਨ, ਬ੍ਰਹਮਾਂ, ਬ੍ਰਹਸਪਤਿ ਆਦਿ ।
੮ ਮਾਰਤੌਡ=ਛਸੂਰਜ । ਸੁਰਰਾਜ=ਇੰਦ੍। ]
ਅਰਥ-(ਜੋ ਗੁਰੂ ਜੀ) ਗਿਆਨ ਵਿਚ ਵਿਦੇਹ (ਹਨ;) ਜੁੱਧ (ਵਿਚ ਤੇ) ਕੌਧ (ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ)
ਰਾਮਚੰਦ ਵਤ ਹਨ। ਸਿਖਾਂ ਨੂੰ ਮਿਕਾਰ ਸਾਗਰ ਤੋਂ ਤਾਰਣ ਲਈ ਜਹਾਜ (ਵਤ) ਹਨ ।
ਕਿਪਾ ਦੇ ਖਜ਼ਾਨੇ (ਹੋਣ ਕਰਕੇ) ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਵਤ ਮਨ (ਰਖੰਦੇ ਹਨ, ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ
ਦੀ) ਸਿਫਤ ਸਲਾਹ ਦੇ ਪੂਕਾਸ਼ਣ ਵਿਚ ਉਹੀ ਚੈਦ੍ਮਾ ਵਤ ਹਨ; ਪੂਤਾਪ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼
ਵਿਚ ਜੋ ਤੇਜਵਾਨ ਸੂਰਜ ਵਾਂਡੂ ਵਡੇ ਹਨ (ਤੇ) ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼ੋਭਾ ਲੋਣ ਵਿਚ (ਜੋ)
ਇੰਦ ਵਾਂਡੂ ਸੁਹਾ ਰੰਹੇ ਹਨ (ਅੰਤੇ) ___ ਧੀਰਜ ਧਰਨ ਵਿਚ ਜੋ ਧਰਤੀ ਰੂਪ ਹਨ
ਓਹ ਮ੍ਰੈਸ਼ਟ ਬੀਰ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿ ਗੋਵਿੰਦ ਜੀ ਸੁਖਾਂ ਦੇ ਮੇਘ ਹੋਕੇ ਬਿਰਾਜ ਰਹੇ ਹਨ
(ਸੋ ਮੇਰੇ ਤੇ ਬੀ ਕਿਪਾਲੂ ਹੋਣ) ।
ਭਾਵ-ਗਯਨ, ਯੁੱਧ, ਮੁਕਤੀ ਦਾਤਾ, ਸ਼ਕਤੀ, ਕ੍ਰਿਪਾ) ਕੀਰਤੀ; ਪੂਤਾਪ; ਤੇਜ; ਸੋਭਾ;
ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੁਣਾਂ ਵਿਚ ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗੁਣ ਧਾਰੀਆੰ ਨਾਲ ਸ਼ੋਭਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ।
ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਪ “ਗੁਰ ਅਵਤਾਰ” ਹਨ, ਉਪਮਾ ਆਪ ਤੋਂ `ਛੋਟਿਆਂ ਨਾਲ ਦੇਣ
ਕਵੀ ਜੀ ਨੇ ਉਕਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਰੱਲ ਨਹੀਂ, ਕਵੀ ਜੀ ਇਕ ਇਕ ਗੁਣਧਾਰੀ
ਦੀ ਇਕ ਇਕ ਉਪਮਾ ਦੇਕੇ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ “ਸਰਬ ਗੁਣ ਨਿਧਾਨ” ਕਥਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ।
ਸਾਰੇ ਰੁਦਾਂ ਦਾ ਇਕ ਵਜਕਤੀ `ਵਿਚ ਇਕੱਠਿਆਂ ਹੋਣਾ ਜੋ ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ ਇਹ ਸਾਰੇ
ਉਪਸਾਨਾਂ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਧਿਕਤਾ ਦਰਸਾਈ ਹੈ ।

੮. ਇਸ੍ਹ ਗੁਰ੍ਹ--ਸਰ ਗੁਰੂ ਯੰਰਰਾਇ ਜੀ ਦ=ਮੰਗਲ ।

ਸ੍ਰੈਯਾ॥ ਦੇਵ ਤਰੋਵਰ ਹੈ ਨ ਇਹੈ, ਹਰਿਰਾਇ ਗੁਰੂ ਕਰਿ ਦੇਵ ਤਰੋਵਰ ।
ਸੋ ਸੁਰ ਧੇਨੁ ਨਹੀ ਮਨ ਜਾਨਿਯੋ, ਸੇਵ ਗੁਰੂ ਸੁਰ ਧੋਨੁ ਲਹੈ ਨਰ।
ਹੈ ਨ ਚਿੰਤਾਮਣਿ ਬੂਝ ਜਿ ਦੇਖਿਯੇ, ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਕੇ ਨਖ ਚਿੰਤਮਟੀ ਬਰ ।
ਸੋ ਨ ਸੁਧਾ ਮੁਧੁਰਾਇ ਕੋ ਧਾਰਤਿ,ਗਕਾਨ ਗਿਰਾ ਗੁਰ ਕੀ ਮਧੁਰੀਤਰ॥੯॥

ਤਰ

ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੭੮੪) ਰਾਸਿ ੬ । ਐਹੂ੧,
[ ਦੇਵ ਤਰੋਵਰ=ਕਲਪ ਬ੍ਰਿੱਛ । ।
ਕਰਿ=ਕਰ ਦੇਂਦੇ ਹਨ, ਬਣਾ ਦੇਂਦੇ ਹਨ (ਅ) ਕਰ=ਹਬ । |
ਸੁਰ ਧੇਨੁ=ਕਾਮਧੇਨੁ । ਲਹੈ=ਲੈ ਲੈਂਦਾ ਹੈ । (ਅ) ਲਹੈ'=ਸਮਝੁੰਦੈ ਹਨ ।
ਚਿੰਤਾਮਣਿ=ਇਕ ਮਣੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਚਿੰਤਨ ਕੀਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤਿ ਹੋਵੇ ।
| ਕਬ=ਜੰਮਿ। ਮਧੁਰੀ ਤਰ=ਅਤਿਸ਼ੇ ਕਰਕੇ ਸਿੱਠੀ। ਮਧੁਰੀ ਤੋਂ
੧ ਮੁਰਾਦ ਹੈ ਐਸ੍ਰਿਤ ਤੋਂ` ਵਿਸ਼ੇਸ਼ । |
ਅਰਥ-(ਇਹ) ਕਲਪ ਬ੍ਰਿੱਛ ਨਹੀਂ ਹੈ (ਜੇ ਸੁਰਗਾਂ ਵਿਚ ਸੁਣੀਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ) ਇਹੇ ਗੁਰੂ
ਹਰਿਰਾਇ ਜੀ ਹਨ ਜੇ (ਇਥੇ ਹੀ) ਕਲਪ ਬ੍ਰਿੱਛ ਬਣਾ ਦੇਂਦੇ ਹਨ
ਨਹੀਂ' ਹੈ (ਜੇ ਸੁਰਗਾਂ ਵਿਚ) ਮਨ ਵਿਚ ਸਮਬ ਲਓ (ਕਿ ਸੁਣੀਦੀ ਹੈ
ਹਰਿਰਾਇ ਜੀ ਨੂੰ) ਸੇਵਕੇ ਮਾਨੁਖ “ਅਸਲੀ) ਕਾਮਧੇਨ ਲੋ ਲੈਂਦਾ ਹੈ । ਚਿੰਤਾਮਣੀ
ਕੋਈ (ਸ਼ੋ) ਹੈ ਨਹੀਂ, ਪੁੱਛਕੇ ਭਾਵੇਂ ਦੇਖ ਲਈਏ, ਗੁਰੁ ਜੀ ਦੇ ਸ੍ਰੇਸ਼ਟ ਨਦੈ ਹੀ
(ਅਸਲ) ਚਿੰਤਾਮਣੀ ਹਨ । ਉਹ ਅੰਸ੍ਰਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ_ਜੇ (ਸ਼ਾਦ ਵਿਚ) ਸਿਠਾਸ ਧਾਰਨ
ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ; ਪਰੈਤੂ ਗਿਆਨ (ਰਸ ਨਾਲ ਭਰੀ) ਗੁਦੂ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਵਧੀਕ
ਸਿੱਠੀ ਹੈ ।
ਜੋਰ ਅਰਥ-੧. ਗੁਰੂ ਹਰਿ ਰਾਇ ਜੀ ਦੇ (ਕਰ=) ਹੱਬ ਹੀ ਕਲਪ ਥ੍ਰਿੱਛ ਹਨ। ੨. ਨਰ
(=ਉੱਤਮ ਲੋਕ) ਗੁਰੂ (ਹਰਿ ਰਾਇ ਜੀ ਦੀ) ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਹੀ ਕਾਮੰਧੇਨੁ (ਲਹੈਂ=)
ਸਮਬੰਦੇ ਹਨ ।
ਭਾਵ-ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਜੋ ਅਨੇਕਾਂ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਕਰਕੇ ਗੁਰਮੁਖ ਪੈਂਦਾ ਕੀਤੇ ਜਿਹਨੇ
ਸਤਿਨਾਮ ਦੀ ਦੋਹੀ ਫੇਰਕੇ ਜਗਤ ਬਚਾਇਆ; ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲ ਸੈਨਤ ਭਰਕੇ ਦੇਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਓਹ
ਜਗਤ ਨੂੰ ਸੁਖ ਦੇਣ ਹਾਰੇ ਕਲਪ ਦ੍ਰਿੱਛ ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਨੇ ਰਚੇ ।
ਦੂਸਰੀ ਤੁਕ ਵਿਚ ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਦੀਆਂ ਰਾਜਸੀ ਬਰਕਤਾਂ ਵੱਲ ਸੇਨਤ ਹੈ ਕਿ ਸੇਵਕਾਂ ਨੂੰ
ਰਸ; ਜਾਗੀਰਦਾਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤ,ਸੋ ਕਾਮਧੇਠੁ ਤੁੱਲ ਸੈਂਸਾਰਕ ਸੁਖਾ ਦੇ ਦਾਤੇ ਬਣੇ । ਤੀਸਰੀ ਵਿਚ
ਛੁਹ ਮਾਤ ਨਾਲ ਜੀਅ ਦਾਨ ਦੇਕੇ ਜੇ ਅਨਤ ਸਿਖ ਤਾਹੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਚੇਤਨਤਾ ਵਿਚ ਨਾਮ ਦਿੰਤਨ
ਦਾ ਪਰਵੇਸ਼ ਹੋਕੇ ਰਾਮ ਰਸ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣ ਦਾ ਭਾਵ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ । ਦੌਥੀ ਤੁਕ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ
ਦੀ ਵਾਕ ਸੇੱਤਯਾ ਤੇ ਵਾਕ ਦੀ ਮਧੁਰਤਾ ਦਾ ਪਤਾਂ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਦੀ ਮਿਠਾਸ ਸੀਸ੍ਰਿੰਤ
ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ ਤੇ ਜਿਸ ਦੀ ਸੱਤਯਾ ਨਾਮ ਤੇ “ਗਜਾਨ” ਦਾਨ ਕਰਨ ਵਿਚ ਪੂਰਨ ਸੀ । ਰ੍
ਜੇ ਦੂਸਰੇ ਅਰਬਾਂ ਵੱਲ ਤੱਕੀਏ ਤਾਂ ਗੁਹੂ ਜੀ ਦੇ ਹੱਥ ਕਲਪ ਬ੍ਰਿੱਛ; ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ੇਵ
ਕਾਮਖੇਠੁ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਖੁ ਚਿੰਤਾਮਣੀ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਐਮ੍ਰਿਤ ਤੋਂ ਸ੍ਰੇਸ਼ਟ ਦੇਂਸਿਆ ਹੈ ।
੯. ਇਸ਼੍‌ ਗੁਰ੍ਹ-ਸ਼ੀ ਗਰ ਹੇ ਜ਼ਿਸ਼ਨ ਜੀ ਦ-ਮੰਗਠਨ ।
ਛੋਹਰਾ ॥ ਲਾਲ ਮਿ੍‌ਦੁਲ ਸੁੰਦਰ ਜੁਗਲ ਕਮਲ ਲਲਿਤ ਅਲਪਾਇ ॥

ਛ = =੬]

ਚਰਨ ਗੁਰੂ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕੇ ਅਲਿ ਮਨ ਮਿਲਿ ਸੁਖਪਾਇ ॥੧੦॥

੍

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂੜ਼ਜ । ( ੨੭੮੫) ਰਾਸਿ ੬। ਅੱਸੂ ੧.
[ ਲਲਿਤ=ਸੈਦਰਤਾਈ) ਸਨਮੋਹਿਣੇ 1

“ ਅਲਪਾਇ=ੜੁੱਛ ਹੇ ਰਹੀ ਹੈ; ਘਟਦੀ ਹੈ, ਨੀਵੀਂ ਪੈਦੀ ਹੈ, ਭਾਵ ਮਾਤ
। ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਜੇ ਪਾਠ-ਅਲਿਪਾਇ-ਹੋਵੇ ਤਾਂ _ਅਰਥ _ਲਗੇਰ।-
( ਨਿਰਲੇਪ, ਅਮੈਗ । ਅਲਿ=ਰੋਂਰੇ ।
ਅਰਬੋ-ਸ਼੍ਰ ਸਤਿਗੁਰ ਹਰਿ ਕਿਸ਼ਨ ਜੀ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਸੁਹਕੇ ਚਰਣ (ਐਸੇ) ਲਾਲ ਤੇ ਕੋਮਲ ਹਨ
ਕਿ ਕਮਲ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾਈ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਗੇ) ਨੀਵਾਂ' ਪੈਦੀ ਹੈ, (ਐਸੇ ਚਰਣਾਂ ਨੂੰ) ਮਿਲਕੇ
(ਸਿੱਖਾਂ ਰੂਪੀ) ਭੌਰਿਆਂ ਦਾ ਮਨ ਸੁਖ ਨੂੰ ਪਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਹੋਰ ਅਰਥ-ਸ਼੍‌ ਗੁਣੁ ਹਰਿਕਿਸ਼ਨ ਜੀ ਦੇ ਦੋਵ ਚਰਣ ਲਾਲ ਹਨ, ਕੋਮਲ ਹਨ, ਕਮਲ
ਵਤ ਮਨਮੋਹਣੇ ਹਨ, (ਸਿੱਖ ਹੁਪੀ) ਭੌਰੇ ਮਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਕੇ (ਮੈਸਰ ਤੋਂ _ਅਲਿਪਾਇ=)
ਅਜੈਂਗ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਤੇ (ਪਰਮਾਰਬ ਦਾ) ਸੁਖ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ । ( ਅ ! ਉਪਰਲੇ ਅਰਥ ਵਿਚ=
ਅਲਿਪਾਇ-ਦਾ ਅਰਥ ਚਰਨਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਲਾਉਣਾ ਕਿ ਚਰਣ ਹੀ ਕਮਲ ਵਤ ਮੈਸਾਰ ਦੇ
ਪਦਾਰਥਾਂ ਤੋਂ ਅਲੋਪ ਹਨ ।
੧੦ ਇਲ਼੍ ਗੁਰੂ=ਸ਼ੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦਾ-ਮੰਗੁਲ ।
ਚਾਦਰ ਭੇ ਹਿੰਦੁਵਾਨ ਕੀ ਬਾਦਰ ਅਨੰਦ ਉਦੋਤਿ ।
ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਗੁਰ ਨਮੋ ਸਿਮਰੇ ਹਾਦਰ ਹੋਤਿ ॥ ੧੧ ॥
ਬਾਦਰ=ਬੈਂਦਲ । ਉਦੋਤਿ=ਉਤਪਤਿ ਕਰਨ ਵਾਲੇ )
ਅਰਥ-ਸ਼੍ਰੀ ਸਤਿਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਹਿੰਦੂਆਂ ਲਈ (ਔਹੰਗਜ਼ੇਬੀ ਜ਼ੁਲਮ ਦੀ ਥੁੱਪ ਤੋਂ
ਰਖਯਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ) ਚਾਦਰ (ਸਮਾਨ) ਹੋਏ ਤੇ ਆਨੰਦ ਦੇ ਬੇਂਦਲ ਨੂੰ ( ਉਨ੍ਹਾਂ ) ਪਰਗਟ
ਕਰ ਦਿਤਾ; (ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜਿੱਥੇ ਕੋਈ) ਯਾਦ ਕੇ ਹਾਜ਼ਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ (ਸੋਰੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ)
ਨਮਸਕਾਰ ਹੇਵੇ।
ਭਾਵ-ਐਔਰੇਗਜ਼ੋਬੀ ਜ਼ੁਲਮ ਦਾ ਸੂਰਜ ਹਿੰਦੂਆਂ ਨੂੰ ਸਾੜ ਭੁੰਨ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਉਸ ਦੀ
ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਚਾਦਰ ਸਮਾਨ ਆਪ ਆਏ ਤੇ ਸਿਰ ਦੇਕੇ ਔਰੰਗੇ ਦੇ ਤੇਜ ਨੂੰ ਹਰਿਆ;
ਤੇ ਅਨੰਦ ਦੇ ਬਦਲ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸੀਸ ਦੇਣ ਮਗਰੋਂ” ਹੋਰ ਠੰਢ
ਵਰਤਾਉਣ ਲਈ ਜਗਤ ਵਿਚ ਭੋੜ ਗਏ । ਇਹ ਭਾਵ ਬੀ ਸਿਆਣੇ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਕਿ _ਹਿੰਦਆੰ
ਦੀਆੰ ਬਹੂ ਬੇਟੀਆਂ ਦੀ ਪਰਦਾ ਦਰੀ, ਧਰਮ ਦਿੰਨ੍ਹ ਤੇ ਮੰਦਰਾਂ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਆਦਿ ਨੰਗੇਜ ਢੱਕਣ
ਲਈ ਗੁਰੂ ਜੀ ਪਰੰਦੇ ਵਤ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਹਾਈ ਹੋਏ 1
੧੧. ਇਸ੍ਹ ਗੁਰੂ=ਸੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੇ ਦ-ਮੰਗਲ ।
ਕਬਿੱਤ-ਕ੍ਰਿਗੁਨੰਦ ਦਾਨ ਦੀਨਿ ਤਾਂਹੀ ਕੇ ਅੱਛਤਛੀਨਿ,ਜਾਚਤਿ ਫਿਰਤਿ
ਦੀਨ ਦਿੱਜਨ ਕੌ ਗੋਤ ਹੈ । ਰਾਮਚੇਦ ਅਨੰਦ ਸੈਦੋਹ ਅਸੁਮੇਧ ਵਿਖੇ ਪਾਯੋ
ਵਾਨ;ਖਾਯੋ ਪੂਤ ਪੇਤੇ ਨਾਤੀਪੋਝ ਹੈ।ਪੰਡ ਪੂਤ,ਸੂਰ ਸੁਤ,ਆਦਿ ਜੇ ਸੈਤੋਖ

੨ (
ਗਿ

ਸਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੭੮੬) ਰਾਸਿ ੬। ਐਸੂ ੧.
ਸਿੰਘ ਦੀਨਿ ਜਿਨ ਦਾਨ ਪੁਨ ਛੀਨਤਾ ਉਦੋਤਿ ਹੈ। ਸ਼ੀ ਗ੍ਬਿੰਦ ਸਿੰਘ
ਮਹਾਂਦਾਨ ਦੀਨੋਕੋਂ ਨ ਸਮ ਦਿਨਦਿਨਦੂਨੌਦੂਨੋ ਚੌਨੌਚੌਨੇ ਹੋਤਹੈ#॥੧੨॥

ਭ੍ਰਿਗੁਨੰਦ=ਪਰਸਰਾਮ । ਅਐੱਫਤ=ਹੈਦਿਆਂ !
ਅਨੌਦ ਮੈਂਦੇਹਛਅਨੰਦ ਦਾ ਪੁੰਜ । (ਆਨੰਦ ਸੰਦੋਹ) ।

ਦੂਲੋ ਦੂਨੋ ਦਨੋ ਢੌਨੋ=ਦੁਣੇ ਦਾ ਦੁਣ=ਦੌਰ ਨਾਂ; ਤੇ ਚੌਗੁਣੇ ਦਾ ਚੋਗੁਣਾਂ ਸੋਠਰ |
ਗੁਣਾਂ, ਤੇ ਵੈਰ ਸੋਲਾਂ ਗੁਣੇ ਦਾ ਚੇਗੁਣਾ-ਚੌਸਠ ਗੁਣਾ, ਰਿ
ਦਿਨ ਵਾਧੇ ਵਿਚ ਹੈ । (ਅ) ਚੋਸਠ ਵਿੱਦਯਾ ਦਾ ਦਾਨ ਦਿੱਤਾ ।

ਅਰਥੋ-ਪਰਸਰਾਮ ਨੇ ( ਪ੍ਰਿਬਵੀ ਦਾ) ਦਾਨ ( ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਨੂੰ ) ਦਿੱਤਾ ( ਜੋ ) ਉਸਦੇ ਹੁੰਦਿਆਂ
( ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ) ਖੁੱਸ ਗਿਆਂ ( ਤੋ ਹੁਣ ਤਾਈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ) ਝ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਦੀ ਜਾਤੀ ਦੀਨ
ਹੋ ਕੇ ਮੰਗਦੀ ਫਿਰਦੀ ਹੈ । (ਫੇਰ) ਅਨੰਦ ਦੇ ਪੁੰਜ ਰਾਮਚੈਂਦਰ ਜੀ ਤੋਂ ਅਸੁਮੇਧ ਜੱਗ
ਵਿਖੇ (ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਨੇ ਜੋ) ਦਾਲ ਪਾਇਆ) (ਉਹ ਉਨਾਂ ਦੇ) ਪਤਾ ਪੋਤ੍ਰਿਆਂ ਤੇ ਪੜਪੋਤ੍ਿਆੰ
( ਨੇ ) ਖਾਧਾ ( ਅਗੋਂ ਮੁੱਕ ਗਿਆ )। ਕਵੀ ਮੈਤੇਖ ਸਿੰਘ ਜੀ ( ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ )
ਯੁਧਿਸ਼ਟਰ ਤੇ ਸੂਰਯ ਸੁਤ ( ਕਰਣ ) ਤੋਂ ਆਦ ਲੈ ਕੇ ਜਿਸ ਜਿਸ ਨੇ ਦਾਨ
ਦਿੱਤਾ ( ਉਸ ਦਾਨ ਦਾ) ਨਸ਼ਟ ਹੈ ਜਾਣਾ ਪ੍ਰਗਟ ਹੈ । ( ਪਰੈਤੁ ) ਸਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ
ਜਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਦਿਤੇ ਮਹਾਂ ਦਾਨ ਦੀ ਕੋਈ ਸਮਤਾ (ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਜੇ ) ਦਿਨ ਦਿਨ
ਦੂਣੇ ਤੋਂ ਦੂਣਾ ਤੇ ਚੋਣੇ ਤੇ ਚੌਣਾ ਹੁੰਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਛਾਵੇ-ਇਸ ਵਿਚ ਦਾਨੀਆਂ ਦੇ ਦਾਨ ਦੇਣ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਸ ਦਾਨ ਦੇ ਬਿਨਸ
ਜਾਣ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ ਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਾਨ ਮਿਲਦਾ ਸੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਫੇਰ ਫੇਰ ਖਾਲੀ ਹੋ ਜਾਣ ਦਾ
ਹਾਲ ਹੈ, ਸਭਨਾਂ ਦੇ ਦਾਨ 'ਤੋਂ ਵਡਾ ਦਾਨ ਦਸਮੇਂ` ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦਾ ਦੱਸਿਆ ਹੈ । ਇੱਬੇ
ਪਹਿਲੀ ਗੱਲ ਧਜਾਨ ਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਕਵੀ ਜੀ ਹਰ ਪਹਿਲੂ ਵਿਚ ਤੇ ਹਰ ਮੌਕੇ ਤੇ ਗੁਰੂ
ਸਾਹਿਬਾਨ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵਭਾ ਤੇ ਸਾਰੇ ਹਿੰਦੂ ਵਤਕਿਆਂ ਤੋਂ ਸ਼ਿਰੋਮਣੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ । ਦਾਨ ਦਾ
ਜੋ ਹਲ ਕਿਹਾ ਨੇ ਉਸ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਇਹ ਹੈ; ਕਿ ਦਾਨ ਦਰਿੱਦਰੀਆਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਮੁੱਕੇ ਹੀ
ਗੁ ਲੀਕ ਤੋੜਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ
ਦਾਨ ਪਾਤਰਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਕੇਵਲ ਦਾਨ ਨਾ ਦਿੱਤਾ; ਜੇ ਅਗੇ ਲੈ ਲੈਕੇ ਭੁੱਖੇ
ਚੇ ਐਸਾ ਦਾਨ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਫੇਚ ਨਾਸ਼ ਹੀ ਹੈ ਜਾਵੇ ਸਰੋਂ ਉਹ ਕਰਭੇਵਕ੦ ਉਹ
ਵਿੱਦਜ, ਉਹ ਯੋਗਤਾ ਦਾਨ _ਕੀਤੀ_ਤੇ ਸਭ _ਜਾਤੀਆਂ_ਨੂੰ _ਕੀਤੀ
#ਇਹ ਛੈਦ ਅੱਗੇ ਰੁਤ ੫ ਯੰਮੂ ੫੧ ਦੇ ਅੰਕ ੧੭ ਵਿਚ ਬੀ ਆਵੇਰਾ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੭੮੭) ਗਸਿ ੬ । ਅੰਸੂ ੧
ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਦੀਨਤਾ ਫੇਰ ਨਾ ਦੇਖਣੀ ਪਵੇ । ਹਿੰਦੀ ਤੇ ਜਿੰਦੂ ਜੋ ਦੀਨ ਤੇ ਗ਼ਰੀਬ ਤੇ
ਗੁਲਾਮ ਹੋ ਰਹੇ ਸੇ; ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਾਮ ਦਾਨ, ਵਿੱਦੇਜਾਦਾਨ, ਬੀਰਤਾ ਦਾਨ, ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਵਰਤਨ ਦਾ
ਹੁਨਰ) ਜਥੇਬੰਦੀ ਤੇ ਸਾਂਝੇ ਕੌਮ ਲਈ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦਾ ਮਾਦਾ ਦਾਨ ਕੀਤ) ਜਿਸ ਨਾਲ਼ ਉਹ
ਆਪ ਜਮ ਦੀ ਕਨੌਡ ਤੋਂ` ਸੁਤੰਤਰ ; ਵਿੱਦਜਾ ਵਿਚ ਸਿਆਣੇ, ਜਗਤ ਵਿਚ ਆਜ਼ਾਦ; ਰਾਂਜੇ;
ਜਗੀਰਦਾਰ, ਧਰਤੀਆਂ ਵਾਲੇ ਜ਼ਿਮੀਦਾਰ ਤੇ ਹਰ ਕਮਾਮ ਵਿਚ ਕਮਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬਣਕੇ
ਦੀਨਤਾ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲ ਗਏ । ।
ਕਬਿੱਤ ॥ ਦਲ ਜੇ ਦਿਲੇਸ਼ ਅਚਲੋਸ਼ ਦੋਊ ਮਿਲਿ ਧਾਏ, ਧੁਰਵਾਂ ਸੇ ਥੌਸਾ
ਕੀ ਧੂੰਕਾਰ ਉਠੇ ਘੋਰਿ ਘੋਰਿ । ਬਾਂਧੇ ਬਡੇਂ ਠੱਟ ਭੱਫ ਘੱਟ ਕੇ ਸੈਘੱਟ ਜੁਟ,
ਲੋਹ ਕੀ ਚਮਕ ਛਟਾ ਛੰਬਿ ਭਾਂਤ ਕੋਰਿ ਕੋਰਿਂ । ਗੋਰੇ ਪਰੇ ਓਰੇ, ਧੂਮ
ਅਧਿਕ, ਅੰਧੇਰੋ ਧੂਰ, ਹਲਕੇ ਹਰੌਲ, ਹਲਾ ਹਲੀ ਉਠੇ ਠੌਰਿ ਠੌਰਿ ।
ਤੋਲੋਂ ਹੀ ਬਨਾਉ ਸ੍ਰੀ ਗੁਵਿੰਦ ਸਿੰਘ ਰਾਉ ਜੌ ਲੋ ਛੋਰੇ ਨ ਸਮੀਰ
ਜੇਹਿ ਮਾਂਹਿ ਜੋਰਿ ਜੋਰਿਂ ॥੧੩॥
[ ਦਿਲੇਸ਼=ਦਿੱਲੀ ਪਤਿ; ਔਰੰਗਜੇਬ ਤੋਂ ਮੁਰਾਦ ਹੈ । ।
ਅਚਲੇਸ਼=ਪਹਾੜੀਏ ਰਾਜੇ। __ ਧੁਰਵਾ ਸੇ=ਬੱਦਲ ਵਰਗੀ । |
ਧੈਕਾਰ=ਗਰਜ । ਘੋਰਿ ਘੋਰਿ=ਜੋਰ ਦੀ; ਭਜਨਕ, “ਘੁਰਰ ਜੀ

ਅਵਾਜ਼ ਜੋ ਬੇਂਦਲ ਕਰਦੇ ਹਨ 1

[ ਬਾਂਧੇ ਬਡੇ ਠੱਟ ਭੱਟ ਘੱਟ ਕੇ ਸੈਘਂਟ ਜੁਟ=ਬੜੇ ਠਾਠ ਬੈਨ੍ਹ ਕੇ ਬੱਦਲਵਤ

| ਸੂਰਮਿਆਂ ਦਾ ਦਲ _ਜੁੜਕੇ [ ਨੱਟ=ਠਾਠ ਬੰਨ੍ਹਕੇ । ਭੱਟ=ਸੂਰਮੇ ।

! ਘੱਟ=ਬੱਦਲਵਤ । ਮੈਂਘੱਟ=ਇਕੱਠ । ਜੁੱਟ=ਜੁੜ ਕੇ]।
ਲੋਹ=ਸ਼ਸਤ੍ਰ। ਕੋਰਿ ਕੋਰਿ=ਕੋੜਾਂ ਹੀ ਕ਼ੋੜਾਂ । ( ਅ) ਚੁਤਰਫੋਂ' । ( ਛ ) |

| ਕੋਨੇ ਕੋਨੇ ਤੋਂ ਭਵ ਬਿਜਲੀ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਪਾਸਿਓਂ; ਕਦੇ ਕਿੱਸੇ ਪਾਸੇ

| ਤੋਂ ਚਮਕਦੀ ਹੈ । ਓਰੇ=ਗੜੇ ।
ਹਰੈਲ=ਫੌਜ ਦੇ ਔਂਗੇ ਚਲਣ ਵਾਠਨਾ ਦਸਤਾ [ਤੁਰ:, ਹਰਾਵਲ]।

ਹਲ==ਹੱਲਾ ਕਰਨਾਂ । ਹਲੀ-ਰੌਲਾ ਮਚਨਾ ( ਅ ) ਹਲਾ ਹਨੀ=ਹਲਚਲ;

[ ਤੜਬੱਲੀ । ਸਮੀਰ=ਵਾਯੂ; ਹਵਾ ।

£ ਜੇਹਿ=ਚਿੱਲਾ । [ਫਾ, ਜ਼ਿਹ] । ਜੋਰਿ ਜੋਰਿ=ਜੋੜ ਜੋੜਕੇ।

ਅਰਬੋ-ਐਰੈਗਜੇਬ ਤੇ ਪਹਾੜੀਆਂ, ਦੋਹਾਂ ਦੇ ਦਲ ਮਿਲਕੇ ( ਸ਼੍ਰੀ ਸਤਿਗਰੂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ

ਜੀ ਨਕਲ ਲੜਾਈ ਕਰਨ ਨੂੰ) ਧਾਏ, (ਉਸ ਵੇਲੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ) ਧੋਂਸਿਆਂ ਦੀ ਗੜਗਜ-
ਬਦਲਵਤ ਭਿਆਨਕ ਉਠ ਰਗੇ ਸੀ । ਤੇ ਸੂਰਮਿਆਂ ਨੇ ਜੋ ਬੜੇ ਠੱਫ ਬੈਲ੍ਹੇ (ਓਹ
ਇਉਂ ਸਨ ਜਿਵੇਂ) ਘਟ ਦੇ ਸੈਘਟਨ ਜੁੜਕੇ (ਚੜ੍ਹਦੇ ਹਨ) ਤੇ ਸਸ਼ਤ੍ਰ (ਨਉਂ) ਚਮਕੇ
ਮਾਨੋ ਚੁਤਰਵੋ' ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਛਬੀ ਛਾ_ਰਹੀ ਹੈ । ਗੋਲੇ ਗੜਿਆਂ ਵਤ ਬਰ, (ਜਿਨ੍ਹਾਂ
“ਇਹ ਛੈਂਢ ਅੱਗੇ ਰੁਤ ੬ ਅੰਮੂ ਢ ਅੰਕ ੨੧ ਵਿਚ ਬੇੜੇ ਫਰਕ ਨਾਲ਼ ਫੇਰ ਆਵੇਗਾ |

ਰੀ ਗੁਰ ਪਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੭੮੮) ਗਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੧.

ਦੇ) ਬਹੁਤੇ ਧੂੰਏ ਨਾਲ (ਅੰਤ) ਧੂੜ (ਦੇ ਉੱਡਣ ਨਾਲ) ਅੰਧੇਰਾ ਹੋ ਗਿਆ; ਹਰੌਲਾੰ

ਦਾ ਐੱਗੇ ਵਧਣ (ਮਗਰ ਮੈਨਾ ਦਾ) ਹੱਲਾ (ਕਰਨ ਦਾ) ਥਾਂ ਬਾਂ ਰੌਲਾ ਮਚ ਪਿਆਂ 1

(ਪਰੇਦੂ) ਇਹ ਬਣਾਉ (ਸਾਂਹੇ ਦਾਂ ਸਾਰਾ) ਤਦ ਤਕ ਹੀ ਸੀ; ਜਦ ਤਕ ਕਿ ਸ਼੍ਰੀ

ਸਤਿਗੁਰੂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ (ਰਾਜਿਆਂ ਦੇ) ਰਾਜੇ ਨੇ ਅਪਣੇ ਚਿੱਲੇ ਵਿਚੋਂ

ਜੋੜ ਜੋੜ ਕੇ ਤੀਰਾਂ (ਦੀ ਬਾੜ੍ਹ) ਵਾਯੂ ਵਾਂਗੂ ਨਹੀਂ_ਸੀ ਛੋੜ ਦਿੱਤੀ ।

[ਕਥਾ ਮਹਾਤਮ] ।
ਦੋਹਰਾ ॥ ਸੁਨਹੁ ਕਥਾ ਗੁਰ ਕੀ ਰੁਚਿਰ ਜਿਮ ਸੈਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਸੰਗ ।
ਮਨ ਬਾਂਛਤਿ ਪ੍ਰਾਪਤਿ ਕਰਹਿ ਪੁੰਨ ਮਹਿਦ ਅਘ ਝੌਗ ॥ ੧੪ ॥

ਅਰਯ-(ਹੇ ਸ਼੍ਰੋਤਾਜਨੇ ! ) ਜਿਵੇਂ ਗੁਰੁ ਜੀ ਦੇ ਜੱਧ (ਹੋਏ ਤਿਵੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ) ਪ੍ਰਸੰਗਾਂ ਦੀ

ਮੁੰਦਰ ਕਥਾ ਸੁਣੋ, (ਜਿਸਦੇ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ਼ ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ) ਪਾਪ ਦੂਰ ਹੋਣਗੇ, ਪੁੰਨ

ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਾਪਤਿ ਹੋਣਗੇ ਤੇ ਮਨ ਮੰਗੀਆਂ (ਮੁਰਾਦਾਂ) ਮਿਲਣਗੀਆਂ ।

[ਮੰਗਲ ਸਮਾਪਤ ਹੋਏ ਤੇ ਅਗੋਂ ਕਥਾ ਟੁਰੀ] ।

ਬੈਯ॥ ਏਕ ਸਮੇਂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਨਿਜ ਮੰਦਿਰ ਸੰਦਰ ਬੀਚ ਬਿਰੇਕ੍‌ਰੰ ਨ
ਰਿ ਬੈਦ ਕਰੇ"। “ਦੇਖਿ ਭਲੋ
ਅਵਿਕਾਸ਼ ਰਿਦੈ ਲਖਿ ਕਾਰਨਿ ਮੇਲਿ ਅਨੰਦ ਧਰੇਸਾਰਦ ਬਾਰਦ ਸਾਰਦ
ਪਾਰਦ ਤਾਂ ਸਮ ਨਾਂਰਦ ਮੋਦ ਭਰੇ ॥ ੧੫॥ ਸ੍ਰੋਯਾ ॥। ਔਚਕ ਮੰਦਰ ਸੈਂ
ਬਿਦਤਜੋ';ਗੁਰ ਹੋਰਿ ਉਠੋ ਹਿਤ ਆਦਰ ਕੇ1।ਬੈਦਨ ਆਪਸ ਮਾਂਹਿ ਕਰੇ,
"ਕੋਈ ਪਾਸ ਨਹੀ ਸੀ (ਕਿਉਂ) ਜੇ ਰਾਜਾ (ਤੋ ਲੈ ਸਧਾਰਣ) ਮਨੁੱਖ ਤੀਕ ਦਾ ਅੰਦਰ
ਆਉਣਾ ਬੈਦ ਕਰ ਰਖਿਆ ਸੀ । (ਅ) ਮਗੋ੫4-ਜੁ“ਥੋ-ਨਰ=ਪ੍ਰਿਬਵੀ ਤੇ ਰਖਿਆ ਕਰਨ
ਵਾਲੇ ਸਨ ਜੋ ਆਦਸੀ=ਅਰਥਾਤ ਦਰਬਾਨ ਪਾਸ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸੀ, (ਕਿਉਂਕਿ) ਦਰਬਾਨਾਂ
ਨੇ ਅੰਦਰ ਆਉਣਾ (ਸਭ ਦਾ) ਬੈਦ ਕੀਂਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ । "ਸਿਆਲੋ ਦੇ ਬਦਲ ਵਾਂਡੂ ਅਨੰਦ
ਵਿਚ ਭਰਿਆ ਨਾਰਦ (ਜਿਸਦਾ ਰੈਗ) ਸਾਰਦਾ (ਅਰ) ਪਾਰੋਂ ਵਰਗਾ ਚਿੱਟਾ ਹੈ, ਚੰਗਾ ਸਮਾਂ
ਤਾੜਕੇ; ਕਾਰਨ ਨੂੰ ਲਖਕੋ ਅਨੰਦ ਨਾਲ ਮੇਲ ਕਰਨ ਅਚਾਨਕ ਮੰਦਰ ਵਿਚ ਪ੍ਰਗਟਿਆ)
ਭਾਵ ਆਇਆ । ਕਾਂਪਾ:-ਜਥਾਂ ।

` ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ=ਜੇ ਸਦਾ ਅੰਤਰ ਆਤਮੇ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਨਾਲ ਇਕ ਸੂਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ
-ਜੋ ਕੁਛ ਕਰਨਾ ਹੈ ਗ਼ੋਬ ਦੇ ਇਸ਼ਾਰੋ ਨਾਲ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਆਪ ਨੇ ਬੀਰਰਸ ਦਾ! ਸਮਾਨ
ਰਚਿਆ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਆਪਨੂੰ ਜੁਧ ਜੇਗ ਦਾ ਪਤਾ ਸੀ । ਕਿਸ ਵੇਲੇ ਜੁੱਧ ਛਿੜਨਾ ਹੈਊਇਸ ਹੁਕਮ
ਦੀ ਉਡੀਕ ਹੈ । ਆਪੂੰ ਕੁਛ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ: ਹਉ ਆਪਹੁ ਬੋਲਿ ਨ ਜਾਣਦਾ ਮੈ ਕਹਿਆ
ਸਭੁ ਹੁਕਮਾਉ ਜੀਉ।ਹੁਣ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕੋਈ ਗੇਬ ਤੋਂ' ਹੋਯਾ ਹੈ ਕਿ ਜੁਧ ਦਾ ਸਮਾਂ ਆ ਗਿਆ ਹੈ ।
ਉਸਨੂੰ ਕਵਿਜੀਂ ਮੈਸਕ੍ਿਤ ਕਾਵਯ ਰੀਤੀ ਮੂਜਬ ਨਾਰਦ ਦੇ ਸੈਦੇਸਾ ਦੇਣਦੇ ਰੂਪਕ ਵਿਚ ਵਰਣਨ

(ਬਾਰੀ ਝੁਕ ਵੇਖੇ “ਅਗਲੇ ਪੰਨੇ ਏ ਹੇਠ]

ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੭੮੯) ਗਾਸਿ £। ਮੰਕੂ ੧.
ਗਤ ਉਚ ਬੰਠਹੁ ਕੀਨ
ਕ੍ਰਿਪਾ ਇਤ ਆਚਰਕੇ” । ਆਵਨ ਕਾਰਨ ਕੌਨ ਕਹੋਂ ? ਕਿਮ ਬਾਂਛਤਿ
ਕਾਰਜ ਜੇ ਉਰ ਕੇ??॥ ੧੬ ॥ ਨਾਰਦ ਰੂਪ ਬਿਲੰਦ ਲਿਹਾਰਤਿ ਸੁੰਦਰ
ਕ੍ਰਾਂਤਿ ਭੁਜਾ ਬਲ ਭਾਰੀ । ਦੀਰਘ ਸ੍ਰੀ ਮੁਖ ਮੰਡਲ ਪੈ ਕਲ ਕ੍ਰੰਡਲ ਡੋਲ
ਬਡੀ ਦੁਤਿਵਾਰੀ” । ਅੰਗ ਵਿਸ਼ੇਸ਼; ਅਸ਼ੇਂਸ਼ ਅਹੈ' ਪਟ; ਬੋਸ ਸੁ ਬੇਸ਼ ਸਜੈ
ਮੁਦਕਾਰੀਆ । ਸ੍ਰਿੰਦ ਅਨੰਦ ਕੋ ਪਾਇ ਰਹੋ, ਗੁਨ ਕੀਰਤਿ ਕੋ ਤਬਿ
ਕੀਨਿ ਉਚਾਰੀ॥੧੭॥ ਭੁਜੰਗ ਪੁਯਾਤ ਛੰਦ । ਗੁਰੂ ਰੂਪ ਧਾਰੇ ਨਮੋ ਲੇਹੁ ਮੋਹੀ।
ਸਦਾ ਗਰਾਨ ਮੈਂ ਧਯਾਨ ਮੈਂ ਬਾਸ ਹੋਹੀ' । ਪਰੈਬ੍ਹਮ ਨਾਬੈ; ਲਥੈ ਨਾਂਹਿ
ਕੋਈ । ਕਲਾ# ਜਾਲ ਧਾਰੋ, ਕਰਾਮਾਂਤ ਗੋਈ” ॥ ੧੮ ॥ ਨਿਰਾਲੰਬ ਨਾਬੈ
ਨਿਰਾਲੀ ਬਚਿੱਤੋ। ਪ੍ਕੂ ਹੈ ਥਿਕੂ ਹੋਂ,ਅਕੈ ਹੋ, ਪਵਿੱਤੂੰ। ਕਲੀ ਕਾਲ ਮੈਂ
ਪੰਥ ਕੀਨ ਸੁਖਾਰੇ । ਨਿਜੈ ਦਾਸ ਦੈਹੋਪਦੇਸ਼ੇ ਉਧਾਰੇ'॥੨੯॥ ਬਿਨਾ ਦੈਭ
ਹਰ ਕੈ ਭਜੇ ਸਾਚ ਨਾਮੰ। ਤਜੈ ਦੇਹਿ ਹੈਤਉਲਹੈ ਆਪ ਧਾਮੰ””। ਮਹਾਂ ਮੋਹ

'ਮਾਤੋਗ ਸ਼ੇਰੇ ਸਮਾਨੰ”।ਬਿਕਾਰੇ ਤਮੰ ਦੀਪ ਜੈਸੇ ਪ੍ਰਹਾਨੰ"॥੨੦॥ਭਏ ਬੰਸ
ਬੋਦੀਨ ਕੇ ਭਾਣਾ" ਜੋਲਪਨੋ ਤਹ ਬੈਸ ਕੇ ਦੇ ਹੋਏਪਿਤਾ ਸੋਹਰੀ
"ਵਾਕ ਕਹੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜੇ ਕਾਦਰ (ਠੱਬ) ਦਾ ਸਰੂਪ ਹਨ; ਭਾਵ ਗੁਰੂ ਜੀ ਬੋਲੇ । "ਚਲਕੇ ਆਏ
`ਹੇ। ੧ਮੁੰਦਰ ਕੁੰਡਲਾਂ ਦੀ ਤੋਲ ਬੜੀ ਖੂਬਸੂਰਤ (ਲੱਗ ਰਹੀ) ਹੈ । “ਵੱਡੇ ਅੰਗ ਹਨ; ਰੇਸ਼ਮੀ
ਲਿਬਾਸ ਹੈ ਸਾਰਾ ਹੀ, (ਇਹ) ਖੁਸ਼ਨਮਾ ਵੇਸ ਬਹੁਤ ਸਜ ਰਿਹਾ ਹੈ । “ਸਦਾ ਗਯਾਨ ਸਰੂਪ
ਹੋ ਅਰ ( ਭਗਤਾਂ ਦੇ ) ਧਿਮਾਨ ਵਿਖੇ ਵਸਦੇ ਹੋ । ੬ਸ਼ਕਤੀਆਂ 1 “ਛਪਾਈ ਹੈ । “ਆਮਰਾ
ਰਹਿਤ ਨਾਬ ਹੋ, ਨਿਰਾਲੇ ਤੇ ਵਚਿੱਤ੍ਰ ਹੋ । ੯ਸੂਮੀ ਹੋ; ਵਿਆਪਕ ਹੈ । "“ਦੈਹ--ਉਪਦੇਸ਼=
ਉਪਦੇਸ਼ ਦੇਕੇ ਉਧਚਦੇ ਹੇ । "ਆਪਦੇ ਲੋਕ (ਗੁਰੁ ਪੀ) ਨੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਮਗ ਮੋਹ
(ਫੂਪੀ) ਹਾਬੀ ਨੂੰ (ਆਪ) ਸ਼ੇਰ ਸਮਾਨ ਹੋ। "੯ਵਿਕਾਰਾਂ (ਰੂਪੀ) ਅੰਧੇਰੇ ਨੂੰ ਨਾਸ਼ ਕਰਨ
ਲਈ ਦੀਵੇ ਵਤ ਹੇ । "੯ਬੇਦੀਆਂ ਦੀ ਵੰਸ਼ ਦੇ ਸੂਰਜ ਭਾਵ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ।
'੫ਗਾਵ ਸ਼੍ਰੀ ਅੰਗਦ ਜੀ । #ਪਾ:-ਅੰਗ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅੰਹੇ ਪਟ ਬੇਸ ਸ ਬੇਸ ਸਜੈ ਮੁਢ ਮੁੰਢਰਕਾਰੀ ।
੩੩੧ [ਪਿਛਲੇ ਪੰਨੇ ਦੀ ਬਾਕੀ ਟੂਕ]
ਕਰਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਆਪ ਇਸੇ ਸਾਹਿਤਯ ਦੇ ਜਾਣ ਸੈ। ਜੇ ਆਪ ਫਾਰਸੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਦੇ
ਤਾਂ ਹੇ ਸਕਦਾ ਸੀ ਇਹ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਿਸੇ ਫਰਿਸ਼ਤੇ ਦੇ ਸੈਦੇਂਸੇ ਦੇ ਰੁਪਕ ਵਿੱਚ ਵਰਣਨ ਕਰਦੇ ।
ਨਾਰਦ ਕਿਉਂਕਿ “ਕਲਹਾ” ਦਾ ਪਤੀ ਮੰਨਿਆਂ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਲੜਾਈ ਦਾ ਦੂਤ ਹੋਕੇ ਆਉਣਾ
ਕਾਵਜ ਵਿੱਚ ਇਸੇ ਨੂੰ ਫਬਦਾ ਹੈ । ਅਗਲੇ ਅੰਸੂ ਵਿਚ ਇਸਦੀ ਵਹੁੀ ਕਲਹ ਆਪ
ਆਵੇਗੀ । ਇਹ ਰਿਵਾਜ ਆਮ ਕਵੀ ਬੀ ਵਰਤਦੇ ਰਹੇ ਹਨ । ਨਾਦਰ ਸ਼ਾਂਹ ਦੀ ਵਾਰ ਦਾ
ਮੁਸਲਮਾਣ ਢਾਫੀ ਲੇਖਕ ਬੀ ਪਹਿਲਾਂ ਕਲ੍ਹ ਦਾ ਹੀ ਜ਼ਿਕਰ ਛੇੜਦਾ ਹੈ, ਸੇ ਇਹ ਇੱਕ
ਕਾਵਜ ਰੀਤੀ ਹੇ ਗਈ ਹੈ ਸੀ) ਜਿਸਨੂੰ ਹਿੰਦ੍ਹ ਮੁਸਲਮਾਣ ਸਭ ਕਵੀ ਵਰਤਦੇ ਸੇ ।

ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੭੯੦) ਰਾਸਿ ੬। ਅਰ ੧.
ਕੇ ਧਰਜੋ ਰੂਪ ਫੇਰੇ" । ਗਰੂ ਰਾਮਦਾਸੈ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ੋ ਘਨੇਰੇ ੨੧॥ਭਏ ਸ਼ਾਂਤਿ
ਰੂਪੰ ਰਚਜੋ ਗ੍ਰੰਥ ਬਾਨੀ” । ਸੁਧਾ ਤਾਲ ਕੀਨੋ ਅਘੰ ਦਾਸ ਹਾਨੀ" । ਪਿਤਾ
ਆਪ ਕੇ ਧੀਰ ਧਾਰੀ ਧਰਾਂ ਸੀ“ਗੁਰੂ ਪੰਚ ਦੇਂਸ਼ਾਨਿ“ਸਿੱਖੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ੀ ॥੨੨॥
ਧਰਯੋ ਆਪ ਰੂਪੰ ਮਹਾਂ ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਧਾਰੀ । ਗੁਰੂ ਪੰਚ ਤੇ ਔਰ ਰੀਤ ਸੁਧਾਰੀ ।
ਧਰੀ ਤੇਗ ਪੀਰੀ ਰੁ ਮੀਰੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ੀ । ਕਰੋ ਕਤੋਂ ਨ ਕਾਜੈ ਜਥਾ ਸ਼ੱਤ
ਨਾਸ਼ੀ” ॥ ੨੩॥ ਦਯਾਸਿੰਧ ਸੀਲੈ ਕੁਚਾਲੋ ਪ੍ਰਣਾਸੀ'॥ਕਰੋ ਆਪ ਲੀਲਾ`
ਜਥਾ ਮਾਨਵਾਸੀ'।ਮਹਾਂਰਾਜ ਰਾਜਾਨਿ ਰਾਜਾਂ ਧਿਰਾਜੈਂ'। ਤੁਹੀ ਦੀਨ ਬੋਧੂ
ਸਜੇ ਸੈਭਕਾਜੀ" ॥੨੪॥ ਨਮੋ ਤੋਹਿ ਸ੍ਹਾਸੀ ਰਸੈ ਬੀਰ ਰਾਚੋ” । ਬਨੋ ਜੁੱਧ
ਜੇਤਾ, ਮਹਾਂ ਰੁੱਦ ਮਾਚੋਂ'ਇਸੀ ਹੇਤੁ ਜਾਨੋ ਅਯੋ” ਤੀਰ ਤੋਰੇ । ਸਵਾਧਾਨ
ਹੂਜੇ ਸੁਨੋ ਬਾਕ ਮੇਰੇ” ॥ ੨੫ ॥ ਦੋਹਰ॥ਇਹ ਅਸ਼ਟਕ ਉਚਰਜੋ ਜਬੈ ਬੈਠਿ
ਉਚਾਰਨ ਫੇਰ । ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਨਕ ਕੀ ਬਾਰਤਾ ਕਹਨਿ ਲਗਜੋ ਤਿਸ ਬੇਰਿ॥੨੬॥
ਚੌਪਈ ॥ £ਮੋਦੀਖਾਨੇ ਸਮੇਂ ਬਿਤਾਯੋ । ਬਹੁਰੋ ਕਰਤਾ ਪੁਰਖ ਬੁਲਾਯੋ ।
ਬੇਈਂ' ਬਿਖੈ ਬਰਣ ਜਬਿ ਕਹੋ । ਜਾਇ ਤਹਾਂ"ਉਪਦੇ ਸ਼ਨਿ ਲਹ੧॥੨੮॥
ਤਬਿ ਤੇ ਤਜਿ ਕਰਿ ਸਕਲ ਸਮਾਜਾ । ਸਿੱਖੀ ਬਿਸਤਾਰਿਨ ਕੇ ਕਾਜਾਦੇਸ਼
ਬਿਦੇਸ਼ ਧਰਾ ਪਰ ਫ਼ਿਰੇ । ਸੁਨਿ ਕਰਿ ਸਕਲ ਲੌਕ ਮਗ ਪਰੇ॥੨੭॥ਤਿਸੀ
ਰੀਡਿ ਤੁਮ ਬੀਚ ਕ੍ਟੈਥ । ਜੁੱਧ ਕਰਨਿ ਤੋ ਧਰੀ ਥਿਲੈਬ । ਸੋ ਮੈਂ ਸਿਮ-
ਰਨਿ ਕੋ ਕਰਿਵਾਵੇਂ "ਜਿਸ ਰਣ ਕੋ ਪਿਖ ਨਿਤ ਹਰਖਾਵੋ "॥੨੯॥ਸੁਨਿ
ਸਤਿਗੁਰ ਬੋਲ ਮੁਸਕਾਇ। “ਪਿਖਹੁ ਜੁੱਧ ਅਬਿ ਭਟਿਨਿ ਅਘਾਇ”।ਰਹੇ
ਅਲਪ ਦਿਨ"“ਦੇਰਿ ਨ ਕੋਈ।ਮਚਹਿ ਲੋਹ ਗਾੜ੍ਹੋ ਦਿਸ਼ ਦੋਈ॥੩੦॥ ਤੁਝ
"ਭਾਵ ਸ਼ਰਹੀ ਅਮਰ ਦਾਸ ਜੀ । "ਬੜੇ ਪੂਕਾਸ਼ਵਾਨ ਹੋਏ । ੧(ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਜੀ ਨੇ) ਬਾਣੀ ਦਾ
ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਰਚਿਆ । "(ਫ਼ਿਰ) ਅੰਮ੍ਰਤ ਸਰੋਵਰ ਸਿਰਜਿਆ` ਦਾਸਾਂ ਦੇ ਪਾਪਾਂ ਨੂੰ ਨਾਸ਼
ਕਰਨ ਲਈ । “ਧਰਤੀ ਵਰਗੀ । #ਪੌਜੇ ਗੁਰਾਂ ਨੇ ਹੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਖੇ । “ਜਿਵੇਂ ਵੇਰੀ ਨਾਸ਼
ਹੋਣ । ੧ਦਯਾ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰ. ਸੁਸ਼ੀਲ; ਖੋਟੀ ਚਾਲੀ ਦੇ ਨਾਸ਼ ਕਰਤਾ ਹੈ । ੯(ਜੋ ਧੁਰ ਤੋਂ) ਮਨ
ਵਿੱਚ ਵਸ ਰਹੀ ਹੈ । (ਅ) (ਮਹਾਂ ਪੁਰਖਾਂ) ਮਨੁਘਾਂ ਵਰਗੀ । "ਦਗਜਿਆਂ ਮਹਾਂਰਾਜਿਆਂ ਦੇ
ਸੁਮੀ । "ਤੂੰ ਹੀ ਦੀਨਾਂ ਦਾ ਸਹਾਇਕ ਤੇ ਤੂੰਹੀ ਮਤਾਂ ਦੇ ਕਾਜ ਸਾਰਦਾ ਹੈ' (ਭਾਵ ਸੁਧਾਰਦਾ ਹੈ)।
(ਅ) ਸੈਤਾਂ ਲਈ ਸਜੇ ਹੋ ਭਾਵ ਅਵਤਰੇ ਹੈ। "“ਬੀਰਰਸ (ਵਿੱਚ ਹੁਣ) ਰਚੋ । 5ਬੜਾ ਭਯਨਕ
(ਜੰਗ) ਮਚਾਓ । ₹$( ਸੇ ) ਆਯਾ ਹਾਂ । ““ਡਾਵ ਮੱਚਬੰਡ ਵਿੱਚ (ਕਰਤਾ ਪੁਰਖ ਕੋਲੋਂ ) ।
"ਯਾਦ ਕਰਾਂਵਦਾ ਹਾਂ। "“ਅਨੰਦ ਹੁੰਦਾ ਹਾਂ (ਮੇਂ) । 'ਦਮੂਰਮਿਆਂ ਨੂੰ ਰਜਾ ਦੇਂਣ ਵਾਲਾ
ਭਾਵ ਭਜਾਨਕ ਯੁੱਧ। "੯(ਬਾਕੀ) ਬੋੜੋ ਹੀ ਦਿਨ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। _ #ਪ:-ਭਟਅਨ ਘਇ ।

'ਗੁਥ ( ੨੭੯੧ ) ਰਾਸਿ ੬।

ਕੇ ਰਹੇ ਉਡੀਕਤਿ ਕਦ ਆਵਹਿ ਕਲਹਾਂ ਵਟ
ਜੈਗ ਅਖਾਰ॥ਕਰਿ ਦਿਖਰਾਵੋਂ ਸ਼ੱਤ ਸੈਘਾਰਾ॥੩੧॥ਅਬਿ ਤੇ ਜਾਗਹਿ ਜੁੱਧ
ਬਡੇਰ।ਬਹੁਰ ਕਰਹਿ ਰਣ ਪੌਤ ਜੋਂ ਮੇਰਾ/ਰੁੰਡ ਮੁੰਭ ਰਣ ਥਲ ਬਿਥਰਾਵੈ”
। ਜੋਗਨਿ ਗਿੱਝਨ ਰੁਧਰ ਅਘਾਵੈਂ ॥੩੨॥ ਪੁਨ ਬਡ ਪੰਥ ਖਾਲਸਾ ਗਰਜੇ।
ਤੇਜ ਤੁਰਕ ਕੌ ਤਰਜਤਿ ਬਰਜੇ'।ਦੇਖਤਿ ਰਹੀਯਹਿ ਜੈਗਘਨੇਰੇ।ਅਥਿਤੇ
ਛਿਰਹਿੰ ਰਹੈਂ' ਚਿਰ ਬੇਰੇਂ” ॥ ੩੩ ॥ ਸੁਨਿ ਨਾਟਦ ਆਨੌਦੜਿ ਹੋਵਾ।ਨਮੋ
ਕਰਤਿ ਉਠਿ ਤਬਹਿ ਖਰੋਵਾ। ਗਮਨਤੋ ਜੁਟਪੁਟਿ ਸੁਰਨਿ ਮਾਰਾ । ਗੁਰ
ਪ੍ਰਸੰਗ ੜਹਿੰ ਸਰਬ ਉਚਾਟ ॥ ੩੪ ॥ ਸੋ ਨਿਸ ਦਿਨ ਸਤਿਗੁਰੂ ਬਿਤਾਏ।
ਸੁਭਣ ਹਕਾਰੇ ਨਿਕਟਿ ਬਿਠਾਏ।ਕਰੀ ਨਦਰ ਮਹਿ ਸਗਰੀ ਸੈਨਾ । ਦਿਯੇ
ਸ਼ਸਤ੍੍‌ ਜੋ ਜਿਸ ਢਿਗ ਹੈ ਨ। ॥ ੩੫॥ ਬਥੜ਼ੇ ਦੇਗੇ ਖੜਗ ਦੁਧਾਰੇ । ਦੱਰ-
ਮ੍ਯਾਨੀ ਚੌਰੇ ਬਢਿਵਾਹੇ£ । ਸੈਢ ਸਰੋਹੀ ਜਾਤਿ ਜੁਨੱਬੀ“। ਮਹਿਦ ਫੁਲਾਦੀ
ਤੇ ਜੁ ਹਲੱਬੀ#॥ ੩੬ ॥ ਖੰਡੇ ਬਝੇ ਪ੍ਰਦੈਡ ਉਠਾਏ । ਗੁਜਰਾਤੀ ਸੁਰਤ”
ਸਮੁਦਾਏਕਰਕਤਿ ਮਹਾਂ ਤੁਵੌਗਨ ਗਨ ਕੌ । ਕੈਰਨ ਲਿਪਤਿ ਦਈ
ਸੁਭਠਨ ਕੋ ॥੩੭ ॥ ਇਕ । ਲਾਂਬੀ ਗੁਲਕਾਂ ਜਿਸ ਕੋਰੀ । ਅਧਿਕ ਦੂਰ ਤੇ
ਮਾਰਤਿ ਬੈਰੀ । ਅਲਪ ਮੱਧ ੨ ਬਡਿ ਜੈਜੈਲ'# । ਗਹੋ ਤਮਾਚੇ ਰਣ ਕੇ
ਛੈਲ"॥੩੮॥ਤੋਮਰ ਬਰਛੀ ਸਾਂਗ ਬਿਸਾਲਾ । ਕਿਨਹੁ ਧਨੁਖ ਲੋ ਤੀਰਨ
ਜਾਲ" । ਗੁਲਕਾਂ ਬਹੁ ਬਰੂਦ ਭਰਿ ਦੀਨਿ । ਗਨ ਜੋਧਾਨਿ ਜਮਾ ਕਰਿ
ਲੀਨਿ ॥੩੯॥ ਖਰੇ ਤਬੋਲਾ ਬਿਥੈ ਤੁਰੈਰ॥ਕਰੇ ਸਜਾਵਨਿ ਜ਼ੀਨਨਿ ਸੈਂਰਿ॥
ਜਿਸਿ ਢਿਗਿ ਨਹਿ ਤਿਸਿ ਕੋ ਤਥਿ ਦੀਨਾ।ਵੇਰਤਿਸੂਰ ਅਰੂਢਿ ਬੀਨਾ"
॥੪੦॥ ਕਰੈ' ਸ਼ਿਕਾਰ ਬ੍ਰਿੱਤ ਸਮੁਦਾਇ/ਰਹੋ ਤਯਾਰ ਨਿਜ ਸਾਜ ਬਨਾਇਾ।
ਇਮਿ ਸਤਿਗੁਰੁ ਸਭਿ ਸਨਿ ਕਹਿ ਦੀਨਾ ।-ਚਲਹਿੰ ਦੂਰ ਕਿੜਿ"-
ਸੁਭਣਨ ਦੀਨਾ” ॥੪੧॥--ਬਯਾਹਿ ਕਰਨਿ ਕੀ ਦੇਰਿ ਲਖੀਜੈ । ਗੁਰੁ ਦੈ
"ਭਾਵ, ਦਮਮੇਸ਼ ਜੀ ਬਿਬਾਰਣਗੇ । “ਤਾੜਕੇ ਰੇਕੇਗਾ । “ਚਿਰਾਂ ਤੱਕ । #ਦਰਮਯਾਨੇ (੩)
'ਚੌੜੀਧਾਰ ਵਾਲੇ । “ਜੁਨੌੱਬੀ ਜਾਤੀ ਦੀ । ਕੂਮ ਦੇ “ਜਨਬ? ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਤਲਵਾਰ । ੬ਤੇ ਜਿਹੜੀ
ਹਲੱਬੀ (ਕਹਾਉਂਦੀ ਹੈ) । (ਅ) ਹਲੱਬ (ਸ਼ਹਿਰ) ਦੀ ਬੜੀ ਤੇਜ਼ (ਤਲਵਾਰ) । “ਸੂਰਤ ਸ਼ਹਿਰ
ਦੇ (ਅ) ਸੋਹਣੀ ਸੁਰਤ ਦੇ । ਬੜੀਆਂ ਕੜਕਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬੰਦੂਕਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ । ਬਹੁਤ ਲੰਮੀ
ਨਾਲੀ ਦੀ ਪਲੀਤੇ ਦਾਰ ਬੰਦੂਕ ( ਇਕ ਪੁਕਾਰ ਦੀ ਤੋਪ ਰਹਿਕਲਾ । ””ਸੁਹਣੇ । ੧੧ਝਹੁਤੇ
ਤੀਰਾਂ ਸਮੇਤ । (ਅ) ਭੋਂਥੇ। `”ਸੂਰਮੇ ਸਵਾਰ ਹੋਕੇ ਚਤੁਰਤਾ ਨਾਲ ਵੇਰਦੇ ਹਨ (ਪੋੜੇ) । "ਬਕਿਤੇ

ਜਾਣਗੇ । "ਸੂਰਮਿਆਂ ਨੇ ਸਮਝਿਆ । ੨ਪਾ:-ਅਲਪ ਧਮਾਕੇ ਬਡ ਜੈਜੈਲ ।
ੈੂਕ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਤੋ ਧੱਕ ਤੋਂ ਤੋਂ ਛੁਟ ਧਮਾਕਾ ਇਕ ਪੂਕਾਰ ਦੀ ਓਦੂਕ ਦਾ ਬੀ ਨਾਮ ਭੈ!

ਗੁਰ ਪੂਭਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੭੯੨) ਗਾਮਿ ੬। ਅਸੂ ੨,

ਤੇ ਦੂਰ ਜਨੀਜੈ । ਤਾਰੀ ਕਰੀ ਬਮੂੰ ਕੀ ਘਨੀ। ਨਹਿ ਆਗ ਕਬਿੰਰ੍
ਇਮਿ ਬਨੀਂ-॥ ੪੨ ॥ ਇਮਿ ਜੋਧਾ ਮਿਲਿ ਆਪਸਿ ਮਾਂਹੀ।ਮਨ ਅਨੁਮਾਨ
ਕਰਹਿੰ'ਬਿਧਵਾਹੀ'।ਹੇਤ ਬਯਾਹ ਕੇ ਚਰੋੋ ਕਰਾਹੇ । ਗਨ ਪਕਵਾਨ ਪਕਹਿੰ
ਘਰ ਮਾਂਹੇ ॥੪੩॥ ਮੋਦਕ ਨੁਗਦੀ ਖੁਰਮੇ ਬਰੇ।ਬ੍ਰੰਦ ਜਲੇਬ ਨੀਕਿ ਬਿਧਿ
ਕਰੇ । ਘੇਵਰ ਘਨੋ ਘ੍ਰਿੱਤ ਕੌ ਲਾਇ । ਕਰੇ ਬਿਸਾਲ ਸਿਤਾ ਬਹੁ ਪਾਇ ॥
੪੪॥ ਕੌਨ ਕੌਨ ਗਿਨੀਅਹਿ ਪਕਵਾਨ । ਕੋਸ਼ਠ ਭਰਤਿ ਜਾਤਿ ਸੁਚ
ਬਾਨ।ਜਥਿ ਕੀ ਰੀਗ ਪ੍ਰਲੋਕ ਪਧਾਰੀ।ਸਭਿ ਦਮੋਦਰੀ ਕਾਰ ਸੈਭਾਰੀ॥੪੫॥
ਦਾਸੀ ਦਾਸ ਆਦਿ ਨਰ ਘਰ ਕੇ।ਤਿਸ ਅਨੁਸਾਰਿ ਰਹਹਿ ਉਰ ਡਰ ਕੇ।
ਸਭਿ ਪਕਵਾਨ ਧਰਾਵਤਿ ਜਾਤੀ।ਜਾਨਹਿ-ਖੋਹੈ' ਬ੍ਰਿੰਦ ਬਰਾਂਤੀ-॥ ੪੬ ॥
ਪ੍ਰਿੱਤ ਸਿਤਾ ਅਨ ਅੰਨ ਘਨੇਰੇ । ਕਮੀ ਨ ਕਛੁ ਵਸਤੂ ਬਹੁਤੇਰੇ । ਨਿਤਿ=
ਸੈਭਾਰਤਿ ਅਧਿਕ ਕਰਾਵਹਿ। ਬ੍ਰਿੰਦ ਮਨੁਜ ਸ਼ੁਭ ਪਾਕ ਬਨਾਵਹਿੰ॥ ੪੭॥
੨
ਦੋਹਰਾ ॥ 'ਦੇਕ ਸਮੇਂ ਏਕਲਿਨ ਗੁਤੂ ਬੈਠੇ ਅੰਤਰਿ ਭੌਨ । ਥਿਰ ਪ੍ਰਸਕ ਪਰ
ਹਰਖ ਉਰ, ਨਹੀਂ ਸਮੀਪੀ ਕੌਨ”॥ ੧॥ ਝੌਪਈ॥ ਸਕਲ ਜੌਗਨੀ ਕੋ
ਸਿਰਦਾਰ । ਜਿਸਿ ਕੋ ਰੂਪ ਮਹਾਂ ਬਿਕਰਾਰ। ਕਲਹਾ ਨਾਮ ਸ਼ਯਾਮ ਤਨੁ
ਧਾਰਾ । ਦੀਰਘ ਦਾਂਤ ਤੁੰਡ ਬਿਸਥਾਰਾ” ॥੨॥ ਬਿੰਦ ਜੋਗਨੀ ਜਾਂਕੇ ਸੋਰਿ॥
ਦਾਰੁਨ ਬਨੇ ਜਿਨਹੁੰ ਕੇ ਅੰਗ । ਲਾਲ ਬਾਲ ਛੁਟਿ ਬਡੇ ਪਿਛਾਰੀ'। ਸੂਕੇ
ਚਰਮ ਦਿਖਹਿੰ ਗਨ ਨਾਰੀ ॥੩॥ ਲਾਲ ਬਿਲੌਚਨ ਸ੍ਰੋਣਿਤ ਸਰਸੇ।ਖੱਪਰ
ਧਰੇ ਖੋਪਰੀ ਕਰ ਸੇ? । ਹਾਡਨਿ ਮਾਠ ਬਿਸਾਲ ਕਰਾਲਾਂ । ਜੀਰਣ ਚੀਰ
ਮਲੀਨ ਕੁਢਾਲਾ॥੪॥ਆਨਿ ਭਈ ਗੁਰੁ ਆਗੇ ਠਾਂਢੀ।ਰੁਧਰ ਮਾਸ ਪਜਾਸਾਂ
ਛੁਧਿ ਬਾਢੀ੯ । ਜੀਹ ਦੀਹ ਸੋਂ ਓਸ਼ਟ ਝਾਫਤਿ"" । ਜਿਹ ਪਿਖ ਕਾੜ੍ਰ
ਕੇ ਉਰ ਢਾਟਤਿ""॥ ੫॥ ਨਮੋ ਕਰੀ ਗੁਰੁ ਬੁਝਨ ਕੀਨੀ । ਕੌਨ ਅਹੈਂ ਤੂੰ
ਲਾਜ ਬਿਹੀਨੀ?। ਸੈਕਟ ਬਡ ਅਕਾਰ ਕੌਲ ਧਾਰਾ। ਕੈ ਕੁਰੂਪ ਦਾਰਿਦ
"ਇਸਤਨ੍ਹਾਂ । “ਪਾਸ ਕੋਈ ਬੀ ਨਹੀਂ ਸੀ । ₹ਕਲਹਾ ਨੂੰ ਨਾਰਦ ਦੀ ਇਸਤ੍ਰੀ ਮੰਨੰਦੇ ਹਨ।
<ਮੂੰਹ ਐੱਡਿਆ। “ਲਾਲ (ਰੈਗ ਦ) ਵਾਲ ਖੁੱਲੇ ਪਿੱਛੇ ਛੇੜੇ ਹੋਏ । “ਸਮੂਹ ਨਾੜਾਂ
ਦਿੱਸਦੀਆਂ ਹਨ । (ਅ) ਸਾਰੀਆਂ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਦੇ ਸੁਕੇ.ਚੈਮ ਦੀਹਦੇ ਹਨ । “ਖੋਪਰੀਆੰ ਦੇ
ਖੱਪਰ ਹੇਂਥ ਵਿਚ ਧਰੇ । "ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ `। ਦਲਹੁ ਤੇ ਮਾਸ ਦੀ ਤ੍ਰੇਹ ਭੁੱਖ ਵਧੀ (ਹੋਈ ਸੀ
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ)। ਦੀ ਜ਼ਬਾਨ ਨਾਲ ਬੁੱਲ੍ਹ ਚੇਟਦੀਆਂ । “"ਕਾਇਰਾਂ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਫਟਦੇ ਸਨ ।

ਂਪ8-ਕੋ ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੭੯੩) ਗਸਿ ੬। ਅੰਸੂ ੨. _
ਗੁਰਿਆਰਾ” ?॥੬॥ ਕਿਧੌਂ ਮਿਰਤੁ ਤੁਰਕਨਿ ਕੀ ਆਈ $। ਕਯਾ ਚਿਤ
ਬਾਂਛਤਿ ? ਦੇਹੁ ਬਤਾਈ' । ਸੁਨਿ ਬੋਲੀ ਕਲਹਾ ਮਮ ਨਾਮ। ਛੁਧਾ ਤ੍ਰਿਖਾ
ਮੇਟਨਿ ਕੇ ਕਾਮ” ॥੭॥ ਚਲਿ ਆਈ ਮੈਂ ਤੀਰ ਤੁਹਾਰੇ।ਦਿਹੁ ਅਹਾਰ ਮੇਰੋ
ਹਿਤਕਾਰੇ'। ਬਹੁ ਸੈਮਤ ਬੀਤੇ ਨਹਿੰ ਖਾਯੋ । ਛੁਧਾ ਤ੍ਰਿਖਾ ਤੇ ਚਿਤ ਬਿਕ-
ਲਾਯੋ/੮॥ਸਭਿ ਕੀ ਪੁਰਹੁ ਕਾਮਨਾ ਜੈਸੇਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਹੁ ਮੋ ਪਰਿ ਭੀ ਤੈਸੇ
ਸਕਲ ਜੋਗਨੀ ਮਮ ਪਰਿਵਾਰਾ । ਛੁਧਿਤਿ ਚਾਹਤੀ ਅਧਿਕ ਅਹਾਰ॥
੯॥ ਸੁਨਿਂ ਗੁਰ ਕਹਯੋ,“ਅੰਨ ਮਨ ਭਾਏ।ਲਿਹੁ ਹਮ ਤੇ,ਕਰਿ ਭੋਜਨ ਖਾਏ।
ਸੇੜੋ ਲਗਹਿ ਅਹਾਰ ਕਰਨਿ ਕੋ । ਦਿਹੁ ਬਤਾਇ ਲਿਹੁ ਉਦਰ ਭਰਨਿ
ਕੌ” ॥੧੦॥"ਹਮਰੇ ਕਾਮ ਅੰਨ ਨਹੀ' ਆਵਹਿ । ਨਹਿ ਸੌਗ੍ਹ' ਲੋ ਕਬਿ
ਹੂੰ ਖਾਵੈ । ਮਾਸ ਰੁਧਿਰ ਕੋ ਕਰਹਿ ਅਹਾਰਾ। ਹੋਹਿ ਤ੍ਰਿਪ ਬਹੁ ਲੋਹਿੰ
ਡਕਾਰ!” ॥੧੧॥ ਗੁਰੂ ਕਹਯੋ “ਦੇ' ਮਹਿਖ੯ ਮੰਗਾਈ। ਭੱਖੇਹੁ ਮਾਸ ਛਾਂਗ”
ਸਮੁਦਾਈ । ਜੇਤਿਕ ਚਹਹੁ ਕਹਹੁ ਅਬਿ ਮੋਹੀ । ਦੇ ਅਨਵਾਇ ਭ੍ਰਿਪਤਿ
ਜਿਮਿ ਤੋਹੀ ॥ ੧੨ ॥" ਅਸ ਆਮਿਖ ਨਹਿ ਕਾਮ ਹਮਾਰੇ । ਨਹਿ ਕਥਿ
ਅਚਹਿੰ; ਨ ਛੁਧਾ ਨਿਵਾਰੇ । ਮਮ ਅਹਾਰ ਤੁਮਰੇ ਕਰ ਅਹੈ । ਅਪਰ
ਬਿਧਿਨਿ ਸੋਂ ਤ੍ਰਿਪਤਿ ਨ ਲਹੈ ॥੧੩॥ ਸੋ ਮੈਂ ਕਹੋਂ' ਸੁਨਹੁ ਗੁਰੁ ਧੀਗਦ੍ਹ-
ਦਿਸ਼ਿ ਦਲ ਜੂਟਹਿਂ ਬਰ ਬੀਰ । ਕਰੈ' ਹੈਕਾਰ ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਪਰਹਾਰੈ' । ਹੁਇ
ਘਾਇਲ ਪੁਨ ਤਿਸ ਕੋ ਮਾਰੈਂ॥੧੪॥ਹਟਹਿ ਨ ਪਾਛੈ ਸਨਮੁਖ ਗਿਰੈਂ।ਮਾਰਿ
ਮਾਰਿ ਰਿਪੁ ਗਨ ਰਨ ਮਰੈ'। ਅਸ ਜੋਧਾਨਿ ਮਾਸ ਹ੍ਰੋ ਜੋਇ। ਸੋ-ਹਮ ਥੇਬੇ
ਲਾਯਕ ਹੋਇ ॥੧੫॥ ਚਿਰੈਕਾਲ ਭਾ ਜੈਗ ਨ ਭਯੋ । ਯਾਂਤੇ ਨਹਿੰ ਅਹਾਰ
ਕਿਤਿ ਖਯੋ । ਸਭਿ ਕੁਟੈਬ ਜੁਤਿ ਛੁਧਿਤਿ ਬਿਸਾਲ। ਰੁਧਰ ਨ ਪ੍ਰਪਤਿ ਭਾ
ਕਿਸਿ ਕਾਲਾ॥੧੬ਯਾਂਤੋ ਤ੍੍‌ਖਾ ਮਹਾਂ ਕਰਿ ਬਯਾਕੁਲ। ਕਰਤਿ ਉਡੀਕਨਿ
ਹਮ ਕੁਲ ਆਕੁਲ” । ਚਿਰੈਕਾਲ ਕੀ ਛੁਧਾ ਨਿਵਾਰੋ । ਰਚਹੁ ਜੌਗ!
ਰਿਪ ਤੁਰਕਨਿ ਮਾਰੋ”॥੧੭॥ ਸੁਨਿ ਬਿਕਸੇ ਗੁਰੁ ਬਾਕ ਬਖਾਨਾ ।“ਮਚਹਿ
ਜੁੱਧ ਅਥਿ ਭੀਮ ਮਹਾਨਾ । ਸੈਮਤ ਬਿਤਹਿ ਸੈਂਕਰੇ ਆਗੇ । ਹੋਵਹਿ ਰਣ
ਘਰਿ ਘਰਿ ਮਹਿ ਜਾਗੇ“॥ ੧੮ ॥ ਹਮ ਕਰ ਦੇਹਿ ਪੁਥਮ ਪਲ ਤੋਹੀ”।
7 ਕੁੜਿਆਰ ਨੇ ਦਰਿਦ੍ਰ ਹੀ ਰੂਪ ਧਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ/ਵਾਸੰਤੇ 1 (ਅ) ਚਾਹ ਕਰਕੇ। ਖਮੇਰਾ
ਹਿਤਕਾਰੀ (ਅਨਕੁਲ) ਭੋਜਨ । ਦਕਲਹਾ ਨੇ ਕਿਹਾ । “ਕੱਠ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ । $ਮਯਿ, ਸ਼ੈਢਾ ।
“ ਬੱਕਰੇ । ਮੇਰੀ ਕੁਲ ਵਿਆਕੁਲ ਹੋਕੇ। ੯ਜਗਤ ਵਿਚ (ਅ) (ਰਣ=) ਜੰਗ ਜਾਗ ਪੈਣਗੇ ਤੇ
ਘਰ ਘਰ ਵਿਚ ਹੌਣਗੇ । "“ਪਹਿਲਾਂ ਤੇਚੈ ਹੱਥ ਮਾਸ ਅਸੀਂ ਦੇਕਾਂਗੇ।

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੁਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੭੯੪) ਰਾਸਿ ੬। ਔਸੂ੨,
ਲੋਹ ਡਕਾਰ ਤਿ੍‌ਪਤਿ ਬਹੁ ਹੋਹੀ । ਆਨਿ ਪਹੂਚਜੋ ਸਮੈਂ ਤੁਮਾਰਾ। ਮਨ

ਭਾਵਤਿ ਕਰਿ ਲੈਹੁ ਅਹਾਰਾ! ॥ ੧੯॥ ਕਲਹਾਂ ਸਹਤ ਜੋਗਨੀ ਬ੍ਰਿੰਦਭਯੋ
ਸਭਿਨਿ ਉਤਸਾਹ ਬਿਲੰਦ। ਕਰਿ ਕਰਿ ਨਮੋ ਨਾਚਿਬੇ ਲਾਗੀ । ਲੋਤਿ
ਭਵਾਰੀ ਰਣ ਅਨੁਰਾਗੀ ॥੨੦॥ ਅੰਤਰ ਧਕਾਨ ਭਈ" ਹਰਖੰਤੀ ।-ਅਬਿ
ੜ੍ਰਿਪਤੈ' ਹਮ ਬਹੁ ਛੁਧਿਵੈਤੀ”-4 ਸੋ ਦਿਨ ਸਤਿਗੁਰੁ ਕੀਨ ਬਿਤਾਵਨਿ ।
ਨਿਸਿ ਮਹਿ ਕਰਿ ਭੋਜਨ ਕੌ ਖਾਵਨਿ ॥ ੨੧ ॥ ਸੁਪਤਿ ਜਥਾ ਸੁਖ ਰਾਤਿ
ਬਿਤਾਈ।ਜਾਗੇ ਪ੍ਰਕੂ ਸੋਚ ਤਨ ਪਾਈ।ਕਰਿ ਸ਼ਨਾਨ ਮਨ ਠਾਨਮੋ ਧਕਾਨ॥
ਪੁਨ ਗੁਰ ਬਾਨੀ ਪਾਠ ਬਖਾਨਾ ॥ ੨੨॥ ਕਿਰਤਨਿ ਸੁਨਤਿ ਸੁ ਭੋਜਨ
ਖਾਯੋ । ਬੈਠੇ ਹੁਤੇ ਗੁਰੁ ਸੁਖ ਪਾਯੋਤਾਰਾ ਚੈਦ ਤਖਤ ਮਲ ਦੋਊ। ਪਸਚਮ
ਦਿਸ਼ ਮਮੈਂਦ ਰਹਿ ਸੋਊ ॥੨੩॥ ਕਾਬਲ ਨਗਰ ਆਦਿ ਜੇ _ਔਰਿ। ਗੁਰੁ
ਕੀ ਕਾਰ ਲੇੜਿ ਸਭਿ ਟੌਰ । ਸੁਨਜੋ ਬਜਾਹ ਗੁਰੁ ਤਨੂਜਾ ਕੇਰਾਂ । ਸਮੁੜੇ
=ਖਰਚ ਦਰਬ ਬਹੁਤੇਰ-॥ ੨੪ ॥ ਸਭਿ ਸਿੱਖਨਿ ਸੋਂ ਕਹਯੋ ਸੁਨਾਈ ।
ਉਗਰਾਹੀ ਜਹਿਂ ਕਹਿ ਤਬਿ ਪਾਈ । ਲੋ ਕਰਿ ਤਹਿੰ ਤੇ ਦਰਬ ਘਨੌਰੇ ।
ਅਪਰ ਪਵਾਰਥ ਸੈਚਿ ਬਡੇਰੇ ॥ ੨੫ ॥ ਸੈਗਤਿ ਸੈਗਿ ਲਏ ਚਲਿ ਆਏ।
ਮਿਲੇ ਚਰਨ ਗੁਰੁ ਕੇ ਲਪਟਾਏ । ਅਪਰ ਸਿੱਖ ਧਰਿ ਧਰਿ ਉਪਹਾਰਾਂ ।
ਬੈਦਨ ਕਰਤੇ ਦਰਸ ਨਿਹਾਂਰਾਂ ॥ ੨੬ ॥ ਬਸਤ੍‌ ਬਿਕੂਖਨ, ਧਨ, ਧਰਿ
ਨਿਮੈਂ' । ਫਲ ਗਨ ਬਹੁ ਮੇਵੇ ਤਿਹ ਸਮੈਂ । ਬ੍ਰਿੰਦ ਉਪਾਇਨ ਗੁਰੂ ਅਗਾਰੀ।
ਅਰਪਿ ਔਰਪਿ ਗੁਰ ਦਰਸ਼ ਨਿਹਾਰੀ ॥ ੨੭ ॥ ਕ੍ਰਿਪਾ ਦਿਸ਼ਟਿ ਕਰਿ
ਪਿਥੋਂ ਗੁਸਾਈਂ । ਮਨੋ ਕਾਮਨਾ ਸਭਿ ਨੇ ਪਾਈ । ਅਘ ਗਨ ਮਿਟੇ ਪੁਨੀਤ
ਭਏ ਹੈਂ । ਬਰ ਸੁਤ ਬਿਤ ਗ਼ਨ ਆਦਿ ਲਏ ਹੈੱ॥ ੨੮॥ ਬੜਾਹ_ ਜਾਨਿ
ਉਤਲਾਵਤਿ ਆਏ । ਸਮੈ ਦੁਪਹਿਰੀ ਦਰਸ਼ਨ ਪਾਏ ।ਛੁਧਿਤਿ ਹੁਤੇ ਸਿਖ
ਸੈਗਤਿ ਸਾਰੇ । ਦੇਗ਼ ਚੁਕੀ ਹੁਇ, ਨਹੀਂ ਅਹਾਰੇਂ ॥ ੨੯॥ ਸਭਿ ਕੀ ਕੁਸ਼ਲ
ਬੂੜਿ ਗੁਰੁ ਸ਼੍ਰਾਮੀਂ।-ਬਡੀ ਭੌਰ ਕੇ ਮਾਰਗ ਗਾਮੀ । ਸ਼੍ਰਮਤਿ ਅਹੈਂ ਕਬਿ
ਕਰੈ' ਅਹਾਰਾ”-।ਇਮ ਲਖਿ ਸਤਿਗੁਰ ਬਾਕ ਉਚਾਰ॥੩੦॥ਅੰਤਰਿ ਹੋਤਿ
ਜਹਾਂ ਪਕਵਾਨ । ਕਹਿ ਕਹਿ ਪਠੇ ਦਾਸ ਤਿਸਿ ਥਾਨ । ਹਿਤ ਸਿੱਖਨਿ

“ਜੰਮ ਹੋ ਗਈਆਂ । “ਕੁੱਖੀਆਂ । “ਪੁੱਛਰੇ ( ਫੇਰ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤੀ ਕਿ-) । “ਕਦੋਂ ਭੋਜਨ
ਛਕਣਗੇ (ਭਾਫ ਮੁਂਧਯਾ ਦੇ #ਗਰ ਵਿਚ ਦੇਰ ਹੈ) #ਪ:-ਧਰ ਧਰਿ ।

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ। _.__ (੨੭੯੫) ਰਾਸਿ ੬ । ਅਸੂ ੨,
ਕੋ ਆਨਹੁ ਜਾਇ। ਥਕਤਿ_ਛੁਧਿਤਿ ਬਹੁ ਇਹ ਸਮੁਦਾਇ ॥ ੩੧ ॥
ਤ੍ਰਿਪਤਿ ਕਰਹੁ ਦੀਜੈ ਹਿਤ ਥੈਬੇ। ਗਏ ਦਾਸ ਅੰਤਰਿ ਤਬਿ ਲੈਬੇ। ਜਹਿੰ
ਦਮੋਦਰੀ ਥਿਤ ਸਵਧਾਨ । ਕਰਿਵਾਵਤਿ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਪਕਵਾਨ ॥ ੩੨॥
ਕੋਸ਼ਠ ਅੰਤਰ ਕਰਿ ਕਰਿ ਧਰੈ । ਹਿਤ ਬਰਾਂਤ ਕੇ ਸੈਚਨਿ ਕਰੈ । ਸੁਤਾਂ
ਬਯਾਹ ਮਹਿ ਪ੍ਰੀਤ ਮਹਾਨੀ । ਜਿਮਿ ਆਛੋ ਹੁਇ ਭਿਮਿ ਰੂਚਿ ਠਾਨੀ॥੩੩॥
ਤਬਿ ਸਿੱਖਨਿ ਕਰਿ ਜੋਰਿ ਅਲਾਏ । “ਸੁਨਹੁ ਮਾਂਤ ਜੀ ! ਗੁਰੂ ਪਠਾਏ ।
ਪਸ਼ਚਮ ਤੇ ਸੈਗਤਿ ਕਛੁ ਆਈ । ਅਨਗਨ ਰੁਚਿਰ ਉਪਾਇਨ ਲਯਾਈ॥
੩੪॥ ਦੇਗ ਬਿਖੈ ਅਬਿ ਨਹੀਂ ਅਹਾਰਾਂ । ਛੁਧਿਤ ਸਿੱਖ ਅਬਿ ਲੋ; ਦਿਨ
ਢਾਰਾ।ਤਿਨਿ ਹਿਤ ਮੰਗਵਾਯੋ ਪਕਵਾਨ ।=ਕਛੁਕ ਤ੍ਰਿਪਤਿ ਹੁਇ ਕਰਿਕੈ
ਖਾਨ ॥੩੫॥ ਪੁਨ ਸੈਧਯਾਂ ਹੁਇ ਦੇਗ ਅਹਾਰਾ”-। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸਤਿਗੁਰੂ
ਉਚਾਰਾਂ । ਸੁਨਿ ਦਮੋਦਰੀ ਮਤਿ ਬਿਚਲਾਈ" । ਸਿੱਖ ਬਿਸਾਲ ਸਦਨ
ਜਨਮਾਈ ॥੩੬॥ ਗੁਰੁ ਘਰਿ ਮਹਿ ਨਿਤ ਬਾਸ ਕਰੈਤੀ । ਸਿੱਖੀ ਮਹਿੰਮਾ
ਅਧਿਕ ਲਖੰਤੀ।ਤਉ ਜਿ ਹੋਨਿਹਾਰਿ ਗਤਿ ਹੋਇ। ਵੇਰੀ ਮਤਿ; ਬੋਲੀ ਬਚ
ਸੋਇ॥੩੭॥ “ਇਹ ਪਕਵਾਨ ਸਗੁਨ ਕੇ ਸਨੋ।ਕਰਿ ਕਰਿ ਭਕਾਰਿ ਰਾਖਤੀ
ਘਨੋ । ਅਥਿ ਲੌ ਖਰਚਿ ਨਹੀਂ ਕਿਤਿ ਕਰਯੋ। ਜੋ ਹੋਵਤ ਸੋ ਅੰਭਰਿ
॥ ੩੮॥ ਪ੍ਰਥਮ ਬਰਾਤੀ ਅਚਵਨਿ ਕਰਿ ਹੈਂ । ਤਿਨਿ ਪੀਛੇ ਕੌ ਮੁਖ
ਧਰਿ ਹੈ । ਪ੍ਰਥਮ ਨ ਉਚਿਤ ਕਿਸੁ ਕੌ ਦੈਬੇ। ਬਿਗਰਤਿ ਰੀਤਿ ਜਿ ਕਿਮਿ
ਲੋ ਖੋਬੇ'॥੩੯॥ਕਿ੍‌ਮਿ ਸਿੱਖਨਿ ਹਿਤ ਪੂਰਬ ਦੇਹੈਂ।ਜਬਿ ਲੋ ਨਹਿ ਬਰਾਂਤਿ
ਕ੍ਛ ਖੋਹੈ” । ਸੁਨਤਿ ਸਿੱਖ ਛੂਛੇ ਹਟਿ ਆਏ। “ਕਹੈਂ“-ਨ ਅਥਿ ਲੋ ਸ਼ਗੁਨ
ਮਨਾਂਏ ॥੪੦॥ ਜਬਹਿ ਬਰਾਤੀ ਅਚਿਵਨਿ ਕਹੈਂ। ਪੀਛੇ ਅਪਰ ਕੋਇ ਮੁਖ
ਧਰੈ । ਬਿਗਰਹਿ ਰੀਂਡਿ ਅਹੈ ਜਗ ਜੋਇ। ਜੇ ਅਬਿ ਅਚਹਿ ਸਿੱਖ ਗਨਿ
ਸੋਇ-”॥੪੧॥ ਸਿਖ ਸੈਗਤਿ ਚਹੁੰ ਦਿਸ਼ ਪਰਵਾਰੇ। ਸੁਨਤਿ ਗੁਰੂ ਰਿਸ ਕੇ
ਉਰ ਧਾਰੇ। “ਆਇਸੁ ਮੇਰਨਿ ਕਰਹਿ ਹਮਾਰੀ। ਦਹਿਤਿ ਬਰਾਤਿ ਅਚਾਉ”
ਅਹਾਰੀ ॥੪੨॥ ਸਿੱਖ ਸਦਾ ਮੋਕਹੁ ਅਤਿ੯ ਪਜਾਰੇ । ਨਿਸ ਦਿਨ ਜਿਨ ਕੌ
ਰਿਦੇ ਸੈਭਾਰੇ' । ਜਿਮਿ ਉਪਬਨ ਮਹਿ ਤਰੁਵਰੁ ਖਰੇ । ਸਭਿਨਿ ਸੈਭਾਲਨਿ
₹ਵਿਨ ਢਲ ਗਿਆ ਹੈ ! “ਠੈਗਰ ਵਿਚ ਫੋਜਨ ।<ਵਿਚਲ ਗਈ । %( ਸੀ ਤਾਂ ) ਬੜੇ ( ਸਿਦਕ-
ਕਾਨ) ਸਿੱਥ ਦੇ ਘਰ ਜਨਸੀ ਹੋਈ । “ਜਿ ਕਿਵੇਂ ਕੋਈ ਲੇਕੇ ਖਾ ਲਵੇ ਤਾਂ । #(ਸਿਖੀ ਕਿਹ। ਕਿ
ਮਜ਼ਾ ਜੀ) ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ....। “ਖੁਵਾਊਣਾਂ । "ਮੇਂ ਸੈਡਾਲਦਾ ਹਾਂ । €ਪਾਟ=ਹਿਤ।

ਨੋ0

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੭੯੬) ਰਾਸਿ ੬ । ਲੱਸੂ ੩

ਮਾਲੀ ਕਰੇ ॥੪੩॥ ਪਾਰਤਿ ਹੈ ਕਰਿ ਪ੍ਰੇਮ ਘਨੇਰਾਤਿਮਿ ਸੈਗਤਿ ਉਪਬਨ
ਹੈ ਮੇਰਾ । ਜਿਹ ਠਾਂ ਹੁਯੋ ਅਮੰਗਲ" ਚਾਹਤਿ। ਪੁਰਨਿ ਕਾਜ ਮਹਿ ਬਿਘਨ
ਉਮਾਹਤਿ” ॥੪੪॥ ਕਰਤਿ ਅਨਾਦਰ ਤਹਿ ਸਿਖ ਕੇਰਾ । ਤਿਹ ਕੇ ਮੈਂਗ
ਹੋਤਿ ਹੈ ਮੇਰਾ” । ਕਯੋਂ ਸੁਖ ਪ੍ਰਾਪਤਿ ਹੋਵਹਿ ਤਿਨ ਕੋ । ਗਿਰਜੋ ਰਿਦੈ ਤੇ
ਨਿਸ਼ਚਾ ਜਿਨ ਕੋ ॥ ੪੫॥ ਪ੍ਰਿਯ ਮੇਰੇ ਸਿਖ ਜਹਿੰ ਚਲਿ ਜਾਵੈ । ਭੋਜਨ
ਆਦਿਕ ਆਦਰਾਂਪਾਵੈਂ।ਤਹਾਂ ਥਿਘਨ ਗਨ ਹੋਭਿ ਬਿਨਾਸ਼ਾ।ਪੂਰਨ ਕਰਹਿ
ਭਿਨਹੁੰ ਕੀ ਆਸਾਂ ॥੪੬॥ ਜੇ ਕਰਿ ਗੁਰ ਘਰ ਕੌ ਪਕਵਾਨਨਹੀ' ਉਚਿਤ
ਸਿੱਖਨ ਕੇ ਖਾਨ । ਤੋਂ ਮਲੋਛ ਕੇ ਜੋਗ ਪਛਾਨੋ । ਬਲ ਤੇ ਕਰਹਿ ਆਨਿ
ਕਰਿ ਖਾਨੋ ॥ ੪੭॥ ਹੋਹਿ ਅਮੰਗਲ, ਬਿਘਨ ਪਰੈ ਹੈਂ । ਨੀਕੋ ਕਾਜ ਨ
ਪੂਰਨ ਹ੍ਹੇ ਹੈਂਦ।ਸੁਨਿ ਗੁਰੁ ਸ੍ਰਾਪ ਦਿਯੋ ਘਰ ਆਪੇ“ਸਰਬ ਸਿੱਖ ਤਬਿ ਥਰ-
ਹਰ ਕਾਂ੫॥੪੮॥ ਕੁੱਧਤਿ ਬਦਨ ਦੇਖਿ ਗੁਰੁ ਕੇਰਾਂ । ਨਹਿੰ ਕੋ ਬੋਲ ਸਕਯੋ
ਤਿਸ ਬੇਰਾ। ਮੁਖ ਨੱ1ਚੇ ਕਰਿ ਢਿਗਿ। ਥਿਰ ਸਾਰੇ।-ਬਡੋ ਬਿਘਨ ਭਾ-ਰਿਦੇ
ਬਿਚਾਰੇਂ ॥੪੯ ॥ ਤਿਹ ਛਿਨ ਇਕ ਆਯਹੁ ਹਲਵਾਈ । ਲਜਾਇ ਰਜਤ-
ਪਣ ਪੰਚ ਮਿਠਾਈ! । ਹਾਥ ਜੋਰਿ ਸੋ ਭਯੋ ਖਰੋਵਾ । #ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਜੀ ! ਮਮ
ਕਾਰਜ ਹੋਵਾ॥੫੦॥ਕਰੀ ਹੁਤੀ ਮੈਂ ਸੁੱਖ” ਤੁਮਾਰੀ। ਆਸ ਪੁਰੀ ਤੇ ਲਕਾਇਿ
ਅਗਾਰੀ” । ਬਿਕਸੇ ਕੁਛ ਸਤਿਗੁਰੂ ਬਖਾਨੋ।“ਿਹੁ ਸਿਖ ਸੈਗੜਿ ਕੌ ਇਹੁ
ਖਾਨੋਂ' ॥੫੧॥ ਬਾਤ ਮਾਨਿ ਸਿੱਖਨ ਸੋ ਲੀਨਿ । ਸਭਿਬਰਤਾਇ ਅਚਵਨੋ
ਕੀਨਿ । ਹੁਤੇ ਛੁਧਿਤਿ ਲੋ ਕੁਛ ਤ੍ਰਿਪਤਾਏ । ਥਿਰੇ ਸਰਬ ਹੀ ਨਿਜ ਨਿਜ
ਥਾਏਂ ॥ ੫੨ ॥। (ਤੇ ਸ਼ ਗੁ ਪੁਤਪ ਸੁਰਜ ਲੰਘ ਖਸ਼ਟਮਿ ਰਾਸੇ %ਗਤ' ਪਰਮੇਗ ਝਡਨਨੇ ਨਾਮ ਦੁਤਿਯੋ ਘੰਨ ॥ ੩ ॥
੩. [ਸ਼ਿਕਾਰ] ।
ਦੋਹਰਾ ॥ ਸੁਨਿ ਸਤਿਗੁਰੁ ਕੇ ਸਰਾਪ ਕੋ ਸਕਲ ਰਹੇ ਬਿਸਮਾਇ। ਸੁਧਿ ਦਮੋ-
ਦਰੀ ਢਿਗ ਗਈ ਬਹੁਤਿ ਬੈਠਿ ਪਛੁਤਾਇ ॥ ੧॥ ਭੋਪਈ ॥ ਸੈਕਟਿ ਪਾਇ
ਬਿਸੂਰਤਿ ਭਾਰੀ ।-ਕੀਨਿ ਕਹਾਂ ਮੈਂ ! ਨਹੀਂ ਬਿਚਾਰੀ । ਪਤਿ ਕੀ ਆਇਸੁ

`ਬੇਰਸੀ; ਨਾ ਸ਼ਸ਼ੀ । ਤੇ ਕਾਰਜ ਪੂਰਨ ਹੋਣ ਵਿਚ ਵਿਘਨ ਵਤਾਪਣਾ ਹੋਵੇ । “ਤਿਨ੍ਹਾਂ (ਸਿੱਖਾਂ)
ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਬੀ (ਅਨਾਦਰ) ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਾਰਜ ਪੂਹੇ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ। “ਸੁਣਕੇ
(ਸਿਖਾ) ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਆਪਣੇ ਘਰ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਸਰਾਪ। $ਪੰਜਾਂ ਰੁਪੇਯਾਂ ਦੀ ਅੰਠਆਈ ।
?ਮੁਰਗਾਂ । (ਆਪ) ਦੇ ਐੱਗੇ। #ਪ8=ਤਹਿੰ ਤੇ ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੭੯੭) ਗਾਸਿ £। ਅੰਸੂ 8.

ਸੋਚਿ ਮਿਟਾਈ'।ਨਹਿੰ ਆਛੀ ਕਿਸ ਕੇ ਮਨ ਭਾਈ-॥੨॥ਭਈ ਨਿਸਾਂ ਗੁਰੁ
ਮਹਿਲੀ' ਗਏ।ਬਰ ਪ੍ਰਯੈਕ ਪਰ ਬੈਠਤਿ ਭਏ।ਚਲਿ ਦਮੋਦਰੀ ਤਿਸ ਛਿਨ
ਆਈ । ਗੁਰੁ ਕੇ ਸਰਾਪ ਅਧਿਕ ਡਰਪਾਈ॥ ੩ ॥ “ਮੁਝ 'ਏਕਲਿ ਕੀ ਸੁਤਾ
ਨ ਕੋਈ । ਰਾਵਰ ਤੇ ਹੀ ਉਤਪਤਿ ਹੋਈ । ਜਿਸ ਕੇ ਬਯਾਹਿ ਬਿਥੈ ਦਿਯ
ਸਰਾਪ । ਚਹਯੋ ਅਮੰਗਲ ਕਰਿਬੇ ਆਪਿ ॥ ੪ ॥ ਅਪਰ ਸ਼ਕਤਿ ਕਿਸਿ ਮਹਿ
ਜੋ ਮੋਰੈ। ਜਾਨੀ ਪਰਹਿ ਆਪਦਾ” ਘੋਰੈ। ਕਰਹੁ ਕ੍ਰਿਪਾ ਵੇਰਹੁ ਨਿਜ ਬੈਨ।
ਨਾਂਹਿ ਤ ਉਜਰਿ ਹੋਵਹਿ ਐਨ ॥੫॥ ਦੁਹਿਤਾ ਪ੍ਰਿਯਾ ਕੁਸ਼ਲ ਸੋਂ ਰਹੈ।ਮਹਾਂ
ਬਿਘਨ ਘਾਰ ਪਰਿਬੋ ਚਹੈ। ਰਹਹਿੰ ਬਰਾਤੀ ਕੁਸ਼ਲ ਸਮੇਤਿ।ਸੁਖ ਸੋ ਪਹੁੰ-
ਚਹਿੰ ਬਹੁਰ ਨਿਕੇਤ” ॥੬॥ ਭਾਈ ਦੀਨ ਪਿਖਿ ਆਤੁਰ ਭਾਰੀ । ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿ
ਗੋਵਿੰਦ ਗਿਰਾ ਉਚਾਰੀ । “ਬਿਘਨ ਮੂਲ ਮਤਿ ਤੈ ਉਰ ਧਾਰਾ । ਕਯੋਂ ਨ
ਕਰਤਿ ਅਬਿ ਅੰਰੀਕਾਰ' ॥੭॥ ਗੁਰ ਕੇ ਸਿੱਖ ਲਖੇ ਅਸਿ ਖੋਟੇ।-ਉਚਿਤ
ਨ ਭੋਜਨ ਕੇ-ਕਹਿ ਹੋਟੇ। ਹੋਨਿਹਾਰਿ ਤਵਰਿਦੇ ਬਸਾਈ । ਕਰਿ ਔਗੂਨ
ਕੋ ਪੂਨ ਪਛੁਤਾਈ ॥੮॥ ਕੁਛੁ ਆਛੋ ਵਲ ਜਾਨਜੋ ਜਾਇ" ।ਨਰ ਗਨ ਮਹਿੰ
ਕੁਸ਼ਲੀ ਬਨਿ ਆਇ“। ਅਪਰ ਬਿਘਨ ਸੋ ਹਟਹਿੰ ਨ ਕੈਸੇ। ਭਯੋ ਬਾਕ
ਹੋਯਹੁ ਚਹਿ ਤੈਸੇ!॥੯॥ ਕੁਛ ਦਮੋਦਰੀ ਹਰਖਤਿ ਹੋਈ।-ਨਰ ਗਨ ਵਿਖੇ
ਕੁਸ਼ਲ ਰਹਿ ਜੋਈ । ਸੁਖ ਸੋਂ ਜਾਇ ਬਰਾਤੀ ਘਰਕੋ-। ਤਉ ਡਰਤਿ ਉਰ
ਲਾਗਤਿ ਧਰਕੋ< ॥੧੦॥ ਮੁਖ ਕੁਮਲਾਇ ਸਸ਼ੈਕਤਿ ਹੋਈ। ਦਹਿਨ ਬਿਲੋਂ-
ਚਨ ਫਰਕਤਿ ਜੋਈ” । ਦਾਰੁਨ ਕਾਂਕ' ਸ਼ਬਦ ਕੋ ਕਰੈ। ਗ੍ਰਿਧਨਿ ਸਹਤ
ਕੁਮਤਿ ਘਰ ਬਿਰੈ॥੧੧॥ਮਹਾਂ ਉਦਾਸ ਦਿਵਸ ਦਿਖਿਧਤੇ!।ਮਹਾਂ ਅਮੰਗਲ
ਨਿਮਿਤ ਦਸੈਤੇਨੂੰ । ਸਿਮਰਭਿ ਸਾਸੂ ਕੋ੯ ਤਿਹ ਸਮੈ ।-ਤਿਸ ਕੋ
ਅਛਤ ਵਿਕਰ ਨਹਿ ਹਸੈ ॥ ੧੨॥ ਜਿਸਿ ਕੇ ਜੀਵਤਿ ਰਹੇ ਸੁਖਾਰੇ। ਨਿਜ
ਦੁਖ ਕਿਸਿ ਕੇ ਨਿਕਟ ਉਚਾਰੇਹੁਈ ਹੁਤੀ ਜੇ ਮੁਝ ਤੇ ਬੁਰੀਸੁਨਿ ਕਰਿ
ਜਗ ਗੁਰੁ ਛਿਮਾਂ ਨ ਕਰੀ ॥ ੧੩ ॥ ਕਿਮਿ ਬੀਤਹਿਗੀ ਬਯਾਹ ਮਝਾਰੇ।ਬੁਰੇ
ਕਰੋੜੀ ਝੇ ਉਲਟਾਈ । “ਕਰੜੀ ਵਿਪਦਾ ਪੈਂਦੀ ਦਿੱਸਦੀ ਹੈ । ₹ਬਿਘਨ ਨੂੰ ਕਬੂਲ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ
ਕਰਦੀ । "(ਪਰ ਫੇਰ ਬੀ) ਕੁਛ ਫਲ (ਤੇਰੇ ਪਛੁਤਾਵੇ ਦਾ) ਉਗ। ਜਾਣਿਆਂ ਜਾਂਦ! ਹੈ । “ਸੁੱਖ
ਵਰੰਤੇਗੀ । #ਧੜਕਾ । “ਸੱਜਾ ਨੇਤਰ ਫੁਰਕਦਾ ਹੈ । ਇਸਤ੍ਰੀ ਦੀ ਸਜੀ ਅੱਖ ਫਰਕਣੀ ਮਾੜਾ ਸ਼ਗਨ
ਹੈ। ਦਕਾਂ । ੯ਯਾਦ ਕਰਦੀ ਹੈ ਮਾਤਾ ਰੰਗਾ ਜੀ ਨੂੰ । %ਪ੫:-ਕਰ ਉਪਬਜਾਹ ਪਹੂੰਚ ਨਿਕੇਤ ।
1 ਕਵਿ ਜੀ ਬੁਰੇ ਸ਼ਗਨਾਂ ਦ' ਝਾਕਾ ਈਨ੍ਹ ਰੰਹੇ ਹਨ । _ਪਾ=ਸ਼ਿਵਾਂ ਬਮਤ ਪਾਵਕ ਲਢਿਧੰਤ

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਧ ਸੂਰਜ । (੨੭੪੮) ਰਾਸਿ ੬ । ਸੰਨ ਤੋ

ਸ਼ਗੂਨ ਸਭਿ ਜਾਹਿ ਨਿਹਾਰੇ । ਨਹਿੰ ਸਨਬੋਧੀ ਮੇਲਿ ਬੁਲਾਯੋਂ । ਬਹੁਰ ਕਰੋ
ਕੈ ਸਾਪ ਅਲਾਯੋ-॥੧੪॥ਦਿੱਤਯਾਦਿਕ ਬਹੁ ਰਿਦੈ ਬਿਚਾਰਤਿ। ਉਰ ਦਮੋ-
ਦਰੀਂ ਚਿੰਤਾ ਆਰਤਿ । ਗੁਰੁ ਘਰ ਕੋ ਇਮਿ ਭਾ ਬਿਰਤਾਂਤਿ। ਰਢਯੋ ਕੜਾਹ
ਕਰਿ ਤਯਾਰੀ ਦਾੜਿ'॥੧੫॥ ਅਬਿ ਸੁਠੀਯਹਿ ਜਿਮਿ ਪਰਜੋ ਬਿਗਾਗਭਯੋ
ਜੁੱਧ ਬਹੁ ਭਟਨਿ ਸੈਘਾਰਿ” । ਲਵਪਰਿ ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਕਿਯ ਬਾਸਾ। ਅਨਗਨ
ਚਮੂੰ ਧਰੀ ਚਹੁੰ ਪਾਸਾ ॥ ੧੬॥ ਪੈਦਲ ਬ੍ਰਿੰਦ ਕਰੇ ਬਹੁ ਡੇਰੇਤਿਮਿ ਹਯ ਕੇ
ਅਸੁਵਾਰਿ ਘਨੇਰੇ । ਗਨ ਮਤੌਗ ਦਿੰਘਾਰਤਿ ਖਹੇ । ਕੰਚਨ ਰਜਤ ਬੂਲ
ਪਰਵਰੇ'॥੧੭॥ਚਹੂੰ ਦਿਸ਼ਿਨਿ ਕੋ ਧਨ ਗਨ ਆਵੈ।ਦੌਡ ਭਰੈ' ਸਗਰੇ ਡਰ-
ਪਾਵੈਂ । ਅਵਨੀ ਤਲ ਮਹਿੰ' ਅਸ ਨਹਿ ਕੋਈ। ਲੋਹਾ ਲੋਹਿ ਸਮੁਖ ਹੁਇ
ਜੋਈ" ॥੧੮॥ ਚੱਕ੍ਵਰਤਿ ਜਿਮਿ ਪ੍ਰਥਮ” ਮਹਾਨੇਅਬਿ ਕਲਿ ਮਹਿ ਇਹ
ਤਿਨਹੁੰ ਸਮਾਨੇ । ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਪਾਂ ਜਿਹ ਸੈਗਿ । ਛੁਟਹਿੰ, ਸ਼ਕਤਿ ਜਿਨਿ
ਦੇ ਗਿਰ ਭੰਗ” ॥ ੧੯ ॥ ਅਰਹਿੰ ਦੁਰਗ ਇਹੁ ਬਪੁਰੇ ਕਹਾਂ'। ਬਰਹਰ ਬਰ
ਕੰਪਾਵਤਿ ਮਹਾਂ । ਅਰਧ ਲੱਛ' ਰਹਿ ਭਕਾਰ ਜਸੂਰੇ । ਰਣ ਸਹਿੰ ਰਿਪੁਨਿ
ਪ੍ਰਹਾਰਹਿੰ'ਦੂਰੇ'” ॥ ੨੦॥ ਬਡ ਸਮਾਜ ਸੋ' ਉਤਰਜੋ ਸ਼ਾਹੂ । ਸੇਵਹਿ ਸਭਿ
ਛਿਤਿ ਕੇ ਨਰਨਾਹੂ। ਇਕ ਦਿਨ ਨਿਕਸਕੋ &ਵਪੁਰਿ ਛੋਰਾ । ਕਰਿ ਕੈ
ਸਦਨ ਸੁਧਾਸਰ ਓਰ॥੨੧॥ਕਾਨਨ"'ਮਹਿ ਗਨ ਜੀਵਨਿ ਘਾਵੈ।ਸੂਨਨਿ-
ਤੇ ਗਨ ਮ੍ਰਿਗਨਿ ਗਹਾਵੈ । ਕਰਤਿ ਅਖੇਰ ਆਧਿ ਮਗ ਆਵਾ । ਸ਼੍ਰਮਤਿ
ਸ਼ਾਹੁ ਤਹਿੰ ਕੁਛ ਅਲਸਾਵਾ"॥ ੨੨॥ ਕਰਜੋ ਨਿਵੇਸ ਨਿਸਾ ਬਿਸਰਾਮਾ।
ਲਗੇਤਹਾਂ ਤੰਬੂਅਭਿਰਾਮਾ।ਬ੍ਰਿੰਦ ਬਾਹਨੀ ਉਮਡਤਿ ਆਈ।ਕਰਿ ਦੀਨਿਸਿ
ਭੋਰਾ ਚਹੁੰ ਘਾਈ ॥ ੨੩॥ ਗਜ ਬਾਜੀ ਨੇ ਬਨ ਮਥਿ ਗੇਰਾ“। ਉਤ-
ਹਜੋ ਲਸ਼ਕਰ ਸ਼ਾਹੁ ਘਨੌਰਾਂ । ਗਨ ਉਮਰਾਂਵ ਚਸੂੰ ਜੁਤਿ ਆਇ। ਜੋ ਨਿਤ
ਕਰਹਿ ਸਲਾਮਨਿ ਜਾਇ ॥੨੪॥ ਖਾਂਨ ਪਾਨ ਕਰਿ ਕੈ ਸਮੁਦਾਈ।ਸੁਪਤਿ
ਜਥਾ ਸੁਖ ਰਾਤਿ ਥਿਤਾਈਭਈ ਪ੍ਰਾਂਤ ਪਿਖਿ ਜਾਗਜੋ ਸ਼ਾਹੂਕਰਨਿ ਅਖੇਰ
ਦਹਿਤਿ ਬਿਤ ਮਾਂਹੂ ॥ ੨੫॥ ਗਨ ਚੀਤੇ ਅਰੁ ਸ੍ਾਨਿ !ਬਸਾਲੇ । ਭੱਖਕਤਿ
"ਦਾਜ ਅਦਿ ਦੀ । ਸੂਰਮੇਂ ਨਾਸ਼ਕ । "ਸੋਨੇ ਚੰਦੀ ਦੇ ਬੁੱਲਾਂ ਨ ਵੇੱਕੇ ਹੋਏ। ਹਿੰਦਯੋ)
ਜਤ ਜੇ ਪਲ ਢੱਲ-
ਵਰਤੀ (ਰਾਜੇ) ਹੁੰਦੇ ਸਨ । “(ਜੇ ਤੋਪ) ਛੁੱਟਣ ਤਿਨ੍ਹਾਂ ੮ ਸ਼ਮਤ/ ਪਹ& ਨੂੰ ਤੋੜ ਦੇਵੇ । ਕਿਲੇ
ਗਿਾਰੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਚੇ ਕੀ ਹਨ । ੯ਅੱਧ ਲੱਖ । ""ਵੌਰੀਆੰ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਵਾਲੇ ਦੂਰੋਂ ਹੀ । “ਬਨ ।
"ਦਾਮ ਕੀਤਾ । "ਗਾਹ ਸੱ ਟਿਸ# ।

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੭੯੯) ਗਸਿ ੬। ਅੱਸੂ ੩.
ਆਮਿਖ ਘ੍ਰਿਤ ਬਲ ਵਾਲੋ'। ਬਹਿਰੀ, ਬਾਜ; ਕ੍ਹੀ;ਬਹੁ ਸ਼ਿਕਰੇ । ਲਗਰ;
ਬਗਰ, ਜੁਰਰੇ, ਖਗ ਪਕਰੇ'॥੨੬॥ਬਾਜ, ਜੁਹੀ ਲੀਨੇ ਗਨ ਆਯੋ(ਪਿਖਹਿ
ਤਮਾਸ਼ਾ ਆਵਤਿ ਧਾਯੋ । ਨਿਕਟਿ ਸੁਧਾਸਰਿ ਪਹੁੰਚੇ ਆਇ। ਕੋਸ ਛਿਸਾਤ
ਸ਼ ਰਹਿਗੀ ਥਾਇ ॥੨੭॥ ਇਤਿ ਤੇ ਸਤਿਗੁਰੁ ਚਹਜੋ ਅਖੇਰੇ। ਬਲੀ ਤੁਰੈਗ
ਮੰਗਾਂਯਹੁ ਨੋਰੇ। ਗਨ ਸੁਭਟਨਿ ਕੌ ਸੁਧਿ ਜਥਿ ਹੋਈ । ਭਏ ਤਯਾਰਿ
ਤੂਰਨਿ ਸਭਿ ਕੋਈ ॥ ੨੮ ॥ ਹਯਨਿ ਜ਼ੀਨ ਪਾਏ ਤਤਕਾਲਾ । ਬਸਤ੍ਰ
ਸ਼ਸਤ੍‌ ਸਭਿ ਧਰੇ ਬਿਸਾਲਾ । ਚਢੇ ਤੁਰਤਿ ਸਤਿਗੁਰੁ ਢਿਗ ਆਏ । ਨਿਜ
ਕੰਧਨਿ ਬੰਦੂਕ ਫਿਕਾਏ ॥੨੯॥ ਕਿਹ ਡੌਮਰ ਕਿਹ ਗਹੀ ਕਮਾਨ । ਇਸ
ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੋਏ ਸਵਧਾਨ । ਸਤਿਗੁਰ ਗਰੇ ਖੜਗ ਕੌ ਪਾਏ । ਧਰਿ ਤਰਕਸ਼
ਕਟਕਸੀ ਸੁਹਾਂਏ॥੩੦॥ਕੰਧੈ ਧਨਖ ਕਠੋਰ ਕਰਾਲਾ।੩ਏ ਤਯਾਰਿ ਸਤਿ-
ਗੁਰ ਤਤਕਾਲਾ । ਚੈਚਲ ਬਲੀ ਕੁਮੈਤ“ ਸੁ ਬਾਜਿ । ਆਰੋਹੇ ਗਹਿ; ਕਰ
ਧਰਿ ਬਾਜ" ॥੩੧॥ ਜੁਰਰੇ, ਕੁਹੀ, ਸ੍ਰਾਨ ਬਲਵੈਤੇ । ਮੀਰ ਸ਼ਿਕਾਰ ਸੈਗਿ;
ਗਮਨੰਤੇ । ਦੁਇ ਤ੍ਰੈ ਕੋਸ ਫਿਰੇ ਬਨ ਗਾਹਤਿ/ਹਨਿਬੇ ਸੂਕਰ,ਸਸੇ ਉਮਾ-
ਹਤਿ ॥੩੨॥ ਆਗਾ ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂ ਕੋ ਜਹਾਂ । ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਗਮਨੇ ਤਹਾਂ।
ਚਤੁਰ ਕੋਸ ਕੋ ਅੰਤਰ? ਰਹਜੋ । ਕਰਜੋ ਅਖੇਰ ਜਿਤਿਕ ਚਿਤ ਚਹ੧॥੩੩
॥ਤੀਤਰ, ਲਵਾ; ਬਣੇਰ ਸੈਘਾਰੇ । ਸੂਕਰ,ਸਸੇ ਬਿਲੋਕਿ ਪ੍ਰਹਾਰੇ। ਹਯਨਿ
ਪਲਾਵਤਿ ਪਾਛੇ ਪਰੈਂ । ਮ੍ਰਿਗਨ ਬਕਾਇ ਜਿਯਤਿ ਕੋ ਧਰੈਂ“॥੩੪॥ ਇਤਿ
ਉਤਿ ਵਿਰੇ ਧਵਾਵਹਿ ਘੋਰੇ । ਦੂਰਿ ਦੂਰਿ ਲਗਿ ਕਾਨਨਿ ਟੋਰੇ । ਸ਼ਰਮਤਿ
ਭਏ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਰੋਵਿੰਦ। ਕਰੇ ਅਖੇਰ ਬ੍ਰਿੱਤਿ ਹਤਿ ਬ੍ਰਿੰਦ ॥੩੫॥ਬਿਧੀਏ ਸੋਂ
ਬੋਲੇ “ਬਹੁ ਫਿਰੇ । ਅਧਿਕ ਤੁਰੰਗ ਧਵਾਵਨਿ ਕਰੇ । ਸ਼ਰਮਤਿ ਭਏ ਕਿਤਿ
ਛਾਂਵ ਨਿਹਾਰਹੁ । ਉਤਰਹਿਂ ਤਹਾਂ ਸੁ ਸ਼ਰਮ ਨਿਰਵਾਰਹੁ” ॥੩੬ ॥ ਫਿਰੇ
ਸਉਰ'”” ਦੂਰਿ ਲਗ ਹਰੇ । ਆਇ ਬੜਾਏ ਸਤਿਗੁਰੁ ਨੌਰੇ। “ਮਹਾਂਰਾਜ ਦਰ
ਪੀਪਰ ਖਰੋ । ਗੁਮਟਾਲਾ ਹਦਿ ਤੇ ਬਹੁ ਪਰੇ ॥ ੩੭ ॥ ਤਿਨ ਕੀ ਭੀ ਕੁਛ
ਸਘਨ ਨ ਛਾਯ॥ਜਲ ਤਲਿ ਗਦੇ ਕਿਨਹੁ ਦੋਂ ਲਾਯਾ"।ਸੁਨਤਿਅਰਿੰਢਮ
“ਗਫ ਹੈ ਜੇ ਘਿਉ ਤੇ ਮਾਸ ਖਾ ਖਾ (ਕੇ ਪਲੇ ਹੋਏ ਸਨ) । "ਪੰਛੀ ਪਕੜਨ ਵਾਨ.। “ਭਂਬੇ ਕਮਰ
ਨਾਲ । “ਭਯਾਨਕ । “ਕਾਲੋਂ ਲਈ ਲਾਲ ਹੈਗ ਦਾ ਘੋੜਾ (ਇਹ 'ਪੋੜਾ ਮਜ਼ਦੜ਼ ਬਹੁਤ ਹੈਂਦਾ
ਹੈ) । $(ਵਾਗੀ) ਫੜਕੇ ਚੜ੍ਹੇ ਤੇ ਹੱਥ ਤੇ ਬਾਜ ਧਰਿਆ । “ਫਰਕ; ਫਾਸਲਾ । ਬਰੇਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ
ਦਾ ਇਕ ਪੰਛੀ । ੯ਫੜ ਲੈਦੇ ਹਨ । "੯ਅਸਵਾਰ। ""ਪੱਤੇ ਸੜੇ ਗਏ' ਹਨ ਕਿਸ ਨੇ ਯੱਗ
ਲਾਈ (ਜਾਪਦਾ) ਹੈ।

ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (-੨੮੦੦) ਰਾਸਿ ੬ । ਸੱਸੂ ੪,

ਤਿਤੁ ਕੋ ਗਏ" । ਪਤਰੀ ਛਾਉ” ਹੇਰਿ ਉਤਰਦੇ ॥ ੩੮ ॥ ਉਪਰ ਬਸਤ
ਡਾਰਿ ਕਿਯ ਛਾਯਾ । ਆਇ ਫਰਾਸ਼ਨਿ ਫਰਸ਼ ਬਨਾਯਾ। ਹਿਤ ਅਰਾਮ
ਕਰਿਬੇ ਤਹਿੰ ਥਿਰੇ । ਲੈ ਕਰਿ ਨੀਰ ਚੁਰੇ ਗਨ ਕਰੇ॥੩੯॥ ਮੁਖ ਪੰਕਜ
ਕੌ ਬਹੁਰ ੫ਖਾਰਾ । ਮ੍ਰਿਦੁਲ ਪਦਨਿ ਪਰ ਜਲਿ ਕੋ ਭਾਰਾ । ਜੇਠ ਮਾਸ ਕੌ
ਘਾਮ ਨਿਵਾਰੇ। ਬੈਠੇ ਸਤਿਗੁਰੁ ਸ਼੍ਮ ਨਿਰਵਾਰੇ ॥੪੦॥ ਦੂਰਿ ਦੂਰਿ ਛਾਯਾ
ਅਵਿਲੋਕਿ। ਪਰੇ ਉਤਰਿ ਜੇ ਸੈਗੀ ਲੋਕ । ਹਯ ਬਾਂਧੇ ਡੋਰਿਨਿ ਕੇ ਸਾਬਿ॥
ਦੇਖਤਿ ਭਟ ਜਿਤ ਦਿਸ਼ ਥਿਤ ਨਾਥ ॥ ੪੧॥ ਇਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿ ਗੋਬਿੰਦ
ਗਤਿ" ਐਸੇ। ਹਿਤ ਬਿਸਰਾਮ ਛਾਂਵ ਮਹਿੰ ਬੈਸੇ । ਸ਼ਾਂਹ ਜਹਾਂ ਉਤਿ ਖੇਲਿ
ਅਖੇਰੇ । ਕਾਨਨਿ ਕੇ ਹਤਿ ਜੀਵ ਘਨੇਰੇ ॥ ੪੨ ॥ ੪੪ ਤੂ ੩੪ ਪੜਾ੫ ਸੂਲ, ਕਿੰਘ
ਖਸ਼ਟਮਿ ਰਾਲੇ “ਸ਼ਿਕਾਰ' ਪ੍ਰਸੋਗ ਬਰਨਨੈ ਨਾਮ ਤ੍ਰਿਤੀਓ ਅਸੂ ॥ ੩ ॥
ਬ. ਬਾਜ਼ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਫੜਿਆ] ।

ਦੋਹਗਾ ॥ ਖੇਲਤਿ ਅਧਿਕ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕੋ ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਬਨ ਮਾਂਹਿ । ਹਤਿ ਕਰਿ
ਚਲਜਯੋ ਲਹੌਰ ਦਿਸ਼ਿ ਹਨੇ ਜੀਵ ਬਹੁ ਤਾਂਹਿ॥੧॥ ਚੌਪਈ॥ ਬਾਜ ਵਲਾਇਤ
ਕਿਸਿ ਤੇ ਆਯੋਂ। ਹਿਤ ਸੁਗ਼ਾਂਤ ਪਿਖਿ ਭਲੋ ਪਠਾਯੋ । ਲਖਿ _ਆਛੋ
ਹਿਤਿ ਪਿਖਨਿ ਤਮਾਸ਼ੇ । ਚਵਜੋ ਸ਼ਾਹ ਆਯੋ ਇਤ ਪਾਸੇ ॥੨॥ ਹਟਿ ਜਬਿ
ਚਲਯੋ ਬਿਹੰਗ ਸੁਰਕਾਬ£ । ਨਿਕਸਿ ਉਡਜੋ ਪਿਖਿ ਸ਼ਾਹ ਅਜਾਂਬ? ।
ਨਿਜ ਕਰ ਤੇ ਤਬਿ ਬਾਜ ਚਲਾਯਹੁ । ਤੀਰ ਮਨਿੰਦ ਬਿਹੰਗ ਪਰ ਆਯਹੁ
॥੩॥ਹੁਤੋ ਅਘਾਯਹੁ ਕਰੀ ਨ ਚੋਫਿ'। ਬਾਜਿ ਕੁਮਤਿ ਨਰ ਮਹਿ ਇਹ ਖੋਟ ।
ਤ੍ਰਿਪਤਿ ਹੋਇ ਪੁਨ ਕਾਮ. ਆਵੈਂ''। ਦਗਾ ਦੇਤਿ ਪ੍ਰਭੁ ੩"” ਫਿਰਿ ਜਾਵੈ
॥ ੪॥ ਦੇਖਤਿ ਰਹਜੋ ਸ਼ਾਹ ਬਹੁਤੇਰਾ। ਗਯੋ ਬਾਂਜ ਖਗ ਪਾਛੇ ਹੇਰਾ। ਨਹਿੰ
ਮਾਰਜੋ ਨਹਿ ਹਟਿ ਕਰਿ ਬੈਸੇ'। ਚਲਯੋ ਗਯੋ ਉਡਿ ਨਭ ਮਹਿ ਤੈਸੇ ॥੫॥
ਬਕਤਿਸ਼ਾਹ ਤਹਿ ਤੇ ਚਲਿ ਪਰਜੋਲਵਪੁਰਿ ਓਰਿ ਪਯਾਂਨਾ ਕਰਨੋਕੁਛਕ
ਸਉਰਨਿ ਕੋ ਤਹਿੰ ਸੋਰਿ। “ਮੀਰ ਸ਼ਿਕਾਰ ਜਾਹੁ ਲਿਹੁ ਟੋਰਿ? ॥੬॥ ਚਵਜੋ
ਸ਼ਾਹੁ ਸੂਖ ਕੀ ਅਸੁਵਾਰੀ"”। ਤੂਰਨਿ ਪਹੁੰਚਯੋ ਪੁਰੀ ਮੜਾਰੀ। ਮੀਰ
"ਸ਼ਣਕੇ ਵੈਰੀ ਨਾਸ਼ਕ (ਰਹ) ਜੀ ਉਸ ਤਰਫ ਨੂੰ ਗਏ । “ਪਤਲੀ ਛਾਂ । (ਅ) ਪੱਤਰਾਂ ਦੀ ਛਾਂ।
5ਬਹੁੰਤੇ ਚੁਲੇ ਕੀਤੇ । “ਹਕਨ । “(ਪਾਤਸ਼ਾਹ) ਜਦੋਂ ਮੁੜ ਚਲਿਆ । #ਚਕਵਾ [ਫਾ:; ਸਰਖਾਬ]।
?ਅਨੋਖ, ਅਜੀਬ । (ਬਾਜ਼) ਹੌਂਜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ (ਸੂਰਖਾਬ ਨੂੰ ਉਸ ਨੇ) ਮਾਰਿਆ ਨਾ । ੯ਬਾਜ
ਤੇ ਮੂਰਖ ਪੁਰਸ਼ ਵਿਚ ਇਹ ਖੋਟ ਹੈ ਕਿ ਰੱਜੇ ਹੋਏ ਕੌਸ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ । "ਮਾਲਕ ਤੋਂ ।
"੧ਨਾਂ ਹੀ ਹੱਥ ਤੇ ਬੈਠਾ ਮੁੜਕੇ । "ਸੁਖ ਵਾਲੀ ਅਸਵਾਰੀ (ਪਾਲਕੀ ਉੱ2)।

ਸਰੀ ਗੁਰ ਪੁਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੦੧) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੰਸੂ੪,

ਸ਼ਿਕਾਰਨਿ ਜੁਤਿ ਅਸਵਾਰ। ਆਵਤਿ ਪਾਛੇ ਬਾਜ ਨਿਹਾਰ'॥੭॥ਤਾਸਤਿ
ਉਡਤਿ ਸੁਕਾਬ” ਅਗਾਰੀ । ਤਿਮ ਸਭਿ ਅਏ ਸ਼ੀਘੂਤਾ ਧਾਰੀ । ਉਡਤਿ
ਉਡਤਿ ਆਏ ਚਲਿ ਤਹਾਂ । ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਉਤਰੇ ਜਹਾਂ ॥ ੮ ॥ ਸਹਤ
ਸੁਕਾਬ”ਬਾਜ਼ ਕੋ ਹੇਰੇ' । ਸੁਨੋ ਸੁਭਟ ਤੇਂ ਗੁਰ ਤਿਸਿ ਬੇਰੇ। ਅਪਨੋ ਬਾਜ਼
ਲੀਨਿਉਤ੍ਲਾਏ । ਤਿਨਿ ਕੇ ਸਨਮੁਖ ਦਿਯੋ ਚਲਾਏ“॥੯॥ਗਹਿ ਸੁਕਾਬ
ਕੋ ਤੁਰਤਿ ਦਬਾਏ । ਦੋਨਹੁੰ ਬਾਜ਼ ਉਤਰਿ ਛਿਤਿ= ਆਏ। ਆਇਸੁ
ਪਾਇ ਧਾਇ ਸਿਖ ਗਏ । ਜੁਗ ਬਾਜ਼ਨਿ ਕੋ ਪਕਰਤਿ ਭਏ ॥ ੧੦ ॥ ਲੋ
ਤੂਰਨਿ ਹੀ ਆਏ ਤੀਰ । ਬਲੀ ਬਿਲੋਕਿ ਬਾਜ਼ ਬਰੁ ਬੀਰੁ । ਭਏ ਪ੍ਰਸੈਨ
ਕਹਜੋ ਤਿਸ ਕਾਲ । “ਸਾਧ ਸਾਧ ਸਿਖ ਭਯੋ ਨਿਹਾਲ?” ॥ ੧੧ ॥ ਲੇ ਕਰਿ
ਅਪਨੇ ਹਾਥ ਬਿਠਾਯਹੁ।ਆਛੇ ਹੇਰਤਿ ਚਿਤ ਬਿਰਮਾਯਹੁ/ਨਿਪਜਜੋ ਕਿਸੂ
ਬਲਾਇਤ ਮਾਂਹੂ । ਅਪਰ ਨ ਕਿਸਿ ਕੌ ਅਸ ਬਿਨੁ ਸ਼ਾਹੂ” ॥੧੨॥ ਅਬਿ
ਹਮ ਰਾਥਹਿੰ ਦੇ' ਤਿਸਿ ਨਾਂਹੀ । ਅਪਰ ਘਨੋ ਰਾਖੜਿ ਸੋ ਪਾਹੀ । ਹਮਰੋ
ਬਾਜਿ ਪ੍ਰਥਮ ਤਿਸਿ ਲੀਨੋ । ਪੁਨ ਸ੍ਰੀ ਨਾਨਕ ਹਮ ਕੋ ਦੀਨੋ ॥ ੧੩॥ ਸੈ
ਪਲਟੋ ਤਿਸਿ ਕੇ ਸਿਰ ਰਹਯੋ । ਉਤਰਹਿ ਅਬਹਿ ਬਾਜ਼ ਹਮ ਗਹਜੋ? ।
ਇਮ ਦਿਢਤਾ ਕਰਿ ਸਤਿਗੁਰੁ ਬਿਰੇ। ਬਾਰਿ ਬਾਰਿ ਅਵਿਲੋਕਨਿ ਕਰੇ ॥
੧੪॥ ਬਾਰਿ ਬਾਰਿ ਬਹੁ ਕਰਹਿ ਸਰਾਹਨਿ । ਮਨਹੁੰ ਪ੍ਰਤੀਖਤਿ ਪੁਰਵੀ
ਢਾਹਨਿ”। ਮੀਰ ਸ਼ਿਕਾਰ ਸੈਗਿ ਅਸਵਾਰ । ਹਯਨਿ ਧਵਾਇ ਸ਼ੀਘ੍ਰਤਾ
ਧਾਰਿ ॥ ੧੫॥ ਆਏ ਖੋਜਤਿ ਚਮੂੰ ਨਿਹਾਰੀ । ਬੂਝਜੋ “ਉਤਰਜੋ ਕੌਨ
ਅਗਾਰੀ ??। ਭਟਨਿ ਬਤਾਇ “ਸਾਚ ਪਤਿਸ਼ਾਹੂ । ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿ ਗੋਵਿੰਦ
ਦੁਸ਼ਟਨਿ ਦਾਹੂ” ॥ ੧੬ ॥ ਸੁਨਿ ਕਰਿ ਜਰੇ, ਜਰੇ ਨਹਿੰ ਜਾਇ ।-ਅਪਰ
ਕੌਨ ਪਤਿਸ਼ਾਹ ਕਹਾਇ-। ਤੁਰਕ ਮੂਢ ਤਬਿ ਚਲਿ ਕਰਿ ਆਏ । ਡੀਲ
ਬਿਲੈਦ ਗੁਰੂ ਦਰਸਾਏ ॥੧੭॥ ਬਾਜ਼ ਸ਼ਾਹੁ ਕੋ ਹਾਥ ਬਿਠਾਯੋ । ਤੁਰਕਨਿ
ਦੈਖਤਿ ਬਾਕ ਅਲਾਯੋ।“ਇਹ ਤੌ ਆਯਹੁ ਬਾਜ਼ ਹਮਾਰੋ। ਤੁਮ ਗਹਿ ਲੀਨਿ

"ਬਾਜ਼ ਨੂੰ ਲੱਭਦੇ । “ਸੁਰਖ਼ਾਬ । 3(ਗੁਰੁ ਜੀ ਨੇ) ਡਿੱਠਾ । ੧ਲੀਤਾ (ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ) । “ਉਨ੍ਹਾਂ)
ਉਸ ਸੁਰਥਾਬ ਤੇ ਬਾਜ਼ ਦੇ ਐੱਗਿਓ' ਦੀ ਆਪਣਾ ਬਾਜ਼ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ । ੬ਧਰਤੀ ਤੇ। “ਸ਼ਾਹ ਤੋਂ
ਬਿਨਾਂ ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਦ ਐਸਾ ਨਹੀਂ।੯ਪਹਿਲੇ ਹੀ ਚਾਹ ਕਰਕੇ ਮਾਨੋ ਉਡੀਕਦੇ ਸਨ (ਗੁਰੂ ਜੀ) ।

“ਬਾਜ਼ ਫੜੇ ਜਾਣ ਦੇ ਮਗਰੋਂ ਏਹ ਲੋਕ ਪਹੁੰਦੇ ਹਨ; ਇਹ ਗੱਲ ਅਗਲੇ ਗੰਸੂ ਦੇ
ਅੰਗ ੫ ਤੋਂ ਨਿਰਨੈਂਦੇਹ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ:-ਕਿਤਿਕ ਦੇਰ ਪਾਛੇ ਹਮ ਗਏ।

__ ਬੀ ਗੁਰ ਪੂਭਾਪ ਸੂਰਜ।____( ੨੮੦੨) ਰਾਸਿ ੬। ਅੱਸੂ ਓ,

ਹਾਬ ਜਿਸਿ ਧਾਰੋ॥੧੮॥ ਮਰ ਸ਼ਿਕਾਰਨਿ ਤੇ ਸੁਨਿ ਕਹੇ। “ਕੌ ਤੁਮ; ਬਾਜ਼
ਕੌਨ ਕੋ ਅਹੇ ?। ਹਮ ਕਿਸਿ ਢਿਗ ਲੈਥੇ_ ਨਹਿ ਗਏ। ਬੈਠੇ ਇਹਾਂ
ਉਡਤਿ ਗਹਿ ਲਏ ॥੧੯॥ ਤੁਮਰੇ ਹਾਬਨਿ ਤੇ ਨਹਿ ਛੀਨਾ । ਸੈਗਿ ਬਾਜ਼
ਕੇ ਕੋ ਨਹਿ ਚੀਨਾ"। ਕੁਮਤਿ ਕੁਮਤਿ ਕਿਤ ਤੇ ਇਹ ਆਯੋ। ਬਡੇ ਜਤਨ
ਤੇ ਅਬਿ ਪਕਰਾਯੋ” ॥੨੦॥ ਮੀਰ ਸ਼ਿਕਾਰਨ ਉਰ ਹੰਕਾਰ । ਸੁਨਿ ਗੁਰ ਤੇ
ਬੋਲੇ ਰਿਸਿ ਧਾਰਿ । “ਸ਼ਾਹੁਜਹਾਂ ਸਭਿ ਆਲਮ ਸ਼ਾਹੂ” । ਜਿਸਿ ਕੌ ਮਹਾਂ
ਤੇਜ ਜਗ ਮਾਂਹੂ ॥੨੧॥ ਜਿਸਿ ਆਗੈ ਸਭਿ ਦੇਸ਼ ਨ੍ਿਪਾਲਾ। ਬੁਕਤਿ ਸਦਾ
ਗਨ ਤ੍ਰਸਤਿ ਬਿਸਾਲਾਂ । ਨਹਿ ਮਵਾਸ ਕਿਤਹੂੰ ਥਲ ਛੋਰਾਂ । ਸਭਿਹਿਨਿ
ਪਰਿ ਕਰਿ ਅਪਨੋ ਜੋਰਾਂ ॥੨੨॥ ਤਿਸ ਕੋ ਤੁਮ ਜਾਨਤਿ ਕੈ ਨਾਂਹੀ ਹਮ
ਚਾਕਰ ਹੈਂ ਤਿਸਿ ਕੇ ਪਾਹੀ । ਖੇਲਤਿ ਇਤ ਅਖੇਰ ਸੋ ਆਵਾਂ । ਖਗ ਪਰਿ
ਤ੍ਰਿਪਤਯੋ ਬਾਜ਼ ਚਲਾਵਾ ॥ ੨੩ ॥ ਕਰੀ ਨ ਚੋਣ ਇਤਹਿ ਚਲਿ ਆਯੋ ।
ਜਬਹਿ ਸ਼ਾਹ ਕੌ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਯੋ । ਲਵਪੁਰਿ ਕੌ ਗਮਨਜੋ ਸਹਿਸਾਈ । ਹਮ
ਆਦੇ ਦੇਖਤਿ ਪਿਛਵਾਈ ॥੨੪॥ ਤੁਮ ਨੇ ਆਗੇ ਹੀ ਗਹਿ ਲੀਨੌ । ਹਾਥ
ਬਿਠਾਇ ਆਪਨੋ ਕੀਨੋ। ਦਿਹੁ ਝੂਰਨਿ ਨਹਿੰ ਕਰਿਹੁ ਬਿਗਾਰੇ । ਸੁਨਹਿ
ਸ਼ਾਹੁ ਬਹੁ ਰਿਸ ਕੋ ਧਾਰੇ? ॥੨੫॥ ਪੁਨ ਗੁਰੁ ਕਹਜੋ €ਸ਼ਾਹੁਕੋ ਜਾਨਹਿੰ । ਤੂੰ
ਤਿਸਿ ਚਾਂਕਰ ਸੋਪਿ ਪਛਾਨਹਿੰ । ਹਮਹਿੰ ਬਾਜ਼ ਕਾਨਨ ਤੇ ਪਾਵਾ । ਨਹੀਂ
ਚਲਹਿ ਅਬਿ ਤੁਮਰੋ ਦਾਵਾ” ॥੨੬॥ ਡੁਰਤਿ ਸ਼ਾਹ ਤੇ ਦੇ ਹਮ ਨਾਂਹੀਨਂ।
ਬਤੁਸੀਂ ਵਿਚੋਂ) ਬਾਜ਼ ਦੇ ਨਾਲ ਅਸਾਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਫਿੱਠਾ । "ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹ
ਹੈ । ₹ਅਪਨਾ ਜ਼ੋਰ ਸਭ ਤੇ ਕਰ ਲਿਆਂ ਹੈ । ਹੱਕ । #ਸਹੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ ਵਿਚ
ਮੁਖ਼ਲਸਖ਼ਾਂ ਦੇ ਜੈਗ ਦੀ ਤ੍ਰੀਕ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਪਰ ਬੀਬੀ ਵੀਰੋ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦੇ ਦਿਤੇ ਸੈਮਤ ਤੋਂ
੧੬੭੯ (੧੬੨੨ ਈ?) ਸਹੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ (ਦੇਖੋ ਅੰਸੂ ੧੮ ਅੰਕ ੩੧) ਤਦੋਂ ਜਹਾਂਗੀਰ
ਜੀਉਂਦਾ ਸੀ, ਤ੍ਰਾਰੀਖ ਖਾਲਸਾ ਨੇ 8: ੧੬੮੫ ਬਿ: (੧੬੨੮ ਈ:) ਦਿੱਤਾ ਹੈ; ਜੇ ਇਹੋ
ਮੈਮਤ ਇਸ ਜੁੱਧ ਦਾ ਸਹੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸ਼ਾਂਹਜਹਾਂ ਤਦੋਂ ਲਾਹੌਰ ਨਹੀਂ ਸੀ । ਜਹਾਂਗੀਰ ਦੇ ਮਰਨ
ਵੇਲੇ (੧੬੨੭ ਈ: ਅਕਨੋਬਰ) ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਦੱਖਣ ਵਿਚ ਸੀ, ਤੇ ਜਨਵਰੀ ੧੬੨੮ ਈ: ਵਿਚ
ਉਹ ਆਗਰੇ ਆਕੇ ਤਖਤ ਤੇ ਬੇਠਾ ਆਮ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਨੇ ਦੇਂਸਿਆ ਹੈ; ਤੇ ਆਗਰੇ ਰਿਹਾ
ਹੈ। ਅਕਤੂਬਰ ੧੬੨੯ ਵਿਚ ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਨ ਦਖਣ ਖਾਨ ਜਹਾਨ ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਗਿਆ ਹੈ । ਸੋ
ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਨ ਇਨਾਂ ਦਿਨੀਂ ਲਾਹੌਰ ਨਹੀਂ' ਸੀ । ਮੁਖ਼ਲਸਖਾਂ ਕੋਈ ਮੁਗਲ ਵਡਕਾ ਸੀ; ਜਿਸ
ਲਾਲ ਇਹ ਜੈਗ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਕਿੱਸੇ ਰਾਕਮ;ਤੱਲਕੈਦਾਰ ਯਾ ਮੁਗਲ ਵਡਕੇ ਦਾ ਜੁੱਧ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ
ਜੁੱਧ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਸਮਝਿਆ ਜਾਣਾ ਮਾਮੂਲੀ ਗੱਲ ਹੈ । ਇਤਿ: ਗੁਰੂ ਖਾ: (ਹਿੰਦੀ) ਨੇ

ਮੁਖ਼ਲਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸੂਬਾ ਲਾਹੌਰ ਦਾ ਨਾਇਬ ਲਿਖਿਆ ਹੈ । ਬਾਜ਼ ਅਪਣੇ ਆਪ ਵਿਚ ਜੁੱਧ ਦਾ
[ਲਗੇ ਟੂਕ ਦੇਖ ਅਡਲੇ ਪਟ ਦ ਹੋਣ)

ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੦੩ ) -ਰਸਿ ੬ । ਅੰਨ 8,

ਗਹਜੋ ਜਤਨ ਤੇ ਰਾਖਹਿੰ ਪਾਹੀ । ਜਾਇ ਪੁਕਾਰਹ ਤਾਂਹਿ ਅਗਾਰੀ। ਜਿਸਿ
ਕੋ ਬਕਤਿ ਜੋਰ ਤੁਮ ਭਾਰੀ”॥ ੨੭ ॥ ਤੁਰਕ ਸਊਰ ਕੁਪੇ ਕਹਿ ਬੈਨਾ।
ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਕੌ ਤੁਮ ਡਰਾਂ ਹੈ ਨ।ਤਰੈ ਤਨਾਵਨਿ ਕੈ ਤਿਹ ਬਾਸਾਂ। ਕਯੋਂ;
ਸਾਚੋ ਪਿਖਿ ਚਹੈਂ ਤਮਾਸ਼ਾਂ॥੨੮॥੩ੈਗ ਖਾਇ ਬੋਲਤਿ ਬਿਨੁ ਜਾਨੇ“। ਤਿਮ
ਸੁਭਾਉ ਰਾਵਰ ਕੋ ਜਾਨੇ । ਚਮੁੰ ਹਜ਼ਾਰੋਂ' ਜਿਨਿ ਕੇ ਪਾਸ । ਸੋ ਕਰ ਜੋਰਤਿ
ਧਰਿ ਉਰ ਤ੍ਰਾਸ॥ ੨੯॥ ਕਹੋਂ' ਨ ਦੇਤਿ ਸ਼ਾਹੁ ਕੌ ਬਾਜ਼ । ਬਚਹੁ ਕਹਾਂ
ਕਿਤ ਜਾਵਹੁ ਭਾਜਿ ਊ। ਆਇ ਸੈਨਿ ਜਥਿ ਘਾਲਹਿ ਜ਼ੋਰ । ਲਰਹਿ ਕੌਨ
ਤਬਿ ਤੁਮਰੀ ਓਰਿ ॥ ੩੦ ॥ ਸਹਤ ਬਾਜ਼ ਕੇ ਗਹਿ ਲੇ ਜਾਹਿ । ਕਯੋਂ ਨ
ਡਰਹੁ ਤੁਮ ਲਖਿ ਮਨ ਮਾਂਹਿ॥ਸੁਨਿਤਿ ਰਿਸੇ ਗੁਰੁਬਾਕਉ ਚਾਰਾ।/ਗੀਦੀ“!
ਕਯਾ ਤੁਮ ਝਗਰੋ ਡਾਰਾਂ ॥ ੩੧ ॥ ਜਾਹ ਭਲੇ ਲੇ ਕੈ ਹਥਿਆਰ। ਕਜੋ'
ਤੁਮ ਚਾਹਤ ਖੈਬੇ ਮਾਰਿ । ਸ਼ਾਹੁ ਬਾਜ਼ ਹਮ ਲੋਵਨਿ ਹਾਰੇ । ਬਨਹੁ ਪੁਕਾਰੂ
ਜਾਇ ਅਗਾਰੇ ॥੩੨॥ ਸੋ ਜਿਮਿ ਕਹੈ ਕਰਹੁ ਸੋ ਕਾਰੀ। ਇਹਾਂ ਨ ਕੀਜਹਿ
ਕੁਛ ਤਕਰਾਰੀ । ਜੇ ਪਤਿ ਚਾਹਤਿ ਛੋਰਿ _ਸਿਧਾਵੋ । ਨਾਹਕ ਅਪਨੇ

ਕਜਿਸ ਦਾ ਜੋਰ ਭਾਰੀ ਤੁਸੀਂ ਕਹਿਦੇ ਹੋ। “ਉਸ ਦੀਆਂ ਤਣਾਵਾਂ ਹੇਠ( ਭਾਵ ਨੇੜੇ ) (ਤੇਰਾ)
ਵਾਸ ਹੈ । “ਕਿਉਂ ਸੇਂਚੀ ਮੁਚੀ ਤਮਾਸ਼ਾ ਵੇਖਣਾ ਚਾਹੁਨਾ ਹੈ' $ ( ਕੋਈ ) ਭੋਗ ਖਾ ਕੇ
ਬਿ ਸਮਝੀ ਨਾਲ ਜਿਵੇ ਬੋਲਦਾ ਹੈ । “( ਸਾਡੇ ) ਕਿਹਾਂ ਤੇ । ( ਅ) ਕਹਿੰਦੇ ਹੋ ਕਿ ਨਹੀਂ.......।
੬ਬੁਜ਼ਦਿਲੋ, ਕਾਇਰੋ । [ਫਾ:-ਗੀਦੀ]। %ਇਹ ਬੇ ਕਾਨੂਨਾ ਭਰ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ।
“ਕ੧[ਪਿਫਲੇ ਪੰਨੇ ਦੀ ਬਾਕੀ ਟੁਕ]

ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਪਰ ਸ੍ਹੈ ਸਤਿਕਾਰ ਤੇ ਮਰੈ ਰੱਖਯਾ ਦਾ ਅਸੂਲ ਕਾਰਣ ਹੈ । ਅੰਕ ੧੩
ਵਿੱਚ ਦਸਦੇ ਹਨ “ਹਮਰੋ ਬਾਜ਼ਿ ਪੂਥਮ ਤਿਸ ਲੀਨੋ”) ਦੂਸਰੇ ਬਨ ਵਿਚੋਂ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਪੰਛੀ ਨੂੰ ਵੜ
ਲੋਣਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਦੇ ਤਦੋਂ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਵਿਚ ਵੜਨ ਵਾਲੇ ਦ ਹੈ ਜਾਂਦਾ ਸੀ । £ਹਮਹਿ ਬਾਜ਼
ਕਾਨਨ ਤੇ ਪਾਵਾ । ਨਹੀਂ ਚਲਹਿ ਅਬਿ ਤੁਮਰੋ ਦਾਵਾ / (ਮੰ: ੨੬) । ਤੀਸਰੇ ਬਾਜ਼ ਵਾਲਿਆਂ
ਸਜਨਾਈ ਨਾਲ਼ ਨਹੀਂ ਮੰਗ ਕੀਤੀ; ਪਰ ਤੋ ਦਿਖਾ ਕੇ ਤੇ ਫੇਰ ਝੂਠ ਬੋਲ ਕੇ ਤੇ' ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ
ਜੋਅਬ ਪਾਇਆ ਹੈ, ਕਿ ਬਾਜ਼ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦਾ ਹੈ ਜੋ ਛਰ ਕੇ ਦੇ ਵੈਗਰੇ; ਜਿੱਸੇ ਪਰ ਗੁਜੂ ਜੀ
ਕਹਿਦੇ ਹਨ “ਫਰਤ ਸ਼ਾਹੁ ਤੇ ਦੇ ਹਮ ਨਾਂਹੀ ? ( ਅੰਕ ੨੭ ) । ਇੱਥੇ ਹੁਣ ਮਾਮਲਾ ਬਾਜ਼ ਦਾ
ਨਹੀਂ ਪਰ ਅਸੂਲ ਦਾ ਹੇ ਗਿਆ ਹੈ । ਬਾਕੀ ਪੂਜਾ ਸਾਰੀ ਦਬੇਲ ਹੇ ਚਕੀ ਹੈ; ਤੁਰਕਾਂ ਦੇ
ਡਰ ਤੋਂ ਦੱਬ ` ਜਾਂਦੀ -ਹੈ; ਪਰ ਸਤਿਗੁਰ ਜੀ ਜੇ ਪੂਜਾ ਵਿੱਚ ਜਾਨ ਭਰਨੀ ਚਾਹੁੰਦੇ
ਹਨ, ਹੁਣ ਅਸੂਲ ਤੇ ਅੜਕੇ ਨਿਰਭੈਤੀ ਦਾ ਸਬਕ ਸਿਖਾਉਣ ਲੱਗੇ ਹਨ ਤੇ ਆਪਣੀ ਉੱਮਤ
ਜ੍ਿੱਚੇਂ ਮੌਤ ਦਾ ਭੈ ਦੂਰ ਕਰ ਕੇ ਸੱਚ ਤੇ ਪਹਿਰਾ ਏਣ ਦੀ ਜਾਚ ਸਿਖਾਲਣ ਲੱਗੇ ਹਨ,ਢਾਹੋ
ਅਸੂਲ ਦੀ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਵਿਚ ਜਾਨ ਦੇਣੀ ਪਵੇ ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਂਪ ਸੂਰਜ ! ( ੨੮੦੪) ਗਜਿ ੬। ਸੰਧੂ ਓਂ,

ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਛਿਨਾਵੋਂ॥੩੩॥ਸੁਨਿ ਰਿਸਿ ਦੇਖਿ ਸਿੱਖ ਸਵਧਾਨ।ਬਿਧੀਏ ਆਦਿਕ
ਜੇ ਬਲਵਾਨ । ਕਹੇ ਕਠੋਰ ਜੋਰ ਭਰਿ ਬੈਨਾ"। “ਕਿਮਿ ਮੂਵਹੁ ਬੋਲਹੁ
ਤੁਮ ਭੈ ਨਾ॥੩੪॥ਹੋਹਿ ਨ ਅਸ;ਰਹਿ ਸ਼ਾਹ ਕਿਥਾਈਂ'ੜੁਮ ਅਪਨੇ ਢਿਹੁ
ਪ੍ਰਾਨ ਗਵਾਈ? । ਕਿਤਿਕ ਸਿੱਖ ਗਹਿ ਖੜਗ ਰੁ ਢਾਲੋ । ਕਪ ਸਊਰਨਿ
ਕੀ ਦਿਸ਼ ਚਾਲੇ ॥ ੩੫॥ 'ਾਜ਼ ਸੈਂਗਿ ਲਿਹੁ ਇਨਿ ਹਥਿਆਰ”। ਭਾਗਹਿਂ
ਬਪੂਰੇ ਕਰਹਿ ਪੁਕਾਰ” । ਮਾਰ ਬਕਾਰਾ” ਸੁਭਟਨਿ ਕਰਜੋ । ਪਿਖਿ ਸਭਿ
ਦਿਸ਼ਿ ਤਰਕਨਿ ਮਨ_ਡਰਯੋ॥ ੩੬॥-ਗਹਿ ਨਹਿੰ ਲੋਹਿੰ-ਪਿਛਾਰੀ
ਮੁਰੇ । ਹੁਇ ਨਿਰਾਸ ਗਮਨੇ ਲਵਪੁਰੇ । ਬਿਸਮਿ ਬਿਸੂਰਤਿ ਮੂਰਖ ਮਾਨੀ।
€ਇਹ ਕ੍ਯਾਂ ਭਈ ਜਾਇ ਨਹਿ ਜਾਨੀ ॥ ੩੭ ॥ ਨਿਕਟਿ ਸ਼ਾਹੁ ਕੇ ਲੂਫਿ
ਮਚਾਈ। ਨਹੀਂ ਤਾਸ ਰੌਚਕ ਉਪਜਾਈ। ਖ਼ੁਦ ਹਜ਼ਰਤ ਕੋ ਬਾਜ਼ ਅਛੇਰਾ।
ਜਿਸਹਿ ਦੇਖਿ ਕਰਿ ਮੁਦਤਿ ਬਡੇਰਾ॥ ੩੮॥ ਮਨ ਭਾਵਤਿ ਵਸਤੁਨਿ ਕੌ
ਦੇਖਹਿ'। ਇਹ ਛੀਨਹਿੰ ਕਰ ਓਜ ਵਿਸ਼ੇਖ਼ਹਿ। ਜੇ ਕਰਿ ਬਾਜ਼ ਸਹਤ
ਗਹਿਵਾਵਹਿੰ । ਤੋਂ ਪਲਟੋ£ ਅਪਨੋ ਹਮ ਪਾਵਹਿੰ॥੩੯॥ਕਰਤਿ ਉਤਾਇਲ
ਤੁਰੰਚ ਧਵਾਏ । ਚਲੇ ਗਏ ਨਹਿ ਕਹੂੰ ਟਿਕਾਏ। ਲਵਪੁਰਿ ਬਿਖੈ ਪ੍ਵੇਸ਼ਨ
ਭਏ। ਚਹਤਿ ਪੁਕਾਰ ਕਰਨਿ ਕੌ ਗਏ ॥ ੪੦ ॥ ਇਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਸਤਿਗੁਰੁ
ਤੁਰੰਗ ਅਰੂੜ੍ਰ। ਕਰ ਪਰ ਬਿਰ ਕਰਿ ਬਾਜ਼ ਸੁ ਰੂੜੇ । ਚਲਤਿ_ਨਿਹਾਰਤਿ
ਗੁਨ ਭਿਸਿ ਪਰਖਤਿ । ਲਖਹਿੰ ਦੁਲਭ, ਬਹੁਮੋਲਾ, ਹਰਖਤਿ ॥ ੪੧ ॥
ਬੂਝਹਿੰ ਅਪਨੇ ਮੀਰ ਸ਼ਿਕਾਰਨਿ/ਅਸ ਆਗੇ ਤੁਮ ਕਰਜੋ ਨਿਹਾਰਨਿ $
ਹਾਬ ਜੋਰਿ ਸੋ ਕਹੜਿ ਬਨਾਈ/ਇਨਹੁੰ ਬੀਚ ਹਮ ਬੈਸ ਬਿਤਾਈ॥੪੨॥
ਬਹੁਤੇ ਬਾਜ਼ ਬਿਲੋਕਨਿ ਕਰੇ । ਪਿਖਜੋ ਨ ਕੋ ਇਸਿ ਕੀ ਸਮਸਰੇ। ਕਿਸਿ
ਹੂੰ ਝੇ ਹਮ ਸੁਨਕੋ ਅਗਾਰੀ ।-ਸ਼ਾਹੁ ਬਿਲਾਇਤਿ ਕਿਸਿ ਕੋ ਭਾਰੀ ॥ ੪੩॥
ਸ਼ਾਹੁਜਹਾਂ ਹਿਤ ਪਠੀ ਸੁਗ਼ਾਤ । ਬਾਜੀ” ਬਾਜ਼ ਰੁਚਿਰ ਅਵਿਦਾਤਿ ।
ਦਿਖਿਯਤਿ ਨਹਿ ਇਸਿ ਦੇਸ਼ ਮੜਾਰੀਨਹਿੰ ਪਾਵਤਿ ਖਰਚੇ ਧਨ ਭਾਰੀ-॥
੪੪॥ ਸੋ ਇਹ ਬਾਜ਼ ਆਪਕੇ ਲਾਯਕ । ਪ੍ਰਾਪੜਿ ਹੋਯਹੁ ਸਹਜਿ ਸੁਭਾਯਕ
“ਜ਼ੋਰ ਭਰੇ ਬਚਨ, ਭਾਵ ਗੁੱਨੇ ਦੇ ਬਚਨ । “ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਤਾੰ ਕਿਤੇ ( ਏਨਾ ) ਰੰਹੇ । ਦਇਲ੍ਹੀਂ
ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਵੀ । “ਡਰ ਦਾਬੇ ਦੇ ਲਫਜ਼ ਕਹਿਣੇ । “ਜੇ ਕੋਈ (ਹੇਰ) ਮਨ ਭਾਂਵਦੀ (ਸੁਹਣੀ)
ਚੀਜ਼ ਵੇਖਣ ਗੇ ਤਾਂ । $ਬਦਨਨੇ । “ਅਰਬੀ ਵਿੱਚ “ਬਾਜ਼ੀ! ਪਦ ਦ ਅਰਥ “ਬਾਜ਼? ਹੀ ਹੈ ।
(ਅ) ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਬਾਜੀ=ਘੋੜਾ । [ਸੇਸ: ਵਾਜਿਨ੍]।

ਫ਼ੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ। __ ( ੨੮੪੫ ) ਰਾਸਿ ੬। ਅੰਸੂ੫.
। ਕਰਨਿ ਅਪਨਿਧੋ ਸਫਲ ਬਿਚਾਰਾ ਅਦਭੁਤ ਰਚਜੋ ਮੋਹਿ ਕਰਤਾਰਾ
॥੪੫॥ ਗੁਰੁ ਕੇ ਕਾਰਜ ਮਹਿ ਜਬਿ ਆਵੇਂ । ਹੋਨਿ ਸਫਲਤਾ ਤੜਛਿਨ
ਪਾਵੋਂ-। ਇਮਿ ਬਿਚਾਰ ਆਯਹੁ ਤੁਮ ਪਾਸਾ । ਪਿਖਹੁ ਗ਼ਰੀਬ ਨਿਵਾਜ
ਤਮਾਸ਼”॥ 9੬ ॥ ਕਹਤਿ ਸੁਨਤਿ ਨਿਜ ਪੁਰਿ ਗੁਰੁ ਆਏ । ਹਯ ਉੜਰੇ
ਨਿਜ ਮਹਿਲ ਸਿਧਾਏ। ਗਨ ਸੁਭਟਨਿ ਮਹਿ ਬਾਜ਼ ਰਖਾਯੋ । “ਕਰਹੁ
ਸੇਵ ਨੀਕੇ” ਫੁਰਮਾਯੋ ॥ ੪੭ ॥ ੪੩ ਫ਼ੇਰ ਪ੍ਰਾਪ ਸ਼ੁਰਜ ਗ੍ਰੰਝੇ ਖਬਟਮਿ ਤਾਸੇ 'ਬ' ਪਗ
ਬਰਨਨੇ ਨਾਮ ਚਤੁਰਬੇ ਅੰਸੂ । ੪ ॥

੫. [ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਜੈਨਾਂ ਦੀ ਢੜ੍ਹਕੀ]।

ਦੋਹਰਾ ॥ ਮੀਰ ਸ਼ਿਕਾਰ ਸਉਰ ਸਭਿ ਕਰਿਬੇ ਚਹਤਿ ਪੁਕਾਰ । ਮਨ2
ਚਮੂੰ ਮਰਿਵਾਇ ਕਰਿ ਸੁਧਿ ਕੋ ਕਰਤਿ ਉਚਾਰ ॥੧॥ ਚੌਪਈ ॥ ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂ
ਕੇ ਖਰੋ ਅਗਾਰੀ । ਜਬਹਿ ਦਿ੍‌ਸ਼ਟਿ ਇਨਿ ਕੀ ਦਿਸ਼ਿ ਭਾਰੀ । ਬੂਝਨਿ
ਕਰੇ, ਖਰੇ ਕਿਮ ਭਏ £ । ਬਾਜ਼ ਪਿਛਾਰੀ ਕੋਤਿਕ ਗਏ ਊ ॥੨॥ ਪਕਰਜੋ
ਜਾਇ ਕਿ ਉਡਿ ਕਿਤ ਗਯੋ ਊ। ਮੁਖ ਮਲੀਨ ਤੁਮਰੋ ਦਿਸ਼ਟਯੋ? । ਸੁਨਿ
ਬੋਲੋ “ਗੁਰ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ। ਉਤਰਜੋ ਹੁਤੋ ਸੈਗ ਭਟ ਬਿੰਦ॥੩॥ਉਡਜੋ ਬਾਜ਼
ਭਿਨਿ ਢਿਗਿ ਚਲਿ ਗਯੋ । ਸਹਤ ਸੁਕਾਬ ਬਿਲੋਕਨ ਕਯੋ । ਅਪਨੋ ਬਾਜ਼
ਛੋਡਿ ਤਿਨਿ ਦੀਨਾ । ਛੁਟਤਿ ਬਿਹੇਗ ਮਾਰਿ ਸੋ ਲੀਨਾ ॥ ੪॥ ਤਤਛਿਨਿ _
ਦੋਨਹੁੰ ਤਰੈ ਉਤਾਰੇ।ਗਹਿ ਲੀਨੋ ਉਰ ਆਨੰਦ ਧਾਂਰੇ । ਕਿਤਿਕ ਦੇਰਿ ਪਾਛੇ
ਹਮ ਗਏ । ਗੁਰੁ ਢਿਗ ਬਾਜ਼ ਬਿਲੋਕਤਿ ਭਏ ॥ ੫॥ ਕਹਜੋ ਤਬੈ-ਇਹ
ਹਜ਼ਰਤ ਬਾਜ਼ । ਬਿਚਰਤਿ ਇਤ ਅਖੇਰ ਕੇ ਕਾਜਤਿਰਿਪਤਯੋ ਪੀਛੇ ਬਿਹੈਗ
ਚਲਾਂਯੋ। ਕਰੀ ਨ ਚੋਟਿ ਉਡਤਿ ਇਹ ਆਯੋ-॥ ੬॥ ਸੁਨਿ ਕਰਿ ਕਹੜੋ
-ਦੇਤਿ ਹਮ ਨਾਂਹੀ । ਬਡੋ ਜਤਨ ਕਰਿ ਪਕਰਜੋ ਪਾਹੀ-1 ਡਰ ਰਾਵਰ
ਕੋ ਦੀਨ ਬਡੇਰਾ । ਕਹਿਸਿ ਕਠੋਰ ਘੋਰ ਤਿਸਿ ਬੇਰਾ" ॥ ੭ ॥ ਸੁਨਿ
ਕਰਿ ਏਕ ਨਹੀ ਮਨ ਆਨੀ । ਤਨਕ ਤ੍ਰਾਸ ਤਮਰੋ ਨਹਿ ਜਾਨੀ । ਜਬਿ
"ਹਮ ਕੌ ਭੀ ਪਕਰਨਿ ਲਾਗੇ । ਅਪਨੀ ਘੰਤ ਲੇ ਕਰਿ ਤਬਿ ਭਾਗੇ ॥ ੮ ॥
ਤੁਮ ਸੋ ਲਰੰਹ, ਦੇਹਿ ਨਹਿ ਬਾਜ਼ । ਕਰਿ ਰਾਖਜੋ ਗੁਰੁ ਜੈਗ ਸਮਾਜ । ਜੇ
ਕਰਿ ਤੁਮ ਕੁਛ ਚਲਤਿ ਅਗਾਰੀ।ਮਿਟੜਿ ਨ; ਕਰਤਿ ਲੋਹ ਤਬਿ ਭਾਰੀ”
॥੯॥-ਬਹੁ ਪ੍ਰਿਯ ਬਾਜ਼-ਸੁਨਯੋ-ਗੁਰੁ ਛੀਨਾ । ਰਹੇ ਜਾਚਿ ਪੁਨ ਕਰਯੋਂਹੁ

ਨ ਦੀਨਾ-। ਰਿਸਜੋ ਸ਼ਾਹ ਕਹਿ ਸਭਾ ਮੜਾਰੀ । “ਇਹ ਤੋਂ ਰਿਪੁ ਸਮ
੧ਬਹੁਤ ਕਰੜੇ (ਬਚਨ) ਕਹਿ ਕਹਿ ਕੇ (ਅਸਾਂ ਨੇ) ₹ਸ਼ਾਹ ਨੇ) ਸੁਣਿਆਂ ।

__ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੦੬ ) ਰਾਸਿ ੬ । ੧੧੫.
ਨਿਕਟਿ ਹਮਾਰੀ ॥੧੦॥ ਆਜ ਬਾਜ਼ ਛੀਨਜੋ ਬਲ ਕਰਿਕੈ । ਔਚਕ ਕਿਸੂ
ਦ੍ਰਰ। ਮਹਿ ਬਰਿਕੈ । ਬਨਹਿ ਮਵਾਸੀ ਕਰਹਿ ਲਰਾਈ । ਸਗਰੇ ਦੇਸ਼
ਫਤੂਰ ਉਠਾਈ? ॥ ੧੧॥ ਸ਼ਾਹ ਨਿਕਟਿ ਗੁਰੁ ਨਿੰਦਕਿ ਜੇਈ । ਅਵਸਰ
ਪਾਇ ਸੁਨਾਵਹਿ ਤੇਈ/ਗੁਰ ਬਿਗਾਰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਕਰੇ ।ਛਿਮਾ ਠਾਨਿ ਤੁਮ
ਨਜ਼ਰਿ ਨ ਧਰੇ" ॥੧੨॥ ਬਡ ਹਜ਼ਰਤ ਤੁਮ ਪਿਤਾ ਅਗਾਰੀ । ਦੇਦੂ ਕਰੀ
ਇਨਹੁੰ ਕੀ ਚਾਰੀ । ਸੁਨਿ ਤਤਛਿਨਿ ਗੁਰੁ ਨਿਕਟਿ ਬੁਲਾਦੇ । ਜਾਨੀ
ਸੈਗ ਸੈਨ ਸਮੁਦਾਏ ॥ ੧੩ ॥ ਰਾਖੇ ਪਾਸਿ; ਕਰੀ ਤਕਰਾਈ । ਜਾਨਿ ਨ
ਦਏ ਅਪਰ ਕਿਸਿ ਥਾਈਂ । ਅਪਨੀ ਸੈਨ ਕਛੁਕ ਸੈਂਗ ਰਾਖੀ । ਜੇ ਅਖੇਰ
ਕੇ ਹੁਇ ਅਭਿਲਾਖੀ ॥ ੧੪ ॥ ਸ਼ਾਹਿ ਚਮੁੰ ਤਬਿ ਸੈਗ ਸਿਧਾਰਹਿ । ਨਹਿ
ਬਿਸਵਾਸ ਇਨਹੁ ਕੋ ਧਾਰਹਿ । ਤੁਮ ਢਿਗ ਲਵਪੁਰਿ ਬਾਸੋ ਕਏ । ਕਾਜ਼ੀ
ਸੁਤਾ ਸਾਥਿ ਲੈ ਗਏ॥ ੧੫ ॥ ਤਉ ਆਪਿ ਨੇ ਛਿਮਾ ਧਰੀ ਹੈ । ਅਬਹਿ
ਅਵੱਗੜਾ ਫੇਰ ਕਰੀ ਹੈ।ਟਰਹਿ ਨਹੀਂ ਬਿਨੁ ਕਰੇ ਲਰਾਈ । ਬਰਹਿ ਦੁਰਗ
ਆਕੀ ਹੁਇ ਜਾਈ ॥ ੧੬ ॥ ਗਹਿ ਲੀਜੀਹਿ, ਤਬਿ ਢਲੁ ਕੋ ਪਾਵਹਿ ।
ਨਾਂਹਿ ਤ ਕਛੂ ਬਿਗਾਰਿ ਉਠਾਵਹਿ । ਚਲਹਿ ਨ ਬਸਿ ਜੇ ਦੁਰਗੁ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ੈ।
ਰਿਦੈ ਜੈਗ ਜੋ ਚਹਤਿ ਹਮੇਸ਼ੈ ॥੧੭॥ ਜੇ ਅਬਿ ਛਿਮਹੁ; ਨ ਆਛੀ ਅਹੈ ।
ਬਹੁਰ ਫਤੂਰ” ਉਠਾਵਨਿ ਚਹੈ? । ਸੁਨਤਿ ਸ਼ਾਹ ਉਰ ਨੀਕਿ ਬਿਚਾਰਾਂ ।
ਮੁਗ਼ਲਸਖਾਨ” ਸਮੀਪਿ ਹਛਾਰਾ ॥ ੧੮ ॥ ਕਰਿ ਆਦਰ ਨਿਜ ਨਿਕਟਿ
ਬਿਠਾਯਹੁ । ਸਿਰੇਪਾਉ ਬਹੁ ਮੋਲ ਦਿਵਾਯਹੁ। ਕੈਚਨ ਜ਼ੀਨਿ ਪਾਇ
ਸ਼ਭਿ ਰੈਗ । ਬਲੀ ਚ੫ਲ ਬਡਿ ਦੀਨਿ ਤੁਰੇਗ ॥ ੧੯ ॥ ਪੁਨ ਧਨ ਗਨ
ਅਨਵਾਇ ਸੁ ਦੀਨਾ। ਕਰਿ ਬਖੰਸ਼ਸ਼ ਕੋ ਭਾਖਨਿ ਕੀਨਾ। “ਸਪਤ ਹਜ਼ਾਂਰ
ਚਮੂੰ ਸੇਗ ਤੋਰੇ । ਕੀਜਹਿ ਤਯਾਰਿ ਬਿਲਮਿ ਕੋ ਛੋਰੇ ॥ ੨੦ ॥ ਅਪਰਨੈਂ
ਸੇਨ ਲਿਹ ਸੈਗਿ ਬਨਾਈ । ਦਿਹੁ ਦੰਦਭਿ ਕੋ ਕਰਹੁ ਚਵਾਈ । ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੁ
ਹਰਿਗੁਵਿੰਦ ਬਡ ਜੋਧਾ । ਪਕਰਹੁ ਜਾਇ ਲਰਹ ਕਰਿ ਕ੍ਰੋਧ ॥੨੧॥ਸਹਤ
ਬਾਜ਼ ਕੇ ਲਯਾਵਨਿ ਕੀਜਹਿ । ਕਿਧੋਂ ਅਚਾਨਕ ਹੀ ਗਹਿ ਲੀਜਹਿ ।
ਜਜੋਂ ਕਯੋਂ ਕਰਿ ਜੇ ਲਯਾਵਹੁ ਇਹਾਂ।ਮਨਸਬ ਕਰੋਂ ਪ੍ਰਥਮਤੇ ਮਹਾਂ”॥੨੨॥
ਸੁੱਠਿ ਮੁਗ਼ਲਸਖਾਂ” ਉਰ ਹਰਖਾਯੋ । ਸ਼ਾਹ ਸਾਥਿ ਕਰ ਬੈਦਿ ਅਲਾਯੋ ।
੧ਰਾਵ ਤੁਸਾਂ ਪੂਵਾਹ ਨਹੀਂ' ਕੀਤੀ । “ਫਸਾਦ । “ਮੁਖ਼ਲਸਖ਼ਾਂਨ । '( ਤਰਾ ) ਮਰਤਬਾ ਪਹਿਲੇ ਤੋਂ
ਵੱਭਾ ਕਰ ਦਿਆੰਗਾ 1 ਵਘਟ-ਅਰਧ1

__ ਸੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ ! (੨੮੦੭) ਰਾਸਿ ੬। ਸੰਦ ੫.
“ਕਯਾ ਮਮ ਆਰੈ ਕਰਹਿ ਸੁ ਜੌਗ । ਪਹੁੰਚਾਤ ਹੀ ਗਹਿ ਲੋਉ' ਨਿਸੈਗ
॥੨੩॥ਚਮੁੰ ਅਸੂਦੀ” ਬਲੀ ਬਿਸਾਲਾ।ਚਹਤਿ ਰਹਤਿ-ਹੁਇ ਜੈਗ ਕਰਾਲਨ।
ਗੁਰ ਢਿਗ ਸੈਨ ਕਹਾਂ ਜੋ ਲਹੈ। ਕਿਸ ਬਿਧਿ ਮਮ ਆਗੈ ਸੋ ਅਤੈ?
॥੨੪॥ ਸ਼ਾਂਹੁ ਜਹਾਂ ਸੁਨਿ ਕੈ ਉਤਸਾਂਹ । “ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ” ਕਹਿ ਸਭਾ ਸੁ ਮਾਂਹੂ।
ਨਿਕਸਯੋ ਵਹਿਰ ਪਹਿਰਿ ਸਿਰੁਪਾਉ । ਹੇਰਜੋ ਸਭਿਨਿ ਬੜੋਂ ਉਮਰਾਉ ॥
੨੫॥ ਕਹਿ ਕਰਿ ਨਿਜ ਦੌੰਦਭਿ ਬਜਵਾਯੋ।ਸੂਰਨਿ ਕੋ ਉਤਸਾਹ ਬਧਾਯੋ ।
ਭਤਛਿਨਿ ਡਾਰੇ ਜ਼ੀਨ ਤੁਰੈਗ । ਭਏ ਸਨੱਧਬੱਧਾੱਭਟ ਅੰਗ।੨੬॥ਖੜਗ)
ਤੁਪਕ; _ਤੋਮਰ; ਗਨ ਤਰਕਸ਼ । ਧਰਿ ਕਰਿ ਸ਼ਸਤੁ ਤੁਰਤ ਕਟ
ਕਸਿ ਕਸਿ। ਗੁਲਕਾਂ ਬਹੁ ਬਰੂਦ ਬਰਤਾਈ । ਸੁਭਟਨਿ ਲਈ ਜਿਤਿਕ
ਮਨ ਭਾਈ ॥੨੭॥ਅਪਰ 3 ਉਸ਼ਟ ਪਰ ਲਾਦਿ ਚਲਾਏ । ਚਢੇ ਕਲਾਹਲ
ਕਰਿ ਸਮੁਦਾਏ । ਪ੍ਰੇਰੇ ਕਾਲ ਕਰਾਲ ਬਿਲੀਦੇ । ਭਏ ਅਰੂਢ ਪਵੇਗਮ
ਬ੍ਰਿੰਦੇ ॥੨੮॥ ਮੁਗ਼ਲਸਖਾਂ ਕਰਿ ਕੌ੫ ਬੜੇਰੋ । ਪਿਖਿ ਲਸ਼ਕਰ ਨਿਜ ਮੈਗ!
ਘਨੋਰੋ । ਚਲੜੋ ਹੈਕਾਰਤਿ ਮੂਢ ਗਮਾਨੀ । ਨਹੈ ਜਾਨਤਿ ਮ੍ਰਿਤੁ ਜੌ
ਨਿਯਰਾਂਨੀ” ॥੨੯॥ ਜਥਿ ਡੇਰੇ ਤੇ ਨਿਸਰਿ" ਪਧਾਰਮਧੁਨਿ ਖੋਟੀ ਤੇ ਬਜੱਤਿ
ਨਗਾਰਾ । ਦਲ ਪਰਿ ਗੀਧ ਕ੍ਰਮੰਤੀ ਠਲੋਂ' । ਕਾਜ਼ਟ ਭਾਰ ਅਗਾਰੀ ਮਿਲੈ
॥੩੦॥ ਦੀਨਮਨੇ ਬਾਜ਼ੀ ਰੁਦਨਾਵੇਂ । ਨਿਜ ਲੋਚਨ ਤੇ ਅੱਸ਼੍ ਬਹਾਵੈ' ।
ਚਲਤਿ ਅਕਾਂਰਨ ਗਿਰਿ ਗਿਰਿ ਪਹੈ' । ਕਿਤਿਕ ਭਟਨਿ ਜੰਜੀਅ ਪਰ ॥
ਝਰੈ'॥੩੧॥ਸ਼ਿਵਾ ਪੁਕਾਰਤਿ ਸਨਮੁਖ ਆਂਵਤਿ । ਮ੍ਰਿਗ ਕੀ ਮਾਲ ਕੁਫੇਰੀ”
ਧਾਵਤਿ । ਦਾਰੁਨ ਕਾਕ ਬੋਲਤੇ ਉਤੇ । ਇਮ ਅਪਸ਼ਕਨ ਬਿਲੋਕਤਿ
ਬਭੇ ॥੩੨॥ ਮ੍ਰਿਤੂ ਨਿ ਕਟਿ ਤੇ ਜਾਨਹਿੰ ਨਾਂਹੀ । ਚਲੋ ਸੁਧਾਂਸਰ ਮਾਰਗ
ਮਾਂਹੀ । ਗੁਰੁ ਸੈਗਾਤਿ ਨੋ ਸੁਨਿ ਸਭਿ ਬਾਂਤੀ । ਸੁਧਿ ਕੇ ਹੇਤ ਲਿਖੀ ਤਬਿ
ਪਾਤੀ ॥੩੩॥ “ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਤੁਮ ਸਭਿ ਅੰਤਰਿਜਾਮੀ । ਤਊ ਬਿਨ ਢਾਸਨਿ
ਕੀ) ਸ਼੍ਹਾਮੀ ! ਹੇਤਿ ਬਾਜ਼ ਕੇ ਸ਼ਾਹੁ ਰਿਸਾਯੋ । ਬਹੁ ਲਸ਼ਕਰ ਤੁਮ ਓਰਿ
ਪਠਾਯੋ ॥੨੪॥ ਕਹਤੇ ਕੋਧ ਤੋ-ਗੁਰੂ ਗਹੀਜਹਿ।ਬਾਜ਼ ਸਮੇਤਿ ਲਯਾਇਬੋ
ਕੀਜਹਿ-1 ਮੁਗ਼ਲਸਖਾਂ ਉਮਰਾਵ ਬਡੇਰੋ । ਚਢਿ ਆਯਹੁ ਦਲ ਸੈਗ
₹ਆਰਾਮ ਪਾ ਦੁਤੀ; ਖੁਸ਼ਹਾਲ । ਤਿਆਰ ਬਰਤਿਆਰ; ਸ਼ਸਤ੍‌ ਬਾੜ੍ਰ ਸਜਾ ਕੇ । “ਨਹੀਂ
ਜਾਣਦਾ ਸੌਤ ਨੂੰ (ਜੇ` ਨੌੜੇ ਸਾਈ ਹੈ । “ਨਿਕਘਲੇ । “ਉਦਾ। ਹੋਵੇ! ੬ਪੇਚਂ ਹੋਠਾਂ ਆ ਪਈਆਂ
?ਉਲਦੇ ਪਾਸਿਓਂ ।

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ।____ (੨੮੦੮) ਰਾਸਿ ੬। ਅੰਸੂ ੬,
ਘਨੇਰੋ॥੩੫॥ਆਪਿ ਸੁਜਾਨ ਅਹੋ ਸਭਿ ਰੀਤਿ। ਹੜਹੁ ਮਲੇਛਨਿ, ਕੀਜਹਿ
ਜੀਤ । ਕਰਨੀ ਸੁਧਿ ਇਹ ਧਰਮ ਹਮਾਂਰੋ । ਲਿਖਿ ਭੇਜੀ ਸਭਿ ਲੋਹ
`ਸੈਗਾਰੋ! ॥ ੩੬॥ ਬੋਰੇ ਦਿਵਸ" ਪਠਜੋ ਤਬਿ ਚਾਰ “ਜਾਵਹ ਚਲੇ ਬਿਲੰਬ
ਬਿਸਾਰਿ?। ਇਮਿ ਲਵਪੁਰਿ ਮਹਿੰ ਬੀਤੀ ਕਥਾਂ ।ਸੁਨਹੁ ਸੈਤ ਗੁਰੁ ਕੀਨੀ
ਜਬਾ ॥ ੩੭ ॥ ਖੇਲਿ ਸ਼ਿਕਾਰ ਸਦਨ ਜਥਿ ਆਏ। ਖਾਨ ਪਾਨ ਕਰਿ
ਨਿਸਾਂ ਬਿਤਾਂਏ । ਭਈ ਪ੍ਰਕਾਤਿ ਗਏ ਤਿਸ ਥਾਨ । ਜਹਾਂ ਲੋਹਗੜ ਉ ਉਢਿ
ਮਹਾਨ ॥੩੮॥ ਤਿਸਿ ਕੇ ਚਹੁੰ ਦਿਸ਼ਿ ਭੀਤ ਕਰਾਈ । ਕੁਛ ਆਵੋ' ਕਰਿ
ਹਿਤ ਤਕਰਾਈ । ਕਾਸ਼ਟ ਦੀਰਘ ਹੇਤਿ ਉਸਾਰਨਿ । ਧਰੇ ਆਨਿ”
ਕੋੜਿਕ ਰਿ੫ ਮਾਰਨਿ“ ॥੩੯॥ ਕਿਤਿਕ ਭਟਨਿ ਡੇਰਾਂ ਕਰਿਵਾਯੋ ।“ਰਖਹੁ
ਸੁਢੇਤੀ! ਬਾਕ ਅਲਾਯੋ । ਤਖਤ ਸਥਾਨਿ ਆਨਿ ਕਰਿ ਬੈਸੇ। ਸੁਰਨਿ
'ਸਹਤ ਸੁਰਪਤਿ _ਥਿਤ ਜੈਸੇ ॥੪੦॥ ਗਨ ਸੁਭਟਨਿ ਕੋ ਲਗਜੋ ਦਿਵਾਨ।
ਛੀਨੇ ਬਾਜ਼ ਰਹੈਂ ਸਵਧਾਨ£ । ਸਤਿਗੁਰੁ ਅਪਨੇ ਸ਼ਸਤ੍‌ ਮੰਗਾਏ ।
ਧਰਿ ਉਚੇ ਬਲ ਧੂਪ ਧੁਖਾਏ॥ ੪੧ ॥ ਫੁਲਨਿ ਕੀ ਮਾਲਾ ਪਹਿਰਾਵੈਂ' ।
ਚਰਚਤਿ ਚੈਦਨ ਕੌ ਚਿਤ ਲਾਵੈਂ । ਚਾਰ ਚਮਰੁ ਕੋ ਗਹੇ ਝੁਲਾਵੜਿ ।
ਇਮਿਪੁਜਤਿ ਬਹੁ ਚਿਤ ਹਰਖਾਵਤਿ॥੪੨॥ਆਯੁਧ ਤੇਗ਼ੇ ਬਾਢ ਚਰ੍ਹਾਏ” ।
ਤਰਕਸ਼ ਖਪਰੇ ਖੁਰ ਕਰਿਵਾਏ”। ਧਨਖ ਕਠੋਰਨਿ ਪਨ" ਚਢਾਂਈ ।

ਕੈਚਨ ਲਿਪਤਿ ਤੁਪਕ ਅਰਚਾਈਦਂ ॥੪੩॥ ਇਤਿ ਸਤਿਗੁਰੁ ਅਸ ਖੇਲ
ਰਚਾਯੋ । ਤਯਾਰੀ ਕਰਨਿ ਜੈਗ ਮਨ ਭਾਯੋ । ਉਤ ਦਮੋਦਰੀ ਸਗਰੀ
ਤਯਾਰੀ । ਕਰਤਿ ਬਯਾਹ ਕੀ ਸੌਜ ਸੁਧਾਰੀ ॥ ੪੪ ॥ ਦੇਨੀ ਦਾੜਿ ਅਧਿਕ
ਕਰਿਵਾਈ । ਰੁਚਿਰ ਬਿਕੁਖਨ ਕੋ ਘਰਵਾਈ । ਬਸਤ ਸਿਵਾਵਨਿ] ਲਾਗੇ
ਬਿੰਦ । ਬਿੱਤਕਾਦਿਕ ਸਭਿ ਕੀਨਿ ਬਿਲੌਦ ॥ ੪੫ ॥ ੪੩ ਐ ਤੁਰ ਤਾਪ ਸੁਲ

ਗ੍ਰਿਬੇ ਖਸ਼ਟਮਿ ਰਾਸੇ “ਸ਼ਾਹਜਹਾਨ ਸੈਨ' ਚਢਨਿ' ਪ੍ਰਸੰਗ ਬਰਨਨੇ ਨਾਮ ਪੰਚਮ ਅੰਸੂ.॥ ੫ ॥
੬. [ਲੋਹਗੜ੍੍‌ ਯੱਧ] ।
ਦੌਹਚਾ ॥ ਦਿਸਿ ਬਿਧਿ ਸਤਿਗੁਰੁ ਕੁਛ ਬਿਰੇ ਪੁਨ ਭੋਜਨ ਕਰਿ ਖਾਨ। ਪੌਵੇ

੧ਬਹੜੇ ਜਿਹੇ ਦਿਨ ਨਾਲ । “ਦੂਤ । “ਆਸਰਾ । “ਮੰਗਵਾ ਕੇ । “ਵੇਚੀ ਮਾਰਨ ਵਾਲੇ (ਸਤਿਰੁਜ਼੍ਹ
ਜੀ ਨੇ) । $ਬਾਜ਼ ਖੋਹਿਆ ਕਰਕੇ (ਜੇ ਹਰ ਵੇਲੇ) ਸਵਧਾਨ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ । “ਤਿੱਖੇ ਕੀਤੇ ਹੋਏ।
ਚਚਿੱਲੋ; ਧਨੂਖ ਦੀ ਤੋਰੀ ।
#ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਪੂਜਨ ਦੀ ਮੁਰਾਦ ਜੜ ਪੂਜਨ ਤੋਂ ਨਗੀਂ; ਪਰ ਦਬੇਲ ਪੂਜਾ ਵਿਚ ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਦਾ
ਪਿਆਰ ਝੇ ਸਤਿਕਾਰ ਸਿਖਾਲਣ ੋਂ ਹੈ । 1੫ਾ/-ਸਿਵਾਵਤਿ ।

__ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੦੮) ਗਾਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੬,
ਬਹੁਰਿ ਪ੍ਰਯੌਕ ਪਰ ਢਰਜੋਂ ਦੁਪਹਿਰੇ ਜਾਨਿ ॥ ₹॥ ਰੌਪਈ॥ ਬਿਜੀਆਂ
ਪਾਨਂਕਰੇ ਹਰਖਾਏ । ਬਹੁਰ ਸੁਚੇਤਾ ਸਕਲ ਬਨਾਏ । ਕਰ ਪਦ ਬਦਨ
ਪਖਾਰਨਿ ਕੀਨਾ । ਬਿਰੇ ਤਖਤ ਪਰ ਦਰਸ਼ਨ ਦੀਨਾ॥ ੨ ॥ ਉਤਸਵ
ਹੋਤਿ ਬਾਂਹ ਕੋ ਭਾਰੋ । ਗਨ ਸਮਾਜ ਕੌ ਕਰਿ ਕਰਿ ਤਕਾਰੋ।ਰਾਖਹਿੰ ਸਦਨ
ਬਨਾਇ ਘਨੇਰੇ । ਜਾਨਹਿੰ-ਆਇ ਬਰਾਤਿ ਸਬੇਰੇ-॥ ੩॥ ਗੁਰ ਕੀ ਗਿ
ਇਕਿ ਗੁਰੁ ਹੀ ਜਾਨੈ । ਅਪਰ ਨਹੀ' ਕੋ ਰਿਦੇ ਪਛਾਨੈ ,-ਆਇ ਮਲੇਛ
ਸੈਭਾਰਨਿ ਕਰੈਂ-। ਇਹ ਗਤਿ ਕਿਸੈ ਨ ਜਾਨੀ ਪਰੈ॥ ੪॥ ਲਗੜੋ
ਦਿਵਾਨ ਸੁ ਤਖਤ ਅਗਾਰੀ । ਗਾਵਹਿ ਸ਼ਬਦ ਰਾਗ ਧੁਨਿ ਭਾਰੀ । ਸ਼ਸਤ੍ਰ
ਸਜੇ ਜੋਧਾ ਸਵਧਾਨ । ਆਨਿ ਆਨਿ ਬੈਠੇ ਬਲਵਾਨ ॥੫॥ ਸੋਦਰ ਸੇਧੜਾਂ
ਲਗ ਤਹਿ ਬੈਸੇ। ਪਾਯੋ ਭੋਗ ਨਮੋ ਕਿਯ ਤੈਸੇ। ਸਤਿਗੁਰੁ ਮੰਦਿਰ ਬਿਖੈ
ਪਧਾਰੇ । ਨਿਜ ਨਿਜ ਬਲ ਤਬਿ ਸੁਭਟ ਸਿਧਾਰੇ ॥੬॥ਖਾਨ ਪਾਨ ਕਰਿ ਕੈ
ਗਨ ਸੋਏ।ਕੇਤਿਕ ਰਾਤਿ ਬਿਤੀ ਜਬਿ ਜੋਏ। ਲਵਪਰਿ ਤੇ ਸਿੱਖਨਿ
ਅਰਦਾਸ । ਆਇ ਪਹੂਦੀ ਸਤਿਗੁਰ ਪਾਸਿ ॥੭ ॥ ਦ੍ਰਾਰਪਾਲ ਸੋ' ਬਾਕ
ਬਖਾਨੋ । “ਅਬਿ ਹੀ ਚਹੋਂ' ਗੁਰੂ ਢਿਗ ਜਾਨੋ,ਹੈ ਜ਼ਰੂਰ ਕੌ ਕਾਮ ਬਿਸਾਲਾ ।
ਦੇਰਿ ਨ ਕਰਹੁ ਜਾਹੁ ਦਰਹਾਲਾ॥੮॥-ਜਿਮਿ ਮੋਕਹੁ ਤੁਮ ਆਯਹੁ ਜਾਨ॥
ਤਿਮਿ ਆਯੋ ਦਲ ਸ਼ਾਹੁ ਮਹਾਨ”-'।ਦ੍ਰਾਰਪਾਲ ਨੇ ਜਾਇ ਸੁਨਾਈ।(ਲਵ-
ਪੁਰਿ ਤੇ ਪਾਤੀ ਅਬਿ ਆਈ ॥ ੯॥ ਕਹੇ ਸੁ-ਬਡਿ ਸੈਨਾ ਚਢਿ ਆਈ-।
ਮਿਲਯੋ ਚਹੈ ਗਾਵਰ ਕੇ ਤਾਂਈ? । ਸੁਨਿ ਸਤਿਗੁਰੁ ਤਤਕਾਲ ਬੁਲਾਵਾ' ।
ਅੰਤਰਿ ਬਰਿ-ਕਰਿ ਸੀਸ ਨਿਵਾਵਾ॥੧੦॥ਧਰਿ ਦੀਨੀ ਅਰਦਾਸ ਅਗਾਰੀ।
ਪਢਿ ਬ੍ਰਿਤਾਂਤ ਸਭਿ ਕੀਨਸਿ ਤਯਾਰੀ। ਪਠੇ ਲੋਹਗੜ ਕੇਤਿਕ ਜੋਧਾ ।
ਰੋਕਹੁ ਪ੍ਰਥਮ ਹਤਹੁ ਰਿਪ ਕੋਧਾਂ॥੧੧॥ਪੁਨ ਲਵਪਰਿ ਕੇ ਸਿਖ ਕੌਂ ਬੂਝਾ।
“ਕਿਤਿ ਲਸ਼ਕਰ ਤਵ ਆਵਤਿ ਸੂਝ?” । ਸੁਨਿ ਤਿਨਿ ਹਾਥ ਜੋਰਿ ਕਰਿ
ਕਹਜੋ । “ਸੈਗਿ ਸੈਨ ਕੇ ਮੈਂ ਮਗ ਲਹਯੋ॥ ₹੨॥ ਢਰੇ ਦੁਪਹਿਰੇ ਤਹਿੰ
ਤੇ ਚਲੋ । ਕਈ ਹਜ਼ਾਰਿ ਸੁਭਟ ਕਲਮਲੋ” । ਤਿਨਿ ਕੋ ਮਗ ਮਹਿਂ ਲਾਗੀ
ਦੇਰਾ । ਮੈਂ ਆਯੋ ਕਰਿ ਬੇਗ ਬਡੋਰਾ॥ ੧੩ ॥ ਸ਼ਾਹੁ ਸੈਨ ਭੀ ਆਈ ਜਾਨਹੁ
ਦਿਢਿ ਹੂਜਹਿ ਗੁਰੁ ! ਬਿਲਮਿ ਨ_ਠਾਨਹਾ”। ਖੁਸ਼ੀ ਕਰੀ ਸਿਖ ਪਰਿ
"ਸੁੱਖ, ਭੈਗ । "(ਲਾਹੇਟੇਂ ਆਏ ਸਿੱਖ ਨੂੰ) ਝਲਾਇਆ। ਡਿੱਠਾ ਹੈ। ਏਕੁਰਬਲ ਕੁਰਬਲ
ਕਰਦੇ (ਅ) ਕਲਿਮਲੇ=ਪਾਪ ਵਾਲੇ।
“ਭੰਗ ਪੀਣ ਬਾਬਤ ਦੇਖੋ ਰਾਸਿ ੪ ਅੰਸ ੪੪ ਅੰਕ ੧੦ ਦੀ ਹੇਨਲੀ ਟੂਕ ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੧੦) ਰਾਮਿ £ । ਅੱਸੂ ੬,
ਭਿਸ ਕਾਲ । ਕ੍ਰਿਪਾ ਦ੍ਸ਼ਟਿ ਤ ਕਰਯੋ । ਨਿਹਾਲ ॥੧੪॥ ਬਹਰ ਲੋਹਗੜ
ਤੇ ਸਿਖ ਆਯੋ । ਉਤਲਾਵਤਿ ਨੇ ਬਾਕ ਸੁਨਾਯੋ । ਕ੍ਰਿਪਾ ਸਿੰਧੁ ਲਸ਼ਕਰ
ਬਡਿ ਆਵਾ । ਕਲਬਲਾਫ ਹਮ ਨੇ ਸੁਨਿ ਪਾਵਾ॥ ੧੫॥ ਬਹ ਬਰੂਦ ਅਰੁ
ਗੁਲਕਾਂ ਪਠੀਯਹਿ । ਪੂਰਬ ਸੈਘਰ ਭਿਸਿ ਥਲ ਠਟੀਅਹਿਗੁਰ ਜੀ | ਤੋਪ
ਹੋਭਿ ਇਸ ਕਾਲ । ਮਾਂਰਤਿ ਸ਼ੱਤ੍ਨਿ ਰੋਕਤਿ ਜਾਲ” ॥੧੬॥ਸੁਨਿ ਸਤਿ-
ਗੁਰੁ ਤਬਿ ਹਕਮ ਬਖਾਨਾਂ । 'ਖੋਖੋਰ ਲਕਰੋ ਪਰਯੋ ਮਹਾਂਨਾਂ । ਸਨਮੁਖ
ਰਿਪੁਨਿ ਧਰਹੁ ਤਿਹ ਜਾਈ।ਦਿਹੁ ਗੋਰਨ ਕੀ ਮਾਰਿ ਮਚਾਈ! ॥੧੭॥ਪੁਨਿ
ਸਿਖ ਨੇ ਗੁਰੁ ਬੂਬਨਿ ਕੀਨੇ । “ਦ੍ਰਗ ਬਰੂਦ ਸੁ ਗੋਰਾ ਹੀਨੋਂ। ਭਰਿ
ਲਕਰੇ ਮਹਿ ਕਹਾਂ ਚਲਾਵੈਂ।ਮ੍ਰਿਗ ਤੋਂ ਨਹੀ ਹੇਰਿ ਡਰਪਾਵੇਂ9।੧੮॥ਬਹੁਰ
ਹੁਕਮ ਗੁਰੁ ਤਿਨਹੁੰ ਬਖਾਨਾ। “ਪੂਰਹੁ ਲਕਰਾ ਧੂਰਿ ਮਹਾਨਾਂ । ਪਾਥਰ
ਈਂਫ ਪਾਇ ਕਰਿ ਮਾਰੋ । ਆਵਤਿ ਰਿਪੁ ਦਲ ਕੋ ਪਰਹਾਰੋ ॥ ੧੯ ॥ ਅੰਗ
ਸੈਗ ਹਮ ਰਹੈ' ਤੁਹਾਰੇ । ਲਰਹੁ ਤਹਾਂ ਬਹੁ ਧੈਰਜ ਧਾਰੇ? । ਸੁਨਿ ਬਿਸਮੇਂ
ਸਿਖ ਧਾਇ ਪਹੁੰਚੇ । ਲਕਰੋ ਧਰਜੋ ਉਠਾਇ ਸੁ ਉਢੇ॥੨੦॥ਪੁਰਿ ਧੂਰਿ ਸੋਂ
ਠੋਕਨਿ ਕਰੀ । ਅਗਨੀ ਤਬਹਿ ਪਲੀਤਾ ਧਰੀ । ਛੁਟੀ ਤੋਪ ਸਮ । ਅਵਨਿ
ਹਲਾਈ । ਮਨਹੁਂ ਗਾਜ ਮੰਡਪ ਕੜਕਾਈ" ॥ ੨੧ ॥ ਹੁੜੇ ਲੋਹਗੜ ਮਹਿ
ਭਣ ਜੇਤੇ।ਬਿਸਮਤਿ ਭਦੇ ਹਰਖ ਧਰਿ ਤੇਤੇ । ਚੜ੍ਹੀ ਚੋਂਪ ਚਿਤ ਭਰਿ ਭਰਿ
ਡਾਂਹੀ । ਛੋਰਹਿੰ ਗੋਰੇ ਹੁਇ ਗਿਰ ਜਾਂਹੀ”॥ ੨੨ ॥ ਸ਼ਾਹੁ ਸੈਨ ਬਿ ਕਪਟ
ਰਿ ਸੂਧਿ ਹੋਈ? ਮਾਨ ਅਦੇਭਾ । “ਨਾਂਹਿ ਤ ਸੁਪਤਿ ਪਰੇ ਗਹਿ

੪। ਬਿਨਾ ਜੋਗ ਤੇ ਕਾਜ ਬਨੈ ਹੈਂ॥ ੨੩॥ ਕੋਰ ਹੋ!ਤ ਗੁਰੁ ਬਾਜ
ਸਸੇਤਿ । ਗਹਿ ਲੇ ਚਾਲਤਿ ਅਨੰਦ ਸਮੇਤਿ ।ਸੋ ਨਹਿ ਦਗ਼ਾ ਭਯੋ',ਸੁਧਿ
ਪਾਈ । ਜਿਨਹੁੰ ਅਗਾਰੀ ਤੋਪ ਚਲਾਈ ॥ ੨੪॥ ਅਬਿ ਧੋਂਸਨ ਪੰਰ ਦਬ
ਹਨੀਜੈ ।-੫ਰਹਿ ਜੈਗ ਗਢੋ-ਸਧਿ ਦੀਜੇ?। ਇਮਿ ਉਰ ਤੇ ਸੰਭਿ ਕਪਣ
ਨਿਵਾਰਾ। ਸਨਮੁਖ ਭਏ ਕ੍ਰੇਧ ਬਡਿ ਧਾਰਾ॥ ੨੫॥ ਭਰ &੮॥ ਹਨ| ਚੋਬ
ਭਾਰੀ ਸੁ ਧੋ ਸੇ ਧੁੰਕਾਰੇ। ਬਡੋਂ ਬੀਰ ਬਾਂਕੇ ਬ੍ਕੈ' ਬਾਰ ਬਾਰੇ“ । ਕਲਾ ਪੈ ਜੜੇ
ਮੋੜ ਤੋੜੇ ਧੁਕੰਤੇ । ਚਲਾਈ ਤੁਵੈਗੇ ਭਕੁਕੇ ਭਖੰਤੇ” ॥੨੬॥ ਨਿਸਾਂ ਕੂਰ

"ਮਾਲੋਂ ਬਿਜਲੀ ਮੁਨਾਰੇ ਹਰੀ ਹੈ। “ਜਦ ਚਲਾਂਵਣੇ ਹਨ ਹਨ ਤਾਂ ( ਓਹੇ ਪਂਰ ) ਗੋਲੋ ਰੋਕੇ
ਡਿਗਦੇ ਹਨ । “ਫੜ ਲੋਣੇ ਮੀ । ਕੌਮ ਬਣ ਜਾਣਾ ਸੀ । “ਓਹ ਦਸ਼ਾ (ਕਾਮਾੜਾਬ) ਨਹੀਂ ਹੋਯ॥
੬ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ (ਮਾਰ ਲੌ ਮਾਰ ਲੋ) ਬ ਬਾਰ ਬਾਰ । “ਬੈਦ੍ਹਕਾਂ (ਔਗ ਦ) ਫਖੂਕੇ ਭਖਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪਤਾ੫ ਸੂਰਜ। ____ ( ੨੮੧੧) ਰਾਸਿ ੬। ਅਸੂ ੬.
ਅੱਧੇਰ ਹੋਯੋ ਗੁਬਾਰਾ” । ਉਠੀ ਧੂਰਿ ਪੂਰ ਛਯੋ ਗੈਨ ਸਾਰਾਂ।ਨ ਦੀਸੈ ਕਛੂ
ਆਪਿ ਹਾਬੈਂ ਪਸਾਰੇ” । ਪਲੀਤਾਂ ਭਖੇ ਤੇ ਮਲੀਨੰ ਨਿਹਾਰੇ” ॥੨੭।।ਦਿਸ਼ਾ
ਤਾਹਿ ਤਾਕੋ' ਚਲਾਵੈਂ ਤੁਵੈਗੇ। ਭਰੈ' ਫੇਰਿ ਛੋਰੈ' ਬਡੇ ੩ਗ ਮੈਗੇਕੜਾਕਾੜ
ਨਾਦੇ“ਉਠਜੋ ਏਕ ਬਾਰੀ । ਇਤੇ ਲੋਹ ਕੋਟੈ ਬਕੈਂ“ਮਾਰਿ ਮਾਰੈ॥੨੮॥ਬਡੀ
ਕਾਠਿ ਕੀ ੩੫ ਚੌਂਪੇ ਚਲਾਵੇਂ।ਬਡੇ ਦੰਗ ਬਾਂਪੇ ਜਹਾਂ ਸ਼ੱਤ ਆਵੈਂ”। ਪਖਾਟੈ
ਕਿ ਈਟ ਬਨੌ ਤਾਂਹਿ ਗੋਰੇ । ਲਗੈ ਅੰਗ ਭੈਗੈਂ; ਉਡੈਂ ਸੂਰ ਘੋਰੇਂ॥੨੯॥
ਮਲੋਛਾਨਿ ਸੈਨਾਪਤੀ ਜਾਨਿ ਐਸੇ । “ਗੁਰੂ ਅ।੫ ਈਹ/,ਲਰੈਂ ਬੀਰ ਤੈਸੇ।
ਕਰੋ ਕਯੋਂ ਨ ਹੱਲਾ/ਗਹੋ ਬੇਗ ਜਾਈ।ਰਮੂੰ ਸੰਗ ਯੋਰੀ,ਲਰੈ ਕੌਨ ਆਈ
੩੦॥ ਕਹੇ ਤੇ ਚਲੋ ਲੋਹਕੋਟੈ੯ ਨਜੀਕਾ । ਛੁਟੈ ਬ੍ਰਿੰਦ ਗੋਰੀ ਮਚਜੋ ਜੁੱਧ
ਨੀਕਾਂ । ਲਯੋ ਘੇਰਿ ਸੈਨਾ ਘਨੀ ਘੂਮਿ ਆਈ । ਵਿਰੈਂ ਚਾਰਿ ਪਾਸੇ ਪਰੈ ਨਾ
ਦਿਖਾਈ ॥ ੩੧ ॥ ਦੋਹਰਾ ॥ ਮਚਜੋ ਲੋਹਗੜ ਜੈਗ ਇਮਿ ਭਯੋ ਸ਼ਬਦ ਬਿਕ-
ਰਾਲ।ਮਨਹੁੰ ਭਾੜ ਧਾਨ' ਭੁਜੇ""ਤ ੜਭੜ ਭਈ ਬਿਸਾਠ ॥੩੨॥ ਪਾਧੜੀਦੈਦ॥
ਸੁਨਿ ਤਬਹਿ ਸ਼ਬਦ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਗਵਿੰਦ। ਮਨ ਮੈਂ ਸੁ ਜਾਨਿ ਦਲ ਹੈ ਬਿਲੋਦ।
ਨਿਕਸੇ ਨਿਕੇਤ ਤੇ ਵਹਿਰ ਆਇ'ਸਭਿ ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਅੰਗ ਲੀਨੇ ਸਜਾਇ॥੩੩॥
ਸਭਿ ਸਨਧਬੱਧ ਹਰੇ ਆਇ ਸੂਰ । ਬੋਲਤਿ ਗਰੂਰ ਗੁਰੁ ਕੇ ਹਦੂਰ । ਅਬਿ
ਬਿਲਮ ਕਹਾਂ ਆਗਰਾ ਸੁ ਦੋਂਹ । ਜਿਸਤੇ ਮਲੇਛ ਗਨ ਮਾਰਿ ਲੋਹ ॥੩੪॥
ਤਿਸ ਸਸੈ ਗੁਰੂ ਹ੍ਰੈ ਕਰਿ ਇਕੰਤ । ਮੁਖਿ ਸੁਭਟ ਹਕਾਰਿ ਕੀਨਿਸਿ ਮਤੋਤ।
ਇਕਿ ਮਹਾਂ ਬਲੀ ਪੈਂਦਾ ਪਠਾਨ । ਕੌ ਨਹੀ' ਬੀਰ ਤਿਸ ਕੇ ਸਮਾਨ॥੩੫॥
ਪੁਨ ਬਿਧੀਚੈਦ ਜੋਧਾ ਬਿਲੋਂਦ । ਲਖਿ ਦਾਵ ਘਾਵ ਔਰ ਨ ਮਨਿੰਦ"।ਬਹੁ
ਚਤੁਰ ਸ਼ੱਤ ਹਿਤ ਰਚਿ ਉਪਾਇ । ਛਲ ਲੋਤਿ ਛਿਨਕ ਮਹਿੰ ਕਰਹਿ
ਦਾਇ॥੩੬ ॥ਮੋਹਨ,ਰਪਾਠਨਵਲੂ,ਨਿਹਾਲ । ਇਹ ਚਤਰ ਸੂਰ ਚਾਤੁਰ
ਬਿਸਾਲ ॥ ਬਿੱਦਯਾ ਤੁਵੇਗ ਕੀ ਅਧਕ ਜਾਨਿ । ਰਿ੫ ਸਮੁਖ ਦੇਖਿ ਘਰ
ਦੇ ਨ ਜਾਨਿ ॥ ੩੭ ॥ ਇਕ ਸੁਭਟ ਪਿਰਾਣ' ਸ਼ਮਸਪੀਨ”। ਤੋਮਰ ਪਰਹਾਰ
"ਰਾਤ ਵੇਠ ਅੰਧੋਰੇ ਵਿਚ ਗੁਬਾਰ ਹੋ ਗਿਆ । “ਅਕਾਸ਼ ਸਾਰਾ ਛਾ ਗਿਆ 1 ” ਹੱਥ ਪਸਰਿਆੰ
ਨਹੀਂ ਦਿੱਸਦਾ । “ੋੜਾ ਜਿਹਾ (ਦਿਖਾਈ) ਦਿੰਦਾ ਹੈ । “ਸ਼ਬਦ । €ਲੋਹਗੜ ਵਿਚ ( ਸੂਰਮੇ )
ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ । “ਬੜੀਆਂ ਟੋਲੀਆਂ ਬੈਨ੍ਹੀਂ ਜਿਥੇ ਕੁ ਸ਼ੱਤ ਆਂਵਦੇ ਹਨ । "ਬਹੁਤੇ ( ਅ ) ਘੋੜੇ ।
“ਲੋਹਗੜ੍ਹ । "ਮਾਨੋ ਕੋਠ ਵਿਚ ਦਾਣੋਂ ਭੁੱਜਦੇ ਹਨ ।` "ਹੋਰ ਕੋਈ ਤੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ । "=ਜਿਸ
ਦਾ ਦਾਹੜਾਂ ਵੱਡਾ ਹੈ (ਅ) ਸਮਸ=ਤੁਲ । ਪੀ=ਬਹੁੜੋ । ਨ=ਨਹੀਂ' ਹੈ । ਭਾਵ ( ਜਿਸ ਦੇ ) ਕੁੱਲ
ਹੋਰ (ਕੋਈ) ਨਹੀਂ ਹੈ ।

ਸ੍ਰ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੧੨) ਰਾਸਿ ੬ । ਔੰਗੂ ੬,

ਜਾਨਹਿ ਪ੍ਰਬੀਨ । ਪੁਨ ਕਰਹਿ ਖੜਗ ਕੇ ਦਾਵ ਘਾਵ। ਜਬਿ ਸੁਨਹਿ ਜੋਗ
ਚਿਡਿ ਹੋਤ ਚਾਵ ॥ ੩੮॥ ਪੁਨ ਜੈਤ ਰੁ ਜਾਂਤੀ ਮਲਿਕ ਦੋਇ । ਤੀਰਨਿ
ਪ੍ਰਹਾਰ ਸ਼ੱਤ੍ਰਨਿ ਪਟੋਇ । ਇੱਤਯਾਦਿ ਸੁਭਟ ਗਰ ਤੀਰ ਆਇ। ਹਯ ਪਰਿ
ਅਰੋਹ ਬਿਤ ਕਿਤਿਕ ਥਾਇ॥੩੯॥ ਤੌੜੇ ਧੁਖਾਇ ਬਨਿ ਸਾਵਧਾਨ।ਬਿਚਿ
ਤੁਪਕ ਬਰੂਦ ਗੁਲਕਾਂ ਠੁਕਾਨ" । ਭਟ ਕਿਤਿਕ ਦੁਗੁਲਕਾਂ ਬੀਚਿ
ਪਾਇ। ਕਰਿ ਰਾਖਿ ਤਯਾਰ ਹਾਬਨਿ ਉਠਾਇ ॥੪੦॥ ਚੌਪਈ ॥ਨਿਜ ਸੈਨ
ਪਤਿ ਸਤਿਗੁਰੁ ਹੇਰੇ।ਸਾਦਰ ਕਰੇ ਬਿਠਾਵਨਿ ਨੰਰੇ ।ਸਭਿ ਸੋਂ ਕਹਜੋ“ਕਰੈ'
ਮਤ ਕੌਨ'੍ਰ। ਲਰਨਿ ਭਲੋ ਨਹਿੰ ਅੰਤਰਿ ਭੌਨ” ॥੪੧॥ ਪੁੰਰ ਕੌ ਤਯਾਂਗ
ਚਲਹਿੰ.ਅਬਿ ਬਾਹਰਿ । ਬਿਰਹੈਂ ਹੇਰਿ ਮੈਦਾਨ ਸੁ ਠਾਂਹਰ'। ਰਾਤਿ ਅੰਧੇਰੀ
ਸੂਝਤਿ ਨਾਂਹੀ । ਆਨਿ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ਹਿ ਰਿਪ ਘਰਿ ਮਾਂਹੀ ॥ ੪੨॥ ਅਪਨੋ ਪਰ
ਕਾ ਲਖਯੋ ਨ ਜਾਈ । ਆਂਪਸਿ ਬਿਖੈ ਘਾਵ ਤਨ ਘਾਈ। ਦੂਰਿ ਦੂਰਿ
ਜੋਧਾ ਘਿਰਿ ਜਾਇ”। ਤਬਿ ਲਚਿਬੇ ਕੌ ਹ੍ਰੈ ਨ ਉਪਾਇ ॥੪੩॥ ਪੂਰਿ ਮਹਿ
ਲਰਨਿ ਦੋਸ਼ ਸਮੁਦਾਈ।ਹਮਰੋ ਮਤ-ਹ੍ਰੈ ਵਿਹਰਿ ਲਰਾਈ”-।ਚਵੈ ਹਯਨਿ
ਪਰਿ ਰਿ੫ੁ ਗਨ ਮਾਹੈਂ । ਕਰਹਿ ਜੈਗ ਅਰੁ ਰਹੈਂ ਕਿਨਾਰੇ॥੪੪॥ਪੈਂਦੇਖਾਨ
ਭਨੀ“ਇਹ ਆਛੇ । ਜੋ ਮਸਲਤਿ ਰਾਵਰਿ ਚਿਤ ਬਾਂਛਤਉ ਥਿਚਾਰਹੁ ਨਿਜ
ਪਰਿਵਾਰ। ਇਸਿ ਕੀ ਰੱਛਕਾ ਬਨਹਿ ਉਦਾਰ ॥ ੪੫॥ ਇਨਹਿ ਨਿਕਾਂਸਹੁ
ਕਰਹੁ ਅਗਾਰੀ । ਸਭਿ ਜੋਧਾ ਗਨ ਰਹੈ' ਪਿਛਾਰੀ। ਸਦਨ ਸਮਾਂਜ ਨ
ਲਾਲਚ ਕਰੋ । ਸਕਲ ਸਕੇਲ ਏਕਿ ਬਲ ਧਰੋ ॥੪੬॥ ਸੌ ਅਸੁਵਾਰ ਸੈਗਿ
ਇਨਿ ਰਹੈ । ਨਿਜ ਦਲ ਕੀ ਸਮੀਪਿਤਾ ਲਹੈ'। ਲਰਤਿ ਰਹੈਂ ਸ਼ੱਤ੍ਨਿ ਕੋ
ਮਾਹੈ' । ਭਰਹਿੰ ਤੁਢੈਗਨਿ ਧਰਹਿੰ ਪ੍ਰਹਾਰੈਂ"॥੪੭॥ਲਰਤਿ ਜਿ ਆਗੈ _ ਪਾਛੈ
ਹੱਲ" । ਤਬਿ ਕੁਟੰਬ ਸੇਂ ਭਟ ਸੋ ਮਿਲੋ । ਨਵਲਾਂ ਸੈਨਾਪਤੀ ਮਿਲਾਵਹੁ।
ਇਸ ਕਾਰਜ ਪਰਿ ਤਿਹ ਠਹਿਰਾਵਹੁ” ॥ ੪੮ ॥ ਸੁੱਨ ਕਰਿ ਨੀਕੇ ਹਰਿ-
ਗੋਵਿੰਦ ਨਵਲੇ ਕੋ ਦੇਕਰਿ੍‌ਭਟ ਬ੍ਰਿੰਦਭੇਜਨੋ ਸਭਿ ਪਰਿਵਾਰ ਨਿਕਾਸਨਿ।

੧ਗੋਲੀਆਂ ਠੇਕੀਆਂ । “ਦੇ ਗੋਲੀਆਂ । =ਕੇਹੜੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ? “ਘਰ ਅੰਦਰ । “ਮੈਂਦਾਨ ਦੀ
ਥਾਂ। “ਜ਼ਖਮ ਸਰਾਰ ਤੋ ਖਾਵਾਂਗੇ । (ਜੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਹੋਕੇ ਲੜੀਏ ਤਾਂ) ਦੂਰ ਦੂਰ ਰੇਕੇ ਜੇਂਧੇ
(ਵੈਰੀਆਂ ਵਿਚ) ਘਿਰ ਜਾਣਗੇ । "ਸਾਰੀ ਸਲਾਹ ਹੈ ਕਿ ਲੜਾਈ ਬਾਹਰ ਹੋਵੇਂ । ਪਾਂਸੇ ਹੀ ।
੧੦(ਅਰੋ) ਧਰਕੇ ਮਾਰਨ । "ਭਾਵ; ਲੜਦੇ ਭਿੜਦੇ (ਅਸ) ਅੱਗੇ ਪਿੱਛੇ ਜੇ( ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ )
ਨਿਕਲ ਜਾਂਟੀਏ ਤਾਂ ।

ਸ਼ੀ ਗੁਰੇ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੧੩ ) ਰਾਸਿ ੬ । ਔਮੂ 7,
“ਦਿਹ ਧੀਰਜ ਕੋ ਮਾਨਹਿੰ ਤਾਸ ਨ ॥੪੯॥ ਇਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਰੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਰ੍ਿੰਬੇ ਖਸ਼ਟਮਿ ਖਾਸੇ

“ਜੁੱਧ ੫ਸੇਗ ਬਹਨਨੇ ਨਾਮ ਖਸ਼ਟਮ ਅੰ£॥ ੬॥
ਹੈ (ਲੋਹਰੜ੍ਹ ਯੁੱਧ । ਬੀਬੀ ਵੀਰੇ ਘਰ ਰਹੀ] ।

ਦੋਹਰਾ । ਪਠ ਨਵਲੋ ਕੋ ਸਤਿਗੁਰੂ ਸਭਿ ਕੌ ਬਾਕ ਸੁਨਾਇ । “ਹੁਤੇ ਲੌਹ-
ਗੜ ਕੇ ਬਿਥੈ ਪੰਦ ਬੀਸੁ ੩ ਟ ਭਾਇ” ॥੨॥ ਚੌਪਈ ॥ ਅਰੇ ਲਰੇ ਭਟ ਛੁਟੀ
ਤੁਵੈਗੇ' । ੩੫ ਸ਼ਬਦ ਕੌ ਹੇਤਿ ਉਤੋਰੈ।ਤਿਨਹੁਂ ਰਥੀ ਅਫਟਕਾਇ ਲਰਾਈ।
ਉਠਤਿ ਕੁਲਾਹਲ£ ਦੇਤਿ ਸੁਨਾਈ॥੨॥ ਕਬਿ ਲੋ ਅਰਹਿ $ ਸ਼ਾਹੁ ਦਲ
ਭਾਰ/"। ਆਵਹਿ ਇਹਾਂ ਹੁਜੀਯਹਿ ਤਯਾਰਾਂ । ਮਹਾਂ ਤਿਮਰ ਇਕ ਨਿਸਿ
ਅੰਧਯਾਰੀ । ੬0 ਖੁਰਨਿ ਤੇ ਖੇਹ ਉਡਾਰੀ ॥੩॥ ਬਾਂਧੇ ਦੁੰਗ ਮਿਲੇ ਸਭਿ
ਰਹੀਯਹਿ ॥ ਪ੍ਰਿਥਕ ਹੋਨਿ ਕੋ ਕਿਮਿ ਨਹਿੰ ਚਹੀਯਹਿ। ਜਬਿ ਪ੍ਰਕਾਸ਼
ਸੂਰਜ ਕੋ ਪਾਵਹੁ । ਤਬਿ ਤੁਰਕਨਿ ਰਿਪੁ ਮਾਰਿ ਗਿਰਾਵਹੁ?” ॥੪॥ ਸੁਨਤਿ
ਸੁਭਟ ਗੁਰੁ ਤੇ _ਲਲਕਾਰੇ।ਪਾਤਿਸ਼ਾਹ | ਬਲ ਪਾਇ ਤੁਹਾਰੇ ।ਕਿਸਿ
ਗਿਨਤੀ ਮਹਿੰ ਇਹ ਰਿਪ ਆਏ । ਹਮ ਮਾਗੰਹੇ ਲਵਪੁਰਿ ਕੋ ਜਾਏ॥ ਪ॥
ਦ੍ਰਗ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ਨਿ ਤੇ ਬਚਿ ਰਹੇਂ" । ਨਾਂਹਿ ਤ ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਕਹੁ ਗਹੈ' ।ਜਬਿ
ਚਮਕਹਿੰਗੇ ਖੜਗ ਕਰਾਲੇ । ਤਬਿ ਦੇਖਹੁ ਹੁਇ ਜੈਗ ਬਿਸਾਲੋ॥੬॥ ਪਨ
ਸਭਿਗੁਰੁ ਸਿਖ ਅਪਰ ਪਠਾਵਾ । “ਮੰਦਰ ਗਮਨਹੁ ਬਿਲਮਿ ਨ ਲਾਵਾ।
ਵਸਤੁ ਲੋਭਕੌ ਕਰੀਯਹਿ ਨਾਂਹੀ।ਪਰੀ ਰਹਨਿ ਦਿਹੁ ਸਭਿ ਘਰੁ ਮਾਂਹੀ॥੭॥
ਕਰਹੁ ਸ਼ੀਘ੍ਰਤਾ ਵਹਿਰ ਲਿਜਾਵਹੁ । ਪੰਥ ਰਾਮਸਰ ਕੇਰਿ ਸਿਧਾਵਹੁ ।
ਆਗਹਿ ਪਾਛਹਿ ਸੁਭਟ ਰਹੀਜਹਿ । ਬਿਢਿ ਕੁਟੰਬ ਸਗਰੋ ਲੇ ਲੀਜਹਿ।੮॥
ਪ੍ਰਥਮ ਨ ਤੁਪਕ ਚਲਾਵਹੁ ਕੋਈ । ਗਮਨਹੁ ਸ਼ਬਦ ਜਥਾ ਨਹਿ ਹੋਈ£॥
ਗਯੋ ਸਿੱਖ ਉਤਲਾਵਤਿ ਮੰਦਗਤਯਾਰੀ ਕਰਤਿ ਸਕਲ ਹੀ ਅੰਦਰ ॥ ੯॥
ਇਕ ਸਿੱਖ ਕੌਲਾਂ ਕੇਰਿ ਅਗਾਰਮਭੇਜਜੋ ਸਤਿਗੁਰੁ ਲੜਾਵਨ ਵਾਰ। ਜਾਇ
ਗੁਰੂ ਕੇ ਬਾਕ ਸੁਨਾਏ । “ਲੋਭ ਨ ਕਰਹੁ ਵਸਤੁ ਸਮੁਦਾਏ ॥ ੧੦ ॥ ਸਭਿ
ਤਜਿ ਨਿਕਸਹੁ ਬਿਲਮਿ ਨ ਕੀਜੋ । ਸੇਨ ਸਮੀਪਿ ਅਈ ਲਖਿ ਲੀਜੈ?।

ਅਰੁ ਡੋਰੇ ਗਨ ਆਏ । ਕਹਿ ਬਹੁ ਬਾਰੀ ਤਰਤ ਚ਼ਢਾਏ ॥੧੧॥
ਅਤਿ ਦਮੋਂਦਰੀ ਦੁਖੀ ਥਿਚਾਰੀ । ਪੁੱਤ ਬੜਾਹ ਬਿਘਨ ਭਾ ਭਾਰੀ। ਕੌਨ

“ਡਰ ਨਾ ਮੰਨਣ । ੨੫ ਪ੍ਰੇਮੀ ਸੂਰਮੇ । <ਹੌਲਾ । “ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਚਿਰ ਅੜਨਰੋਂ, ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਦਲ
ਭਾਰੀ ਹੈ । “ਕਿਲੇ ਵਿਚ ਕੜਕੇ (ਭਾਵੇਂ) ਬਚ ਰਹਿਣ । “ਭਾਵ ਮਲਕੜੇ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੧੪ ) ਫਸਿ ੬ । ਅੰਹੂ 7.

ਕੌਨ ਵਥੁ" ਚਿਤਵਤਿ ਖਰੀ । ਤ੍ਰਾਸਤਿ ਸਗਰੀ ਤਯਾਗਨਿ ਕਰੀ॥੧੨॥
ਸਭਟਨਿ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਲੀਨਿ । ਸੈਗ। ਤੁਰੇਗ ਅਰੂਢਨਿ ਕੀਨਿ । ਭਰਯੋ
ਸਦਨ ਸਭ ਵਸਤੂ ਕੇਰਾ । ਕਰਿਕੈ ਤਯਾਗ ਚਲੇ ਬਿਨੁ ਦੇਰਾਂ ॥੧੩॥ਜਬਿ
ਦਮੋਦਰੀ ਸਮੈਦਨ ਚਰੀ । ਮਰਵਾਹੀ ਸਮੈਦਨ ਬਿਬ ਬਿਰੀ” । ਨਾਨਕੀ
ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਲੀਨੇ । ਢਢਿ ਡੋਰੇ ਪਰਿ ਚਲਿਬੋ ਕੀਨੇ ॥ ੧੪ ॥ ਦਾਸੀ
ਦਾਸਨਿ ਕੇ ਸਮੁਦਾਈ।ਚਲੇ ਸੈਗਿ ਨਹਿ ਬਿਲਮਿ ਲਗਾਈ।ਰਾਤਿ ਅੱਧੇਰੀ
ਪੰਥ ਨ ਸੂਝਤਿ । ਗਮਨਤਿ ਰਾਮਤਾਲ ਮਗ ਬੂਝਤਿ ॥ ੧੫॥ ਆਪਸਿ
ਮਹਿ ਇਤਿ ਉਤਿ ਹੁਇ ਚਾਲੇ । ਸੈਘਨੇ ਬ੍ਰਿੱਛ ਖਰੇ ਬਹੁ ਡਾਲੇ। ਚਲਿਬੇ ਕੋ
ਮਗ ਬੜੋ ਨ ਜਹਾਂ । ਨੀਠ ਨੀਠ ਗਮਨਤਿ ਕੇ ਤਹਾਂ॥੧੬॥ ਜਾਇ ਰਾਂਮ-
ਸਰ ਪਰ ਥਿਰੁ ਹੋਏ । ਸੁਭਟ ਸੁਚੇਤ ` ਬੀਰ ਰਸ ਭੋਏ। ਉਤ ਕੌਲਾਂ ਆਂ
ਮਿਲਿਬੋ ਕੀਨਿ । ਗੁਰੁ ਪਰਿਵਾਰਹਿ ਸੈਗ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥੧੭॥ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ
ਢਿਗ ਸੁਧਿ ਆਈ । ਕਰੀ ਸ਼ੀਘੂ ਹੀ ਅਪਨਿ ਚਢਾਈ। ਪ੍ਰਥਮ ਅਕਾਲ
ਤਖਤ ਕੇ ਥਾਈਂ । ਹਯ ਆਰੂਢੇ ਗ੍ਰੀਵ ਨਿਵਾਈ ॥ ੧੮ ॥ ਪੌਰ ਦਰਸ਼ਨੀ
ਬੈਦਨ ਕੀਨਿ । ਚੱਲੋਂ ਪ੍ਰ ਦਛਨਾ' ਦਿਸ਼ਾਂ ਪ੍ਰਬੀਨ । ਫਿਰਿ ਆਏ ਦੁਖਭੋਜਨਿ
ਬੋਰਿ। ਡੋਢ ਜਾਮ ਤਬਿ ਜਾਮਨਿ ਹੇਰਿ" ॥ ੧੯॥ ਗੁਰੂ ਕਹਜੋ “ਆਧੇ ਰਹੁ
ਚਰੇ“।ਅਰਧ ਸ਼ਨਾਨ ਤਾਲਿ ਲਿਹੁ ਕਰੇ।ਸੋ ਸਨੱਧ ਹੁਇ ਹਯ ਜਬਿ ਚਰੈ।
ਪੁਨ ਸੋ ਅਰਧ ਸੁਚੇਤ ਕਰੈਂ॥੨੦॥ ਇਮਿ ਕਹਿ ਆਪ ਕੀਨਿ ਇਸ਼ਨਾਨ
ਬਸਤ ਸ਼ਸਤ ਪੰਹਰੇ ਬਿਧਿ ਨਾਨਾ । ਵਿਰਤ ਪ੍ਰ ਦਫਨਾ ਚਲਿ ਕਰਿਆਏ।
ਪੋਰ ਦਰਸ਼ਨੀ ਸੀਸ ਨਿਵਾਏ॥ ੨੧ ॥ ਅੰਦਰ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਗਏ। ਦੈ
ਕਰ ਬੈਦਿ ਬੈਦਨਾ ਕਿਏਖਰੇ ਹੋਇ ਗੁਰ ਸਭਿਨਿ ਅਗਾਰੀ। ਬਿਨਤੀ ਲੋ
ਕਰਿ ਨਾਂਮ ਉਚਾਰੀ ॥ ੨੨॥ ਫਪ ॥ “ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਨਾਨਕ ਜੋਤਿ ਹੋਤਿ ਨਿਤ
ਸਿੱਖ ਸਹਾਯਕ । ਬਿਘਨ ਮਿਫਾਇ ਅਨੇਕ ਏਕ ਚਿਤ ਸਿਮਰਿ ਸੁਭ-
ਯਕ'। ਦੁਰਜਨ ਕੌ ਸਮੁਦਾਇ ਆਇ ਤਿਨ ਤਤਛਿਨਿ ਘਾਯਕ'। ਦੁਸ਼ਰ
ਅਰਿਸ਼ਟ ਨਿਵਾਰਿ ਧਾਰ ਕਰ ਸਦਾ ਬਚਾਯਕ" । ਜਗ ਨਾਯਕ ਨਾਯਕ
"ਕਿਹੜੀ ਕਿਹੜੀ ਢੀਜ਼ (ਲੈ ਚਲਾ) । “ਰਥ ਵਿਚ ਦੋਵੇਂ ਬੈਠੀਆਂ । “ਪ੍ਰਕਰਮਾਂ ਵੇਲ । “ਰਾਤ
ਦੇਖੀ । “(ਪੇੜਿਆਂ) ਤੇ ਚੜ੍ਹੇ ਰਹੇ । ਤਿਆਰ ਬਰਤਿਆਰ । ?(ਦੋ) ਇਕ ਚਿਤ ਹੋਕੋ ਸੁਭਾਵਕ
ਹੀ ਸਿਮਰੇ । ਆਇਆ ਹੈ ਵੋਰੀਆਂ ਦ। ਸਮੂਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੇਤੀ ਮਾਰ ਢਿਓ । ੯ਧੱਬ ਧਰਕੇਂ
(ਦਾਸਾਂ ਨੂੰ) ਸਦਾ ਬਚਾਂਵਦੇ ਹੇ ।

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੧੫) ਰਾਸਿ ੬। ਅੱਸੂ? _
ਪ੍ਰਭੋ!ਵਿਭੋ ਰੂਪ ਦਾਯਕ ਬਿਜੈ'।ਰਘਨਾਯਕ ਸਾਯਕ ਬਚਨ ਰਚਨ ਅਨੰਦ-
ਸਦ ਜੇ ਅਜੈ॥੨੩॥ਸ਼੍ਰੀ ਅੰਗਦ ਕੁਲ ਚੋਦ ਬੈਦਿ ਕਰ ਬੈਦਨ ਮੋਰੀ । ਦੰਦ
ਬਿਲੈਦ ਨਿਕੈਦ,ਕੌਦ ਸੁਖ ! ਸ਼ਰਨੀ ਤੋਰੀ । ਦੀਨ ਬੰਧੁ, ਗੁਨ ਸਿੰਧੁ, ਪੰਧ
ਗਤਿ ਕੋ ਦਿਖਰਾਵਤਿ'।ਜਸੁ ਬਿਸਾਲ, ਅਰਿ ਘਾਲਿ, ਘਾਲਿ ਦਾਸਨ ਮਨ
ਭਾਵਤਿ'ਜਰ ਐਜਰ ਗੋਇ ਉਰ ਅਜਰ ਮਹਿੰ,ਨਹਿ ਦਿਖਾਇ,ਅਸ ਮਤਿ
ਗਹੇ'/ਬਰ ਬਦਨ ਸਦਨ ਸੁਖ ਬਰ ਦਿਹੋ ਲਹੋਂ' ਬਿਜੈ ਰਿਪੁ ਦਲ ਦ3<॥
੨੪॥ ਕੁਲ ਭੱਲਯਨਿ ਕੇ ਮੌਰ ਔਰਿ ਸਮਸਰ ਨਹਿ ਜਨਿਯਤਿ । ਦਾਤਾ
ਮਹਿਦ ਉਦਾਰ ਸਾਰ ਦਾਸਨਿ ਦੇ ਭਨੀਯਤਿ। ਬਾਈਸ ਮੰਜੀ ਦੀਨ ਕੀਨ
ਸਿਖ ਦਾਸ ਨਿਹਾਲਾ । ਨਿਵੈਂ ਜਗਤਿ ਦਰਬਾਰ ਧਾਰਿ ਇੱਛਾ ਸੁ ਬਿਸਾਲ॥
ਪਿਖਿ ਪ੍ਰੇਮ ਨੇਮ ਬਿਨੁ 'ਛੇਮ ਦੇ, ਇਮਿ£ ਕੀਰਤੀ ਬਹੁ ਸਜੈ।ਸ਼ਰੀ ਅਮਰਦਾਸ
ਗੁਨ ਰਾਸਿ ਬਰ ! ਬਰ ਦੇਵਹੁ-ਰਿਪ ਤੇ ਬਿਜੈ-॥੨੫॥ਚੌਥੇ ਸਤਿਗੁਰੁ ਭਏ
ਲਏ ਜਸੁ ਜਗਤਿ ਉਜਾਲਾ।ਸਦਾ ਪ੍ਰੇਮ ਕੇ ਬਸੀ ਦੇਤਿ ਬਰ ਹੋਇ ਕ੍ਰਿਪਾਲ।
ਮਾਯਾ ਬਿਖੈ ਅਲੋਪ ਛੇਪ ਨਹਿ ਕਿਸਹੂੰ ਕਾਲਾ । ਸਦਾ ਸੱਚਿਦਾ ਨੰਦ,
ਬੈਦਿ ਪਦ'"ਭਏ ਨਿਹਾਲਾ।ਨਿਤ ਨਮਹਿ ਨਮਹਿ ਪੁਨ ਪੁਨ ਨਮਹਿ,ਮਹਿ
ਸਹਿ ਮਹਿਮਾਂ ਮਹਾਂਬਰ"ਕਰ ਜੋਰਿ ਨਿਹੋਰਤਿਬਿਜੇ ਦਿਹੁ ਗੁਰੁਰਾਂਮਦਾਸ
ਸ਼੍ਰ.ਬਦਨਬਰ"॥੨੬॥ਭਗਤ ਭਾਵਨਾ ਭਰਨਿ ਹਰਨਿ ਭੈ ਸ਼੍ਰੀ ਭਗਵੇਤ।
ਸ਼ਰਨਿ ਸੂਰ, ਪ੍ਰਣਿਪੂਰ,ਮੁਕਤਿਦਾਯਕਸਭਿ”ਂਸੈਤਾ"੫੦ਉ੫ਕਾਰੀ ਧੀਰ
ਭੀਰ ਨਿਤ ਸਿੱਖਨਿ ਕੇਰੀ।ਕਰਤਿ ਉਧਾਰ ਉਦਾਰ'' ਬਿਦਤ ਜਿਤਿ ਕਿਤ
ਮਹਿ ਹੇਰੀ"'।ਸ਼ਰੀ ਅਰਜਨ ਸਿਰਜਨਿ ਸ਼੍ਰੋਯ ਜਨ ਨਮੋਨਮੋ ਪਗ ਸਤਿਗੁਰੂ
"ਜਗਤ ਦੇ ਸ੍ਹਾਮੀਆੰ ਦੇ ਸਾਮੀ ਹੇ ਪੂਰੋ ! (ਆਪ ਦਾ) ਫੂਧ ਸਾਰੇ ਵਿਆਪਕ ਹੈ ਤੇ ਆਪ ਜੈ ਦੇ
ਦਾਤੇ ਹੇ । ”ਰਾਮਚੇਦੁ ਦੇ ਬਾਨਾਂ (ਵਤ ਆਪ ਦੇ) ਬਚਨ (ਅਸੋਘ ਹਨ) ਅਨੰਦ ਤੇ ਜੋ ਦੇ ਆਪ
ਰਚਨਹਾਰੇ ਹੈ ਤੇ ਅਜੈ ( ਆਪ ਦਾ ਸਨੂਪ ) ਹੈ । ₹ਮੂਕਤੀ ਦਾ ਰਾਹ ਦਿਖਾਂਵਦੇ ਹੇ ( ਦਾਸਾਂ ਨੂੰ ) ।
$ਦਾਸਾੰ ਦੀ ਘਾਲਣਾ (ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ) ਭਾਂਵਦੀ ਹੈ । “ਜਰਕੇ ਅਜਰ (ਭਾਵ ਸਿੱਧੀਆਂ) ਗੁਪਤ ਰਝੀਅੰ
ਹਨ; ਹਿਰੰਦੇ ਰੂਪ ਵਿਹੜੇ ਵਿਚ; ਤੇ ਦਿਖਾਈਆੰ ਨਹੀਂ; ਸੋਸੀ ਸ#ਮਤੀ ਧਰੀ 8] ਜਿਲ੍ਹਾਂ ਨੇ ।
“(ਆਪਣੇ ਸ੍ਰੇਸ਼ਣ ਮੁਖੋ' ਹੇ ਸੁਖਾਂ ਦੇ ਘਰ ਸ੍ਰੇਸ਼ਟ ਵਰ ਦਿਓ ਕਿ ਮੈਂ ਫੜੇ ਪਾਵਾਂ ਵੈਰੀਆਂ ਦ।
ਦਲ ਨਾਸ਼ ਕਰਕੇ । “ਦਾਸਾਂ ਨੂੰ ਸਾਰ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਕਹੇ ਜਾਦੇ ਹੇ । ਨੋਮ ਬਿਨਾ ਨਿਗਾ ਪ੍ਰੇਮ ਤੱਕ
ਕੇ 2 । “ਇਉਂ । "“ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਚਰਨ ਪੈਂਦੇ । 'ਪ੍ਰਿਬਵੀ ਤੇ ਮਹਿਮਾਂ (ਆਪ ਦੀ) ਬੜੀ_ ਭਾਰੀ
ਹੈ । "(ਆਪਣੇ) ਨ੍ਰੇਸ਼ਟ ਸੁਖ ਤੋਂ । "੧ਸਾਰੇ ਮਤਾਂ ਨੂੰ । "$ਮੁਕਤ ਕਰਦੇ ਹੋ ਦਾਤੇ ਹੋਕੇ ।
੧੫ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ । 7 ਪਾ:-ਸਮ ।

ਸਰੀ ਗੁਰ ਪੂਭਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੧੬) ਰਾਸਿ ੬ । ਅਸੂ?

ਅਬਿ ਸ਼ੱਤ ਜੀਤਿ ਕੀ ਕਾਮਨਾ; ਹਤੇਂ;ਪਲਾਵਹਿੰ ਸਮ ਰੁਰੂ'॥੨੭॥ਦੋਹਰ।
ਸੁਨਿ ਉਸੌਤਤਿ ਕੌ ਝਿਹ ਸਮੈ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਮਾਂਹਿ। ਗਿਰਾ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਈ
ਸੁਨੀ “ਕਰਹੁ ਤੁਰਕ ਗਨ ਦਾਹਿ॥ ॥੨੮॥ਪ੍ਥਮ ਜੋਗ ਤੁਮ ਤੇ ਉਠ੍ਯੋ” ਲਰੈ'

ਬਹੁਤ ਹੀ ਕਾਲ । ਸਨੋ ਸਨੇ ਗਨ ਤੁਰਕ ਕੀ ਉਖਰਹਿੰ ਜਰਾਂ ਬਿਸਾਲ
॥੨੯॥ ਲਹਹੁ ਬਿਜੇ ਰਿ੫ ਬਿੰਦ ਤੇ ਨ੍ਹ੍ਭੈ ਹਤਹੁ ਹਥਿਯਾਰ । ਮਾਰਿ ਮਲੋ-
ਛਨਿ ਸੈਨਿ ਕੌ ਲੀਜਹਿ ਬਿਜੈ ਉਦਾਰ ॥੩੦॥ ਸੁਨਿ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਜੀ
ਨਮੋ ਕਰੀ ਕਰ ਜੋਰਿ । ਪਰਮ ਪ੍ਰੇਮ ਕਰਿ ਨਿਕਸਿ_ ਤਬਿ ਵਿਰੇ ਪ੍ਰਦਛਨਾ
ਓਰਿ ॥੩੧॥ ਚਤਰ ਪ੍ਰਕਰਮਾ ਕਰਿ ਫਿਰੇ ਕਰਿ ਬੈਦਨ ਦਰਬਾਰ । ਪੌਰ
ਦਰਸ਼ਨੀ ਆਇ ਕੈ ਸਿਰ ਧਰਿ ਨਮਹਿੰ ਉਦਾਰ॥੩੨॥ ਕਰਯੋ ਹਕਾਰਨਿ
ਹਯ ਬਲੀ ਆਯੋ ਤਹਿ ਤਤਕਾਲ । ਆਰੋਹਨਿ ਸਤਿਗੁਰੁ ਭਦੇ ਧਨਖ
ਕਠੋਰ ਸੈਕਾਲਿ॥੩੩॥ਚੈਚਲ ਬਲੀ ਤੁਰੇਗ ਬਹੁ ਕੀਮਤਿ ਜਿਸ ਕੀ ਲਾਘ।
ਗਰ ਮਨ ਸੋਂ ਲਯ ਲੀਨਿ ਹੁਇ" ਚਲਤਿ ਜਬਾ ਅਭਿਲਾਖ॥੩੪॥ ਗੋਲ"
ਚਮੂੰ ਕੋ ਸੈਗਿ ਲੈ ਹੋਇ ਗੁਰੂ ਸਵਧਾਨ । ਚਾਹਤਿ ਭੇ ਸੈਗ੍ਰਾਮ ਕੋ ਗਏ ਰਾਮ-
ਸਰ ਬਾਨ ॥੩੫॥ ਕਰੀ ਸੈਭਾਰਿ ਪ੍ਰਵਾਰ ਕੀ ਸ਼ੀ ਸਤਿਗੁਰੁ ਤਿਸਿ ਕਾਲ।
=ਇਕਿ ਵੀਰੋ ਕੀ ਸੁਧਿ ਨਹੀ' ਔਰ ਸਕਲ ਹੈ 'ਨਾਲ॥੩੬/ਗੁਡੀਯਾ ਰਹੀ
ਸੈਭਾਲਤੀ ਬੀਬੀ ਬੀਚ ਅਗਾਰ। ਰਾਖਤਿ ਪ੍ਾਨਨਿ ਜੋ ਜਿਨ੍ਹੈ-ਐਸੇ
ਕਰੋ ਬਿਚਾਰ । ॥੩੭॥-ਮਾਤਾਂ ਸਮੁਝ੍ਯੋ ਹੋਇਗੀ ਦੁਸਰ ਮਾਤਾ ਸੈਗ। ਯਾਂਤੇ
ਭੂਲੀ ਸਦਨ ਮੈਂ=ਲਯਾਵੇ ਕੌਨ ਨਿਸੈਗ॥੩੮॥ ਸਿੰਘੇ ਪ੍ਰੋਹਤ ਕੋ ਕਹਯੋ-
£ਬਾਬਕ£# ਸੈਗਿ ਸਿਧਾਰਿ । ਆਨੋ ਬੀਬੀ ਕੋ ਇਹਾਂ ਸਫਲੈ ਜਨਮ
ਡੁਹਾਰਿ॥੩੯॥ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਆਗਤਾਂ ਤੇ ਦਲੇ ਹਾਥ ਬੈਦੂਕਨਿ ਧਾਗਿ।ਸ੍ਰੀਨਾਨਕ
ਸਿਮਰਤਿ ਰਿਦੈ ਕਾਰਜ ਲਯਾਵਹਿੰ ਸਾਰ ॥੪੦॥ ਦਈ ਨਿ ਸ਼ਾਨੀ ਸਿਮਰਨੀ

ਕਹਜੋ ਜਿ ਹੁਇ ਭਟ ਭੇਰਿ । ਤਪਕ ਅਵਾਜ਼ ਕਰੀਜਏ” ਪਠਹਿੰ
ਬੀਰ ਬਿਨੁ ਦੇਰਿ॥੪੧॥ਘਿਰਿਬੇ ਤੇ ਚੌਕਸ ਰਹਹੁ ਦਾਵ ਘਾਵ ਕਰਿ ਜਾਇ।
ਬੀਰ ਸਹਾਇਕ ਸਭਿ ਖਰੇ ਸੁਨਤਿ ਸ਼ੀਘੂਰਤਾ _ਆਇੰ”॥ ੪੨ ॥ ਦੋਨਹੁੰ
ਜੋਧਾ ਧੀਰ ਧਰਿ ਗਏ ਤੁਰੇਗ ਧਵੀਇ । ਸਤਿਗੁਰੁ ਕਰਤਿ ਪ੍ਰਤੀਖਨਾਂਖਰੇ
"ਫੌੜ ਜਾਣ ਹਰਨਾਂ ਵਾਂਗ । “ਭਾਵ ਜੈਗ ਦ। ਅਟੇਭ ਤੁਸਾਂ ਕੀਤਾ ਹੈ । “ਭਾਵ ਗੁਰੂ ਜੀ । "ਗੁਰੂ
ਜੀ ਦੇ ਮਨ ਨਾਲ ਤਦਾਕਾਰ ਹੋਕੇ । “ਜੇਥਾ ! ਰਬਾਬੀ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ । ?ਬੈਦੂਕ ਦੀ ਆਵਾਜ਼
ਕਰਨੀ । “ਆਵਣਗੇ (ਤੁਹਾਡ) ਸਹਾਵਿਤਾ ਨੂੰ) । ੯ਉਫੀਕ ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੧੭) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ਦ,
ਭਏ ਝਿਸਿ ਬਾਇ॥ ੪੩॥ ਇਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਰੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਿੰ਼ੇ ਖਸਟਮਿ ਰਾਸੇ_'ਜੁੱਧ' _ਪ੍ਰਸੈਗ ਪਰਨਲੈ
ਨ ੮. [ਬੀਬੀ ਵੀਰੋ ਜੀ ਨੂੰ ਲਿਆਂਦਾ] ।
ਦੋਹਰਾ॥ ਇਤਿ ਸਤਿਗੁਰ ਇਹ ਬਿਧਿ ਕਰੀ ਨਿਕਸੇ ਮੰਦਿਰ ਛੋਰਿ। ਉੜ
ਲਸ਼ਕਰ ਸਭਿ ਝ੍ਕ ਪਰੋ ਜੈਗ ਲੋਹਗੜ੍ਹ ਘੋਰ" ॥ ੧ ॥ ਚੌਪਈ ॥ ਸ਼ਲਖ
ਤੁਵੈਗਨਿ ਬ੍ਰੰਦ ਚਲਾਈ । ਬੀਚਿ ਲੋਹਗੜ ਮਾਰਿ ਮਚਾਈ । ਇੜਿ ਉੜਿ
ਘੇਰਿ ਲੀਨਿ ਜਬਿ ਗਾਵੇ। ਦਾਰੁਨ ਜੋਗ ਮਚਜੋ ਰਿਸ ਬਾਢੇ ॥੨ ॥ ਅਲਪ
ਭੀਤ ਚਹੁੰ ਦਿਸ਼ਿ ਮਹਿ ਤਾਂਹਿ । ਓਟਾਂ ਹਿਤ ਬਚਾਵ ਕੁਛ ਨਾਂਹਿ'। ਕੇਤਿਕ
ਢਿਰ ਸੋ ਲਰੇ ਜੁਝਾਰੇ । ਨੇਰੇ ਢੁਕਿ ਲੀਨਿਸਿ ਸਭਿ ਮਾਰੇ॥ ੩॥ ਅੰਤ ਸਸੈ
ਕਰਵਾਰ ਪ੍ਰਹਾਰੈ”। ਹਤੇ ਅਨੇਕ ਕਹਾਂ ਲਗ ਮਾਰੈ' । ਗਿਰੇ ਜੂਝ ਕਰਿ ਜੈਗ
ਮੜਾਰਾ। ਇਮਿ ਜਬਿ ਲਰਤਿ ਲੋਹਗੜ੍ਹ ਮਾਰਾਂ ॥ ੪ ॥ ਅਧਿਕ ਅੰਧੇਰਾ
_ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਿ ਨ ਪਰੈ । ਜਾਨਯੋ ਇਹਾਂ ਨ ਕੋ ਅਥਿ ਅਰੈ।ਸਤਿਗੁਰੁ ਕੇ ਮਹਿਲਨਿ
ਕੋ ਗਏ। ਕਿਤਿਕ ਸੁਧਾਸਰ ਦਿਸ਼ਿ ਕੌ ਅਏ॥ ੫॥ ਸੂੰਨੋ ਹੇਰਿ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ੇ
ਜਾਈ । ਕੋਸ਼ਟ ਭਰੇ ਪਰੇ ਜੁ ਮਿਠਾਈ । ਹੁਤੇ ਛੁਧਾਤੁਰ ਤੁਰਕ ਘਨੇਰੇ ।
ਲਵਪੁਰਿ ਅਚਜੋ ਚਢੇ ਜਿਸ ਬੇਰੇ ॥ ੬ ॥ ਲੇ ਲੇ ਕਰਿ ਬਿਸਾਲ ਪਕਵਾਨ
ਹਰਖਭਿ ਹੋਤਿ ਲਗੇ ਮਿਲਿ ਖਾਨਿ । ਅਪਰਨਿ ਕੌ ਬੁਲਾਇ ਢਿਗਿ ਲੋਤਿ
। ਖ਼ਾਨਾ ਖਾਹ” ਆਪਿ ਤਹਿੰ ਦੇਤਿ ॥ 7॥ 'ਗੁਰੁ ਨਹਿ ਇਹਾਂ ਭਾਜਿ ਕਰਿ
ਗਯੋ । ਪਰਯੋ ਸਮਾਜ ਲੁਟਜੋ ਸਭਿ ਲਯੋ?। ਇਮਿ ਸਗਰੇ ਪੁਰਿ ਮਹਿ
ਵਿਰਿ ਗਏ। ਖੋਜਤਿ ਵਿਰਹਿੰ ਨ ਕਿਤ ਦਿ੍‌ਸ਼ਰਏ ॥ ੮ ॥ ਧਰਯੋ ਹਰਖ
ਤੁਰਕਨਿ: “ਬਿਨੁ ਲਰੇ। ਫੜੇ ਲਈ ਬਿਨੁ ਮਾਰੇ ਮਰੇ?। ਇਮਿ ਨਹਿ
ਜਾਨਤਿ ਮੂਰਖ ਕਾਚੇ ।-ਪ੍ਰਾਂੜਿ ਹੋਤ ਲੌ ਹਮ ਹੈ' ਬਾਚੇ-॥੯॥ ਪਸਰੀ ਸੈਨਿ
ਸੁਧਾਸਰ ਤੀਕਾਂ । ਫਿਰਹਿ ਤਿਮਰਿ ਮਹਿੰ, ਦਿਖਤਿ ਨ ਨੀਕਾਂ ।ਕੂਲੋ
ਬਿਚਰਤਿ ਉਚੇ ਬੋਲਤਿ੍‌ਿ । ਬੀਬਿਨਿ ਬਿਖੈ ਬ੍ਰਿੰਦ ਭਟ ਡੋਲਤਿ ॥ ੧੦ ॥
ਇਤਨੇ ਮਹਿੰ ਦੋਨਹੁ ਗੁਰੁ ਸੂਰੇ। ਬਾਬਕ ਅਰ ਸਿੰਘਾਂ ਰਿਸ ਪੂਰੇ । ਬੀਬੀ
ਕੋਰਿ ਮਹਿਲ ਤਰ ਗਏ । ਜੋ ਸੋਚਤਿ ਬੈਠੀ ਦੁਖ ਮਏ ॥ ੧੧॥ ਬਹੁ ਬਿਧਿ
ਚਿਤਵਤਿ ਰਿਦੇ ਬਿਚਾਰੀ । ਤਰੇ ਬਿਰੇ ਲੋ ਨਾਮ ਪੁਕਾਰੀ। “ਆਵਹੁ ਸ਼ੀਘ੍ਰ
ਗੁਰੂ ਸਿਮਚੇਤੇ । ਕਜੋ' ਕਰਿ ਬੈਠੀ ਹੋਇ ਨਿਚਿੰਤੇ? ॥੨੨॥ ਨਹਿ ਪਤਿਯਾ-

"ਭਜਾਨਕ (ਮਚ ਗਿਆ) । "ਬਚਾਉ ਵਾਸਤੇ ਕੁਛ ਨਹੀਂ ਸੀ । “ਤਲਵਾਰ ਮਾਰਦੇ ਹਨ ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸ਼ੂਰਜ। - __ (੨੮੧੮) ਰਾਸਿ ੬ । ਅਸ ੮,
ਵਤਿ ਪਤਾ ਨ ਪਾਵੈ'।-ਸ਼ੱਤ੍‌ ਸੈਨ ਨਹਿ ਗਹਿ ਲੈ ਜਾਵੈ-/ਹੋ ਤਮ ਕੌਨ?”
ਬੁਝਨਾ ਕੀਨੀ । “ਜਥਿ ਲੋ ਨੀਕੇ ਲੇਉ' ਨ ਚੀਨੀ ॥੧੩॥ ਤਬਿ ਲੋ ਨਹੀਂ
ਕਿਵਾਰ ਉਘਾਰੌ । ਬੈਠੀ ਇਹਾਂ ਪ੍ਰਾਨ ਹਨਿ ਡਾਰੋਂ? । ਸਿੰਘ ਤਬਹਿ ਸਿਮ-
ਰਠੀ ਦੀਨਿ । “ਇਹੁ ਗੁਰ ਕਰ ਕੀ ਲੇਵਹੁ ਚੀਨਿ”॥ ੧੪॥ ਦੀਪਕ ਕੈ
ਪਰਕਾਸ਼ ਨਿਹਾਰੀ।ਭਈ ਰਿਦੇ ਮਹਿ ਆਨੰਦ ਭਾਰੀ।ਜਬੈ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਪਿਤ
ਨਿਰਖਾਏ। ਉਤਰਿ ਅਗਾਰ ਕਿਵਾਰ ਬਿਲਾਏ” ॥ ੧੫॥ ਤਬਿ ਚਢਾਇ
ਚਾਲੋ ਜੁਗ ਬੀਰ । ਸਨੈ ਸਨੈ ਹਯ ਕੀ ਗਤਿ ਧੀਰ । ਸੈਨਾ ਆਗੇ ਮੁਗ਼ਲ
ਪਠਾਨੀ। ਇਤਿ ਉਤਿ ਫਿਰਤਿ ਮਨਹੁ ਬਵਰਾਨੀ ॥੧੬॥ ਆਇ ਸੁਧਾਸਰ
ਡਟ ਲਗਿ ਫਿਰੇ । ਫਤੇ ਜਾਨਿ ਮਨ ਆਨੰਦ ਭਰੇ । ਪੌਰ ਦਰਸ਼ਨੀ ਘੋਰਾਂ
ਬਰਜੋ। ਉਤਰਜੋ ਮੁਗ਼ਲ ਬੀਰ ਤਹਿ ਬਿਰਯੋ॥ ੧੭ ॥ ਇਹ ਦੋਨਹੁੰ ਆਵਤਿ
ਤਿਸ ਜਾਨੇ । ਹਯ ਪਗ ਧਰਿ ਧਰਿ ਸ਼ਬਦ ਉਠਾਨੋ“। ਚਮਕ ਮੁਗ਼ਲ ਤਬਿ
ਡੋਮਰ ਗਹਜੋ ।“ਅਹੋ ਕੌਨਿ ਤੁਮ $” ਬਲ ਭਰ ਕਹਯੋ ॥ ੧੮॥ ਬਾਬਕ
ਭਨਮੋ “ਆਪਨੇ ਭਾਈ । ਬਿਰੇ ਰਹੋ ਰਾਖਹੁ ਤਕਰਾਈ । ਖੋਜਡਿ ਗੁਰੁ ਕੌ
ਖਿਚਰਤਿ ਸਾਰੇ ।ਤੁਮ ਨੇ ਅਬਿ ਲੋ ਨਹੀਂ ਨਿਹਾਰੇ??॥ ੧੯ ॥ ਇਮ ਕਹਿ
ਢਲੋ ਜਾਤਿ ਅਗੁਵਾਏਮੁਗ਼ਲ ਬਰੋਬਰ ਕੋ ਜਬਿ ਆਏ।ਚਰਜੋ ਖਰੋ ਸਾਯੁਧ
ਸਵਧਾਨਾ । ਤਬਿ ਸਿੰਘੇ ਮਨ ਐਸੇ ਜਾਨਾ॥੨੦॥-ਚਮੂੰ ਇਹਾਂ ਲਗ ਪਸਰੀ
ਸਾਰੇ । ਹੋਇ ਨ ਅਸ ਭਿਰ ਪਰਹਿੰ ਅਗਾਰੇ-। ਔਚਕ ਹਯ ਕੀ_ਬਾਗ
ਉਚਾਈ । ਕਰਯੋ ਤੇਜ ਕੁਛ ਚਲਯੋ ਪਲਾਈ ॥ ੨੧॥ ਬੀਬੀ ਕੇ ਪਗ
ਭੂਖਨ ਛਨਕੇ । ਚਲਤਿ ਬੈਂਗ ਤੇ ਮਿਲਿ ਮਿਲਿ ਠਨਕੇ” । ਤਿਨ ਕੌ ਸ਼ਬਦ
ਮੁਗ਼ਲ ਸੋ ਸੁਨਿ ਕੇ । ਦੌਰਾ ਕਰਕੋ ਉਚ ਬਚ ਭਨਿਕੋ॥੨੨॥“ਆਵਹੁ ਧਾਇ
ਸੁਭਟ ਹਮ ਸੈਰੀ । ਹੁਇ ਸੁਚੇਤ ਬਨ ਤੇਜ਼ ਤੁਰੈਗੀ” । ਦੁਸ਼ਮਨ ਬਿਚ ਤੇ
ਜ਼ਾਤਿ ਪਲਾਏ । ਗੁਰੂ ਕਬੀਲੇ ਲੋਤਿ ਲੰਘਾਏ ॥ ੨੩॥ ਰੌਂਕਹੁ ਜੇ ਲੋਨੋ ਹੈ
ਬਾਜਨਤੁ ਮਿਲ ਜੈ ਹੈ ਅਪਨ ਸਮਾਜ'ਏਵ ਪੁਕਾਰਤਿ ਮੂਰਖ ਮਾਨੀ'।
ਹਯ ਕੋ ਪ੍ਰੰਰਤਿ ਭ' ਅਗੁਵਾਨੀ ॥੨੪॥ “ਜਾਨਿ ਨ ਦੇਉ ਦੁਬੇਲਾ ਤੋਹੀ"
੧ਭਰੋਸ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੀ ਜਿਤਨਾ ਚਿਰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਪਾ ਲੋੱਦੀ । "( ਬੀਬੀ ਨੇ ਮਾਲਾ ) ਦੇਬੀ ।
ਬਵੇਪੀ। “ਘਰੇ ਉਤਰ ਕੇ ਝੂਹਾ ਖੌਲ੍ਰਿਆ । ਪਘੋੜੇ ਦੇ ਖੇਤ ਧਰਤੀ ਤੇ ਧਰਨ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਉਠੀ ।
੬ਮਾਧੋ ਵਿਚ ਖਹਿ ਕੇ ਖੜਕ ਪਏ । “ਘੋੜੇ ਤੇਜ਼ ਕਰਕੇ । “ਅਪਟੇ ਸਾਂਬੀਆਂ ਨਾਲ ਜਾ ਮਿਲੂ ।
€$ਕਾਰੀ। "ਤੁਹਾੰ ਵੋਹਂ ਨੰ । [ਪੰਜਾਬੀ-ਦੁਬੇਲਾ=ਘੋੜਾਂ ਜਿਸਦੀ ਪਿੱਠ ਤੇ ਦੇ ਅਸਵਾਰ ਹੋਣ

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾ੫ ਸੂਰਜ । (੨੮੧੯) ਚਾਸਿ ੬ । ਅ1€.

ਉਤਰ ਛੌਰ ਅਬਿ ਸੁਟਬ' #ਹੋਹੀ"।ਤ)ਖਨ ੜੌਮਰ ਹਾਬ ਉਭਰ।ਕਰਤਿ
ਨੋਰ ਚਾਹਸਿ ਤਬਿ ਮਾਦਾ ॥ ੨੫ ॥ ਨਿਜਿ ਤੁਰੈਰ। ਕੋ ਹੜਿ ਕਰ ਚਾਬਕ।
ਸਿੰਘੇ ਕਹਨੋ “ਪਿਖਦਿੰ ਕਿਯਾ ਬਾਬਕ ! ਆਵੜਿ ਦੁਸ਼ਟ ਚਲਜੋ ਮਮ
ਓਰਾ । ਮੇਰੋ ਅਹੈ ਦੁਬੇਠਾ ਘਰਾ” ॥ ੨੬ ॥ ਤੁਪਕ ਤਾਪ ਤਿਹ ਧਰਿ ਕਰਿ
ਧੀਰ । ਹਤਹੁ ਰਿਦਾ ਦਿਵ ਹ੍ਰੋ ਕਰ ਬੀਰ । । ਇਸ ਕੌ ਮਾਰਿ ਨਿਵਾਰਨਿ
ਕਰੀਅਹਿ।ਅਪਰ ਨ ਅਪਨੇ ਨਿਕਟਿ ਨਿਹਰੀਅਹਿ” ॥੨੭॥ ਸੁਨਿ ਬਾਬਕ
ਤਬਿ ਤਾਰ ਤੁਢੈਗ।ਲਖਯੋ ਚਲਤਿ ਹਯ ਖਰਕੇਂ ਸੈਗਘਨੇ ਤਿਮਰ ਤੇ
ਈੀਖਹਿ ਥੋਰਾ। ਤਊ ਸ਼ਬਦ ਕੀ ਓਰ ਸੁ ਜੋਰਾ॥੨੮॥ ਹਯ ਕੁਦਾਇ ਕਰਿ
ਨਿਕਟਿ ਪਹੁਚ॥ ਖਰੋ ਹੋਹੁ ਅਬਿ ਰਹੈ' ਨ ਸੂਚਂ।ਸੁਨਿ, ਸਨਮੁਖ ਨੌਜਾਂ
ਕਰ,ਆਯੋਨਿਕਟਿ ਹੋਇ ਕਰਿ ਚਹਤਿ ਚਲਾਯੋ॥੨੯॥ ਤਬਿ ਬਾਬਕ ਨੇ
ਬੰਭਿ ਪਲੀਤਾ” । ਹਤਜੋ ਦੁਸ਼ਟ ਕੇ ਹੁਇ ਨਿਰਭੀਤਾ । ਲਗੀ ਦੁਗੁਲਕਾਂ
ਛੁਟਿ ਕਰਿ ਛਾਤੀ । ਹਯ ਤੇ ਉਛਰਜੋ ਧਰਾ ਪਪਾਂਤੀ'॥੩੦॥ ਮਨਹੁ ਮਤੋਗ
ਸ਼ੇਰ ਨੰ ਮਾਰਾਂ । ਕਿਧੋਂ ਗਾਜ _੩ੇ੯ ਗਿਰਜੋ ਮੁਨਾਰਾ । ਕੈ ਸਮੂਲ ਝ੍ਛਿ
ਬਾਯੂ ਡਾਰਾ । ਬਹੋ ਰੁਧਰ ਘਾਯ ਸੁ ਭਭਕਾਰਾ" ॥ ੩੧ ॥ ਛੁਟੜੋ ਤੁਰੈਗ
ਧਾਇ ਕਿਤ ਗਯੋ । “ਹਾਇ ਹਾਇ” ਬੋਲਭਿ ਮ੍ਰਿਤੁ ਭਯੋ। ਨ੍ਹ੍ੈ ਹੋਇ ਕਰਿ
ਚਲੇ ਅਗਾਰੀ । ਦੂਰ ਰਹੀ ਸੈਨਾਂ ਰਿ੫ ਭਾਰੀ ॥੩੨॥ ਸਤਿਗੁਰ ਕੌ ਇਤਿ
ਹੀ ਦਿਸ਼ ਧਤਾਨ । ਸੁਨੀ ਅਵਾਜ਼ ਤੁਪਕ ਕੀ ਕਾਨ । ਨਿਜ _ਸੁਭਟਨਿ ਸੋਂ
ਗਿਰਾਂ ਉਚਾਰੀ । “ਲਿਹੁ ਸੁਧ ਤੂਰਨ ਹੋਇ ਅਗਾਰੀ ॥ ੩੩॥ ਦੋਨਹੁੰ ਬੀਰ
ਨਹੀਂ ਘਿਰਿ ਜਾਇ । ਤੁਰਕ ਫਿਰਤਿ ਇਤ ਉਤ ਸਮੁਦਾਇ”। ਪੈਂਦੇਖਾਨ
ਹੁਕਮ ਸੁਨਿ ਚਲਜੋ । ਸੂਰਨ ਕੋ ਗਨ ਤੂਰਨ ਮਿਲ੨ੋ॥੩੪॥ਤੁਪਕ ਤਕਾਰ
ਕਰਿ ਭੈ ਸਮੁਹਾਈ । ਤੰਦ ਤੁਰੈਗਨਿ ਚਲੇ ਧਵਾਈ । ਜਹਿੰ ਲਗ ਦੋਨਹੁਂ
ਮਿਲੇ ਨ ਬੀਰ । ਤਹਿੰ ਲਗ ਜਾਹਿੰ ਚੀਰ ਅਰਿ ਭੀਰ ॥ ੩੫ ॥ ਇਮ ਗੁਰ
ਕੋ ਦਲ ਜਥਿ ਉਮਡਾਯੋ । ਤਬਿ ਲਗ ਸਿੰਘਾ ਬਾਬਕ ਆਯੋ/ਸਰਬ ਹਕੀ-

੧ਉਤਰ ੫6) ਛੋੜ (ਖੜ ਨੂੰ) ਨਹੀਂ ਤਾੰ ਹੇਠਾਂ ਲੁੱਫ ਲਵਾਂਗਾ ( ਤੋਮਰ ਮਾਰ ਕੇ )/ “ਦੇ ਸਵਾਰਾਂ
ਹੇਠ ਦਾ ਘੋੜਾ । “ਬੈਦੂਕ ਨੂੰ ਤਪਾ ਕੇ (ਭਾਵ ਪਲੀਤਾ ਦਾਗ ਕੇ) । “ਈਦੂਕ ਜੇ ਪਹਿਲਾਂ ਭਰੀ
ਹੋਈ ਸੀ । “ਚਲਦੇ ਘੌੜੇ ਦੇ ਖੜਾਕ ਨਲ ਜਾਣਿਆਂ (ਕਿ ਵੈਰੀ ਕਿੱਥੇ ਕੁ ਹੈ) । ਉਹ ਵੈਰੀ)
ਆਇਆ । “ਪਲੀਤਾ ਦਾਗਿਆ । "ਡਿੱਗ ਪਿਆਂ ਧਰਤੀ ਤੇ । ੰਬਿਜਲੀ ਨਾਲ । "ਭਕ ਫ਼ਕ
ਕਰਕੇ ਜ਼ਖਮ ਤੋਂ ਲਹੂ ਚਲਿਆ । ਸਪ£-ਸੁਚਬੈ।

ਸ੍ਰ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੨੦ ) ਰਾਸਿ ੬। ਅੱਸੂ ੯.
ਕਤ ਭਈ ਸੁਨਾਈ । “ਸਾਧ ਸਾਧ! ਸੁਨਿ ਗੁਰੂ ਅਲਾਈ ॥ ੩੬॥ ਭਏ
ਨਿਹਾਲ ਅਨੰਦ ਸਮੁਦਾਈ।ਹਲਤਿ ਪਲਤਿ ਮਹਿ ਰਹੇ ਸਹਾਈਤਬਿਲੋ
ਪਹਿਰ ਰਾਤਿ ਰਹਿ ਗਈ ।-ਮਚਹਿ ਜੈਗ-ਗੁਰ ਉਰ ਲਖਿ ਲਈ ॥੩੭॥
-ਯਾਂਤੇ ਸਭਿ ਪਰਵਾਰ ਸਿਧਾਰੈ।ਰਹਿੰ ਨਰ ਨਿ ਕਟਿ ਜਿ ਸ਼ਸਤ੍ਰਨਿ ਧਾਰੈਂ-।
ਇਮ ਬਿਚਾਰਿ ਗੁਰਬਾਕ ਉਚਾਰਾ । ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਚਲਨਿ ਨਿਰਧਾਰਾ ॥
੩੮॥ ਹੋਤਿ ਪ੍ਰਤਿ ਲਗ ਚਲਹੁ ਝਬਾਲ।ਸਪਤ ਕੋਸ ਪਰ ਗ੍ਰਾਮ ਬਿਸਾਲ ।
ਲਾਵਾਂ ਵੇਰਨ ਕੋ ਦਿਨ ਆਜੁ। ਉਤਰਿ ਕਰਹੁ ਸਭਿ ਬਯਾਹ `ਸਮਾਜੂ॥੩੯॥
ਸਰਪੀ ਸਿਤਾ ਆਦਿ ਵਥੁ ਸਾਰੀਂ । ਕਰਿ ਖਰੀਦ ਰਚੀਯਹਿ ਸਭਿ ਤਜਾਰੀਂ।
ਅਪਰ ਨ ਚਿੰਤਾ ਚਿਤ ਮਹਿ ਕਰੋ।ਹੋਨਿਹਾਰ ਇਮ ਹੀ ਉਰ ਧਰੋ ॥ ੪੦॥
ਹਮ ਭੀ ਪਹੁੰਚਹਿੰ ਗੇ ਤਿਸ ਕਾਲਾ । ਵੇਰੇ ਫੇਰਹਿ ਗ੍ਰਾਮ ਝਬਾਲਾ” । ਸਭਿ
ਕੁਟੌਬ ਇਤ ਭੋਜਨ ਕਰਯੋ । ਪੁਨ ਕੌਲਾਂ ਕੇ ਸੈਗ ਉਚਰਜੋ ॥ ੪੧॥ “ਪੁਰਿ
ਕਰਤਾਰ ਬਸਹੁ ਅਬਿ ਜਾਇ। ਜਥਿ ਲਗ ਹਮ ਨ ਮਿਲਹਿੰ ਢਿਗ ਆਇ।
ਈਹਾਂ ਸੈਗ ਨ ਬਨਹਿੰ ਬਿਚਾਰ । ਪਰਹਿ ਜੁੱਧ ਜੋਧਾ ਬਰਿਆਰਿ” ॥੪੨॥
“ਮਿਲਹੁ ਸ਼ੀ ਕਹਿ ਬਦਨ ਧਾਰੀ । ਕਛੁ ਨਰ ਲੋ ਕਰਿ ਪੰਥ ਪਧਾਰੀ ।
ਜਾਇ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ੀ ਪੁਰਿ ਕਰਤਾਰਗਿਗੁਰ ਕੀ ਚਿੰਤਾ ਰਿਦੇ ਮਾਰ ॥੪੩॥ ਇਤ
ਦਮੋਦਰੀ ਆਦਿ ਕੁਟੰਬ । ਪਰੇ ਪੰਥ ਚਲਿ ਤਜਯਾਂਗ ਬਿਲੈਂਦ । ਦੁਖਤਿ
ਬਿਸਾਲ ਸਚਿੰਤਾ ਤ੍ਰਾਂਸ । ਪਿਖਿ ਕੁਲੂਤ ਲੇ ਦੀਰਘ ਸ੍ਰਾਸ॥੪੪॥ਏਕ ਜਾਮ
ਮੰਹੈ ਪਹੁੰਚੇ ਜਾਈ । ਤਬਿ ਲੋ ਉਦੇ ਭਯੋ ਦਿਨਰਾਈ । ਤਿਨ ਪੀਛੇ ਗੁਰ
ਗਿਰਾ ਉਚਾਰੀ । “ਗਮਨਹੁੰ ਸਿੱਖ ਬਰਾਤ ਅਗਾਰੀ ॥ ੪੫॥ ਇਤ ਆਵਤਿ
ਕੌ ਦੇਹੁ ਹਾਇ । ਗ੍ਰਾਮ ਬਾਲ ਤਿਨਹੁੰ ਲੋ ਜਾਇ । । ਸੁਨਤਿ ਗਯੋ ਸਿਖ
ਹਯ ਕੋ ਪ੍ਰੇਰਾ । ਜਿਤਿ ਬਰਾਤ ਕੋ ਆਵਨ ਹੇਰਾ ॥ ੪੬॥ ਇਮਿ ਕਰਿ
ਸਤਿਗੁਰ ਭਦ ਨਿਸੈਗ। ਉਠੀ ਚੌਂ੫ਪ ਚਿਤ ਕਰਿਬੇ ਜੰਗ । ਸਰਬ ਸੂਰ
ਠਾਂਢੇ ਸਵਧਾਨਾ । ਚਾਹਤਿ ਤੁਰਕਨ ਕੇ ਹਨਿ ਪ੍ਰਾਨਾਂ ॥ ੬7॥ ੪੩ ਘੂ ੩੩

ਪ੍ਰਤਾਪ ਹੂਰਜ ਰ੍ਰਿੰਥੇ ਖਸ਼ਟਮ ਰਾਸੈ 'ਜੁੱਧ' ਪ੍ਰਸੇਗ ਬਰਨਨੰ ਨਾਮ ਅਸ਼ਟਮੇ ਅੰਜੂ ॥੮ ॥
ਗੜ ਯੁੱਧ] 1

<, [ਲੋਹਗ
ਦੋਹਰਾ ॥ ਜਿਤਿ ਕਿਤਿ ਕਰਿ ਪਰਵਾਰ ਨਿਜ ਉਚਿਤ ਜੰਗ ਕੇ ਹੋਇ।ਭਏ

"ਬਲ ਵਾਲਿਆਂ ਨਾਲ । “ਭਾਵ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਜੁੱਧ ਤ੍ਰਮੀ ਤੋਂ ਲਾਂਭੇ ਕਰਕੇ ਜੈਗ ਕਰਨ ਲਈ
ਜੋਗ ਹੋਂਏ=ਬੇਫਿਕਰ ਹੋਕੇ ਲੜਨ ਜੇਗੇ ਹੇ ਗਏ। ਵੱਪ:-ਸਦਾਈ ।

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੩੧) ਗੰਸਿ ੬ । ਅੰਜੂ ੯

ਨਿਸੇਸੈ ਲਰਨ ਕੌ ਰਿਸੇ ਬੀਰ ਸਭਿ ਕੋਇ" ॥੧॥ ਰਸਾਵਲ ਛੈ੮॥ ਉਦੈ ਚੈਦ
ਹੋਵਾ । ਗੁਰੂ ਗੈਨ ਜੋਵਾ” । ਕਛੂ ਭਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਾ । ਦਿਖਜੋ ਆਸ ਪਾਸਾ ॥ ੨॥
ਨਿਦੇਸੈ ਬਖਾਨੀ” । ਪਜਤੇ ਸੂਰ ਤ ਮਾਨੀ£ । ਲਰੋ ਜਾਇ ਆਗੇ । ਮਹਾਂ ਕ੍ਰੋਧ
ਪਾਗੇ” ॥੩॥ ਗੁਰੂ ਕੇ ਪ੍ਰਚਾਰੇ" (ਚਲੋ ਬੀਰ ਭਾਰੇ।ਅਹੈ ਨਾਮ-ਭਾਨ੍ਹ-ਚਮੂ=
ਨਾਥ ਜਾਨੂੰ< ॥੪॥ ਲਈ ਸੈਨ 'ਸੈਗਾ ।ਧਵਾਏ ਤੁਹੈਗਾਂ । ਤੁਫੈਗੈਂ ਮੈਭਾਰੀ।.
ਸੁ ਧੋਂਸਾ ਧੁਕਾਰੀ ॥੫॥ ਬਜੀ ਬੈਬ ਦੀਹਾ” । ਸੁਨੀ ਦੂਰ ਜੀਹਾ” । ਪਹੂੰਚੇ
ਅਗਾਰੀ । ਰਿਸੇ ਸੂਰ ਭਾਰੀ ॥ ੬॥ ਤੁਵੈਗੈ' ਚਲਾਈ। ਸੁ ਨਾਦੈ ਉਠਾਈ।
ਮੁਖ “ਮਾਰ ਮਾਰਾ! । ਕਰੀ ਏਕ ਬਾਰਾਂ ॥ ੭ ॥ ਸੁਨਜਯੋ ਸ਼ਾਹ ਸੈਨਾ । ਜੁ ਹੈ
ਬੀਚ ਐਨਾ । ਸੁ ਮੰਚੇ ਡਸਾਏ। ਪਰੇ ਨੀਂਦ ਪਾਏ ॥੮॥ ਸੁਨੋ ਤੇ ਨਗਾਰ॥
ਉਠੇ ਕੋਪ ਧਾਰਾ । “ਗੁਰੂ ਨਾਂ ਪਲਾਯੋ"” । ਅਬੈ ਕੋਪ ਆਯੋ"॥੯॥ ਕਰੋਬੇਗ
ਭਯਾਰੀ? । ਚਵੇ ਬੀਰ ਭਾਰੀ । ਪੁਰੀ ਛੋਰਿ ਚਾਲੇ । ਧਰੇ ਤੇਗ਼ ਢਾਲੇ ॥੧੦॥
ਸੁ ਆਏ ਅਗਾਏ।ਜਹਾਂ ਨਾਦ ਪਾਏ” । ਚਵੇ ਚੈਦ ਛੋਟਾ।ਐਧੇਰੈ ਨ ਮੋਫਾ”
॥੧੧॥ਕਿਤੀ ਦੂਰ ਹੇਰੇ । ਭਏ ਖਾਨ ਨੇਰੇ । ਕੜਾ ਕਾੜ ਗੋਰੀ। ਇਕੌ ਬਾਰ
ਛੋਰੀ ॥ ੧੨ ॥ ਲਗੀ ਸ਼ੱਤ੍ਰ ਅੰਗ । ਸੰਭਾਰੀ ਤੁਵੈਗਾ । ਦੁਹੂੰ ਓਰ ਬਾਲੀ ।
ਉਠੀ ਜਾਗ ਜ੍ਰਾਲੀ'॥੧੩॥ ਕੜਾ ਕਾੜ ਮਾਢੇ । ਲਗੇ ਲੋਹ ਆਂਚੇ' । ਫੁਟੇ
_ਅੰਗ ਜੋਧਾ । ਗਿਰੇ ਹੀਨ ਬੋਧਾ' ॥੧੪॥ ਲਗੇ ਘਉ ਘੂਮੇ'”। ਲਿਟੇ ਬ੍ਰਿੰਦ
ਭੂ ਮੇ। ਗਿਰਜੋ ਸ੍ਰੋਣ ਚਾਲ'। ਤੁਰੇਗਾਨਿ ਡਾਲ ॥ ੨੫॥ ਜਥਾ ਧਇ
ਆਏ । ਤਥਾ ਘਾਂਵ ਘਾਏ”” । ਰਹੇ ਠਾਂਢਿ ਫੇਰਾ । ਗੁਰੂ ਜੋਰ ਹੇਰਾ" ॥੧੬॥
ਨਹੀਂ ਪਾਇਘਾਲੇ।ਅਗਾਰੀ ਨ ਚਾਲੇ”੧ਮੁਖੰਂ ਤੋਰਿ ਗੇਰਾਂਥਿਰੇ ਤਾਂਹਿ
ਬੇਰਾ ॥ ੧੭॥ ਮਚਜੋ ਜੈਗ ਭੀਮੰ। ਤਜੇ ਨਾਂਹਿ ਸੀਮੰ”।ਬਡੀ ਮਾਰ ਹੋਈ।

“ਸਾਰੇ । 2ਅਕਾਸ਼ ਦੇਖਿਆ । ਆਗਿਆ ਕਹੀ; ਹੁਕਮ ਕੀਤਾ । “ਜਿਤਨੇ ਸੂਰਮੇ ਬਹਾਦਰ ਹਨ।
“ਵੰਗਾਰੇ ਹੋਏ । ਝਸੈਨਾਪਤਿ ਜਾਣੋ । “ਭਾਰੀ ਡੈਕਾ । "ਦੂਰ ਸੁਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । (ਅ) ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ।
ਦਜੇ ਘਗਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਹੈਸੀ । “ਓਦੌੜਿਆ ਨਹੀਂ` ਜੇ । "ਕੋਧ ਕਰਕੇ ਆਯਾ ਹੈ (ਸਾਡੇ ਉੱਤੇ) ।
"ਜਿਥੋਂ ਆਵਾਜ਼ ਆਉਂਦੀ ਸੁਣੀ ਸੀ । "੧ਸੋਟ। (ਭਾਵ ਗਾੜ੍ਹਾ) ਅੰਧੇਰ: ਨਹੀਂ” ਸੀ ।
ਅਗਨੀ ਭੜਕ ਉਠੀ । "ਲੋਹਾ ਗਰਮ ਹੋਯਾ । #ਬੇਸੁਧ ਹੋਕੇ । "“ਜ਼ਖਸੀ ਹੋ ਦੱਕਰ ਖਾਕੇ।
੧੯ਡਿਗਿਆਂ ਦਾ ਲਹੂ ਦੱਲ ਪਿਆ । "੬ਘੋੜੇ ਬੀ (ਮਰਕੇ) )' ਗਿਰ ।(ਅ) ( ਬਾਕੀਆਂ ਨੇ)
ਘੋੜੇ ਅਗੇ ਕੀਤੇ। ਜ਼ਖਮੀ ਕੀੜੇ। ੧੧ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਬਲ ਦੇਖ ਲਿਆ । “ਪੈਰ ਨਾ ਪੱਟਣ
ਦਿੰਤੇ(ਤੁਰਕਾਂ ਨੂੰ) । “ਅਗੇ ਨਾ ਚੱਲ ਸਕੇ । ”$ਮਹ ਫੈਨ ਭੈਨ ਕੇ ਡੇਰੇ । ““ਹਦ ਨਾ ਛੱਡੀ ।

ਹੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੨੨ ) ਰਸੋਸ ੬ । ਅੰਸੂ ੯.
ਮਲੋਛੀ ਖਰੋਈ" ॥ ੧੮ ॥ ਤੁਰੌਗੇ ਧਵਾਏ । ਤੁਢੇਗੈ ਚਲਾਏ । ਨਿਜੈਰੇ”
ਬਚ/ਏ। ਇਤੈ ਉਤ ਜਾਏ ॥੧੯॥ ਗੁਰੂ ਕੇਰ ਸੂਰੇ । ਤਬੈ ਕ੍ਰੋਧ ਪੂਹੇ।ਅਗਾਰੀ
ਸੁ ਚਾਲੇ । ਤੁਫੈਗੀ ਸੈਭਾਲੇ ॥ ੨੦ ॥ ਵੈਹਚਾ ॥ ਡ੍ਟੁਪਟ ਭਣ ਲਟ ਪਫ
ਲਿਟੇ ਸਟ ਪਟ ਭੇ ਭਟ ਜੁੱਟ । ਅਣਕ ਅਟਕ ਕਫਿ ਕਟਿ ਮਿਟੈ' ਚਫਪਟ
ਕੱਟਾ ਕੁੱਟ' ॥ ੨੧ ॥ ਪਾਧੜੀ ਫੈਦ ਜਬਿ ਮਚਜੋ ਜੋਗ ਦਾਰੁਨ ਮਹਾਂਨ।
ਪਿਖਿ ਮੁਗ਼ਲਸਖਾਂ ਤਬਿ ਲੀਨਿ ਜਾਨਿ । “ਬਹੁ ਲਰੈ ਜੁੱਧ, ਗੁਰ ਨਹਿੰ
ਪਲਾਇ? । ਨਿਜ ਮੁਖੀ ਬੀਰ ਲੀਨੇ ਬੁਲਾਇ ॥੨੨॥ਸਨਮਾਨ ਸਾਥ ਸਭਿ
ਕੋ ਕਹੇਤਿ । “ਸਵਧਾਨ ਖਾਨ ! ਹੂਜੈ । ਅਚਿੰਤ । ਅਬਿ ਕਰਹੁ ਜੁੱਧ ਨਹਿ
ਮਿਟਹੁ ਬੀਗਨਹਿੰ ਬਡੀ ਚਮੂੰ ਗੁਰ ਕੇਰਿ ਤੀਰਿ॥੨੩॥ ਇਮਿ ਕਹਿ ਪਠਾਨ
ਭੇਜੇ ਬਿਲੈਦ । ਕਰਿ ਤਯਾਰ ਤੁਪਕ ਢਿਗ ਆਇ ਬ੍ਰਿੰਦ । ਅਰੁ ਰਹਜੋ ਸੁ
ਭਾਨ ਜਹਿੰ ਬਿਸਾਲ । ਨਹਿ ਤਜਹਿ ਥਾਨ ਰਿਪੁ ਹਨਤਿ ਜਾਲ॥੨੪॥ ਉਤ
ਸ਼ਮਸ ਖਾਨ ਛੋਰੀ ਤਵੈਗ। ਬਹੁ ਆਨਿ ਖਾਨ ; ਕਰਿ ਅਪਨਿ ਸੰਗ । ਦਹੇਂ
ਦਿਸ਼ਨਿ ਬਿਖੈ ਗੁਲਕਾਂ ਲਚੀਤਿ । ਹੁਇ ਅੰਗ ਭੰਗ ਕੂ ਮੈਂ' ਗਿਰੌਤਿ੨੫॥
ਉਤ ਤੁਰਕ ਨਾਮ ਜਿਹ ਸ਼ਮਸ ਖਾਨ । ਗੁਰ ਸੁਭਣ ਇਤੇ ਭਾਨ ਜੁਆਨ ।
ਲਲਕਾਰ ਬੀਰ ਦ੍ਹੁੰ ਢਿਸ਼ਨਿ ਦੋਇ। ਗਨ ਤੁਪਕ ਚਲਾਇ ਲਗਿ
ਘਾਇ ਸੋਇ£॥ ੨੬ ॥ ਭੁਜੈਗ ਪੂਯਾਤ ਫੈਦ॥ ਚਲਾਈ ਤੁਵੈਗੈਂ ਦੁਹੂੰ ਓਰ ਢ੍ੂਕੇ ਰ੍
ਮਹਾਂ ਨਾਦ ਹੋਯੋ ਮਿਲੇ ਬੀਰ ਕੂਕੇ । ਗਿਰੇ ਜਜੋਂ ਮੁਨਾਰੇ ਪਰੋ ਪ੍ਰਾਨ ਖੋਏ
ਮਨੋਂ ਤੈਗ ਥੈ ਕੈ ਥਕੇ ਆਨਿ ਸੋਏ॥ ੨੭॥ ਪਰੇ ਕੀਨ ਹੱਲਾ ਮਲੋਛੀ =
ਧਾਈ” । ਇਡੈ ਮਾਰ ਗੋਰੀਨਿ ਐਸੀ ਮਚਾਈ" । ਕਿਨੁੰ ਆਨਿ ਨੌਜਾਂ ਉਭਾਰੇ
ਪ੍ਰਹਾਰਾਂ । ਕਿਨੂੰ ਚਾਂ੫ ਤੇ ਬਾਨ ਕੋ ਐੱਚਿ ਮਾਰਾਂ ॥੨੮॥ ਕ੍ਰਿਪਾਨੈਂ ਲਈ

"ਖੜੀ ਹੋਈ ਮਲੇਛੀ (ਸੈਨਾ ਤੇ) । “ਅਪਣੇ ਅੰਗ । (ਗੋਲੀਆਂ ਖਾਕੇ) ਛੇਤੀ ਛੇਤੀ ਸੂਰਮੇ
(ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੇ) ਹੇਠ ਉਤੇ ਲਿਟ ਗਏ) (ਜੇ) ਸੂਰਮੇ (ਅਗੋਂ ਆ) ਜੁੱਦੇ ਓਹ ਸਟਪਵਾ ਗਏ
(ਘਬਰਾ ਕੇ ਖਿਲਬਿਲ ਵਿਚ ਪੈ ਗਏ, ਕੁਛ ਘਬਰਾ ਵਿਚ ਅਗੋਂ ਅੜੇ, ਓਹ) ਅੜ ਅੜ ਕੇ
(ਤਲਵਾਰਾਂ ਨਾਲ) ਕਟੇ ਜਾਕੇ ਮਰੇ; ਐਸੀ ਫੁਰਤੀ ਦੀ ਕਟਾਕੁਣ (ਤਲਵਾਰ ਦੀ ਮਾਰ) ਹੋਈ ।
$ਅੰਗ`ਟੁਟਦੇ ਹਨ ਤੇ ਧਰਤੀ ਤੇ ਡਿੱਗਦੇ ਹਨ । “ਦੋਹਾਂ ਤਰਫਾੰ ਤੋਂ ਦੋਵੇ । ਲਗਦਿਆੰ ਓਹ
ਜ਼ਖਮੀ (ਕਰ ਦੇਂਦੀ ਹੈ) । “ਮਲੇਛੀ (ਸੈਨਾ) ਧਾਕੇ ਹੱਲ ਕਰਕੇ ਆ ਪਈ । ਦਇਧਰੇ' (ਗੁਰੂ
ਜੀ ਦੀ ਸ਼ੈਨਾ ਨੇ) ਗੋਲੀਆਂ ਦੀ ਐਸੀ ਮਾਰ ਮਚਾਈ । ੯ਉਭਾਰਕੇ ਮਾਰਿਆ ।
ਦਂਪਾ:-ਬਾਨ ਐੱਚੇ ਪੂਹਰਾ ।

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਪਤਾ੫ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੨੩ ) ਰਾਸਿ ੬ । ਸਮ ੯
ਧੂਹ ਮਜਾਨੈ' ਸ ਨੰਗੀ । ਖਿਚ ਖੈ'ਚ ਬਾਹੈ' ਭਏ ਬੀਰ ਜੈਗੀ । ਬਹਜੋ ਲਟ,
ਚੀਰੈ ਗਏ ਭੀਜ ਸਾਹੇ । ਮਨੋ ਲਾਲ ਬਾਗੇ ਰਿਦੇ ਰੀਝ ਧਾਰੇ'॥੨੯॥ ਲਹ
ਧੁਲ ਰਾਚਜੋ ਭਯੋ ਲਾਲ ਗਾਰਾਂ । ਭਈ ਲੋਬ ਪੋਥੈਂ; ਪਰੀ ਧ੍ਰਮਿਆਰ'।ਮਹੇ
ਬ੍ਰਿੰਦ ਬਾਜੀ ਲਗੀ ਅੰਗ ਗੋਰੀ। ਭਿੜੇ ਭੇੜ ਜੋਧਾ ਲਰਾਈ ਨ ਥੋਰੀ॥੩੦॥
ਕਹਜੋ ਬਾਕ ਭਾਨੂੰ “ਗੁਰੁ ਅੰਗ ਸੈਗਾ।ਡਰੋ ਨਾਂਹਿ ਜੋਧਾ ! ਲਰੋ ਹ੍ਰੈ ਨਿਸਿਗ।
ਟਿਕਯੋ ਜੈਗ ਆਛੋ ਨਹੀਂਜਾਨਿ ਲੀਜੈਂ,ਮਲੋਛਾਨਿ ਪੈ ਦੌਰ ਹੱਲਾ ਕਰੀਜੈ
॥ ੩੧॥ ਲਰਾਂਈ ਲਈ ਦੇਖਿ ਜੈਸੀ ਕਿ ਕੀਨੀ। ਪਲਾਵੈ' ਇਹਾਂ ਤੇ ਇਨੈ
ਬੁੱਧ ਹੀਨੀ“।ਕਰੇ ਬੀਰ ਸੈਗੀ ਬਜਾਏ ਨਗਾਂਰਾਂ। ਚਲਜੋ ਸਾਮੁਹੇ ਬੀਰ
ਬੈਕੋ ਜੁਝਾਰ ॥੩੨॥ ਕਰੇ ਤੇਜ਼ ਤਾਜ਼ੀ ਪਰੇ ਹੂਹ ਦੇਕੈਤਜਹਾਂ ਖਾਨ ਠਾਂਵੇ
ਮਦੜੋ ਲੋਹ ਤੈਕੈ।ਬਕੈ' “ਮਾਰਿ ਮਾਰੇ? ਕਰਾਚੋਲ ਮਾਰੇ । ਕਟੈ' ਸਾਮੁਹੈ ਅੰਗ
ਕੌਪੇ ਜੁਝਾਰੇ ॥੩੩॥ ਹੁਤੇ ਖਾਨ ਆਗੈ ਜਬੈ ਮਾਰਿ ਲੀਨੇ । ਭਜੇ ਤ੍ਰਾਸਿ ਕੇ
ਕੈ ਨਹੀਂ' ਠਾਂਢਿ ਕੀਨੋ" । ਪਰੇ ਸਿੱਖ ਪਾਛੈ ਕ੍ਰਿਪਾਨੈ' ਪ੍ਰਹਾਰੀ । ਭਗੇ ਧੀਰ
ਛੋਰੀ ਪਰੀ ਲੋਹ ਮਾਰੀ ॥੩੪॥ ਦੋਹਰਾ ॥ ਮੁਗ਼ਲਸਖਾਂ ਭਾਜੇ ਸੁਨੇ, ਭੇਜਨੋ
ਅਨੁਵਰ ਖਾਨ । “ਸ਼ਮਸਖਾਨ ਕੋ ਕਯਾ ਭਯੋ ਜੋ ਹੋਯਹੁ ਅਗਵਾਨ”$॥੩੫॥
ਸ੍ਰੋਯਾਫੰ ॥ ਸੁਨਿ ਕੈ ਬਾਂਕ ਧਵਾਯੋ ਬਾਜੀ ਸ਼ਮਸਖਾਨ ਕੋ ਕਹਜੋ ਪੁਕਾਰ"
€ਕਰੋਂ ਨ ਪ੍ਰਹਾਰਹੁ ਚਵੇਸੁ ਆਵਹਿੰ,ਕਿਤ ਜੈਹੋਕੁਲਲਾਜ ਬਿਸਾਰਿਊ?/ਆਰੈ
ਮੁਗ਼ਲਸਖਾਨ ਖਰੋ ਕਹਿ-ਕਜਾਂ ਹੋਯੋ ਭਟ ਜੇ ਅਗਵਾਰ''-। ਰਹਜੋ ਕਰੋਧ
ਧਰਿ:"” ਮੁਰਹੁ; ਹਤਹੁ ਰਿਪੁ,ਪਠੋ ਸ਼ਾਹ ਤੁਮ ਬੜੇ ਜੁੜਾਰ॥੩੬॥ਸੁਨਤਿ
ਚਲਜੋ ਤਬਿ ਸ਼ਮਸ ਖਾਨ ਬਹੁ ਥੈਂਚਿ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਧਵਾਇ ਤੁਰੇਗ॥ ਗੁਰ ਸੈਨਾ
ਮਹਿ ਪਰਜੋ ਸ਼ੇਰ ਸਮੁ ਅਰਹਿ ਅਗਾਂਰੀ"! ਕਾਫਤਿ ਅੰਗ । ਘਨੀ ਪਟੇ
“ਪਹਿਲੇ ਹਨ । “ਹੌਲ ਧੱਮ । (ਇਕ ਥਾਂ ਤੇ) ਟਿਕਿਆ (ਅੜਿਆ) ਜੰਗ ਦੰਗਾ ਨਹੀਂ (ਭਾਵ-
ਦੁਸ਼ਮਨ ਦੇ ਵਾਚ ਰੋਕਣ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਨਾ ਆਓ, ਤੁਸੀ ਹੱਲਾ ਕਹੇ ) । ”( ਹੇ ਸੂਰਮਿਓ' )
ਜਿਹੇ ਜਿਹੇ ਲੜਾਈ (ਵਾਰ ਰੋਕਣ ਵਿਚ ਤੁਸਾਂ) ਕੀਤੀ ਹੈ ( ਮੈਂ ) ਦੇ੫ ਲਈ ਹੈ (ਜਿਸ ਤੋਂ
ਜਾਣਿਆਂ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਵਾਰ ਕਹੋ ੩) । (ਅ) ਦੁਸ਼ਮਨ ਨੇ ਜੈ ਲੜਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ
ਉਹਦੀ ਹਕੀਕਤ ਵੇਖ ਲਈ ਹੈ । “ਇਥੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਠਾ ਦਿਆਂਗੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੁੱਧੀ ਹਨ ਹੋ
ਰਹੀ ਹੈ । ਜੁੱਧ ਦਾ ਨਾਦ ਕਰਕੇ । “ਸਾਹਮਰੇ (ਆਏ ਵੇਰੀ) ਦੇ ਅੰਗ ॥ਰਸੇ ਕੌਧਵਾਨ ਹੋਕੇ
ਕੱਟਦੇ ਹਨ । “ਭਾਵ ਬਾਕੀ ਦੇ ਉੱਠ ਨੱਠੇ । ੯ਸ਼ਸਤ੍ਰਾਂ ਦੀ ਮਾਰ ਲੈਸੀ ਪਈ । "“ਪੁਕਾਰ ਕੇ
ਕਿਹਾ ਅਨਵਰ ਖਾਂ ਨੇ । ""ਅਗੁਵਾਨੀ ਸੂਰਮਿਆਂ ਨੂੰ । "ਭਾਵ ਮੁਗਲਸਖਾਨ ਗੁੱਲੇ ਹੈ ਰਿਹਾ
ਹੈ।"5ਜੋ ਅੱਗੇ ਅੜਦਾ ਹੈ।

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੨੪ ਰਾਸਿ ੬ । ਅੰਸੂ ੯.

ਬਾਜ਼ੀ ਜਿਨਿ ਕੀਨਸਿ' ਤਛਾ ਮੁੱਛ ਤਿਮ ਕਰਤਿ ਨਿ ਸੈਗ। _ਹਯ ਚਪਲਾ-
ਵੜਿ ਇਤ ਉਤ ਧਾਵਤਿ, ਘਾਵਤਿ ਭਟ, ਭਾਵਤਿ ਰਣ ਰੋਗ ॥ ੩੭ ॥
ਪਿਖਿ ਭਾਣੂੰ ਕਰ ਤੁਪਕ ਸੰਭਾਰੀ ਤੌੜਾ ਜੜਯੋ ਮੋੜ ਕਲ ਮਾਂਹਿ” । ਗਹਿ
ਸਿਰਪੋਸ ਉਘਾਰਿ ਪਲੀਤ ਹਯ ਕਦਾਇ ਫੇਰਯੋ ਢਿਗ ਤਾਂਹਿ“ । ਡੇਭੁ£
ਤੁਪਕ ਕੜਕੀ ਤੜਿਤਾ ਜਿਮ ਲਗੀ ਤੁਰੋਗ ਕੇਂਗ ਹੁਇ ਜਾਹਿ।ਹੁਇ ਮੁਖ
ਭਾਰ ਗਿਰਯੋ ਤਹਿੰ ਦਿਖਿ ਕੈ ਸ਼ਮਸ ਖਾਨ ਤਜਿ ਤੂਰਨਿ ਵਾਹਿ ॥ ੩੮॥
ਰੁਪਯੋ ਪਾਇ; ਅਰ ਘਾਵ ਖਾਇ ਨਹਿੰ, ਕਰਤਿ ਦਾਵ ਤੇ ਵਾਰ ਵਿਰੈਤਿ'।
ਭਾਨੂ ਕਰਤਿ ਬਕਜੋ ਚਾਤੁਰਤਾਂ ਨਹੀ ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਖਾਯਹੁ ਭਰਮੰਤਿ । ਦੁਹਿ
ਦਿਸ਼ ਕੇ ਜੋਧਾ ਅਵਿਲੋਕਤਿ-ਕਰਤਿਵਾਰ ਅਰੁ ਆਪ ਬਚੈਤਿ੧ਨਫ ਜਿਮ
ਫਾਂਦਤਿ,ਖੜਗ ਨਚਾਵਤਿ,ਵਕੈ ਨਿਕਫਿ ਭਟ ਕਾਫਿ ਗਿਰੈਤਿ'--॥੩੯॥
ਭਾਨੂ ਚਪਯੋ"': ਤੁਵੈਗ ਚਲੈ ਨਹਿੰ, ਖੜਗ ਵਾਰ ਕੋ ਦਾਵ ਨ ਪਾਇਤਜਿ
ਤੁਰੰਗ ਤਿਸ ਕੇ ਸਮ ਭੂ ਪਰ ਖਰੋ ਭਯੋ ਚਿਤ ਚੌਂਪ ਬਵਾਇ।ਥੇਂਚਿ ਖੜਗ
ਖਰ ਢਾਲ ਸੌਭਾਰੀ ਕਹੋ “ਨ ਜਾਨ ਦੈਹੁ ਕਿਸ ਥਾਇ। ਗਨ ਭਫ ਮਾਰਨ
ਕੋ ਅਬਿਪਲਟਾ ਲੋਹੁੰਛਿਨਕ ਮੈ: ਤੁਵ ਉ ਥਲਾਇ”॥੪੦॥ਸ਼ਮਸਖਾਨਸੁਨਿ
ਖੁਨਸਜੋ ਮਾਨੀ “ਕਯਾ ਗਵਾਰ ਗੀਦੀ ਮਕਦੂਰ। ਮਮ ਤੁਰੈਗ ਕੋ ਪਲਣਾ
ਤਵ ਸਿਰ"” ਕਹਤਿ ਮਿਲੇ ਤਤਕਾਲ ਅਦੂਰ । ਖਾਨ ਖੜਗ ਖਰ ਵਾਂਰ
ਪ੍ਰਹਾਰਕੋ ਲਯੋ ਸਿਪਰ ਪਰ ਕੀਨਸਿ ਕੂਰ" । ਫੁਲਨ ਉਪਰ ਲਗੜੋ
ਢੁਲਾਦੀ;ਟੂਵਿਗਯੋ,ਹੇਰਤਿਸਭਿਸੂਰ੪੧॥ਭਾਨੂ ( ਉਛਲਝਿ ਕਰਾਚੋਲ”

"ਭਾਵ ਪਠੇ ਬਾਜ਼ੀ ਸਿੱਖੀ ਸੀ । “ਤਿਵੇਂ ( ਰੇਬਕੇ ਵਾਂਗ ) ਨਿਮੈਗ ਹੋਕੇ ਤਫਾਮੁਛ ਕਰਦਾ ਹੈ।
“ਸੂਰਮਿਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਖਮੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਰਣ ਟੰਗ ( ਜੁੱਧ ਅਖੜਾ ) ਭਾਂਵਦਾ ਹੈ । $ਮੋੜ ਕੇ
ਕਲਾ ਵਿਚ । “ਤਿਸ (ਸ਼ਮਸਖਾਨ) ਵੇਪਾਸ । ੬ਤੋੜੇ ਨੂੰ ਔਰ ਲਾਈ । (ਉਸ ਦੇ ਘੋੜੇ ਨੂੰ ਲਗੀ
(ਤੇ ਉਹ) ਮਰ ਗਿਆ । "(ਗੌਝਕੇ ਦੀ ਚਾਲ ਵਾਂਝੂ) ਪੈਰ ਬੈਨ੍ਹੀ ਖੜਾਂ ਹੈ ਘਾਉ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦਾ, ਦਾਉ
ਕਰਦਾ ਤੇ ਵਾਰ ਨੂੰ ਫੇਰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ । ੯ਦਹ ਪਾਸਿਆਂ ਦੇ ਸੂਰਮੇ ₹੫ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਵਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ
(ਸ਼ਮਸਖਾਨ ਅਤੇ) ਆਪਾ ਬਚਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । "%(ਐਉਂ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ) ਨੇੜੇ ਢੁਕਦੇ ਹੀ ਸੂਰਮੇ ਨੂੰ
ਕੱਟਕੇ ਸਿੱਟ ਦੇਵੇਗਾ । "ਖਿਬਿਆ। "ਕਾਇਰ (ਤੇਰੀ) ਕੀ ਤਕਤ ਹੈ ? 'ਮੇਚੇ ਘੋੜੇ ਦਾ
ਬਦਲਾ ਤੇਹੇ ਸਿਰ ਹੈ । "ਨੇੜੇ ਹੋਕੇ । ““(ਵਾਰ) ਖਾਲੀ ਕਰ ਦਿਤਾ। “੬ਢਾਲ ਦੇ ਫੁਲਾਂ ਉੱਪਰ
(ਵਾਰ) ਲੱਗਾ ਸਾਰੇ ਸੂਰਮਿਆਂ ਦੇ ਦੇਖਦਿਆਂ ਫ਼ੁਲਾਦੀ (ਖੜਗ) ਟੇਟੰ ਗਈ । “ਤਲਵਾਰ ।

.. ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸ਼ੂਰਜ। _( ੨੮੨੫) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੧੦,
ਗੀੰਹ ਬਲ ਤੇ ਪਰਯੋ ਤਾਂਹਿ ਪਰ ਜਾਇ। ਕਰੜੋ ਪ੍ਰਹਾਰ ਸਿਕੋਧਨ ਉਪਰ
ਬਹਜੋ ਜਿਨੋਉ ਸਮਸਰ ਘਾਇ'। ਗਿਰਯੋ ਪਠਾਨ ਪਿਖਯੋ ਗਨ ਤੁਰਕਨ
ਦੇਕ ਬਾਰਿ ਆਏ ਅਰਿਰਾਇ। ਤੋਮਰ ਤੀਰਨਿ ਤਬਰ ਤਵੈਗਨਿ ਅਨਵਰ
ਸਹਤ ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਸਮੁਦਾਇ ॥੪੨॥ ਕਹੈ ਪ੍ਰਹਾਰਨਿ;ਚਲਯੋ ਨ ਭਾਨੂ”; ਤੋਮਰ
ਮਾਰਕੋ ਅਨਵਰਖਾਨ । ਕਾਟਿ ਖੜਗ ਤੇ ਨਿਸ਼ਵਲ ਕਰਿ ਕੈ ਅਪਰ
ਮਲੇਛਨਿ ਕੋ ਕਰਿ ਹਾਨ। ਨਿਕਣ ਨ ਪਹੁਂਜ਼ਹਿ ਤਾਸ ਤੁਰਕ ਕਰਿ ਰੁਪਜੋ
ਬੀਰ ਬਿਰੁ ਰਹਜੋ ਮਦਾਨ । ਤਾਕਿ ਤੁਪਕ ਕੀ ਹਤੀ ਦੁਗੁਲਕਾਂ ਲਗੀ
ਸੀਸ ਤਜਿ; ਤੁਰਨ ਪ੍ਰਾਨ“॥੪੩॥ਦੋਹਰਾ॥ਸ਼ਮਸਖਾਨ ਗਨ ਤੁਰਕਜੁਤਿ ਮਾਰਿ
ਮਰਜੋ ਰਣਖੇਤ%ਗਯੋ ਸੁਰਗਨੈਂਸਰ ਬਧੂ ਜੁਤ ਅਤਿ ਆਨੰਦ ਸਮੇਤ॥੪੪॥
ਇਤਿ ਸ਼ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਹ੍ਰਿੰਥੇ ਖਫ਼ਟਮਿ ਰਾਸੇ “ਬਮਸਖਾਨ ਭਾਨੂ ਬੱਧਾ ਬਰਨਨੇ ਨਾਮ ਨੌਸੇ ਅੰਸੂ ॥ ੯॥

੧੦. [ਅਲੀ ਮੁਹੈਸਦ; ਸਿੰਘਾ ਪ੍ਰੋਹਤ ਬੱਧ] ।

ਦੋਹਰਾ ॥ ਵਹਿ ਦਿਸ਼ਿ ਕੇ ਸੈਨਾਪਤੀ ਦੋਨਹੁ ਭੈ ਹਤਿ ਪ੍ਰਾਨ । ਪਰੀ ਸੈਨ
ਉਮਡ'ਇ ਕੈ ' ਕੰ; ਦੁਹਿਦਿਸ਼ਿ ਤੇ ਘਮਸਾਨ ॥ ੧॥ ਰਸਾਵਲ ਫੈ॥ ਦਿਸ਼ਾਂ
ਦੌਨ” ਆਏ। ਮਹਾਂ ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਘਾਏ। ਵਿਰਜੋ ਕੋ ਨ ਪੁੱਠੇ'।ਮਿਲੇ ਰੁੰਡ[ਕੁੱਠੇੱ
॥੨॥ ਪਰੀ ਲੋਬ ਬਿੰਦ । ਪ੍ਹਾਰੈ' ਬਿਲੈਦੈ । ਕਟੇ ਅੰਗ ਬੀਰ । ਤਜੈ' ਤੋ ਨ
ਧੀਰੇ ॥ ੩॥ ਰਟੀ ਰੰਗ ਰਾਚੈ । ਰਿਸੇ ਬੀਰ ਮਾਚੇ । ਪਰੇ ਮ੍ਰਿੱਤੂ ਹਰੈ ਕੈ । ਬਡੇ
ਘਾਵ ਖੈ ਕੌ ॥੪॥ “ਕਹਾਂ ਜਾਹੁ ਭਾਗੇ?! ਕਹੈਂ“ਆਉ ਆਗੇ । ਕਟੀ ਬਾਂਹ
ਕਾਹੂੰ। ਵਿਰੈ' ਜੈਗ ਮਾਂਹੁੰ ॥ ੫॥ ਕਿਸੀ ਪਾਇ ਕਾਟੇ । ਕਟੇ ਕੈਥ ਸਾਟੇ'”।
ਕਿਤੇ ਬੋਲ ਡਾਂਟੇ" । ਵਟੇ ਪੇਟ ਵਾਟੇ'॥ ੬॥ ਲਣਾਪੱਟ' ਹੋਏ। ਭਜੇ
ਨਾਂਹਿ ਦੋਏ । ਮਰੇ ਬਿੰਦ ਜੋਧਾ । ਤਜੈ' ਪੈ ਨ ਕ੍ਰੋਧਾ ॥ ੭॥ ਦੋਹਰਾ ॥ ਸ਼ਮਸ
ਖਾਨ ਮਾਰਜੋ ਸੁਨਜੋ ਜਿਸ ਦਿਸ਼ ਮੁਗਲਸ ਖਾਨ ।ਤਿਸ ਦਿਸ਼ਿ ਕੋ ਭੇਜਤਿ
ਭੁਯੋ ਸੱਯਦ ਬੀਰ ਮਹਾਨ ॥੮॥ ਬਲੀ ਮੁਹੈਮਦ ਅਲੀ ਤਬਿ ਲੋ ਅਸਵਾਰ
“ਜ਼ਖਮ ਜਨੋਊ ਵਾਂਗ ਲਗਾ । “'ਗਾਨੂੰ ਪਿੰਛੇ ਨਾ ਹਫਿਆ । “( ਤੋਰ ਨੂੰ ) ਕੱਟ ਕੇ ਖੜਗ
ਨਾਲ । £ਗਵ ਭਾਨੂੰ । “(ਗਾਨੂੰ ਨੇ) ਪ੍ਰਾਣ ਤਜ ਦਿਤੇ । ਓਯੁੱਧ ਕੂਮਿਕਾ (ਵਿਚ) । “ਦੋਹਾਂ
ਪਾਸਿਆਂ ਦੇ । “ਕੋਈ ਪਿੱਛੇ ਨਾ ਹਟਿਆਂ। ੯ਕੁੱਠੇ ਧੜ ਮਿਲੇ ਪਏ .ਹਨ। ੯੧ ਕਿਸੇ ਦੇ) ਮੋਢੇ
ਕੱਟਕੇ ਸੁੱਟੇ ਪਏ ਹਨ । ""ਤਾੜਦੇ ਹਨ । "(ਕਈਆਂ ਦੇ) ਖੇਟ ਫਟਕੇ ਦੁਫਾਂੜੇ ਹੋਏ ਪਏ ਹਨ ।
੧ਲੋਟ ਧੋਣ, ਗੁਬਮ ਗੁੱਥਾ । #ਗੁਰਮਤ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਗੁਰ ਸਿੱਖ ਤਾਂ “ਕਬੀਰ ਸੁਰਗ
ਨਰਕ ਤੇ ਮੈ ਰਹਿਓ ਸਤਿਗੁਰ ਕੇ ਪਰਸਾਦਿ ॥ ਚਰਨ ਕਮਲ ਕੀ ਮਉਜ ਮਹਿ ਰਹਉ ਅੰਤਿ
ਅਨੁ ਆਦਿ ।/” ਇਸ ਪਦਵੀ ਦੇ ਚਾਹਵਾਨ ਟੈਂਦੇ ਹੈਨ; ਪਰ ਸਕਾਮ ਜੋਧਿਆੰ ਲਈ ਕਵਿ ਜੀ
ਸ਼੍ੂਰਗ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਕਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹਨ । 1ਪਾ:-ਤੁੱਡ ।

__ ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੨੬) ਰਾਸਿ ੬। ਅਸੂ ੧੦.
ਹਜ਼ਾਰ । ਮਰਯੋ ਸ਼ਮਸਖਾਂ ਅਯੋ ਤਹਿ ਭਯੋ ਖੇਤ ਬਿਕਰਾਂਰ ॥ ੯॥
ਰਸਾਵਲ ਛੋਦ॥ ਬਜਾਏ ਨਗਾਰੇ ।ਭਯੋ ਨਾਦ ਭਾਰੇ । ਤੁਵੈਗੇਂ ਚਲਾਈ ।
ਤੁਰੰਗੇਂ ਪਲਾਈ॥ ੧੦ ॥ ਇਤੈ ਸਿੱਖ ਬੀਰੈ । ਪਿਖੀ ਸ਼ੱਤ ਭੀਰੇ'। ਚਲੇ
ਆਇ ਐਸੇ। ਹੜ੍ਹਕੋ ਨੀਰ ਜੈਸੇ ॥ ੧੧ ॥ ਬਕੈਂ ੪ਮਾਰ_ਮਾਰੇ! । ਅਨੋਕੈ'
ਪ੍ਰਹਾਰੈ । ਲਗੈ ਬਿੰਦ ਗੋਰੀ । ਤੁਵੈਗਾਨਿ ਛੋਰੀ” ॥੧੨॥ ਜਮੇ ਪੈਰ ਨਾਂਹੀ ।
ਮਰੋ ਹੇਰਿ ਭਾਂਹੀ । ਗੁਰੂ ਸੂਰ ਭਾਗੇ। ਬਿਰੇ ਨਾਂਹਿ ਆਗੇ ॥ ੧੩ ॥ ਰਹੇ ਬੋਰ
ਸੂਰੇ। ਮਰੇ ਕੋਧ ਪੂਰੇ । ਇਕੋ ਸੂਰ ਆਯੋ । ਸੁ ਘੋਰਾ ਦੁਰਾਯੋ ॥ ੧੪ ॥ ਗੁਰੂ
ਸੈਗ ਭਾਖਾ । ਬਡੋ ਜੈਗ ਰਾਖਾਂ । ਲਰੇ ਪ੍ਰਾਨ ਹਾਨੇ। ਚਹੇ ਥੋਰ ਜਾਨੇ ॥੧੫॥
ਉਤੈ ਸੈਨ ਭਾਰੀ । ਸੁ ਆਈ ਅਗਾਂਰੀ। ਬਿਰਜੋ ਜਾਇ ਨਾਂਹੀ । ਕਹਯੋ
ਆਪ ਪਾਹੀ#।੧੬(ਦੋਹਰ॥ਸੁਨਿ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਜੀ ਕਹੋ: “ਸੈਗ
ਲਿਹੁ ਬੀਰ । ਹਤਹੁ ਮਲੋਛਨਿ ਕੋ ਤਹਾਂ ਥਿਰਹੁ ਥਾਨ ਧਰਿ ਧੀਰ॥੧੭॥
ਪਾਧੜੀ ਛ੮॥ ਗੁਰ ਪਠਜੋ ਬਹੁਰ ਸਿੰਘਾਂ ਉਚਾਂਰ । ਭਟ ਸੈਗ ਪੰਚ ਸੈ
ਬਲਿ ਉਦਾਰ । ਸ਼੍ਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਜਿਤ ਦਿਸ਼ਿ ਪਹਾਰ” । ਤਹਿ ਪਰਜੋ ਖੇਤ
ਜੂਬੇ ਜੁਬਾਰ ॥੧੮॥ ਹਯ ਕੋ ਧਵਾਇ ਮੈਦਾਨ ਹੇਰਿ”। ਛੋਰਤਿ ਤੁਵੈਗ ਮਾਰੇ
ਬਡੇਰਿ। ਇਮ ਚਮੂੰ ਜੁਗਲ ਮਿਲਿ ਆਪ ਮਾਂਹਿ । ਜਨੁ ਨਦੀ ਉਮਡਿ
ਇਕ ਬਾਨ ਜ਼ਾਹਿ ॥ ੧੯॥ ਅਰਣੋਦਯ ਸਮੈ ਹੋਯਹੁ ਸੁ ਆਇ । ਤੁਪਕਨਿ
ਤੜਾਕ ਨਾਦੈ ਉਠਾਇ । ਬਹੁ ਕਾਕ ਗ੍ਰਿੱਝ ਉਡਿ ਕੈ ਕ੍ਰਮੰਡਿ । ਗੋਮਾਯ“
ਬੋਲਿ ਮਾਸੈ ਭਖੰਤਿ ॥ ੨੦ ॥ ਗਨ ਫਿਰੀ ਜੋਗਨੀ ਰੁਧਰਿ ਪਾਨ । ਬਹੁ
ਖਾਇ ਮਾਂਸ ਕੌ ਤ੍ਰਿਪਤਿ ਠਾਨਿ । ਉਤ ਖਾਨ ਆਇ ਸ਼ਸਤ੍ਰਨਿ ਪ੍ਰਹਾਰਿ ।
ਕਟਿ ਗੋਏ ਸੁਭਟ ਕੇਤਿਕ ਸੁਮਾਰ“॥ ੨੧ ॥ ਦੁਹਿ ਵਿਸ਼ਨਿ ਰੌਰ ਮਾਚਯੋ
ਬਿਸਾਲ । ਗੁਲਕਾਂ ਲਰੰਤਿ ਗਿਰ ਪਰਤਿ ਜਾਲ । ਭਟ ਮਿਲਿ ਪਠਾਨ
ਹੱਲਾ ਸੁ ਕੀਨਿ । ਗਨ ਮੁਗ਼ਲ ਦੌਰ ਰਣ ਰੈਗ ਭੀਨ॥੨੨॥ਮੁਹੇਮਦ ਅਲੀ
ਬੋਲਯੋ ਗਰੂਰ । ਪਲਿਹੁ ਮਾਰਿ ਸਮੁਖ ਦੇਖੋ ਜੁ ਸੂਰ।ਰਣ ਥਲ ਛੁਟਾਇ
ਲੀਜਹਿ ਅਸ਼ੇਖ । ਅਬਿ ਭਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਲਿਹੁ ਨੌਨ ਦੇਖਿ” ॥੨੩॥ਸੂਨਿ ਤੁਰਕ
ਚਪੇ£ ਚਾਲੇ ਅਗਾਇ । ਇਕ ਬਾਰ ਦੌਰਿ ਰੌਰਾ ਮਚਾਇ । ਚਮਕੌਤਿ ਖੜਗ
ਪਕੜੇੜਿ ਢਾਲ । ਛਟਕੰਤਿ ਤੁਪਕ, ਬਮਕੈਤਿ ਜ੍ਰਾਲ” ॥੨੪॥ ਸਰਕੈਤਿ”
੧ਵੈਰ ਦੀ ਗੋੜ । ਚਲਾਈਆਂ । ₹ਪਹਾੜ (ਉੱਤਰ) ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਲ । “ਗਿੱਦੜ । “ਸ਼ੁਮਾਰ=
ਗਿਣਤੀ ਕਿੰਨੀ ਕੁ (ਕਰੀਏ) ,( ਅ) ਮਾਰ ਕੇ । ( ਏ) ਜ਼ਖਮੀ ਕਰਕੇ । #ਖਿਬੇ । “ਅਗਨ
ਊਗਲੱਡਦੀਆਂ ਹਨ । ਅੱਗੇ ਫ੍ਧੰਦੇ ਹਨ । ਵਘ-ਸਾਹੀ ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੨੭) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੧੦,

ਸੂਰ, ਹਰਖ ਤਿ ਹੂਰ । ਦਰੜੈਡਿ ਦੀਹ'$ ਗਰਜੈਡਿ ਭੂਰ । ਉਛਲੌਤਿ
ਜਾਤਿ, ਮਾਰੈਤਿ ਸ਼ੱਤ । ਖੜਕੈਤਿ ਮਿਲਤਿ,_ ਫੁਫਿਯੋਡਿ ਤਾ ॥੨੫॥
ਇਤ ਸੁਭਟ ਗੁਰੂਕੇ ` ਪਰਤਿ ਦੌਗਨਹਿੰ ਭਜੈ' ਖਾਨ ਬਿਤਿ ਕਟੈਂਤਿ ਟੌਰ
ਇਮ ਮਚਜੋ ਜੈਗ ਦਾਰੁਨ ਮਹਾਨ । ਗਨ ਬਿਥਰਿ ਲੋਬ ਪੋਥਨਿ” ਸਥਾਨ
॥ ੨੬॥ ਨਿਜ ਸੂਰ ਸੈਗ ਸਿੰਘੇ ਨਿਹਾਰਿ। ਤਿਨਿ ਕਹਜੋ ਬਾਕ ਉਚੇ
ਉਚਾਰਿ।ਇਹੁ ਪਿਖਹ ਮਲੇਛ ਜਿ ਸਮੁਖ ਆਇ।ਇਕ ਬਾਰ ਸ਼ਲਖ ਮਾਰੋ
ਰਿਸਾਇ!॥੨੭॥ ਇਮ ਕਹਤਿ ਚਲਯੋ ਆਰੀ ਰਿਸਾਇ । ਬਹੁ ਬਜਜੋ ਰਾਗ
ਮਾਰੂ ਸੁਹਾਇ। ਕਹਿ “ਮਾਰਿ ਮਾਰਿ? ਮਾਚਜੋ ਸੁ ਰੌਰ । ਮਿਲਿ ਪਰੇ
ਸੁਭਟ ਨਹਿ ਭਜਹਿੰ ਣੋਰਿ ॥੨੮॥ ਇਕ ਬਾਰ ਸ਼ਲਖ ਛੋਰੀ ਤੁਵੈਗ । ਪੁਨ
ਖੜਗ ਗਹੇ ਕਰਿ ਮਯਾਨ ਨੰਗਿ । ਕਟਿਯੈਤਿ ਅੰਗ; ਗਿਰਿਯੀਤਿ ਭੂਮਿ ।
ਲਫਕੰਤਿ ਬੀਰ, ਗਿਰ ਚ ਪਰਤਿ ਘੂਮਿ' ॥ ੨੯ ॥ ਗਨ ਤੁਰਕ ਮਾਰਿ ਗਿਰ
ਆਪਿ ਜਾਇ । ਗੁਰੁ ਕੇ ਜੁ ਸੂਰ ਸੈਮੁਖ ਰਿਸਾਇ। ਇਮ ਮਰੇ ਮਾਰਿ ਸਿੰਘੇ
ਨਿਹਾਰਿ । ਲਲਕਾਰ ਪਰਯੋ ਜਿਹ ਬਲ ਉਦਾਰ ॥ ੩੦॥ ਬਲਿ ਬਿੱਪ੍ਰ ਗੁਰੂ
ਪ੍ਰੋਧਾ ਸੁਭੱਟ । ਤਬਿ ਭਯੋ ਸਮੁਖ ਮਾਰੇ ਉਲੱਟ। ਜਿਸ ਵਿਗ ਕਮਾਨ ਲਗਿ
ਕਾਨ ਤਾਂਨ । ਧਰਿ ਪਨਚ ਚਲਾਂਵੜਿ ਤਾਕਿ ਬਾਨ ॥੩੧॥ ਬਡ ਗੁਰੁ
ਪ੍ਰਤਾਪ ਜਿਸ ਲਗਹਿ ਜਾਇ।ਤਨ ਤੁਰਕ ਢੋਰਿ ਪਾਰੈ ਪਰਾਇ।ਸਮ ਸਰਪ
ਸ਼ੂੰਕਤੇ ਚਲਹਿ ਤੀਰ । ਰਿਪੁ ਗਨ ਪ੍ਰਹਾਰਿ ਬੇਧਤਿ ਸਰੀਰ ॥ ੩੨ ॥ ਰਸ
ਬੀਰ ਰੂਪ ਮਾਨੋ ਕਰਾਲ । ਬਹੁ ਫਿਰਤਿ ਪ੍ਰਹਾਰਤਿ ਸ਼ੱਤ੍ਰ ਜਾਲ । ਦੁਹਿ
ਦਿਸ਼ਿੰਨ ਮਰੀ ਸਮੁਦਾਇ ਸੈਨ।ਜਨੁ ਥਕਤਿ ਬੀਰ ਕੀਨੀ ਸੁ ਸੈਨ॥੩੩
॥ ਇਮ ਹਤੋਂ ਤੁਰਕ ਤਬਿ ਹਾਲ ਚਾਲਿ” । ਪਿਖਿ ਅਲੀ ਮੁਹੈਂਮਦ ਰਿਸ
ਬਿਸਾਲ। “ਮੁਝ ਖਰੇ ਨਿਕਰ ਚਾਲੇ ਪਲਾਇ।ਕਯਾ ਕਹੈ ਲੋਕ ਕਿਮ ਭਾਜ
ਜਾਇ) ॥੩੪॥ ਘੋਰਾਂ ਭਜਾਇ ਸੋਰੇ ਸੁ ਬੀਰ। ਤਬਿ ਪਿਖੇ ਤਜਤਿ ਸਿੰਘਾ
ਜੁ ਤੀਰ । ਨਹਿੰ ਟਿਕਨਿ ਦੇਤਿ ਇਹ ਭਟ ਭਜਾਇ। ਪਿਖਿ ਭਯੋ ਸਮੁਖ
ਇਸ ਕੇ ਰਿਸਾਇ ॥੩੫॥ ਸਿੰਘੇ ਸੁ ਪਿਖਯੋ ਆਯੋ ਅਗਾਇ। ਇਹ ਤਕਹਿ
ਮੋਹਿ ਤੁਪਕਨ ਚਲਾਇ । ਹਯ, ਬਚਨਿ ਹੇਤ ਇਤ ਉਤ ਧਵਾਇ ।
"ਦਰੜ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਬਹੁਤਿਆਂ ਨੂੰ । "ਮਿਲਕੇ ਖੜਕਦੇ ਹਲ ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਤੇ ਫੁਫਦੈ ਹਨ ਅਸਤੂੰ !
ਬਆਪਣੀ ਬਾਂ ਤੇ ਹੀ ਖੜੇ ਕੇਟੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । “ਲੋਥਾਂ ਪਰ ਲੋਬ । “ਚੌਕ ਖਾਕੇ । #ਪਾਰ ੫ ਜਾਂਦਾ
ਹੈ (ਤੀਰ) । “ਹਲਚਲੀ (ਪੇ ਗਈ) ।

ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੨੮) ਰਾਸਿ ੬। ਅੰਸੂ ੧੧.
ਰਲ ਲਵ ਨ ਬਗਾਇ। ੩੬॥ ਤਬਿ ਤਾਕਿ ਤੁਪਕ ਛੋਰੀ
ਸੈਭਾਲਿ । ਛੁਟਿ ਲਗੀ ਗੁਲਕ ਹਯ ਕੇ ਉਤਾਨਗਸਿੰਘੇ ਸਮੇਤ ਗਿਰ ਪਰੜੋ
ਬਾਜ । ਦੇਖਤਿ ਅਨੰਦ ਤੁਰਕਨ ਸਮਾਜ ॥ ੩੭॥ ਬਨਿ ਸਾਵਧਾਨ ਧਨੁ”
ਲਿਯ ਸੈਭਾਰਿ । ਚਹੁ ਓਰ ਤੁਰਕ ਪਰਵਾਰ ਡਾਰਿ । ਘੇਰਯੋ ਸੁ ਬੀਰ ਕਰਿ
ਮਾਰਿ ਮਾਰਿ । ਤਬਿ ਤਕਹਿ ਤੀਰ ਮਾਰਹਿ ਜੁੜਾਰ॥੩੮॥ਜੋ ਨਿਕਟ ਹੋਤਿ
ਤਿਹ ਬਿਕਟਿ ਬਾਨ । ਫੋਰਹਿ ਸਰੀਰ ਕਰਿ ਹਾਨਿ ਪ੍ਰਾਨ । ਬਹੁ ਕਰਤਿ
ਸ਼ੀਪ੍ਰਤਾ ਤਜਤਿ ਤੀਰ । ਨਹਿ ਲਖਯੋ ਜਾਇ ਕਬਿ ਛੌਰਿ ਬੀਰ ॥। ੩੯॥
ਲਲਕਾਰ ਅਲੀਸੁਹੈਮਦ ਸੁ ਆਇ। ਮੈ ਹਤੋਂ ਇਿਸਹਿ ਨਹਿ ਭਾਜਿ
ਜਾਇ॥।ਤਬਿ ਲਗਜੋ ਤਾਕਬੈ ਤੁਪਕ ਧਾਰਿ।ਧਨੁ ਤਾਨਿ ਬ੍ਰਿੱਪਨੇ ਤੀਰਮਾਰਿ
॥ ੪੦ ॥ ਲਗਿ ਪਰਜੋ ਭਾਲ, ਗਿਰਿਗੀ ਤੁਵੇਗਪੁਨ ਪਰਜੋ ਆਪ, ਭਾਜਕੋ
ਤੁਰੋਗ । ਇਮ ਤੁਰਕ ਸੈਨਪਤਿ ਲੀਨਿ ਮਾਰਿ । ਨਹਿੰ ਫਰਯੋ ਆਪ ਸਿੰਘਾ
ਜੁੜਾਰ ॥ ੪੧॥ ਤਬਿ ਤੁਰਕ ਚਮੂੰ ਇਕ ਬਾਰਿ ਆਇ।ਅਨਗਨ ਤੁਵੈਗ
ਗੁਲਕਾਂ ਚਲਾਇ । ਕਰਿ ਮਾਰਿ ਮਾਰਿ ਹੱਲਾ ਸੁ ਕੀਨਿ । ਗੁਰੁ ਕੀ ਸੁ ਚਮੂੰ
ਪਰ ਓਜ ਦੀਨਿਂ॥੪੨॥ਬਿਰ ਪੈਦਲ ਸਿੰਘਾ ਲਗਤਿ ਘਾਇ'। ਰੁਪ ਰਹਯੋ£
ਬੀਰ ਨਹਿ ਪਗ ਉਠਾਇ । ਮਿਲਿ ਬਹੁਤ ਆਨ ਕਰਵਾਲ? ਸੈਗ । ਨਹਿੰ
ਚਲਯੋ ਪਾਇ ਕਟਵਾਇ ਅੰਗ ॥੪੩॥ ਹਇ ਖੰਡ ਖੰਡ ਮਿਲਿ ਗਯੋ ਖੇਤ।
ਹਤਿ ਰਿਪੁਨਿ ਚਹਤਿ ਰਿਸ ਕੇ ਸਮੇਤਜਬਿ ਸਿੰਘ ਇਵ ਲੀਨੋ ਸੈਘਾਗਿ
ਬਹੁ ਘਾਇ ਖਾਇ ਗਿਰਿ ਗੇ ਸੁਮਾਰਿ॥ ੪੪॥ ਹਲਿ ਚਲੀ ਚਮੂ ਮਹਿ,
ਮਰਿ ਬਿਸਾਲ੯। ਰਣ ਖੇਤ ਭਯੋ ਦਿਖੀਯਤਿ ਕਰਾਲ । ਸੁਧਿ ਗਈ ਗੁਰੂ
ਢਿਗ ਸੁਨਤਿ ਕਾਨਿ । ਕਰਿ ਕ੍ਰੋਧ ਆਪ ਭੇ ਸਾਵਧਾਨ ॥ ੪੫॥ ਦੋਹਰਾ ॥
ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਰਣ ਤੁਮਲ ਭਾਂ"ਮਰੇ ਹਜ਼ਾਰਹੁੰ ਬੀਗਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ
ਤਬਿ ਉਮਡਨਿ ਚਹਿੰ ਧਰਿ ਧੀਰ ॥ ੪੬ ॥ %੪ ਤੇ ਲੂ ਪਪ ਭੁਲ ੧ <ਸਮ ਭ8

ਅਲੀ ਮੁਹੇਮਦ ਸਿੰਘਾ ਪ੍ਰੋਹਤ ਬੱਧ' ਝਰਨਨੇ ਨਾਮ ਦਸਮ ਅੰਨ ॥ ੧੦ ॥

੧੧. [ਨੰਢਾ ਮਿਰਜ਼ਾਬੇਗ ਯੁੱਧ੍।
ਦੋਹਰਾ ॥ ਕਹਿ ਗੁਰੁ ਪੈਂਦੇ ਖਾਨ ਕੋ “ਤੁਰਕ ਸੈਨ ਸਮੁਦਾਇ। ਹੋਹਿ
ਨਿਬੇਰੋ ਹਤੇ ਤੇ ਤੇ ਇਸ ਬਿਧਿ ਕੀਜੈ ਦਾਇ:-॥ ੧ ॥ ਭੋਗ ਪੁਯਾਤ ਡੰਦ ॥
ਰਹੇ ਸੈਗ। ਜੋਧਾ ਸੁ ਥੋਂਰੇ ਹਮਾਰੇ । ਸਭੇ ਔਰ ਸੈਨਾ ਸੁ ਲੀਜੈ ਸੈਗਾਰੇ ।
"ਧਲੁਖ । 'ਕਠਨ / ਵੈਕਦੀਂ ਛੱਤ ਹੈ (ਤੀਰ) ਜੁਰਮਾਂ । ਜੋਰ ਪਾਯਾ । “ਜ਼ਖਮ ।#ੰਵਿਕ ਰਿਹ
“ਤਲਵਾਰ । ਮਰਕੇ ਗਿਰ ਗਿਆ । "ਵੇ ਡੇ ਨੂਰਮੇ ਦੇ ਮਾਰਿਆਂ । "?ਡਾਢੀ ਭਾਰੀ ਮੁੱਠਏੇੜ ।

___ਦ੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾ੫ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੨੯) ਗਾਸਿ ੬। ਅੰਸੂ ੧੧,
ਵਿਸ਼ਾ ਦੱਛਨੀ ਮੈਂ ਚਲੋ ਆਪ ਜਾਵੇ । ਤੁਵੈਗੇ' ਕਰੋ ਤਯਾਰਿ ਤੌੜੇ
ਮਿਲਾਵੋ । ੧॥ ਪਰਜੋ ਜੈਗ ਥਾਨੰ ਤਹਾਂ ਆ੫ ਜਾਵੈ । ਰਿਪੂੰ ਸਾਮੁਹੇ ਮਾਰਿ
ਗਾਢੀ ਮਚਾਵੇਂ । ਮਲੇਛੀ ਚਮੁ ਆਇ ਮੰਡੇਂ ਲਰਾਈ। ਬਧੈ' ਖੇਤ ਆਗੇ ਧਰੈ
ਪਾਇ ਧਾਂਈ ॥੨॥ ਤਬੈ ਖਾਨ ਪੈਂਦਾ ! ਪਰੋ ਧਾਇਐ ਐਸੇਬਟੇਰਾਂ ਪਿਖੇ ਤੇ ਗਹੇ
ਬਾਜ ਜੈਸੇ । ਧਰੈਂ ਤ੍ਰਾਸ ਭਾਜੈ' ਕਰਾਚੋਲ" ਮਾਰੋ । ਲਥੇਰੋ ਪਥੇਰੋ” ਭਟੈ
ਕਾਟਿ ਡਾਰੋ!॥ ੩॥ ਕਰਜੋ ਮੰਤ ਐਸੇ ਗੁਰੂ ਧੀਰ ਚਾਲੇ।ਬਜੈ ਬਿੰਦ ਧੋ ਸਠਿ
ਨਾਦੈ ਬਿਸਾਲੋ । ਤੁਵੈਗੇ' ਕਰੀ ਤਾਰਿ ਤੌੜੇ ਉਠਾਏ । ਕਸੀ `ਠੋਕਿ ਗੋਰੀ
ਪਲੀਤਾ ਮਿਲਾਏ॥੪॥ ਕਿਨੇ ਲੀਨਿ ਨੋਜ਼ਾ ਕਿ ਸਾਂਰੀ ਸੈਭਾਰੇ। ਕਿਨੂ ਚਾਂ੫$
ਸੈਂ ਬਾਨ ਜੋਹੇ ਸੋਚਾਰੇ' । ਗੁਰੂ ਤੁੰਦ ਤਾਜ਼ੀ“ ਕਿਯੋ ਆਪ ਚਾਲੋ।ਮਲੋਛਾਨਿ
ਧੈ ਕੋਪ ਜਾਗੋ ਬਿਸਾਲੇ॥ ੫॥ ਕਰਜੋ ਚਾਂਪ” ਸੱਜੀ“ ਕਠੋਰੇ ਕਰਾਲਾ ।
ਧਰੇ ਤੀਰ ਤੀਖ ਨਿਖੰਗੈ ਸੰਭਾਲਾਂ । ਕਰੀ ਛੂਕ ਬੀਰਾਨਿ ਪੈ ਮਾਰ ਮਾਝੀ ।
ਕਟੇ ਤੁੰਡ ਮੁੰਡੈ ਲਹੂ ਧੂਲਿ ਰਾਚੀ ॥੬॥ ਤੁਵੈਗੇਂ ਚਲੀ ਏਕ ਬਾਰੀ ਤੜਾਕੈ।
ਮਨੋ ਗਾਜ ਪੁੰਜੈ” ਗਿਰੈ ਪੈ ਕੜਾਕੈ । ਗਈ ਫੁੰਟ ਮੁੰਡੌ ਲਗੀ ਜੋਰ" ਗੋਰੀ ।
ਕਿਸੂ ਸੂਰ ਛਾਤੀ ਗਰੀ ਪਾਰ ਢੋਰੀ“॥ 7 ॥ ਕਿਸ ਬਾਂਹ ਟੂਟੀ ਗਿਰੇ
ਸ਼ਸਤੁ੍‌ ਭੂ ਮੈਂਰਿਦਾ ਬੇਧਿ ਕਾਹੂੰ ਖਰੇ ਬੀਰ ਘੂਮੈਂ ।ਕਿਸੂ ਲਾਤ ਟੂਫੀ ਗਈ
ਢੋਰਿ ਗੋਰੀ।ਕਿਤੇ ਪਾਨਿ''ਮਾਂਗੈ ਪਿਪਾਸਾ"ਨ ਥੋਰੀ॥੮॥ਹਜ਼ਾਰੋਂ ਮਰੇ ਬੀਰ
ਕੋਈ ਲੁਠੇਤੇ'"। ਕਿਤੇ ਘਾਇ ਖਾਏ ਸੁ ਕੋਈ ਉਠੰਤੇ । ਪਰਜੋ ਕੂਰ ਰੌਰਾ
ਹਲਾ ਹਾਲ ਹੋਈ । ਝਟਾ ਪੱਟ ਜੁੱਟੇ ਮਿਟੇ ਨਾਂਹਿ ਢੋਈ ॥ ੯ ॥ ਤੋਟਕ ੬੮॥
ਗੁਰ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਬੀਰ ਮਹਾਂ । ਚਲਿ ਆਇ ਪਿਖਜੋ ਰਣ ਰੈਗ ਜਹਾਂ ।
ਸਮ ਅੰਜੁਲ ਕੇ ਖਪਰੇ"'ਜੁ ਬਡੇ।ਧਨੁ ਜੇਹ ਅਰੋਪਤਿ" ਬ੍ਰਿੰਦ ਛਡੋਂ ॥੧੦॥
ਫਨਿ ਕੋ ਬਿਸਭਾਰਤਿ ਨਾਗ ਮਨੋ । ਚਲਿ ਸ਼ੂੰਕਤਿ ਬੇਗ ਸਮੇਤ ਘਨੋ ।
ਮੁਗ਼ਲਾਨਿ ਪਠਾਨਨਿ ਕੇ ਗਨ ਮੈਂ।ਲਗਿ। ਜਾਇ ਅਚਾਨਕ ਜਾਂ ਤਨੁ ਮੈਂ॥
੧੧॥ ਠਹਿਰੈ' ਨਹਿੰ;ਪਾਰ ਪਹੈਂ ਨਰ ਤੇ।ਅਗਵਾਰਿ ਖਰੋ ਬਿਧਤਾ ਸਰ ਤੇ"
ਲਗਿ ਬੇਧਤਿ ਦੋਇ ਕਿ ਤੀਨਿ ਨਚੋ । ਗੁਰੂਦੇਵ ਚਲਾਇ ਸਮੂਹ ਸਰੇ"
॥੧੨॥ਬਡ ਰੌਰ ਮਚਯੋ ਰਣ ਠੌਰ ਬਿਖੈ। ਭਟ ਮਾਰਤਿ ਕੈ ਮਰਤੇ ਸੁ ਦਿਖੈਂ।
"ਤਲਵਾਰ । "ਲੋਬੂ ਬੂ ਕਰੇ । “ਧਨੁਖ । 'ਚਿੱਲੋ ਵਿਚ ਜੋੜਿਆ । “ਤੇਜ਼ ਘੇੜਾ। ੬ਸੌੱਜੇ ਪਾਸੇ
“ਬਹੁਤੀ ਬਿਜਲੀਆਂ । ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ । ੯ਛੇਕ ਪਾਕੇ ਫੋੜਕੇ ਪਾਰ ਹੋਈ । ੧੯੦ਣੀ। ""ਤੇਹ ।
"ਕਲੁੱਛਦੇ ਹਨ। "੧ਸੁੱਕਾਂ ਵਤ ਚੌੜੇ ਤੀਰ। "ਧਨੁਖ ਦੇ ਦਿੱਲੇ ਵਿਢ ਜੋੜਕੇ। "“(ਜੇਕੋਈ ਉਸਤੋਂ)
ਐੱਗੇ ਹੋਰ ਵੀ ਖੜਾ ਹੋਵੇ (ਤਾਂ ਉਹ ਈੀ ਤਿਸ)ਤੀਰ ਨਾਲ ਵਿੰਨ੍ਹਿਆਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । “#ਬਹੂੰਭੈ ਬਾਣ /

_ ਸ਼੍ਰ! ਗੁਰ ਪੂਤਾਂਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੩੦) ਰਾਸਿ ੬। ਅਸੂ ੧੧.

ਹਯ ਬ੍ਰਿੰਦ ਕਿਤੇ ਹਿਹਨਾਵਤਿ ਹੈਂ । ਕਿਤ ਸੂਰ ਬਿਨਾ ਬਹੁ ਧਾਵਤਿ ਹੈ ॥
੧੩॥ ਗੁਲਕਾਂਨਿ ਲਗੇ ਕਿਤਿ ਭੂਮਿ ਲਿਟੈ' ।ਕਿਤਨੇ ਕੁ ਮਰੇ ਭਟ ਕਾਫਿ
ਸਟੈਂ । ਜੁਤਿ ਕੁਖਨ ਜ਼ੀਨ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਕਰੇ । ਅਸੁਵਾਰ ਸਮੇਤ ਅਨੇਕ ਮਰੇ॥
੧੪॥ ਸਵੈਯਾ ਵੰਦ ॥ ਮੁਗ਼ਲਸਖਾਂਨ ਸੁਨੀ ਸੁਧਿ ਗੁਰ ਕੀਆਪ ਚਵੇ ਛੋਰਤਿ
ਹੈਂ' ਬਾਨ । ਦੇਕ ਬਾਂਰ ਦਲ ਉਮਡ ਪਰਯੋ ਬਡ ਚਲਤਿ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਭਯੋ
ਘਮਸਾਨ । ਮੁਹਰੀ ਦਈ ਢੋਰਿ ਸੈਨਾ ਕੀ,ਹਟਿ ਪਾਛੇ ਕੇਤਿਕ ਤਜਿ ਬਾਨ।
ਕਿਤਿਕ ਕਾਲ ਸੇ ਕਰਹਿ ਨਿਬੇਰਨਿ ਸਰ ਮਾਰਤੜਿ ਸਤਿਗੁਰ ਸਵਧਾਨ?॥
੧੫॥ ਇਮ ਸੁਨਿ ਪੰਚ ਹਜ਼ਾਰ ਚਮੂੰ ਕਹੁ ਆਇਸੁ ਦਾਈ “ਅਰਹ ਅਗ:
ਵਾਇ। ਗਹਿ ਲੀਜਹਿ ਗੁਰ ਬਲ ਛਲ ਕਰਿਕੈ ਸਗਰੇ ਕਾਰਜ ਸਿਧ ਹੁਇ
ਜਾਇਘੇਰ ਲੋਹੁ ਚਹੁੰਦਿਸ਼ ਤੇ ਦਲ ਗਨ ਸੈਨ ਮਰੇ ਇਕਲੋ ਤਬਿ ਪਾਇ।
ਭਾਂਜਜੋ ਦਯੋ ਖੁਦਾਇ ਅਬਹਿ ਗੁਰ ਸ਼ਾਹੁ ਨਿਕਟਿ , ਦਿਹੁ, ਬਡ ਹਰਖਾਇ”
॥੧੬॥ ਸੁਨਿ ਆਗਜਾਂ ਭਟ ਪੰਚ ਹਜ਼ਾਰੋ' ਸ਼ਸਤ੍‌ ਸੈਭਰਿ ਤੁਹੌਗ ਚਲਾਇ।
“ਗਹਹ ਗੁਰੂ ਕਹੁ” ਬੋਲਤਿ ਧਾਏ “ਭਯੋ ਮਦੜ ਹਮ ਆਨਿ ਖ਼ੁਦਾਇ ।
ਬਾਜ ਸਹਤ ਲੇ ਚਲਹਿ ਜਿਯਤਿ ਕੌ, ਸ਼ਾਹੁ ਪ੍ਰਮੈਨ ਇਨਾਮ ਦਿਵਾਇਚਹੂੰ
ਅਲਪ ਤੇ ਕਯਾ ਲਰਿ ਸਾਂਕਹਿ ਇਕ ਬਿਰ ਪਰੋ ਸਕਲ ਹੀ ਧਾਇ? ॥੧੭॥
ਰਸਾਵਲ ਛੈਦ ॥ ਮਲੋਛੀ ਜੁ ਸੈਨਾ । ਮਿਲੀਨੈਂਜੋਗ ਐਨ'। ਕਹੈਂ£ਮਾਂਰ ਮਾਰੇ
ਹਥਜਾਰੈ ਸੈਭਾਰੈ ॥੨੮॥ ਬੰਦੂਕੈਂ ਸੇਭਾਰੀ । ਬਰੂਦੈ ਸੁ ਡਾਰੀ । ਕਸੀ ਦੋਇ
ਗੋਰੀ । ਗਜੈ ਠੋਕਿ ਛੋਰੀ॥ ੧੯॥ ਪਲੀਤੋਂ ਮਿਲਾਏ।ਸ ਤੋੜੇ ਡੰਭਾਏ'।ਕੜਾਂ
ਕਾੜ ਛੁੱਟੈਂ । ਭਟੈ ਲਾਗਿ ਫੁੱਟੋਂ ॥੨੦॥ ਕਟਜੋ ਦੌਰਿ ਹੱਲ॥ਰਟੰ ਖੇਤ ਮੱਲਾ
ਪ੍ਰਹਾਰੀ ਕ੍ਰਿਪਾਨੈ' । ਬਡੇ ਬੀਰ ਹਾਨੌ ॥ ੨੧॥ ਗੁਰੂ ਬਾਨ ਛੋਰੇ । ਚਲੇ
ਬੇਗ ਘੋਰੇ।ਜਿਸੇ ਜਾਇ ਲਾਰੀ' । ਤਬੈ ਪ੍ਰਾਨ ਤਕਾਰੈ॥੨੨॥ਦਲੀ ਮੇਘ ਘੋਰੇਂ
ਸੋ ਗੋਰੀ ਕਿ ਓਰੇ” । ਪਰੈ ਏਕ ਬਾਰੀ । ਹਲਾਹੂਲ ਭਾਰੀ ॥ ੨੩ ॥ ਗਿਰੇ
ਮੂਰਛਾਏ । ਮਨੋ ਨੀਂਦ ਪਾਏ । ਕਿਤੇ ਪ੍ਰਾਨ ਹਾਨੈ । ਕਿਨੇ ਰੋਸ ਠਾਨੇ॥੨੪॥
ਸੈਯਾ ॥ ਪੰਜ ਹਜ਼ਾਰ ਪਰੇ ਲਲਕਾਰ ਤਵੈਗਠਿ ਮਾਰ ਕੈ ਗਾਰਿ ਮਚਾਈ ।
ਚੇਤ ਬਿਖੈ ਜਿਮ ਮੇਘ ਘਟਾ ਬਨਿ ਓਰਨ ਕੀ ਬਰਖਾ ਬਰਖਾਈ । ਸੂਰ ਘਰੇ
ਜਿਮ ਖੇਤ ਪਕਯੋ ਇਕ ਬਾਰ ਹੀ ਮਾਰਿ ਕੈ ਭੂਮ ਗਿਰਾਈ। ਤੀਰ ਗੁਰੂ ਕੇ

ਜਗ ਵਿਚ ਠੀਕ ਰੁੱਝ। “ਤੋੜੇ ਦਾਰੇ । <ਫੌਜ ਹੈ ਬੱਦਲ ਭਜਾਨਕ (ਵਾਂ) । ੧(੩) ਓਹ
ਗੋਲੀਆਂ ਹੰਨ ਕਿ ਗੜੇ । ਵਘਾ:=ਜੁਫੀ ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੩੧) ਗਸਿ ੬। ਅੰਸੂ ੧੧.

ਸ਼ਮੀਰ ਬਹੇ ਦਲ ਵਾਣ ਗਯੋ ਨਹਿੰ ਧੀਰਜ ਪਾਈ' ॥ ੨੫॥ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿ-
ਗੋਵਿੰਦ ਚਾਂਪ ਕਠੋਰ ਤੇ ਯੌ' ਖਪਰੇ ਖਰ ਮਾਰਤਿ ਹੈ'। ਤੇਜ਼ ਤਰੰਗ ਕਰੇ
ਬਿਚਰੈਂ,ਜਿਤ ਬ੍ਰਿੰਦ ਰਿਪੁ ਤਿਤੁ ਡਾਰਭਿ ਹੈਂ।ਲਾਗਤਿ ਹੀ ਉਥਲੋ' ਹਯਤੇ
ਮਰਿ ਜਾਤਿ ਨ ਬਾਕ ਉਚਾਰਤਿ ਹੈ।ਸੂਰ ਬਜ਼ੈ ਨ ਤੁਹੋਗ਼ ਬਚੈ,ਜਿਸ ਅੰਗ
ਲਗੈ ਨ ਸੈਭਾਰਤਿ ਹੈ ॥ ੨੬ ॥ ਤੀਗੰਨ ਕੀ ਪਿਖਿ ਲਾਘਵਤਾ” ਜਿਨ ਤੇ
ਹਤਿ ਸੈਂਕੜੇ ਸੂਰ ਭਏ।ਵੇਰ ਟਰੈਂਨ ਬਿਰੇ ਗੁਰ ਅੱਗੂ,ਸਮੱਗ੍ਹੀ ਉੱ'ਗ੍ਰਾੱਨ
ਧੀਰ ਲਏ । ਖਾਨ ਬਡੇ ਮੁਗ਼ਲਾਨ ਕੀ ਸੈਨਿ ਕਿ ਸੱਯਦ ਸ਼ੇਖ ਬਿਸਾਲ
ਤਏ” । ਦੇਖਹੁ ਕਯ; ਨ ਚਮੂੰ ਢਿਗ ਦੀਰਘ ਘੇਰੋ ਚਹੁੰਦਿਸ਼,ਲੋਹ ਜਏ”
॥ ੨੭॥ ਯੌ ਕਹਿ ਪੀਸ ਕੈ ਦਾਂਤ ਪਰੇ ਗੁਰੁ ਉਪਰ ਏਕ ਹੀ ਬਾਰਿ ਘਨੇ ।
ਹੋਤਿ ਭਏ ਬਿਰ ਥੈਭ ਮਨੋ ਗਨ ਛੋਰਤਿ ਬਾਨ ਕੋ_ ਕੋਪ ਸਨੋ । ਅੱਗ੍ਹ ਜੁ
ਆਵਤਿ ਤਾਂ ਉਥਲਾਵਤਿ ਜਹੋਂ ਬਡ ਗਾਜ ਮੁਨਾਰੇ ਹਨੰ।ਕਾਨ ਪ੍ਰਮਾਨ ਲੋ
ਤਾਣਿ# ਚਲਾਵਤਿ ਮਾਰੇ ਅਨੇਕ ਹੀ_ਕੌਨ ਗਿਨੋ ॥ ੨੮॥ ਪੂਰਬ ਮੰਤ੍ਰ
ਕਰਯੋ ਭਿਸ਼ ਹੇਤੁ” ਹਟੇ ਗੁਰੁ ਪਾਛੋ ਤਜੇ ਰਣ ਥਾਨਾਂ । ਦੇਖਿ ਮਲੋਛ ਬਡੇ
ਉਮਡੇ ਗੰਬ੍ਰਯਾਰ ਪ੍ਰਹਾਰ ਕਰੈ' ਘਮਸਾਨਾ।ਯੋ' ਕੜਕੀ ਇਕ ਬਾਰਿ ਤੁਵੈਗ
ਮਨੋ ਤੜਿਤਾ ਗਨ ਗਾਜ ਮਹਾਨਾ' । ਦੌਂਪ ਤੇ ਉਪਰਿ ਧਾਇਪਰੇ ਜਿਨਕੋ
ਤਨ ਕਾਲ ਮਹਾਂ ਨਿਯਰਾਨ' ॥੨੯॥ “ਭਾਜਿ ਨ ਜਾਇ ਗੁਰੂ ਰਣ ਛੋਰਿ ਕੈ
ਪੇਰਹੁ ਕਯੋਂ ਨ ਹਟਯੋ ਜਿ ਪਿਛਾਰੀ । ਸ਼ਾਹੁ ਚਮੂੰ ਬਡ ਜਾਇ ਅਰਜੋ ਨਹਿ
ਬਾਂਹਨੀ ਸੈਂਗ ਅਥੈ ਬਹੁ ਮਾਰੀ"7ਯੋ' ਕਹਿ ਆਪਸਿ ਮੋਂ ਉਮਡੇ ਕਰਵਾਲ
ਕਰਾਲਨਿ ਥੈਂਚਿ ਨਿਕਾਰੀ । ਬ੍ਰਿੰਦ ਬਡੀ ਲਿਸ਼ਕੇਂ' ਕਰ ਬੀਰਨਿ"" ਜਜੋਂ
ਤੜਿਝਾ ਗਨ ਰੂਪ ਕੋ ਧਾਰੀ ॥੩੦॥ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਕੀ ਗਤਿ ਦੇਖਿ ਤਬੈ ੜਖੜੂ
ਸਿਖ ਜੈਤ ਨੋ ਬਾਕ ਉਚਾਰੇ । “ਰਾਵਰ ਕੇ ਹਟਿ ਆਂਵਨਿ ਤੇ ਇਹ ਧਾਇ
ਮਲੋਛ ਪਰੇ ਅਬਿ ਸਾਰੇ । ਆਪ ਕੇ ਬੀਰ ਧਕਾਇ ਲਿਏ ਰਣ ਖੇਤ ਮਹਾਂ
ਕਰਿ ਜੋਰ ਨਿਕਾਰੇ । ਧੀਰ ਧਰੋ ਸੁ ਗ਼ਰੀਬ ਨਿਵਾਜ ਹਤੈ' ਇਨ ਕੋ ਤੁਮਰੇ

“ਗੁਰ੍ਹ ਜੀ ਦੇ ਤੀਰ (ਮਾਨੋ) ਵਾਯੂ ਵਗੀ ਹੈ ( ਜਿਸ ਨਾਲ ਵੋਰੀ ) ਦਲ ( ਦੀਆਂ ਘਣਾਂ ) ਪਾਣ
ਗਈਆੰ ਤੇ ਫਿਕ ਨਾਂ ਸਕੀਆਂ । “ਫੁਰਤੀ । “ਸਾਂਹੇ ਹੀ ਚੈਰੋ (ਸੂਰਮੇ) । “ਤਿਆਰ ਬਰਤਿਆਰ
ਹੋਏ, (ਅ) ਤਧੇ । “ਜੇ; ਜੀਤ । “ਕੰਨ ਤੀਕ ਖਿਢਕੇ । “ਪਹਿਲੀ ਸਲਾਹ ਜੋ (ਪੈਂਦੇ ਖਨ ਨਾਠਨ
ਕੀਤੀ ਸੀ ਜੈ ਦੱਖਣ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ ਸੀ)ਉਸ ਲਈ'''। ਮਨੋ ਬੜੀਆਂ ਬਿਜਲੀਆੰ ਗੱਜੀਆਂ ਹਨ।
ਦਜਿਨ੍ਹੀ ਦੇ ਤਨ ਦੀ ਸੌਤ ਨੌਜੇ ਆਈ ਹੈ । "ਮਾਰ ਲਓ । "ਸੂਰਮਿਆਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ |

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਗੂਰਜ । (੨੮੩੨) ਰਾਸਿ ੬। ਔਸੂ ੧੧.

ਲਲਕਾਰੇ! ॥ ੩੧ ॥ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਬੀਰ ਬਹਾਦੁਰ ਬਾਕ ਕਹਜੋ “ਇਨ
ਆਵਨਿ ਦੀਜੈ । ਜਾਨਿ ਕੈ ਬਾਨ ਤਜਯੋ ਹਮ ਨੇ; ਅਗਵਾਇ ਬਧੈਂ ਚਿਤ
ਚੋਂ੫ ਪਤੀਜੈ । ਏਕ ਹੀ ਬਾਰਿ ਕਰੈ' ਕਟੀਯਾ, ਮਟੀਯ' ਜਿਮ ਸੋਟਿ ਤੇ
ਫੋਰਨਿ ਕੀਜੈ'। ਮਾਰੋ ਤੁਵੈਗਨ ਤੇ ਗਲਕਾਂ ਅਰ ਤਯਾਰ ਰਹੋ ਅਬਿ ਜੈਗ
ਦਿਖੀਜੈ! ॥ ੩੨॥ ਦੋਹਰਾ ॥ ਇਤਿ ਐਸੇ ਈ ਕਹਤਿ ਥੇ ਆਯੋ ਪੈਂਦੇਖਾਨ ।
ਬਿਧੀ ਚੈਦ ਜਿਹ ਸੈਗ ਹੈ ਪਰੇ ਜੈਗ ਪਰ ਆਨ ॥ ੩੩ ॥ ਅਜਬ ਤਮਾਂਚਾਂ
ਗ਼ਜ਼ਬ ਕੋ ਲਗੜੋ ਮਲੋਛਨਿ ਅੰਗ । ਕੁਰਜਹਿੰ ਧਾਨਾ ਭਾਠ ਜਿਮ” ਛੂਣੀ
ਸ਼ਲਖ ਤੁਵੈਗ ॥ ੩੪ ॥ ਚਾਚਰੀ ਫੋਦ॥ ਤੁਵੈਗੇਂ । ਨਿਸੈਗੇਂ । ਉਠਾਈ ।
ਚਲਾਈ ॥੩੫॥ ਦਗੋਰੀ । ਕਿ ਛੋਰੀ । ਪਲੀਤੇ । ਧੁਖੀਤੇ ॥੩੬॥ ਉਲੱਦੇ ।
ਪਲੱਦੇ। ਦਬੱਟੇ”। ਨ ਲੱਟੇ'॥੩੭॥ਕੜਾਕੇ। ਤੜਾਕੇ। ਸੁ ਨੇਜੇ। ਜੁ ਤੇਜ਼ੇ
॥੩੮॥ ਉਠਾਏ । ਕ੍ਰਮਾਏ । ਲਗਾਏ । ਧਸਾਏ॥੩੯॥ ਕ੍ਰਿਪਾਨੈ' । ਮਹਾਨੈ' ।
ਨਿਕਾਸੀ । ਪ੍ਰਕਾਸ਼ੀ ॥੪੦॥ ਚਲਾਈ । ਲਗਾਈ । ਪ੍ਰਕਾਟੇ ਨ ਹਾਟੇ॥੪੧॥
ਅਚਾਨੋਂਪ੍ਰਹਾਨੇ। ਅਰਾਤੀ।ਕਿ ਘਾਤੀ॥੪੨॥ ਹਥਜਾਰੇ । ਉਘਾਰੇ। ਉਭਾਗੇ।
ਪ੍ਹਾਰੇ੪੩॥ ਦੁ ਹੱਲੇ।ਸੁ ਹੱਲੇ। ਇਕੱ ਲੋ । ਧਕੱਲੋ॥੪੪॥ਅਰੇ ਹੈ' । ਖਰੇ
ਹੈ'। ਮਰੇ ਹੈਂ, ਤਰੇ ਹੈਂ ॥ ੪੫॥ ਉਚਾਰੈ'। ਪੁਕਾਰੈਂ । ਪ੍ਰਹਾਰੈਂ। ਸੈਂਘਾਰੈਂ ॥
੪੬॥ ਸਿਰਬਿੰਤੀ ੬੮॥ ਪੈਂਦੇ ਖਾਂ ਬਡ ਜੋਧਾ ਪਰਜੋ ਰਿਸਾਇ ਕੰ। ਖੜਗ ਹਾਥ
ਬਡ ਕ੍ਰੋਧਾ ਕਰਹਿ ਪ੍ਰਹਾਰਿ ਕੈ । ਜਿਨ ਆਗਾ ਬਡ ਰੋਧਾ“ ਮਾਰੇ ਧਰਿ ਪਰੇ।
ਜਾਤੀ ਮਲਕ ਜਿ ਪ੍ਰੇਧਾ ਹਤਿ ਹਤਿ? ਤਾਂ ਰਰੇ੯'”॥ ੪੭ ॥ ਨੰਦਾ ਸਿੱਖ
ਪਿਰਾਗਾ ਤੇਂਗੇ ਧੂਹਿ ਕੈ । ਸੁਭਟਨਿ ਕਾਟਨਿ ਲਾਗਾ ਤੁਰੰਗ ਵੰਦਾਇ ਕੈ।
ਮਾਰੇ ਰੋਕਤਿ ਆਗ ਝਟ ਪਟ ਗਿਰ ਪਰੇ।ਜੈਗ ਭੀਮ ਬਡ ਜਾਗਾ ਜੋਗਨਿ
ਹਸਤਿ ਹੈਂ ॥੪੮॥ ਲੋਹੂ ਖੱਪਰ ਭਰਤਿ ਅਘਾਵਤਿ ਪਾਵੜੀ । ਰਿਦੇ ਹਰਖ
ਕੋ ਧਰਤਿ ਸੁ ਤਾਲਿ" ਬਜਾਵਤੀਭੂਤ ਪ੍ਰੇਤ ਗਨ ਫਿਰਤਿ ਖਾਇ ਡਕਰਾ-
ਵ3%। ਆਂਤੁਨ ਮਾਲਾ ਕਰਤਿ ਹਸਤਿ ਬਹੁ ਨਾਚਤੇ॥੪੯॥ ਭੇੜ ਪਇਆ
ਤਰਵਾਰੀ' ਬਰਛੇ ਠੇਲਿਕੈ"।ਅਤਿ ਕਾਲੀ ਕਿਲਕਾਰੀ ਆਮਿਖ ਭੱਖਿਕੈ।
ਜਿਵੇਂ ਸੇਟੇ ਨਾਲ਼ ਮਟਕੀ ਤੋੜ ਦੇਈਦੀ ਹੈ । "ਜਿਵੇ ਭੌਨੀ ਵਿਚ ਧਾਈ' ਕੁੱਜਦੇ ਹਨ।
ਭਪਲਟਾਕੇ । ੯ਦਬਾਏ । “ਹਟੇ ਨਹੀਂ! ੬ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੱਟੇ । “ਅਚਾਨਕ ਹੀ । "ਦੇਹ ਪਾਸਿਆਂ
ਦੇ।੯ਰੋਕਿਆ । "”ਡਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ “ਆਰ ਲੋ, ਮਾਰ ਲੋ? । "ਤਾੜੀਆਂ । "ਡਕਾਰ ਮਾਰ
ਕੇ। "੩ਕੱਢਕੇ; ਅਗੇ ਨੂੰ ਵਧਾਕੇ । #੫:-ਹੜਹਿ ਤਤਾਰਦੇ=ਤੀਰ ਮਾਰਦਾ ਹੈ ।

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੩੩) ਗਾਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੧੨,
ਆਂਤ੍ਰੇ ਗਹਤਿ ਉਡਾਰੀ ਗਰੀਬ ਕਿ ਚੋਗ ਹੈਂ” । ਕਾਕਾਰੁ ਕੋਕ ਪੁਕਾਰੀ
ਦਾਰੁਨ ਸ਼ਬਦ ਤੇ॥੫੦॥ ਨੰਦਾ ਗੁਰੂ ਅਗਾਰੀ ਖੈਂ'ਚਿ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਕੋ। ਵਾਹਤਿ
ਵਾਰੋ ਵਾਰੀ ਮੁਗ਼ਲ ਪਠਾਨ ਕੋ । ਔਰਹਿ ਭਾਂਹਿ ਦੇ ਮਾਰੀ ਧਰਹਿੰ ਨ ਪ੍ਰਾਨ
ਕੋ । ਜੁੱਟਯੋ ਬੀਰ ਜੁਬਾਰੀ ਸ਼ੱਤਨਿ ਹਾਨਿਕੋ ॥੫੧॥ ਤੁਰਕ ਪਰੇ ਅਰਿ-
ਰਾਇ ਸੁ ਨੰਦਾ ਘਿਰ ਗਯੋ । ਗੋਲਕਾਂ ਚਲਿ ਸਮੁਦਾਇ ਤੁਰੈਗਮ ਹੜਿ
ਭਯੋ । ਚਹੁੰਦਿਸ਼ਿ ਮਹਿੰ ਰਿਪ ਆਇ ਪ੍ਰਹਾਰਹਿੰ ਏਕ ਕੇ । ਸਭਿ ਤੇ ਅੰਗ
ਬਚਾਇ ਹਤੇ ਗਨ ਸੁਰਮੇ ॥ ੫੨॥ ਖੜਗ ਟੁਟਸੋ ਜਿਸ ਕਾਲ਼ ਨਿਰਾਂਯੁਧ
ਹ੍ਰੈ ਗਯੋ । ਮਿਰਜ਼ਾਬੇਗ ਬਿਸਾਲ ਲਾਤ ਤੇ ਗਹਿ ਲਯੋ । ਐੱਚ ਉਤਾਰਿ
ਉਤਾਲ ਨਹੀਂ' ਸ਼ਰਮ ਕਿਛੁ ਕਿਯੋ” । ਅਵਨੀ ਪਰ ਤਿਹ ਭਾਲ ਮਹਾਂ ਬਲ ਤੇ
ਦਿਯੋ ॥੫੩॥ ਦੋਹਾ ॥ ਨੰਦਾ ਚਾਹਤਿ-ਖੜਗ ਕੋ ਇਸ ਤੇ ਲੈਹੌ' ਛੀਨਿ-4
ਮਿਰਜ਼ਾਬੇਗ ਸੈਕਾਰਿਕੈ ਭਰਿ ਕੌਰੀ ਮਹਿ -ਲੀਨਿ ॥ ੫੪ ॥ ਚੌਪਈ ॥
ਮੁਸ਼ਟ" ਯੁੱਧ ਦੋਨਹੁੰ ਅਰ ਪਰੇਘਾਵ ਕਰਨਿ ਤੇ ਭਟ ਹਟਿ ਖਰੇ।ਪਿਖਿਨਿ
ਲਗੇ ਡਿਨ ਦੁਹਨ ਤਮਾਸ਼ਾਂ । ਮੁਗ਼ਲ ਸਿੱਖ ਰਨ” ਮਹਦ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਾ ॥੫੫॥
ਕਬਹਿ ਮੁਸ਼ਟ ਕਬਿ ਹਤਹਿੰ ਤਮਾਢੇ” ।ਕਬਿ ਕੌਰੀ” ਕੋ ਭਰਿ ਰਿਸਰਾਚੇ 1
ਹਿਤ ਗੇਰਨ ਕੇ ਓਜ ਲਗਾਵੈਂ । ਚਪੇ ਬੀਰ ਜੁਗ ਜੈਗ ਮਚਾਵੈ' ॥ ੫੬॥
ਬਦਨ ਬਿਲੋਚਨ ਜਿਨ ਕੇ ਲਾਲ । ਅੰਗਨਿ ਰ੍ਰੰਦਤਿ,ਰੂਪ ਕਰਾਲ।ਸੈਨ
'ਮਲੇਛੀ ਅਪਰ ਜੁ ਆਈ । ਤਿਨ ਕੀ ਸ਼ਲਖ ਛੁਰੀ ਅਗਵਾਈ ॥ ੫੭ ॥.
ਤਿਨ ਤੇ ਕਿੜਿਕ ਲਗੀ ਜਬਿ ਗੋਰੀ।ਦੇਹਿ ਦੁਹਨਿ ਕੀ ਬਹੁਥਲ ਫੋਰੀ"੧
ਗ੍ਰੰਦਝਿ ਅੰਗ"ਦੁਊ ਧਰ ਡਾਰੇ।ਚਢਿ ਬਿਵਾਨ ਇਕ,ਸੁਰਗ ਸਿਧਾਰੇ॥੫੮॥
ਇੱਤੇ ਸਰ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਰਜ ਫ੍ਿੰਬੇ ਖਟ ਾਸੇ'ਨੰਦਾ ਮਿਰਜ਼ਾ ਬਕਕਧ' ਬਰਨਨੇ ਨਾਮ ਇਕਾਦਸ਼ਮ ਅੰਸਹ ॥ ੧੧ ॥

੧੨, . [ਤੋਤਾ ਤਿਲੋਕਾ; ਅਨੰਤਾ) ਨਿਹਾਲੂ ਬੁੱਧ] ।
ਝੋਜ਼ਗਾ ॥ ਦੁਹਿਦਿਸ਼ਿ ਤੇ ਗੁਰ ਦਲ ਪਰਯੋ ਭਈ ਤੁਵੈਗਨਿ ਮਾਰਿ । ਗਿਰੇ
ਬੀਰ ਸੈਗ੍ਾਮ ਮਹਿ ਭਾਗੇ ਕਿਤਿਕ ਸੁਮਾਰਿ”॥ ੧ ॥ ਚੌਪਈ ॥ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿ
ਗੋਵਿੰਦ ਕੇ ਬਡ ਜੋਧਾ । ਕਰੀ ਲਥੇਰ ਪਥੇਰ ਸੁ ਕ੍ਰੋਧਾ । ਉੱਦੋ,ਦਾਊ,ਦੋਇ

“ਗ੍ਰਿਬਾਂ ਹਨ ਕਿ ਪਤੇਗਾਂ ਹਨ ਮਾਨੋ । ਕਾਕ=ਕਾਂ। <ਕੈਕ=ਇਕ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਪੰਛੀ ਚੀਲ
ਵਰਗਾਂ, ਜਿਸ ਦੇ ਖੰਭ ਤੀਰਾਂ ਨੂੰ ਲਾਉਂਦੇ ਸਨ । ਚਿੱਟ ਚੀਲ । “ਖਿਚ ਕੇ ਘੋੜੇ ਉਤੋਂ ਲਾਹ
ਲਿਆ ਛੇਤੀ ਨਾਲ ਹੀ ਕੋਈ ਦੇਰ ਨ ਕੀਤੀ । “ਮੁੱਕਿਆਂ ਦਾ । ੬ਮੁਗਲ ਤੇ ਸਿੱਖ ਦਾ ਦੈਗ ।
?ਚੰਪੇੜਾਂ । "ਜੱਵੀ । “ਅੰਗ 'ਗੁੰਦੇ ਹੋਏ, ਭਾਵ ਇਕ ਦੁਜੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ । “ਕਈਆਂ ਬਥਾੜ੍ਹਾਂ
ਫੋਂ ਫੂੱਟ ਗਈ । "ਭਾਵ ਜੇਂਵੀਆਂ ਪਾਈਆਂ ਪੁਵਾਈਆਂ । "ਜ਼ਖਮੀ ਰੋਕੇ |

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੩੪) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੧੨,
ਹਰੀ ਕੈ। ਅਮੀਆੰ; ਹੇਹਰ ਮੁੱਖ ਅਨੀ_ਕੈ" ॥ ੨ ॥ ਰਿੰਬਾਵਾ ਮੁਹਰੂ ਬਡ
ਬੀਰ । ਮੋਹਨ ਅਪਰ ਗੁਪਾਲਾ ਧੀਰ । ਜੈਤਾ; ਤੋਤਾ; ਕਿਸ਼ਨ; ਨਿਹਾਲੂ ।
ਨਾਂਮ ਪਿਰਾਗਾ ਸ਼ੂਰ ਬਿਸਾਲੂ ॥ ੩॥ ਤਖਤੂ; ਦਯਾਲ; ਤਿਲੋਕਾ, ਧੀਰਾਂ 1
ਵਿਨ ਹੀਰਾ ।ਪੈੜਾ ਆਦਿਕ ਕੌਨ ਗਨੀਜਾਹਿ। ਗੁਰ ਸੈਨਾ

ਮੁੱਖਿ ਜਨੀਜਹਿ ॥ ੪ ॥ ਜਾਤੀ ਮਲਕ ਬਿੱਪ੍ ਬਡਿ ਜੋਧਾ । ਸੋਢੀ ਬੈਸ
ਸਭਨ ਕੌ ਪ੍ਰੋਧਾਂ । ਜੇਠਾ, ਬਿਧੀਦੇਦ ਬਲਵੇਤਾ । ਪੈਂਦੇ ਖਾਨ ਬੀਰ ਅਤਿ-
ਯੈਤਾਂ ॥੫॥ ਬਾਬਕ ਨਾਮ ਰਬਾਬੀ ਪਾਸਾਂ । ਆਯੁਧ ਬਿੱਦਯਾ ਕੋ ਅੱਕਤਾਸ।
ਇਹ ਤਿਹ ਸਮੈਂ ਭਏ ਰੋਗ ਰੱਤੇ । ਚਲੀ ਕ੍ਰਿਪਾਨੈ ਰਿਸ ਭਰਿ ਤੱਤੇ ॥੬॥
ਉਤ ਲੁਤਵੁੱਲਹਿ ਖਾਨ” ਬਹਾਦਰ । ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਰਾਖਹਿ ਜਿਸ ਆਦਰ ।
ਪੁਨ ਇਸਮਾਇਲਖਾਨ ਚ਼ਮੂੰ ਪਤਿ । ਜੋ ਜਾਨਤਿ ਹੈ ਜੁੱਧ ਕਰਨਿ ਅਤਿ ॥
੭॥ ਦੁੰਦੇ ਖਾਨ, ਬਹਾਦਰ ਖਾਨ । ਇੱਤਯਾਦਿਕ ਬਡ ਬੀਰ ਪਠਾਨ ।
ਸੱਯਦ ਇਕ ਦਿਦਾਰਲੀ” ਭਾਰ।ਬਲੀ ਕੇਗ, ਦਲ ਬੇਗ ਉਦਾਰਾ॥੮॥ ਇਸ
ਤੇ ਆਦਿ ਮੁਗ਼ਲ ਸਿਰਦਾਰ । ਜਿਨ ਸੇਗ ਸੈਨਾਂ ਕਈ ਹਜ਼ਾਰ । ਰੌਰਾਂ ਪਰੜੋ
ਸਭੀ ਢੁਕ ਪਰੇ । ਦੁਹਿਦਿਸ਼ ਕੇ ਜੋਧਾਂ ਥਿਰਿ ਅਰੇ॥੯॥ ਭੁਧੰਗ ਪ੍ਰਯਾਤ ਛੋਦ॥
ਦਉ ਬੀਰ ਬਾਂਕੇ ਗੁਰੂ ਕੇ ਬਧਾਏ । ਬਿਧੀਚੇਦ ਪੈਂਦਾ ਰਿਦੇ ਰੋਸ ਆਏ ।
ਮਲੋਛੀ ਚਮੂੰ ਸਿੰਧ ਜੈਸੀ ਬਿਸਾਲਾ। ਬਰੇ ਮੱਛ ਦੋਨੋਂ ਹਲਾ ਚਾਲ ਘਾਲਾ ॥
੧੦ ॥ਤੁਵੈਰੀਂ ਚਲਾਈ,ਦਈ ਦਾਸ ਪਾਸੇ'। ਗਹੇ ਵੇਰ ਨੇਜ਼ੇ ਉਭਾਰੇ ਹੁਲਾਸੇ।
ਪਰੇ ਦੌਰਿ ਐਸੇ ਜਥਾ ਬਾਜ਼ ਕੁਖਾ। ਉਡਜੋ ਹੇਰਿ ਪੰਛੀ ਗਹੈ ਖਾਇ ਸੂਖਾਂ
॥੧੧ ॥ ਉਥੱਲੋ ਪਥੱਲੋ, ਨ ਜੈ ਪਾਇ ਹੱਲੇ।ਕਰੇ ਛੂਛ ਬਾਜੀ ਅਕੱਲੋ
ਧਕੱਲੇਂ।ਹਤੈ' ਨੋਕ ਨੇਜ਼ਾਨਿ” ਦੇਹੀ ਖੁਭਾਵੇਂ । ਗਹੈ' ਬਾਂਸ ਐੱਚੈ ਫਲੀਕੋਂ
ਚਢਾਵੈਂ੯ ॥੧੨॥ ਬਲੀ ਦੀਹ ਘੋਰੇ ਧਵਾਵੈਂ,ਪ੍ਹਾਰੈਂ । ਕਿਸੂ ਫੇਟ ਸੋਂ"'ਗੇਰਿ
₹ਜੈਨਾੰ ਦੇ ਮੁਖੀ । ”ਪ੍ਰੋਹਿਤ । ਉਸ ਤਰਫ ਲੁਤਵ ਉੱਲਾ ਖਾਨ । "ਦੀਦਾਰ ਅਲੀ । “(ਚਲ
ਚੁਕੀਆਂ ਈੰਦੂਕਾਂ (ਨੌਕਰਾਂ ਨੂੰ ਫੜਾ ਕੇ) । ੬ਸਦੈਨ ਹੀ (ਅ) ਸੱਕੇ ਨੰ ਹੀ । ੭ਅਕੱਲਿਆੰ ਨੇ ਧੇਂਕ
ਦਿਤੇ । "ਨੋਜ਼ਿਆੰ ਦੀਆੰ ਨੋਕਾਂ । <ਨੋਜ਼ਾ ਮਾਰਕੇ ਨੌਕ (ਨੇਜ਼ੇ ਦੀ) ਦੇਹੀ ਵਿੱਚ ਖੁਭਾ ਦੇਦੇ ਹਨ
(ਵੇਰ) ਫੜੇ ਹੇਂਏ (ਨੇਦੇ ਦੇ) ਵਾਂਸ ਨਾਲ਼ ਬਿੱਚ ਕੇ ਅਸਮਾਨ ਰੁਖ਼ ਕਰੇ (ਘੁਮਾ ਕੇ ਸਿੱਟ ਦੇਂਦੇ
ਹਨ) [ਹਿੰਦੀ, ਫਲੌਕ, ਫਾ:: ਫਲਕ=ਅਸਮਾਨ । ਕਵਿ ਪਦਮਾਕਰ ਨੈ ਬੀ ਪਦ ਫਲੋਕਮ
ਅਸਮਾਨ ਅਰਬਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤਿਆ ਹੈ] (ਅ) (ਪੁੱਤੇ ਹੋਂਚੇ ਨੇਜੇ ਦੇ ਫਲੰਕੋ=) ਫਲ ਨਾਲ (ਵੇਰੀ
ਦੀ) ਦੋਹ ਨੂੰ (ਨੇਜ਼ੋ ਵੇ ਹੌਥ ਵਿਚ) ਫੜੇ ਵਾਂਸ ਨਾਲ ਖੜ! ਕਰਕੇ ( ਸਿੱਟ ਦੇਂਦੇ ਹਨ )। "?ਸੇਫ
ਨਾਲ 1 #ਗ੍ਰੂ ਜੀ ਦੀ ਕਰਨੀ ਵਲ ਤਕੋ ਪ੍ਰੋਹਤਾਂ, ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਤੇ ਰਬਾਬੀਆਂ
ਡੱਕ ਨੂੰ ਯੋਧੇ ਬਣਾ ਲਿਆ ।

ਸ੍ਰ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੩੫) ਰਾਸਿ ੬। ਅੰਸੂ੧ਣ,
ਛੂ ਮੈਂ ਸੈਘਾਰੈ' । ਕਿਸੂ ਦੇ' ਧਕੇਲਾ ਤੁਰੇਗੀ ਸਮੈਤਾ । ਗਿਹੈਂ ਪ੍ਰਾਨ ਖੁ ਕੈ ਨ
ਹੋਵੈ ਸੁਚੇਤਾ।੧੩॥ਤਬੈ ਬੀਰ ਪੈਂਦਾ ਕੁਪਯੋ ਜੈਗ ਮਾਂਹੀ। ਹਥ ਛੋਰਿ ਦੀਨੋ
ਲਿਯੋ ਖੱਗ ਤਾਂਹੀ । ਦੁਤੀ ਹਾਥ ਮੈਂ ਢਾਲ ਭਾਰੀ ਸੈਭਾਰੀ । ਬਰਜੋ ਫਾਂਦਿ ਕੈ
ਬੀਰ ਕੀਨੇ ਸੈਘਾਰੀ ॥੧੪॥ ਹਤੋਂ ਤੇਗ! ਕਾਂਕੇ' ਕਿਤੇ ਢਾਲ ਵਾਹੇ । ਕਿਸੂ
ਦੇ ਧਕੇਲਾ ਰਖੇ ਜੈਗ ਮਾਂਹੇ। ਹਤੈ ਲਾਤ ਕਾਂਕੇ ਗਿਰੈਂ ਬੀਰ ਭਾਰੇ।ਸਹਾਰਮੋ
ਨ ਜਾਈ ਕਿੱਤੇ ਸੂਰ ਮਾਰੇ ॥ ੧੫॥ ਕਰੀ ਤੇਗ਼ ਮਜਾਨੰ ਰਖੀ ਢਾਲ ਬਾਏ।
ਚਲਜਯੋ ਜਾਤਿ ਘੋਰਾ ਗਹੇ" ਹਾਥ ਦਾਏ' । ਕਰੈ ਓਜ ਤੇ ਟਾਂਗ ਐੱਦੈ,ਗਿਰਾਵੈ।
ਡਰੇ ਬੀਰ ਦਾਬੈ;ਮਰੈ, ਪ੍ਰਾਨ ਜਾਵੈ।੧੬/ਡਰੇ ਬੀਰ ਸਾਚੇ ਨਹੀਂ ਨੌਰ ਕੀਨੋ।
ਖਰੇ ਦੂਰ ਗੋਰੀ ਚਲਾਵੈ' ਸੁ ਚੀਨੋ । ਤਬੈ ਧਾਇ ਘੋਰੇ ਚਰਜੋ ਬੀਰ ਪੈਂਦਾ ।
ਤੁਫੈਰੀ _ਸੰਭਾਰੀ ਨਹੀਂ ਖੋਫਾਂਕੈਂਦਾ॥੧੭॥ ਨਰਾਜਫੈਦ ॥ ਭਰੇ ਪਠਾਨ ਕੋਪ

ਕੈ । ਇਤੇ ਗੁਰੂ ਅਗਾਰ ਕੋ ਸਿਧਾਰਿ ਪਾਉ' ਡਾਰਿਕੈਂ ਪਰੇ ਜੁਝਾਰ ਦੌਰਿਕੰ
ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਕੌਂ ਪ੍ਰਹਾਰਿਕੈ ॥ ੧੮ ॥ ਤੁਰੈਗ ਸੈਗ ਅੰਗ ਭੈਂਗ ਸੂਰ ਪ੍ਰਾਨ ਛੋਰਿਕੈ
ਤਏ ਅਰੋਹਾਂ ਦੋਵ ਲੋਕ ਸ਼ੋਕ ਭਤਾਗਿ ਲੋਗ ਕ। ਢਿਰੋ ਕਥਧਾ ਅੰਧ ਸੇ
ਗਿਰੈ' ਭਵਾਰਿ ਖਾਇ ਕੈ । ਪੁਕਾਰ ਮਾਰਿ ਮਾਰਿ ਕੌ ਕਟੈ' ਕ੍ਿਪਨ ਘਾਇਕੈ
॥ ੧੯॥ ਕਟੈਂ ਸਿਕੈਧ<ਦੈਡ'ਬਾਹੁ, ਹਾਬ ਅੰਗੁਰੀਨ ਤੇ। ਗਿਰੈਤਿ ਸੀਸ
ਗਰ ਤੇ, ਕਿ ਤੁੰਡ'"'ਕਾਟਿ ਦੀਨ ਤੇ । ਉਰੂ ਕਿ ਗੋਡਿਯਾਨ ਤੇ ਨਿਕੌਢਿ
ਦੇਤਿ ਭਾਰਿ ਕੈ । ਗੁਮਾਯ ਮਾਂਸ ਖਾਤਿ ਬ੍ਰਿੰਦ, ਜੋਗਨੀ ਡਕਾਰਿਕੈ ॥੨੦॥
ਬਿਹੈਗ ਮਾਸਹਾਰਿ' ਆਇ ਖਾਤਿ ਹੈ' ਅਘਾਇ ਕੈ । ਬਿਥਾਰਿ ਸ਼੍ਰੋਟ ਮਾਸ
ਕੌ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਬੀਰ ਘਾਇ ਕੌ । ਕਰੈਤਿ ਲੋਥ ਪੋਥਨਾ, ਤੁਰੇਗ ਛੂਛ ਦੌਰਤੇ ।

ਤੇ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਆਨਿ ਤਜਾਗ ਨਾਂਹਿ ਠੌਰ ਤੇ॥੨੧॥ ਹਜ਼ਾਰ ਹੀ ਮਲੇਛ
ਮਾਰਿ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਪ੍ਰਹਾਰਤੇ।ਬਿਸਾਲ ਚਾਂਪ ਐੱਚਿ ਐੱਚਿ ਤੀਰ ਬੀਰ ਡਾਰਤੋਂ।
ਪੁਲਾਦਿ ਭੁੱਲਯ"” ਤੀਖਨਾ ਲਰੀ ਸਜੋਰ ਜਾਇ ਕੈ । ਤੁਰੇਗ ਸੂਰ ਬੀਚ ਕੌ
ਪਰੈ ਸੁ ਪਾਰ ਘਾਇਕੋ ॥ ੨੨ ॥ ਨ ਪਾਨਿ" ਫੇਰ ਜਾਚਤੇ; ਨ ਪ੍ਰਾਨ ਦੇਹਿ
ਧਾਰਤੇ । ਭਈ ਭਯਾਨ ਕੂਮਿਕਾ ਭਗੈਲ ਕੈ ਸਿਧਾਰਤੇ"“ । ਬਿਸਾਲ ਬੀਰ
"ਕਿਸੇ ਦੇ। "ਫੜਕੇ । "ਕਿੱਸੇ ਦਾ। “ਮੋੜਾ। “ਅਗਾਹਾਂ ਨੂੰ ਪੇਰ ਧਰਕੇ ਟਰੇ ਭਾਵ ਤੁਰਕਾਂ ਤੇ ਜ਼

ਪਏ। “ਚੜ੍ਹ ਗਏ। “ਚਾਹ ਕੇ । “ਧੜ । “ਮੋਢੇ । "“ਬਾਹਾਂ। '"ਮੂੰਹ। "“ਮਾਸਾਹਾਰੀ (ਪੰਛੀ) ।
੧ਕਪੂਲਜਦੀ ਬਾਣਾਂ ਦੀ ਖ਼ੂਬੀ । "“ਪਾਣੀ । "੯ਕਾਇਰ ਤੈ ਖਾਕੇ ਉੱਠ ਨੱਸ । #ਘਾਟ-ਤ੍ਰਸ।

__ਸੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਂਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੩੬) ਗਸਿ ੬ । ਅੰਸੂ ੧੨,
ਬਾਂਕਰੇ ਨ ਹਾਂ ਕਰੇ ਹੈਕਾਰ ਤੇ।ਪ੍ਰਚਾਰਤੇ',ਪ੍ਰਹਾਰਤੇ,ਸੁ ਮਾਰਤੇ ਨ ਹਾਰਤੇ”
॥੨੩॥ ਭੁਯੰਗਪ੍ਯਾਤ ਛੰਦ ॥ ਪੁਨੰ ਕੀਨਿ ਹੱਲਾ ਜੁ ਸੈਨਾ ਪਠਾਨੀ । ਗੁਰੂ ਓਰ
ਆਏ ਬੜੇ ਬੀਰ ਮਾਨ।ਗਹੋ ਕਜੋਂ ਨ? ਬੋਲੈ'“ਰਹੇ ਸਿੱਖ ਥੋਰੇ"। ਨਿਕਾਸੀ
ਕ੍ਰਿਪਾਨੈ' ਧਵਾਏ ਸੁ ਘੋਰੇ ॥ ੨੪ ॥ ਗੁਰੂ ਤੀਰ ਆਏ ਸੁ ਹੱਲਾ ਬਿਲੋਕਾ ।
ਭਰੇ ਕਰੋਧ ਮੈਂ ਬੀਰ ਤੋਤਾ, ਤਿਲੋਕਾਂ । ਅਨੰਤਾ, ਨਿਹਾਲ, ਚਲੇ ਬੀਰ
ਚਾਰੋਂ । ਜਹਾਂ ਖਾਂਨ ਠਾਂਢੇ ਬਿਲੋਕੇ ਹਜ਼ਾਰੋਂ॥ ੨੫ ॥ਲਈ ਸੈਗ ਸੈਨਾਂ ਗਏ
ਧਾਇ ਆਹੇ । ਤੁਵੈਗੇ' ਤੜਾਕੇ ਉਠੇ ਜ੍ਰਾਲ ਜਾਗੇ । ਚਲੀ ਏਕ ਬਾਰੈ' ਸੁ
ਨਾਦੇ ਉਠਾਏ । ਮਨੋ ਗਾਜ ਬ੍ਰਿੰਦੇ” ਗਿਰੇ ਕੂਮਿ ਆਏ ॥ ੨੬ ॥ ਢਟੇ ਤੁੰਡ
ਮੁੰਡੇ" ਮਨੋ ਝੁੰਡ ਹਾਂਡੀ£। ਪ੍ਰਚੈਡੈ' ਪਰੀ ਦੰਡ ਖੰਡੇ ਜਿ ਕਾਂਡੀ” । ਬਡੇ
ਐੱਡਿ ਬੈੱਡੇ',ਉਮੰਡੇਘਮੰਡੇ।ਪਰੇ ਹੁੰਡ"ਹੈ ਕੈ ਭਏ ਖੰਡਖੰ ਡੇ॥੨੭॥ ਦੁਹੂ
ਓਰ ਤੇ ਮਾਰ ਗੋਰੀਨ ਹੋਈ ।ਪਲੀਤੇ ਧੁਖੈਂ ਸੇਨ ਨੇ ਕੀਨਿ ਢੋਈ । ਗਿਰੈ'
ਬੀਰ ਘੋਰਾਨਿ ਤੇ ਕੂਮਿ ਐਸੇ । ਫਲ ਤਾਲ ਤੇ ਬਾਯੁ ਕੋ ਬੇਗ ਜੈਸੇ ॥ ੨੮॥
ਉਤੇ ਖਾਨ ਦੂਕੇ ਹਲਾਹੱਲ ਕੀਨੇ । ਰੁਹੇਲੋ'" ਗਹੇ ਤੇਗ਼ ਦੇਰੀ ਬਿਹੀਨੇ ।
ਚਲੋ ਚੁਗ ਦਾਓਜ਼ਈ"” ਬੀਰ ਆਏ । ਗੁਰੂ ਸਾਮੁਹੇ ਏਕਠੇ ਹੋਇ ਧਾਏ ॥
੨੯॥ ਤਬੈ ਔਰ ਆਗੇ ਨਿਹਾਲੂ, ਤਿਲੋਕੇਂ । ਤੁਫੈਗੈ' ਪ੍ਰਹਾਰੀ ਅਗਾਰੀ ਸੁ
ਰੋਕੇ । ਘਨੇ ਓਰੜੇ ਨਾਂ ਟਿਕੈ ਧੂਮ ਪਾਏ । ਤਬੈ ਬੀਰ ਤੋਤਾ ਅਠੰਤਾਂ ਸੁ
ਆਏ ॥ ੩੦ ॥ ਕ੍ਰਿਪਾਨੈ ਨਿਕਾਸੀ, ਤੁਵੈਗਾਨਿ ਛੋਰੀ । ਭਈ ਹਾਲ ਹੂਲੰ,
ਚਲੈ ਬਾਨ ਗੋਰੀ । ਧਕਾਧੱਕ ਹੋਈ, ਹਕਾਹੱਕ ਬਾਜੀ" । ਲਟਾ ਪੱਟ
ਜੁੱਟੇ ਖਿਲੈ' ਜੈਗ ਬਾਜੀ ॥ ੩੧ ॥ ਸਟਾਸੱਟ ਸੇਲੇ ਭਈ ਰੇਲ ਪੇਲਾ“।
ਕਰਾਚੋਲ ਭਾਲੇ ਹਲਾ ਚਾਲ ਮੇਲਾ । ਦੁਚੋਬੈ' ਬਜੈਂ ਦੀਹ ਧੋਂਸੇ ਧੁੰਕਾਰੇ ।
ਲਗੇ ਢੋਲ ਡੇਕੇ ਉਠਯੋ ਨਾਦ ਭਾਰੇ ॥ ੩੨ ॥ ਮਿਲੇ ਆਪ ਮਾਂਹੀ ਹਥਾ
"ਵੰਗਾਰਿਆੰ ਹੋਇਆਂ ਬੜੇ ਬਾਂਕੇ ਬੀਰ (ਪਠਾਣ) ਨਾ ਕੁਸਕਦੇ ਹਨ; ਨਾਂ ਹੈਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ)
ਭਾਵ ਓਹ ਦਮਗਜਾਂ ਨਹੀਂ ਮਾਰਦੇ ਐਸੇ ਡਰੇ ਹਨ । “(ਗੁਰੂ ਕੇ ਯੋਧੇ ਸ਼ਸਤ੍ਰ ) ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ
ਮਾਰਦੇ ਹਨ, ਤੇ ਬਕਦੇ ਨਹੀਂ । $(ਪਠਾਣ) ਬੋਲਦੇ ਹਨ ਕਿ । “ਬਿਜਲੀਆੰ (ਦੀ ਮਾਰ ਨਾਲ) 1
ਪਮੂੰਹ ਸਿਰ । ੬ਮਾਨੋ ਸਾਰੀਆਂ ਹਾਂਡੀਆਂ (ਟੁੱਟੀਆਂ ਪਈਆਂ) ਹਨ । “ਬਲ ਵਾਲੀਆਂ ਬਾਹੀ
(ਇਉਂ) ਪਈਆਂ ਹੈਨ ਜੀਕੁਣ ਕੱਟੀਆਂ ਹੋਈਆਂ (ਦਰਖਤਾਂ ਨਾਲੋਂ) ਭਾਲੀਆਂ (ਅ) (ਪੂਚੈਡ=)
ਚਮਕਦੇ ਸ਼ਸਤਰਾਂ ਸਮੇਤ (ਦੇਡ=) ਬਾਹੀਆਂ। "ਬੜੇ ਆਕੜ ਵਾਲੇ ਟੇਢੇ । ੯ਉਛਲੇ । "ਸਿਰ
ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਧੜ । "ਪਠਾਣਾਂ ਦੀ ਜ਼ਾਤ ਹੈ । "“ਂਦਊਦਜ਼ਈ ਜ਼ਾਤ ਹੈ ਪਠਾਣਾਂ ਦੀ । 'ਤਹਾਕ ਤੇ
ਹਾਕ ਵੱਦੀ । "%ਜਫੋ ਜੱਫੀ । "“ਧੇਕੋ ਧੱਕੀ !

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂੂਤਾਂਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੩੭ ) ਰਾਸਿ ੬ । ਸੰਸੂ ੧੨.

ਵੱਬ ਹੋਏ । ਪਟੇ ਬਾਜਿ ਬਿੱਦਯਾ ਕਰੈ ਬੀਰ ਢੋਏ' । ਬਲੀ ਬੇਗ” ਕੋ ਧਾਇ
ਮਾਰਜੋ ਤਿਲੋਕੇ । ਕਰਾਚੋਲ ਬਾਹਜੋ ਬਲੀ ਪਾਸ ਹੋਕੇ ॥ ੩੩॥ ਅਧੋ ਆਧਿ
ਚੀਰਾ ਗਿਰਜੋ ਛੋਰਿ ਘੋਰਾ । ਹੁਤੋ ਕ੍ਰਾਤ ਤਾਂਕੋ ਇਸੇ_ ਦੇਖਿ ਢੌਰਾਂ। ਹਤਯੋ
ਦੀਹ ਨੇਜਾਂ ਲਗਜੋ ਗ੍ਰੀਵ ਮਾਂਹੀ । ਪਰਜੋ ਭੂਮਿ ਮੈਂ' ਪੈ ਤਜਜੋ ਕੋਪ ਨਾਂਹੀ॥
੩੪॥ ਪਿਖਯੋ ਧਾਇ ਤੌਤੇ ਢਲਯੋ ਮਾਰਿ ਨੌਜਾ। ਕਹਜੋ ਹੋਹੁ ਠਾਂਢੋ ਨਹੀਂ;
ਵਾਰ ਲੇਜਾ। ਸੇਭਾਰੀ ਤੁਵੈਰੀ ਹੜੀ ਤਾਕਿ ਗੋਰੀ।ਦਯੋ ਫੌਰਿ ਮਾਥਾਨੈਂ ਮਰਯੋ
ਪ੍ਰਾਨ ਛੋਰੀ ॥੩੫॥ ਤਬੈ ਖਾਨ ਜ਼ੈਨਾ ਪਿਖੈ-ਦੋਇ ਮਾਰੇ। ਤਿਨੋ' ਤੇ ਹਮਾਰੇ
ਬਡੇ ਬੀਰ ਹਾਰੇ-।ਤੁਰੌਰੀ ਧਵਾਯੋ ਅਯੋ ਤੀਰ ਤੋਤੇ।ਕਹਾਂ ਜਾਇ $ਮਾਰੋਂ;
ਬਚੋਂ ਨਾਂਹਿ ਮੋਤੇ” ॥੩੬॥ ਬਲੀ ਬੀਰ ਤੋਤੇ ਕ੍ਰਿਪਾਨੰ _ਸੈਭਾਰੀ । ਜਬੈ ਨੇਰ
ਕੀਨੋ ਤਬੈ ਗ੍ਰੀਵ ੜਾਰੀ । ਗਹੇ ਹਾਥ ਖੱਗੇ” ਗਿਰਯੋ ` ਜ਼ੈਨਖਾਨਾ। ਮਲੇਛਾਨਿ
ਦੋਖਕੋ ਹਤੇ ਦੋਇ ਜ੍ਰਾਨ ॥ ੩੭॥ ਚਲਾਈ ਤੁਵੇਗੈਂ ਇਕੈ ਬਾਰ ਇਿੰਦੋ।
ਗਿਰਜੋ ਬੀਰ ਤੋਤਾ ਮਹਾਂ ਰੋਸਵੈਦੈ । ਅਨੰਤਾ; ਨਿਹਾਲੂ ਰੁਪੇ ਬੀਰ ਦੌਉ। ।
ਮਨੋ ਸ਼ੇਰ ਗਾਜੈ' ਬਿਰੇ ਜੰਗ ਜੋਊ ॥ ੩੮॥ ਗੁਰੂ ਕੋ ਅਗਾਰੀ ਪ੍ਰਹਾਰੈ'
ਹਥਜਾਰੋ । ਮਿਲੋ ਸੈਨ ਮੱਧੇ ਕਰੇ ਮਾਰ ਮਾਰੇ । _ਉਥੱਲੇ ਪਥੱਲੇ ਬਡੇ ਬੀਰ
ਬੈਕੇ । ਪਰੀ ਧੂਮ ਭਾਰੀ ਸੈਘਾਰੇ ਨਿਸ਼ਕੇ॥੩੯॥ ਭਟੈ ਅੰਗ ਤੈਗੇ ਕਰੇ ਜੈਗ
ਚੰਗੇ । ਬਡੇ ਖਾਨ ਖੂਨੀ ਹਨੋ ਸ਼੍ਰੋਨ ਹੈਗੇ । ਖਿਖਕੋ ਦੌਨ ਕੋ ਬੀਰ ਬ੍ਰਿੰਦੇ
ਗਿਰਾਏ। ਖੁਸ਼ੀ ਸ਼ੀ ਗੁਰੂ ਕੀਨਿ ਸਾਧੂ ਅਲਾਏ” ॥ ੪੦ ॥ ਸ੍ਰੈਯਾ ॥ ਬੀਰ
ਬਹਾਦੁਰਖਾਨ ਪਿਥੇ ਜੁਗ ਸੂਰ ਗੁਰੂ ਕੇ ਵਿਰੈ' ਸੁ ਪ੍ਰਹਾਰਤਿ,ਲੇ ਕਰਿ ਬਿੰਦ
ਤਵੈਗਨਿ ਕੌ ਇਕ ਬਾਰ ਘਨੀ ; ਗੁਲਕਾਂ ਕਸਿ ਮਾਰਤਿ। ਯੋ ਉਥਲਾਇ
ਦ੍ਯੇ ਭਟ ਪੁੰਜ ਮਨੋ ਕਰਿ ਟਾਮਨਿ ਕੋ ਹਠਿ ਡਾਰਤਿ । ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿ ਗੋਵਿੰਦ
ਧਾਰਿ ਅਨੰਦ ਬਡੇ ਭਟ ਆਪਨੈ ਕੋ ਲਲਕਾਰਤਿ ॥ ੪੧ ॥ “ਮਾਰਹੁ ਬੀਰ
ਮਲੋਛਨ ਕੈ” ਸੁਨਿਕੈ ਗੁਰੁ ਵਾਕ ਪਰੇ ਭਟ ਬਾਈ । ਛੋਰਿ ਤੁਵੇਗ ਕ੍ਰਿਪਾਨ
ਲਈ ਰਿਸ ਬ੍ਰਿੰਦ ਮਿਲੇ ਬਹੁ ਮਾਰ ਮਚਾਈ । ਭਾਦਵ ਕੀ ਘਣ ਮੈ ਤੜਿਤਾ
ਗਨ ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਤਥਾ ਚਮਕਾਈ । ਸ੍ਰੋਠਤ ਸੋ' ਮਿਲਿ ਲਾਲ ਭਈ ਜਨ
ਕਾਲ ਕੀ ਜੀਭ ਹੈਂ ਪਾਨ ਚਬਾਈ ॥੪੨ ॥ ਆਇ ਬਹਾਂਦੁਰ ਖਾਨ ਪਰਜੋ
ਜੁਗ ਬੀਰ ਘਿਰੇ ਭੜਬੂ ਬਡ ਪਾਯੋਮਾਰਿ ਅਨੇਕ ਮਲੇਛਨਿ ਕੋ ਤਤਕਾਲ
ਨਿਹਾਲ ਗਿਰਯੋ ਗਨ ਘਾਯੋ । ਬੀਰ ਅਨੰਤੇ ਬਹਾਦਰ ਖਾਨ ਕੇ ਕੋਪ ਕੈ
“ਨੇੜੇ ਹੋਕੇ। ਤਲੀਬੇਗ਼ ਨਾਮ ਹੈ। ਤਲਵਾਰ! "ਸ਼ਾਬਾਸ਼ ਕਹਿਆ । ”ਪਾ:-ਦਿਏ ਵੋਜ਼ ਪਾਸੇ!

_ ਸਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੩੮) ਰਾਸਿ ੬ ਅੰਸੂ ੧੩.
ਜਾਇ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਚਲਾਯੋਬਾਂਹ ਕਟੀ ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਸਮੇਤ ਲਹੂ ਰੀਧ ਤੇ#(ਗਿਰਿ
ਕੈ ਮੁਰਛਾਯੋ ॥੪੩॥ ਦੋਹਰਾ ॥ ਮਿਲਿ ਪਠਾਨ ਸਮੁਦਾਇ ਨੌ ਹਨਯੋ ਅਨੰਤਾ
ਬੀਰ । ਚਾਰਹੁੰ ਗੁਰ ਸੁਰੇ ਹਤੇ ਧਰੀ ਤੁਰਕ ਉਰ ਧੀਰ ॥੪੪॥

ਇਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਹ੍ਰਿੰਥੇ ਖਸ਼ਟਮੇ ਰਾਸ “ਚਤਰ ਬੀਰ ਹਤਨ' ਪ੍ਰਸੇਗ ਬਰਨਨੇ ਨਾਮੁ ਦਵਾਵਸ਼ਮੇ ਅੰਸੂ ॥ ੧੨ ॥
੧੩. [ਲੋਹਗੜ੍ਹ ਯੁੱਧ-ਜਾਰੀ] ।
ਦੋਹਰਾ ॥ ਮਚਜੋ ਮਹਾਂ ਸੈਗਾਮ ਜਥਿ ਕਰ ਚਮਕਤਿ ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ । ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ
ਹਰਿ ਗੋਵਿੰਦ ਤਬਿ ਭਰੇ ਕੋਪ ਸਮ ਸ਼ੇਰ॥੧॥ ਸੈਯਾ ॥ ਤੀਰ ਤਜੇ ਗਨ ਭੀਰ
ਭਜੇ; ਨਹਿ ਓਜ ਸਜੇ'; ਨ ਲਜੇ ਮਨ ਕਾਚੇ । ਤੀਖਨ ਭੀਖਨ ਜੇ ਖਪਰੇ
ਸਚ ਮੋਟ; ਪਕੇ ਦਿਢ ਗ੍ਰੰਥ ਹੈਂ ਤਾਚੇ” । ਕੌਕਨ” ਪੰਖ ਬਿਲੌਦ ਲਗੇ ਜਿਨ
ਕੰਚਨ ਬਾਗਰ/ ਸੁੰਦਰ ਰਾਚੇ।ਚਾਂਪ ਨੁਟੈਕ] ਤੇ“ ਛੋਰਤਿ ਹੈ' ਜਿਹ ਲਗਿ
ਪਰੇ ਕਿਮ ਸੋ ਨਰ ਬਾਢੇ॥੨॥ਤੂਰਨ ਤੀਰ।ਨ ਪੂਰਤਿ ਸ੍ਰੋਣ ਲੌ ਫੋਰਿ ਸਰੀ-
ਰਨਿ ਸੂਰ ਗਿਰਾਏ । ਜਾਨੋ ਨ ਜਾਤਿ ਨਿਖੰਗ 'ਨਿਕਾਰਤਿ, ਜੇ ਸੈਚਾਰਤਿ
ਚਾਂਪ ਚਢਾਏ”। ਛੁਟਭਿ ਸਕਤਿ ਜੋਰ ਭਰੇ ਵਣ ਕੋ ਬਿਸਤਾਰੜਿ ਨਾਗ
ਸਿਧਾਏ।ਏਕ ਦੋ ਤੀਨ ਕੌ ਬੇਧਤਿਹੈ' ਗਿਰ ਜਾਂਹਿਘਨੇ ਭਟ ਲੋ ਉਬਲਾਏ
॥੩॥ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿ ਗੋਵਿੰਦ ਬੀਰ ਬਹਾਦਰ ਬਾਦਰ ਜਜੋਂ ਸਰ ਕੌ ਬਰਖਾਵੈਂ ।
ਦੇ' ਲਲਕਾਰੇ ਮਨੋ ਗਰਜੈਂ; ਕਰ ਚਾਂਪ ਧਰੇ ਧਨਇੰਦ” ਸੁਹਾਵੈਂ । ਕੋਪ
ਸਮੀਰ ਤੋਦਜਾਤਿ ਇਤੇ ਉਤ ਮੋਰਿ ਤੁਰੈਗਕੋ ਮੋਰ ਨਚਾਵੈਂ''ਨੀਰ ਮਨਿੰਦ
ਬਹੈ ਤਨੁ ਸ਼੍ਰੋਠਤਿ ਜੋਗਨਿ, ਕਾਕਨਿ, ਕੌਕਨਿ ਪਜਾਵੈਂ ॥ ੪ ॥ ਕਬਿੱਤ ॥
ਪੱਦੇਖਾਨ, ਬਧੀਦੈਦ, ਮੋਹਨ; ਗੁਪਾਲਾ ਬੀਰ, ਜੈਤ ਸੋ' ਪਿਰਾਂਗਾਂ ਧੀ

ੋੜਾ ਜੰਗ ਆਯੋ ਹੈਤਖਤੁ ਮਲਕ ਜਤੀ ਢਿਵਂਰਿਪੁ ਘਾਤੀ ਭਏ, ਦੇਵੀ
ਦਾਸ/ਕਿਸ਼ਨਾ ਸੁਭਣ ਸਮੁਦਾਯੋ ਹੈ।ਉੱਦਾ,ਦਾਊ,ਦਯਾਲ, ਭਾਗੂ;ਭੱਟੂ,ਦੌਨ

ਬਲ ਨ ਲਾ ਸਕੇ । “ਪੱਕੀਆਂ ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਗੀਢਾਂ ਹਨ ਤਿਨ੍ਹਾਂ (ਬਾਣਾਂ) ਦੀਆਂ । । ਤੋਕੈਕ ਪੰਛੀ
ਦੇ। ਤੀਰ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਸਿਚੇ ਦੀ ਰੈਢ ਜੇ ਕਮਾਨ ਦੀ ਰੱਸੀ ਤੇ ਧਰਕੇ ਖਿੱਚੀਦੀ ਹੈ । [ਪੰਜਾਮ
ਬਾਗੜ । ਫਾ: ਬਾਗ਼ਰਹ=ਰੀਢ]। “ਨੌਟੈਕ ਦੇ ਧਨੁ੪ ਤੋਂ । ਇਕ ਟਾੰਕ=ਧਨੁਖ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ
ਪ੍ਰੀਖਜਾ ਦੇ ਵਾਸੰਤੇ ਛਕ ਤੋਲ ਜੇ ੨੫ ਸੇਰ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਬੀ (ਹਿੰਦੀ ਕੋਸ਼)। 5ਚਿੱਲੇ ਵਿਚ ਜੋੜਦੇ
ਹਨ (ਬਾਣ) ਨੂੰ; ਧਨੁਖ ਖਿੱਚਕੇ । ”(ਮਾਨੋਂ) ਨਾਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । (ਮਾਨੋ) ਸੱਤ ਰੌਗੀ ਅਕਾਸ਼ੀ
ਪੀਂਘ । <ਫ਼ੋਧ ਰੂਪੀ ਪੌਣ ਤੇ। "“ਮੋੜਕੇ ਘੋੜੇ ਨੂੰ ਮੋਰ ਵਤ ਨਚਾਂਵਦੋ ਹਨ ।

“ਜੇ ਪਾਠ “ਕੌਧ” ਹੇਵੇ ਤਾਂ ਅਰਥ ਲਗੇਗਾ ਮੋਢੇ ਤੋਂ । ਜੇ ਗੰਧ ਹੋਵੇ ੩ ਮਿੱਝ ਅਰਥ
ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਵੀ ਜੀ ਦੀ ਮੁਰਾਦ ਸੈਸਕ਼ਰਿਤ ਦੇ ਪਦ “ਗੌਧਨ? ਤੋਂ ਹੈ ।
ਲਹੂ (ਬਹੁਤ) ਨੁਕਸਾਨ ਰੋਣ ਤੇ[ਸੈਸ; ਗੌਧਨ=ਕਤਲ) ਸੱਟ; ਜ਼ਰਬ]। _1ਪਾ:--ਨੌਟੈਕ ।

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੁਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੩੯) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੧.
ਭਾਤ ਬਲੀ ਗੀਰਾਂ ਅਰੁ ਧੀਰਾ ਰਣ ਰੋਗ ਕੌ ਮਚਾਯੋ ਹੈਛੱਜੂ;ਗੱਜੂ, ਮੋਹਰੂ,
ਰਿੰਧਾਵਾ ਤੋਂ ਸੁਜਾਨਾ ਸੂਰ, ਦੌਰਜੋ ਦਯਾ ਚੋਦ ਮਨ ਰੋਸ ਕੋ ਬਵਾਯੋ ਹੈ॥੫॥
ਗਿਨੇ ਕੌਨ ਕਹਾਂ ਲਗਿ ਗੁਰੂ ਕੇ ਹਜ਼ੂਰ ਸੂਰ, ਪੂਰਨ ਗ਼ਰੂਰ ਕਰਿ ਤੂਰਨ
ਪ੍ਰਹਾਰਤੇ। ਤ੍ਰਾਸ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ੇਰ ਜੈਸੇ ਬਿਚਰੈ' ਮਲੋਛ ਬੀਚ, ਤੋਮਰ ਕ੍ਰਮਾਵੈਂ, ਕੈ
ਤੁਵੈਗ ਕੱਸਿ ਮਾਰਤੇ । ਕੇਉ ਚਾਂਪ ਐੱਂਚਿ ਐੱਚਿ ਛੋਰੈਂ' ਸਰ ਮਾਰੈ ਅਰਿ,
ਤੁਰਕ ਹਜ਼ਾਰੋ' ਗਿਰੈ' ਰਿਦੈ ਰਿਸ ਧਾਰਤੇ । ਰਿਪਹਿੰ ਨਿਹਾਰਤੇ, ਪੁਕਾਰ
ਲਲਕਾਰੜੋਂ ਬੈਗਾਰਤੇ, ਨ ਹਾਰਤੇ, ਸੁ ਮਾਰਿ ਮਾਰਿ ਡਾਰਤੇ ॥ ੬ ॥ ਆਏ
ਉਤਿ ਮੁਗ਼ਲ ਕਰੀਮਬੇਗ ਸੈਨ ਸੈਗ ਦੂਸਰੋ ਰਹੀਮਬੇਗ ਅਲੀਬੇਗ ਧਾਇ
ਕੈ।ਬਲੀ ਜੈਗਬੇਗ ਜਾਂਕੈ ਸੈਗ ਹੈ ਤੁਹੈਗ ਦਲ, ਔਰ ਸ਼ਮਸ਼ੇਰਬੇਗ ਬੇਗ ਤੇ
ਸੁ ਆਇਕੈ। ਖ੍ਹਾਜਾਬੇਗ, ਮੌਜਬੇਗ, ਸੂਰਮਾ ਹਯਾਤ ਬੇਗ;ਬੜੋ ਸੁਲਤਾਨ
ਬੇਗ ਪਰਜੋ ਹੈ ਰਿਸਾਇ ਕੈ । ਮੁਗ਼ਲਸਖਾਨ ਨੈ ਬਖਾਨ ਕੋਪ ਠਾਨਿ ਕਰਿ

` ਕਯੋਂ ਨ ਕਰੋ ਹਾਨ ਕੋ ਨਿਦਾਨ" ਜੈਗ ਪਾਇਕੈ ॥੭॥ ਸ੍ਰੋਯਾ॥ ਕਾਇਮ ਖ
ਇਸਮਾਇਲ ਖਾਂ; ਲੁਤਵੁੱਲਹਿ ਖਾਨ, ਇਨਾਇਤ ਖਾਨਾ। ਬੀਰ ਕਲੋਦਰ
ਖਾਨ ਕੁਪਯੋ, ਹਯ ਤੇਜ਼ ਅਰੋਹ ਮੁਹੇਮਦਖਾਨਾ । ਕੋਪ ਸਲਾਬਤਖਾਨ
ਭਰ੧ੋ, ਇਲਮਾਸਹਿ ਖਾਂਨ, ਜਹਾਨਖਾਂ ਜਾਨ'”। ਦੌਲਤਖਾਨ, ਮੁਦੱਫਰਖਾਂ
ਅਰੁ ਹੋਦਰਖਾਨ ਮਹਾਂ ਅਭਿ ਮਾਨ ॥੮॥ ਦੋਹਰ॥ ਸੱਯਦ ਸੁਭਟ ਦਿਦਾਰਲੀ"
ਗਿਨੌਂ ਕਹਾਂ ਲਗਿ ਆਨ । ਸਭਿਸੌ' ਕਰਿ ਕੈ ਕੋਪ ਕੋ ਬੋਲਯੋ ਮੁਗ਼ਲਸ-
ਖਾਨ ॥ ੯ ॥ ਸਵੇਯਾ ਛੰਦ ॥ “ਮਨਸਥ ਬਡੇ ਬੜੇ ਤੁਮ ਪਾਏ; ਪਾਤਸ਼ਾਹ
ਠਾਨਤਿ ਸਨਮਾਨ। ਗ੍ਰਾਮ ਜਗੇਰ ਬਿਲੈਂਦੈ ਦੌਲਤ ਲੋਤਿ ਸਕਲ ਹੀ ਨਿਭ
ਸੁਖ ਮਾਨਿ । ਕਾਜ ਪਰਯੋ ਅਬਿ ਮਾਲਕ ਕੌ ਇਹ ਕਯੋਂ ਨ ਕਰਤਿ ਹ੍ਰੈ ਕੈ
ਸਵਧਾਨ। ਸਨਮੁਖ ਹੱਇ ਤਨ ਲਰਤਿ ਨ ਰਨਕੋ, ਕਰਿ ਰਾਖੇ ਅਬ ਪਰਾਰੇ
ਪ੍ਰਾਨ ॥੧੦॥ ਨਿ ਮਕਹਰਾਮੀ ਬਨਹੁ ਨ, ਭਾਈ" ! ਹਮਰੋ ਲਸ਼ਕਰ ਮਹਿਦ
ਮਹਾਨ । ਬਿੱਦਯਾ ਸ਼ਸਤ੍ਰਨਿ ਕੀ ਸਭਿ ਜਾਨਹੁ ਭਏ ਅਰੋਹਨਿ ਬਲੀ
ਕਿਕਾਨ । ਭਾਗੇ ਕਹਾਂ ਰਹਹੁ,ਕੌ ਥਲ ਨਹਿ, ਕਯੋਂ ਕੁਲ ਲਾਜ ਨ ਕਠਝੇ
ਕਾਨ ਪੁਨ ਕਿਸ ਕਾਮ ਸ਼ਾਹੁ ਕੋ ਆਵਹ ਅਲਪ ਕਾਮ ਭੀ ਇਤੋਂ ਸਰਾ ਨ ।
੧੧ ॥ ਕਹਾਂ ਗੁਰੂ ਪਹਿ ਦਲ ਬਲ, ਜੋਧੇ ਹਮਤੇ ਦਸ ਗੁਨ ਥੋਰੇ ਜਾਨਿ ।
ਅਰਜੋ ਰਹਯੋ ਪਕਰਜੋ ਨ ਗਯੋ ਜਬਿ ਕਕਾਤੁਮਰੀਮਾਨ ਹਿੰਕੋਆਠਿ?ਊੰਗਹੋ
ਕਿ ਮਾਰਹੁ ਨਾਂਹਿ ਤ ਮਰੀਯਹਿ, ਰਹਿ ਆਵਹਿ ਤੌ ਬਾਤ ਜਹਾਨ? । ਸੁਨਿ
“ਰੜਕ ਦਾ। "ਜਾਣੋ । “ਦਿਦਾਰ ਅਲੀ । "ਮੂਰਾਤਝੇ। “ਹੇ ਭੁਰਾਵੋ 1 5ਪੂਰਾ ਨਾ ਹੋਲਾ 1 “ਕਾਰ;

ਸ਼੍ਰੀ ਫੂਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੪੦) ਰਾਸਿ £ । ਅੰਸੂ ੧੩,
ਦਿਦਾਰਲੀ ਸੱਯਦ ਬੋਲਯੋ “ਭੀਖਨ ਭੀਖਨ ਗੁਰ ਕੇ ਬਾਨ ॥੧੨॥ ਸਨ-
ਮੁਖ ਠਹਿਰਨਿ ਦੇਤਿ ਨਹੀਂ' ਸੋ ਤੀਨ ਤੀਨ ਮਹਿ ਪਾਰ ਪਰੰਤਿ । ਜਿਨ ਕੇ
ਲਗੇ ਨ ਉਕਸਨ ਪਾਏ', ਇਕ ਪੈਂਦੇ ਖਾਂ ਸੋ ਬਲਵੈਤ। ਦੇਤਿ ਧਕੇਲੇਂ,
ਹਯ ਧਰ ਮੇਲੇ, ਕੋਇ ਨ ਬੇਲੇ ਕਰਿਦੇ ਅੰਤਿ” । ਤੁਮ ਭਾਖਤਿ ਗੁਰੁ ਵਿਗ
ਦਲ ਬੋਰਾਂ ਅਪਨੋ ਲਸ਼ਕਰ ਬਹੁ ਨਿਬਰੈਤਿ॥੧੩॥ਦੇਖੋ ਆਗੇ ਹੁਇ;ਗਨ
ਲੋਥਨਿ, ਮਰੇ ਹਜ਼ਾਰੋਂ ਮੁਜ਼ਲ ਪਠਾਨ? । ਸੁਨਿ ਬਰਿਆਮ ਬਿਸਾਲ ਗੁਰੂ
ਕੋ ਕੁਪਯੋ ਅਧਿਕ ਹੀ ਮੁਗ਼ਲਸਖਾਨ । ਚਲਯੋ ਆਪ ਹੁਇ ਸਨਮੁਖ ਰਣ
ਕੋ ਬਾਮ ਬਿਲੋਚਨ ਫਰਕਯੋ ਜਾਨਿ । ਮੁਰਝਾਯੋ=ਅਬਿ ਹਰਨਿ ਬਨਹਿ
ਨਹਿਂ-ਮੂਢ ਬਿਸੂਰਤਿ ਜਨੁ ਭਾ ਹਾਨ॥੧੪॥ਉਮਡਜਯੋ ਲਸ਼ਕਰ ਪਿਖਿਸਰ-
ਦਾਰਨਿਂ ਏਕੋ ਬਾਰ ਪਰੇ ਅਰਿਰਾਇ । ਸ਼ਲਖ ਤੁਵੈਗਨਿ ਕੀ ਬਡ ਛੂਟਤਿ
ਉਠਕੋ ਧੂਮ ਜਨੁ ਘਨ ਗਨ ਛਾਇ। ਜ੍ਰਾਲਾ ਬਮਣੀ ਤੇ“ ਛੁਟਿ ਗੁਲਕਾਂ ਸਮ
ਓਰਨਿ ਕੀ“ ਬਡ ਬਰਖਾਇ।ਫੋਰੇ ਸੂਰ ਸਰੀਰਨਿ ਉਰ, ਸਿਰ; ਟੂਟੀ ਭੁਜਾਂ;
ਲਾਤ, ਗਨ ਪਾਇ” ॥੧੫॥ ਇਤ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਅਨੰਦੇ ਬੀਰ ਬਿਲੰਢ
ਬੀਰ ਰਸ ਧਾਰਿ । ਜਾਂਤੀ ਮਲਕ, ਬਿਧੀ ਚੈਦ, ਪੈਂਦਾਹਇਨ ਕੌ ਹੇਰ ਦਿਏ
ਲਲਕਾਂਰ/ਓਰੜ ਪਰੇ ਤੁਰਕ ਗਨ ਸਾਰੇ ਹੋਹੁ ਸੁਚੇਤ ਹਤਹੁ ਹਥਿਆਰ।
ਨਮਸਕਾਰਨੀ ਤੇ“ ਗਨ ਗੁਲਕਾਂ ਕੈ ਚਾਂਪਨਿ ਤੇ ਬਾਨਨਿ ਮਾਰਿ ॥੧੬ ॥
ਪ੍ਰਥਮ ਕਰਹੁ ਮੈਗਾਮ ਇਨਹੁੰ ਕੌ ਬਹੁਰੋ ਸਭਿ ਐੱਚਹੁ ਤਲਵਾਰ । ਕਾਵਿ
ਕਾਫਿ ਡਾਫਹੁ ਅਰੁ ਵਾਫਹੁ'; ਨਹਿੰ ਪਾਟਹੁ ਮਿਲਿ ਕੈ ਇਕ ਬਾਰਿ।
ਕਤਲੋ ਕਰਹੁ ਮੁਰਹੁ ਨਹਿ ਧੁਰਿ ਲਗਿ"? ਇਨ ਕੋ ਬਲ ਗੁਰ ਲਿਯੋ
ਨਿਕਾਰਿ।ਅੰਗ ਸੈਗ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਨਕ ਹਮਰੇ, ਬਿਜੈ ਧਰੋ ਅਰਿ ਲਸ਼ਕਰ ਮਾਰਿ
੧੭॥ ਆਵਤਿ ਸੈਨ ਮਲੋਛੀ ਪਿਖਿ ਕੈ ਹੱਲਾ ਕਰਜੋ ਰਿਦੈ ਸਭਿ ਜਾਨਿ ।
ਹੁਕਮ ਗੁਰੂ ਕੋ ਸੁਨਿ ਕਰਿ ਸਾਰੇ ਭਯੋ ਬਚਨ ਰਿਪੁ ਕੋ ਬਲ ਹਾਨਿ।ਆਗੇ
ਧਾਂਇ ਪਰੇ ਸਿਖ ਸਾਰੇ ਕਾਸ਼ਟ ਪਿਸ਼ਟਿਨਿ'' ਛੋਰਿ ਮਹਾਨਿ । ਮੁਗ਼ਲ
ਪਠਾਂਨ ਆਨਿ ਕੈ ਸਨਮੁਖ ਬਰਖਾ ਕਰੀ ਬ੍ਰਿੰਦ ਗੁਲਕਾਨਿ ॥ ੧੮ ॥ ਹਰਿ
ਬੋਲਸਨਾ ਫੈਦ॥ ਭਟ ਕੌਪ ਭਰੇ । ਢਿਸਿ ਦੋਇ ਜੁੂਰੇ । ਇਸ ਭਾਂਤਿ ਥਿਰੇ।
੧ਹਿਲਣ ਨਾ ਪਾਂਏ । ”ਧੌਕਾ ਦੇਕੇ ਘੇੜਿਆੰ ਨੂੰ ਬੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਸੁੱਟ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿੱਸੇ ਤੋਂ (ਉਸ ਢ'
ਵਾਰ) ਬੱਲਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ, ਮਾਰ ਹੀ ਸੇਂਟਦਾ ਹੈ । 5ਨਿੱਬੜਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । “ਗੁਰੂ ਜੀ ਢੀ
ਬਹੁਤ ਬਹਦਰੀ । “ਖੰਦੂਕਾਂ ਤੋਂ । ਗੜਿਆਂ ਵਾਂਤੂੰ । “ਹੋਰ । ਦਤੜੋ ਤੇ ਪੜੋ । ₹( ਪਰ ) ਆਪੋ"
ਵਿਚੋਂ ਚੱਖ ਨਾ ਹੋਵੇ। "?ਅੰਤ ਤਕ । "ਬੰਦੂਕਾਂ । ਰ੍

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੪੧) ਰਾਸਿ ੬। ਲੰਸੂ ੧੩,

ਜਨੁ ਥੈਭ ਖਰੇ ॥ ੧੯ ॥ ਗੁਲਕਾਂ ਬਰਖੈਂ' । ਰਿਪ ਕੌ ਧਰਖੈਂ" । ਬਡਿ ਮਾਰ
ਮਚੀ । ਰਜ ਸ਼੍ਰੋਣ ਰਚੀ” ॥ ੨੦ ॥ ਭਟ ਬ੍ਰਿੰਦ ਗਿਰੇ । ਮੁਖ ਕੋ ਨ ਮੁਰੇ।
ਰਣ ਧੂਮ ਪਰੀ । ਗਨ ਸੈਨ ਮਰੀ॥ ੨੧ ॥ ਬਹੁ ਬਾਨ ਛੁਟੇ । ਰਿਸਿ
ਬੀਰ ਜੁਟੇ। ਦਿਗਿ ਲਾਲ ਕਰੇ । ਪਗ ਰੋਪਿ ਅਰੇ” ॥ ੨੨ ॥ ਦਿਸਿ ਦ੍ਰੋਨ
ਹਟੇ । ਬਿਰ ਥਾਂਨ ਕਟੇ । ਗਿਰਿ ਗੂਮਿ ਪਰੇ । ਪਿਖਿ ਹੁਰ ਬਰੇ£ ॥ ੨੩ ॥
ਮੁਖ ਚੋਦ ਫਬੈ । ਤਨ ਗੌਰ ਸਬੈ । ਮ੍ਰਿਗ ਨੈਨ ਬਨੇ । ਮਨ ਪ੍ਰੋਮ ਸਨੋ ॥
੨੪॥ ਅਸ ਹੂਰ ਵਿਰੈ' । ਪਿਖਿ ਸੂਰ -ਬਰੈਂ“। ਉਡਸਾਂਹ ਮਹਾਂ । ਰਣ ਹੋਤਿ
ਜਹਾਂ॥ ੨੫ ॥ ਹਯ_ਪ੍ਰੇਰਤਿ ਹੈ' । ਰਣ ਫੇਰਤਿ/ ਹੈਂ । ਇਕ ਟੇਰਤਿ
ਹੈਂ । ਵਿਰ ਘੇਰਤਿ ਹੈ'॥ ੨੬॥ ਗੁਰ ਤੀਰ ਹਤੇ। ਚਹਿੰ ਜੈਗ ਫਤੇ।
ਖਪ੍ਰੇ ਖਰ ਹੈ'। ਦਿਢ ਜੇ ਸਰ ਹੈਂ ॥ ੨੭ ॥ ਤਨ ਪਾਰ ਪਹੈ' । ਤਤਕਾਣਨ
ਮਰੈ' । ਜਨੁ ਨਾਗ ਡਸੇ। ਇਮ ਬਾਨ ਲਸੇ॥੨੮॥ ਬਲ ਭੀਮ” ਭੁਯੋ।ਪਲ”
ਸ਼ਰੋਣਪਯੋ । ਖਗ ਖਾਹਿ ਮਹਾਂ । ਗਨ ਸਯਾਲ ਤਹਾਂ ॥ ੨੯ ॥ਦੋਹਰਾ॥ਦੋਨ ਹੁੰ
ਦਲ ਹੱਲਾ ਕਰਯੋ ਮਿਲਿ ਗਏ ਆਪਸਮਾਂਹਿਕਟਿ ਕਟਿ ਝਟ ਪਟ ਗਿਰਤਿ
ਹੈਂ£ ਹਯ ਤੇ ਤਰ ਪਰ ਜਾਹਿਂ””॥ ੩੦ ॥। ਭੁਧੰਗਪੁਯਾਤ ਵੰਦ ॥ ਸਰੋਹੀ ਚਲੀ
ਬਾਵ ਵਾਰੀ ਹਲੱਬੀ"" ।ਥਿਚੇ ਮਕਾਨ ਤੇ ਗੇ ਫੁਲਾਦੀ ਜੁਨੱਬੀ”” । ਸੁ ਖੰਡੇ
ਦੁਧਾਰੇ ੇ ਪ੍ਰਚੰਡੇ ਚਮੱਕੇ । ਚਲੀ ਸੇ ਸੇਫ ਸਵੈ ਕਟੈਲੀ ਦਮੱਕੇ" _॥੩੧॥ ਲਗੇ
ਖੱਗ ਪੈ ਖੱਗ,ਤੂਟੈ;ਛਟੈਕੀਗਰੇ ਮੇਂ ਸੈਜੋਏ, ਕਿ ਤਾਂ ਸੋਂ ਝਣੇਕੈ । ਚਲੇ ਸੇਲ
ਮੇਲੇ ਭਈ ਰੇ ਰੇਲ ਪੇਲੇ । ਮਨੋ' ਰੋਗ ਲੋ ਲੋ ਮਿਲੋ ਵਾਂਗ ਖੇਲੇ"॥੩੨॥ਕੁਜਾ-
ਦੈਡ ਕੌਧੈ ਗਰੇ ਕਾਟ ਡਾਗੇਕਿਸੂ ਤੰਡ'"ਮੁੰਡੇ'ਕਿ ਹੁੰ ਡੈ'ਬਿਦਾਰੇ। ਕਟੀ
ਅੰਗੁਰੀ ਹਾਥ ਲੋਹੁ ਬਹੌਤਾ । ਬਢਕੋ"' ਧੈ ਪੈਰ ਕਾਂਕੇ ਨ ਉਠੇ ਸਕੌਤਾ ॥੩੩॥
ਕਣਯੋ ਗੋਡ ਕਾਂਕੇ, ਕਿ ਜੰਘਾ ਭਿਦੀ ਹੈ"੯। ਉਰੂ ਬਾਢਿ ਗੇਰੇ ਕਿ ਛਾਤੀ
3ਕੋਬਾਉਂਦੀਆਂ ਆ ਹਰਾਉਂ ਦੀਆਂ [ਸੋਸ:, ਧਰੂਖਣ]। ਧੂੜ ਲਹੂ ਨਾਲ ਰਚ ਗਈ । 3ਮੇਰ
ਟਿਕਾਕੇ ਅੜੇ । ਦਹੂਰਾਂ ਨੇ ਵੇਖਕੇ ਵਰ ਲਏ । “ਸੂਰਮਿਆਂ ਨੂੰ ਵੇਖਕੇ ਵਰਦੀਆੰ ਹਨ ।5ਜੋ ਤਿੱਖੇ
ਤੇ ਪੱਕੇ ਖਹੇ ਤੀਰ ਹਨ । “ਭਯਾਨਕ । ਮਾਸ । ਵੌਲਹੂ । "ਘੋੜੇ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ (ਧਰਤ ਤੇ) ਜਾ ਪੈਂਦੇ
ਹਨ।"ਤਲਵਾਰ ਚਲੀ ਤੇਜ਼ ਧਾਰ ਵਾਲ਼ੀ ਹਲਬ(ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਬਣੀ ਹੋਈ)। "“ਜਨਬ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ
ਬਣੀ ਤਲਵਾਰ । [ਫਾ$ ਜਨਬ]। (ਅ) ਡਿੰਗ: ਭਾ: ਵਿਚ ਜਨੇਬ ਨਾਮ ਤਲਵਾਰ ਦਾ ਹੈ।

"ਬਤਲਵਾਰਾਂ ਸਾਫ ਕੇਂਟਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚਮਕਦੀਆਂਹਨ। "ਮਿਲਕੇ ਹੋਲੀ ਏਡਦੇ` ਹਨ । "“ਮੁਖ 1
"€ਸਿਰ । "?ਧੜ । "ਵੱਢਿਆ ਗਿਆ । "€ੰਵਿੰਨ੍ਹੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ।

ਵਂਪਾ:=ਪਗ । 1(ਪਾ:=ਛੈਰਤਿ।

ਸਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ ! ( ੨੮੪੨) ਰਾਸਿ ੬। ਅੰਸੂ ੧੩,

ਛਿਦੀ ਹੈਗਈ ਲੋਥ ਪੈ ਲੋਥ ਰ੍ਰਥੀ ਬਿਬਾਰੀ"।ਪਰੇ ਸੀਸ ਫੂਟੇ ਹਪ ਪਾਇ
ਧਾਰੀ”॥੩੪॥ ਤਛਾ ਮੁੱਛ ਜੋਧ ਝਟ! ਪੱਟ ਹੋਏ । ਗਹੇ ਸਾਂਗ ਨੋਜ਼ੇ ਪ੍ਰਹਾਰੇ
ਪਰੋਏ । ਚਲੀ ਤੇਗ਼ ਐਸੇ ਬਡੇ ਬੀਰ ਮਾਰੇ । ਜਥਾ ਕਾਟਿ ਖਾਤੀ ਗਨੌ ਕਾਠ
ਡਾਰੇਂ'॥ ੩੫ ॥ ਤੁਵੈਰੈਂ ਭਈ ਬੈਦ;ਜੁੱਟੈਂ ਕ੍ਿਪਾਣੈਂ।ਖਚਾ ਖੱਚ ਮਾਚੀ ਗਚਾਂ
ਗੱਚ ਠਾਣੈਂ” । ਜਮੀ ਹਾਬ ਮੁਸ਼ਟੈ' ਲਹੂ ਲਾਗੇ ਰਾਂਗੇ। ਕਟੇ ਬਾਹੁ ਜੈਘਾ
ਮਨੋ ਬ੍ਰਿੱਛ ਛਾਂਗੇ ॥੩੬॥ ਪਰੇ ਸੂਰ ਸੁੱਤੇ ਸੁ ਆਂਖੈੱ ਪਸਾਰੀ। ਭਕਾ ਕੁੱਕ ਬੋਲੈ'
ਲਹੂ ਘਾਵ ਭਾਰੀ । ਕਿਤੇ ਬੀਰ ਔਧੇ ਕਿ ਸੂਧੇ ਪਰੇ ਹੈ' । ਚਲੇ ਦੌਰ ਘੋਰੇ
ਤਹਾਂ ਸੋ ਦਰੇ ਹੈਂ“ ॥ ੩੭॥ ਖਿਰੇ ਰੇਗ ਲਾਲ ਬਡੇ ਸੂਰ ਭਾਸੇ। ਜਥਾ ਮਾਸ
ਬੈਸਾਖ ਫੂਲੋ ਪਲਾ“। ਅਧੁਮੰ” ਜਥਾ ਲਾਟ ਬੈਠੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ੀ । ਚਲੈ' ਤੇਗ
ਬਿੰਦੇ ਦਿਪੋਂ ਚੈਚਲਾ ਸੀ੩੮॥ ਕਹਾਂ ਲੋ ਕਹੌ' ਜੋਗ ਕੀ ਬਾੜ ਜੋਈ।ਕਟੇ
ਸਾ ਜੋਧਾਨਿ ਕ੍ਰੋਧਾਨ ਖੋਈ । ਰੁਕਜੋ ਖੇਤ ਸਾਰੋ ਨ ਘੋਰੇ ਧਵਾਵੈਂ। ਚਲਯੋ
ਹੂੰ ਨ ਜਾਈ ਕਹਾਂ ਸੋ ਚਲਾਵੈ' ॥ ੩੯॥ ਚੌਪਈ ॥ ਕਰਜੋ ਕ੍ਰਿਪਾਨਨਿ ਸੋਂ
ਘਮਸਾਨਾ । ਬਜਜੋ ਲੋਹ ਜਿਮ ਘਰੈ' ਮਹਾਨਾ । ਐਸੀ ਬਾਤ ਭਈ ਤਿਸ
ਕਾਲਾ। ਗਹੀ ਮਲੋਛਨੇ ਗਨ ਕਰਵਾਲ"॥੪੦॥ਕੇਤਿਕ ਪਰੀ ਟੂਟ ਕਰਿ
ਧਰਨੀ” । ਗਹੀ ਰਹੇ ਕਰ ਮੁਸ਼ਟ ਸੁਵਰਨੀ'” । ਕਿਤਿਕ ਸਭਟ ਕੋ ਚਲਜੋ
ਨ ਹਾਥਾ । ਭਯੋ ਸਥੈਭ ਤਾਸ ਕੇ ਸਾਥਾ॥ ੪੧॥ ਕੇਤਿਕ ਬੀਰਨਿ ਕੀ ਮਤਿ
ਮਾਰੀ । ਰੋਮਨ ਕਾਂਟਜੋ ਕਰੇ ਪ੍ਰਹਾਰੀ । ਕੇਤਿਕ ਤ੍ਰੰਗ ਧਵਾਵਤਿ ਜਾਤੇ ।
ਉਗਲ ਮਜਾਨ ਤੇਂ ਖੜਗ ਪਪਾਤੇ'' ॥੪੨॥ ਕਹੈ' ਮਲੋਫ “ਦਗਾ ਦਿਯ
ਲੋਹੇ । ਕਰੇ ਪ੍ਰਹਾਰ ਬਿਵਲ ਸਕਿ ਹੋਹੇ।ਗੁਰ ਸਿੱਖਯਨ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਮੁਲ ਥੋਰੇ।
ਭਦੇ ਸੁ ਤਿਸ ਛਿਨ ਤੀਖਨ ਘੋਰੇ'"॥ ੪੩ ॥ ਸਹਿਜੇ ਚਲਹਿੰ ਤਾਰ ਸਮ
ਨਿਕਸੈਂ । ਕਾਫਿ ਕਾਟਿ ਤੁਰਕਨਿ, ਸਿਖ ਬਿਗਸੈਂ । ਸਭਿ ਮਲੇਛ ਤਬਿ ਸ਼੍ਰਮ
ਕੇ ਸੈਗ । ਸਪਤ ਜਾਮ ਭੇ ਚਦੇ ਤੁਰੇਗ'“॥ ੪੪ ॥ ਕਰਤਿ ਜੈਗ ਤ੍ਰੋ ਪਹਿਰ

“(ਲਹੂ ਨਾਲ) ਗੁੱਥੀਆਂ ਹੋਈਆਂ (ਲੋਥਾਂ ਕਿਤੇ) ਲੋ੩ ਤੇ ਲੋਬ (ਤੇ ਕਿਤੇ) ਖਿੱਲਰੀਆਂ ਪਈਆਂ
ਹਨ । “ਘੋੜਿਆਂ ਦੇ ਪੈਰ ਹੱਖਣ ਨਾਲ। <ਜਿਵੇਂ' ਤਰਖਾਣ ਸਮੂਹ ਲਕੜੀ ਕੱਟ ਸੁੱਟਦਾ ਹੈ । ਸਾਂ
(ਲਹੂ ਨਾਲ) ਗੇਚ ਕਰ ਦਿਤਾ । “ਦਰੜ ਦਿੰਤੇ ਹਨ£ਛਿੱਛਰ” ਧੂਆਂ ਰਹ੩/“ਅਗਨੀ ਦੀ ਲਾਟ ।
੯ਬਿਜਲੀ ਵਤ ਪੂਕਾਸ਼ਦੀਆਂ ਹਨ । "ਤਲਵਾਰਾਂ । "ਧਰਤੀ ਤੇ। "੨ਹੋਬ ਵਿਚ ਜੋਨੇ ਦੀਆਂ

ਮੁਠਾਂ ਫੜੀਆਂ ਰਹਿ ਗਈਆਂ । "ਮਿਆਨ ਤੋਂ ਕਦਦਿਆਂ ਤਲਵਾਰਾਂ ਤਿੱਗ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ।
'ਓਬਹੂਤ ਉੱਥੇ ਪੋਤੇ ਚੜ੍ਹਿਆਂ ਸਤ ਪਹਿਰ ਹੇ ਗੋ

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂੜਘ ਸੂਰਜ ! ( ੨੮੪੩) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੧੪.
ਬਿਤਾਏ । ਨਹਿੰ ਸੁਪਤੇ ਨਾਹਨ ਕੁਛ ਖਾਏ । ਖੜਗ ਜੌਗ ਜੰਬਿ ਮਚੜੋ
ਕਰਾਰਾ । ਮਾਯਾ ਮੋਹ ਰਿਪੁਨ ਪਰ ਡਾਰਾਂ ॥ ੪੫ ॥ ਦੋਹਰਾ ॥ ਏਕ ਛੁਧਤਿ,
ਦੂਜੈ ਬਕਤਿ;ਤੀਜੈ ਰਿਸ ਗੁਰ ਕੀਨਿ।ਸਿਬਲ'ਅੰਗ ਤੁਰਕਨਿ ਕਰੇ ਸਿਖ
ਸਭਿ ਕੇ ਬਲ ਪੀਨ ॥੪੬॥ ਸਪਤ ਸਹੱਸ ਜੁ ਬਾਹਨੀ ਭਈ ਕਤਲ ਤਿਸ
ਕਾਲ । ਬਾਕੀ ਭਟ ਜੇਤਿਕ ਬਚੇ ਤਿਨ ਕੌ ਤ੍ਰਾਸ ਬਿਸਾਲ ॥ ੪੭॥ ਬਜਨੋ
ਖੜਗ ਘਿਕਾਂ ਚਤੁਰ ਹਟੇ ਸੂਰ ਨਿਜ ਓਰ'। ਲਰਤਿ ਅਘਾਈ ਬਾਹਨੀ
ਭਾਜੇ ਦਿਯੇ ਸੁ ਛੋਟਿ ॥੪੮॥ ਬਿਸਰਾਮੇ ਅਰੁ ਤ੍ਰਿਪਤ ਬੇ ਪੁਨ ਗੁਰ ਬਖ-
ਸ਼ਜੋ ਜ਼ੋਰ । ਜਿਸ ਤੇ ਮਾਰਯੋ ਤੁਰਕ ਗਠਿ ਕਰਜੋ ਖੇਤ ਰਣ ਘੋਰ ॥ ੪੯ ॥
ਬਿਧੀ ਚੈਦ ਪੈਂਦਾ ਬਲੀ ਕਰਹਿ ਪ੍ਰਹਾਰ ਜਿ ਏਕ। ਦੁਇ ਤ੍ਰੈ ਕਾਣਤਿ ਸੁਭਟ

< ੨੩ <੩ <<
੩; ਮਾਰੇ ਏਵ ਅਨਕ ॥ ੫੦ 1 ਇਤ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਿਂਬੇ ਖਸਟਮਿ ਰਾਸੇ _'ਜੇਗ' ਪਰਸਗ
ਬਰਹਨੇ ਨਾਮ ਤਏਸਮੇ ਅੰਸੂ ॥ ੧੩ ॥

ਸੰਭਾਰੇ ਆਪਨੇ ਸਗਰੇ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਦੋਵ ॥੧॥ ਰੋਪਈ॥ ਮੁਜ਼ਲਸਖਾਨ ਬਿਰਜੋ
ਇਕ ਥਾਨ । ਜਿਸ ਕੈ ਚਿੰਤਾ ਸੋਕ ਮਹਾਨ । ਜਿਤਿਕ ਸਹੈਸੂ ਬਚੇ
ਭਟ ਹਾਰੇ । ਸਭਿ ਦਿਸ਼ਿ ਤੇ ਤਿਸ ਪਾਸਿ ਪਧਾਰੇ ॥੨॥ ਤਬਹਿ ਦੂਤ ਇਕ
ਨਿਕਟਿ ਬੁਲਾਯੋ । ਕਹਿ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਗੁਰੁ ਨਿਕਟ ਪਠਾਯੋ । ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਹੀਨ
ਗਯੋ ਅਗਾਰੀ । ਹਾਥ ਜੋਰਿ ਕਰਿ ਬੈਦਨ ਧਾਰੀ!॥ ੩॥ 'ਗੁਰੁ
ਬ ! ਸੁਨੀਯਹਿ ਦੇ ਕਾਨ । ਮੋਹਿ ਪਠਾਯੋ ਮੁਗਲਸਖਾਨ । ਕਹੀ
ਆਪਿ ਕੋਂ ਬਾਤ ਭਲੇਰੀ:-ਤਜਹੁ ਲਰਾਈ ਭਈ ਘਨੋਰੀ ॥ ੪॥ ਹਜ਼ਰਤ
ਕੋ ਅਥਿ ਦੀਜਹਿ ਬਾਜ । ਨਹਿ ਥਲ ਅਸ ਜਹਿੰ ਬਸਿ ਹੋ ਭਾਜ। ਨਾਹਕ
ਪ੍ਰਾਨ ਦੇੜਿ ਕ੍ਯੋਂ ਲਰਿ ਕੈ । ਕਯਾ ਸੁਧਰਹਿ ਜਥਿ ਅੰਰ ਹੋ ਅਰਿ ਕੰ ॥੫॥
ਕਈ ਲਾਖ ਸੈਨਾ ਪਤਿਸ਼ਾਹੀ । ਕਿਮਿ ਸਮਾ ਚਾਹਹੁ ਚਿਤ ਮਾਂਹੀ ।
ਅਲ੫ ਬਾਜ਼ ਕੀ ਬਾੜ ਪਛਾਨੋ । ਇਤੋ ਬਿਗਾਰ ਅਪਨਿ ਕ੍ਯੋ ਠਾਨੋ ॥੬॥
ਕਰੀ ਕੂਲਿ ਕਰਿ ਸਮੁਝਹੁ ਅਬੈ । ਮੋ ਮੈਗ ਮਿਲਹੁ ਸੁਧਾਰਹੁ ਸਬੈ । ਸ਼ਾਹੁ
ਸਮੀਪ ਆਪ ਲੇ ਚਲੋਂ । ਤੁਮਹਿ ਮਿਲਾਇ ਭਲੇ ਕਰਿ ਮਿਲੋ ॥ ੭ ॥ ਜੋ
ਕੀਨਿਸਿ ਅਪਰਾਧ ਬਿਸਾਲਾ । ਛਿਮ ਕਰਾਵੇਂ ਮੈਂ ਤਤਕਾਲਾ । ਨਿਜ ਪੁਰਿ
ਆਦਿ ਗ੍ਰਾਮ ਜੇ ਸਾਰੇ । ਭੂੰਚਹੁ ਨਿਤ ਜਿਮ ਅਹੋ ਅਗਾਹੇ” ॥ ੮॥ ਅਥਿ ਲੋ
"ਵਿੱਲੋ ਦਆਪੋਂ ਅਪਣੇ ਪੰਨੇ। ਬ੍‌੍‌ਉਸ ਦੂਤ ਨੇ) ਨਮਸਕਾਰ ਕੀਤੀ। “ਜਿਵੇਂ ਅੱਗੇ 91 `

ਨੂਰ

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਂਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੪੪) ਰਾਸਿ ੬। ਲੰਸੂ ੧੪,
ਲਖਹਾਂ ਆਪਿ ਕੀ ਨੀਕੀ । ਕਰਹੁ ਕੁਸ਼ਲ ਨਿਜ ਅਰਾਂ ਸਭਿ ਜੀ ਕੀ ।
ਨਾਂਹਿ ਤ ਲੀਜੈ ਰਿਦੈ ਬਿਚਾਰਿ । ਜੇਤਿਕ ਹੋਇ ਤੁਮਾਰ ਬਿਗਾਰਿ ॥ ੯॥

'ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਕੋ ਤੇਜ਼ ਬਿਸ਼ਾਲ। ਜਿਸ ਕੋ ਕੈ ਸਕਲ ਮਹਿਪਾਲਾ। ਦੇਸ਼ਨਿ
ਕੇ ਪਤਿ ਜੇ ਬਰਿਆਮੂ' । ਠਾਨਹਿੰ ਆਨਿ ਸਲਾਮ ਤਮਾਮੂ ॥੧੦॥ ਮਾਂਰ-
ਵਾੜ, ਹਾਂਡੇ, ਰਾਠੌਰ” '। ਜਿਨ ਵਿਗ ਬੜੇ ਮਵਾਸੇ ਠੌਰ । ਦਿਸ਼ਿ ਦੱਛਣ ਕੇ
ਦੇ ਦੇ ਡੋਰੇ । ਹੋਇ ਦੀਨ ਮਿਲਿ ਸ਼ਾਹੁ ਨਿਹੋਰੇ” ॥ ੧੨ ॥ ਪੂਰਬ ਦਿਸ਼ਿ ਕੇ
ਆਦਿ ਬੈਗਾਲਾ । ਝੂਕੇ ਮਹਿਪ ਲਖਿ ਤੇਜ ਬਿਸਾਲਾ। ਪੁਨ ਪਰਬਤ ਬਾਸੀ
ਜੇ ਰਾਜਾ । ਲੋ ਕਰਿ ਭਲੋ ਸੁਗਾਤ“ ਸਮਾਜਾਂ ॥੧੨॥ ਤਨੁਜਾ ਡੋਰੇ ਦੇ ਦੇ
ਮਿਲੋ । ਅਪਨੇ ਕਾਜ ਸਵਾਰਹਿੰ ਭਲੋ । ਪਸ਼ਚਮ ਦਿਸ਼ਿ ਜਹਿੰ ਬਲਖ
ਬੁਖਾਰਾ । ਗਿਨੌਂ ਕਹਾਂ ਲਗਿ ਦੇਸ਼ ਉਦਾਰਾ” ॥੧੩॥ਵਿਰਹਿ ਸਭਿਨਿ ਮਹਿ
ਸ਼ਾਹੁ ਦੁਹਾਈ । ਪਿਖਿ ਪ੍ਰਤਾਪ ਕੋ ਸਭਿ ਡਰਪਾਈ । ਨਹੀਂ ਜਗਤ ਮਹਿ
ਕੋ ਨਰ ਆਨ । ਜੋ ਸਨਮੁਖ ਹੁਇ ਬਨਹਿ ਸਮਾਨ ॥੧੪॥ ਲਾਖਹੁੰ ਚਵਹਿੰ
ਬਾਂਹਨੀ ਸੈਗਿ । ਆਇਸੁ ਮਾਨਿ ਪ੍ਰਾਨ ਦੇਂ ਜੈਗਿ। ਤੁਮ ਕਿਸਿ ਕੇ ਬਲ
ਕਰਹੁ ਲਰਾਈ । ਮੁਸ਼ਕਲ ਬਨਹਿ, ਬਸਹੁ ਕਿਸਿ ਥਾਂਈ $ ॥੧੫॥ ਅਰਹੁ
ਲਰਹੁ ਹੋਵੇਂ ਹਤਿ ਪ੍ਰਾਨਾ।ਜੀਵਹੁ ਛਪਹੁ ਜਾਇ ਕਿਸ ਥਾਨ”? ਮਾਨੋ ਸੋਰਿ
ਕਹਜੋਂ ਦਿਹ ਬਾਜ । ਨਤੁ ਮੈਂ ਹੜੋਂ' ਲਰਤਿ ਹੀ ਆਜ ॥੧੬॥ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਨਕ

. ਗਾਦੀ ਪਰ ਅਹੋ । ਪੂਰਬ ਰੀਤਿ ਜਥਾ ਤਿਮ ਰਹੋ। ਨਈ ਚਾਲਿ ਤੁਮ
ਕੀਨਿਸਿ ਕੈਸੇ। ਸਮਤਾ ਚਹਤਿ ਸ਼ਾਹੁ ਕੀ ਜੈਸੇ ॥੧੭॥ ਤਖਤ ਰਚਜੋ ਅਰੁ
ਚਮੂ ਬਨਾਵਹੂ । ਜਗ-ਸਾਚੇ ਪਤਿਸ਼ਾਹ-ਕਹਾਵਹੁ । ਇਹ ਸਭਿ ਤਜਾਗਿ
ਬਾਜ਼ ਲਿਹ ਸੈਗਿ। ਮੈਂ' ਕਰਿ ਦੇਉ' ਸ਼ਾਹੁ ਸੋਂ ਰੇਗ'॥੨੯॥ਜੇ ਸਯਾਨੋ ਤੁਮਰੇ
ਢਿਗ ਬਿਰਵਤਿ । ਤਿਨਿ ਕੇ ਸਾਂਥ ਲੇਹੁ ਕਰਿ ਮਸਲਤਿ । ਜਜੋਂ ਆਛੀ
ਤੁਮ ਕੋ ਬਨਿ ਆਇ। ਕਹਿ ਭੇਜਹੁ ਤਿਮ ਕਰਹਿ ਬਨਾਇ-?॥ ੧੯॥
ਸੁਨਤਿ ਦੂਤਿ ਕੇ ਬਚ ਮੁਸਕਾਏ । ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿ ਗੋਵਿੰਦ ਚੈਦ ਸੁਹਾਏ/ਸੁਨਹੁ
ਦੂਤ ਅਬਿ ਬਾਕ ਹਮਾਰੇ । ਮੁਗਲਸਖਾਨ ਬਤਾਵਹੁ ਸਾਰੇ ॥ ੨੦ ॥-ਲਾਖ
ਰਜਤਪਨ ਕੀਮਤਿ ਜਾਂਹੀ। ਅਸ ਬਾਜੀ” ਆਵਤਿ ਹਮ ਪਾਹੀ । ਮੋਲਿ
ਖਰਚ ਸਿਖ ਮਗ ਸਹਿ ਲਯ'ਵਤਿ । ਸੁਨਯੋ ਸ਼ਾਹੁ ਨੇ ਅਸ ਅਸੁ'' ਆਵਤਿ॥

"ਸਮਝਦਾ ਹਾਂ । “ਬਹਾਦੁਰ । 5ਰਾਜਪੂਤਾਂ ਦੀਆਂ ਜਾਤੀਆਂ । “ਬੇਨਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ । ''ੁਹਵੇ ।
੬ਸਮੂਹ । ?ਬੁਹੁੰਝੋ । ਸੁਲਹ । ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ । ““ਘੋੜਾ । ੧੧ਜੈਸਾ ਘੋੜਾ। _`ਂਘ੪-ਘਰ ।

_ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਮੂਰਜ । ( ੨੮੪੫! ਰਾਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੧੪.
੨੧॥ ਛੀਨਿ ਲੀਨਿ, ਸਿਖ ਕਹਿ ਬਹੁ ਰਹੜੋ । ਬਲ ਤੇ ਉਰ ਹੈਕਾਰਤਿ
ਗਹਮੋ । ਗੁਰੁ ਪੀਰਨਿ ਕੋ ਤ੍ਰਾਸ ਨ ਕੀਨਿ । ਮਨ ਭਾਵਤਿ ਕਰਿ ਤਤਛਿਨਿ
ਲੀਨਿ ॥ ੨੨॥ ਸੋ ਕਾਜ਼ੀ ਤੇਂ ਹਮ ਪੁਨ ਲਯੋ । ਪ੍ਰਥਮ ਬਿ੍‌ਤਾਂਤ ਤੋਹਿ ਕਹਿ
ਦਯੋ ।ਅਬਿ ਇਹ ਉਡਤਿ ਜਾਤਿ ਖਗ ਸਾਥ'।ਗਹੜੋ ਜਤਨ ਕਰਿ ਬਾਜ਼
ਸੁ ਹਾਥਿ ॥੨੩॥ ਸੋ ਪਲਟਾ ਹਮ ਨੇ ਨਿਜ ਲੀਨਿ । ਪ੍ਰਥਮ ਬਿਗਾਰਿ ਸ਼ਾਹੁ
ਨੇ ਕੀਨਿ । ਇਸ ਕੌ ਪਿਤਾ ਅਦਾਇਥ ਰਾਖੜਿ । ਉੱਤਮ ਵਸਤੁ ਦੇਤਿ
ਅਭਿਲਾਖਤਿ ॥ ੨੪ ॥ ਨਿਮੜੋ ਰਹਜੋ ਘਰ ਗੁਰੂ ਅਗਾਰੀ । ਡਰ ਖੁਦਾਇ
ਕੌ ਰਿਦੇ ਮੜਾਰੀ । ਬਨੀ ਰਹੀ ਤਿਹ ਸਾਥਿ ਹਮਾਰੀ । ਬਿਤਜੋ ਕਾਲ ਚਿਰ
ਨਹੀਂ ਬਿਗਾਰੀ ॥ ੨੫ ॥ ਇਹ ਖੁਦਾਇ ਕੋ ਜਾਨਹਿ ਨਾਂਹੀ । ਬਡੋ ਰਾਜ
ਕੋ ਮਦ” ਇਸ ਮਾਂਹੀ। ਨਹਿ ਮਿਲਾਪਿ ਹਮਰੋ ਬਨਿ ਆਵੈ। ਦੇਹਿ ਜਿ ਬਾਜ਼
ਨ ਪਲਣਾ ਪਾਵੈ ॥ ੨੬ ॥ ਯਾਂਤੇ ਹਮਰੋ ਜੋਗ ਕਰਾਰਾ । ਮਾਰਹਿੰ ਤੁਰਕ,
ਹਰਹਿੰ" ਹੈਕਾਰਾ । ਪੁਰਖ ਅਕਾਲ ਪ੍ਰਮੇਸ਼ਰ ਜੋਇ। ਸਭਿ ਅਵਨੀ ਕੌ
ਮਾਲਿਕ ਸੋਇ ॥ ੨੭ ॥ ਤਿਸ ਕੇ ਕਰੇ ਇਸੀ ਮਹਿੰ” ਰਹੈਂ । ਭੋਗਹਿ ਖ਼ਾਨ
ਪਾਨ ਸਭਿ ਲਹੈ' । ਇਹ ਕਯਾ ਜੰਤੁ ਮਸ਼ਕ“ ਸਮ ਤਹਾਂ। ਕੂਰੋ ਹੈਕਾਰਹਿਂ
ਉਰ ਮਹਾਂ॥੨੮॥ਇਹ ਸਮ ਬੀਤੇ ਕਈ ਕਰੋਰ । ਗਿਨਤਜੋ ਜਿਨ ਕੇ ਪਾਇ
ਨਓਰਾਂ । ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਨਕ ਦੀਨੋ ਇਨਿ ਰਾਜ । ਜਿਸ ਕਰਿ ਏੜੋ ਵਧ੍ਕੋ
ਸਮਾਜ॥੨੯॥ ਗੁਰੁ ਘਰ ਸੋਂ ਜਿ ਅਵੱਗੜਾ ਕੈਹੈ । ਸਨੇ ਸਨੇ ਸਭਿ ਛੀਨਿ
ਸੁਲੈਹੈ । ਨਿਜਿ ਸਿੱਖਨਿ ਕੋ ਸਹਤ ਸਮਾਜ। ਦੇ ਹੈਂ ਸਭਿ ਅਵਨੀ ਕੌ
ਰਾਜ॥੩੦॥ ਜਿਸ ਜਲ ਤੇ ਪੰਕਜ ਨਿਪਜੇਹੈ । ਤਿਸ ਬਿਹੀਨ ਹੁਇ ਜਰ
ਬਰ ਜੈਹੈ”। ਗੁਰੁ ਸੇਵਾ ਤੋ ਇਨ ਕੋ ਪ੍ਰਾਪਤਿ । ਸੋ ਨਹਿ ਰਹੈ, ਪਰੈ ਇਨ
ਆਪਤਿ ॥੩੧॥ ਕਰਿ ਕੂਰੇ ਇਨਿ ਕੋ ਸਭਿ ਰੀਤਿ । ਰਾਜ ਪ੍ਰਤਾਪ ਜਾਇ
ਸਭਿ ਬੀਤਿ। ਛੋਰਿ ਬਾਜ ਕੀ ਬਾਤਿ ਪਲਾਵਹੁ। ਜਾਇ ਸ਼ਾਹੁ ਅਪਨੇ ਸਮੁ-
ਝਾਵਹੁ ॥ ੩੨॥ ਨਾਤੁਰ ਜਾਨਿ ਲੋਹੁ ਬਿਚ ਜੀ ਕੇ । ਕਰਿ ਸੈਗ੍ਰਾਮ ਹਤੋਂ
ਸਭਿ ਨੀਕੇ । ਜਿਮ ਇਹ ਆਗੇ ਮਾਰੇ ਪਰੇਜਿਸ ਕੇ ਜ਼ੋਰ ਸ਼ਾਹੁ ਮਦ ਭਰੇ॥
੩੩ ॥ ਤਿਮ ਲਾਖਹੁ ਤੁਰਕਨਿ ਕੋ ਹਾਲਿ। ਮਾਰੋ ਕਰਿ ਕੈ ਜੈਗ ਕਰਾਲ ।
ਕਾਇਰੁ ਹੋਹਿ ਸੁ ਡਰਪਹਿ ਭਾਖ'%ਹਮ ਤੋਂ ਸਦਾ ਜੁੱਧ ਅਭਿਲਾਖੇਂ॥੩੪॥
"ਪੰਛੀ ਨਾਲ । ₹ਹੌਕਾਰ । ਵਨਾਸ਼ ਕਗੰਗੇ। ਦਇਜੇ ਖ੍ਹਿਬਵੀ ਵਿਚ । “ਮੱਛਰ । $ਓੜਕ ।
”ਸੜ ਬਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । "ਜੋ ਕਾਇਰ ਦੋਵੇ ਸੋ ਤੇਰੇ ਕਹਿਆਂ ਡਰੇ ।
“ਇਹ ਕਾਂਫਿਰਤਾ ਪੂਜ। ਵਿਦੋਂ ਕੱਢਣੀ ਹੀ ਤਾਂ ਆਪ ਢਾ ਅਸਲ ਪੂਯੋਜਨ ਸੀ ।

__ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਂਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੪੬) ਰਾਸਿ ੬। ਅੱਸੂ ਕ੪

ਢਿਚ ਕੇ ਰਹੈ ਪ੍ਰਤੀਖਤਿ ਧਾਮੂ। ਅਬਿ ਇਹ ਮਚਜੋ ਮਹਾਂ ਸੈਗ੍ਰਮੂ । ਬਹੁਤ
ਅਨੀ ਕੋ ਕਹਾਂ ਬਤਾਵੈਂ'' ਕਾਸ਼ਟ ਬਿੰਦ ਬਿਲੰਦ ਬਨਾਵੈਂ ॥੩੫॥ ਅਗਨਿ
ਸਮਾਂਨ ਜਾਨਿ ਲਿਹੁ ਮੋਹੀ । ਲਗੇ ਛਿਨਿਕ ਭਸਮੀ ਸਭਿ ਹੋਹੀ । ਅਜਹੁੰ
ਸਮਝ ਕਰਿ ਜਾਂਹ ਪਲਾਏ। ਨਾਂਹਿ ਤ ਮਰਹੁ ਜੁੱਧ ਮਹਿੰ ਆਏ॥੩੬॥ ਲਵੇ-
ਪੁਰ ਲਗਿ ਕਾਟਤਿ ਹਮ ਜੈਹੈ।ਸਮੁਖ ਭਦ ਨਹਿੰ ਬਾਚਨਿ ਪੈਹੈਂ । ਕੁੰਧੇ ਬੀਰ
ਕਿਮ ਤਜਾਗੈਂ ਨਾਂਹੀ । ਨਿਸ਼ਚੈ ਲਖਹੁ ਅਪਨਿ ਮਨ ਮਾਂਹੀ-॥੩੭॥ ਸੁਨਿ
ਭੋ ਦੂਤ ! ਜਾਇ ਸਮਬਾਵਹੁ-ਕ੍ਯੋਂ ਨਾਹਕ ਨਿਜ ਪ੍ਰਾਨ ਗਵਾਵਹੁ। ਕਹਹੁ
ਸ਼ਾਹ ਸੋਂ ਪਲਟੇ ਬਾਜ” । ਗੁਰੁ ਨੇ ਗਹਜੋ ਤੁਮਾਰੋ ਬਾਜ਼-॥੩੮॥ਸਨੋ ਕੋਪ
ਗੁਰ ਕੇ ਬਚ ਸੁਨੋ । ਤੂਸ਼ਨਿ ਦੂਤ ਭਯੋ ਨਹਿੰ ਭਨੇ ।-ਨਹੀਂ ਜੁੱਧ ਤੇ ਗੁਰੂ
ਮਿਟੈਤਾ । ਇਤੇ ਮਰੇ ਸਮੁਬਜੋ ਨ ਕਦੰਤਾ-॥ ੩੯ ॥ ਗਮਨਜੋ ਜਿਸ ਬਲ
ਮਗਲਸਖਾਨ । ਸਕਲ ਹਕੀਕਤਿ ਕੀਨਿ ਬਖਾਂਨ । “ਬਾਜ ਨ ਦੇਤਿ ਗੁਰੂ;
ਨਹਿੰ ਡਰੈ । ਕਿਤੋ ਆਇ ਲਸ਼ਕਰ ਤੋਂ ਲਰੇ ॥ ੪੦॥ ਬਡੋ ਹੌਂਸਲਾ ਜਿਨ
ਕੇ ਜੈਗ। ਮਾਰਨ ਮਰਨਿ ਬੀਰ ਰਸ ਸੈਗ । ਜਜੋਂ ਗੁਰੁ ਕਹੀ ਸੁ ਸੋਕਲ
ਸੁਨਾਈ । ਦਈ ਸ਼ਾਹੁ ਕੋ ਗੁਰ! ਬਡਿਆਈ॥ ੪੧ ॥ ਕਰਹਿ ਅਵੱਗਜਾਂ
ਲੈਹੈਂ ਛੀਨ-। ਇਮ ਬੋਲਤਿ ਬਿਨੁ ਤ੍ਰਾਸ ਪ੍ਰਬੀਨ” । ਮੁਗਲਸਖਾਨ ਸੁਨਜੋ
ਉਰ ਡਹੈ ।-ਮੇਰੇ ਪ੍ਰਾਨ ਗੁਰੂ ਅਬਿ ਹਰੋ॥੪੨॥ ਸੈਨਾ ਕੇ ਸਰਦਾਰ ਸੈਘਾਰੇ।
ਸਨਮੁਖ ਗਏ ਸਰਬ ਗੁਰੁ ਮਾਰੇ । ਤੀਰਨਿ ਕੀ ਤਰੀਵ ਭਟ ਕਰਤੇ। ਛੂਟੇ
ਦੇਕ ਅਨੇਕੈਂ' ਮਰਤੇ ॥ ੪੩ ॥ ਸੋ ਮੁੜ ਕੌ ਕਿਮ ਤਯਾਗਨਿ ਕਰੈ । ਦਲ
ਸਰਦਾਰ ਜਾਨਿ ਕਰਿ ਹਰੈ । ਬਿਨਾ ਲਰੇ ਤੇ ਜੇ ਹਫਿ ਜਾਵੇਂ । ਸ਼ਾਹੁ ਸੈਗ
ਕਯਾ ਬਾਕ ਅਲਾਵੇਂ ॥੪੪॥ ਕਾਇਰ ਲਖਹਿ, ਨ ਦੇ ਬਡਿਆਈ । ਬਿਨੁ
ਮਾਰੇ ਤਬਿ ਭੀ ਮਰਿ ਜਾਈ।ਸਭਿ ਲਸ਼ਕਰ ਗੀਦੀ ਮੁਝ ਜਾਨਹਿ। ਸਕਲ
ਬੀਰ ਅਪਵਾਦ ਬਖਾਨਹਿਂ ॥ ੪੫ ॥ ਯਾਂਤੇ ਹੋਨੀ ਹੋਇ ਸੁ ਹੋਇ । ਲਰਿਬੇ
ਉਚਿਤ ਮੋਹਿ ਕਹੁ ਜੋਇ-। ਏਵ ਬਿਚਾਰਤਿ ਘਰੀ `ਬਿਤਾਈ । ਪੁਨ
ਆਇਸੁ ਸਭਿ ਸਾਂਬ ਅਲਾਈ ॥ ੪੬ ॥ “ਚਵਹੁ ਤੁਰੈਗ ਬਿਲਮ ਨਹਿ
ਕੀਜਹਿ। ਸਭਿ ਧੌਂਸਨਿ ਚੋਬਨਿ ਹਨਿ ਦੀਜਹਿਗਹਹੁੰ ਕਿ ਮਾਰਹੁੰ ਗੁਰ ਕੌ
ਜਬੈਂ । ਅਪਨੋ ਜੀਵਨਿ ਜਾਨਹੁੰ ਤਬੈ ॥ ੪੭ ॥ ਨਾਂਹਿ ਤ ਇਤ ਤੇ ਜੇ ਬਚਿ
ਜਾਇ। ਸ਼ਾਹੁ ਜਹਾਂ ਤਿਹ ਠਾਂ ਮਰਿਵਾਇ। ਇਹਾਂ ਮਰਨ ਦ੍ਰੈ ਲੋਕ ਮੜਾਰੀ।

“ਬਹੁਤੀ ਸੈਨਾਂ (ਦੇ ਹੋਣ ਦਾ ਡਰਾਵਾ ਤੂੰ)ਕੀ ਦੇਸਦ ਹੈ । “ਘੋੜੇ ਦੇ ਬਢਲੇ/ਗੁਰ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੇ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੪੭ ) __ਗਾਸਿ ੬। ਸੱਸੂ ੧੫.
ਜਸੁ ਅਰੁ ਭਿਸਤਿ ਪਾਇ ਸੁਖ ਭਾਰੀ ॥ ੪੮ ॥ ਲਵਪੁਰਿ ਜਾਇ ਮਰਨਿ
ਦੁਖਦਾਨੀ । ਦੋਜ਼ਕ ਪਰਨਿ ਨਿੰਦ ਜਗ ਠਾਨੀ? । ਇਮ ਕਹਿ ਸਕਿਹਿਨਿ,
ਭਾ ਸਵਧਾਨ । ਸ਼ਸਤ੍‌ ਲਗਾਇ ਮੰਗਾਇ ਕਿਕਾਨ ॥ ੪੯ ॥ ਦੇਖਿ ਚਹਜੋ
ਸਰਦਾਰ ਨ ਨੌਰੇ । ਜਿਸ ਕੋ ਆਰੈ ਰਣ ਹਿਤ ਪ੍ਰੇਰੇ । ਮਰੇ ਸਰਬ ਹੀ ਉਰ
ਬਿਸਮਾਯੋ । ਗੁਰ ਕੇ ਸਮੁਖ ਆਪ ਹੀ ਧਾਯੋ ॥ ੫੦ ॥ ੪੩ % ਲ ਪਾ੫ ਸੂਰ ਕ੍ੰਥ

ਖਸ਼ਟਮ ਰਾਸੈ “ਦੂਤ ਪਠਾਨ' ਪਰਗ ਬਰਨਨੇ ਨਾਂਮ ਚਤੁਰ ਦਸਸੇ ਅੰਸੂ ॥ ੧੪ ॥
੧੫. [ਮੁਗਲਸਖਾਨ ਯੁੱਧ] ।

ਦੋਹਰਾ ॥ ਬਹੁ ਧੌੱਸਨਿ ਧੁੰਕਾਰ ਕੋ ਸੁਨਿ ਸਿਖ ਆਏ ਦੌਰਿ। ਸਰੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ
ਸੋਂ ਕਹਯੋ “ਸੁਨਹੁ ਗੁਰੂ ਸਿਰਮੌਰ 1॥ ੧॥ ਚੌਪਈ ॥ ਆਰੀ ਦਰਿ ਹਭੇ
ਹਮ ਖਰੇ । ਜਬਿ ਕੇ ਕਤਲ ਭਦੇ ਰਿਪੁ ਮਰੇ। ਤਕਰਾਈ ਹਿਤ ਇਕ ਸੌ
ਠਾਂਢੇ।ਪਕਰੇ ਸ਼ਸਤਰ ਸ਼ੱਤ ਹਿਤ ਗਾਢੇ॥੨॥ਜੇਤਿਕ ਤੁਰਕ ਸਮੂਹ ਭਗੈਲ'।
ਅਰੁ ਜੇਤਿਕ ਰਾਖੇ ਨਿਜੋਂ ਗੈਲ” । ਸਭਿ-ਕਰਿ ਇਕਠੇ ਰਿਸਿ ਕੋ ਠਾਨਿ ।
ਆਪ ਚਵਜੋ ਅਬਿ ਮੁਗਲਸਖਾਨ ॥ ੩॥ ਗਨ ਨਿਸ਼ਾਨ ਬਾਜਤਿ ਅਬਿ
ਆਵੈਂ । ਬਾਦਤਿ” ਅਪਰ ਅਨੇਕ ਬਜਾਵੈਂ। ਫਰਰੇ ਛੁਟੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਅਗਾਰੀ।
ਆਵਤਿ ਦਲ ਜੁਤਿ ਬਡ ਹੈਕਾਰੀ ॥ ੪ ॥ ਸਾਵਧਾਨ ਹੁਜਹਿ ਗੁਰੁ ਪੂਰੇ !।

੮੦੩ .5= ਕਤ

ਇਕਠੇ ਕਰਹੁ ਨਿਕਟਿ ਗਨ ਸੂਰੇ। ਅਬਿ ਕੈ ਇਕ ਹੱਲੇ ਕੇ ਤੁਰਕਾਂ ।
ਬਿਜੈ ਡੈਕ ਤਬਿ ਬਾਜਹਿ ਗੁਰ ਕਾ?॥ ੫॥ ਲੱਖਾ ਢਿਗ ਨਗਾਰਚੀ ਅਹ॥ _
ਖਾਸ ਗੁਰੂ ਕੇ ਜੋ ਨਿਤ ਰਹਾਂ । ਸੈਨਾਪਤਿ ਅਪਰਨਿ ਕੇ ਜੁਦੇ । ਨਿਜ ਨਿਜ
ਮਿਸਲਿ ਰਹਤਿ ਜਦ ਕਦੇ ॥ ੬॥ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਬਾਕ ਉਚਾਰੇ ।
“ਦ੍ਹਰੀ ਚੋਬਨਿ ਹਨਹੁੰ ਨਗਾਰੇ । ਕਰਹੁ ਸੂਰ ਸੱਜੀ“ ਰਿਪੁ ਮਾਰੈਂ।ਅਬਿ ਕੇ
ਬਿਚਹਿੰ ਨ ਭਾਜ ਪਧਾਰੈਂ ॥ ੭ ॥ ਐਸੀ ਕਰਹੁ ਮਲੇਛਨ ਮਾਰਿ । ਇਕ
ਭਾਜਨਿ ਕੀ ਰਹਹਿ ਸਭਰਾ ।ਬਿਧੀਚੇਦ ਕਰ ਜੋਰ ਸਲਾਯਹ। ਇਮ
ਹੀ ਹੁਇ ਜਿਮ ਆਪ ਅਲਾਯਹੂ ॥ ੮॥ ਹੁਤੇ ਸ਼ਿਰੋਮਣਿ ਸੇ ਹਤਿ

ਫੁਛਕ ਭਰੈਲ ਆਨਿ ਵਿਰ ਢੋਏ । ਅਹੈ ਪਰੀ ਆਪ ਤੂ ਭਾ ਮਰੇ
ਮਲੋਛ ਕਿਤਿਕ ਬਿਨ ਮਾਰੇ ॥੯॥ ਗਿਰੇ ਅਚਾਂਨਕ ਹਯਨ ਭਜਾਵਤਿ।ਦਰੇ
ਗਏ? ਸੈਨਾ ਕੇ ਧਾਂਵਤਿ । ਔਚਕ ਹਥਨਿ ਤੇ ਹਥਿਯਾਰ । ਗਿਰ ਧਰਨੀ
ਪਰ ਨਹਿ ਨ ਸੈਕਾਰ ॥ ੧੦ ॥ ਪੈਂਦੇ ਖਾਨ ਪਰਜੋ ਜਬਿ ਫੇਰਿ । ਅਨਗਨ
“ਕਾਇਰ । “ਆਪਣੇ ਪਿੱਛੇ । “ਵਾਜੇ । “ਇਕ ਹੱਲੇ ਦੀ ( ਮਾਰ ) ਤੁਰਕ ਹਨ । 'ਸੂਰਮਿਆ
ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਬਰ ਤਿਆਰ ਕਰੋ । 5ਹੁਣ ਠਹਿਰਨਗੇ ਨਜ਼ੀ' । " ਦਰਜੇ ਗਏ।

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੁਰਜ | ( ੨੮੪੮ ) ਗਾਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੧੫.
ਭਟਨਿ ਲਬੇਰ ੫ਬਥੇਗਕੇਤਿਕ ਸ਼ਸਤਨ ਸੋ ਛਿਤ ਮੇਲੇ। ਕਿਤਿਕ ਸੈਘਾਰੇ
ਹਾਬ ਧਕੇਲੇ ॥ ੧੧ ॥ ਪ੍ਰਿਥਮ ਤੁਵੈਗਨਿ ਚਲਿਬੋ ਕਰਯੋ । ਖੜਗ ਜੈਗ
ਮਹਿ ਕਛੂ ਨ ਸ਼ਰਜੋ । ਤਥਾ ਭਈ ਜੋ ਅਥਿ ਕੀ ਬਾਰੇ। ਕਛ ਮਰਿ ਹੈ' ਕ੍ਛ
ਭਾਜਹਿ ਹਾਰੇ! ॥੧੨॥ ਇਮ ਬੋਲਿ ਹੀ ਲਸ਼ਕਰ ਆਯੋ । ਮਾਰਿ ਤੁਪਕ
ਜੇਤਿਕ ਨਿਯਰਾਯੋ । ਜ੍ਰਾਲਾ ਬਮਣੀ" ਸਭਿ ਮਿਲਿ ਛੋਰੀ । ਪਦੁੰਚਿ ਦੂਰ ਲੋ
ਲਾਗਤ ਗੋਰੀ ॥ ੧੩॥ ਭਜੈਗ ਪੂਯਾਤ ਛੋਦ ॥ ਪਿਥੈ ਆਪਿ ਮੈਂ ਫੇਰ ਬਾਜੇ
ਨਗਾਰੇ । ਦੁਹੂੰ ਓਰ ਤੇ ਬੀਰ ਬੋਕੇ ਕਰਾਰੇ । ਪਲੀਤੇ ਧੁਖੇ ਜ੍ਰਾਲਮਾਲਾ”
ਜਗਾਈ । ਉਠਜੋ ਨਾਦ ਉਚੇ ਨਤੈ ਧਮ ਛਾਈ ॥੧੪॥ ਕਰੇ ਤੁੰਦ ਤਾਜੀ”
ਭਏ ਸ਼ਤ ਸੌਹੈਂ । ਰਿਸੇ ਸੂਰ ਸਾਰੇ ਕਰੀ ਬੈਕ ਭੌਂਹੈ'। ਧਵਾਵੈਂ' ਤੁਰੰਰੀ
ਤੁਵੈਰੀ ਚੌਲਾਵੈਂ । ਵਧੈ ਜੌਨ ਆਗੇ ਤਿਸੈ ਤਾਕਿ ਘਾਵੈਂ॥੧੫॥ ਗਿਰੇ
ਲਾਗਿ ਗੋਰੀ ਸੈਭਾਰੈਂ ਨ ਵੇਰੇ । ਚਲੇ ਆਇ ਨੇਰੇ ਮਹਾਂਕਾਲ ਪ੍ਰੇਰੇ । ਨਚੀ
ਜੋਗਣੀ ਹਾਂਥ ਧਾਰੇ ਕਪਾਲਾ' । ਕੁਹੈ' ਸ਼੍ਰੋਣ ਸੋਂ ਫੇਰ ਪੀਵੈ ਕਰਾਲਾ॥੧੬॥
ਤਬੈ ਭੀਮ ਭੈਰੋਂ ਫਿਰਕੋ ਮੋਦ ਪਾਏ । ਭਖੋਂ ਮਾਸ ਗੋਮਾਯ# ਕੌਂਕੈ” ਅਘਾਏ।
ਮਹਾਂ ਕਾਂਕ ਬੋਲੈ ਉਡੌਤੇ ਕੁਮਾਏ।ਜਿਤੇ ਮਾਸਹਾਰੀ ਮਿਲੋ ਬ੍ਰਿੰਦ ਆਏ॥੧੭॥
ਪਾਧੜੀ ਵੰਦ॥ ਦਲ ਢੁਕੇ ਦੋਇ ਕਰਿ ਮਾਰਿ ਮਾਰਿ। ਬਹੁ ਛੁਟੀ ਤੁਪਕ
ਗੋਰੀ ਪ੍ਰਹਾਰ । ਗਿਰ ਪਰੇ ਸੂਰ ਫੂਟੇ ਸਰੀਰ । ਹਯ ਵਿਰੈਂ ਛੂਛ ਜਬਿ ਮਰਤਿ
ਬੀਰ ॥ ੧੮॥ ਦੂਹ ਢਿਸ਼ਨਿ ਬ੍ਰਿੰਦ ਗੁਲਕਾਂ ਚਲੌਤਿ । ਜਨੁ ਚੇਤ ਮਾਸ
ਓਰੇ ਪਰੈਤਿ । ਇਤਿ ਉਤਿ ਭ੍ਰਮਾਇ ਘੋਰੇ ਧਵਾਇ । ਰਿਪੁ ਹਨਹਿੰ ਤਾਕਿ

ਤੁਪਕਨਿ ਚਲਾਇ ॥ ੧੯॥ ਗੁਰੁ ਹਰਿਗੁਵਿੰਦ ਗਮਨੇ ਅਗਾਰਿ । ਦਿਢ
ਢਾਂਪ ਆਪਿ ਕਰ ਲੀਨਿ ਧਾਰਿ। “ਦਸ ਤਰਕਸ਼ ਸਰ ਆਗੇ ਚਲਾਇ' ।
ਪੁਨ ਭਰੇ ਫੇਰਿ ਨੀਕੇ ਮੰਗਾਇ” ॥ ੨੦ ॥ ਖੁਰ ਖਪਰੇ ਅੰਜੁਲ ਕੇ ਸਮਾਨ ।
ਸਮ ਸੇਲ ਕਿਤਿਕ ਤੁੱਕੇ“ ਮਹਾਨ।ਅਧ ਚੇਦ੍ ਜਥਾ ਭਿਸ ਕੇ ਅਕਾਰ । ਸਰ
ਮੈਨ ਮੁਖੇ ਜਿਨ ਅਧਿਕ ਮਾਰਿ ॥ ੨੧ ॥ ਖਰੇ ਕੌਟਕ”ਸੇ ਕੋਤਿਕ ਘਰਾਇ
। ਤਬਿ ਚਲੇ ਸ਼ੂੰਕ ਜਨੁ ਨਾਗ ਜਾਇ। ਜਬਿ ਪਰੇ ਸੈਨ ਤੁਰਕਾਨਿ ਮਾਂਹਿ
। ਚਲਿ ਸਾਫ ਸ਼ੀਘ ਸੁਭਟਨਿ ਲਗਾਹਿ ॥ ੨੨॥ ਇਕ `ਬੇਧਿ" ਦੁਤਿਯ

“ਬਦੁਕਾਂ । “(ਮਾਨੋਂ) ਅੱਗ ਦੀ ਲੜੀ । (ਅ) ਬੇਦੂਕਾ। ਅਕਾਸ਼ ਵਿਚ ਧੂਆਂ । "ਘੋੜੇ। “ਖੋਪਰੀ।
੬ਗਿਦੜੀਆਂ । “ਚਿੱਟੀ ਚੀਲ । "ਦਸ ਭਥੇ ਤੀਰਾਂ ਦੇ ਅਗੇ ਚਲਾਏ ਸਨ; ( ਹੁਣ ) ਫੇਰ ਦੰਗੇ
ਤੀਰ) ਮੰਗਾਕੇ (ਕੱਬੇ) ਭਰ ਲਬੇ । ੯ਤੀਰ । "ਕੌੜੇ ਵਰਰੋ) ਤਿਖੇ ਇਕ ਨੂੰ ਵਿੰਨ੍ਹਕੇ

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੪੯) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੰਸੂ ੧੫.
ਕੈ ਲਗਤਿ ਜਾਇ । ਤਿਹ ਫੇਦਿ ਤੀਸਰੇ ਕਰਹਿ ਘਾਇ। ਹਯ ਹੋਹਿ ਕਿ
ਭਟ; ਜਿਸ ਕੇ ਲਰੈਤਿ । ਨਹਿ ਬਚਹਿ ਵੇਰਿ ੜੂਰਨ ਗਿਰੈਤਿ ॥ ੨੩ ॥
ਤਬਿ ਲਗੇ ਗਿਰਨਿ ਜੋਧਾ ਬਿਸਾਲ । ਪਰਖੰਤਿ ਬਾਨੁ ਛੂਟੇ ਕਰਾਣ ।
“ਇਹ ਗੁਰੂ ਹਾਥ ਕੇ ਲਗਤਿ ਆਇ । ਹਯ ਭਫਨਿ ਅਨੇਕਨਿ ਬਿਧਤਿ
ਜਾਇ”॥ ੨੪॥ ਬਹੁ ਬਡੇ ਰੁ ਮੋਟੇ ਦੇਖਿ ਦੇਖਿ । ਜੇ ਜਿਯਤਿ ਤਾਸ
ਧਰਤੇ ਵਿਸ਼ੇਖ । ਇਸ ਸਮੇਂ ਕੌਨ ਸਾਕਹਿ ਚਲਾਇ । ਬਡਿ ਇਨਹੁ
ਉਚਿਤ ਧਨੁ ਜੋ ਕਰਾਇ' ॥ ੨੫॥ ਕੋ ਸਕਹਿ ਐੱਚ ਬਡਿ ਹੁਇ ਕਠੋਰ।
ਜਿਸ ਧਰੇ ਜੋਰ” ਬਹੁ ਭਟਨਿ ਵੋਰਿ । ਨਹਿ ਬਚਹਿ ਗਜਿੰਦ ਜਿ” ਲਗਤਿ
ਜਾਇ। ਹਯ ਨਰਨਿ ਕੌਨ ਗਿਨਤੀ ਕਰਾਇ? ॥ ੨੬ ॥ ਤਬਿ ਮੁਗਲਸ-
ਖਾਂ ਕਹੁ ਕਹੜਿ ਜਾਇ । “ਇਹ ਦਿਖਹੁ ਤੀਰ ਗੁਰੁ ਗਨ ਚਲਾਇ। ਜੇ
ਰਹਹੁ ਥਿਰੇ ਰਣ ਕਰਤਿ ਆਪਿਤੌਂ ਕਿਤਿਕ ਕਾਲ ਭਟ ਦੇਹਿ ਖਾ੫ਿ॥੨੭॥
ਇਕ ਤੀਰ ਸੈਗਿ ਦੇ ਬਹੁਤ ਘਾਇ । ਨਹਿੰ ਸਮੁਹਿ” ਹੋੜਿ ਭਟ ਤਾਸ
ਪਾਇ । ਹੋਨੀ ਸੁ ਹੋਇ ਹੱਲਾ ਕਰੇਹੁ। ਕਰਿ ਖੜਗ ਜੋਗ ਤੇ ਮਾਰਿ ਦੇਹੁ
॥੨੮॥ ਪਕਰਜੋ ਨ ਜਾਇ ਗੁਰੁ ਬਲਿ ਬਿਸਾਲ । ਜਿਨ ਕਰਯੋ ਖੇਤ
ਸੈਘਰ ਕਰਾਲਾ” । ਸੁਨਿ ਮੁਗਲਸਖਾਂ ਉਰ ਤ੍ਰਾਸ ਧਾਗਿ-ਗੁਰ ਤੇ ਨ ਹੋਇ
ਉਧਾਰ” ॥੨੯॥ ਜਬਿ ਪਿਖਹਿ ਸਮੂਖ, ਆਵਹਿ ਸੁ ਧਾਇ।ਮਿ੍‌ਤ
ਹੇਤੁ ਕੀਨਿ ਔਚਕ ਖ਼ੁਦਾਇ । ਅਬਿ ਬਨਹਿੰ ਨਾਂਹਿ ਹਫਿਬੋ ਪਿਛਾਰਿ ।
ਮਰਿ ਗਏ ਝੀਰ ਲਰਿ ਕੈ ਜੁਝਾਰ ॥੩੦॥ ਜਿਨ ਕੋ ਭਰੋਸ ਖੋ ਜੁੱਧ ਮਾਂਗਿ
ਸੋ ਮਰੇ ਬੀਰ ਦਿਖਿਥੈਤਿ ਨਾਂਹਿ-। ਕੁਮਲਾਇ ਬਦਨ ਗੀਦੀ ਬਿਸਾਨ ।
ਗਨ ਸੁਭਣ ਹਕਾਰਿ ਲੀਨੇ ਸੁ ਨਾਲਿ ॥ ੩੧॥ ਤਬਿ ਚਲਜੋ ਅੱਗ ਬਾਜੇ
ਨਿਸ਼ਾਨ“। ਸਭਿ ਦਏ ਛੋਰਿ ਫਰਰੇ ਨਿਸ਼ਾਨ” । ਉਤਸਾਹੁ ਸਭਿਨਿ ਕੋ ਦੇ
ਪੁਕਾਰ । “ਹਤਿ ਲੋਹੂ ਬੀਰ ਨਿਜ ਕਾਰ ਸਾਰ ॥ ੩੨ ॥ ਚਲਿ ਸ਼ਾਹੁ ਨਿਕਟਿ
ਜਸੁ ਕਹਿ ਤੁਮਾਰਿ । ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਦਿਵਾਉ' ਸਭਿ ਕੋ ਸੈਭਾਰਿ” । ਸੱਯਦ
ਦਿਦਾਰਲੀ ਕੀਨਿ ਬਾਮ' । ਸੁਲਤਾਨ ਬੇਗ ਇਕ ਮੁਗ਼ਲ ਨਾਮ॥੩੩॥ਤਿਹ
ਕਰਯੋ ਦਾਹਨੇ ਸੈਨ ਸੈਗਿ । ਇਹ ਬਚੇ ਬੀਰ ਦੋ ਕਰਤਿ ਜੈਗ। ਸਭਿ ਔਰ
ਕਰਨ ਤੇ । “ਹਾਥੀ ਨੂੰ ਜੇ । “ਸਾਹਮਣੇ । 'ਘੂਣਾ (ਦਾ) ਬਚਾਊ । #ਜਾੱਸੇ 1“ਬੈ੍ਿਆਂ ਦੇ ਫਟੇਨੇ ।
੯ਜੌਂਬੇ ਪਾਸੇ ਕੀਤਾ ਸੱਯਦ ਦੀਦਾਰ ਅਲੀ ।

9.

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੫੦) ਗਾਸਿ ੬। ਅੱਸੂ ੧੫.
ਮਾਰਿ ਧੂਲੀ ਮਿਲਾਇ । ਚਲਿ ਅੱਗੂ ਜਿਤੇ ਉਰ ਤ੍ਰਾਸ ਪਾਇ ॥ ੩੪॥ ਹੱਲਾਂ
ਤਿਆਰਿ ਕੀਨੋ ਨਿਹਾਰ। ਇਤਿ ਗੁਰੂ ਆਪਨੇ ਲੇ ਜੁਬਾਰ। ਭਟ ਪੈਂਦਖਾਨ
ਨਿਜ ਬਾਮ ਕੀਨਿ । ਭਟ ਬਿਧੀਚੰਦ ਦਾਏਂ ਸੁ ਲੀਨਿ ॥ ੩੫॥ ਬਰ ਬਿੱਪ੍‌
ਮਲਕ ਜਾਂਤੀ ਕਰਾਲ । ਸੋ ਪਰਯੋ ਧਾਇ ਭਟ ਲੀਨਿ ਨਾਲਿ । ਦਲ ਮਿਲੋ
ਦੋਇ ਕਰਿ ਮਾਰਿ ਮਾਰਿ । ਉਰ ਕ੍ਰੋਧ ਧਾਰਿ ਚਾਲੇ ਪ੍ਰਹਾਰਿ' ॥੩੬ ॥ ਇਤਿ
ਉਤਿ ਧਵਾਇ ਆਪਾ ਬਚਾਇ । ਕਰਿ ਭਯਾਰ ਤੁਪਕ ਤਾਕਹਿੰ ਚਲਾਇ ।
ਭਟ ਉਬਲ ਪਬਲ ਗਿਰ ਗਿਰ ਪਰੈਤਿ । ਜਿਸ ਲਗਹਿ ਘਾਇ ਨਹਿ ਸ਼ੋ
ਬਚੈਤਿ ॥ ੩੭॥ ਤਬਿ ਪੈਂਦ ਖਾਨ ਕੁਪਿਓ ਬਿਲੋਦ। ਗਨ ਹਤਹਿ ਬਾਨ
ਸੂਰਾ ਨਿਕੰਦ”। ਬਹੁ ਗੁਰੂ ਤੀਰ ਰਣ ਖੇਤ ਮਾਂਹਿ। ਬਰਖੰਭਿ; ਅਧਿਕ ਦੇ
ਟਿਕਨਿ ਨਾਂਹਿ ॥ ੩੮ ॥ ਜਿਤਿ ਤੁਰਕ ਬਿੰਦ ਤਿਤ ਸ਼ੂਕ ਜਾਤਿ"। ਬਡਿ
ਕੈਕ ਪੰਖ ਜਿਨਿ%ਕਰਤਿ ਘਾਤਿ । ਨਹਿ ਨਿਫਲ ਏਕ ਹੋਵੈ ਖਤੋਗਹਤਿ
ਸੁਭਣ ਅੰਗ ਕੈ ਲਗਿ ਤੁਰੈਗ ॥੩੯॥ ਗਿਰ ਪਰਤਿ ਤੁਰਤਿ ਨਹਿੰ ਲਗਤਿ
ਬਾਰ । ਇਤਿ ਬਿਧੀਚੈਦ ਬਹੁ ਕਰਤਿ ਮਾਰਿ । ਸੁਲਤਾਨ ਬੇਗ ਕੇ ਹੋਇ
ਤੀਰ । ਧਨੁ ਐਂਚਿ ਕਾਨ ਲਗਿ ਹੜਸਿ ਤੀਰ ॥ ੪੦ ॥ ਜਿਸਿ ਕੇ ਸੈਜੋਯ
ਸਿਰ ਟੋਪ ਲੋਹਬਚਿ ਗਯੋ ਤਾਂਹਿ ਤੇ,ਕਗੰਸਿ ਕੋਹ/॥ਬਰਛਾ ਉਭਾਰਿ ਤਬਿ
ਆਇ ਧਾਇ। ਤਕਿ ਬਿਧੀ ਚੈਦ ਕੈ ਲਾਇ ਘਾਇ ॥ ੪੧ ॥ ਕਰਿ ਚ੫ਲ
ਤਰੰਗ ਆਗੇ ਚਲਾਇ । ਲਗਿ ਕੁਜ ਬੀਚ ਭਾ ਤਨਕ ਘਾਇ । ਗੁਰੁ ਹਾਥ
ਦੇਯ ਰਾਖਯੋ ਬਚਾਇ। ਜਬਿ ਚਲਜੋ ਮੁਗ਼ਲ ਹਫਿ ਪਾਛਿ ਧਾਇ॥ 8੪੨॥
ਕਹਿ ਬਿਧੀਚੈਦ “ਕਯੋਂ ਜਾਤਿ ਕੂਰ?। ਇਮਿ ਜੈਗ ਰੀਤਿ ਨਹਿ ਕਰਤਿ
ਸੂਰ । ਲਲਕਾਰਿ ਖੜਗ ਖੈਂਚਯੋ ਚਲਾਇ । ਤਬਿ ਮੁਗ਼ਲ ਢਾਲ ਆਡੀ
ਅਗਇ£” ॥ ੪੩॥ ਨਹਿ ਲਗੋ ਘਾਇ ਬਡਿ ਜਾਨਿ ਦਾਇ।ਤਬਿ ਬਿਧੀ
ਚੋਦ ਬਹੁ ਕੋਧ ਪਾਇ । ਚਪਿ, ਗਯੋ ਦੂਰ, ਲਿਯ ਚਾਪ ਬਾਨ । ਕਰਿ ਓਜ
ਐਂਚਿ, ਕਰ ਲਾਗਿ। ਕਾਨ ॥੪੪॥ ਬਿਨੁ ਕਵਰ'ਖੋਦਾ'ਤੇ ਗ੍ਰੀਵ ਹੇਰਿ । ਤਹਿੰ
ਤਾਕਿ ਤੀਰ ਹੈ੍‌ ਕੈ ਦਲੇਰਿ । ਛੁਟਿ ਚਲਜੋ ਧਨੁਖ ਤੇ ਮਨਹੁੰ, ਨਾਗਿ । ਬਡਿ
ਬੇਗ ਸੌਗ ਤਿਹਿ ਕੌਠ ਲਾਗਿ ॥ ੪੫ ॥ ਸੁਲਤਾਨ ਬੇਗ ਲਾਗੇ ਖਤੇਗ ।
੧ਮਰਨੇ ਨੂੰ । “ਬਹੁਤੇ ਤੀਰ ਮਾਰਕੇ ਸੂਰਮੇ ਨਾਸ਼ ਕੀਤੇ । ਸ਼ੂਕਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । “ਚਿੱਟੀ ਚੀਲ ਦੇ
ਵਡੇ ਵਤੇ ਖੰਭ (ਲੱਰ। ਹੋਏ ਹਨ) ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ । “ਕੰਧ ਕੀਤਾ। 5ਹੇ ਝੂਠੇ ! ”ਐੱਰੋਂ' ਅੱਡੀ । "ਲੋਹੇ
ਦਾ ਕੁੜਤਪ ਜ਼ਿਰਾ ਬਕਤਰ। “ਲੋਹੇ ਦਾ ਟੋਪ 1

ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੫੧ ) ਗੱਸਿ ੬। ਔਸੂ ੧੬,

ਪਰਯੋ ਭੂਮ ਤਜਿ ਕੈ ਤੁਰੈਗ । ਦੁਇ ਦਿਸ਼ਨਿ ਪਿਖਤਿ ਭਟ ਬਿੰਦ
ਡਾਂਹਿ। ਤਜਿ ਪ੍ਰਾਨ ਗਯੋ ਤਬਿ ਭਿਸਤ ਮਾਂਹਿ ॥੪੬॥ ਸਭਿ ਤੁਰਕ ਸ਼ੋਕ
ਅਰੁ ਤਾਸ ਧਾਰਿ । ਇਤਿ ਸਿੱਖ ਪ੍ਰਮੋਦਤਿ ਭੇ ਨਿਹਾਰ । ਤਜਿ ਜਿਯਨਿ
ਆਸ ਭੈ ਭੀਤਿ ਹੋਇ । ਇਮ ਜੁਟੀ ਸੈਨ ਕਰਿ ਬਹੁਤਿ ਢੋਇ॥ ੪੭॥

ਫਿਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਿੰਬੇ ਖਸਟਮਿ ਰਾਸ਼ੇ “ਸੁਲਤਾਨ ਬੇਗ ਬੱਧ' ਪ੍ਰਸੰਗ ਬਰਨਨੇ ਨਾਮ ਪੰਚ ਦਸ਼ਮੇ ਅੰਸੂ ॥ ੧੫ ॥
੧੬. [ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਵਿਜਯ]।
ਏਹਰਾ ॥ ਮਚਜੋ ਜੋਗ ਦਾਰੁਨ ਮਹਾਂ ਤਬਿ ਦਿਦਾਰਲੀ ਆਇ। ਪੈਂਦਾ
ਬਾਨ ਬੈਗਾਰਿਓ ਜਨੁ ਨਿਜ ਕਾਲ ਬਨਾਇ” ॥ ੧ ॥ ਪਾਧੜੀ ਛੈਦ॥ ਹਯ
ਕੋ ਧਵਾਇਂ ਦੋਨਹੁੰ ਸੁ ਬੀਗਲਿਯ ਚਾਂ੫ ਆਪ ਖਰ ਸੈਧਿ ਤੀਰ” । ਕੀਨੋ
ਪ੍ਰਹਾਰ ਇਤਿ ਉਤਹਿ ਧਾਇ। ਦੂਹੁੰ ਦਿਸ਼ਨਿ ਸੂਰ ਲਗਿ ਅਨਿਕ ਘਾਇ
॥ ੨॥ ਢਲਕੌਤਿ ਢਾਲ, ਚਮਕੰਤਿ ਤੇਗ। ਥਰਕੌਤਿ ਛੋਟਾ ਘਨ ਜੋ
'ਸਬੇਗ/॥ ਲਗਿਖਤਿ ਘਾਇ;ਗਿਰਿਯੈਤਿ ਬੀਰ।ਧਰਿਯੋਤਿ ਧੀਰ,ਭਜਿਯੋਤਿ
ਭੀਰ ॥੩॥ ਭਭਕੈਤਿ ਘਾਇ, ਵਰਿਧੀਤਿ ਸ਼੍ਰੋਣ। ਦਲਿਯਤਿ ਦੀਹ; ਬੁੜਿ-
ਈਤਿ_ਕੌਣ। ਘਮਿਧੈਤਿ ਹੂਰ,ਬਰਿਧੈਤਿ ਸੂਰ। ਹਰਖੰਤਿ ਹੇਰਿ,ਬਰਖੰਡਿ
ਰਹ ੩੧੫ ਸੱਯਦ ਦਿਦਾਰਲੀ ਤਜਿ ਖਤੈਗ ।ਪਿਖਿ ਪੈਂ ਦਖਾਨਕੇ ਹਨਤਿ
।। ਪਹਿਰੇ ਸੈਜੋਇ,ਨਹਿੰ ਲਗਤਿ ਕੋਇ। ਸਹਿ ਡੋਬ ਲੋਹ ਮਹਿ ਦੇਹਿ
ਸੋਇ੯॥੫॥ ਬਹੁ ਕਰਿ ਉਪਾਇ ਹਥਿਯਾਰ ਡਾਰਿ । ਇਤਿ ਉਤਿ ਧਵਾਇ
ਕਰਿ ਹੈ ਪ੍ਰਹਾਰਿ । ਤਬਿ ਪੈਂਦਖਾਨ ਗਨ ਤਜੜਿ ਬਾਨ ।-ਗਰ ਕਵਚ”
੩/ਹਿ ਨਹਿ ਚੁਭਹਿ-ਜਾਨਿ ॥੬॥ ਇਮਿ ਉਰ ਬਿਚਾਰ ਤਕਿ ਕੈ ਤੁਰੋਗ ।
ਹਤਿ ਤੀਰ ਤਾਂਹਿ ਕੇ ਭਾਲ ਅੰਗ । ਬਡਿ ਬੇਗ ਸਹਤ ਲਾਗਜੋ ਪ੍ਰਹਾਰ ।
ਪਰਵਿਸ਼ਜੋ ਸ਼ੀਘੂ ਗਾ ਪਿਛਲਿ ਪਾਰਿ ॥ ? ॥ ਤਤਕਾਲ ਗਿਰਜੋ ਸੱਯਦ
ਤੁਰੈਗ । ਤਬਿ ਪਰਜੋ ਉਤਰਿ ਧਰਿ ਬੇਗ ਅੰਗ । ਸੜਕੌਤਿ" ਖੜਗ ਗਹਿ
ਢਾਲ ਹਾਥਿ । ਰੁਪ ਰਹਜੋ ਬੀਰ ਕਹਿ ਖਾਨ ਸਥਿ:-॥ ੮॥ “ਹਯ ਹਤਯੋ;
ਕਹਾਂ ਕਿਯ ਓਜ ਤੋਹਿ । ਤੁਝ ਹਤਨਿਹਾਰ, ੫ਿਖ ਲੋਹੁ ਮੋਹਿ । ਅਬਿ
ਤਰੈ ਉਤਰਿ ਕਰਿ ਦੋਇ ਹਾਬ । ਤਬਿ ਲਖੋਂ ਹੋਹੁ ਬਲ ਅਧਿਕ ਸਾਥਿ?
੧ਅਪਣੀ ਸੌਤ ਬਣਾ ਕੇ । “ਤੀਰ ਜੋੜੋ । ਜਿਵੇਂ ਬੱਦਲਾਂ ਵਿਚ ਬਿਜਲੀ ਛੇਤ। ਛੇਤੀ ਲਿਸ਼ਕਦੀ
ਹੈ । “ਲਹੂ ਢਲਦਾ ਭਾਵ ਵਗਦਾ ਹੈ । “ਕੌਣ ਜਾਣਿਆਂ ਜਾਵੇ ਭਾਵ ਕੋਈ ਪਛਾਣਿਆਂ ਨਹੀਂ
ਜਾਂਦਾ । $ਉਸ ਵੀ ਦੇਹ ਲੋਹੇ ਵਿਚ ਡੁਬੀ ਹੋਈ ਹੈ। “ਮਿਜੈਇ। “ਕੱਢੀ । “ਤਦ ( ਤੇਨੂੰ ) ਸੈੱ
ਜਾਣਾਂ (ਕਿ ਤੂੰ) ਡਾਰੀ ਬਲ ਵਾਲਾ ਹੈ । #੫।:-ਵੈਧਇਿ !

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ ! (੨੮੫੨) ਬਾਸਿ ੬। ਅੰਸ ੧੬,
॥ ੯ ॥ ਸੁਨਿ ਸਹਿ ਨ ਸਕਯੋ ਬਚ ਪੈਂਦਖਾਨਿ । ਹਯ ਤਜਜੋ ਆਪਿ ਬਨਿ
ਸਾਵਧਾਨ । ਹੁਇ ਨਿਕਟਿ ਕਹਜੋ “ਕਯੋ' ਮਰਨ ਚਾਹਿ । ਮਮ ਨਾਮ ਸੁਨਯੋ
ਕੈ ਪੁਥਮ ਨਾਂਹਿ ? ॥੧੦॥ ਮਮ ਏਕ ਮੁਸ਼ਟਿ ਕੋ ਲੋ ਸਹਾਰਿ । ਪੁਨ ਕਹੋਂ'
ਖੜਗ ਤੇਰੇ ਪ੍ਰਹਾਰ” । ਸੁਨਿ ਸੱਯਦਿ ਕੁੱਧਤਿ ਨੌਰਿ ਆਇ । ਤੁਵ ਪ੍ਰਥਮ
ਹਾਥ ਕਾਟੌਂ ਬਨਾਇ! ॥ ੧੧ ॥ ਇਮ`ਕਹਤਿ ਕਰਜੋ ਤਬਿ ਤੇਗ਼ ਵਾਰ
ਧਰਿ ਸਿਪਰਿ ਪੈਂਦ ਖਾਂ ਲਿਯ ਸਹਾਰ । ਪੁਨ ਉਛਲਿ ਆਪਿ ਕਰਿ ਮੁਸ਼ਟ
ਜੌਰਿ। ਜਹਿੰ ਕਰਨ ਮੂਲ" ਤਹਿ ਹਤਿ ਕਠੋਰ ॥ ੧੨॥ ਸਹਿ ਸਕਯੋ ਨ
ਸੱਯਦ ਕੌਪ ਖਾਇ । ਗਿਰ ਪਰਜੋ ਬਾਯੁ ਜਨੁ ਤਰੁ ਗਿਰਾਇ। ਬਿਨ ਸ਼ਸਤ੍ਰ
ਲਗੇ ਹੋਯਸਿ ਬਿਨਾਸ਼। ਸਭਿ ਪਿਖਹਿੰ ਤਮਾਸ਼ਾ ਆਸ ਪਾਂਸ ॥੧੩॥ ਪਿਖਿ
€ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ! ਕਹਿ ਖਾਨ ਸਾਂਬਬਹੁ ਹਸੇ ਗਰੀਬ ਨਿਵਾਜ ਨਾਬਤਤਕਾਲ
ਤੁਰੈਚ ਪਰਿ ਚਢਿ" ਸਿਧਾਇ । ਪੁਨ ਗੁਰੂ ਨਿਕਟ ਭਾ ਠਾਂਢਿ ਆਇ॥
੧੪॥ ਪਿਖਿ ਮੁਗ਼ਲਸ ਖਾਂ ਸਰਦਾਰ ਦੋਇ ।-ਇਹ ਬਚੇ ਹੁਤੇ ਲਿਯ ਮਾਰਿ
ਸੋਇ । ਅਬਿ ਮੋਹਿ ਬਿਨਾ ਨਹਿ ਆਨ ਔਰ-। ਗੁਰੁ ਸਮੁਖ ਹੋਇ ਜਬਿ
ਆਇਿ ਦੌਰ ॥੧੫॥ ਉਤਸਾਹ ਧਾਰਿ ਘੋਰਾ ਵੋਦਾਇ। ਰਣ ਕੇ ਮਦਾਨ ਮਹਿੰ
ਆਇ ਧਾਇ। ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਕੇ ਸਮੁਖ ਹੋਇ । ਬਹੁ ਮਰੇ, ਭਯੋ ਨਹਿੰ
ਕਾਜ ਕੋਇ॥ ੧੬॥ ਅਥਿ ਮੋਰ ਤੋਰ ਰਣ ਹ੍ਰੋ ਕਰਾਲ । ਅਵਿਲੌਕ ਲੋਕ
ਹਰਖਹਿ ਬਿਸਾਲ। ਕੈ ਮਰੌ' ਆਪਿ, ਕੇ ਲੇਉ' ਮਾਰਿ । ਤਬਿ ਹੋਇ ਹਾਰਿ
ਕੈ ਜੀਤਿ ਕਾਰ?॥੧੭॥ ਗੁਰੁ ਸੁਨਯੋ ਸਭਿਨਿ ਕੋ ਦਿਯ ਹਤਾਇ । “ਅਥਿ
ਖਰੇ ਪਿਖਹੁ ਰਨ ਕੋਰ ਦਾਇ?। ਉਤਿ ਤੁਰਕ ਹਟੇ ਨੰਹਿ ਘਾਵ ਘਾਲਿ ।
ਇਤਿ ਸਿੱਖ ਮਿਟੇ ਗੁਰ ਬਾਕ ਨਾਲ॥੧੮॥ਤਬਿ ਚਲੇ ਦੁਹੂੰ ਤੇ ਭੀਮ ਤੀਰ।
ਅਰ ਪਰੇ ਬੀਰ ਦੋਨਹੁੰ ਸਧੀਰ । ਸਭਿ ਲਖਹਿ ਪਟੇ ਬਾਜ਼ੀ ਸੁ ਖਾਨ।ਪਿਖਿ
ਗੁਰੂ ਸੈਗਿ ਕੀਨਸਿ ਬਖਾਨ ॥ ੧੯॥ “ਮੈਂ ਚਹੋਂ ਖੜਗ ਕੌ ਕਰਨਿ ਜੈਗ ।
ਤੁਮ ਤੀਰ ਭਜਹੁ ਬਲ ਅਧਿਕ ਸੈਰਿ!। ਸਮੜਾ' ਨ ਚਾਂ੫ ਬਿੱਦਯ' ਮੜਾਰ।
ਬਡਿ ਮਾਰਤਿ ਹੋ ਪ੍ਰਿਬਮੈਂ' ਨਿਹਾਰਿ! ॥ ੨੦॥ ਸੁਨਿ ਧਰਮ ਜੁੱਧ ਕੀ ਰੀਤਿ
ਜਾਨੇ। ਗੁਰੁ ਪਰੇ ਉਤਰਿ ਤਜਿ ਕੈ ਕਿਕਾਨ । ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਗਹੀ ਸਮ ਸ਼ੇਰ
ਹਾਂਬ । ਬਹੁ ਗਰੁਵ ਪੁਲਾਦੀ ਬਾਢਿ ਸਾਂਬਿ ॥੨੧ ॥ ਜਹਿੰ ਲਗਤਿ ਲੋਹ ਕ
ਕਾਟਿ ਜਾਇ। ਹਯ ਨਰਨਿ ਕਫਨਿ ਕਯਾ ਕਹਿ ਬਨਾਇ। ਸਭਿ ਲਿਪੜਿ

"ਕੰਨਾਂ ਦੇ ਮੁੱਢ ਕੋਲ । “ੜ੍ਹਕੇ(ਪੈਂਦ) ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੁਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੩੨੮੫੩ ) ਰਾਸਿ ੬। ਅੰਸੂ ੧੬,
ਹੇਮ” ਸੋਂ ਚਮਕ ਚਾਰੁ । ਕਰ ਬਾਮ ਸਾਂਬਿ ਗਹਿ ਮਹਦ ਢਾਰ॥੨੨॥ ਉਤ
ਮੁਗ਼ਲਸਖਾਂ ਥੇਂਚੀ ਕ੍ਰਿਪਾਨ । ਗਹਿ ਸਿਪਰ ਭਯੋ ਜਬਿ ਸਾਵਧਾਨ । ਬਹੁ
ਲਖਹਿ ਦਾਇ ਇਤ ਉਤ ਬਚਾਇ । ਰਣ ਗੋੜਿ ਵਿਰਤਿ ਚਹਿ ਕਰਨਿ
ਘਾਇ॥ ੨੩॥ ਹੁਇ ਬਾਮ ਦਾਹਨੇ ਕਰਤਿ ਨੇਰਿ । ਗੁਰੁ ਸਮੁਖ ਆਇ
ਚਾਹਤਿ ਸੁ ਭੈਰਿ। ਸ਼੍ਰੀ ਹੰਰ ਗਵਿੰਦ ਤਬਿ ਕਹਿਸਿ ਤਾਂਹਿ । “ਸੁਨਿ ਖਾਨ !
ਜਿਤਿਕ ਬਿੱਦਯਾ ਸੁ ਪਾਹਿ ॥੨੪॥ਸਭਿ ਕਰਿਹੁ ਦਿਖਾਵਨਿ ਆਜਿ ਆਪ।
ਬਿਸਵਾਸ ਜਾਂਸ ਕੇ ਧਰਹਿੰ ਦਾ੫'। ਦਲ ਦੁਹਨਿ ਕੋਰ ਜੋਧਾ ਦਿਖੰੜਿ ।
ਸਭਿ ਜੀਤਿ ਹਾਰਿ ਆਸਾ ਧਰੈਤਿ ॥ ੨੫॥ ਅਬਿ ਪ੍ਰਥਮਵਾਰਿ ਕਰਿ ਲਿਹੁ
ਪ੍ਰਹਾਰ” । ਅਵਿਲੋਕਹਿੰ ਬਲ ਕੇਤਿਕ ਜੁਝਾਰ” । ਸੁੱਨ ਧੀਰ ਸਹਤ ਗੁਰੁ ਕੇ
ਸੁ ਬੈਨ । ਤਬਿ ਮੁਗ਼ਲਸਖਾਂ ਕਰਿ ਸਮੁਖ ਨੈਨ ॥ ੨੬ ॥ ਚਾਂਹਤਿ ਪ੍ਰਹਾਰ
ਨਹਿ ਦਾਵ ਪਾਇ।-ਜੇ ਹਤੋਂ' ਖੜਗ;ਤਨੁ ਲੇ ਬਚਾਇ।ਕਰਿ ਅੱਗੂ ਢ਼ਾਲਿ
ਆਡੋਂ” ਕਰੇਹਿ। ਹੁਇ ਬਿਫਲ ਵਾਰ ਕੁਛ ਨਹਿ ਸਰੇਹਿ'-॥ ੨੭ ॥ ਗੁਰੁ
ਸਾਵਧਾਨ ਹੋਏ ਦੁਵੇਗਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਹਾਂਬ ਸਮ ਸ਼ੇਰ ਹੇਰਿ । ਤਕ ਰਹਯੋ ਬਹੁਤ;
ਨਹਿ ਦਾਵ ਪਾਇ। ਤਬਿ ਪਰਯੋ ਆਨਿ ਅਸਿ£ ਕੋ ਉਠਾਇ॥੨੮॥ ਉਪਰ
ਜਨਾਇ ਤਰ ਕੋ ਪ੍ਰਹਾਰ” । ਗੁਰੁ ਗਏ ਕ੍ਰਦਿ ਗਾ ਛੂਛ ਵਾਰ । ਪੁਨ ਖੜਗ
ਸੀਸ ਕੀ ਢਿਸ਼ਿ ਚਲਾਇਿ । ਗੁਰੁ ਸਿਪਰ ਸ਼ੀਪ੍ਰ ਹੀ ਕਰਿ, ਬਚਾਇ ॥੨੯॥
ਡਿਹ ਰੋਕਿ ਊਪਰੇ ਹਾਥ ਲੀਨਿ(ਗਹਿ ਖੜਗ ਆਪਨੇ ਵਾਰਿ ਕੀਨਿ,ਭੁਜਕੇ
ਤਰੇ ਸੁ ਤਹਿੰ ਲਗਿਯ ਜਾਇ। ਬਲ ਸਹਤ ਬਹਜੋ ਇਸ ਬਿਧਿ ਸਗਾਇ॥
੩੦॥ ਸਭਿ ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਬਸਤ੍ਰ ਪਹਿਰੇ ਜਿ ਅੰਗ । ਕਟਿ ਗਏ ਸਕਲ ਇਕ
ਬਾਰ ਮੈਂਗਿ। ਗਨ ਪਾਸਰੀਨਿ” ਸਭਿ ਕਾਣਿ ਦੀਨਿ। ਜੁਗ ਖੰਡ ਹੋਇ ਧਰ
ਪਰਨਿ ਕੀਨਿ ॥ ੩੧॥ ਸਿਰ ਭੁਜਾ ਸਹਤ ਭਾ ਦੇਕ ਖੰਡ । ਜੁਗ ਚਰਨ
ਜੁਕਤ ਦੁਤੀਓ ਪ੍ਰਚੋਡ । ਇਮ ਬਹਜੋ ਖੜਗ ਸਭਿ ਕਾਟਿ ਡਾਗਿ। ਸਾਬੂ-
ਫਹਿ ੩ ਜਿਮ ਤਾਰ ਪਾਰ੯॥੩੨॥ ਰਹਿ ਗਈ ਆਂਖਿ ਪਸਰੀ”” ਬਿਸਾਲ ।
ਕਰ ਬਿਖੈ ਖੜਗ ਨਾਂਗੇ ਕਰਾਲ । ਤਿਹ ਮਰਜੋ ਦੇਖਿ ਗੁਰੁ ਦਲ ਬਿਲੀਦ ।
੧ਜੇਨਾ। ₹ਹੈਕਾਰ । (3) ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣਾ ਵਾਰ ਮਾਰਨ ਦਾ ਕਰ ਲੈ । “ਆਸਰਾ; ਦੋਕ ।
<ਕੂਛ ਸਰਨਾ ਨਹੀ' । #ਤਲਵਾਰ । “ਭਾਵ ਉਪਰ ਮਾਰਨ ਦਾ ਬਹਾਨਾ ਕਰਕੇ ਹੇਠਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰੀ ।
ਦਪੋਸਲੀਆਂ । ੯ਜਿਵੇ' ਸਾਬੂਣ ਦੇ ਵਿਚ ਦੀ ਤਾਰ ( ਸਾਝੁਣ ਨੂੰ ਕੱਫ ਕੇ ) ਪਾਰ ਹੇ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
"ਓਲੱਲੀ। ਸੱਪਾ:=ਜੂਗਹੁ । ਜੈਘ ।

ਸ਼ੋ ਗੁਰ ਪੂਤਾਂਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੫੪) ਰਾਸਿ ੬। ਸੰਸੂ ੧੬.

ਕਹਿ “ਬਿਜੈ ਸਦਾ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ॥੩੩॥ਪਿਖਿ ਖੜਗ ਖਾਨ ਕੇ ਬਹਿਸਿ
ਘਾਇ। ਬਿਸਮਾਦਿ ਭਏ ਸਭਿ ਤੁਰਕ ਧਾਇ। ਇਕ ਬਾਰਿ ਓਰੜੇ ਗਨ
ਤੁਫੋਗ' । ਸਭਿਹਿਨਿ ਚਲਾਇ ਬੇਗੀ” ਤੁਰੈਗ ॥ ੩੪॥ ਇਕਿ ਬਾਰ ਤੁਪਕ
ਕੌ ਸਭਿਨਿ ਕੀਨਿ। ਪੁਨ ਖੜਗ ਹਾਬ ਮਹਿ ਐੱਚਿ ਲੀਨਿ । ਸਭਿ ਪਰੇ
ਆਨਿ ਊਪਰਿ ਜੁ ਵਾਰ । ਮਿਲਿ ਗਏ ਆਪਿ ਮਹਿ ਮਾਰਿ ਮਾਰਿ॥ ੩੫॥
ਗੁਰੁ ਹੁਕਮ ਕੀਨਿ “ਸੁਨਿ ਪੈਂਦਖਾਨ ! ਇਕ ਮੱਲਕ ਜਾਤੀ ਭਟ ਮਹਾਨ।
ਲਿਹੁ ਬਿਧੀ ਚੈਦ ਕੋ ਸੈਗ ਧਾਰਿ । ਗੁਰੁ ਅੰਗ ਸੈਗ ਸਦ ਹੀ ਤੁਮਾਰਿ॥੩੬॥
ਸਰਦਾਰ ਰਹਜੋ ਨਹਿ ਸ਼ੱਤ੍ਰ ਕੌਇ। ਗਹਿ ਖੜਗ ਕਰਹੁ ਇਕ ਤੇ ਸੁ ਦੋਇ।
ਜੋ ਅਰਹਿ ਤਿਨਹੁੰ ਕਰਿ ਪ੍ਰਨ ਹਾਨਿ । ਭਟ ਭੀਰੁ ਭਜਾਇ ਦੀਜੈ ਨਿਦਾਨ
॥ ੩੭॥ ਅਥਿ ਗਯੋ ਹੋਇ ਸੈਂਗਾਮ ਅੰਤਿ । ਨਹਿੰ ਫਿਕਹਿੰ ਤੁਰਕ ਭਜਿ
ਹੈਂ ਮਚੈਤਿ?। ਗੁਰੁ ਹੁਕਮੁ ਪਾਇ ਕਰਿ ਪੈਂਦਖਾਂਨ । ਗਹਿ ਖੜਗ ਥੈਂਚਿ
ਬਡਿ ਬਾਢਿ ਵਾਨਿ“ ॥੩੮॥ ਬਿਚ ਪਰਜੋ ਜਾਇ ਤੁਰਕਨਿ ਬਿਸਾਂਣ। ਜਿਮ
ਮ੍ਰਿਗਨਿ ਬਿਖੋ ਕੇਹਰਿ ਕਰਾਲ । ਬਹੁ ਉਥਲ ਪਥਲ ਕਰਿ ਕਾਟਿ ਡਾਰਿ।
ਨਹਿ ਬਚਹਿ, ਲਗਹਿ ਜਿਸ ਕੇ ਪ੍ਰਹਾਰ ॥੩੯॥ ਇਤਿ ਬਿਧੀ ਚੈਦ ਵੌਰੜੋ
ਰਿਸਾਇ। ਕਰਿ ਮਾਰਿ ਮਾਰਿ ਦੀਨੇ ਗਿਰਾਇ । ਬਰ ਬੀਰ ਮਲਕ ਜਾਂਤੀ
ਸ ਕ੍ਰੋਧ । ਗਹਿ ਖੜਗ ਸੈਘਾਰੇ ਅਨਿਕ ਜੋਧ ॥ ੪੦ ॥ ਇੱਤਯਾਦਿ ਅਪਰ
ਗੁਰੁ ਸੂਰ ਧਾਇ । ਜੇ ਪਰੇ ਦੌਰ,ਸਭਿ ਕੋ ਭਜਾਇ। ਕਟਿ ਗਏ ਬ੍ਰਿੰਦ ਧਰ
ਪਰ ਗਿਰੈਤਿ।ਗਨ ਰੁੰਡ ਮੁੰਡ ਖੰਡਤਿਪਰੈਤਿ॥੪੧॥ਕਿਹ ਕਟੇ ਹਾਥ/ਕਿਹ
ਪੈਰ ਅੰਗ । ਕੋ ਮਰੇ ਤਰੇ ਦਬਿ ਹਤਿ ਤੁਰੈਗ । ਹਟਿ ਗਏ ਕਿਤਿਕ ਸੋ ਤ੍ਰਾਸ
ਧਾਰਿ। ਸਰਦਾਰ ਹੀਨ ਭਾਜੇ ਗਵਾਰ ॥ ੪੨॥ ਗੁਰੁ ਸੈਨ ਪਿਛਾਂਰੀ ਜਾਤਿ
ਘਾਇ । ਤਬਿ ਚਲੇ ਭੀਰੁ ਮ੍ਰਿੱਗਹਿ ਲਜਾਇ£। ਨਹ _ਪਿਖਹਿੰ_ਪਿਛਾਰੀ
ਕਣਤਿ ਜਾਤਿ।ਕਰੇ ਜੋਰਿ ਕਿਤਿਕ,ਨਹਿੰ ੜਾਂਹਿ ਘਾਤ'॥੪੩॥ਸਭਿ ਸ਼ਸਤ੍ਰ
ਛੀਨਿ ਦੀਨੋ ਭਜਾਇ। ਇਕਿ ਕੋਸ ਤੀਕ ਤਿਨ ਗੈਲ" ਜਾਇ। ਸਭਿ ਖੇਤ
ਜੋਗ ਤੇ ਕਾਢਿ ਦੀਨਿ । ਹਟਿ ਆਇ ਗੁਰੂ ਢਿਗ ਵਝਹਿ ਲੀਨਿ ॥ ੪੪॥
“ਬੇਦੂਕਾਂ । “ਛੇਤੀ, ਤੇਜ਼ । ਵਾਰ ਕਰਨ ਲਈ । “ਬੜੀ (ਤਿੱਖੀ) ਧਾਰ ਵਾਲੀ ! ੫ਬ੍ਹੰਤੇ ਧੜ ਤੇ
ਸੀਸ ਜੁੰਦੇ ਜੁੰਦੇ-ਹੋਏ ਪਏ ਹਨ । #ਤਦ ਕਾਇਰ (ਭੱਜ) ਦਾੱਲੇ (ਐਝਨੇ ਤੇਜ਼ ਕਿ ਜਿੜ੍ਹਤੋਂ) ਹਰਨ
ਫੀ ਸ਼ਰਮ ਖਾਣ (ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਤਨਾ ਨਹੀਂ ਭੌਜ ਸਕਦੇ) ਮੁਰਾਦ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ ਦੈਂਵਨ ਤੋਂ ਹੈ ।
”ਗਈ ਕੁ ਰੱਥ ਜੋੜਦੇ ਹਨ, ਤਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਗੌ' ਮਾਰਦੇ । "ਪਿੱਛੇ ।

ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੫੫) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੧੭.

ਤਬਿ ਜੀਤਿ ਸ਼ੱਤ ਦੰਦਭਿ ਬਜਾਇ । ਗੁਰੁ ਭੇ ਪ੍ਰਸੈਨ ਸਿਖ ਹਰਖ ਪਾਇ '
ਨਿਜ ਸੁਭਟ ਘਇ ਜੁੜਿ" ਲਿਯ ਉਠਾਂਇ। ਜੇ ਨਿਕਟਿ ਗ੍ਰਾਮ ਤਹਿ ਸੋ
ਪੁਚਾਇ ॥੪੫॥ ਸਭਿ ਖਾਨ ਪਾਨ ਕੀ ਸਾਰ ਲੀਨਿ । ਨਰ ਸੇਵ ਕਰਨ ਪਰ
ਛੋਰਿ ਦੀਨ।ਰਣ ਖੇਤ ਫਤੇ ਗੁਰ ਏਵ ਪਾਇ । ਪੁਨ ਭਟ ਸੰਭਾਰਿ ਕੀਨਸਿ
ਬਨਾਇ ॥੪੬॥ ਗੁਰੁ ਹਰਿਗਵਿੰਦ ਮਾਨਿੰਦ ਸਿੰਘ । ਜਸੁ -ਕਰਤਿ ਕਵੀ
ਸੈਤੋਖ ਸਿੰਘ । ਰ ਬਾਨ ਭੀਮ ਬਹੁ ਸ਼੍ਰੋਣ ਮਾਸ । ਜਿਸ ਦੇਖਿ ਭੀਰੁ ਉਰ
ਪਾਇ ਤਾਸ ॥ ੪੭ ॥ ੪੩ ਛੂ ਤੁਰ ਪ੍ਭਾਪ ਸੂਰਜ ੍ਿੰਬੇ ਖ਼ਟਮਿ ਰਾਸ 'ਸ੍ਰ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਜੰਗ ਜੀਤ' ਪ੍ਰਸੰਗ
ਬਰਨਨੇ ਨਾਮ ਖੋੜਸਮੇ ਅੰਸੂ ॥ ੧੬॥
੧੭, [ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦਾ ਸਸਕਾਰ । ਬਬਾਲ ਪੁੱਜੇ

ਦੌਹਗਾ ॥ ਭੁਯੋ ਦੁਪਹਿਰਾਂ ਲਰੜਿ ਬਹੁ ਰਾਤਿ ਜਾਮ ਤੇ ਜੈਗ । ਤੀਨ ਪਹਿਰ
ਮਹਿ ਹਨਿ ਦਈ ਸੈਨਾ ਸਹਭ ਤੁਰੇਗ ॥ ੧॥ ਚੌਪਈ ॥ ਬਿਚਰੇ ਸਤਿਗੁਰੁ
ਰਣ ਥਲ ਹੇਰਾਂ । ਸ਼੍ਰੋਣ ਮਾਸ ਤੇ ਭੀਮ ਘਨੇਰਾ । ਲੋਥਹਿੰ ੫ਰ ਲੋਬੈ' ਬਹੁ
ਪਰੀ। ਸਹਤ ਹਯਨਿ ਬਡਿ ਸੈਨਾ ਮਰੀ ॥ ੨॥ ਇਤਿ ਉਤਿ ਫਿਰਿ ਸਭਿ
ਵੇਖਤਿ ਭਏ। ਬਹੁਰ ਲੋਹਗੜ਼ ਕੋ ਗੁਰ ਗਏ । ਤਹਾਂ ਸਿੱਖ ਜੇ ਮਰੇ ਨਿਹਾਰੇ।
ਬਿਧੀਚੈਦ ਸੋਂ ਬਾਕ ਉਚਾਰੇ ॥੩॥ “ਹਯ ਵਿਹੁ ਬੈਧਿ ਲੇਹੁ ਨਰ ਸੈਰਿ॥ਮਰੇ
ਸਿੱਖ ਭਟ ਕਰਿ ਕਰਿ ਜੌਗ। ਸਭਿਹਿਨਿ ਕੀ ਲਿਹੁ ਲੋਥ ਉਠਾਈ। ਇਕ
ਬਲ ਕਰਹੁ ਮ੍ਰਿਤਕ ਸਮੁਦਾਈ॥। ੪ ॥ ਹੁਕਮ ਪਾਇ ਬਿਧੀਏ ਤਤਕਾਲ।
ਲੋ ਮਾਨਵ ਗਨ ਅਪਨੇ ਨਾਲਿ । ਜਹਿੰ ਕਹਿੰ ਤੇ ਸਿਖ ਅਪਨੇ ਭਾਲੋ। ਮਰੇ
ਮਿਲੇ ਗਨ ਤੁਰਕ ਬਿਸਾਲੇ ॥ ੫ ॥ ਜਿਸ ਥਲ ਗੁਰੁ ਕੇ ਮਹਿਲ ਬਿਲੈਦ ।
ਤਹਿ ਇਕਠੀ ਕਰਿ ਲੈਥੋਂ ਬ੍ਰਿੰਦ । ਹੇਤ ਬਯਾਹ ਕੌ ਕਾਸ਼ਟ ਪਰਜੋ।ਸੋ ਸਭਿ
ਲੇ ਕਰਿ ਤਿਸ ਥਲ ਧਰਮੋ ॥ ੬ ॥ ਆਪਿ ਗੁਰੂ ਬੈਠੇ ਭਿਸ ਥਾਨ । ਆਨਿ
ਆਨਿ ਧਰਿ ਮ੍ਰਿਤਕ ਮਹਾਨ । ਮੋਹਨ ਸਹਤ ਗੁਪਾਲਾ ਦੋਇ । ਸਿਸਕਤਿ”
ਪਰੇ, ਉਠਾਏ ਸੋਇ ॥ 7 ॥ ਸਤਿਗੁਰੁ ਕੇ ਢਿਗ ਲੇ ਕਰਿ ਆਏ।ਉਠਿ ਕਰਿ
ਪਿਥੇ ਰਿਦੇ ਪ੍ਰਿਯ ਭਾਏ” । ਪੈਂਛਤਿ ਮੁਖ ਗਹਿ ਹਾਬ ਰੁਮਾਲ । ਸਾਦਰ ਬੋਲੋ
ਗੁਰੂ ਕ੍ਰਿਪਾਲ ॥ ੮ ॥ ਭੋ ਮੋਹਨ ਸਿੱਖ ! ਸੁਨਹੁ ਗੁਪਾਲਾ [। ਤੁਮ ਪਜਾਂਰੇ
ਮੋ ਕਹੁ ਸਦ ਕਾਲਾ । ਮਨ ਬਾਂਛਤਿ ਬਰੁ ਜਾਚਨਿ ਕੀਜੈ। ਤੁਮ ਤੇ ਕਛੁ ਨ

੧ਅਪਣੇ ਜ਼ਖਮੀ ਸੂਰਮੇ । “ਸਹਿਕਦੇ । <੫ਿਆਰੇ ਰਿੰਦੇ ਨੂੰ ਭਾਵਣ ਵਾਲੇ ( ਸਿੱਖ) ਉੱਠ ਕੇ
(ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ) ਤੱਕੇ ।

ਸਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੫੬) ਰਾਸਿ ੬। 8੧੭. _

ਅਦੇਯ ਜਨੀਜੈ॥ ੯ ॥ਅਤਿ ਪ੍ਰਸੈਨ ਹੈ ਕਰਿ ਹਮ ; ਭਾਖਾ।ਬਿਨਸ਼ੈਕਾ ਪੁਰਹੁ ਪੁਰਹੁ
ਅਭਿਲਾਖਾਂ । ਜੇ ਜਗ ਮਹਿ ਜੀਵਨਿ ਕੌ ਚਾਹੋ । ਰਾਜ ਸਹਤ ਲਿਹ
ਅਨੰਦ ਉਮਾਹੋ ॥ ੧੦॥ ਅਪਰ ਪਦਾਰਥ ਜੇ ਜਗ ਮਹੀਆ। ਕੋਗਹੁ ਸਕਲ
ਲੇਹ ਹਮ ਪਹੀਆ” । ਸੁਨਿ ਮੋਹਨ ਕਰ ਜੋਰਿ ਉਚਾਰਾਂ । “ਮਿਲਿ ਹਮ
ਦੇ ਨਿਤਿ ਕਰਤਿ ਬਿਚਾਫਾ॥੧੧॥-ਪ੍ਰਾਨ ਆੰਤਿ ਜਥਿ ਹੋਹਿ ਹਮਾਰੇ। ਤਬਿ
ਸਤਿਗੁਰ ਨਿਜ ਨਿਕਟਿ ਨਿਹਾਰੇਂ-। ਇਹ ਨਿਤ ਹੁਤੀ ਕਾਮਨਾ ਹਮੈਂ ।
ਪਰਾਪਤਿ ਭਯੋ ਆਨਿ ਸੋ ਸਮੈਂ ॥੧੨॥ ਤੁਮ ਅੰਤਰਜਾਮੀ ਸਭਿ ਜਾਨਾ । ਯਾਂ
ਤੇ ਰਣ ਮਹਿ ਹਤੇ ਨ ਪ੍ਰਾਨ । ਅਬਿ ਦਰਸ਼ਨ ਤੁਮ ਦਿਯੋ ਕ੍ਰਿਪਾਲ।ਇਸ ਤੇ
ਲਾਂਭ ਨ ਅਪਰ ਬਿਸਾਲ ॥੧੩ ॥ ਜੋਗੀ ਜਤੀ ਤਪੀ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ । ਭਗਤ
ਗਿਆਨੀ ਚਹਿੰ ਸੁਖ ਭਾਰੀ । ਅੰਤ ਸਮੇ' ਦਰਸ਼ਨ ਕੋ ਚਾਹਤਿ । ਇਸ ਹਿਤ
ਘਾਂਲਹਿ ਘਾਲਿ ਉਮਾਂਹਤਿ ॥ ੧੪॥ ਨਹਿ ਜਾਚਨਿ ਕੁਛ ਇੱਛਾ, ਨਾਥੇ !।
ਹਲਤਿ ਪਲਤਿ ਮਹਿ ਰਾਖਹੁ ਸਾਬ।ਜਹਿ ਜਹਿੰ ਹੁਇ ਅਵਤਾਰ ਤੁਮਾਰਾਂ ।
ਭਹਿੰ ਤਹਿ ਰਾਖਹੁ ਸੈਗ ਉਦਾਰਾ॥੧੫॥ਕਛੂ ਨ ਜਾਚਨਿ ਕਰਿ ਹੈ' ਕਬਿ-
ਹੂ। ਰਹੈ' ਮੈਰ£ ਦੀਜੈ ਬਰ ਅਬਿ ਹੂੰ। ਅਪਰ ਜਿ ਮਰੇ ਸੁਭਟ ਰਣ ਮਾਂਹੁ ।
ਅਪਨੇ ਲੋਕ ਰਾਖਿਯਹਿ ਪਾਹੂ” ॥ ੧੬ ॥ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਸੁਨਤਿ ਖਿਸਾਲ ਪ੍ਰਸੈਨ।
(ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਮੋਹਨ ! ਪੈਨ । ਜਿਮ ਤੈਂ ਜਾਚਨਿ ਕੀਨਸਿ ਅਬੈ । ਡਿਸੀ
ਵਿ
ਤਬਿ ਪਰਲੋਕ ਪਧਾਰੇ। ਪੈਨ ਮਰਣ ਤਿਨ ਕੋ ਜਗ ਭਯੋ। ਅੰਤਿ ਸਮੈਂ
ਕੋ ਦਰਸਯੋ ॥ ੧੮ ॥ ਸਭਿਹਿਨਿ ਕੋ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਾਯੋਂ । ਬਸਤ ਨ
ਮੰਗਾਇ ਸੁ ਪਾਯੋ । ਏਕਹੁ ਚਿਖਾ ਬਨਾਇ ਬਿਸਾਲਾ । ਗੁਰੁ ਭਾਈ ਗੁਰਮੁਖ
ਸਿਖ ਜਾਲਾ ॥ ੧੯ ॥ ਈਧਨ ਗਨ ਕੋ ਉਪਰ ਡਾਰਾਂ । ਆਪਿ ਗੁਰੁ ਕਰ
ਲਾਂਬੂ ਧਾਰਾ । ਗਤਿ ਸਮੀ੫ ਸਭਿਹਿਨਿ ਕੋ ਦਈ । ਜੋ ਜੈ ਧੁਨਿ ਸਭਿ ਕੇ
ਮੁਖ ਭਈ॥ ੨੦॥ ਚੰਦਨ ਘ੍ਰਿੰਤਿ ਸਦਨ ਤੋਂ ਲਜਾਏ। ਬ੍ਰਿੰਦ ਚਿਖਾਂ ਪਰ
ਸਗਰੋ ਪਾਏ । ਨਭ ਤੇ ਗਨ ਬਿਸਾਨ ਤਬਿ ਆਂਏ । ਸਾਦਰ ਗੁਰੁ ਕੇ ਸਿੱਖ
ਚਢਾਏ ॥੨੧॥ ਪਹੁੰਚਾਏ ਸਤਿਗੁਰੁ ਕੇ ਲੋਕ। ਜਹਿੰ ਸਦ ਖਾਨ ਮੋਹ ਨਹਿ
ਸ਼ੋਕ । ਜਗਾ ਮਰਣ ਕੋ ਲੋਸ਼ ਨ ਜਹਾਂ। ਪਦਵੀ ਅਚਲ ਬਿਰੇ ਚਲਿ ਤਹਾਂ॥

“ਸਾੜੇ ਪਾਸੋਂ । ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਲੰਝ੍ਹ ਲਾਇਆ । ₹ਸਾਮੀਪ ਮੁਕਤੀ ।

ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । 5? ( ੨੮੫੭) ਰਾਸਿ ੬। ਲੰਸੂ ੧੭
॥੨੨॥ਸੂਰ ਸਰੀਰਨਿ ਛਾਰਿ ਕਟੀਹੈ"।£ਬਡਿ ਭਟ ਲਰੇ?ਸਰਾਹ ਰਰੀ ਹੈ”
ਚਢਿ ਸਤਿਗੁਰੁ ਲੇ ਭਵ ਸਮਦਾਏ। ਸੁਧਾਸਰੋਵਰ ਆਇ ਨੰਰਾਏ ॥ ੨੩॥
ਤਖਤ ਅਕਾਲ ਬੈਦਨਾ ਕੀਨਿ । ਬਹੁਰ ਦਰਸ਼ਨੀ ਪੌਰ ਪ੍ਰਬੀਨ । ਹਰਿ
ਮੰਦਿਰ ਕੇ ਆਗੇ ਖਰੇ । ਬਾਰੈਬਾਰ ਨਮੋਂ ਬਹੁ ਕਰੇ॥੨੪॥ਬਿੱਪ੍ਹਸਾਧ,ਸਿਖ
ਦੀਨਾ ਘਨੌਰੇ । ਮਿਲੋ, ਦਿਯੋ ਤਿਨ ਦਾਨ ਬਡੇਰੇ । ਚਤਰ ਪ੍ਰ ਦਛਨਾ ਵਿਰ
ਕਰਿ ਦਈ । ਧਰਿ ਗੁਰੁ ਧਯਾਨ ਬੈਦਨਾਂ ਕਈ ॥ ੨੫ ॥ ਨਿਕਸੇ ਵਹਿਰ
ਆਨਿ ਕਰਿ ਖਰੇ । ਭਾਟ ਕਲਾਵਤਿ ਜਿਨਿ ਜਸੁ ਰਰੇ । ਧਨ ਦੇ ਤਿਨਕੋਂ
ਹਰਖ ਵਧਾਏ । ਜਹਿੰ ਕਹਿ ਜਾਇ ਭਿਨਹੁਂ ਜਸੁ ਗਾਏ ॥ ੨੬॥ ਗੁਰੁ ਬਜ-
ਵਾਇਸਿ ਫਤੇ ਨਗਾਰਾ । ਭਏ ਤੁਰੈਗ ਪਰ ਪੁਨ ਅਸੁਵਾਰਾ । ਚਲੇ ਝਬਾਲ
ਦਿਸ਼ਾਂ ਕੌ ਤਬੈ । ਮੋਦਤਿ ਰਿਦੇ, ਉਲੰਘਿ ਮਗ ਸਬੈ ॥੨੭ ॥ ਸਭਿ ਪਰਵਾਰੁ

"ਭਾਵ ਸੂਰਮਿਆਂ ਦਾ ਸਸਕਾਰ ਕੀਤਾ । “ਮਹਿਮਾਂ ਕਹੀ ਹੈ । ਗਰੀਬ ।

ਗੁਰੂ ਕੇ ਮਹਿਲਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਕਿਤੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੇ ਇਸ ਸਸਕਾਰ ਦਾ ਟਿਕਾਣਾ ਅੱਜ ਕਲ
ਨਜ਼ਰੀਂ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ, ਸ਼ਹਿਰ ਘੁੱਮ ਵਸ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਤੇ ਕਈ ਅੰਦੋਲਨ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਕਦੇ
ਉਹ ਟਿਕਾਣਾ ਵਸੇ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ ਜਾਪਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇ ਸੁਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਨਵੇਂ ਅਕਾਲੀ
ਅੰਦੋਲਨ ਵੇਲੇ ਛੇਵੇਂ ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਦੇ ਵਿਵਾਹ ਦਾ ਟਿਕਾਣਾ ਜੇ ਇਸੇ ਮਹੱਲੇ ਵਿਚ ਸੀ ਬੇਪਤਾ ਹੇ
ਗਿਆ ਹੈ । ਪਰੈਤੂ ਅੰਗੀਠੇ ਦਾ ਇਕ ਟਿਕਾਣਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ; ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਏਥੇ ਸ਼ਹਿਰ
ਵਿਚ ਦੇ ਤੇ ਲੋਹਗੜ੍ਹ ਵਾਲੇ ਸ਼ਹੀਦ ਸਸਕਾਂਰੇ ਗਏ ਹੋਣਗੇ। ਪਰ ਦਿਨ ਭਰ ਜਿੱਥੇ ਜੈਗ ਮਚਿਆ
ਰਿਹਾ ਤੇ ਦੁਵੱਲੀ ਸੈਨਾਂ ਮਰੀ ਉਹ ਸਥਾਨ ਕਵੀ ਜੀ ਨੇ “ਪਹਾੜ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਲ ਲਿਖਿਆ ਹੈ,
'ਸੇ ਕੁਛਕ ਪੱਛੋ' ਵਲ ਝੁਕਦੀ ਪਹਾੜ ਦਿਸ਼ਾ ਵਾਲਾ ਜੈਗ ਮੈਦਾਨ ਉਥੇ ਕੁ ਵਾਰ ਸੀ ਜਿੱਥੇ
ਖਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਹੁਣ ਹੈ । ਪਿਪਲੀ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਜੋ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਉਹੇ ਹੈ ਇਨ ਵਾਲੇ
ਜੁੱਧ ਵਿਚ ਜੂਬੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੇ ਸਸਕਾਰ ਦਾ ਯਾਦਰਾਰੀ ਟਿਕਾਣਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ, ਜਿਏ ਛੇਵੇਂ ਸਤਿਗੁਰ
ਜਾਗੋ ਬੇਠਦੇ ਬੀ ਰਹੇ ਹਨ, ਪੰਜਵੇ” ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਬੀ ਇਬੈ ਬੈਠਿਆ ਕਰਦੇ ਸਨ । ਖਾਲਸਾ
'ਕਾਲਜ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਵੇਲੇ ਤੇ ਕਈ ਬਰਸ ਮਗਰੋਂ ਕੁਛ ਟਿੱਬੇ ਸਫਾ ਕਰਨ ਲਗਿਆਂ ਇਨਸਾਨ)
ਅਸਥੀਆਂ ਬਹੁਤ ਨਿਕਲੀਆਂ ਸਨ; ਜਿਸ ਤੋਂ ਮੈਡਵ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੰਹੇ ਸਾਰੀ ਜੂਹ ਮੁਖਲਸ
ਖਾਂ ਦਾ ਮੈਦਾਨੋਂ ਜੋਗ ਸੀ । ਲਾਂਹੌਰ ਵਾਲੀ ਸੜਕ ਹੁਣ ਪਿਪਲੀ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਖਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਏ
ਐੱਗੋਂ ਲੰਘਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਤਦੋਂ ਇਹ ਸੜਕ ਇਸੋਂ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲੰਘਦੀ, ਉਹ ਲਹੋਰੀ ਦਰਵਾਜੇ ਤੋਂ
ਛਿਹਰਟੇ ਦੇ ਲਾਗ ਦੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਰਾਂਤੋ ਰਾਤ ਉੱਤਰ ਦਿਸ਼ਾ ਬਾਣੀਂ ਸ਼ਾਹ
ਰਾਹ ਤੋਂ ਉਪਰ ਵਾਰ ਮੈਦਾਨ ਦੇਖਕੇ ਜੈਗ ਲਈ ਜਾ ਡਟੇ ਸੇ ਜੇ ਨਗਰੀ ਰਣਫੂਮੀ ਨਾਂ ਬਣੋਂ; ਤੇ
ਖੂਲ੍ਹੇਸੇਦਾਨ ਜੈਗ ਹੋਵੇ । ਕੈਰੀ ਨੂੰ ਨਗਰੋਂ ਪਹੇ ਲੋ ਜਾਣ ਦੀ ਬੀ ਇਹ ਵਿਉਂਤ ਸੀ ।

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੫੮ ) ਰਾਸਿ ੬। ਅੱਸੂ ੧੭.

ਸਿਰੇ ਜਿਸਿ ਬਾਨ । ਉਤਰੈ ਜਾਇ ਗੁਰੂ ਭਗਵਾਨ । ਤਤਛਿਨਿ ਸਭਿ ਕੌ

ਆਗਤ ਦੀਨਿ । ਜਿਤਿਕ ਸਮਿੱਗੀ ਬਯਾਹਨਿ ਚੀਨਿ ॥ ੨੮॥ ਤਹਿੰ ਕੇ
ਬਨਗ ਲਾਇ ਸੁਨਾਏ । ਲੋਨਿ ਲਾਭ ਹਿਤ. ਸਗਰੀ ਲਯਾਏ। ਸਰਬ
ਪ੍ਰਕਾਰ ਅੰਨ ਗਨ ਆਨਾ । ਪ੍ਰਿੱਤ ਸਮੂਹ,ਬਹੁਤ ਮਿਸ਼ਟਾਨਾ॥ ੨੯ ॥ ਲਗੇ
ਕਰਨਿ ਸਗਰੇ ਪਕਵਾਨ । ਆਨੇ ਬਹੁ ਰੇਸ਼ਮ ਕੋ ਥਾਨ ।ਕਈ ਹਜ਼ਾਰਨਿ
ਕੋ ਧਨ ਲੀਨਿ । ਆਨਿ ਆਨਿ ਗਨ ਬਨਕਨਿ ਦੀਨਿ ॥ ੩੦॥ ਜਥਾਜੋਗ
ਸਾਮਿੱਗ੍ਰੀ ਤਕਾਰਿ । ਤੁਰਤ ਕਰਾਈ ਗੁਰੂ ਉਦਾਰਾਂ। ਸੁਨੀ ਜਨੋਤ ਜਬਹਿ
ਨਿਯਰਾਈ । ਪਠੇ ਮਸੈਦ ਸਿੱਖ ਅਗਵਾਈ ॥ ੩੧ ॥ ਸਕਲ ਰੀਤਿ ਕਰਿ
ਲਯਾਵਤਿ ਭਏ । ਪਟਹ ਬੈਸਰੀ ਵੋਲ ਬਜਏ । ਧਨ ਬਰਖਾਵਤਿ ਆਇ
ਅਗਾਰੀ । ਦੂਲਹੁ ਤਨ ਸੁੰਦਰ ਦੁਭਿ ਧਾਰੀ ॥ ੩੨॥ ਕਰਿ ਕੈ ਬੈਸ਼ ਰੀਤਿ
ਜੋ ਸਾਰੀ । ਸਾਦਰ ਭਾਖਿ ਬਰਾਤ ਉਤਾਰੀ । ਡੇਰ ਕਰਿ ਸਗਰੇ ਬਿਸਰਾਂਮ।
ਸਭਿ ਦੇਖਤਿ ਦੂਲਹੁ ਅਭਿਰਾਂਮੇ ॥ ੩੩ ॥ ਕਰਹਿ ਸਰਾਂਹਨਿ ਸਭਿ ਨਰ
ਨਾਰੀ । ਸਭਿ ਸੁਸ਼ੀਲ ਗੁਨ ਗਨ ਕੋ ਧਾਰੀ।ਸੂਰਜ ਐਸਤ ਹੋਨਿ ਤੇ ਆਗੇ।
ਭੋਜਨ ਪਠਜੋ, ਖਾਨ ਸੋ ਲਾਗੇ ॥ ੩੪ ॥ ਸੈਧੜਾ ਸਮੈਂ' ਸੁਰਨਿ ਤਨ ਧਾਰੇ ।
ਗਏ ਬਰਾਂਤ ਸੈਵ ਕੋ ਸਾਰੇ -ਗੁਰੁ ਸੈਗੀ ਨਰ ਸ਼੍ਰਮਤਿ ਮਹਾਨੇ । ਦੁਲਭ
ਸਮਿੱਗ੍ਰੀ ਲਕਾਵਨਿ ਜਾਨੋ" ॥੩੫॥ ਸਭਿ ਸਮਾਜ ਬਿਗਰਜੋ ਰਣ ਭਏ ।
ਸੋਚਨਿ ਕਰੇ ਪਦਾਰਬ ਗਏ'”-। ਇੱਤਯਾਦਿਕ ਦੇਵਨਿ ਮਨ ਜਾਨਿ । ਨਰ
ਤਨ ਧਰੇ ਆਇ ਤਿਸ ਬਾਨ ॥ ੩੬॥ ਕੇਤਿਕ ਮੰਚ ਉਚਾਵ ਲਿਆਏ ।
ਗਿਲਮ ਗ਼ਲੀਚਾ ਫਰਸ਼ ਕਰਾਏ । ਬਾਰੇ ਬਾਰ" ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਬਿਸਾਲਾ।ਕੋ ਤ੍ਰਿਨ

੬੫
“ਕਿਤਨਾ ਕਮਾਲ ਗਤ
ਸਾਰੇ ਦਿਨ ਦਾ ਜੁਧ ਜੈਗ, ਅਕਹਿ ਸ਼੍ਰਮ ਤੇ ਬਕਾਨ, ਪਿਆਰੇ ਸੁਰਮਿਆੰ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ ਕਿੰਲੀ
ਭਿਆਨਕ ਕਸ਼ਟਣੀ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲੇ ਹਨ, ਕਿੰਨੇ ਪਿਆਰੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਜੀਲੇ ਫਬੀਲੇ ਜੇਂਧੇ
ਮਰੇ ਹਨ; ਕੈਸਾ ਅਸਹਿ ਵਿਜੋਗ ਹੋਇਆ ਹੈ ? ਪਰ ਦੇਖੋ ਸ਼ਾਂਤਿ ਰਸ ਦੇ _ਪਾਲਿਕ, ਬੀਜ
ਚੈਦ੍ ਰਸ, ਵੀਭਤਸ ਰਸ ਦੇ ਕਮਾਲ ਹੈਗਾਂ ਵਿਚੋਂ ਲੰਘ ਕੇ ਬੀ ਜ਼ਤਾ ਨਹੀਂ ਥਕੇ ਤੇ ਨਾਂ
ਓਦਰੇ । ਹੁਣ ਵਿਆਹ ਦਾ ਕਾਰਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹੈਗਾਂ ਤੇ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਵਿਚ ਅਰੰਭ ਦਿਤਾ ਹੈ ਮਾਨੋ
ਹੋਇਆ ਹੀ ਨਹੀਂ' । ਇਹ ਬੇਪਰਵਾਹੀ; ਇਹ ਸਭ ਅਸਝਾਂ ਤੋਂ ਫਾਖਰਾਂ ਪਨ; ਸਭ
ਸਤ ਤੋਂ ਊਚੇ ਰਹਿਕੇ ਵਿਚਰਨਾ ਅਜੂਰੀਅਡ ਨੇਖੂਰਨ ਆਰਮ ਧੱਰੜ ਦੇ ਵੰਨ

ਬੈ ਆ

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੫੬) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੰਸੂ ੧੮.

ਆਨਤਿ ਭੇ ਤਤਕਾਲਾ ॥ ੩੭॥ ਕਿਨਹੁੰ ਦਾਨਾ ਆਨਿ ਬ੍ਰਤਾਯਹੁ। ਪਿਰਤ,
ਮਿਸ਼ਟਾਨ, ਅੰਨ ਕੋ ਲਯਾਯਹੁ । ਪਾਨਿ ਕਰਾਇ ਕਿਭਿਕ ਸਰਦਾਈ । ਕੌ
ਕੁਮਕੁਮਾ' ਦੇਹਿ ਛਿਰਕਾਈ ॥ ੩੮ ॥ ਕੇਤਿਕ ਕਰਤਿ ਬੀਜਨਾ” ਖਰੇ ।
ਸਭਿ ਸੇਵਾ ਸੈਭਾਰਨਿ ਕਰੇ । ਨਰ ਜੇਤਿਕ ਪਰਧੈਕ ਫਛਸਾਏ । ਸੁੰਦਰ
ਆਸਤਰਨ ਸੋਂ” ਛਾਏ॥੩੯॥ ਰੇਸ਼ਮ ਡੋਰੈ' _ਬੈਧਨ ਕਰੀ । ਲਗੇ ਗੰਢ ਜਿਨ
ਕੈ ਗਨ ਜ਼ਰੀ । ਮ੍ਰਿਦੁਲ ਸੇਜ ਪਰ ਸਭਿ ਬੈਠਾਏ । ਅਦਭੁਤ ਦਿਖਤਿ ਰਹੇ
ਬਿਸਮਾਏ॥ ੪੦ ॥ ਕਲਸ ਭਰੇ ਸੁੰਦਰ ਜਲ ਆਨੋ। ਗ੍ਰੀਖਮ ਰੁਤਿ ਪੀਵਨ
ਬਹੁ ਠਾਨੇ । ਮਿਲੀ ਜਿਨਹੁ ਮਹਿ ਬਡਿ ਖੁਸ਼ਬੋਈ । ਅਜਬ ਸਮਿੱਗ੍ਰੀ
ਜਾਨਤਿ ਸੋਈ ॥ ੪੧ ॥ ਗੁਰੁ ਕੇ ਪਠੇ ਗਏ ਨਰ ਜਬੈ । ਪ੍ਰਥਮ ਸੇਵ ਹੋਈ
ਲਖ ਸਬੈ ।ਨੀਕੇ ਬੂੜਨਿ ਕਰੇ ਬਰਾਤੀ । ਜੋ ਚਹੀਯਤਿ ਸਭਿ ਨਿਕਿ
ਅਗਤੀ”॥ ੪੨॥ ਸਗਰੀ ਸੁਧਿ ਲੋ ਕਰਿ ਹਟਿ ਆਏ । ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ
ਸੋਗ ਬਤਾਏ । “ਗਨ ਬਰਾਤ ਕੀ ਸੇਵਾ ਸਾਰੀ । ਪੁਰਿ ਕੇ ਸਿੱਖਨਿ ਕਰੀ
ਸੈਭਾਰੀ ॥ ੪੩॥ ਜੋ ਜਿਹ ਚਹੀਯਤਿ ਸਕਲ ਪੁਚਾਈ । ਪਾਇ ਵੁਲੇਲ
ਮਸਾਲ ਜਲਾਈ । ਤ੍ਰਿਣ ਆਦਿਕ ਦੁਗਨੌ ਸਭਿ ਪਾਸਿ। ਦੀਨੇ ਸਿੱਖਨਿ
ਆਨਿ ਅਵਾਸ ॥ ੪੪ ॥ ਸਤਿਗੁਰੁ ਕਹੋ “ਕਹਾਂ ਸਿਖ ਇਤਨੇਉ।ਸੇਵਹਿੰ
ਸਭਿਹਿ ਬਰਾਤੀ ਜਿਤਨੇ । ਨੀਕੇ ਤੁਮ ਸਭਿ ਕੀ ਸੁਧਿ ਲੀਜੈ । ਚਹਹਿੰ ਜੁ
ਵਸਤੁ; ਪੁਚਾਵਨਿ ਕੀਜੈ”॥ ੪੫॥ ਪੁਨ ਸਿੱਖਨਿ ਕਰ ਜੋਰ ਬਖਾਨੇ।ਮਹਾਂ-
ਰਾਂਜ ਸਭਿ ਪੂਛਨਿ ਠਾਨੇ । ਸਰਬ ਵਸਤੁ ਤੇ ਸਭਿ ਤਿਪਤਾਏ । ਪੁਰਿ ਕੈ
ਨਿਕਟਿ ਗ੍ਰਾਮ ਸਿਖ ਆਏ! ॥੪੬॥ ਪੁਨਿ ਅੰਤਰਜਾਮੀ ਤਬਿ ਜਾਨੇ ।-
ਆਇ ਸੁਰਨਿ ਸਭਿ ਕਾਰਜ ਠਾਨੇ-।ਉਤਿ ਤੇ ਹੁਇ ਨਿਚਿੰਤ ਸੁਖਦਾਈ।
ਡਜਾਰੀ ਵੇਰਨਿ ਕੀ ਕਰਿਵਾਈ ॥ 8? ।। ਇਤਿ ਗੋ ਗਰ ਪੜਾ੫ ਸੁਰਜ ਗ੍ੰਬੇ ਖਸ਼ਟਮ ਰਾਸੈ

“ਝਛਾਲ ਆਵਨਿ' ਪ੍ਰਸੰਗ ਬਰਨਨੰ ਨਾਮ ਸਪਤਿ ਦਸਮੇ ਅੰਸੂ॥ ੧੭॥
੧੮. [ਬੀਬੀ ਵੀਰੋ ਦਾ ਵਿਆਹ [।
ਦੋਹਰਾ ॥ ਪੰਚ ਘਟੀ ਜਾਮਨਿ ਗਈ ਪ੍ਰੋਹਤ ਕਹਯੋ ਸੁਨਾਇ । “ਮਹਾਂਰਾਜ
ਬਿਲਮ ਨ ਕਰਹੁ ਲਾਵਾਂ ਦੇਹੁ ਬੁਲ।ਇ” ॥ ੧ ॥ ਭੌਪਈ ॥ ਤੂਰਨਿ ਤਬਹਿ
ਹਕਾਰਨਿ ਗੋ । ਧਰਮੇ ਸਾਥਿ ਕਹਿਤਿ ਇਮ ਭਯੋ । “ਲੋ 'ਕਰਿ ਦੁਲਹੁ
“ਗੁਲਾਬਦਾਨੀ [%, ਕਰਮਿਕ੍ਮਹ=ਕੂਜ਼ਾ, ਇਸ ਤੋਂ ਹਿੰਦੀ ਗੁਲਾਬਢਾਲੀ[( ਅ) ਕੇਸਰ (ਸੰਸ: 99
ਕੁੰਕਮ=ਕੇਸਰ] “ਪੱਖਾਂ । ਵਿਛਾਵਗਿਆਂ ਨਾਠ; । “ਜੇ ਚਾਹੀਦੀ ਸੀ ( ਉਹ ) ਸਭ ਕੋਲ ਪੁੱਜ
ਗਈ ਹੈ । “ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ (ਆਪਣੇ) ਘਰਾਂ ਤੋਂ ਲਿਆ ਕੇ ਦਿੰਤੇ ਹਨ ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੬੦) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੧੮.

ਕਰਹੁ ਅਗਾਰੇ । ਸਮਾਂ ਜਾਨਿ ਗੁਰੁ ਤੁਮੈ ਹਕਾਰੇ! ॥੨॥ ਸੁਨਤਿ ਸ਼ੀਪ[ ਹੀ
ਹੋਟ ਕਰਿ ਭਯਾਰੀ । ਬਾਜਤਿ ਬਮੰਦਤ ਕਰੇ ਅਗਾਰੀ।ਆਤਿਸ਼ਬਾਜ਼ੀ ਛੋਰਤਿ
ਭਏ । ਜਹਿ ਸਤਿਗੁਰੁ ਥਿਰ;ਤਹਿੰ ਚਲਿ ਗਏ ॥ ੩॥ ਕਰਿ ਕੁਲ ਰੀਡਿ
ਬੇਦਿਕਾ ਅੰਦਰਿ” । ਬੈਠਾਰਯੋ ਦੂਲਹੁ ਬਹ ਸੁੰਦਰ । ਗਣਪਤਿ ਨੌ ਗ੍ਰੈਹ ਕੋ
ਪੁਜਵਾਇਨ । ਅਗਨਿ ਕਰੀ ਅੰਭਸੇਚਨ ਲਕਾਇ”॥ ੪ ॥ ਦੁਰਗ ਤੁਰਕ
ਕੋ ਹੁਤੋ ਸੁ ਨੌਰੇ । ਬਡੀ ਨਿਸਾਂ ਬੀਤੀ ਜਿਸ ਬੇਰੇ। ਚਢਯੋ ਪਾਹਰੂ ਉਢ
ਅਟਾਰੀ । ਦੇਖਯੋ ਬਡੋ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਅਗਾਰੀ ॥ ੫॥ ੜਰ ਮਤਾਬੀ ਜਲਤੀ ਹੈ ਹੇਰੇ।
ਸੋਚਨਿ ਲਾਗਜੋ ਤੁਰਕ ਬਡੋਰੇ ।-ਇਹ ਠਾਂ ਕੌਨ ਕੁਲਾਹਲ ਕਰੇ $। ਬਡੋ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼, ਮਸਾਲੈ' ਜਰੈ” ॥ ੬ ॥ ਹਿੰਦੁਨਿ ਕੋ ਗੁਰ ਉਤਰਯੋ ਆਇ । ਸੁਨੀ
ਸ਼ਾਹ ਕੀ ਸੈਨ ਭਜਾਇ । ਲਸ਼ਕਰ ਬਡੋਂ ਜੋਗ ਕਰਿ ਮਾਰਾ । ਡੋਰ ਇਹਾਂ
ਆਨਿ ਅਬਿ ਡਾਰ ॥7॥ ਕਸਿ ਤੁਵੈਗ ਇਨਿ ਕੋ ਅਬਿ ਮਾਰੋਂ । ਬਿਨ
ਜਾਨੋ,ਮੁਖ ਤੇ ਨ ਪੁਕਾਰੋਂ। ਧਰਹਿ ਤ੍ਰਾਸ ਤਬਿ ਆਨ ਪਲਾਵੇਂ'। ਹਮਰੋ ਭੇਵ
ਤਬ(ਹ ਇਹ ਪਾਂਵੈਂ-॥ ੮॥ ਪ੍ਰਰੋ ਕਾਲ ਤੁਵੈਗ ਸੈਭਾਰੀ । ਸ਼ਿਸਤਿ ਬਾਂਧ
ਕਰਿ" ਜਬਿ ਕਰ ਧਾਰੀ । ਜਹਾਂ ਗੁਰੂ ਅਰ ਨਰੁ ਸਮੁਦਾਇਿ । ਮਹਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼
ਹੋਤਿ ਲਖਿ ਪਾਇ ॥ ੯॥ ਭਹਿੰ ਕੌ ਤਾਕ ਧੁਖਾਯਹੁ]` ਤੋਰਾ4 ਕਰਿਕੈ ਮੁਖ
ਸਤਿਗੁਰੁ ਕੀ ਓਰਾ । ਫਟੀ ਤੁਪਕ, ਬਡ ਸ਼ਬਦ ਉਠਾਯੋ । ਫੁਟਕੋ ਬਦਨ
ਤੁਰਕ ਤਬਿ ਘਾਯੋ“ ॥ ੧੦॥ ਤਤਛਿਨਿ ਮਰਯੋ,ਨ ਹਾਇ ਉਚਾਰੀ। ਅਪਰ

"ਜਲ ਛਿੜਕ ਕੇ ਅੱਗ ਬਾਲੀ [8੪ _ਅਭਿਖ਼ਿਦ=ਛਿੜਕਣਾ] । ੧ਬਲਦੀਆਂ ਹਨ । “ਬਿਨਾ
ਖਬਰ (ਕਿਸੇ ਨੂੰ) ਕੀਤੇ, ਤੇ ਮੁਖੋ” ਵੀ ਮੈ ਨਗੀ' ਉੱਚੀ ਬੇਲਦਾ (ਤਮੈਕਿ ਰੌਲਾ ਧੋਣ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ
ਨੂੰ ਖਬਰ ਨਾਂ ਹੈ ਜਾਵੇ) । ?(ਕਿਉਂ ਕਿ ਖਬਰ ਹੋ ਜਾਣ ਤੇ) ਡਰ ਕੋ ਰੋਰਬੇ (ਕਿਤੇ) ਨੱਸ ਜਾਣਗੇ
“ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬੈਨ੍ਹ ਕੇ । $ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ।

“ਪਿੱਛੇ ਕਈ ਬਾਈਂ ਦੱਸ ਆਏ ਹੱ ਕਿ ਐਸੋ ਬਿਵਹਾਂਰ ਕਵੀ ਜੀ ਦੇ ਸਮੇ' ਸਿਖ ਰਾਜ
ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਤੇ ਹੇਰਬੇ ਦੁਰ ਪਏ ਸਨ; ਲੌਕਿਕ ਵੇਦਿਕ ਰੀਤੀਆਂ ਦੂਸਹੇ ਸਾਹਿਬਾਂ ਸਾੜ ਤਜਾਗ!ਆਂ
ਦੱਸੀਆੰ ਹਨ । ਤੀਸਰੇ ਸਾਹਿਬ ਅਨੰਦ ਟੋਰਿਆ; 'ਚੌਬੇ ਸਾਹਿਬਾਂ ਲਾਵਾਂ ਟੋਰੀਆਂ ਤੇ ਪੰਜਵੇ ਮਮ
ਗੁਰ੍ਹ ਰੀਤੀਆਂ ਭਰ ਡਰ ਕੇ ਹੋਈਆਂ । ਪਾਤਸ਼ਾਹਾਂ ਪਾਸ ਸ਼ਕੈਤਾਂ ਹੋਈਆਂ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਨਿੰਦਾ
ਹੋਈ। ਕਿ ਗੁਰੂ ਤੇ ਸਿੱਖ ਲੋਕਿਕ ਵੇਦਕ ਰੀਤਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇਂ, ਕਈ.ਵੇਰ ਕਵੀ ਜੀ ਆਪ ਲਿਘ
ਆਏ ਹਨ; ਵੇਰ ਕਦ ਨਿਸ਼ਚੇ ਹੇ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੌਕਿਕ ਵੇਦਿਕ ਰਸਮਾਂ ਸਤਿਗੁਚ ਜੀ ਨੇ ਆਪ
ਕੀਤੀਆਂ ਹੋਣ ? ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਲਈ] ਦੇਧੋ ਰਾਸਿ ੪ ਮੰਨੂ ੪ ਅੰਕ ੨੦ ਤੇ ੩੮ ਦੀਆੰ ਹੇਠਲੀਆਂ
ਫੂਕਾਂ। 1੫ਸ=ਬੁਕਾਯਹੂ ।

ਹ1 ਗਰ ਪੂਤ'੫ ਨੂਰ / ( ੨੮੬੧) ਰਾਸਿ ੬ । ਅਸੂ ੯੮, _
ਨ ਕਿਨਹੂੰ ਕੀਨਿ ਸੈਭਾਰੀ । ੫(ਰਯੋ ਰਹਜੋ ਪ੍ਰਕਾਤਿ ਸੁ ਜਾਨਜੋ । ਪਾਯੋ ਫਲ ਵਲ
ਕਕਰਮ ਜਸ ਠਾਨਜੋ ॥੧੧॥ ਸੁਨਜੋ ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੁ ਦਨ ਨੇ ਜਥਿ ਹੂਸ਼ਸਤ੍‌
ਸੈਭਾਰ ਲੀਨਿ ਭਟ ਸਭਿਹੂੰ। ਹਯੰਨ ਤਯਾਰ ਕਰਨ ਅਭਿਲਾਥੈ ।ਗੁਰੁ
ਢਿਗ ਸਿੱਖ ਤਿਨਹੂੰ ਬਚ ਭਾਖ॥ ੧੨ ॥“ਬੈਠੇ ਕਹਾਂ ? ਬਨਹੁ ਸਵਧਾਨ।
ਲਖੀਅਤਿ ਆਈ ਸੈਨ ਮਹਾਨ? । ਸੁਨਿ ਸ਼ੀ ਹਰਿ ਗੋਵਿੰਦ ਬਤਾਯੋ ।“ਬਿਰੇ
ਰਹਹੁ ਨਹਿੰ ਕੋ ਰਿਪ ਆਯੋ ॥ ₹੩॥ ਅੰਤਰ ਦੁਰਗ ਤੁਰਕ ਮਰਿ ਰਹਯੋ।
ਫਟੀਂ ਤੁਵੈਗ ਨ ਕਿਨਹੂੰ ਲਹਜੋ । ਗੀਦੀ ਛੋਪਿ _ਔਚਕਿ ਲਗਿ ਮਾਰਨਿ ।
ਭਯੋ ਡਿਸੀ ਸਿਰ ਗ਼ਜ਼ਬ ਗੁਜਾਰਨਿ॥੧੪॥ ਐਸੋ ਸਮੇਂ ਆਇ ਤੁਮ ਜਾਨਹੁ।
ਦ੍ਰਗ ਵਹੈ ਹਤਿ ਤੁਰਕ ਮਹਾਨਹੁ!। ਇਮ ਕਹਿ ਲਗੇ ਕਰਨਿ ਸੋਕਾਜ।
ਫੋਰੇ ਫੇਰਨਿ ਕੋਰਿ ਸਮਾਜ ॥ ੧੫ ॥ ਦਿਜ ਆਂਗਯ' ਤੇ ਕੌਨਤਾਂ ਆਨੀ ।
ਬੇਦੀ ਬਿਖੈ ਬਿਠਾਵਨਿ ਠਾਨੀ । ਬੈਦਿਕ ਲੌਕਿਕ ਕੀਨਸਿ ਰੀਤਿਦੈਂ
ਲਾਵਾਂ ਦਈ ਮੁਦਤਿ ਸਭਿ ਚੀਤਿ॥੧੬॥ਸਗਰੋ ਕਾਜ ਸਪੂਰਨਿ ਭਯੋ।ਉਠਿ
ਦੂਲਹੁ ਨਿਜ ਡੇਰੇ ਗਯੋ । ਖਾਨ ਪਾਨ ਆਦਿਕ ਸੁਧਿ ਸਾਰੀਗੁਰ ਦਾਸਨਿ
ਸਭਿ ਰੀਤਿ ਸੁਧਾਗੇ ॥੧੭॥ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਤੇ ੜਰਾਸ ਬਿਹੀਨੋ। ਸਕਲ -ਜਥਾ
ਸੁਖ ਸੁਪਤਨਿ ਕੀਨੇ । ਭਈ ਪ੍ਰਭਾਤਿ ਦਾਜ ਕੀ ਤਜਾਰੀ । ਕਹਿ ਸਭਿਗੁਰੁ
ਕਰਿਵਾਇਸਿ ਸਾਰੀ ॥ ੧੮॥ ਹੈਮ ਬਿਕੂਖਨ ਮੁਕਤਾ ਹਾਰਿ” । ਜੇ ਦਮੋਦਰੀ
ਰਖੇ ਸੁਧਾਰਿ । ਦਿਏ ਪਟੈਬਰ ਅਰੁ ਪਸ਼ਮੰਬਰ । ਸੁੰਦਰ ਅਧਿਕ ਜ਼ਰੀ
ਕੇ ਅੰਬਰ ॥ ੧੯॥ ਬਲੀ ਤੁਰੇਗ ਦਾਜ ਮਹਿ ਦੀਨੋ । ਨੀਕੀ ਰੈਤਿ ਬਿਸ-
ਰਜਨਿ ਕੀਨੇ । ਧਰਮਾ;ਸੁਤਜੁਰਪਜੋਰੇ ਹਾਬ'। ਨਮੋ ਕਰੀ ਪਗ ਪੰਕਜ
ਨਾਬ॥ ੨੦॥ ਦੁਲਹ ਕੇ ਸਿਰ ਪਰ ਕਰ ਵੇਰਾਂ । ਸ਼ਕਤਿਵਾਨਿ ਗੁਰ ਕੀਨਿ
ਬਡੇਰਾ । ਪੁਨ ਦਮੋਦਰੀ ਪਾਇਨ ਪਰਜਯੋ। ਆਸ਼ਿਖ ਬਾਕ ਬਿਲੋਕਿ ਉਚਰਯੋ
॥੨੧॥ ਮਰਵਾਹੀ ਸੁ ਨਾਨਕੀ ਸਾਬ । ਮਿਲਿ ਕਰ ਪਗ ਪਰ ਟੇਕਯੋ ਮਾਥ।
ਸਭਿਨਿ ਦਈ ਆਸ਼ਿਖ ਮਨ ਭਾਈ । ਅਪਰ ਪ੍ਰਵਾਰ ਮਿਲੜੋ ਸੁਖ ਪਾਈ॥
੨੨॥ ਸ਼੍ਰ ਗੁਰ ਕਹਿ ਅਨਵਾਯਹੁ ਡੌਰਾਂ । ਮੁਕਤਾ ਕੀ ਾਲਰ ਚਹੁੰ ਓਰਾ।
ਚਾਮੀਕਰ ਕੋ ਨਗ ਬਹੁ ਜਰੇ। ਆਨਿ ਗੁਰ ਕੇ ਹਾਜ਼ਰ ਕਰੇ॥ ੨੩॥ ਮਿਲਿ
ਦਮੋਦਰੀ ਤਨੁਜਾ ਸੈਗ । ਬਹਜੋ ਬਿਲੋਚਨ ਨੀਰ ਉਮੰਗ । ਸਭਿ ਪਰਵਾਰ

ਕੋਨੇ ਦੇ ਗਹਿਣੇ ਤੇ ਮੇਤੀਆਂ ਦੇ ਹਾਰ । "ਧਰਮਾਂ ਤੇ ਧਰਮੇ € ਪੂੰਕਰ ਦੋਹਾਂ ਨ ਨੇ ਹੀ ਹੱਥ ਜੇਬੇ।
#ਦੇ੪ ਰਾਸਿ ੪ ਅੰਸੂ ਬ ਅੰਕ ੨੦ ਦੀ ਹੇਠਲੀ ਟ੍ਰਕ ।

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੬੨) ਰਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੧੮

ਮਿਲਜੋ ਕਰਿ ਪਾਰਿ । ਆਸ੍ਹਾਸਨਿ" ਜੁਤਿ ਸੀਖ ਉਚਾਰਿ ॥ ੨੪ ॥ ਬਹੁਰ
ਪਿਤਾ ਢਿਗ। ਬੀਰੋ ਗਈ । ਮਿਲੀ ਰੁਦਨ ਠਾਨਤਿ ਬਹੁ ਭਈ । ਨਰ ਅਨੂ-
ਹਾਰ ਸੁਤਾ ਕੌ ਹੇਰਾਂ । ਗੁਰੂ ਬਿਲੋਚਨ ਤੇ ਜਲ ਗੇਰਾਂ॥੨੫॥ ਕਰਤਿ ਪਾਰ
ਡੋਰੇ ਬੈਠਾਈ। ਲਿਯੋ ਕਹਾਰਨਿ ਕੌਧ ਉਠ'ਈ।ਸਭਿ ਬਰਾਤ ਕੋ ਨਰ ਤਬਿ
ਆਏ। ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪਾਇਨ ਸੀਸ ਝ੍ਕਾਏ ॥੨੬॥ ਸਾਦਰ ਸਰਬ ਬਿਸਰਜਨਿ
ਕਰੇ।ਗਮਨੇ ਤਬਹਿ ਮੋਦ ਉਰ ਭਗੇਡੋਰੇ ਪਰ ਬਹੁ ਧਨ ਬਰਖਾਯਹੁ/ਧਰਮੇ
ਮਹਾਂ ਅਨੰਦ ਉਰ ਪਾਯਹੁ ॥੨੭॥ ਇਮ ਕਰਿ ਬਜਾਹੁ ਸੁਤਾ ਕੌ ਤਬੈ। ਥਿਰੇ
ਗੁਰੂ ਬੈਠੇ ਸਿਖ ਸਬੈ । ਬਿਧੀਚੋਦ ਇਮ ਬਾਕ ਬਖਾਨਾ।“ਭਯੋ ਪੁਨੀਤ ਮਹਾਂ
ਇਹ ਬਾਨਾ॥੨੮॥ਰਚਯੋ ਬਾਹ ਕਿਤ,ਭਯੋ ਸੁ ਇਹ।ਕੌਨ ਲਖਹਿ ਤੁਮ-
ਰੀ ਗਤਿ ਮਹਾਂ”। ਸੁਨਿ ਗੁਰ ਕਹਜੋ“ਸਮਾਂ ਜਬ ਆਇ । ਇਹਾਂ ਥਾਨ ਹਮਰੋ
ਬਨਿ ਜਾਇ॥ ੨੯॥ ਪੂਜਹਿੰ ਸਿੱਖ ਸੈਤ ਸਿਰ ਨਜਾਵੈਂ । ਮਨ ਬਾਂਛਤਿ ਫਲ
ਗ੍ਰਿਹਸਤੀ ਪਾਵੈ । ਜੇਸ਼ਠ ਕੀ ਛਬੀਸਵੀਂ' ਮਾਂਹਿ । ਦਰਸਹਿੰ ਆਇ,ਅਧਿਕ
ਫਲ ਪਾਂਹਿਂ ॥ ੩੦ ॥ ਸੈਮਤ ਸੋਰਹ ਸਹਿਸ ਉਨ'ਸੀ”। ਸੁਤਾ ਬਯਾਹ ਕਿਯ
ਗੁਰ ਅਬਿਨਾਸੀ । ਸਭਿ ਕਾਰਜ ਕਰਿ ਇਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ । ਬਿਰੇ ਕੁਛਕ ਜੁਤਿ
ਨਿਜ ਪਰਿਵਾਰ ॥੩੧ ॥ ਵਸਤੁ ਸੈਭਾਰਿ ਸਰਬ ਤਿਸ ਬਾਨ । ਨਿਜ ਨਿਜ
ਕਾਰ ਭਏ ਸਵਧਾਨ । ਸੁਭਟ ਸਨੱਧ ਬੱਧ ਬਿਰ ਰਹੇ । ਪੁਨਹ ਅਰੂਢਨਿ ਕੋ
ਚਿਤ ਚਹੇ ॥ ੩੨॥ ਸਮਯੰਦਨ ਡੋਰੇ ਸਭਿ ਕਰਿ ਤਯਾਰ। ਸਭਿ ਪਰਵਾਰ
ਭਏ ਅਸੁਵਾਰ । %ਪਨੋ ਤੇ ਆਗੇ ਕਰਿ ਤੌਰੇ। ਤਾਰਨਤਰਨ ਸੁ ਤੀਰਬ
ਓਰੇ ॥ ੩੩ ॥ ਪੰਚਹੁਂ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਸੈਗਿ । ਤੀਨਹੁੰ ਗੁਰ ਮਹਿਲਾ ਮਨ
ਭੋਗ ।-ਸੁਖ ਨੋ ਬਸਤਿ ਆਪਨੇ ਧਾਮ । ਆਏ ਤਜਾਂਗ ਸਮਾਜ ਤਮਾਮ ॥
੩੪ ॥ ਥੋਰੀ ਬਾਤਿ ਬਾਜ਼ ਕੀ ਕਹਾਂ । ਕੀਨ ਬਿਗਾਰਨਿ ਕਾਰਜ ਮਹਾਂ । ਕੌ
ਕਹਿ ਸਾਂਕਹਿ ਤਿਨਹੁਂ ਅਗਾਰੀ । ਤੂਰਨਿ ਸਵਲਹਿ ਗਿਰਾ ਉਚਾਰੀ ॥
੩੫॥ ਮੇਰਨਿ ਕਰੇ ਹੇਤੁ ਪਕਵਾਨ।ਤੁਰਕ ਖਾਹਿੰਗੇਸ੍ਰਾਪ ਬਖਾਨ।ਨਿਜ

₹ਵਿਲਾਮੇ । ਰਚਿਆ ਕਿਬੇ ਸੀ ਤੋ.....। ੧8: ੧੬੭੯ ।$ਉਦਾਸ ।

“'ਬੁਬਾਲ ਵਿੱਖੇ ਇਸ ਵਿਆਹ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਵਿਚ ਹੁਣ ਤਕ ਹਰ ਸਾਲ ਜੋੜ ਮੇਲ
ਹੁੰਦਾ ਤੇ ਸੰਗਤਾਂ ਇਕੱਤੂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਹੁਣ ਤਕ ਲਾਵਾਂ ਸਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀਆਂ
ਉੱਸ ਰਾਗੀ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਨ, ਜੇ ਵਿਆਹ ਦੇ ਤਦੋਂ ਗੁਰਮਤਿ ਅਨੁਸਾਰ ਹੋਣ ਦੀ ਇਕ ਦਲੀਲ ਹੈ ।

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਭੁਤਾ੫ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੬੩ ) ਰਾਸਿ ੬। ਅਸ ੧੮.

ਨੁਕਸਾਨ ਨ ਜਾਨਾ ਨੈਕ । ਸਤਾ ਬਯਾਹ ਮਹਿ ਬਿਘਨ ਅਨੇਕ ॥ ੩੬
ਸਯਾਨੀ ਸਾਸ ਰੁਤੀ ਇਸ ਕਾਲ। ਇਨ ਬਾਂਤਨਿ ਕੌ ਲੋਤੜਿ ਸੈਭਾਲਿ! । ਤਉ
ਭਾਈ ਸ੫੦ ਜੈਗ ਮੜਾਰੇ। ਜਿਯਤਿ ਬਚੇ ਸਨਬੈਧੀ ਸਾਰੇ-॥੩੭॥!` ਦੱਤਯਾ=
ਦਿਕ ਬਹੁ ਰਿਦੇ ਬਿਚਾਰਤਿ । ਮਿਲਤਿ ਆਪੁ ਮਹਿੰ ਬੈਠ ਉਚਾਰਤਿ।ਚਿੰਤ
ਪਰਾਇਨ ਸਭਿ ਪਰਵਾਰੂ । ਸਿਮਰਤਿ ਸਦਨ ਅਨੰਦ ਉਦਾਰੂ ॥੩੮॥
-ਬਿਘਨ ਅਚਾਨਕ ਆਪ ਉਠਾਯਹੁ ।“ਬਿਗਰਹਿ ਕਾਰਜ)! ਨਹਿ ਮਨ
ਆਯਹੁ-।ਸਤਿਗਰ ਬਹੁਰ ਭਦੇ ਅਸੁਵਾਰਾਂ । ਬਜ੍ਯੋ ਜੀਤ ਕੋ ਮਹਿਦ
ਨਗਾਰਾ ॥ ੩੯॥ ਸਭਟ ਸਨੱਧ ਬੱਧ ਹੁਇ ਚਰੇ । ਸਨੈ ਸਨੈ ਕਰਿ ਮਾਰਗ
ਪਰੇ । ਹੁਤੋ ਨਿਕਟਿ ਹੀ ਤਾਰਨ ਤਰਨ।ਪਹੁੰਢੇ ਗੁਰੂ ਸੁ ਕਾਰਨ ਕਰਨ॥੪੦॥
ਤੀਰਥ ਕੀ ਪੂਰਬ ਦਿਸ਼ਿ ਮਾਂਹਿ । ਕਰੋ ਸਿਵਰ ਪਿਖਿ ਸ਼ੁਭ ਥਲ ਜਾਂਹਿ ।
ਸਭਿ ਸੁਰਨਿ ਕੀਨਿਸਿ ਬਿਸਰਾਮੂ। ਮੱਜਨ ਕਰਜੋ ਤਾਲ ਅਭਿਰਾਮੁ ॥੪੧॥
ਬਹੁ ਗ੍ਰੀਖਮ ਕੀ ਤਪਤ ਮਿਟਾਈ । ਤਟ ਪਰ ਬੈਠਿ ਸੁ ਗਏ ਗੁਸਾਈਂ ।ਸ਼੍ਰੀ
ਅਰਜਨ ਕੋ ਤੀਰਥ ਮਹਾਂ । ਮਹਿਮਾਂ ਸਹਤ ਬਿਲੋਕਜੋ ਤਹਾਂ ॥੪੨॥ ਕਹੈ
ਮਹਾਤਮ ਸਿੱਖਯਨ ਸਾਥ । “ਸੁਨਹੁੰ; ਜੁ ਮੱਜਹਿ; ਫਲ ਕੀ ਗਾਥ । ਰੋਗ
ਬਡੇ ਆਦਿਕ ਕੋ ਖੋਵੈ । ਪਾਪਨਿ ਮਲ ਬਹੁ ਜਨਮਨਿ ਧੋਵੈ॥ ੪੩ ॥ ਤ੍ਰਿਯਾ
ਅਪੁੱਤ੍ਰਾ ਮੱਜਹਿ ਦਰਸ” । ਪਾਇ ਪੁੱਤ ਕੋ ਧਾਰਹਿ ਹਰਸ਼” । ਅਪਰ
ਕਾਮਨਾਧਾਰਿ ਨਹਾਵੈ।ਸ਼ਰਧਾ ਧਰੈ ਸੁ ਫਲ ਹੀ ਪਾਵੈ। ॥੪੪॥ ਹੁਇ ਇਸ ਕੌ
ਪਰਤਾਪ ਬਡੇਰ।ਲਾਗਹਿ ਮੇਲਾ ਦਰਸ" ਘਨੋਰਾ । ਬੈਠੇ ਤਹਿ ਭਾ ਕੇੜਿਕ
ਕਲ। ਭੋਜਨ ਤਜਾਰ ਸ਼ੀਘ ਕੇ ਨਾਲਿ ॥ ੪੫॥ ਆਪਿ ਅਦਜੋ ਅਰੁ ਸਭਿ
ਕੌ ਦਯੋ । ਬਿਸਰਾਮੇ ਸ਼ਰਮ ਤਨ ਤੇ ਗਯੋ । ਢਰੇ ਦੁਪਹਿਰੇ ਸਮਾਂ ਲਖਾਈ
ਕਹਿ ਸਤਿਗੁਰੁ ਤਯਾਨੀ ਕਰਿਵਾਈ ॥੪੬॥ ੪੪ਬਿ ਨਹਿੰ ਘਾਮ ਹੋਇ ਹੈ

ਘਨ“। ਮਗ ਮਹਿੰ ਚਲ ਅਨੰਦ ਕੇ ਸਨੋ” । ਬਜਵਾਇਸਿ ਤਬਿ ਕੂਚ
ਨਗਾਰ' । ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਚਲਨ ਨਿਰਧਾਂਰਾ॥੪੭॥ਰ;ਰ ਅਰਜਨ ਕੋ ੩ਲ
ਕਰਿ ਨ%। ਵੇ ਤੁਰੈਗ ਗੁਰੁ ਤਿਹ ਸਮੋ। ਆਗੇ ਕਰਿ ਡੋਰੇ ਅਰੁ ਸਜੋਦਨ।
ਗਮਨੋਂ ਮਾਰਗ ਸ਼ੱਤ੍‌ ਨਿਕੰਦਨ ॥ 8੮ ॥ਵਤ ਸ਼ੋ ਫੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸ਼ੂਰਜ ਗ੍ਰਿੰਦੇ ਖਸ਼ਟਮਿ ਰਾਸੇ 'ਸ੍ਰੀ

੪

ਗੁਰੂ ਸੁਤਾ ਬਰਾਹ ਕੋ” ਪ੍ਰਸੰਗ “ਬਰਨਨੇ ਨਾਮ ਅਸ਼ਟਵਸਮ ਅੱਸੂ ॥੧੮ ॥

“ਅਮੋਂਸਿਆ ਨੂੰ [ਸੈਸ:; ਦਰ੍ਸ਼] । “ਅਨੈਂਦ । ₹ਸਮਾਂ ਜਾਣਕੇ । “ਧੁੱਪ । “ਬਹ੍ਤ।

ਸ਼ੀ ਰਰ ਪੁਤਾਪ ਸੂਰਜ ! (੨੮੬੪) ਗਾਸਿ ੬। ਅੰਸੂ ੧੯,
੧੯. [ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਨ ਨੂੰ ਮੁਖ਼ਲਸ ਖਾਂ ਦੇ ਕੈਗ ਦੀ ਹਾਰ ਦੀ ਖ਼ਬਰ]।

ਦੋਹਰਾ ॥ ਇਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿ ਗੋਵਿੰਦ ਜੀ ਗਮਨੇ ਗੋਇੰਦਵਾਲ । ਉਤ ਲਵ-

ਪਰਿ ਕੀ । ਕਛ ਕਥਾ 'ਸਨੀਯਹ੍ਹਿ ਜਸ ਭਾ ਹਾਲ ॥ ੧ ॥ ਚੌਪਈ ॥ ਜੇਤਿਕ
ਬਚੇ ਭਗੈਲ ਪਲਾਏ । ਕਿਸੁ ਗ੍ਰਾਮ ਬਸਿ ਭੋਰ ਸਿਧਾਏ । ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਕੇ
ਪਹੌਚੇ ਪਾਸਿ । ਪਿਖਜੋ ਜੁੱਧ ਜਿਨ ਕੇ ਬਡਿ ਤਾਸ ॥ ੨॥ ਰਣ ਕੀ ਸਗਰੀ
ਸੁਧਿ ਪਹੁੰਚਾਈ । “ਜੇ ਸਰਦਾਰ ਪਠੇ ਸਮੁਦਾਈ । ਮੁਗ਼ਲਸਖਾਂ ਸਮੇਤ
ਸਭਿ ਮਾਰੇ । ਨਹੀਂ ਬਚੇ ਗੁਰ ਤੇ ਸਭਿ ਹਾਰੇ! ॥ ੩॥ ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਸੁਨਿ ਕੈ
ਬਿਸਮਾਨਯੋ“ਏੜੋ ਲਸ਼ਕਰ ਕਿਸਬਿਧਿ ਹਾਨਯੋ?ਮਰਣਕੋ ਹੇਰਤਿ ਜੇ ਭਜਿ
ਆਏ। ਸੁਨਿਬੇ ਹਿਤ ਸੇ ਨਿਕਟਿ ਬੁਲਾਏ ॥ ੪॥ ਜਾਇ ਸਲਾਮ ਸ਼ਾਹੁ ਸੋਂ
ਕੀਨਿ। ਬੂਝਨਿ ਹਿਤ ਬੋਲਯੋ ਲਖਿ । ਦੀਨਿ। “ਭਯੋ _ਤੈਗ ਕਿਮ ਸਭਿ ਹੀ
ਮਾਰੇ ?। ਕਰਯੋ ਕਪਟ ਕੁਛ ਨਹਿਂ ਸੈਭਾਰੇ' ?॥੫॥ਕੈ ਗੁਰ ਢਿਗ ਲਸ਼ਕਰ
ਭਟ ਭਾਰੇਊ। ਹਤੇ ਅਲਪ ਜਿਸਤੇ” ਤੁਮਹਾਰੇਊ।ਸੁਨਿ ਭਗੈਲ ਗਨ ਕਹਜੋ
ਬਨਾਇ। “ਕਛੁ ਖੁਦਾਇ ਗਤਿ ਲਖੀ ਨ ਜਾਇ ॥ ੬॥ ਹਮ ਤੇਂ ਦਸ ਗੁਨ
ਭਿਹ ਦਲ ਥੋਗਾ । ਛਲ ਭੀ ਨਹੀਂ' ਭਯੋ ਤਿਸ ਠੌਰਾ । ਹਮ ਛਲ ਸੋ ਨਿਸ
ਮਹਿ ਚਲਿ ਗਏਪੁਰਿ ਤੇ ਉਰੇ"ਊਚਿ ਬਲ ਅਏ॥੭॥ ਤਹਾਂ ਪਰੀ ਇਕ
ਤੋਪ ਨਿਹਾਰੀ । ਲਕਰਾਂ ਖੁਢਜੋ ਤਾਹਿ ਭਰਿ ਮਾਰੀ । ਬੀਸਿਕ ਭਟ ਤਹਿ
ਲਰੇ ਬਡੇਰੇ । ਲਸ਼ਕਰ ਕੇ ਨਰ ਹਤੇ ਘਨੇਰੇ ॥੮॥ ਲੇਠਿ ਤੋਪ ਹਿਤ ਮੁਜ਼-
ਲਸਖਾਨ । ਕਰਿ ਹੇਲਾ ਪਾਯੋ ਘਮਸਾਨ । ਘੇਰਿ ਸਬੈ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਸੋਂ ਮਾਰੇ ।
ਦੇਖਿ ਤੋਪ ਸਭਿ ਅਚਰਜ ਧਾਰੇ ॥ ੯॥ ਗੁਰੁ ਮੰਦਿਰ ਮਹਿੰ ਜਾਇ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ੇ।
ਧਨ ਭੂਖਨ ਲੇ ਗਏ ਅਸ਼ੇਸ਼ੇ । ਜਾਮ ਨਿਸਾਂ ਜਥਿ ਚੈਦ ਚਦ੍ਰਕੋ ਹੈ। ਗੁਰ ਲੈ
ਕਰਿ ਦਲ ਆਨਿ ਲਰਜੋ ਹੈ ॥੧੦॥ ਭਈ ਤੁਵੈਗਠਿ ਕੀ ਬਹੁ ਮਾਰ। ਗੁਰ
ਕੇ ਤੀਰ ਚਲੇ ਤਿਸ ਬਾਰਿ। ਚਤੁਰੈਗਲਿ" ਚੌਰੇ ਬੜਿ ਤੀਖਨ।ਖਪਰੇਖਰੇਓ

ਪੁਲਾਦੀ ਭੀਖਨ॥੨੧॥ ਤੀਨਿ ਕਿ ਚਾਰ ਪਾਂਚ ਕੇ ਪਾਰ। ਪਰੈ; ਇਤਨ ਕੇ
ਪਾਨ ਬਿਦਾਰਿਅਰੁ ਗੁਲਕਨਿ ਕੋ ਗਿਰਨੋ ਜੋਈਦਲ ਥੋਰੋ ਬਰਖਾ ਬਡਿ
ਹੋਈ ॥ ੧੨ ॥ ਨਭ ਤੋ ਓਰਨਿ ਕੀ ਸਮ ਪਹੈਂ । ਲਸ਼ਕਰ ਸੁਭਟ ਹਜ਼ਾਰੋ'
ਮਰੈ'। ਇਤਿ ਕੀ ਚਲਹਿ ਲਗਹਿੰ ਤਿਨ ਥੋਰੀ। ਕੋ ਜਾਨੈ ਜਾਤੀ ਕਿਸ
ਓਰੀਂ।੧੩॥ ਆਧਿਕਾਂ ਲਸ਼ਕਰ ਤਪਕਨਿ ਮਾਰਾ । ਬਹੁਰ ਮਿਲੇ ਨਿਕਸੀ
"ਕੁਛ ਛਲ ਕੀਤਾ ਹੈ(ਜਿਸ਼ ਨੂੰ ਮੇਰੀ ਮੇਨਾ) ਸੈਭਾਲ ਨਹੀਂ ਸਕੀ ? “(ਤੇ ਤੁਸੀਂ) ਬੇੜੇ ਸਾਓ ਜਿਸ
ਕਰਕੇ । ਵਚਾਰ ਉੱਗਲ । “ਤਿੱਖੇ । “ਜਾਂਦੀਆਂ ਕਿੱਧਰ ਸਨ । “ਅੱਧ ਕੁ । _”ੱਪਾ:-ਉਠੇ (

ਸੰ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੬੫) ਰਾਸਿ ੬। ਸੰਧੂ ੧੯.
ਕਰਵਾਰਾ"। ਮੁਗ਼ਲ ਖਾਨ ਕੀ ਗਨ ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ । ਣੂਟਿ ਪਰੀ ਕਿਤਨੀ
ਭਿਸ ਬੇਰਿ/੧੪॥ਗੁਰ ਕੇ ਭਟ ਕਯਾਂ ਲੋਕ ਗਵਾਰ!ਨਹਿੰ ਜਾਨਹਿ ਬਿੱਦੜਾ
ਹਥਿਆਰ । ਅਨਿਕ ਜਾਤਿ ਕੇ ਕਰਿ ਇਕ ਠਾਇ। ਦਲ ਕੋ ਕਰਿ
ਲੀਨੋ ਸਮੁਦਾਇ ॥੧੫॥ ਤਬਿ ਖੜਗਨਿ ਕੀ ਮਾਰ ਮਚਾਈ। ਸੈਨਾਂ ਕਤਲ
ਕਰੀ ਜਿਮ ਭਾਈ । ਪਰਯੋ ਅਪੂਣੋ ਲੋਹ ਹਮਾਰੋ । ਕਰੇ ਪ੍ਰਹਾਰਨ ਰਿਪ
ਕੌ ਮਾਰੋ ॥੧੬॥ ਗਜ਼ਬ ਤਮਾਚਾ ਅਜਬ ਗੁਜ਼ਾਰ” । ਇਸ ਬਿਧਿ ਰਾਵਰਿ
ਲਸ਼ਕਰ ਮਾਰਾ । ਮੁਗਲਸਖਾਂਨ ਆਨਿ ਗੁਰੁ ਹਨਯੋ?। ਭਯੋ ਕੋਪ ਹਜ਼ਰਤ
ਜਬਿ ਸੁਨਹੋ ॥੧੭॥-ਇਸ ਬਿਧਿ ਜੇ ਗੁਰੁ ਕਰਹਿ ਢਿਠਾਈ । ਸਗਰੇ ਦੇਸ਼
ਢੜੂਰ ਉੱਠਾਈ । ਬੈਧਹਿੰ ਕੈ ਮਾਰਹਿੰ ਨਹਿੰ ਜਾਵਦ । ਦੇਸ਼ ਰੁ ਹਮ ਕੋ
ਸ਼ਾਂਤ ਨ ਤਾਵਦ-॥੧੮॥ ਗਨ ਉਮਰਾਵ ਸਮੀਪ ਬੁਲਾਏ । ਜਿਨ ਮਹਿੰ
ਮੁਖਿ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਂ, ਆਏ । ਜਹਾਂਗੀਰ ਕੇ ਨਿਕਣਿ ਰਹੈਤਾ । ਮਾਨਹਿੰ ਹਜ਼-
ਰਤ, ਜਥਾ ਕਹੈਤ' ॥੧੯॥ ਬੋਲਯੋ ਸ਼ਾਹੁ ਸਭਿਨਿ ਕੇ ਸੈਗ। “ਸੁਨਕੋ ਹੋਇ#
ਝੁਮ ਗੁਰੂ ਪ੍ਰਸੈਗ । ਮਹਾਂ ਸ਼ੱਤ ਸਮ ਕੀਨੀ ਬਾਤ । ਸੈਨ' ਪਠੀਂ ਭਈ ਸਭਿ
ਘਾਤ ॥ ੨੦ ॥ਅਬਿ ਗਮਨਹੋਂ ਉਮਰਾਵ ਘਨੌਰੇ। ਤੋਪ ਜਮੂਰੇ ਲੋਹ ਬੱਡੇਗ
ਗਹਿ ਆਨਹੁ ਕੈ ਕਰਹੁ ਸੈਘਾਰ । ਹੋਹਿ ਤਿਦਾਰਕ ਕਰਿਬੇ ਰਾਰ” ॥੨੧॥
ਲਿਯੋ ਬਾਜ਼ ਸੋ ਦਿਯੋ ਨ ਕੋਈ । ਅਰਜੋ ਲਰਜੋ ਲਸ਼ਕਰ ਸੈਗ ਸੋਈ?।
ਸਭਿ ਉਮਰਾਵਨਿ ਕਹਜੋ ਸੁਨਾਇ । “ਜਜੋਂ ਰਾਵਰ ਕੀ ਹੋਇ ਰਜ਼ਾਇ!॥
੨੨॥ ਸੁਨਤਿ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਕਰ ਜੋਰੇ । ਤੁਮਰੇ ਬਾਜ਼ ਨਹੀ' ਕਿਤ ਥੋਰੇ।
ਅਨਿਕ ਵਲਾਇਤ ਤੇ ਚਲਿ ਆਵੈਂ । ਲਿਹੁ ਮੰਗਾਇ ਜੇਤਿਕ ਮਨ ਭਾਵੈ
॥੨੩॥ ਪਿਤਾ ਆਪ ਕੇ ਢਿਗ ਗੁਰ ਗਏ । ਕਿੰਚੁ ਬੇਗ, ਮੈ ਲਜਾਵਤਿ ਭਏ।
ਚੈਦੁ ਦਿਵਾਨ ਉਪਾਇ ਬਨਾਇ । ਦ੍ਰਗ ਗ੍ਰਾਲਿਯਰ ਦਿਏ ਪੁਚਾਇ॥੨੪॥
ਚਾਲੀ ਦਿਵਸ ਬੀਤਿ ਗੇ ਜਬਿਹੂੰ । ਨਿਸ ਮਹਿ ਸ਼ੇਰ ਆਇ ਦੈ ਤਬਿਟੂੰ
ਹਜ਼ਰਤ ਕੀ ਛ'ਤੀ ਧਰਿ ਪਾਂਇਡਰ ਕਰਿ ਸਤਿਗੁਰੁ ਕੌ ਚਿਤ ਲਯਾਇ
॥ ੨੫ ॥ ਦੋਨਹੁੰ ਹਾਬਨਿ _ਗਹੇ ਰੁਮਾਲ । ਗੁਰੂ ਹਟਾਵੈਂ ਬਲ ਕੇ ਨਾਲ ।
ਪੁਨ ਅਵਾਜ਼ ਕੌ ਸੁਨਿ ਹੈ ਐਸੇ।-ਗੁਰੁ ਹਕਾਰਹ ਜੈਸੇ ਕੈਸੇ-॥ ੨੬॥ ਹੋਤਿ
"ਤਲਵਾਰਾਂ । "ਮੁਗਲਾਂ ਤੇ ਪਠਾਣਾਂ ਦੀਆਂ । "ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਸੂਰਮੇ ਕੀ (ਸਨ) ਊਂ ਗਵਾਰ ਲੌਕ
( ਸਨ )। ੯ਅਚਰਜ ਦੁਰਤੀ ਦੇ ਹੋਂ ਲੇ ਨੇ ਕਹਿਰ ਕਰ ਦਿਤਾ । [ ਫਾ:, ਤਰਮਾਂਚਛਬ੍ਰੱਪਾ । ( ਅ )
ਫੁਰਤੀ ਦਾ ਹੱਲਾ । ( ਏ ) 3੭ ਤਬੇਚਹ=ਪਿਸਤੌਲ ਵਰਗਾ ਹੱਥਯਾਰ ]। “ਹੱਠ । 5ਹੋਵੇਗ/
”ਲਜਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਮਿਲੇ ।(੧੪ ਤਦਾਰਕ=ਪੂਬੈਘ ਇਲਾਜ, ਦੈਡ, ਸਫ਼ਾ[।

ਹੈ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੁਰਜ । ( ੨੮੬੬) ਰਾਸਿ ੬। ਲੰਸੂ ੧੯,

ਪ੍ਰਾਤ ਕੇ ਮੋਹਿ ਬੁਲਾਯੋ । ਨਿਸ ਪ੍ਰਸੈਗ ਕੌ ਸਰਬ ਸੁਨਾਯੋ । ਲੋਨਿ ਹੇਤਿ
ਜਬਿ ਮੋਹਿ ਪਠਾਵਾ । ਦਾਰੁਨ ਸ਼ੇਰ ਨ ਵੇਰ ਦਿਖਾਵਾ" ॥ ੨੭ ॥ ਤਿਨਿ ਕੇ
ਕਹੇ ਬਵੇਜਾਂ ਰਾਜੇ । ਛੋਰਿ ਦਿਏ ਅਪਨੇ ਸੁਖ ਕਾਜੇ । ਨਿਕਟਿ ਬੁਲਾਇ
ਅਧਿਕ ਸਨਮਾਨੇ । ਜਬਰ ਜਵਾਹਰ ਅਰਪਨਿ ਠਾਨੋ॥੨੮॥ਤਿਨ ਕੇ ਕਹੇ
ਚੇਦੁ ਗਹਿਵਾਯੋ । ਪਿਤਾ ਬੈਰ ਤੇ ਗੁਰ ਮਰਿਵਾਯੋ । ਕਰਾਮਾਂਤ ਕੇ ਧਨੀ
ਬਡੇਰੇ । ਕਰੈ' ਬਾਕ,ਤੇ ਹਤਹਿਂ ਘਨੋਰੇ॥੨੯॥ਸੈਗ ਰਖੇ ਅਪਨੇ ਚਿਰਕਾਲ।
ਨਿਜ ਸੈਨਾਂ ਦੇ ਕਰਿ ਮੈਗਿ ਨਾਲ” । ਕਰਤਿ ਰਹਯੋ ਸਭਿ ਰੀਤਿ ਅਦਾਇਬ
। ਪਿਖਿ ਕਰਿ ਪ੍ਰੇਮ, ਰਹੇ ਸੈਗ ਸਾਹਿਬ ॥ ੩੦ ॥ ਸੋ ਤੁਮ ਜਾਨਤਿ ਹੋ ਸਭਿ
ਭਾਂਤਿ । ਕਹਾਂ ਸੁਨਾਵੇਂ ਮੇਂ ਕਰਿ ਬਾਭਿ । ਰਾਵਰ ਕੇ ਸਰੀਰ ਕੀ ਸ਼ੋਰ।ਚਹੈ'
ਸਦਾ, ਨ ਕਰਹੁ ਗੁਰ ਬੈਰ ॥ ੩੧ ॥ ਅਜ਼ਮਤਿ ਜੁਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਨਕ ਗਾਦੀ।
ਕਰੇ ਸੇਵ ਬਨੀਯਤਿ ਅਹਿਲਾਦੀ । ਬਿਗਰਨਿ ਤੇ ਪਾਇ ਨ ਕੱਲਯਾਨ ।
ਇਹ ਤੋਂ ਸਾਰੇ ਬਿਦਤਿ ਜਹਾਨ ॥੩੨॥ ਮੀਆਂਮੀਰ ਪੀਰ ਰੀਭੀਰ ।
ਮਾਨਹਿ ਤੁਰਕਾਨੋ ਲਖਿ ਧੀਰ । ਤਿਨਹੁੰ ਅਦਾਇਬ ਕੇਤਿਕ ਰਾਖਾਂ । ਤੁਮ
ਨ ਗੁਰੁ ਜਸ ਅਤਿ ਭਾਖਾ॥੩੩॥ਗੁਰ ਖ਼ੁਦਾਇ ਕੇ ਰੂਪ ਬਤਾਏ । ਸਕਲ
ਪੀਰ ਜਿਹ ਨਿਸ ਦਿਨ ਧ੍ਕਾਂਏ । ਜੇ ਰਿਸ ਕਰਿ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਰੀਵਿੰਦ । ਕਹਿ
ਕੁਵਾਕ, ਬਨਿ ਸ਼ੱਤ ਮਨਿੰਦ ॥ ੩੪ ॥ ਪੁਨ ਉਪਾਇ ਨਹਿੰ ਬਨਿ ਹੈ ਕੋਈ।
ਮਿਟ ਹੈ ਨਹੀਂ; ਸਵੋਲ ਸੋ ਹੋਈ । ਕੁਸ਼ਲ ਸਰੀਰ %੫ ਕੀ ਚਹੀ । ਯਾਂਤੇ
ਮੈਂ ਤੁਮ ਸੋਂ ਇਮ ਕਹੀ ॥ ੩੫॥ ਆਗੈ ਮਾਲਿਕ ਆਪ ਬਿਚਾਰੋ । ਅਪਨੀ
ਭਲੀ ਬੁਰੀ ਨਿਰਧਾਰੋਅਰੁ ਮੈਂ ਸੁਨਯੋ ਸੁ ਕਿਨਹੁ ਉਚਾਰੇ।-ਸ਼ਰੀਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ
ਛੋਰਿ ਸਿਧਾਰੇ-॥ ੩੬ ॥ ਚਵਿ ਲਸ਼ਕਰ ਕਿਤ ਜਾਇ ਪਿਛਾਰੀ' । ਰੌਰਾਂ
ਪਰਹਿ ਮੁਲਖ ਮਹਿ ਭਾਰੀ । ਲਰਨਿ ਬਿਥੋ ਅਨਗਨ ਹੈ' ਦੋਸ਼ । ਮਮ ਮਤਿ
ਸੁਨਹੁ ਤਜਾਗ ਦਿਹੁ ਰੋਸ ॥ ੩੭ ॥ ਸ਼ਾਂਹਜਹਾਂ ਸੁਨਿ ਰਿਦੇ ਬਿਚਾਰੀ ।-
ਉਚਰਹਿ ਸਾਚ ਭਲੇ ਨਿਰਧਾਂਰੀ । ਤਨ ਕੀ ਕੁਸ਼ਲ ਸਰਬ ਤੇ ਨੀਕੇ। ਦੁਖ
ਬਿਹੀਨ ਹੁਇ ਚਹਿਵਤਿ ਜੀ ਕ5-॥ ੩੮ ॥ ਤਜਨੋ ਕ੍ਰੋਧ, ਕਹਿ “ਪਰਹਿ ਨ
ਦੁੰਦ"। ਸੁਖ ਸੋ' ਬਾਸਹਿ ਮੁਲਖ ਬਿਲੀਂਦ । ਕਹਾਂ ਬਾਜ਼ ਕੀ ਬਾਤ ਸੁ ਬੋਰੀ।
ਜ ਗੁਰ ਲਰਹਿਂ ਨ, ਤੋਂ ਹਮ ਛੋਰ] ॥ ੩੯॥ ਸੁਨਿ ਕੰ ਕਿੰਚਬੇਗ ਤਬਿ
"ਵੇਰ ਨਹੀਂ ਦਿੱਸੇ । "ਫੇਰ ਆਪਣੀ ਸੈਨਾ ਵੀ ਨਾਲ ਦੇਕੇ । ਨਾਲ=ਨਾਲੈ; ਫਿਰ । “ਜੋ. ਕਿੱਤੇ
ਪਿੱਛੇ ਚਲਾ ਜਾਏਗਾ । “(ਹਰ ਕੋਈ) ਸੁਖੀ ਜੀਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। “ਫਸਾਦ । #(ਲੜਾਈ ਢਾ
ਥਿਆਲ) ਛੱਜ ਦਿਤਾ।

ਰੀ ਗੂਰੇ ਪੁਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੬੭) ਰਾਸਿ ੬। ਅੱਟ ੨੦.
ਕਹਜੋ । ਗੁਰ ਸੁਭਾਵ ਮੈ' ਨੀਕੇ ਲਹਜੋ । ਦੇਸ਼ ਨਗਰ ਕੋ ਕੁਛ ਨਹਿਕਹੈ'।
ਅਰਹਿ ਸੈਨ ਤੋਂ ਰਣ ਹਠਿ ਗਹੈ'॥ ੪੦॥ ਨਹੀ' ਫਤੂਰ ਮੁਲਖ ਮੈਂ ਕਦੋਂ !
ਸਭਿ ਕੀ ਰੱਛੜਾ ਪਰ ਹਿਤ ਧਰੈਂ?। ਕਹੈ ਸ਼ਾਹੁ “ਇਹੁ ਆਛੀ ਬਾਤਿ। ਨਹਿੰ
ਦਲ ਪਠਹਿੰ, ਹੋਹਿ ਨਰ ਘਾਤਿ ॥੪੧॥ ਸ੍ਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਬਸੇ ਨ ਸੋਈ ।
ਗਮਨੇ ਦੂਰ, ਬਿਗਾਰ ਨ ਕੋਈ? । ਇਮ ਕਹਿ ਉਰ ਤੇ ਬਾਤਿ ਬਿਸਾਰੀ ।
ਕਰੀ ਮਕੂਫ ਚਵਨਿ ਕੀ ਤਯਾਰੀ" ॥ ੪੨॥ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਲਵਪੁਰਿ ਮਹਿ
ਸ਼ਾਂਤੀ। ਹੋੜਿ ਭਈ ਸੁਨ ਕੈ ਸਭਿ ਭਾਂਤੀ । ਅਬਿ ਸਤਿਗੁਰ ਕੀ ਕਥਾਂ
ਸੁਨੀਜੇ । ਜਨਮ ਸਫਲ ਸ਼੍ਰੋਤਾ ਕਰਿ ਲੀਜੈ ॥ ੪੩॥ %੩ ਯੂ ਭਰ ਪਾਪ ਸੁਰਜ 'ਿੰਥ
ਖਸ਼ਟਮਿ ਰਾਸੈ_ਯ਼ਾਹਜਹਾਂ ਰੇਸ ਨਿਵਾਰਣ' ਪ੍ਰਸੇਗ ਬਰਨਨੇ ਨਾਮ ਏਕੋਨ ਬਿੰਸਤੀ ਅੱਸੂ ॥ ੧੯ ॥

੨੦. [ਗੁਰੂ ਜੀ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਪਹੁੰਚੇ] ।

ਦੋਹਰਾ ॥ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਹਰਿਰੋਵਿੰਦ ਜੀ ਉਲੱਘੇ ਪੁੰਬ ਅਸ਼ੇਖ । ਪਹੁੰਚੇ ਗੋਇੰਦ
ਵਾਲ ਤਬਿ ਚ੩ਰ ਘਟੀ ਦਿਨ ਸ਼ੇਖ॥੧॥ ਚੌਪਈ॥ ਪੁਰਿ ਮਹਿ ਸੁਧਿ ਹੋਈ
ਤਤਕਾਲਾ । “ਮੁਗ਼ਲ ਮਾਰਿ ਗੁਰ ਸੁਭਟ ਬਿਸਾਲਾਂ । ਰਣ ਕਰਿ ਤੁਰਕ
ਸੈਬੂਹ ਸੈਘਾਰੇ । ਜਿਯਤਿ ਬਚੇ ਜੇ ਭਾਜਿ ਸਿਧਾਰੇ ॥੨॥ ਇਸ ਥਲ; ਜਤਿ
ਕੁਟੰਬ ਗੁਰੁ ਆਏ। ਜਿਨ ਕੇ ਸੈਗ ਸੁਭਟ ਸਮੁਦਾਏ” । ਤਜਿ ਤਜਿ ਨਿਜਿ
ਨਿਜਿ ਕਾਜ ਸਿਧਾਏ। ਕਹਿ “ਗੁਰ ਦਰਸਹਿੰ? ਦੌਰਤਿ ਆਏ ॥੩॥ਲੇ ਕਰਿ
ਮੇਵਾ ਗਨ ਪਕਵਾਨ । ਆਇ ਮਿਲੇ ਸਤਿਗੁਰੁ ਭਗਵਾਨ । ਧੰਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ
ਕੋ ਖੈਦਨ ਕੀਨਿ । ਹਾਥ ਜੋਰਿ ਸਿਖ ਭਏ ਅਧੀਨ॥੪॥(ਕ੍ਰਪਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ੰਟ ਤੇ
ਸਰਬ ਨਿਹਾਰੇ । ਕੁਸ਼ਲ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਸਭਿ ਸੈਗ ਉਚਾਰੇ ' ਆਸ੍ਰਾਸੰਨ” ਕਰਿ
ਸਾਬ ਲਏ ਹੈਂ । ਪ੍ਰਿਥਮ ਬਾਵਲੀ ਨਿਕਟਿ ਗਏ ਹੈ' ॥੫॥ ਬੋਦਨ ਕੀਨ
ਅਗਾਰੀ ਬਿਰੇ । ਡੇਰਾ ਸਕਲ ਵਹਿਰ ਹੀ ਕਰੇ । ਬੈਠਿ ਤਹਾਂ ਗੁਰੁ ਸਿੱਖਯ
ਪਠਾਯੋ । ਸਭਿ ਕੁਟੰਬ ਕੋ ਨਿਕਟਿ ਬੁਲਾਯੋ ॥ ੬ ॥ ਪਪੰਚਹੁੰ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ
ਆਲੋ । ਕਹਹੁ ਜਾਇ-ਬਾਪੀ ਇਸ਼ਨਾਨੋ-”। ਧਾਇ ਸਿੱਖ ਡੇਰੇ ਮਹ
ਆਯਹਗੁਸਭਿ ਸੋ ਸਤਿਗੁਰੁ ਕਮ ਸੁਨਾਯਹੁ।੭॥ਸੁਨਿ ਸਭਿ ਗਏ ਕਰਨਿ
ਇਸ਼ਨਾਨ। ਮਰਵਾਹੀ ਦਮੋਦਰੀ ਜਾਨਿ । ਅਪਰ ਨਾਨਕੀ ਤੀਨਹੁਂ
ਆਈ। ਸ਼ਰਧਾ ਧਰ, ਕਰ ਨਮੋ; ਨਹਾਈ ॥੮॥ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਆਦਿਕ
ਨੰਦ। ਕਰੇ ਸ਼ਨਾਨ ਬਿਲੋਕਿ ਅਨੰਦ । ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਮੱਜਨ ਕੀਨਾ।
ਚੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਹਟਾ ਦਿੱਤੀ । 'ਬਾਕੀ ਸੀ । ਵਪਿਆਰ ਦੇਂਕੇ [ ਸੋਸ:, ਅਸ੍ਹਾਸਨ=
ਦਿਲਾਸਾ] ।

ਸ਼੍ਰ] ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੬੮੧ ਰਾਂਸਿ ੬ । ਔੰਸੂ ੨੦.
ਬੋਠੇ ਸੈਗਤਿ ਸਹਤ ਪ੍ਰਬੀਨਾ ॥ ੯ ॥ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਅਮਰ ਅੰਸ ਮਿਲਿ ਆਏ ।
ਭਾਂਤਿ ਭਾਂਤਿ ਪਕਵਾਨ ਸੁ ਲਯਾਏ । ਜਬਾ ਜੋਗ ਮਿਲਿ ਸਭਿ ਕੇ ਸਾਬ ।
ਕੁਸ਼ਲ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਸੁਨਿ ਕਰਿ ਕਹਿ ਨਾਬ ॥੧੦॥ਪੁਨ ਤਤਛਿਨ ਉਠਿ ਗੁਰੂ
ਸਿਧਾਰੇਜਹਿੰ ਗਹਿ" ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਅਮਰ ਚੁਬਾਰੇ।ਸਨੈ ਸਨੈ ਪੁਰਿ ਅੰਤਰ ਗਏ।
ਦਰਸ਼ਨ ਜਾਇ ਕਰਤਿ ਤਬਿ ਭਏ॥ ੧੧॥ ਕਰਿ ਬੋਦਨ ਰਜ ਮਸਤਕ
ਲਾਈ । ਧਰਯੋ ਧਕਾਨ ਗੁਰ ਬਿਨੈ ਅਲਾਈ । ਹਟੇ ਗੁਰੂ ਨਿਵੇਸ ਕੌ ਆਏ।
ਬੈਠੇ ਬਡੋ ਦਿਵਾਨ ਲਗਾਏ ॥ ੧੨॥ ਸਿਖ ਸੈਂਗਤਿ ਸਗਹੇ ਚਲਿ ਆਇ ।
ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਿ ਬੈਠੇ ਸਮੁਦਾਇ। ਨੰਦ ਮੋਹਰੀ ਨਾਮ “ਅਨੰਦ”? । ਤਿਹ
ਨੰਦਨ “ਸੁੰਦਰ”? ਮਤਿਵੈਦ ॥੧੩॥ ਜਿਸ ਨੇ ਸੱਦ ਬਨਾਇ ਬਖਾਨਾ। ਗੁਰੂ
ਚ੍ੰਥ ਮਹਿ ਲਿਖਿਬੋਂ ਠਾਨਾ । ਆਗੇ ਧਰਿ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਤਿਹ ਸਮੋਂ । ਹਰਖਤਿ
ਮਿਲਯੋ ਕਰਤਿ ਭਾ ਨਮੋਂ॥੧੪॥ਆਦਰ ਅਧਿਕ ਕਰਯੋ ਤਿਸ ਕੇਰਾਂ। ਕਰਿ
ਉਰ ਪ੍ਰੇਮ ਦਰਸ ਗੁਰ ਹੇਰਾ। ਬੈਠਿ ਨਿਕਟਿ ਕੇਤਿਕ ਚਿਰ ਪਾਛੇ।ਹਾਥ ਜੋਰਿ
ਬੋਲਯੋ ਬਚ ਆਛੇ॥੧੫॥ ਪਪੰਚਹੁੰ ਪਾਤਿਸ਼ਾਹ ਗੁਰ ਪੂਰੇ । ਸ਼ਾਂਤਿ ਬ੍ਰਿਤੀ ਜਿਨ
ਕੀ ਨਿਤ ਰੂਰੇ । ਤੈਸੋ ਸਿੱਖਨ ਕੋ ਉਪਦੇਸ਼ । ਦੇਤਿ ਸਦਾ ਅਰੁ ਕਫਣਤਿ
ਕਲੇਸ਼ ॥ ੧੬ ॥ ਰੀਤਿ ਆਪ ਨੋ ਅਪਰ ਚਲਾਈ । ਧਾਰੇ ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਅੰਗ
ਸਮੁਦਾਈ । ਕਾਰਜ ਕਰੇ ਕਲੋਸ਼ਨਿ ਕੇਗੇ। ਤੁਰਕਨਿ ਸੋਂ ਸੈਗਾਮ ਘਨੌਰੇ॥
੧੭ ॥ ਹਮ ਨੇ ਸੁਨਜੋ ਸ਼ਾਹ ਦਲ ਭਾਰੋ। ਕਰਿ ਸੈਘਰ ਕੌ ਸਭਿਹੂੰ ਮਾਰੋ ।
ਬ੍ਯਾਹੁ ਸੌਜ ਆਦਿਕ ਘਰ ਸਾਰਾ । ਲੁਟਯੋ ਤੁਰਕ ਗਨ ਕੀਨਿ ਉਜਾਰਾਂ
॥੧੮॥ ਰੀਡਿ ਪਾਛਲੀ ਰਾਵਰ ਤਜਾਗੀ । ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਹਯਨਿ ਕੇ ਭੇ ਅਨੁ-
ਰਾਗੀ? । ਸੁਨਿ ਸੁੰਦਰ ਤੇ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ । ਬੋਲੋ ਕਰੁਨਾ ਕਰਤਿ ਬਿਲੋਦ ॥
੧੯ ॥ “ਕਰਤਾ ਪੁਰਖ ਅਕਾਲ ਕ੍ਰਿਪਾਲ । ਕਰਹਿ ਸੁ ਹਮ ਤਿਨ ਆਗ੍ਯਾਂ
ਨਾਲਿ । ਜਿਮ ਰਜਾਇ ਤਿਮਹੀ ਬਨਿ ਆਵੈਤੁਰਕਨਿ ਬ੍ਰਿੰਦ ਬਿਨਾਸ਼ਨਿ
ਭਾਵੈ ॥੨੦॥ ਭਏ ਨਿਚਿੰਤ ਪਾ੫ ਕੋ ਲਾਗੇ । ਛਿਤਿ ਪਰ ਭਾਰ, ਗਈ ਪ੍ਰਭੁ
ਆਗੇ । ਅਬਿ ਹਮ ਸਨੈ ਸਨੈ ਸਭਿ ਰਾਜ। ਕਰਹਿ ਬਿਨਾਸ਼ਨ ਸਕਲ
ਸਮਾਜ ॥੨੧॥ ਨਿਜ ਸਿੱਖਯਨ ਕੋ ਸਗਰੋ ਦੈਹੈ' । ਚਲਹਿ ਕੁਚਾਲ ਤੁਰਕ
ਸਭਿ ਛੈਹੈਂ । ਇਸ ਹਿਤ ਹਮ ਨੇ ਆਯੁਧ ਧਾਰੇ । ਪ੍ਰਥਮ ਭਯੋ ਰਣ ਰਿਪੁ
ਗਨ ਮਾਰੇ? ॥ ੨੨॥ ਸੁਨਿ ਸੁੰਦਰ ਪੂਨ ਬੈਦਨ ਕੀਨਿ । ਧਰਯੋ ਹਾਂਬ (ਸਰ
“ਜਿਥੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। "ਮੋਹਰੀ ਜੀ ਦਾ ਪੁੰਤ੍ਰ ਅਨੈਂਦ ਜੀ/ਤਿਸ(ਅਨੈਦ ਜੀ)ਦੇ ਪੁੱਤ ਸੁੱਢਰ ਜੀ ।

ਸ਼ੀ ਗਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੬੯) ਰਾਸਿ ੬। ਅੱਸੂ ੨੬
ਗੁਰੂ ਪ੍ਰਬੀਨ । ਸਤਿਗੁਰ ਬਡੇ ਅਮਰ ਜੀ ਹੋਏ । ਬਹੁ ਸਿੱਖਨਿ ਮਨ ਮੋਹ
ਬਿਗੋਏ'॥ ੨੩॥ ਤਿਨ ਸੁਤ ਕੇ ਪੋਤੇ ਤੁਮ ਅਹੋਂ । ਬਡੇ ਬਾਨ ਮਹਿੰ ਸ਼ੋਭਾ
ਲਹੋ?। ਇਤਨੇ ਮਹਿ ਸੁੰਦਰ ਕੀ ਮਾਤਾ । ਆਈ ਪ੍ਰੇਮ ਧਰੇ ਮਨ ਰਾਂਤਾ”
੨੪ ॥ ਸੈਗ ਅਹੈ ਸੁੰਦਰ ਕੀ ਦਾਰਾ।ਤ੍ਰਿਯ ਗਨ ਅਪਰ ਦਰਸ ਹਿਤ ਧਾਰਾ।
ਆਵ ਵਾਰਨੋ ਗੁਰ ਪਰ ਕੀਨਾਂ । ਬੈਠਿ ਬੈਦਿ ਕਰ ਕਹੋ ਪ੍ਰਬੀਨਾ ॥੨੫॥
ਮੰਤਰ ਚਲਹ ਨਿਕੇਤ ਹਮਾਰੇ । ਸੁਖ ਸੋ' ਨਿਸਾ ਬਸਹੁ ਹਿਤ ਧਾਰੇ। ਹਮਰੇ
ਸਦਨ ਆਪਨੇ ਜਾਨਹ । ਬਿਨ ਸੈਸੈ ਬਸਿਬੋ ਤੁਮ ਠਾਨਹੁ” ॥ ੨੬॥ ਗੁਰੂ
ਕਹਜੋ “ਐਸੋ ਹੀ ਅਹੈ । ਤਉ ਸੈਨ ਮੇਰੇ ਸੈਗ ਅਹੈ। ਸਭਿ ਕੋ ਤਜਿ ਕਿਮ
ਜਾਵਨਿ ਬਨੈ । ਕ੍ਰਿਪਾ ਤੁਮਾਰੀ ਨਿਤ ਸੁਖ ਸਨੰ? ॥ ੨੭॥ ਸੁਨਿ ਬੋਲੀ “ਜੇ
ਤੁਮ ਬਿਰ ਥੀਜੈ । ਸਭਿ ਕ੍ੁਟੇਬ ਕੋ ਆਇਸੁ ਦੀਜੈ । ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਪੰਚਹੁਂ
ਚਲੈਂ । ਤੀਨਿ ਮਾਤ ਤਿਨ ਕੀ ਸਭਿ ਮਿਲੈ ॥ ੨੮ ॥ ਸੁਖ ਸੋ ਬਸਹਿੰ ਨਿਸਾਂ
ਘਰ ਮਾਂਹੀ । ਬਾਲਿਕ ਅਹੈ' ਵਹਿਰ ਰਹਿ ਨਾਂਹੀ”। ਹੇਰਿ ਪ੍ਰੇਮ ਕੌ ਸਭਿਗੁਰ
ਭਾਖਾ । ਦਲੇ ਕਰਿ ਜਾਹ ਜਿ ਅਸ ਅਭਿਲਾਖਾ?॥ ੨੯ ॥ ਸੁਨਿ ਆਇਸ ਕੌ
ਤਤਛਿਨ ਗਈ । ਗੁਰ ਕੁਟੈਬ ਕੋ ਦੇਖਤਿ ਭਈ । ਜਥਾ ਜੋਗ ਮਿਲਿ ਕੈ
ਸਭਿ ਸਾਬ । ਪੁਨ ਭਾਖੀ ਆਇਸ ਗੁਰ ਨਾਬ ॥੩੦ ॥ ਲੋ ਸਭਿ ਕੌ ਨਿਜ
ਸੈਗ ਸਿਧਾਰੀ। ਇਕ ਦਮੋਦਰੀ ਗੁਰੁ ਕੀ ਨਾਰੀ । ਮਰਵਾਹੀ ਸੁ ਨਾਨਕੀ
ਤੀਨਿ । ਪੁੱਤਨਿ ਜੁੜਿ ਅਪਨੇ ਸੈਗ ਲੀਨਿ ॥ ੩੧॥ ਸੁੰਦਰ ਮੰਦਿਰ ਬਿਥੈ
ਉਤਾਰੇ । ਆਸਤਰਨ ਪਰਯੈਕ ਸੁਧਾਰੇ। ਸਾਦਰ ਸਰਬ ਬਿਠਾਵਨਿ ਕੀਨਿ।
ਦਾਸੀ ਸੈਗ ਮੰਚ ਤਿਨ ਦੀਨਿ ॥ ੩੨॥ ਭੌਜਨ ਮਧੁਰ ਸਹਿਤ” ਕਰਿਵਾਏ।
ਕਰਿ ਸਨਮਾਨ ਸਭਿਨਿ ਅਚਵਾਏ । ਤ੍ਰਿਪਤਿ ਹੋਇ ਕੀਨਿਸਿ ਬਿਸਰਾਮੂ ।
ਬਿਰੇ ਪ੍ਰਯੈਕਨਿ ਪਰ ਸ਼ੁਭ ਧਾਮੁ ॥ ੩੩ ॥ ਬਾਤਿ ਸੁਧਾਸਰ ਬੂੜਨਿ ਲਾਗੀ ।
ਅਪਰ ਬਜਾਹ ਹਿਤ ਮਨ ਅਨ੍ਰਾਂਗੀ” । ਕਹਾਂ ਭਯੋ ਜਬਿ ਕਾਜ
ਰਚਾਯੋ ਊ । ਹਮ ਕੌ ਪੂਰਬ ਨਹੀਂ' ਬੁਲਾਯੋ॥ ੩੪ ॥ ਅਪਰ ਮੇਲ ਭੀ ਕੋਇ
ਨ ਭਯੋ । ਬਹੁਰੋ ਬਿਘਨ ਜੁੱਧ ਕੌ ਭਯੋ। ਦਿਯੇ ਅਪਰ ਥਲ ਆਨ ਸੁ ਵੇਗ
ਸੁਨਿ ਹਮ ਸਭਿ ਕੋ ਚਿੰਤ ਘਨੇਰੇ ॥ ੩੫॥ ਆਗੇ ਸਦਾ ਹਕ'ਰਤਿ ਰੰਹੈਂ ।
ਅਬਿ ਕੇ ਬਯਾਹ ਕਯੋਂ ਨ ਹਮ ਚਹੇ ਏ । ਸੁਨਿ ਦਮੋਦਰੀ ਦੀਰਘ ਸ੍ਰਾਸ।
੧ਨਸ ਕੀਤੇ । “ਪ੍ਰੇਮ ਧਰ ਕੇ ਆਈ (ਜਿਸਦਾ) ਮਨ (ਨਾਮ ਵਿਚ) ਰੱਤਾ ਹੋਯਾ ਸੀ । "਼ਿੱਠੇ
(ਬਾਣਿਆਂ) ਸਮੇਤ (ਅ) ਪ੍ਰੇਮ ਨਾਲ । $ਢੇਰ ਵਿਆਹ ਦੀਆਂ ਰੱਲਾਂ (ਪੁੱਛਣ) ਲਈ ਪ੍ਰੇਮੀ ਹੋਈ ।

_ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੭੦) ਰਾਸਿ ੬। ਔਸੂ ੨੦, _
ਕਹਨਿ ਲਗੀ ਬਿਰਥਾ" ਤਿਨ ਪਾਸ॥ ੩੬॥ “ਬੜੇ ਪੁਰਖ ਕਿਸ ਕੇ ਕੁਛ
ਨਾਂਹੀ” ।ਬਰਤਹਿੰ ਜਿਮ ਭਾਵਤਿ ਮਨ ਮਾਂਹੀ । ਲਾਭੁ ਰੁ ਤੋਟਾ ਸਮ ਰੀ
ਜਾਨੇ'। ਨਹਿੰ ਪਰਵਾਰ ਮੋਹ ਕੋ ਠਾਨੈ' ॥ ੩੭ ॥ ਪੁਰਬ ਸਤਿਗੁਰ ਜੇਤਿਕ
ਭਾਏ । ਐਸੀ ਰੀਤਿ ਬਰਤਿ ਸਭਿ ਗਏ। ਸਨਬੈਧਨਿ ਕੋ ਕਹਜੋ ਨ ਮਾਨੋ |
ਨਿਜ ਸਥਾਨ ਸੇਵਕ ਹੀ ਠਾਨੇ ॥ ੩੮ ॥ ਸਿੱਖਯਨਿ ਹਿਤ ਪਕਵਾਨ ਮੰਗਾਵਾ।
ਨਹਿ ਮੈ' ਦੀਨੋ ਸ੍ਰਾਪ ਅਲਾਵਾ ।-ਖਾਹਿ ਮਲੌਛਨਿ ਸੈਨ ਅਹਾਰਾਂ-1
ਘਰ ਉਜਰਹਿ ਕੁਛ ਨਹੀਂ ਬਿਚਾਰਾ॥੩੯॥ਭੂਤ ਭਵਿੱਖੜ ਗਤੀ ਸਭਿ ਜਾਨੇ।
ਜਾਂਤੇ ਨਹੀ ਹਕਾਰਨਿ ਠਾਨੌ।ਪਰ/ਹੋ ਬਯਾਹ ਸੈਂ ਬਿਘਨ ਬਿਸਾਲਹਿ।ਹੁਇ
ਹੈ ਇਮ ਕੁਟੈਥ ਕੋ ਹਾਲਹਿ ॥੪੦॥ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਨਕ ਦੇ ਹਾਥ ਬਚਾਏ। ਕ੍ਸ਼ਲ
ਸਹਤ ਇਕ ਤਨ ਨਿਕਸਾਏ” । ਮੈਂ ਜੰਥ ਕ੍ਹ੍ਜੋ ਬੁਲਾਵਨਿ ਤਮੈ। ਤੁਸ਼ਨਿ
ਹੋਇ ਰਹੇ ੜਿਹ ਸਮੈ ॥੪੧॥ ਤੁਰਕਨਿ ਚਮੂੰ ਅਰੰਧ ਨਿਸ ਆਈ। ਸਿੱਖੜ
ਬਿਚਾਰਨਿ” ਕੀਨਿ ਲਰਾਈ । ਤਾਸ ਬਿਸਾਲ ਭਯੋ ਤਿਸ ਰਾਤਿ । ਹੇ ਅਲ !
ਕਹਾਂ ਕਹੋਂ ਸੋ ਬਾਤਿ ॥ ੪੨॥ ਹਮਹਿ ਨਿਕਾਸ ਝਬਾਲ ਪੁਦਾਏ। ਆਪ
ਲਰੇ ਹਭਿ ਰਿਪੁ ਸਮੁਦਾਏ । ਤਨੋ ਘਹਰ ਤੁਪਕ ਤਰਵਾਰਿ । ਦਹਿ ਦਿਸ਼ਿ
ਤੇ ਭਫ ਮਰੇ ਸੂ ਮਾਰਿ“॥ ੪੩॥ ਕਈ ਹਜ਼ਾਰ ਤੁਰਕ ਕੀ ਸੈਨਾ। ਸੈਘਾਰੀ
ਸਭਿ ਸੈਘਰ ਐਨਾ । ਢਰੇ ਦਪਹਰੇ ਕੇ।ਤਕ ਪਾਛੇ ।ਹਮ ਸੋਂ ਆਨ ਮਿਲੋ
ਜਥ ਬਾਂਛੇ ॥ ੪੪॥ ਤਹਾਂ ਬਰਾਤ ਮਰ ਕਰ ਆਨ“। ਫੇਰੇ ਵੇਰਿ ਸੁਤਾ
ਤਿਸ ਥਾਨਿ । ਚਢੇ ਆਜ ਤਹਿੰ ਤ ਚਲ ਆਏ।ਸੁਨਿ ਸਭਿ ਕੇ ਮਨ ਤਬਿ
ਬਿਸਮਾਏ ॥ ੪੫॥ ਪੁਨ ਅਨੰਦ ਕੀ ਤਦੁਨੀ ਕਹਜੋ । “ਭਲੀ ਭਈਦੀ ਤਨ
ਸਭਿ ਸੁਖ ਰਹਜੋ । ਧਨ ਤੋਂ ਆਵਨਿ ਜਾਨੋ ਜਾਨਿ । ਹੁਇ ਹੈ ਵੇਰ ਸਮਾਜ
ਮਹਾਨ” ॥੪੬॥ ਕਰਤਿ ਬਾਤ ਨਿਸ ਜਾਮ ਬਿਤਾਈ ।ਸੁਪਤ ਜਥਾ ਸੁਖ
ਤਬਿ ਸਮੁਦਾਈ । ਵਹਿਰ ਗੁਰੂ ਜਿਮ ਖਾਨ ਰੁ ਪਾਨ । ਸੌ ਭੀ ਸੁਨਹੁ ਕਬਾ
ਸੁਖ ਮਾਨ ॥ ੪੭ ॥ ਦੋਹਰਾ ॥ ਇਕ ਰਣ ਕਰਤੇ, ਬਜਾਹ ਪੁਨ? 9 ਦੈ ਨਿਸ
ਨੀਂਦ ਨ ਪਾਇ।ਬਿਨ ਸੈਸੇ ਬਿਸਰਾਮ ਕਰਿ ਸੁਪਤਿ ਭਏ ਸਮੁਵਾਇ ॥੪੮॥

ਇਤਿ ਯੋ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਹ੍ਰਿੰਖੇ ਖਸ਼ਟਮਿ ਰਾਸੇ “ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਆਗਵਨ' ਪ੍ਰਸੋਗ ਬਰਨਨੇ ਨਾਮ ਬਿੰਸਤੀ ਅਸੂ ॥ ੨੦ ॥

"ਵਿਥਿਆ । "ਕਿਸੇ ਦੇ ਕੁਛ ਨਹੀਂ (ਲਰ/ਦੇ) । “ਮੁੱਖ ਨਫਲ ਇਕ ਸਰੀਰ ਬਚਕੇ ਨਿਕਲੋ ਸਨ ।
੧ਜਿੱਖਂ ਨੇ ਵਿਚਾਰਕੇ । (ਅ) ਵਿਚਾਰਿਆ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ । “ਮਾਰਕੇ ਮਾਹੇ । (%) ਸ਼ੁਮਾਰ=ਬੇਗਿਣਤ।
“ਸੋੜਕੇ ਲਿਆੰਦੀ । “ਇਕ (ਰਾਤ ੩/) ਜੈਗ ਕਰਦਿਆਂ ਤੇ ਵਿਰ (ਦੂਸਰੀ) ਵ%੦ ਵਿਚ ।

ਸ੍ਰੀ ਗੂਰ ਪੁਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੭੧ ) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੰ ੨੧.
੨੧, [ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਗ੍ਰਦਾਰੇ ਦਰਸ਼ਨ]1
ਦੋਹਰਾ ॥ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਅਮਰ ਭਤੀਜ ਕੋ “ਸਾਵਣ ਮਲ? ਜਿਸ ਨਾਮ । ਨੰਦ
€ਚੈਦ ਮਲਾ ਤਾਂਹਿ ਕੌ ਸੁਨਿ ਕੈ ਗੁਰੁ ਸਧਿ ਧਾਮ"॥ ੧॥ ਚੌਪਈ॥ ਤਤ/ਛਨ
ਸਤਿਗੁਰ ਕੇ ਢਿਗ| ਆਯੋ । ਧਰਿ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਕੋ ਸੀਸ ਨਿਵਾਯੋ । ਸਾਦਰ
ਨਿਕਟਿ ਬਿਠਾਵਨਿ ਕੀਨਿ । ਕੁਸ਼ਲ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਕਹਿ ਸੁਨਿ ਸੁਖ ਲੀਨਿ॥੨॥
ਸੂਪਕਾਰ ਤਿਸ ਛਿਨ ਮਹਿ ਆਵਾ । “ਅਸਨ ਤਾਰ” ਸਭਿ ਬਾਕ ਸੁਨਾਵਾ।
€ਲੇ ਆਵਹੁ” ਤਬਿ ਗੁਰੂ ਬਖਾਨਾ । ਗਏ ਦਾਸ, ਲੈ ਥਾਰ ਮਹਾਨਾਂ ॥ ੩ ॥
ਸ੍ਰਾਦੜਿ ਅਸਨ ਪਹੋਸਨਿ ਕਰਜੋ । ਚੌਂਕੀ ਉਪਰ ਲਯਾਇ ਸੁ ਧਰਨੋ। ਦੋਇ
ਬਾਰ ਕਹਿ ਔਰ ਅਨਾਏ।“ਸੁੰਦਰ? “ਸਸਿ ਮਲ? ਅੱਗ੍ਰਾਂ ਧਰਾਏ॥੪॥ ਅਪਰ
ਸਭਿਨਿ ਕੋ ਤਬਿ ਬਰਤਾਯੋ । ਲੀਨਿ ਜਥਾਂ ਰੁਚਿ ਤਿਰਿਪਤੇ ਖਾਯੋ। ਲੇ ਜਲ
ਹਾਥ ੫ਪਖਾਰਨਿ ਕਰੇ । ਅਨਿਕ ਬਚਨਿ ਕਰਿ ਉਰ ਮੁਦ ਭਰੇ ॥੫॥ ਚੈਦ
ਮੱਲ ਕੌ ਗੁਰੂ ਸਰਾਹਜੋ । ਸੁੰਦਰ ਸਹਤ ਦਰਸ ਬਹੁ ਚਾਹਯੋ ।“ਬਡੀ ਨਿਸਾ
ਬੀਡੀ,ਘਰ ਜਾਵਹੁ । ਕਰਿ ਬਿਸਰਾਮ ਨੀਦ ਸੁਖ ਪਾਵਹੁੰ॥੬/ਹਾਂਥ ਜੋਰਿ
ਤਬਿ ਦੋਨਹ ਕਹੈ ।“ਸਕਲ ਜਾਮਨੀ ਤੁਮ ਢਿਗ ਰਹੈ । ਢਿਰੌਕਾਲਿ ਤੇ
ਮੇਲ ਹਮਾਰਾ । ਰਹਿ ਸਮੀਪ ਸੁਖ ਲਹੈ ਉਦਾਰਾ ॥ 7 ॥ ਦੁਰਲਭ ਸੇਵ
ਆਪ ਕੀ ਪਾਵਨਿ”। ਨਿਸਿ ਮਹਿ ਕਰਤਿ ਰਹਹਿ ਹੁਇ ਪਾਵਨ””। ਤਬਿ
ਸਨਮਾਨ ਦਹਨਿ ਕੋ ਦੀਨਿ । ਜੁਗ ਪ੍ਰਯੋਕ ਮੰਗਵਾਵਨਿ ਕੀਨਿ ॥ ੮ ॥
ਚੋਦ ਮੱਲ,ਸੈਦਰ ਪੋਢਾਏ । ਸਭਿ ਸੈਗਤਿ ਸੋਂ ਗੁਰ ਫੁਰਮਾਏ। “ਨਿਜ ਨਿਜ
ਸਦਨ ਜਾਇ ਸੁਖ ਪਾਵਹੁ। ਭਏ ਪ੍ਰਭਾਤਿ ਬਹੁਰ ਸਭਿ ਆਵਹੁ” ॥ ੯॥
ਮਾਨਿ ਹੁਕਮ ਸਭਿ ਗਮਨੇ ਧਾਮੂ । ਗੁਰ ਜਸ ਉਚਰੜਿ ਕਿਯ ਬਿਸਰਾਮੂ ।
ਬੇ ਪ੍ਰਯੈਕ ਪੌਢਿ ਗੁਰੁ ਗਏ । ਦੈ ਸਿਖ ਸੇਵਾ ਹਿਤ ਥਿਤ ਭਏ ॥੧੦॥ਪੋਨ
ਕਰਤਿ ਇਕ ਬੀਜਨ ਸਾਥ । ਦਤੀਓ ਚਰਨ ਪਲੌਟਤਿ ਹਾਂਥ । ਚਾਂਪੀ
ਕਰਤਿ ਪ੍ਰੇਮ ਤੇ ਸੋਈ । ਸ਼੍ਰੀ ਗਰ ਨਿੰਦਾ ਕੇ ਬਸਿ ਹੋਈ।੧੧॥ਹੁਤੇ ਉਨੀਂਦੇ
ਦਰ ਨਿਸਿ ਕੇਰੇਸੁੰਦਰ ਚੋਦ ਮੱਲ ਤਬਿ ਹੇਰੇ। ਕਰੈ ਪਰਸਪਰ ਜੋਗ ਪ੍ਰਸੇਰ।
£ਸ਼ੂਮਤ ਅਹੈ' ਤੁਰਕਨਿ ਗਨ ਭੈਗ ॥੧੨॥ ਕਰਯੋ ਮਹਾਂਬਲ ਕਈ ਹਜ਼ਾਰ ।
ਤੀਨਿ ਜਾਮ ਮਹ ਕੀਨਿ 8ਘਾਰ“। ਕੈ ਤੌ ਗੁਰ ਥੇ ਸ਼ਾਂਤਿ ਸਰੂਪ । ਸ਼ਸਤ

ਪਘਰੋਂ ।।ਮੁੰਦਰ ਤੇ ਚੈਦ ਮੱਲਹੂੰਜੀ ਦੇ ਔੱਗੇ। ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਸੇਵਾ ਪਾਉਣੀ (=ਪ੍ਰਾਪਤ
ਕੁਰਨੀ ਬੜੇ ਦੁਰਲੱਭ ਹੈ । “ਪਵਿੱਤਰ । “ਨਾਸ਼ ।

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪੁਭਾਪ ਸੁਥਜ । ( ੨੮੭੨ ਗਾਸ਼ਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੨੧.
ਧਰੇ ਕਿਯ ਰੀਤਿ ਅਨੂਪ ॥ ੧੩ ॥ ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਂਰ ਧਾਰੇ ਹਥਿਆਰ । ਤੈਸੇ
ਕਰੇ ਤੁਰਕ ਸੈਘਾਰ । ਜਥਾ ਡੀਲ ਬਡ ਬਲ ਕੇ ਸਾਂਥਿ । ਤਥਾ ਰ਼ਿਪੁਨਿ
ਦਿਖਰਾਏ ਹਾਥਿ ॥ ੧੪ ॥ ਸਫਲ ਕਰਯੋ ਬਲ ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਧਰਨਿ' ਕੌ । ਸਭਿ
ਤੇ ਅਧਿਕ ਕਰਜੋ ਰਣ ਗਨ ਕੋ।ਸੈਗ ਸੁਭਟ ਸਿਖ ਸੇ ਬਡਭਾਗੇ। ਜੇ ਇਨ
ਕੀ ਸੇਵਾ ਮਹੁੰ ਲਾਗੇ ॥੧੫॥ ਮਰੇ ਜੋਗ ਸੇ ਸੁਰਗ ਸਿਧਾਏ । ਜਿਯਤਿ
ਸਾਬ ਹੈ' ਸੇਵ ਕਮਾਦ । ਇਨ ਦੋਨਹੁ ਸਿੱਖਨਿ ਢਿਸ਼ਿ ਦੇਖੋ । ਕਰਝਿ ਸੇਵ
ਕੋ ਪ੍ਰੇਮ ਵਿਸ਼ੇਖੋ ॥ ੧੬ ॥ ਚੋਦ ਮੋਲ ਸੁਨੀਯਹਿ ਹਿੜ ਠਾਨਿ । ਸ਼ੇਵ ਸਘਨ
ਨਧੀਂ ਕੁਛ ਆਨ। ਪਰਮ ਪਦਾਰਥ ਸੇਵਾ ਅਹੈ । ਸੇਵਾ ਕਰੇ ਸਕਲ ਫਲ
ਲਹੈ ॥ ੧੭॥ ਸਰਬ ਗੁਗੰਨ ਸੇਵਾ ਕੌ `ਚੀਨ । ਨਿਜ ਪਦ ਉਚੋ ਸੇਵਕ
ਦੀਨਿ । ਹਮ ਤੋਂ ਨਹਿੰ ਅਬਿ ਸੇਵ ਕਰਾਵੈਂ।ਜਿਸ ਸੇਵਾ ਤੇ ਸਭਿਂ ਕੁਛ ਪਾਵੈ”
॥੧੮॥ ਇਮ ਚਰਚਾ ਆਪਸ ਮਹਿ ਕਹੇ। ਗੁਰੂ 'ਸਰੂਪ ਬਿਲੋਕਤਿ ਰਹੇ
ਰਹੀ ਜਾਮਨੀ ਜਾਮ ਸਵਾ ਜਥਿ। ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਨੀਂਦ ਤਜੀ ਫ਼ਬਿ ॥੧੯॥
ਪ੍ਰਥਮ ਸੋਚ ਕਰਿ ਮੱਜਨ ਭਏ । ਬਾਨੀ ਕੈਠ ਪਾਠ ਕੋ ਕਏ। ਇਤਨੇ
ਬਿਥੈ ਰਬਾਬੀ ਆਏ । ਆਸਾਵਾਰ ਰਾਂਗ ਜੁਤਿ ਗਾਏ॥੨੦॥ ਫਰਸ਼ ਬਿਸਾਲ
ਦਿਵਾਨ ਲਗਾਯੋ । ਸ਼ਬਦ ਰਾਗ ਜਨੁ ਅਮੀ ਬ੍ਰਖਾਯੋ । ਜਬਹਿ ਅਕਾਸ਼
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਹਿ ਧਰੋ।ਆਸਾਵਾਰ ਭੋਗ ਤਬਿ ਪਰਜੋ ॥ ੨੧॥ ਗੁਰ ਜੁਤਿ ਸਭਿਰੂੰ
ਸੀਸ ਨਿਵਾਯੋ। ਉਦਯੋ ਤਰਨਿ" ਤਬਿ ਤਿਮਰ ਨਸਾਯੋ। ਸ਼੍ਰੀ ਹਰ ਗੋਵਿੰਦ
ਹੁਕਮ ਉਚਾਰ! । “ਕਰਹੁ ਕੂਚ ਕੋ ਅਬਹਿ ਨਗਾਰਾ? ॥ ੨੨॥ ਸੁਨਿ ਤਤ-
ਛਿਨ ਹੀ ਬੰਬ ਬਜਾਈ । ਭਏ ਸਨੱਧ ਸੂਰ ਸਮੁਦਾਈ । ਆਪ ਬਾਂਪਿਕਾ
ਦਿਸ਼ਿ ਕੌ ਚਲੇ । ਸੇਵਕ ਲੋ ਤੁਰੰਗ ਕੌ ਮਿਲੇ ॥੨੩॥ ਨਹੀਂ ਅਰੂਦੇ ਦੀਨਾ
ਨਾਥ। ਗਏ ਚਰਨ ਸੋਂ ਦੋਨ ਹੁ ਸਾਥਿ। ਇਕ ਕਰ ਸੋਂ ਸੁੰਦਰ ਕਰ ਗਹ੨।
ਚੈਦ ਮੱਲ ਸੈਗ ਬਾਕਨਿ ਕਹਯੋ ॥ ੨੪ ॥ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਪੰਚਹੁ ਆਏ। ਸੈਗ
ਪਿਤਾ ਕੇਂ ਚਲਤਿ ਸੁਹਾਏ । ਸੈਂਗਤਿ ਜੁਤਿ ਤਹਿ ਕਰਯੋ ਸ਼ਨਾਨ। ਦੀਨ
ਦਿਜਨਿ ਕੋ? ਦੀਨਸਿ ਦਾਨ ॥੨੫॥ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰਦਿੱਤੇ ਪਿਤ ਸੋਂ ਕਹਯੋ।“ਬਾਂਪੀ
ਮਹਿਮਾ ਮੋ ਚਿਤ ਚਹਯੋਕਰਹੁ ਸੁਨਾਵਨਿ ਜੈਸੀ ਅਹੈ'। ਸੁਤ ਸੋਂ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿ-
ਗੋਵਿੰਦ ਕਹੈਂ ॥ ੨੬॥ “ਤ੍ਰਿਤਿਯ ਗੁਰੂ ਇਹ ਸਿਰਜਨ ਕਰੀ । ਹਮਰੇ ਬਡੇ

"ਸੂਰਜ । “ਚਂਸੇ। “ਉਦਰ ਜ ਦਾ ਹੱਥ । “ਗਰੀਬ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਨੰ ।
#ਦਰੇਖੇ ਸ੍ਰ] ਗੂਰ ਨਾ: ਪੂ ਉਤਰ ਅਧਜ ੪੨ ਐਕ ੫੪ ਢੀ ਰੋਲੀ ਦੂਕ ।

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੭੩) ਗਾਸਿ ੬ । ਸੰਸੂ ੨੧.

ਸੈਵ ਬਹੁ ਧਰੀ । ਜੋ ਪੁਰਨਮਾਸ਼ੀ ਇਹ ਮੱਜੈ । ਜਨਮ ਜਨਮ ਕੇ ਕਲਮਲ
ਭੱਜੈਂ ॥੨੭॥ ਮਨਬਾਂਛਤ ਫਲ ਪ੍ਰਾਪਤਿ ਹੋਇ। ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਅਮਰ ਸਿਮਰਿ
ਉਰ ਸੋਇ । ਚੌਰਾਸੀ ਕੀਨੀ ਸੋਪਾਨ"। ਪਠਹਿ ਚੁਰਾਸੀ ਜਪੁ ਕਰਿ ਨਾਨਿ॥
੨੮॥ ਨਹੀਂ ਚੁਰਾਸੀ ਪਾਵਹਿ ਜੀਵ.ਪ੍ਰਾਪਤਿ ਗੁਰੁ ਕੀ ਪੁਰੀ ਸਦੀਵ।ਇਮ
ਕਹਿ ਪੁਨ ਦੋਨਹੁ ਸੈਗ ਕਹਜੋ। ਗੁਰ ਸਥਾਨ ਜਹਿੰ ਜਹਿੰ ਤੁਮ ਲਹਜੋ ॥
੨੯॥ ਤਹਿੰ ਤਹਿ ਚਲਿ ਕਰਿ ਦਰਸ ਕਰਾਵਹੁ । ਜਿਮਜਿਮ ਭਏ ਪ੍ਰਸੰਗ
ਸੁਨਾਵਹੁ” । ਬਡ ਜਾਮਾ ਗੁਰੁ ਕੇ ਗਰ ਪਰਜੋ । ਖੜਗ ਬਿਸਲ਼ ਗਾਤਰੇ
ਧਰਯੋ॥੩੦॥ ਕੈਚਨ ਜਬਰ ਜਵਾਹਰ ਜਰੇ । ਧਰਿ ਨਿਖੰਗ ਕਣਿ ਕਸਿਬੋ
ਕਰੇ । ਭੀਖਨ ਤੀਖਨ ਤੀਰਨਿ ਭਰੇ । ਧਨੁਖ ਕਣੋਰ ਬਡੇ ਕਰ ਧਰ॥੩੧॥
ਚਲੋ ਤਹਾਂ ਤੇ ਖੈਦਨ ਕੀਨਿ । ਗਰੀ ਤੋਗਾੰ ਪੁਰਿ ਕੀ ਜਹਿੰ ਚੀਨਿ । ਗੁਰੂ
ਬਾਤ ਕਰਤੇ ਤਹਿੰ ਚਾਲੇ । ਸੁਨਿ ਆਵਤਿ ਧਰਿ ਹਰਖ ਬਿਸਾਲੇ॥ ੩੨॥
ਨਰ ਨਾਰੀ ਨਿਜ ਕਾਜ ਬਿਸਾਰੇ । ਘਰ ਤਜਿ ਤਜਿ ਠਾਂਢੇ ਸਭਿ ਦ੍ਰਾਰੇ ।
ਕਰਹਿ ਬਿਲੋਕਨਿ ਹੁਇ ਕਰਿ ਨੌਰੇ। ਸੁੰਦਰ ਡੀਲ ਬਲੀ ਜੁ ਬਡੇਰੇ॥੩੩॥
ਸੁੰਦਰ ਚੋਦ ਮੱਲ ਰਸ ਰਾਤੇ।ਜਿਤ ਚਲਿਬੋ ਤਿਤ ਪ੍ਰਤਿ ਜਾਤੇ । ਬੀਬਨਿ
ਮਹਿ ਘਰ ਘਰ ਦਿਸ਼ਿ ਦੋਊ । ਦਰਸਤਿ ਨਮੋ ਕਰਤਿ ਸਭਿ ਕੋਊ ॥੩੪॥
ਭੀਰੀ ਗਲੀ ਕਿਤਿਕ ਤਹਿੰ ਆਈ.ਗੁਰੁ ਜਾਮੋ ਦੁਹਦਿਸ਼ਿ ਲਗਿ ਜਾਈ।
ਜਿਨਿ ਕੋ ਡੀਲ ਸਰੀਰ ਬਡੇਰਾਂ । ਪੁਨ ਜਾਮਾ ਬਹੁ ਪਾਲਨਿ ਕੇਰਾ॥੩੫॥
ਭੀਰੀ ਬਹੁਤ ਬੀਬਿਕਾ ਸੋਈ । ਯਾਂਤੇ ਦੁਹੁ ਦਿਸ਼ਿ ਲਾਗਤਿ ਜੋਈ । ਤਬਿ
ਸੁੰਦਰ ਨੇ ਬਾਕ ਬਖਾਨਾ । “ਇਹ ਗੁਰੁ ਰਾਮ ਦਾਸ ਉਦਪਾਨਾ?॥ ੩੬॥
ਭਹਿੰ ਚਰਨਾਂਮ੍ਰਿਤ“ ਲੋ ਕਰਿ ਚਾਲੇ । ਦੇਖਿ ਚੁਬਾਰੇ ਪੁੰਨ“ ਬਿਸਾਲੇ । ਏਕ
ਕਿਲਕ ਤਹਿ ਕੌਧ ਮਝਾਰਾ । ਗਡਵਾਯਹੁ ਸ਼੍ਰੀ ਅਮਰ ਉਦਾਰਾਂ ॥ ੩੭ ॥
ਨਿਸ ਦਿਨ ਖਰੇ ਰਹਤਿ ਤਪ ਕਰਤੇ । ਬਕਤਿ ਹੋਤਿ ਤਬਿ ਤਾਂਹਿ ਪਕ-
ਰਿਤੇ । ਸੌ ਤੇ ਅਧਿਕ ਬਰਖ ਬਯ ਤਨ ਕੀ । ਦੇਹਿ ਜਰਜਰੀ ਭੂਤ? ਸੁ
ਜਿਨਿ ਕੀ ॥ ੩੮॥ ਤਊ ਪ੍ਰੀਤਿ ਜਿਨ ਕੀ ੩੫ ਮਾਂਹੀ । ਰਿਸ ਪ੍ਰਸੈਨਤਾ
"ਪੋੜੀਆਂ। ਤਰ ਗਲੀ। ਬਬਹੁਤੇ ਪੇਲਿਆਂ ਦਾ। 'ਪੂਹੀ ਹੈ। “ਉਸ ਪੂਗੇ ਦਾ ਚੁਲੀ ਭਰ ਜਲ
ਪੀਤਾ । ਕਿਸੇ ਪਵਿੱਤ ਬਾਉਂ ਤੇ ਚੁਲੀ ਭਰ ਜਲ ਲੈਣ ਨੂੰ ਚਰਣਾਂਮ੍ਰਿਤ ਕਹਿ ਦੇਂਦੇ ਹਨ । ਵਿਹ
ਮੁਹਾਵਰਾ ਪੈ ਚੁਕਾ ਹੈ । ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ “ਚੁਲੀ--ਅੰਮੂਤ ਤੇ “ਚਰਣ “ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੇਗ ਢਰ
ਇਹ ਇੱਕੋ ਪਢ ਬਛ ਗਿਆ ਹੋਵੇ। $ਪਵਿਤ੍ਰ । ?ਬੂਢਾਪੇਂ ਵਾਲੀ।

ਸ਼ੀ, ਗੂਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੩੮੭੪) ਚਸੱਸ ੬ । ਸੱਟ ੨੨.
ਨਿਸ਼ਫਲ ਨਾਂਹੀਨਮੋ ਕਰੀ ਦਰਸ਼ਨ ਕੋ ਹੇਰੰਤਿ। ਪੁਨ ਸੁੱਦਰ ਸੰਜਿਮਲਾ
ਕਹਿ ਪ੍ਰੇਰਤਿ ॥੩੯॥ “ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਰਾਮਦਾਸ ਗੁਰਿਆਈ। ਇਸ ਥਲ ਬੈਠਿ
ਦਈ ਸੁਖਦਾਈ” । ਤਹਿੰ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਿ ਅਧਿਕ ਅਨੰਦੇ । ਸੋ ਬਲ ਜੋਰਿ
ਹਾਬ ਬਹੁ ਬੈਦ ॥ ੪੦ ॥ ਪੁਨ ਸੁੰਦਰ ਨੇ ਭਨਜੋ ਸੁਨਾਯੋ । ਜਹਾਂ ਜਨਮ
ਤੁਮਰੇ ਪਿਤ ਪਾਯੋ । ਤਿਸ ਥਲ ਕੋ ਅਬਿ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰੀਅਹਿ। ਇਹ ਪੁਰਿ
ਅਪਨੋ ਪ੍ਰਥਮ ਬਿਚਰੀਯਹਿ1॥੪੧॥ ਰਾਇਬੇਲ” ਚੈਬੇਲੀ ਕੇਰਿ। ਲ੍ਯਾਯੋ
ਮਾਲੀ ਫੂਲ ਘਨੇਰ । ਹੁਇ ਪ੍ਰਸੈਨ ਬਖਸ਼ਜੋ ਬਹੁ ਦਰਬਾਂ । ਲੇ ਸਭਿ ਬਲਿ
ਪਰ ਅਰਪੈ ਸਰਬਾ ॥ ੪੨॥ ਪਿਤਾ ਜਨਮੇ ਕੋ ਸੁਥਲ ਨਿਹਾਰਾਂ । ਬੈਦਨ
ਕੀਨਿ ਪ੍ਰੇਮ ਕੌ ਧਾਰਾ । ਗਨ ਫੁਲਨਿ ਕੇ ਭਰ ਕਰਿ ਅੰਜੁਲ । ਅਰਪਨਿ
ਕਰੇ ਬਿਸੇਦ ਬਰ ਮੰਜੁਲ੯ ॥ ੪੩ ॥ ਫੂਲਨਿ ਮਾਲ ਲਈ ਜ ਚਵਾਈ। ਚੋਦ
ਮੱਲ ਗੁਰੁ ਗਰ ਪਹਿਰਾਈ । ਤਿਸ ਤੇ ਬਧੀ ਅਧਿਕ ਹੀ ਲੋਭਾਂ । ਪਿਖਿ
ਕਰਿ ਕਿਸਿ ਕੋ ਨਹਿ ਮਨ ਲੋਭਾ ॥ ੪੪॥ ਪੁਨ ਮੋਹਨ ਕੌ ਗਏ ਢੁਬਾਰੇ |
ਸਦਰ ਬੈਦਨ ਕਰਤਿ.ਉਚਾਰੇ । “ਸ਼੍ਰੀ ਅਜਨ ਜੀ ਇਸ ਬਲ ਆਏ।ਲੈਬੇ
ਗੁਰੂਬਾਨੀ ਸਮੁਦਾਏ ॥੪੫॥-ਮੋਹਨ ਤੇਰੇ ਉਚੇ ਮੰਦਰ-। ਗੌਰੀ ਛੋੜ
ਉਚਾਰਜੋ ਸੁੰਦਰ”। ਸ਼ੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਤਬਿ ਮੁਸਕਾਏ । ਕਥਾ ਬਡਨਿ ਕੀ
ਸੁਨਿ ਹਰਖਾਏ॥ ੪੬ ॥/ਸੁੰਦਰ, ਪੈਨ ਸਦਾ ਤੁਮ ਅਹੋ ! ਕਥਾਂ ਗੁਰਨਿ ਕੀ
ਸਗਰੀ ਲਹੋ । ਅਪਰ ਸਥਾਨ ਮਾਨਨਿਯ ਜੋਇ। ਕਰਿਵਾਵਹੁ ਦਰਸ਼ਨ
ਅਬਿ ਸੋਇ? ॥ ੪੭ ॥ ਸੁੰਦਰ ਬੈਦਤਿ ਹਾਂਥ ਬਖਾਨਾ ।“ਤੀਨ ਦੇਹਰੇ ਵਹਿਰ
ਸਥਾਨਾਂ । ਤਿਨ ਕੋ ਭੀ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਿ ਲੀਜੈ । ਜਾਤਾ ਸਫਲ ਬਡਿਨਿ
ਕੀ ਕੀਜੈ” ॥੪੮॥ ਸੁਨਿ ਸਤਿਗੁਰ ਬੈਠੇ ਇਕ ਬਾਇ। ਤਯਾਰੀ ਹਿੜੁ
ਕੁਟੈਬ ਸਮੁਦਾਇ । ਬਿਰੇ ਸਰਬ ਹੀ ਬਹੁ ਨਰ ਸਾਥਿ । ੜ੍ਰਿਪਤਹਿੰ ਨਹਿੱ,
ਦਰਸਹਿਂ ਗੁਰੁ ਨਾਂਥ ॥ ੪੯ 1 ਇਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਗਿੰਥੇ ਖਸ਼ਟਮਿ ਰਾਸੇ 'ਟੋਇੰਦਵਾਲ ਪ੍ਰਸੰਗ

ਬਰਨਨੇ ਨਾਮ ਏਕ ਬਿੰਸਤੀ ਅਸੂ ॥ ੨੧ ॥

੨੨. [ਰੋਇੰਦਵਾਲੋਂ ਕਰਤਾਰ ਪੁਰ] ।
ਦੋਹਰਾ ॥ ਸੁੰਦਰ ਠੀ ਮਾਤਾ ਤਬੈ ਭੱਲਕਨਿ ਬੈਸ ਬਥੂਨਿ“ । ਗਈ ਸਭਿਨਿ
ਕੋ ਸਗ ਲੋ ਬੈਠਿ ਬੈਦਿ ਕਰ ਦੂਨਿ" ॥ ੧ ॥ ਚੌਪਈ ॥ ਸੁੰਦਰ ਚੋਦ ਮੱਲ ਕੇ
ਮੈਮਤਿ% ਕਹਜੋ ਸਭਿਨਿ ਹੀ ਸਿਰ ਕਰਿ ਨੰਮ੍ਰਿਤਿ । ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਹੁ ਰਾਖਹੁ
-ਚੈਦ ਮੱਲ ਜੀ । ਕਰਕੇਲ । $ਬਹੁਤ ਚਿੱਟੇ ਤੇ ਉੱਜਲ। “ਭਲੇ ਬੈਸ ਦੀਆਂ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਨੂੰ ।
ਪਦੇਵੇਂ ਹੱਥ ਜੋੜ ਕੇ ਝੇਠੀ । $ਅਨ੍ਰਸਾਰ੍‌ ।

ਸ਼ੀ ਗੂਰੋ ਪੂਤਾਂਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੭੫) ਰਾਸਿ ੬ । ਅਸ਼ੂ੨੨,

ਨਿਜ ਡੇਰਾ । ਕੀਜਹਿ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਬਸੇਰ॥ ੨॥ ਇਸ ਥਲ ਤੁਮਰੇ ਹਹੋ
ਪਿਤਾਮਾ । ਬਹੁਤ ਬਰਖ ਲਗਿ ਕੀਨੇ ਧਾਮ । ਬਹੁਰ ਆਪ ਕੇ ਪਿਤ ੧੩
ਆਵੈ" । ਮਾਸ ਦੁ ਮਾਸ ਸੁ ਬਾਸ ਬਿਤਾਵੈਂ” ॥੩॥ ਤਿਮ ਹੀ ਤਮ ਭੀ ਮੈਲ
ਰਖੀਜੇ । ਸੁਖ ਸੋਂ ਬਾਸ ਆਪਨੇ ਕੀਜੈ।ਸੁਨਿ ਸਭਿਹਿਨਿ ਤੇ ਗੁਰੂਕ੍ਰਿਪਾਲ।
ਬੋਲੇ ਦੋੜਿ ਅਨੰਦ ਬਿਸਾਲ ॥੪॥ “ਹਮਰੀ ਤੋ ਇਸ ਥਲ ਬਨਿਯਾ[੮”।
ਬਡੇ ਭਏ ਗੁਦੁ ਅਮਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ" । ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਟਾਖ ਵਹਾਂ ਤੇ ਪਾਇ। ਕੀਟੀ
ਤੇ ਗਜਰਾਜ ਬਨਾਇ ॥੫॥ ਜਿਸ ਕੇ ਬਡੇ ਭਾਗ ਜਗ ਹੋਇ । ਬਸਿ ਪੁਰਿ
ਤੂਮ ਕੋ ਸੇਵਹਿ ਸੋਇ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਅਮਰ ਬੇਸ ਕੀ ਸੇਵ। ਕਰਨਿ ਚਹੋਂ' ਚਿਤ
ਮੈ' ਨਿਤ ਏਵਾ“॥੬॥ ਗੁਰੂ ਹੁਤੇ ਸਭਿ ਸ਼ਾਂਤਿ । ਸਰੂਪ। ਜਿਨ ਕੇ ਅਚਰਜ
ਚਲਿਤ ਅਨੂਪ । ਮੋਹਿ ਸੈਂਗ ਭਾ ਤੁਰਕਨਿ ਦ੍ਰੈਖਯਾਂਤੇ ਸੇਨਾਂ ਸੈਗ ਵਿਸ਼ੇਖ
॥੭॥ਰਹਨਿ ਬਨੈ' ਨਦਿੰ,ਰਹਜੋ ਬਿਚਾਰੋ5ਸੁਭਟ ਰੁ ਸੈਗੜਿ ਮੈਗ ਹਜ਼ਾਹੋਂ”।
ਸੁਨਿ ਗੁਰੁ ਤੇ ਪੁਨ ਇਨਹੁੰ ਉਚਾਰਾ । ਜਥਾ ਜੋਗ ਹੈ ਬਾਕ ਤੁਮਾਰਾ ॥੮॥
ਤਉ ਆਪਿ ਕੋ ਜੋ ਪਰਿਵਾਰਾ। ਤਿਨਿ ਕੌ ਰਹਨਿ ਉਚਿਤ ਨਿਰਧਾਰਾ ।
ਕ੍ਰਿਪਾ ਧਾਰਿ ਇਸ ਬਾਨ ਰਖੀਜੈ । ਜਹਿੰ ਬਹੁ ਬਸਹੁ ਬੁਲਾਵਨਿ ਕੀਜੈ? ॥
੯॥ ਦੇਖਿ ਪ੍ਰੇਮ ਸਭਿ ਕੋ ਤਿਸ ਕਾਲ॥ਰਖਨਿ ਕੁਟੈਬ ਸੁ ਮਾਨਿ ਕ੍ਰਿਪਾਲਾ।
ਕੋੜਿਕ ਦਾਸੀ ਦਾਸ ਸਮੇਤ।ਕਹਜੋ“ਸਭਿਹਿ ਰਹਿ ਝੁਮਹਿੰ ਨਿਕੇਤ॥੧੦॥
ਇਹ ਮਸਲਤਿ ਕਹਿ ਸਭਿਹਿਨਿ ਸਾਬਿ(ਚਲੇ ਵਹਿਰ ਪੁਰਿ ਤੇ ਗੁਰੁ ਨਾਖ।
ਸੁੰਦਰ ਚੈਦਮੱਲ ਹਰਖਾਏ । ਕਹੜਿ ਸੁਨਤਿ ਬਚ ਸ਼ੈਗਿ ਸਿਧਾਏ ॥ ੧੨॥
ਤੀਨ ਦੇਹੁਰੇ ਤੀਰ ਬਿਪਾਸ।ਪਗ ਸੋਂ ਗਏ ਗੁਰੂ ਤਿਨ ਪਾਸਾਂ । ਪਿਤ ਮਾਤ
ਭਾਨੀ ਅਸਥਾਨ” । ਕੀਨਿ ਬੈਦਨਾ ਧਰਿ ਮਨ _ਧਕਾਨ ॥ ੧੨॥ ਪੁਨ ਗੁਰ
ਅਮਰ ਬਾਨ ਕਰਿ ਨਮੋਲੇ ਕਰਿ ਨਾਮ ਸਿਮਰਿ ਭਿਹ ਸਮੋਸ਼੍ਹੀ ਗੁਰੁ ਰਾਮ-
ਦਾਸ ਥਲ ਬੈਦੇ । ਖਰੇ ਹੋਇ ਪੁਨ ਪਿਖਤਿ ਮੁਕੋਦੇ ॥੨੩॥ ਪੱਤ੍ਰ ਪਰੇ ਤਰੁ

ਖਗ ਬਿਠ ਕੇਰੇ" । ਬਢਨੀ' ਭੀ ਨਹਿ ਕਿਨਹੁਂ ਵੇਰੇ।ਕਹਜੋ ਕਿ (ਸਿੱਖ
ਸਾਧ ਇਹ ਥਾਨ।ਕਯੋਂ ਨਹਿ ਕਰਯੋ ਖਿਠਵਨਿ ਅਨਿ?॥੧੪॥ਯਾਂਤੇ ਸਮੈਂ

"ਜਦੋਂ ਵੀ ਆਉਂਦੇ ਸਨ । “ਵੱਸਕੋ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਸਨ । “ਮੁੱਢ । “ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਪਾ
ਨਾਲ਼ । “ਇਵੇਂ ਹੀ । $ਮੇਂ 1 ਵਿਚਾਰ ਚੁੱਕਾ ਹੰ । “ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਦੀ ਮਾਤਾ ਸ਼੍ਰੀ ਭਾਨੀ

ਦੇ ਸਥਲ। ਰੰਡੀ ਦੇ ਪੰਛੀਅੰ ਦੀਆਂ ਵਿੱਠਾ ਪਈਆਂ ( ਹੋਈਆਂ ਦੇਬੀਆਂ )।
੨ ।

ਸੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ। ____( ੨੮੭੬) ਚਸਿ ੬। ਅਸੂ ੨੨,

ਪਾਇ ਕਰਿ ਏਹਿ । ਨਈ ਬਿਪਾਸ' ਨਿਜ ਬਿਚ ਲੋਹਿ? । ਅਸ ਕਹਿ ਲਿਯੋ
ਮੰਗਾਇ ਤੁਰੋਗਾ । ਭਏ ਅਰੂਢਨਿ ਸ਼ੋਭਤਿ ਅੰਗਾਂ ॥ ੧੫॥ ਪਿਖਿ ਸੁੰਦਰ
ਸੁੰਦਰ ਸੁਖਕੌਦ । ਚੋਦ ਮੱਲ ਮੁਖ ਚੋਦ ਅਨੰਦ । ਦੁੰਦ ਬੰਦਿ ਕਰ ਪਦ
ਅਰਬਿੰਦ । ਬੈਦਤਿ ਭੇ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿ ਗੋਬਿੰਦ' ॥੧੬॥ ਬਿਛਰ ਨ ਸਕਹਿ
ਪ੍ਰੇਮ ਚਿਤ ਗਾਢੇ । ਭਨੇ ਗੁਰੂ';ਨਹਿੰ ਹੋਵਤਿ ਠਾਂਢੇ'। ਕਹਿ ਕਰ ਤਰਨੀ”
ਨਿਕਟਿ ਹਕਾਰੀ। ਢਢੇ ਤੁਰਤ ਹੋਵਨਿ ਹਿਤ ਪਾਰੀ ॥ ੧੭ ॥ ਦੋਨਹੁੰ'
ਸੈਗ ਸੁ ਨੌਕਾ ਚਵੇ।-ਹਟਹਿੰ ਪਾਰ ਤੇ-ਆਨੰਦ ਬਦਢੇ । ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰਦਿੱਤਾ
ਸ਼ੈਗ ਸੁਹਾਇ । ਤਰੀ ਅਪਰ ਪਰ ਭਟ ਸਮੁਦਾਇ ॥ ੧੮ ॥ ਪ੍ਰੇਰੀ ਸਰਿਤਾਂ
ਮਹਿ ਬਰ ਤਰਨੀ£ । ਪਿਖਿ ਨਿਰਮਲ ਜਲ ਮਹਿਮਾ ਬਰਨੀ । ਮੱਛ ਕੱਛ
ਜਲ ਜਤੁ ਬਿਸਾਲਾਂ । ਤੀਰ ਅਲੰੜ੍ਰਿਤ ਸਾਰਸ ਜਾਲਾ” ॥੧੯॥ ਤਰੇ ਤੁਰਤ
ਤਰਨੀ ਪਰ ਤੀਰ । ਉਤਰੇ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਧੀਰ । ਸੁੰਦਰ ਚੋਦ ਮੱਲ੍ਯ
ਕੇ ਸਾਬ । ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਭਾਉ ਧਾਰਿ ਕਰਿ ਨਾਬ॥ ੨੦॥ ਕਰੇ ਹਟਾਵਨਿ
ਨਮੋ ਕਰੇਤੇ । ਪੁਰਿ ਕੋ ਆਏ ਗੁਨ ਬਰਨੰਤੇ । ਉਤ ਸਤਿਗੁਰੁ ਦੇ ਦਰਬ
ਮਲਾਹ । ਪ੍ਰਸਥਾਨੇ ਮਾਰਗ ਕੇ ਮਾਂਹੂ ॥ ੨੧॥ ਉਤ ਕੌਲਾਂ ਜਬਿ ਗੁਰੂ
ਪਠਾਈ । ਤਬਿ ਤੇ ਬਕਧੰਧ” ਦੇਹਿ ਉਪਜਾਈ । ਦਿਨ ਪ੍ਰਤਿ ਬਾਧੇ ਭ
ਬਿਮਾਰੀ । ਗੁਰ ਕੌ ਪ੍ਰੋਮ ਰਿਦੇ ਨਿਤ ਭਾਰੀ ॥ ੨੨॥ ਸਿਮਰਤਿ ਦਿਨ ਮਹਿ
ਭੋਜਨ ਤਜਾਗਾ । ਨਿਸਾਂ ਨੀਂਦ ਨਹਿ ਮਨ ਅਨੁਰਾਂਗਾਂ । ਪਰੀ ਰਹੈ ਛਾਦਨ
ਮੁਖ ਕਰੈ । ਦੀਰਘ ਸ੍ਰਾਸ ਬ੍ਰਿਹਾ ਤੇ ਭਰੈ ॥ ੨੩ ॥ ਗੁਰ ਮੂਰਤਿ ਮਹਿ ਮਨ
ਲਯ ਲੀਨ । ਰਿਦੇ ਬਿਸੂਰਤਿ ਬਹੁ ਦੁਖ ਭੀਨ ।-ਪਰਜੋ ਜੋਗ ਭਾ ਬਿਘਨ
ਬਿਸਾਲਾ। ਦਰਸ਼ਨ ਕੋ ਤਰਵੈਤਿ ਬਿਹਾਲ॥੨੪॥ੜ੍ਰਿਪਾ ਧਾਰਿ ਕਬਿ ਦੇਹਿ
ਦਿਖਾਈ । ਬਿਛੁਰਨ ਤੇ ਪ੍ਰਾਨ ਨ ਛੁਟਿ ਜਾਈਂ-। ਭਯੋ ਰੋਗ ਤਨ ਵਧਤਿ
ਬਿਲੌਦਾ । ਬਹੁਰ ਬ੍ਰਿਹਾ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿ ਗੋਵਿੰਦਾ ॥ ੨੫॥ ਸੂਖਮ ਅੰਗੀ ਭਈ
ਲਚਾਰੀਦੇਹੁਦਰਸ ਪ੍ਰਕੁ ਮਰਿਬੇ ਵਾਰੀ। ਘਟ ਘਟ ਕੇ ਤੁਮ ਅੰਤਰਜਾਮੀ।
ਜਾਨਹੁ ਮੋਹਿ ਰਿਦੇ ਕੀ ਸ੍ਹਾਮੰ॥੨੬॥ਕਜੋਂ ਨ ਦੇਤਿ ਦਰਸ਼ਨ ਪ੍ਰਕੁਆਇ/)।
੧ਦੇਵੇ' ਹੱਥ ਜੋੜਕੇ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਇੰਦ ਜੀ ਦੇ ਚਰਣਾਂ ਕਵਲਾਂ ਤੇ ਨਮਸਕਾਰ ਕੀਤੀ । "ਗੁਰੂ ਜੀ
ਤਾਂ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਮੁੜ ਜਾਣ ਵਾਸਝੇ) ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ । “ਪਰ (ਓਹ) ਖੜੇ ਨਹੀ” ਹੁੰਦੇ (ਭਾਵ
ਨਾਲ ਹੀ ਟੁਰੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ) । $ਏੜੀ । “ਭਾਵ, ਮੁੰਦਰ ਜੀ ਤੇ ਚੈਦ ਮੱਲ ਜੀ । #ਸੂਹਣੀ ਬੇੜੀ ।
?ਕੈਢਾ ਸਮੂਹ ਸਾਰਸ ਪੰਡੀਆਂ ਨਾਲ ਸ਼ੋਡ ਰਿਹ ਹੈ । 'ਹੌਗ । ਵਧਦੀ ਗਈ ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ! (੨੮੭੭) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੱ ੨੨.

ਅੰਤ ਸਮਾਂ ਮਮ ਜਾਨਜੋ ਜਾਇ । ਲਾਖਹੁਂ ਦਾਸ ਕਾਮਨਾ ਪਾਵੈ । ਸ਼ਰਧਾਂ
ਧਰਿ ਗੁਰੂ ਗੁਨ ਗਾਵੈ ॥ ੨੭॥ ਮੋਹਿ ਭਰੋਸ' ਰਾਵਰ ਕੇਰਾ। ਬਨਹੁ
ਸਹਾਇ ਅੰਤ ਕੀ ਬੇਰਾ । ਮੁਝ ਜੀਵਤਿ ਕੌ ਦਰਸ ਦਿਖਾਵਹੁ । ਅਧਿਕ
ਤ੍ਰਿਖਤਿ ਕੋ ਸੁਧਾ ਪਿਆਵਹੁ ॥੨੮॥ ਗਨ ਤੁਰਕਨਿ" ਰਣ ਦੀਰਘ ਹੋਈ।
ਲਖਿ ਨ ਜਾਇ; ਸੁੱਧ ਪਠੀ-ਨ ਕੋਈ । ਪ੍ਰਿਯ ਦਾਸਨ ਕੇ ਪ੍ਰੇਮੀ ਪੜਾਰੇ !
ਆਵਹੁ ਦਿਹੁ ਦਰਸ਼ਨ ਇਸ ਬਾਰੇਗ੨੯॥ ਇਿੱਤਕਾਦਿਕ ਸਿਮੇਰੜਿ ਦਿਨ
ਰੈਨ । ਨਿਸ ਦਿਨ ਚਲਜੋ ਜਾਤਿ ਜਲ ਨੈਨ । ਇਮ ਕੌਲਾਂ ਕੀ ਗਤਿ ਗੁਰੁ
ਜਾਨਿ ।-ਸਮਾਂ ਸਮੀਪ ਤਜਨਿ ਕੋ ਪ੍ਰਾਨ ੩੦ ॥ ਦਰਸ਼ਨ ਦੇਉ' ਜੀਵੜੀ
ਜਾਇ। ਮੋਹਿ ਪ੍ਰੇਮ ਤੇ ਅਤਿ ਅਕੁਲਇ-1 ਹਯ ਕੋ ਪ੍ਰੇਰਤਿ ਤੂਰਨ ਚਾਲੋ।
ਪੈਂਦੇ ਖਾਨ ਆਦਿ ਭਟ ਨਾਲੇ ॥ ੩੧ ॥ ਬਿਧੀਆ ਜਾਤੀਮਲਕ ਸੁ ਬੀਰ ।
ਰਣਿ ਬਾਤਨਿ ਕਰਤੇ ਚਲਿ ਧੀਰ । ਜਿਮ ਜਿਮ ਹਤੇ ਮੁਗ਼ਲ ਅਰੁ ਖਾਨ ।
ਜਿਤਿਕ ਸੁਭਟ ਅਪਨੇ ਤਜਿ ਪ੍ਰਾਨ ॥੩੨॥ ਚਾਰ ਘਟੀ ਦਿਨ ਜਬਥਿ ਰਹਿ
ਗਇਉ । ਪੁਰਿ ਕਰਤਾਰ ਦਿ੍‌ਸ਼ਟਿ ਤਬਿ ਅਇਊ। ਅੰਤਰ ਭਏ ਪਰਸ
ਗੁਸਾਈ । ਬੈਦਤਿ ਦੇਖਿ ਦੇਖਿ ਸਮੁਦਾਈ ॥ ੩੩ ॥ ਪਨੁੰਦੇ ਪ੍ਰਥਮੇ 'ਖੈਮ
ਅਸਥਾਨ । ਉਤਰੇ ਹਯ ਤੇ ਗੁਰ ਭਗਵਾਨ । ਬੋਦਨ ਕਜ਼ਿ ਬੈਠੇ ਹਰਖਾਏ।
ਸੁਨਿ ਸੋਢੀ ਨਰ ਗਨ ਜੁਤਿ ਆਏ” ॥੩੪ ॥ ਧਰਿ ਧਰਿ ਕਰਿ ਪਰਸਾਦਿ
ਅਗਾਰੀ । ਆਇ ਸਭਿਨਿ ਪਦ ਬੈਦਨ ਧਾਰ) ਕੁਸ਼ਲ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਅਖਿਲਨਿ
ਸੋਂ ਕੀਨਿ । ਜਥਾ ਜੋਗ ਆਦਰ ਕੋ ਦੀਨਿ ॥ ੩੫॥ ਇਕ ਘਫਿਕਾ ਲਗ
ਆਵਤਿ ਰਹੇ। ਸਾਦਰ ਮਾਧੁਰ ਬਾਕਨਿ ਕਹੇ । ਜਹਿੰ ਕੌਲਾਂ ਉਰ ਦੁਖੀ
ਬਿਚਾਰੀ । ਸਿਮਰਤਿ ਨਿਸ ਦਿਨ ਪ੍ਰੀਤੀ ਧਾਰੀ॥੩੬॥ ਤਹਾਂ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਤੁਰਤ
ਹੀ ਹੋਏ । ਕੌਲਾਂ ਕੌਲ ਨੇਤ ਕਰਿ ਜੋਏ। ਉਦਤਿ ਉਠਨਿ ਕੌ, ਉਠਯੋ ਨ
ਜਾਈ । ਬੋਲਯੋ ਚਹਿ, ਨ ਬੋਲ ਮੁਖ ਆਈ॥੩੭॥ਦੁਰਬਲ ਤਨ ਝ੍ਰ ਝੰਝਰ
ਹ੍ੋਵਾਂ' । ਪੀਰੋ ਰੋਗ ਬਦਨ ਕੋ ਜੋਵਾ । ਤਤਛਿਨ ਢਿਗ ਹ੍ਰੈ ਗੁਰੂ ਹਣਾਈ"।
ਬਠੇ ਤਿਸ ਢਿਗ ਧੀਰ ਬੰਧਾਈ॥੩੮॥ਕਿਤਿਕ ਦੇਰਿ ਮਹਿ ਹਾਥ ਨਿਕਾਰੇ।

“ਬਹੁਤੇ ਤੁਰਕਾਂ ਨਾਲ । “ਜਾਣਿਆਂ ਨਹੀਂ' ਜਾਂਦ (ਕੀ ਹੋਇਆ) । $ਸੋਢੀ ਬਹੁਤ ਆਦਮੀਆਂ
ਸਮੇਤ ਆਏ । ਏਉਠਣਾਂ ਤਾਂਘਦੀ ਹੈ । “ਦੁਰਬਲ ਸਰੀਰ ਝੂਰ (=ਲਿੱਸਾ ਹੋਕੇ) ਖੈਬਰ (=ਜਾਲੀ

ਵਾਂਡੂੰ ਪਤਲਾ) ਪੈ ਗਿਆ ਹੈ । (ਅ) “ਬੂਰ ਬੈਬਜ਼” ਤੋਂ ਡਾਵ ਮਾਸ ਦੇ ਬੁੱਢਾ ਹੋਕੇ ਬੁਰੀਆਂ ਪੇਡ
ਦਾ ਬੀ ਹੈ । “ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ (ਉੱਠਣੇ 2) ਹਟਾਈ )

ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੭੮ ) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ਕੈ੨,

ਚਰਨ ਕਮਲ ੫ਪਰਸਤਿ ਹਿਤ ਧਾਰੇ। ਬਹੀ ਬਿਲੋਚਨ ਤੇ ਜਲ ਧਾਰ।ਧਾਰਾਂ
ਧੀਰਜ ਬਾਕ ਉਚਾਰਾਂ ॥ ੩੯ ॥ “ਸਭਿ ਜਾਨਭਿ ਮਮ ਚਿਤ ਕੀ ਜੇਤੀ ।
ਕਹਾਂ ਕਹੋਂ ਮੈਂ ਤੁਮਰੇ ਸੇਤੀ" । ਜਾਨਿ ਦੀਨ ਕੀ ਦਸ਼ਾ ਕ੍ਰਿਪਾਲਾ। ਆਇ
ਦਰਸ ਦੀਨਸਿ ਇਸ ਕਾਲਾ॥੪੦॥ਕੌਨ ਪ੍ਰਭੂ ਤੁਮ ਬਿਨ ਹੈ ਮੇਰਾ ਨਸੁਖ
ਦਖ ਬਿਖੈ ਅਲੌਬ ਬਡੇਰਾ।ਸਿਮਰਤਿ ਨਿਸ ਦਿਨ ਨਾਮ ਤੁਮਾਰਾ। ਬਯਾਕਲ
ਬਿਹ ਨੇ ਕੀਨਿ ਉਦਾਰਾ॥੪੧॥ ਅਬਿ ਮੈਂ ਨਿਕਟਿ ਨਿਹਾਰੋ' ਮਰਨ॥ਦੀਨਿ
ਦਰਸ, ਕੀਨਸਿ ਬਿ੍‌ਹੁ ਹਰਨਾ । ਅਬਿ ਨਹਿ ਚਿੰਤ,ਮਰੋਂ ਇਸ ਕਾਲ।ਪੁਰੀ
ਕਾਮਨਾ ਆਨਿ ਕ੍ਰਿਪਾਲਾ' ॥੪੨॥ ਸੁਨਿ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਬਖਾਨਾ। “ਸਮਾਂ
ਮਰਨ ਕੌ ਤਵ ਨਿਯਰਾਨ' । ਸਿਮਰਨ ਕਰਜੋ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮੇਰ । ਆਨਿ
ਮਿਲਜੋ ਤੋ ਕੋ ਬਿਨ ਦੇਰਾਂ ॥੪੩॥ ਤੋਹਿ ਪ੍ਰੇਮ ਨੇ ਫਿਕਨਿ ਨ ਦਏ । ਯਾਂਤੇ
ਸਕਲ ਕਾਜ ਤਜਿ ਅਏ। ਚਾਰ ਘਟੀ ਜਬਿ ਦਿਨ ਰਹਿ ਕਾਲੀਤਬਿ ਤਨ
ਤੁਵ ਪ੍ਰਾਨਨਿ ਤੇ ਖਾਲੀ ॥ ੪੪ ॥ ਤਬਿ ਲਗਿ ਸਿਮਰਹੁ ਸ੍ਰੀ ਕਰਤਾਰਾਂ ।
ਭਵ ਸਾਂਗਰ ਤੇ ਭਯੋ ਉਧਾਰਾਂ । ਪ੍ਰਥਮ ਜਨਮ ਕੀ ਤੂੰ ਬਡਿਭਾਗਨਿ।ਹਮਰੇ
ਬਿਥੈ ਭਈ ਅਨੁਰਾਗਨਿ ॥ ੪੫ ॥ ਬਹੁਰ ਨ ਹੋਇ ਜਗਤ ਮਹਿੰ ਫੇਰਾ ।
ਭਯੋ ਉਧਾਰ ਦੁਖਨ ਤੇ ਤੇਰਾਂ । ਕਛੁ ਨਹਿ ਚਿੰਤ ਧਰਹੁ ਉਰ ਮਹੀਅ।ਪੈਨ
ਜਨਮ ਉੱਤਮ ਪਦ ਲਹੀਆ? ॥ ੪੬ ॥ ਦੋਇ ਘਟੀ ਲਗਿ ਬੈਠੇ ਰਹੇ ।
ਇੱਤਯਾਦਿਕ ਸੁਨਿ ਅਰੁ ਬਹੁ ਕਹੇ । ਧੀਰਜ ਦੀਨਿ ਚਰਨ ਛੁਟਕਾਵਤਿ ।
ਨਹਿ ਛੋਰਤਿ ਪੁਨ ਪੁਨ ਉਰ ਲਾਵਤਿ ॥੪੭॥ “ਹੇ ਸਤਿਗੁਰ ਤੁਮਰੇ ਪਗ
ਪੜਾਰੇ । ਨਹਿ ਤਯਾਂਗੰਨ ਚਿਤ ਚਹਿਤਿ ਹਮਾਰੇ? । ਬਾਰਿ ਬਾਰਿ ਮੁਖ ਪਰ
ਕੋ ਫੇਰਤਿ । ਤ੍ਰਿਪਤ ਨ ਹੋਭਿ ਰੂਪ ਗੁਰੁ ਹੇਰਤਿ ॥ ੪੮॥ ਆਸ੍ਰਾਸਨਿ
ਦੀਰਘ ਤਬਿ ਕੀਨੋ ਅੰਤ ਸਮਾਂ ਜਬਿ ਮੇਰੋ ਚੀਨੋ । ਸਨਮੁਖ ਮਮ ਬੈਠਹੂ
ਤਬਿ ਆਇ। ਤੁਮ ਦੇਖਤਿ ਹੀ ਪ੍ਰਾਨ ਸਿਧਾਇ ॥ ੪੯॥ ਇਹ ਬਿਨਤੀ
ਮੇਰੀ ਸੁਨਿ ਲੀਜੈ । ਤੁਮ ਕ੍ਰਿਪਾਲ ਬਡ ਕਰੁਨ/ ਕੀਜੈ? । ਸੁਨਿ ਗੁਰ ਕਹਯੋ
ਆਇ ਤੁਵ ਪਾਸ। ਰਹੁ ਅਨੰਦ ਮਹਿੰ, ਚਿੰਤ ਬਿਨਾਸਿ7॥੫੦॥ ਕਹਿ ਕਰਿ
ਇਮ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ । ਨਿਕਸੇ ਵਹਿਰ ਜਹਾਂ ਨਰ ਬ੍ਰਿੰਦ । ਬੈਠਿ ਸਭਿਨਿ
ਮਹਿ ਦਰਸ਼ਨ _ਦੀਨਿ । ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਬੀਰ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥ ੫੧ ॥

ਬਿਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਗੂਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਿੰਥੇ ਖਸਟਮਿ ਰਾਸੇ 'ਸ੍ਰੀ ਕਰਤਾਰ ਪੁਰ ਆਗਵਨ' ਪ੍ਰਸਗ ਰਨਨੇ ਨਾਮ ਦ੍ਰੋਬਿੰਸਤੀ ਅੰਸੁ ॥ ੨੨ ॥
ਆਸ <=-<<੬ਵਦਾ

੧ਆਪ ਨਾਲ । “(ਗੂਰੂ ਜੀ ਨੇ) ਬੜਾ ਦਿਲਾਸਾ ਦਿੱਤਾ (ਤਾਂ ਫਿਰ ਉਹ ਬੋਲੀ) ।

ਸਰੀ ਗੁਰ ਪੁਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੭੯) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੨੩.
੨੩. [ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਿਕਾਰ । ਕਉਲਾੰ ਪੂਤਿ ਉਪਦੇਸ਼] ।
ਦੋਹਰਾ ॥ ਬੈਮ ਅਰਗਰੀ ਬੈਠਿ ਕਰਿ ਸਤਿਗਰ ਲਾਇ ਦਿਵਾਨ । ਆਇ
ਰਬਾਬੀ ਦਿਗ ਥਿਰੇ ਕਰਯੋ ਸ਼ਬਦ ਕੋ ਗਾਨ ॥ ੧ ॥ ਚੌਪਈ ॥ ਜ੍ਯੋਂ ਜਜੋਂ
ਪੁਰਿ ਮਹਿ ਗਰ ਸਧਿ ਹੋਈ।ਤਜੋ' ਤਯੋ' ਚਲਜੋ ਆਇ ਸਭਿ ਕੋਈ। ਅਰਪਿ
ਅਕੋਰਨਿ ਸੀਸ ਨਿਵਾਵੈਂ । ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਹਿ ਮੋਦ ਉਪਜਾਵੈਂ ॥ ੨॥
ਕ੍ਰਿਪਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਿ ਤੇ ਦੇਖਨ ਕਰੈਂ । ਸਭਿ ਕੀ ਮਨੋ ਕਾਮਨਾ ਪੁਰੈਂ । ਸੈਧਯਾ
ਸੋਦਰ ਲਗਿ ਤਹਿੰ ਬਿਰੇ । ਕੋਗ ਪਾਇ ਬੈਦਨ ਕੋ ਕਰੇ ॥੩॥ ਉਠਿ ਸਤਿ-
ਗੁਰੁ ਡੇਰੇ ਮਹਿ ਆਏਰੁਚਿ ਅਨੁਸਾਰ ਅਸਨ ਕਉ ਖਾਏ। ਮ੍ਰਿਦੁਲ ਸੇਜ
ਪਰ ਬਿਰੇ ਗੁਸਾਈ । ਸੁਪਤਿ ਜਥਾ ਸੁਖ ਰਾਤਿ ਬਿਤਾਈ ॥੪॥ਰਹੀ ਜਾਮ
ਜਾਮਨਿ ਦੁਇ ਘਰੀ । ਉਠਿ ਕਰਿ ਸੌਚ ਸਰਬ ਹੀ ਕਰੀ । ਸ਼੍ਰੀ ਅਰਜਨ
ਇਕ ਕੂਪ ਬਨਾਯੋ । ਸ਼ਕਰਰੀਗ ਤਿਹ ਨਾਮ ਬਤਾਯੋ ॥ ੫॥ ਹਿਤ ਇਸ਼-
ਨਾਨ ਗਏ ਤਿਸ ਥਾਨ । ਲੇਕਰਿ ਸੈਗ ਦਾਸ ਬੁਧਿਵਾਨ । ਬੈਦਨ ਕਰਿ
ਮੱਜਨ ਤਹਿ ਕੀਨਿ । ਬੈਠੇ ਧਰਿ ਕੌ ਧਯਾਨ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥੬॥ ਨਿਜ ਸਰੁਪ ਕੋ
ਚਿਤਵਨ ਕਰਿਤੇ । ਬਹੁਰ ਗੁਰੂ ਬਾਨੀ ਕੋ ਰਰਤੇ । ਆਦਿ ਸੁਖਮਨੀ ਉਚੇ
ਸੁਰ ਤੇ । ਕਰਤਿ ਪਾਠ ਕੋ ਪ੍ਰੀਤੀ ਉਰ ਤੇ॥੭॥। “ਸਿੱਖਯਨਿ ਕੇਰਿ ਉਧਾਰਨ
ਕਾਰਨ । ਪਰਹਿ ਰੀਤਿ” ਇਮ ਕਰਹਿ ਉਚਾਰਨ । ਤਹਿ ਬੈਠੇ ਪ੍ਰਾਤੀ ਹੁਇ
ਗਈ । ਦਸਹੂੰ ਦਿਸ਼ਿ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਜੁਤਿ ਭਈ ॥੮॥ ਆਇ ਰਬਾਬੀ ਚੌਂਕੀ
ਕੀਨਿ । ਗਾਇ ਬਿਲਾਵਲ ਰਾਗ ਪਬੀਨ । ਕਿਤਿਕ ਦੇਰ ਲੋ ਲਗੜੋ
ਦਿਵਾਨ । ਪਰਜੋ ਸ਼ਬਦ ਕੋ ਭੌਗ ਸੁ ਜਾਨ ॥੯॥ ਆਇ ਲਾਂਗਰੀ ਬਿਰਜੋ
ਅਗਾਰੇ । “ਮਹਾਂਗਾਜ਼ ! ਹੈ ਤਕਾਰ ਅਹਾਰੇ। ਕਹਯੋ“ਆਨ””, ਸੋ ਤਤਛਿਨ
ਖਾਯੋ । ਇਤਨੇ ਮਹਿ ਇਕ ਸਿਖ ਚਲਿ ਆਯੋ ॥ ੧੦ ॥ “ਸੁਨੀਅਹਿ ਗੁਰੂ
ਗਰੀਬ ਨਿਵਾਜ !। ਸੈਤ ਧੇਨੁ ਰੱਛੜਾ ਤੁਮ ਕਾਜ । ਇਸ ਥਲ ਤੇ ਕੋਹਰਿ
ਇਕ ਨੌਰੇ । ਮਾਰਤਿ ਹੈ ਨਿਤ ਜੀਵ ਘਨੇਰੇ ॥੧੧॥ ਮਹਿਖੀ ਗਊ ਸਮੂਹ
ਨਿਕੇਂਡ” । ਗਯੋ ਪ੍ਰਾਤ ਮੈਂ ਚਾਰਨ ਹੇਤ । ਗੋ ਧਨ" ਬਿਖੈ ਆਨਿ ਸੋ ਪਰਯੋ।
ਮਾਰ ਕਿਤਿਕ ਕੋ ਘਇਲ ਕਰਨੋ/੧੨॥ਸੈ' ਤਕ ਸ਼ਰਨ ਆਪ ਕੀ ਆਯੋ।
ਨ੍ਿਭੈ ਕਰਹੁ ਦਿਹ ਤਾਸ ਮਿਟਾਯੋ । ਨਾਂਹਿ ਤ ਬਨ ਮਹਿੰ ਘਾਸ ਘਨੇਰੇ ।
ਅਬਿ ਡਰਿ ਜਾਇ ਨਹੀਂ ਕੋ ਨੇਰੇ” ॥੧੩॥ ਸ਼ੁਨਿ ਸਤਿਗੁਰ ਤਿਹ ਧੀਰਜ
“ਲੋ ਆਓ । ਘਰੋਂ । ਵਗਊਆਂ ਦੇ ਵਗ। ਹੁਣ ਡਰ ਕੇ ਕੋਈ ਨੇੜੇ ਨਗੌਂ ਜਾਂਦਾ।
₹ਘੁਪਦਅਹਾਰਨਿ ।

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਖੂਤਾਪ | ( ੨੮੮5) ਰਗ ੬ । ਅਸੂ ੨੩
ਫੀਲੋ। ਦਾਸ ਸੈਂਗ ਐਸੇ ਬਚ ਕੀਨੋ। ਛੂਰਨ ਆਨਿ ਤੁਰੋਗ ਹਮਾਰਾਂ ।
ਸੁਨਤਿ ਹੁਕਮ ਕੌ ਜ਼ੀਨ ਸੁਧਾਰਾਂ ॥ ੧੪ ॥ ਪੈਂਦਾ ਬਿਧੀਆ ਆਦਿ ਜਿ
ਸੂਗਤਯਾਰਿ ਤੁਰਤ ਲਖਿ ਚਢੇ ਹਜ੍ਰ'।ਹਯ ਕੋ ਹੇਰਿ ਜੁ ਹੋਯਹੁ ਤਯਾਂਗ।
ਸਤਿਗੁਰ ਭਏ ਤੁਰਤ ਅਸਵਾਰ॥੧੫॥ਸੈਗ ਸੁਭਣ ਇਕ ਸੌ ਚਢਿ ਚਾਲੇ ।
ਆਗੇ ਕਰਿ ਬਿਖ ਗਮਨੇ ਨਾਲੇ । ਜਹਿੰ ਦੇਖਜੋ ਸੋ ਥਾਨ ਦਿਖਾਵਾਂ। ਜਾਇ
ਪ੍ਰਵੇਸ਼ੇ ਬਨ ਕੇ ਥਾਵਾ॥ ੧੬ ॥ ਕਾਨਨ ਗਾਵੋ ਬਹੁਤ ਬਿਲੋਕਾ। ਜਹਾਂ
ਗਮਨ ਹਯ ਕੋ ਮਗ ਰੋਕਾ”। ਤਿਹ ਸਿਖ ਨੇ ਸੋ ਬਾਨ ਬਤਾਯੋ । ਕੇਹਰਿ
ਤਹਾਂ ਨਦਰ ਨਹਿ ਆਲੋ॥੧੭॥ਗੁਰੁ ਲਾਗੇ ਤਹਿ ਕਰਨਿ ਅਖੇਰੇ । ਸੂਕਰ
ਸਸੇ ਮ੍ਰਿਗਾਨਿ ਘਨੇਰੇ । ਸਭਿ ਸੋਂ ਕਹਯੋ ਖੋਜੀਯਹਿ_ ਸ਼ੇਰ । ਇਤਿ ਉਡਿ
ਵਿਰਿ ਕਰਿ ਲੀਜਹਿ ਹੇਰਿ ॥੧੮॥ ਆਮਿਖ ਖਾਇ ਤਿ੍‌ਪਤਿ ਹੁਇ ਪਰਯੋ ।
ਨਹਿ ਗਮਨਕੋ ਕਿਤ ਉਦਰ ਜਿ ਭਰਜੋਸੁਪਤਿ ਹੋਹਿ ਕਿਸ ਬਾਰਿ ਮਝਾਗ
ਕਰਹੁ ਤੁਫੈਗਨਿ ਕੋ ਕੜਕਾਰ ॥ ੧੯॥ ਇਤਿ ਉਤਿ ਤੇ ਗਨ ਤੁਪਕ
ਚਲਾਈ। ਜਾਗਜੋ ਸ਼ੇਰ ਲੀਨਿ ਅੰਗੁਰਾਈ੧ਮਹਾਂ ਕੇਹਰੀ ਭੀਖਨ ਭਾਰਾ।
ਬਡੀ ਬੋਲ“ ਲਾਂਗੁਲ=ਬਡ ਧਾਰਾ॥੨੦॥ਮੁਖ ਪਸਾਰ ਕਰਿ ਤਬਿ ਜੈਂਭਾਯੋ'।
ਗਰਜਨੋ ਕੂਰ ਸਭਿਨਿ ਸੁਨਿ ਪਾਯੋ । ਬਿਖਮ ਸਥਾਨ ਬਾਰ ਕੇ ਤਰੇ।
ਤਹਾਂ ਬਿਲੋਕਜੋ ਭਟ ਸੁਬਿ ਕਰੇ ॥ ੨੧॥ ਸੁਨਿ ਗੁਰੁ ਬਲੀ ਤਹਾਂ ਚਲਿ
ਗਏ। ਕੈਹਰਿ ਭੀਖਨ ਦੇਖਤਿ ਭਏ । ਬਿਖਮ ਥਾਨ ਸੋ ਖਰਜੋ ਨਿਹਾਰਯੋ।
ਹਯ ਤੇ ਉਤਰਨਿ ਰਿਦੈ ਬਿਚਾਰ੧॥੨੨॥-ਨਹੀਂ ਤੁਵੈਰ। ਸੈਗ ਇਸ ਮਾਰੈ।
ਖੜਗ ਸਿਪਰ ਗਹਿ ਸਮੁਖ ਸੈਘਾਰੈਂ । ਨਹੀਂ ਤੁਰੋਗ ਚਲਾਵਨਿ ਬਾਨ ।
ਕੌਟਕ ਜੁਤਿ ਤਰੁ ਖਰੇ ਮਹਾਨ-॥੨੩॥ਦੀਰਘ ਦਾੜ੍ਹੇਂ ਦਾਰੁਨ ਤੁੰਡ'।ਪਗ
ਕੇ ਨਖ਼ ਤੀਖੇ ਸੁ ਪ੍ਰਹੈਡ । ਕੀਖਨ ਸਟਾ“ਉਠਾਏ ਟੌਰ" ਦੇਤਿ ਤਾਸ ਜਨੁ
ਭੱਖਯਤਿ ਦੌਰਿ"॥੨੪॥ ਬਡੇ ਪਖਾਰਿ ਗਾਤ ਪਰ ਪਰੇ । ਮਾਨਹੁੰ ਗਿਰ ਪਰ
ਅਹਿ ਸਮਸਰੇ” । ਸ਼੍ਰੋਣਤ ਰੋਗੀ ਆਂਖ ਮਨੋ ਹੈ' । ਉਦਰ ਬਿਸਦ ਜਿਹ
ਮ੍ਰਿਦੁਲ ਘਨੋਂ ਹੈ।੨੫॥ਗੁਰੂ ਉਤਰਿ ਆਰੀ ਹੁਇ ਖਰੇ । ਸਿਪਰ ਬਾਮ ਕਰ
₹(ਹਜ਼ੂਰ=) ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਲਖਕੋ (ਉਹ ਵੀ) ਉਸੇ ਵੇਲੇ: ਚੜ੍ਹ ਪਏ । ੩ਜਿੱਥੇ ਘੋੜੇ ਦੇ
ਚੱਲਣ ਦਾ ਬੀ ਰਾਹ ਰੁਕਿਆ ਹੈ। “ਆਕੜ । $ਫਰਾਂ ਵਰ । “ਵਡੀ ਪਿੱਠ ਭਾਵ ਲੰਮਾਈ ਬਹੂਤ।
੬ਪੁ । “ਉਬਾਸੀ ਲਈ । "ਬਰਾਉਣ। ਮੂੰਹ । ੯ਅਯਾਲ=ਖ਼ੇਰ ਜਾਂ ਪੋਕੇ ਦੀ ਗਰਦਨ ਦੇ ਵਾਲ 1
[ਸੰਸ, ਸਟਾ]। "ਪੂਛ ਦੇ ਵਾਲਾਂ ਦਾ ਗੁੱਛ, । ""ਮਾਨੋਂ ਦੌੜਕੇ ਘਾਯਾ ਹੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ । "”(ਸ਼ੇਗ੍‌
ਦਰ ਸਰੀਰ ਤੇ ਵਰੀਆੰ ਵਡੀਆਂ ਧਾਰੀਆੰ ਐਉਂ' ਪਈਆਂ ਹਨ ਮਾਨੋ ਪਹਾੜ ਤੇ ਸੱਖ. ਪਏ ਹਨ ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੮੧ ) ਰ੍ ਰਾਸਿ ੬। ਅੱਸੂ ੨੩,

ਦਿਢਿ ਤਬਿ ਧਰੇ । ਲਲਕਾਰਜੋ “ਗੀਦੀ ਕਯੋ' ਖਰਨੋ $॥ਕਹਿ ਇਮ ਪਾਇ
ਰੋਪਿਬੋ ਕਰਯੋ॥ ੨੬॥ ਸੁਨਤਿ ਨਿਕਟਿ ਪਿਖਿ ਬਝਿ੍‌ ਭਭਕਾਰਜੋ । ਖਕੇ
ਜਰ ਭਟ ਹਯ ਗਨ” ਡਰ ਧਾਰਜੋ । ਭਾਜੇ ਆਪਿ ਆਪਿ ਕੌ ਗਏ । ਮੂਤ

ਪੁਰੀਖਿਂ ਤਜਤਿ ਕੋ ਭਏ ' ੨੭॥ ਏਕਹਿ ਬਾਰਿ ਫਾਂਧਿ ਕਰਿ ਆਯੋਤੁੰੜ
ਪ੍ਰਚੇਡ ਪਸਾਰਤਿ ਧਾਯੋ ! ਦੁਰਿ ਦੂਰ ਬਿਰ ਪਿਖਹਿੰ ਤਮਾਂਸ਼ਾ।ਕੇਚਿਤ ਬਾਜਿ
ਹੌਤਿ ਹੈ' ਪਾਸਾ ॥ ੨੮॥ ਨਿਜ ਬਲ ਅਖਿਲ ਕਰੇ;ਮੁਖ ਬਾਏ” ਚਰਨ ਸ-
ਠਖ ਜੁਗ ਉਰਧ ।ਉਠਾਏਊਪਰਿ ਪਰਯੋ ਆਨਿ ਕਰਿ ਐਸੇ। ਤਰੈ ਦਬਾਇ
ਉਠਹਿ ਨਹਿ ਜੈਸੇ ॥ ੨੯ ॥ ਸਿਰ ਉਪਜ਼ਿ ਜਬਿ ਆਵਨਿ ਲਾਗਾ । ਆਂਡ
ਸਿਪਰ ਕੋ: ਰੋਕਸਿ ਆਗ“ । ਰਹਜੋਂ ਓਜ ਕਰਿ; ਅੱਗ ਨ ਆਵ' । ਢਾਲ
ਝੈੜੋਰਨਿ” ਬਦਨ ਚ਼ਲਾਵਾ ॥੩੦॥ ਤਿਹ ਛਿਨ ਗੁਰੁ ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਨਿਕਾਸੀ।
ਤੀਖਨ ਭੀਖਨ ਚਲਿ ਚਪਲਾਸੀ“ਰੁਪੜੋ ਪਾਇਦਿਢ ਥੈਭਸਮਾਨਾ।ਨਹੀ'
ਥਾਨ ਤੇ ਚਲੇ ਸੁਜਾਨ” ॥ ੩੧ ॥ ਕੌਪ ਗੁਰੂ ਕੇ ਮੁਖ ਪਰ ਛਾਯੋ । ਕ੍ਰਿਕੁਟੀ
ਨਚਤਿ ਲਾਲ ਹੁਇ ਆਯੋ । ਵਰਕਤਿ ਅਧਰ ਅਰੁਨ ਦਿਗ ਭਏ ।ਸਿਪਰ
ਧਕੇਲਾ ਪੂਰਬ ਦਏ॥੩੨॥ਜੁਗ ਪਗ ਮੁਖ ਢਾਲੋਂ ਪਰ ਤੀਨਿ” ।ਹਫਿ ਪੀਛੇ
ਡਠ ਉਚੋ ਕੀਨਿ'। ਦਾਹਨ ਕਰ ਕੋ ਬਲ ਕਰਿ ਸਾਰਾ । ਖੜਗ ਪੁਲਾਦੀ
ਗੁਰੂ ਪ੍ਰਹਾਰਾ ॥ ੩੩॥ ਕਣ ਤੇ ਕਟਿ ਕਰਿ ਢੋਧਰ ਪਰਯੋ'। ਕਰਾਚੋਲ”
ਧਰਨੀ ਮਹਿੰ ਬਰਜੋ । ਗੇਰਿ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਨਿਕਾਂਰੀ । ਰਿਸ ਤੇ ਬਹੁ ਬਲ
ਸੈਗ ਪ੍ਰਹਾਰੀ ॥੩੪॥ ਪਿਖਿ ਸਿੱਖਨਿ ਮਨ ਮਾਨਿ ਅਚੈਭਾ। ਕਟਕੋ, ਬਿਟਪ
ਜਿਮ ਕਾਟਿਯ ਰੈਭ। । ਗੁਰ ਕਰ ਤੇ ਮਰਿ ਸੁਰਗ ਪਧਾਰਾ। ਹਯ ਪਰ
ਆਪ ਭਏ ਅਸੁਵਾਰਾ॥੩੫॥ਅਪਰ ਅਖੇਰ ਹੇਰਿ ਬਨ ਕਰੇ। ਸਿਮਰਤਿ ਕੌਲਾਂ
ਲਖਿ ਕਰਿ ਮੁਰੇ । ਮਨ ਮਹਿ ਜਿਸ ਕੇ ਇਕ ਲਿਵਲਾਗੀ । ਬਡਭਾਗਨ
ਅਤਿਸ਼ੇ ਅਨੁਰਾਂਗੀ ॥ ੩੬॥ ਪ੍ਰੋਰਤਿ ਹਯ ਹੇਰਤਿ ਬਨ ਆਏ । ਪੁਰਿ

“ਸੂਰਮਿਆਂ ਦੇ ਘੋੜੇ ਜੇ ਖੜੇ ਸਨ ਸਾਰਿਆ ਨੇ । ”ਲਿੱਦ । “ਕਈਕੁ ਘੋੜਿਆਂ ਤੇ ਤੇ (ਸਵਾਰ) ਠੇੜੋ
ਹੁੰਦੇ ਹਨ। %(ਸੇਰ) ਆਪਣਾ ਸਾਰਾ ਬਲ ਲਾ ਕੇ ਤੇ ਮੂੰਹ ਟੱਡ ਕੇ । “ਡਿੱਖੇ ਨਦੋਆੰ ਵਾਲ ਦੇਵੇਂ
ਉਖ਼ਗਲੋ) ਧੋਰ ਉੱਚੇ ਉਠ ਕੇ । <ਢਾਲ ਦਾ ਅਮਰੀ ਕਰਕੇ ਅੱਗਾ ਰੋਕਿਆ। “ਢਾਲ ਨੂੰ
'ਤੋੜਨ' ਲਈ । ਚਮਕ । ੯ਬਿਜਲੀ ਵਰਗ। । “ਦੋ ਧੈ੍‌ਰ ਤੇ ਮੁੰਹ ਢਾਲ ਪਰ ਤਿੰਨੇ ਹੀ ਸਨ ।
"(ਜਦ ਧੱਕਾ ਦਿੱਤਾ) ਤਂ ਪਿੱਛੇ ਹਟਕੋ (ਸ਼ੇਰ ਨੇ) ਤਨ ਉੱਚਾ ਕੀਤਾਂ । "“ਲੱਕ ਤੋਂ ਕੱਟਕੇ ਦੇ
ਟੇ ਹੋ (ਡਿੱਗ) ਪਿਆ । "ਭਲਵਾਰ'। "ਜਿਵੇਂ ਕੇਲੇ ਦਾ ਬੂਟਾ ਕੱਟ ਦੇਈਦਾ ਹੈ।

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੮੨) ਰਾਸਿ£। ਮੰਸੂ ੨ੜ,

ਮਝਾਰ ਪ੍ਰਵਿਸ਼ੇ ਸਹਿਸਾਏ । ਕੌਲਾਂ ਕੇ ਮੰਦਰ ਕੌ ਗਏ। ਉਤਰਤਿ ਅੰਤਰ
ਕੌ ਗਮਨਏ ॥ ੩੭ ॥ ਦਿਵਸ ਜਾਮ ਬਾਕੀ ਜਬਿ ਰਹਜੋ। ਤਬਿ ਕੌਲਾਂ ਗੁਰ
ਦਰਸ਼ਨ ਲਹਜੋ। ਬਦਨ ਪੀਤ ਜੁਗ ਪਲਕ ਮਿਲਾਏ । ਗੁਰ ਮੁਰਤ ਉਰ
ਧਯਾਨ ਬਸਾਏ ॥ ੩੮॥ ਮਨ ਲਯ ਲੀਨ ਗੁਰੁ ਮਹਿ ਹੋਵਾ। ਨਿਕਟਿ ਖਰੇ
ਕਹੁ ਨਾਂਹਿ ਨ ਜੋਵਾ । ਦਾਸੀ ਮ੍ਰਿਦਲ ਉਚਾਰਤਿ ਬੋਲੀ। ਪਕਰਿ ਹਲਾਇ
ਸਮਾਧੀ ਡੋਲੀ ॥ ੩੯ ॥ ਖੁਲੋ ਬਿਲੌਚਨ ਦੋਨਹੁਂ ਐਸੇ । ਕਮਲ ਪਾਂਖਰੀ
ਬਿਕਸਤਿ ਜੈਸੇ । ਪ੍ਰੀਤਮ ਖਰੇ ਸਮੀਪ ਨਿਹਾਰੇ । ਬਾਰ ਬਾਰ ਹੋਵਤਿ
ਬਲਿਹਾਰੇ ॥ ੪੦ ॥ ਨੀਠ ਨੀਠ ਉਠਿ ਕਰਿ ਤਦ ਗਹੇ । ਹਟੀ ਨ ਕਿਮ
ਹਟਾਇ ਗੁਰ ਰਹੇ । ਨਿਕਟਿ ਬੈਠਿ ਕਰਿ ਧੀਰਜ ਦੀਨਿ । ਆਤੁਰ ਹੇਰੀ
ਪ੍ਰਿਯਾ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥ ੪੧ ॥ “ਤੋਹਿ ਅਨੰਦ ਦੇਨਿ ਕੇ ਹੇਤੁ । ਚਲਿ ਆਏ ਹਮ;
ਹੋਹੁ ਸੁਚੇਤ । ਚਤੁਰ ਘਟੀ ਜੀਵਨ ਤੁਵ ਰਹਜੋਪ੍ਰਾਨ ਨਿਦਾਨ ਸਮੋ'ਅਬਿ
_ਲਹਜੋ॥੪੨॥ ਦੇਹਿ ਅੰਤ ਲੋ ਬੈਠਹਿੰ ਤੀਰ । ਨਹਿ ਉਠ ਜਾਂਹਿ ਕਿਤੇ
ਧਰਿ ਧੀਰ । ਦੇਹਨਿ ਕੋ ਸਨੇਹ ਬਿਧਿ“ਰਾਚਾਂ । ਨਹਿ ਇਹ ਬਿਰਹਿ, ਜਾਨਿ
ਕਚ ਪਾਚਾ” ॥ ੪੩ ॥ ਦਿ੍‌ਸ਼ਟਮਾਨ ਇਹ ਸਕਲ ਬਿਨਾਸ਼ੀ । ਲਖਹੁ ਰੂਪ
ਆਂਪਨਿ ਅਬਿਨਾਸ਼ੀ । ਜਨਮਹਿ ਮਰਹਿ ਨ, ਜੋ ਨਿਤ ਨਯੋ । ਜਿਹ ਸੱਤਾਂ
ਕਰਿ ਜਗ ਦਿ੍‌ਸ਼ਟਯੋ ॥ ੪੪ ॥ ਜੋ ਮਿੱਥਯਾਂ ਕੋ ਦੇਖਿ ਲੁਭਾਵੇ । ਆੰਤਕਾਲ
ਬਿਛੁਰੇ ਦੁਖ ਪਾਵੈ । ਸਚ ਕੋ ਲਗੈ ਸੁ ਬਿਛੁਰੇ ਨਾਂਠੀ । ਜਿਸ ਕੋ ਆਵਨ
ਜਾਨਿ ਨ ਕਾਹੀ”॥ ੪੫ ॥ ਇਸਤ੍ਰੀ ਪਰਖ ਕਲੀਵ“ਨ ਹੋਈਸਤਿ ਚੇਤਨ
ਅਨੰਦ ਮਯ ਜੋਈ । ਨਿਜ ਸਰੂਪ ਜਿਨ ਦੀਨਿ ਬਿਸਾਰੀ । ਦੁਖਦ ਸਦਾਂ
ਤਨ ਹੈੜਾ ਧਾਰੀ ॥ ੪੬॥ ਸੇਨਰ ਜਨਮ ਮਰਨ ਕੌ ਧਾਰੇਂ । ਸਹਹਿੰ ਸੀਸ
ਯਮ ਦੰਡ ਕਰਾਰੈ । ਯਾਂਤੇ ਨਿਜ ਸਰੂਪ ਬ੍ਰਿਤਿ ਜੋਰਿ । ਮਿੱਥਕਾ ਤਨ ਹੈਤਾ
ਅਬਿ ਛੋਰਿ ॥ ੪੭॥ ਤਨ ਹੈਤਾ ਕੇ ਕਾਰਜ ਸਾਰੇ ।ਰਾਂਗ ਦੈਖ ਆਦਿਕ ਜੇ
ਧਾਰੇ । ਜਥਿ ਤਨ ਹੈਤਾ ਬਿਨਸਹਿ ਨੀਕੇ।ਰਹੈ ਨ ਕੋ“,ਹੁਇ ਸ਼੍ਰੋਯ ਸੁ ਜੀ ਕੇ
॥੪੮॥ ਜਥਾ ਮੂਲ ਕੌ ਦੇਹਿ ਉਖਾਰੇ” । ਸੁਕਹਿ ਤਰੁ ਦਲ ਫੂਲ ਸ ਭਾਰੇ ।
ਤਿਮ ਤਨ ਹੋਤਾ ਸੈਗ ਬਿਕਾਰਾਂ । ਬਿਨਸਤਿ ਬਿਨਸਹਿੰ ਏਕੋ ਬਾਂਗਾ”।
“ਪ੍ਰਾਣਾਂ ਦਾ ਮੱਤ ਸਮਾਂ । ”ਬਿਥਾਤਾ ਨੇ । ਪਾਜ ਵਾਂਰ੍ਰੀ ਕੱਚਾ (ਅ) ਕੱਚਾ ਪੋਚਾ(ਜਵੋਂ (ਦਾ ਹੈ,
ਭਾਵ ਮਿਥਿਆ । ਕਿਧਰੇ । “ਖੁਸਰਾ [£ਸ੦ ਗੀਵ]। #(ਰਾਗ ਦੇਖ ਆਦਿਕ) ਕੋਈ ਨਹੀਂ
ਰਹਿੰਦਾ । “ਜਿਵੇਂ ਟੁੱਢ ਨੂੰ ਪੁੱਟ ਦਵੀਏ । ਦਤੁਨ '?ਤ ਦੇ ਨਾਜ਼ ਦੋਣ ਤੇ ਇਕੋ ਵੇਰੀ (ਵਿਕਾਰ ਬੀ)
ਨਾਸ਼ ਹੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਸ਼੍ਰ ਗੁਢ ਪੂਤਾਪ ਨੂਰਜ । ( ੨੮੮੩ ) ਫਾਸ਼ਿ ੬। ਅੱਸੂ ੨੪,

॥੪੯॥ ਇਮ ਕਹਿ ਕ੍ਰਿਪਾ ਢਿ੍‌ਿਸ਼ਟਿ ਗੁਰ ਹੇਰੀ । ਦੂਰ ਕਰੀ ਭਨ ਹੈਤਾਂ
ਬੇਰੀ" । ਉਰ ਮਹਿ ਬ੍ਰਿੰਤਿ ਟਿਕੀ ਸੁਖ ਪਾਵਾ। ਤਤਛਿਨ ਨਿਜ_ਸਰੂਘ
ਦਰਸਾਵਾਂ॥੫੦॥ਗੁਰੂ ਕ੍ਰਿਪਾ ਤੇ ਭਾਂ ਬ੍ਰਹਮ ਗਜਾਨ। ਲੋਸ਼ ਨ ਰਾਗ ਦ੍ਰ੍‌ਸ਼ ਮਦ
ਮਾਨ । ਲਗੀ ਬਿਚਾਗਨ-ਜਗ ਕਯਾ ਭਯੋ । ਮਨ ਨੇ ਕਲਪ ਬ੍ਰਹਮ ਮਹਿ
ਲਯੋ ॥੫੧॥ ਜਥਾ ਰਜੂ ਮਹਿ ਅੰਹਿ ਕੋ ਜਾਨਿ । ਡਰਪਤਿ ਭਾਜਤਿ ਕੈਪ
ਠਾਨਿ । ਤਥਾ ਕ੍ਰਾਂਤਿ ਨੰ” ਲੋਕ ਕ੍ਰਮਾਏ। ਅਨਹੋਵਤਿ ਕਲਪਜੋ ਦੁਖ ਪਾਏ
<॥ ੫੨॥ ਇੱਤਕਾਦਿਕ ਉਰ ਭਯੋ ਬਿਚਾਰ । ਠਹਿਰ ਗਈ ਬਿਤਿ ਬ੍ਰਹਮ
ਮਬਾਰ। ਲਗੀ ਸਮਾਧਿ ਗੜਾਨਿਯਨਿਵਾਰੀ। ਸਕਲ ਅਵਿੱਦਯਾ ਦੂਰ

ਬਿਦਾਰੀ”ਂ ॥ ੫੩ ॥%੩ ਜ਼ੇ ਫੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਫ੍ਰਿੰਘੈ ਖਸ਼ਟਮਿ ਰਾਸੇ 'ਕੋਹਿਰ ਹਤਨ ਕੋਲਾ ਪ੍ਰਤਿ ਉਪਏਜਾ
ਪ੍ਰਰਿਗ ਬਰਨਨੇ ਨਾਮ ਤ੍ਰੋਬਿੰਸਤੀ ਅੰਸੂ ॥ ੨੩ ।।

੨੪. [ਕਉਲਾਂ ਪੂਲੋਕ ਗਮਨ]।
ਦੋਹਰਾ ॥ ਜਿਮ ਮਦ ਉਤਰੇ ਹੋਤਿ ਸੁਧਿ" ਤਿਮ ਅੱਗਕਾਨ ਨਿਵਾਰਿ। ਜਾਨਯੋ
ਅਪਨਿ ਸਰੂਪ ਕੌ ਅਦਭੁਤ ਰਿਦੈ ਨਿਹਾਰਿ ॥ ੧॥ ਚੌਖਈ॥ ਇਕ ਘਟਿਕਾ
ਕਵ੍, ਹਉਂੇ ਦੀ ਥੇੜੀ। “ਭਰਮ ਨੇ। ਰਿਆਨੀਆਂ ਵਾਲੀ। "ਜਿਵੇਂ ਨਸ਼ਾ ਉਤਰਿਆਂ
ਹੋਸ਼ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ।

#ਨਿਰਾ ਗਿਆਨ ਸਮਝ ਯਾ ਬੁੱਧੀ ਦ। ਵਿਸ਼ਾਂ ਹੈ । ਸਤਿਗੁਰ ਦੇ ਘਰ ਵਿਚ ਨਾਮ
ਦਾ ਅੱਭਜਸ ਰਜ਼ਾ ਦੇ ਦਰਜੇ ਤੇ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਪ੍ਰੇਮ ਰੋਗ ਨਾਲ਼ ਜੀਵ ਦੀ ਜੀਵਤ ਕਣੀ
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਮਿਲਾਪ ਵਿਚ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਕੌਲਾਂ ਨਮ ਅੱਭਕਸਣ ਸੀ; ਉਸ ਨੂੰ ਸਤਿਗੁਰ ਦਾਂ
ਧਜਾਨ ਸਿੱਧ ਸੀ, ਉਹ ਉੱਚੀ ਆਤਮਾਂ ਵਾਲੀ ਹੋ ਚੁਕੀ ਹੋਈ ਸੀ) ਸਤਿਗੁਰ ਜੀ ਨੇ ਇਸ
ਵੇਲੇ ਪਰਮਾਪਦ ਦੀ ਦਾਤ ਬਖਸ਼ੀ ? ਪੂਤ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਮੁਕਤੀ ਤੇ ਸਾਈਂ ਜੀ
ਨੂੰ ਮੇਲਣ ਵਾਲੀ ਸਦਗਤੀ ਬਖਸ਼ ਦਿੱਤੀ । ਫੋਕਾ ਵੇਵਾਂਤ ਕਦੇ ਸਦਗਤੀ ਨਹੀ ਕਰ
ਸਕਿਆ । ਹਾਂ; ਬੁੱਧੀ ਨੂੰ ਗਜਾਨ ਦੇਕੇ ਅਕਲਈਆ ਬਣਾ ਦੇਂਦਾ ਹੈ । ਕੌਲਾਂ ਦੇ ਰਸਾਂ ਕਸਾਂ
ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਲੈਣ, ਧਜਨ ਸਿੱਧ ਹੋਣ ਤੇ ਨਾਮ ਪ੍ਰੇਮਣ ਹੋਣ ਦੇ ਜ਼ਿਕਰ ਪਿੱਛੇ ਅ ਦੁਕੇ ਹਨ ਤੇ
ਪਿਛਲੇ ਅੰਸੂ ਦੇ ੪੫ ਤੇ ੪੬ ਅੰਕ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਜੀ ਵਰ ਦੇ ਆਏ ਹਨ ਕਿ ਭਾਵ ਸਾਗਰ ਤੈਂ
ਤੂੰ ਉਧਰ ਗਈ ਫੇਰ ਜਨਮ ਮਰਨ ਤੈਨੂੰ ਨਹੀਂ' ਹੋਣਾ; ਉੱਤਮ ਪਢ ਏੈਨੂੰ ਦੇ ਦਿੱਤਾ । ਫਿਰ
ਦੇ੪ ਕੌਲਾਂ ਨੇ ਕੋਸਾ ਗੁਰ ਘਰ ਦੀ ਮੁੱਕਤੀ ਦ। ਆਦਰਸ਼ ਦਿਖਇਆ ਹੈ । (ਦੇਖੋ ਪਿਛਲਾ ਅੰਜੂ
ਅੰਕ ੪ਢ) ਕਿ ਉਹ ਅੰਤ ਸਮੇਂ ਸਤਿਗੁਰ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਮੰਗਦੀ ਹੈ । ਉਹ ਪ੍ਰੇਮ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਪਤ
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਮਿਲਾਪ ਨੂੰ ਮੁਕਤੀ ਸਮਬਦੀ ਹੈ) ਜੇਸੇ ਗੁਰਵਾਕ ਹੈ:-

ਅਤਿ ਮੁਂਦਰ ਕੁਲੀਨ ਚਤੁਰ ਮੁਖਿ ਵਿਆਨ ਧਨਵੌਤ ॥

ਮਿਰਤਕ ਕਹੀਅਹਿ ਨਣਕਾ ਜਿਹ ਪ੍ਰਤਿ ਨਹੀ ਭਗਵੰਤ ॥ ੧॥ _ |ਡਵੈਨੀ % ੫
ਨਾਮ ਅਭਜਾਸ ਨਾਲ ਹਉਮੈ ਕੱਟ ਜਾਇ, ਉਹ ਨਿਰਮਲਤਾਂ ਸਦਗਤੀ ਹੈ; ਉਹ ਗਕਨ ਹੈ |

ਸਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੮੪ ) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੨੪,

ਲਗਿ ਬਾਕ ਸੁਨਾਏ । ਸਤਿਗੁਰ ਗਜਾਨ ਦਿਯੋ ਭ੍ਰਮ ਜਾਈ । ਮੁੱਦ੍ਰਿਤ
ਨੈਨ ਸਰੂਪ ਬਿਚਾਰਜੋ । ਦੈ ਘਟਿਕਾ ਲਗਿ ਆਨੰਦ ਧਾਰਯੋ ॥ ੨॥ ਪੁਨ
ਪ੍ਰੀਤਮ ਕੌ ਹੇਰਨਿ ਲਾਗੀ । “ਪੈਨ ਧੈਨ ਗੁਰ ! ਮੈਂ ਬਡਿਭਾਗੀ । ਜਿਸ ਪਦ
ਹੇਤ ਜੜੀ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ । ਜੋਗੀ ਆਦਿ ਕਸ਼ਟ ਬਹੁ ਧਾਰੀ ॥੩॥ ਸੋ ਮੋਕਹੁ
ਛਿਨ ਮਹ ਦਰਸਾਯਹੁ । ਹੋਮੈ' ਦੀ੨ਘ ਰੋਗ ਮਿਟਾਯਹੁ । ਧੈਨ ਪੈਨ ਸਤਿ-
ਗੁਰ ਗਤਿ ਨਯਾਰੀ । ਨਮੋ ਨਮੋ ਭਵ ਭੈਜਨਹਾਰੀ !॥ ੪॥ ਗੁੜ" ਗੁਪਤ
ਤਤਕਾਲ ਜਨਾਯਹੁ । ਕੋਟ ਜਨਮ ਕੋ ਕਸ਼ਟ ਮਿਟਾਯਹੁ। ਹੇ ਸਤਿਗੁਰ ਮੈ
ਭਈ ਸਨਾਬਾ”। ਇਮ ਕਹਿ ਧਰਯੋ ਚਰਨ ਪਰ ਮਾਥਾਂ ॥ ੫॥ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿ
ਗੋਬਿੰਦ ਪੁਨਹੁ ਬਖਾਨਾ । ਤਵ ਤਨ ਅੰਤ ਸਮਾਂ ਨਿਯਰਾਨਾ। ਹੋਹੁ ਕੁਸ਼ਾ-
ਸਨ” ਪਰ ਬਿਰ ਅਬੈ! । ਮਨਹਿ ਟਿਕਾਉ ਛੋਰ ਦਿਸ਼ਿ ਸਬੈ” ॥੬॥ ੩੩-
ਛਿਨ ਦਾਸੀ ਕੁਸ਼“ ਡਸਾਈ । ਬਿਕੁਲਾਵਤਿ ਉਠਾਇ ਕਰਿ ਪਾਈ ।ਆਂਖ
ਉਘਾਰਤਿ ਹਰਤਿ ਗੁਰੁ ਕੌ । ਬਸਨਹਾਰਿ ਜੋ ਨਿਸ ਦਿਨ ਉਰ ਕੌ॥ ੭ ॥
ਬੋਲਨਿ ਸ਼ਕਤਿ ਰਹੀ ਪੁਨ ਨਾਂਹੀਚਖਨ ਪਲਕਪਗੁਰਦਰਸ਼ਨਿ ਮਾਂਹੀ] ।
ਹੇਰਭਿ ਹੇਰਤਿ;ਨਿਕਸੇ ਪ੍ਰਾਨਾ। ਭਈ ਪੈਨ ਪਦ;[ੰਪਾਇ ਮਹਾਨਾ ॥ ੮ ॥
ਮ੍ਰਿਤਕ ਭਈ ਗੁਰ ਦਾਸ ਹਕਾਰੇ । ਤਿਸ ਕੀ ਦਾਸੀ ਸਾਥ ਉਚਾਟੇ।ਮ੍ਰਿਤਕ
ਕ੍ਰਿਆ ਕੀਜਹਿ ਅਬਿ ਸਾਰੀ$। ਲੇ ਗਮਨਹੁ ਸ਼ੁਕ ਬਾਗ ਮੜਾਰੀ? ॥ ੯ ॥
ਕਹੇ ਗੁਰੂ ਕੇ ਮਿਲਿ ਨਰ ਨਾਰਿ । ਕਰੀ ਨੁਹਾਵਨਿ ਨਿਰਮਲ ਬਾਰ? ।
ਬਹੁਤ ਮਲ ਕੋ ਪਾਇ ਦੁਸ਼ਾਲਾ। ਗਾਇ ਰਬ'ਬੀ ਸਬਦ ਬਿਸ਼ਾਲਾ॥੧੦॥ਲੇ
“ਗੁੱਝਾ। “ਨਿਹਾਲ । “ਦੱਡ ਦੇ ਆਸਨ ਤੇ । ਦਸਤ ਪਾਸਿਆਂ ਤੋਂ ਮਨ ਨੂੰ ਹਟਾਕੇ । “ਦੱਡ । $ਭਾਵ
ਬਿਨਾ ਬਮਕੇ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਟੱਕ । “ਨਿਰਮਲ ਜਲ ਨਾਲ ।

#ਹੁਣ ਤਕ ਕੌਲਾਂ ਐੱਗਜਾਨ ਵਿਚ ਸੀ, ਇਹ ਖਿਆਨ ਕਰਨਾ ਦਰੁਸਤ ਨਹਾਂ' । ਰੁਣ
ਸਰੂਪ ਵਿਚ ਲੀਨ ਹੈ । ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਰਮਗਤੀ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ ਡੇ` ਬ੍ਰਹਮ ਗਜਾਨ
ਹੋ ਹਿਆ ਹੈ ਕੀਹ ਉਸ ਲਈ ਅਜੇ ਇਸ ਬ੍ਰਾਹਮਣੀ ਵਹਿਮ ਦੀ ਲੋੜ ਬਾਕੀ ਹੈ_ ਕਿ ਕੁਸ਼ਾ ਦੇ
ਆਸਨ ਤੇ ਮਰੋ ਤੋ ਜੇ ਪਲੈਘ ਤੇ ਮਰ ਜ/ਏ ਤਾਂ ਉਹ ਬ੍ਰਹਮ ਗਜਾਨ ਦੌੜ _ਜਏਰ। ਊ ਇਹ ਬਾਤਾਂ
ਭ੍ਰਮ ਮਾਟ੍‌ ਹਨ; ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜ ਦਰਬਾਰ ਦੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਮੁਖੀਆਂ ਨੇ ਮਲੋਮੱਲੀ ਪੁਆਈਆਂ
ਹਨ ਯਾ ਆਖੇਪਕ ਹਨ । ਤੰਮਹਾਨ ਤੇ ਧੈਨਤਾਂ ਯੋਗ ਪਦ ਦਾ ਕਵਿ ਜੀ ਆਪ ਰੂਪਕ
ਦੱਸ ਰੰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਜਾਣਨਾ ਮਾਬ੍ਰ ਮੁਖ ਨਹੇ' ਪਰ ਪ੍ਰੇਮ. ਨਾਲ਼ ਜੁੜ ਜਾਣ ਮੁਘ ਹੈ /

ਉਮਿ੍‌ਿਤੁਕ ਕ੍ਰਿਆ ਕਰੋ ਤੇਂ ਮੁਰਾਦ ਆਪਣੇ ਡ੍ਰੀਕੇ ਦੀ ਹੈ; ਮੁਸਲਮਾਨੀ ਤ੍ਰੀਕੇ ਨੂੰ ਮ੍ਰਿਤਕ
ਜਿਆ ਨਹੀਂ ਆਖਦੇ !

_ ਸ਼੍ਰ ਗੁਰ ਪੂਤਾਂਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੮੫) ਰਾਸਿ ੬ । ਸੱਸੂ ੨੪.
ਕਚਿ ਗਮਨੇ ਉਪਬਨ ਮਾਂਹੀ । ਇਮ ਕੌਲਾਂ ਗਥ ਸਗਰੀ ਪ੍ਰਾਹੀ"ਂ
ਸਤਿਗੁਰ ਬੈਠੇ ਲਾਦਿ ਦਿਵਾਨ।ਆਵਤਿ ਭਏ ਲੋਕ ਸਭਿ ਜਾਨਿ ॥੧੧॥
ਸ਼ੋਕ ਠਾਨਿ ਬੈਠਹਿੰ ਗੁਰ ਤੀਟ।ਆਯੋ ਪੈਂਦਖਾਨ ਬਰ ਬੀਰ । “ਹਾਇ :6
ਮਾਤ? ਕਹਿ ਉਚ ਪੁਕਾਰ।ਦੇ ਧੀਰਜ ਸਤਿਗੁਰ ਨਿਰਵਾਰਾਂ ॥੧੨॥ ਸਭਿਊ
ਹੀ ਸੁਭਟ, ਲਿੱਖ ਨਰ ਪੁਰਿ ਕੋ।ਗਮਨੇ ਬੈਠਿ ਬੈਠਿ ਵਿਗ ਗੁਰਕੇ।ਸੈਧ੧॥,
ਭਈ ਗਏ ਗੁਰ ਡੇਰੇ। ਨਿਜ ਨਿਜ ਬਾਨ ਸਕਲ ਚਲਿ ਹੇਰੇ ॥ ੧੩ ।ਨੂੰ

੧ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੌਲਾਂ ਨੇ ਸਾਰੀ ਸ਼ੁਭਗਤੀ ਪਾ ਲਈ । (ਹਿੰਦੀ; ਗੱਬ=ਮਾਲ; ਪੂੰਜੀ, ਗਤੀ] (ਅ)
ਇਉਂ ਕੌਲਨ ਦੀ ਸਾਰੀ ਗਾਬਾ (ਕਥਾ) ਆਖੀ ਹੈ ।

ਆਰੀ ਕੌਲਾਂ ਜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਮੈਗ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਖੋਜ ਕਰਦਿਆਂ ਪਹਿਲੀ ਸ਼ੈ ਮਹਿਮਾ ਪੂਕਾਛ
ਹੈ । ਸਾਡੇ ਪਾਸ ਜੋ ਪੋਬੀ ਹੈ ਸੌ ੧੮੫੭ ਬਿ: ਮੈਮਤ ਦੀ ਲਿਖੀ ਰੋਈ ਹੈ) ਅਰਬਾਂਤ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ
ਪੂਤਾਪ ਸ਼ੂਰਜ ਤੋਂ ੪੩ ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲੋਂ ਦੀ ਲਿਖੀ. ਹੋਈ; ਉਵ ਇਹ ਰਚਨਾਂ ੧੮੩੦--੩੩ ਦੇ
ਲਗ ਪਗ। ਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਵਿਚ ਕੌਲਾਂ ਜੀ ਦਾ ਪ੍ਰਮੈਗ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਵਾਰਤਕ ਮਹਿਮਾ ਪੂਕਾਸ਼
ਕ੭੮੮ ਬਿ: ਦੀ ਰਚਨਾ ਹੈ; ਉਸ ਵਿਚ ਬੀ ਇਹ ਪ੍ਰਸੰਗ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਗੁਰ ਬਿਲਾਸ ਛੇਵੀਂ
ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਵਿਚ ਪ੍ਰਮੈਗ ਰਤਾ ਰਤਾ ਫ਼ਰਕ ਨਾਲ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਗੁਰ ਬਿਲਾਸ ਦੇ- ਰਚਨ ਦਾ
ਸਮਾਂ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਸਮਾਂ ਖਿਆਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਹ ਸਮਾਂ ਸੂਰਜ ਪੂਕਾਸ਼
.੬8 ਸਮਾਪਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਜਾ ਢੁੱਕਦਾ ਹੈ ਪੰਜ ਸੇ ਸਾਖੀ ਦੀ ਪੋਥੀ ਬੜੀ ਖੋਜ ਕਰਨ ਤੇ ਬੀ
ਸਾਨੂੰ ਅਜੇ ਤਕ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ ।

ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਤਨ ਲੇਖਕ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਹਨ ਜੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਸਮੇੱ_ਹੋਏ ਹਨ ।
ਕਵਿ ਯਿੰਖ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਇਕ ਪੌੜੀ (ਵਾਰ ੨੬ ਪੌੜੀ ੨੪) ਗੁਰੂ ਜੀ_ਦੇ ਼ੀਰ
ਸੀ ਜੀਵੇਨ ਪਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੀਆੰ ਸੈਕਾਵਾਂ ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਦਿਤੀ ਹੈ ।
ਉਸ ਪੋੜੀ ਵਿਚ ਕੌਈ ਹਰਫ ਯਾ ਪਦ ਇਸ਼ਾਰੇ ਮਾਤਰ ਐਸਾ ਨਹੀਂ` ਜਿਸ ਤੋਂ ਕੌਲਾਂ ਜੀ ਯਾ
ਉਹਨਾਂ ਕਰਕੇ ਕਿਸੇ ਉਲਾਂਤੇ ਦ: ਇਸ਼ਾਰਾ ਹੋਵੇ ਯਾ ਸਪਸ਼ਟ ਉਲਾਂਭੇ ਦੀ ਵਰਣਨ ਹੋਵੇਂ । ਜੇ
ਕੌਲਾਂ ਜੀ ਦੀ ਸਾਖੀ-ਜਿਵੇ” ਇਥੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ-ਹੋਈ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਇਸ ਪੌੜੀ ਵਿਚ ਜ਼ਿੰਕਰ ਜ਼ਰੂਰ
ਰੰਦਾ। ਬਾਂਹਰ ਦੇ ਲਿਖੇ ਵਾਰਸੀ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀ ਸਾਰੀ ਖੋਜ ਦ ਅਵਸਰ _ਇਸ ਵੇਲੈ_ ਅਸਾਂ ਪਾਸ
ਨਹੀਂ, ਪਰ ਦਬਿੰਸਤਾਨਿ ਮਜ਼ਾਹਬ ਛੇਵੇ' ਸਤਿਗ੍ਰਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਲਿਖੀ ਗਈ ਹੈ; ਕਿਉਂਕਿ ਲੇਖਕ
ਇਕ ਬਾਵੇ' ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਕਿ “ਮੈਂ ਗੁਰੂ ਹਰਿਯੋਬਿੰਦ ਜੀ ਦੀ ਜ਼ਬਾਨੀ ਇਹ ਗੁਲ ਸੁਣੀ ਹੈ ।'
ਇਹ ਲੇਖਕ ਕੌਲਾਂ ਜੀ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ; ਉੱਢੇ ਉਸ ਨੇ ਹੋਰ' ਕਈ ਪ੍ਰਭੰਗੀ ਗੁਦੂ
ਸਾਹਿਬਾਂ ਬਾਬਤ ਲਿਖੇ ਹਨ । ਰਹ

ਡਾਈ-ਮੈਕੈਂਖ ਜੀ ਨੇ ਜੇ ਕੁਬ ਲਿਖਿਆ ਹੈ; ਉਸੇ ਨੂੰ ਖੋਜ ਕੇ ਪੜ੍ਹਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾੰ (ਇਸ
ਸਿੱਬੰਤ ਤੇ ਪਹੁੰਚੀ ਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੌਲਾਂ ਕੱਲਜਾਨ-ਵਾਸਤੇ ਆਈ ਤੋਂ ਸਦਗਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ ।
ਯਥਾ:=(੧) ਕੌਲਾਂ ਜੀ ਦੇ ਸ਼ਰਨ ਆਉਣ ਦੀ ਦਫ਼ਘਾਸਤ ਵਾਲੇ ਪੇਟ ਏ ਜਵਾਬ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਜੀ

ਐ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੩੮੮੬ ) ਰਾਸਿ ੬ । ਸੌਸੂ ੨੪,

ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ:-ਜੇ ਜਹਾਜ ਚਢ ਗਏ ਹਮਾਰੇ । ਦੀਨ ਦੁਨੀ ਹਮ ਤਿਸ ਰਖਵਾਰੇ । ਬਿਨਾ
ਜਹਾਜ ਚਢੇ ਨਹਿੰ ਵਾਲੀ । ਬਡ ਪੁਰਸ਼ਨ ਕੀ ਹੈ ਅਸ ਚਾਲੀ? । |ਤਾਸਿ ੫ ਅੰਤ ੧੯ ਅੰਕ ੨੮, ੨੬) ।
ਜਿਸ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿਚ ਕੌਲਾਂ ਲਿਖਦੀ ਹੈ:-ਸੁਨੀਅਹਿ ਗੁਰੂ ਗਰੀਬ ਨਿਵਾਦੂ। ਮੈਂ ਤਨ ਮਲ
ਤੇ ਢਢੀ ਜਹਾਜੂ । (ਕਾ ੫, ਅਧ ੧੮ ਅੱਕ ੩੨) ਸਿੱਖ ਬੋਲ ਚਫਠ ਵਿਚ ਜਹਜ਼ ਚੜ੍ਹਨ ਦੇ ਅਰਥ
ਹਨ ਸਿਖ ਧਰਮ ਨੂੰ ਧਰਨ ਕਰ ਲੋਣਾ । (੨) ਭਾਈ ਬੁੱਢ ਜੀ ਨੂੰ ਜਦ ਗੁਰੂ ਜੀ ਕੌਲਾਂ ਨੂੰ
ਲਿਆਉਣੇਂ ਸੈਕੋਚ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਭਾਈ ਬੁੱਢਾ ਜੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਪਿਛਲੇ ਜਨਮ ਦੀ
ਬੜੀ ਤਪੱਸੂਨੀ ਹੈ, ਉਸ ਨੇ ਬ੍ਰਤ ਧਾਰੇ ਤੇ ਘਾਲ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਇਹ ਉਸ ਦੇ ਧਰਮ ਅਨੁਰਾਗਨਿ
ਤੈ ਅਧਿਕਾਰੀ ਜੱਗਜਾਸੂ ਹੋਣ ਦਾ ਸਬੂਤ ਹੈ, ਯਥਾ:-“ਚਿਓੰਕਾਲ ਕੀ ਤ੫ ਕੋ ਤ੍‌ਪਤਿ । ਅਬਿ
ਭੀ ਪੈਨ ਆਪ ਕੋ ਪ੍ਰਾਪਤ ?॥ ੧੬॥ ਕਿਸੂ ਦੋਸ਼ ਤੇ ਤਨ ਤੁਰਕਾਨੀ । ਤਊ ਘਾਲ ਤੇ ਉਚਿਤੈ
ਜਾਨੀ । ਚੰਦਾਇਣ ਅਦਿਕ ਬ੍ਰਤ ਧਰੇ । ਕਸ਼ਟ ਅਡਿਕ ਤਨ ਸਹਿਬ ਕਰੇ! ॥ ੧੭ ॥
ਵਾਸ ੫ ਅੰਝ ੧੮ । (4) ਫਿਰ ਕੌਲਾਂ ਆਪ ਆਪਣੇ ਪਿਤ। ਦੀ ਭਿੜਕ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿਚ ਕਹਿੰਦੀ
ਹੈ:-ਮੈਂ ਤੋ ਤਰੀ ਪਰੀ ਸ਼ਰਨਾਈ । ਨਿਕਸੀ ਨਰਕ ਸੁਰਗ ਮਹੋ ਆਈ? । ਰਿਸ ੫ ਅੰ ੨੪ ਅੰਕ ੧੫]
6) ਨਾਨਕ ਮੰਤੇ ਜਾਣ ਲਗਿਆਂ ਕੌਲਾਂ ਸਤਿਗੁਰ ਦੇ ਨਿੱਤ ਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਯਾਚਨਾ ਕਰਦੀ ਹੈ
ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਫੁਰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ:-ਘਾਛਲ ਰਾਤ ਉਠਹੁ ਅਸ਼ਨਾਨਹੁ । ਜਪੁਜੀ ਮੁਖ ਤੇ ਪਾਠ
ਬਖਾਨਹੁ । ਭੋਗ ਪਾਇ ਜਬਿ ਸੀਸ ਨਿਵਾਵੈ” । ਦਰਸ ਹਮਾਟੋ ਤਬਿ ਤੂੰ ਪਾਵੈ? । [ਰਾਸਿ ੫ ਔਕ ੩੧)
'ੰਕ ੨੨1। ਜਿਸ ਦਿਨ ਕੌਲਾਂ ਵਿਆਕੁਲ ਹੋ ਇੰਨ ਮੰਤਰ ਮੁਖ ਰੋਈ ਕਿ ਸਮਾਯੋ 'ਲਗ ਗਈ
ਉਸ ਦਿਨ ਗੁਰੂ ਜੀ ਉਸ ਦੀ 2੬੩ ਵੱਚ ਨੂੰ ਸਹੀ ਕਰਕੇ ਉਸ ਵਲ ਟਰਦੇ ਹਨ। ਕਵੀ ਜੀ
ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੇ ਬਿਰਦ ਨੂੰ ਐਉਂ ਦੱਸਦੇ ਹਨ:-“ਭਗਤ ਵਛਲ ਜੋ ਬਿਰਦ ਉਦਰਾ । ਉਰ ਗਾਬੋ
ਕਰਿ ਅੰਗੀਕ ਰਾ” । !3 ੫ ਅੰਕ ੫੭ ਅੱਕ ੩੬।। (£) ਜਦ ਕਰਲ/ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ
ਦੀ ਮਾਇਆ ਫੁਰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਪੁੱਤ ਦੀ ਲੋੜ ਭਾਸਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਉਸ ਨੂੰ ਕੋਲਸਰ ਲਾਕੇ ਨਾਮ
ਕਾਇਮ ਰਹਿਣੇ ਦੀ ਲੋੜ ਪੂਰੀ ਕਰ ਦੇਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਉਹ ਮੁਖੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈਂ

ਸਾਰਿਆਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦਾ ਇਕ ਪੂਬਲ ਬਿਰਦ ਰਿਹਾ ਹੈ:-ਜਿੱਥੇ ਕਿ
ਕਿਸੇ ਨੇ ਪ੍ਰੀਤਵਾਨ ਹੈਕੇ ਯਾ ਪ੍ਰੇਮਵਸ਼ ਹੋਕੇ ਆਪ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਹੈ ਓਬੇ ਹੀ
ਐੱਪੜੇ ਹਨ; ਯਾ ਜੇ ਸ਼ਰਨ ਮੰਗ।` ਹੈ ਤੰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ । ਛੇਵੇਂ ਹੀ ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਦ। ਭਾਈ
ਜੂੰਪੇ ਅਦਿਕਾਂ ਦੇ ਪਹੁੰਚਣ, ਡਰੋਲੀ ਸਾਈਂ ਵਾਸ ਨੂੰ ਬਹੁੜਨਾਂ, ਨਾਨਕ ਮੰਤੇ ਸਾਧੂ
ਪਾਸ ਅੱਪੜਨ9 ਕਸ਼ਮੀਰ ਮਾਈ _ਭਾਗਭਰੀ ਦੀ _ ਬਿੱਚ ਤੇ ਜਾ ਪਹੁੰਚਣਾ, ਕਈ
ਪੂਸੈਗ ਹਨ । ਮਾਈ ਭਾਗਫਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰੰਮਿਗ ਉਤ ਕੋਈ ਕਿੰਤੂ ਨਹੀਂ' ਕਰਦਾ, ਕਿਉਂਗਿ
ਉਹ ਬ੍ਰਿਧਾ ਹੈ, ਪਰ ਕੌਲਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਮੰਗ ਤੇ ਇਸ _ਕਰਕੇ_ ਕਿ ਉਹ ਯੁਬਾ ਅਵਸਥਾ

ਬਿਰਦ ਹੈ ਇਨਸਾਨੀ ਦਿਲ ਦੀ ਪੀੜਾ ਨੂੰ ਹਜ਼ਨ, ਉੱਦਚੇ` ਸੁਹਣੇ ਪਿਆਰ ਤੇ ਪਿਆਰ
ਦੀ ਤੀਖਣਤਾ ਨੂੰ ਸੜ ਉੱਠਣ ਤੋਂ ਬਚ: ਕੇ ਆਤਮ ਜੀਵਨ ਦੀ ਹੈ ਵਿਚ ਜਿਵਾਲ
ਦੇਣਾ । ਇਮ ਬਿਰਦ ਦੇ ਪਾਲਣ ਵਿਚ ਉਹਨਾਂ ਜੂਵਾਂ ਕਿ ਪ੍ਰਿੱਠ, ਮਨੂੱਖ ਕਿ ਛਿ੍ੀ

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੮੭) ਗਾਸਿ ੬ । ਸੰਸੂ ੨੪

ਰਾਉ ਕਿ ਰੈਂਕ ਕਿਸੇ ਵਿਚ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ । ਇਸ ਬਿਰਦ ਦੀ ਹਰ ਹਾਲ ਵਿਚ ਪਾਲਣਾ
ਕਰਨੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਿਰਭੇਤਾ ਤੇ ਭਗਤ ਵੱਛਲਤਾ ਦਾ ਕਮਾਲ ਦੇਸਦੀ ਹੈ; ਤੇ ਮਹਨ ਆਦਰ ਯੋਗ
ਹੈ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਐਸੇ ਗਾਂ ਪਰ ਖੰਗ ਤੇ ਮੁਰਦਾਰ ਦਿਲਾਂ ਨੰ ਹੀ ਕਿੰਤੂ ਵੁਰਦੇ ਹਨ।

ਫਿਰ ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਦੇ ਸ਼ੁਭਾਚਰਣ ਬਾਬਤ ਕਵੀ ਜੀ ਲਿਖਦੇ ਹਨ:-

ਇਹ ਸੁੰਦਰਤ। ਇਹ ਤਰੁਨਾਈਂ । ਇਹ ਕਦ, ਇਹ ਬਲ, ਇਹ ਚਤੁਰਾਈ ।

ਸਭਕੋ ਪਾਇ ਕਿਯੋ ਮਨ ਬਸ ਮੈਂ । ਨਹਿ ਦੌਰਤਿ ਕਬਹ ਕਿਸ ਰਸ ਮੈ॥

ਰਿ: ੫ ਅੰ: ੭-੩੩]
ਪੁਨਾ:-ਬਾਸਹਿ ਸਾਗਰ ਮਹਿੰ ਦਿਨ ਰੇਨ । ਪਟ ਪਾਲੋਂ ਬੀ ਆਲੋ ਹੈ ਨ ।
ਕਾਜਰ ਕੋ_ਕੋਠਾ ਬਡ ਕਾਰੋ । ਕਰਦਿੰ ਕਾਰ ਬਿਚ ਮੈਂਬ ਸਕਾਂਰੋ ੬॥
ਤਉ ਸ਼ਯਾਮਤਾ _ਛੂਈ ਨ ਲੇਸ਼ । ਉੱਜਲ ਪੋਸ਼ਿਸ਼ ਰਹੇ _ਹਸੇਸ਼ ।
ਜੇਤਿਕ ਮਹਾਂ ਅਜ਼ਮਤੀ ਨਰ ਹੈ।ਗੁਰਕੋ ਪਿਖਿ ਪਿਖਿ ਬਿਸਮਤਿ ਉਰ ਹੈ ॥੭॥
ਪਰੇ ਜਗਤ ਬਿਵਹਾਰਨ ਐਸੇ । ਹਰਖ ਸ਼ੋਕ ਉਰ ਛੁਹਜੇ ਨ ਕੈਂਸੇ ॥ _।ਗ: ੫ % ੫੫)
ਫਿਰ ਕਾਜ਼ੀ ਦੇ ਸ਼ਾਹ ਪਾਸ ਜਾ ਪੁਕਾਰਨ ਤੇ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਂ ਪਾਕਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਕਉਨ ਦਾ
ਗਲ ਸੁਣਾਉਂਦਾ ਹੋਇਆ ਦੱਸਦਾ ਹੈ_ਕਿ ਗੁਰੁ ਦਾ ਘਰ ਨਿਮਾਣਿਆਂ ਦਾ ਮਾਣ ਹੈ ਤੇ ਉੱਝੇ
ਅਨੇਕਾਂ ਹੀ ਨਰ; ਤ੍ਰੀਮਤਾਂ ਪਏ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ; ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਦੇ ਅਤੁੱਟ ਲੰਗਰੋਂ ਭੋਜਨ ਤੇ
ਬਸਤ ਆਦਿ ਮਿਲਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ:-
ਹਜ਼ਰਤ ਸੁਨਹੁ ਕਹਾਂ ਕਿਸ ਕਹੀਅਹਿ । ਕਲਜੁਗ ਸਮਾਂ ਕਹਿਰ ਕੋ ਲਹੀਅਹਿ ।
ਤਨੁਜਾ ਤਰੁਨ ਕੀਨਿ ਦੁਖਿਆਰੀ । ਕਰਜੇ ਨਿਕਾਹ ਨ, ਦਿਨ ਪੂਤਿ ਮਾਰੀ ॥੮॥
ਹੁਇ ਲਚਾਰ _ਨਿਕਸੀ_ ਗ੍ਰਿਹ ਫ਼ੌਰਿ । ਬਿਚਰਤਿ _ਗਈ_ਸੁਧਾਸਰ ਓਰਿ ।
ਇਸਕੇ ਮਾਰਨ ਤੇ ਡੁਰਿ ਧਰਿ ਕੈ ॥ ਬਸੀ ਤਹ, ਆਇ ਨ ਮੁਰ ਕਰਿਕੇ ॥੯॥

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਕੋ ਘੰਰ ਸਦਾ ਕ੍ਰਿਪਾਲ । ਪਰੇ ਅਨੋਕ ਰਹਹਿ ਨਰ ਬਾਲ !
ਮੱਨ ਸਭਿਨਿ ਕੋ ਦੇਤੇ ਰਹੈ' । ਅਸਨ ਬਬਸਨ ਬਸਹਿ ਜੁ ਤਹਿ, ਲਹੈ ॥ ੧੦ ॥
-ਤਿਨ- ਪਰ ਕਰਤਿ ਪੁਕਾਰ _ਅਜਾਨ । ਜਿਨਹੁ _ਦੀਨਿ ਬਡ _ਹਜ਼ਰਤ ਪ੍ਰਾਨ ।

ਮੀਆਂ ਸੀਰ ਆਦਿ ਜੇ ਪੀਰ । ਜਿਨੰਤੇ ਅਦਬ ਕਰਹਿ ਮਿਲਿ ਤੀਰ ।੧੧॥
ਫਿਸਿ ੫ ਅੰਲੂ ੨੫]

ਭਾਈ ਸੰਤੋਖ ਮਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਤੇੜੇ ਦੇ ਹੋਰ ਲੇਖਕ ਤੇ ਮਗਰਲੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ
ਨਗਦ ਪਿ ਕਬਜੇ ਵੜ ਲਿਖਿ ਹੈ ਨ ਇਹ
ਜਿ ਕੀ ਤਤ ਮਿਤ ਨਕ ਪਲ ਹੱਲ ਇਤ ਗਿਤ ਦਿ ਵਿਸ਼੍ਹਾਮ

ਪ੍ਰੇਖਤਾਬ _ਤਥਾਂ _ਦਾਸ਼ੀ _ਗੰਤੇਚਾਸਤੈ _ਦਿਵਾਕਰੇ ।
ਸਰਵਤੰਚ ਤਯਾ ਫ੍ਰਤੋ ਪ੍ਾਹ ਦੇਵਸ ਤਦੁੰਤਰਮ ।! ੯੩ ।।
ਭਾਵ:-ਸ਼੍ਰੀ ਸਤਿਗੁਰੂ ਹਰਿ ਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਗ੍ਰਰੂਪ ਦਾ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਕੇ ਜਦ ਕਾਜ਼ੀ ਦੀ
ਪੁੱ] ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾ ਹੋ ਆਈ ਤਦ ਉਸ ਨੇ ਅਪਣੀ ਜ਼ੌਲੀ ਭੇਜੀ ਜੋ ਸਧਜਾ ਵੇਲੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਪਾਸ

ਸ੍ਰ ਗੁਰ ੪੩੫ ਜੂਰਜ । ( ੨੮੮੮ ) ਰਾਸਿ £ | ਅੰਸੂ ੧੪.
ਪੁੱਜੀ ਤੇ (ਕੋਲਾਂ ਵਲੋਂ ਸ਼ਰਧਾ ਭਾਵ ਦੀ ਗਲ ਸੁਣ'ਈ) । ਉਸ ਦਾ ਹਾਲ ਸੁਣਕੇ (ਸਤਿਗੁਰ) ਦੇਢ
ਜੀ ਨੇ ਉਤਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਜੇ-ਉਹ ਆਵਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਜਾਕੇ ਕਹੇ ਕਿ:-

ਕੋਗ ਵਾਂਛ ਨਾ -ਦੇਦ ਅਸਤਿ ਤਦਾ ਗਛੇਤ ਨ ਸੈਸ਼ਯ:
ਇਦੈ ਸ਼੍ਰਤਵਾ ਗਤਾ ਦਾਸੀ ਪੁਨ: ਸ਼ੀਪ੍ਰੰ ਸਮਾਗਤਾ ॥ ੯੪ ॥

ਭਾਵ:-ਜੇ ਉਸ ਨੂੰ (ਕਾਸੋ) ਭੋਗ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨਹੀਂ ਤਾਂ (ਪਰਮਾਰਥੀ) ਸ਼ਰਧ ਸਮੇਤ ਆਵਨ
ਵਿਚ ਕੋਈ ਰੋਕ ਨਹੀਂ । ਇਹ ਗਲ ਸੂਣਕੇ ਦਾਸੀ ਰਾਈ (ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਜਾ ਗਲ ਸੁਣਾਈ
ਤੇ ਇਹ ਉਤਰ ਲੈਕੇ) ਛੇਤੀ ਵਾਪਸ ਆਈ ਕਿ:-

ਪ੍ਰਾਹ` ਦੇਵੇ ਨ ਭੋਗੇਛਾ 'ਦਰਸ਼ਨੇ ਛੇਵ ਵਰਤਤੇ ।
'ਪੂਭੋ ਤਸਯਾ:_ਤ੍ਰਜਾ ਸਾਕੇ ਸਾ ਗਮਿਸ਼ਯਤਿ ਸਤਪੁਰਮ੍‌ ॥ €੫॥

ਭਾਵ:- “ਕੌਲੀ-ਜੀ ਦੀ ਗੋਲੀ ਨੇ) ਕਿਰਾ; ਹੇ ਦੇਵ ਉਸਨੂੰ ਕਾਮਭੋਗ ਦੀ ਮਲੀਨ ਇੱਛਾ ਨਹੀਂ;
ਉਸਨੂੰ ਆਖ ਜੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਹੀ ਕੇਵਲ ਇੱਛਾ ਹੈ । ਹੇ ਪੂਰੋ ਉਹ (ਕੌਲਾਂ ਜੀ) ਤੁਸਾਡੇ ਨਾਲ
ਸ੍ਰੀ ਅੰਸ੍ਰਤਸਰ ਜੀ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

`ਉਪੋਕਤਿ ਸਲੋਕਾਂ ਤੋਂ- ਪਹਿਲੇ-ਇਹ ਪੂਮੈਗ ਹੈ ਕਿ ਕੌਲਾਂ ਦੇਵ ਲੋਕ ਵਿਚ ਉਰਵਸ਼ੀ
ਨਾਮੁ ਅਪੱਸਰਾਂ ਸੀ ਤੇ-ਕਪਿਲਮੁਨੀ ਦੇ ਸਰਾਪ ਕਰਕੇ ਯਵਨਾਂ ਦੇ ਘਰ ਪੈਂਦਾ ਹੋਈ ਸੀ। ਇੱਸੇ ਪੋਬੀ
ਵਿਚ ਕੌਲਾਂ ਜੀ ਦੇ ਅੰਤ ਕਾਲ ਵੇਲੇ ਕੌਲਾਂ ਦੇ ਮੁਖੋਂ ਇਹੋ ਕਬਨ ਦਿੱਤ ਹੈ; ਯਥਾ:-`
ਕੋਲੋ ਵਾਚ-ਅੰਤਕਾਲੇ ਮਯਾ ਦ੍ਰੂ ਸੂਹੀ ਮਤਾਂ ਪਦ ਪੁਸ਼ਕਰਮ ।

ਅੰਤੇ ਜਾਨੇ ਕ੍ਰਿਪਾ ਸਿੰਧੇ ਮੁਨੇ:- ਸ਼ਾਪੋ ਵਰਾਯਟੇ ॥ _[&੧ ਜਿਗ੍ਂ%, ਸ਼ਲੋਕ ੧੦੩

ਭਾਵ:-ਸਰੀ ਯੁਤ (ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀਉ!) ਮੈਂ. ਅੰਤ ਵੇਲੇ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨ ਕਵਲ ਦੇਖੇ ਹਨ; ਇਸ
ਲਈ ਮੈਂ` ਹੁਣ ਜਾਣ. ਲੀਤਾ ਹੈ ਕਿ (ਕਪਿਲ ਮੁਨੀਦੇ)ਸ੍ਰਾਪ ਦਾ ਅੰਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ।

ਇਵੈਚੋਕਤਾ ਗਤਾ ਦੇਵੀ ਨਿਜੈ ਰੂਪੰ ਸਨਾਰਨਸ਼ । (3੮੫ ਸ਼ਲੋਕ ਦਾ ਪੂਰਵਾਰਚੇ

ਭਾਵ:-ਇਹ ਕਹਿਕੇ ਉਹ ਦੇਵੀ ਆਪਣੇ ਆਦਿ ਨਿਜ ਰ੍ਰਪ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਗੋਈ/

(੨) ਇਤਿਹਾਸ ਗੁਰੂ ਖਾਲਸਾ (ਹਿੰਦੀ) ਦੇ ਕਰਤਾ 'ਸਾਧੂ ਸ੍ਰੀ ਯੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ
ਕਉਨਨੰ ਬਾਬਤ ਐਉਂ ਲਿਖੰਦੇ ਹਨ:-

ਪਰੁਸਤਸ ਨਾਮਕ ਕਾਜ਼ੀ ਕੋ ਘਰ ਮੇਂ ਏਕ ਕੌਲਾਂ ਨਾਮਕ ਪੁੱਤਰੀ 'ਢਕੀਰ ਮੀਆਂ
ਮੀਰ ਕੀ ਮੂਰੀਦ (ਸ਼ਿਸ਼) ਬੀ, ਵਹੁ ਅਤਿ ਸੁੰਦਰੀ ਹੋਨੇ ਪਰ ਭੀ ਬਹੁਤ ਹੀ. ਸੂਸ਼ੀਲਾ
`ਤਬਾ ਲੇਜਾਵਤੀ ਬੀ; ਛੋਟੇਪਨ ਹੀ-ਸੇ ਉਸਨੇ ਪਚਮੇਸੂਰ ਕੇ ਭਜਨ _ਸਿਮਰਨ ਫਕੀਰੋਂ
ਕੀ ਸੁਹਬਤ ਮੇ ਅਪਨੇ ਮਨ ਕੋ ਪਰਵਿਰਤ ਕਰ ਰਖਾ ਬਾ; ਜੁਵਤੀ ਹੋ-ਕਰ -ਭੀ ਉਸ
ਨੇ ਅਪਨਾ ਵਿਵਾਹ ਕਰਨੇ` ਸੋ. ਪਿਤਾ “ਮਾਤਾਂ ਕੋ ਇਨਕਾਰ ਕੀਆ -ਥਾਂ _ਔਰ ਘਰ

_ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੁਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੮੮) ਰਾਸਿ ੬। ਲੰਸੂ ੨ਓ,

ਸੁਣੀ ਬੀ ਵੋਸੇ ਹੀ ਕਭੀ ਕਭੀ ਆਪਣ) ਮਜਲਿਸ ਮੇਂ ਭੀ ਕਰਤੀ ! ਇਸ ਕਾਂ ਪਿਤਾ ਕਾਜ਼ੀ
ਤੇ ਪੁਥਮ ਹੀ ਇਸ ਕੇ ਵਿਵਾਹ ਨ: ਕਰਵਾਨੇ ਸੇ ਤਬ/ ਇਸ ਕੇ ਫਕੀਰੋ' ਕੀ ਸੋਗਤ ਸੇ
ਰਹਿਨੋ ਸੇ ਇਸ ਪਰ ਪੂਰਨ ਰੂਪ ਸੇ ਅਪੂਮੈਨ ਬਾ । ਜਬ ਇਸ ਕੇ ਮੁਖ ਸੇ ਕਾਜ਼ੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਹਰਿ-
ਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਕੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਸਨੀ ਤੇ ਕੁੱਧ ਹੋ ਕਰ ਕਹਿਨੇ ਲਗਾ ਕਿ “ਏ ਕਾਵਰੇ | ਤੁੰ... ...
ਕੀ ਤਾਰੀਫ ਕਰਤੀ ਹੈ ਔਰ ਸ਼ਰਮ ਮੁਹੌਮਦੀ ਕੋ ਨਹੀਂ ਮਾਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਸੈਂ ਹਿੰਦੂ
ਕਾਫਰ ਕੀ ਤਾਰੀਫ (ਸ਼ਠਾਘਾ) ਕਰਨੇ ਵਾਲੇ ਕੋ ਹੁਕਮ ਕਤਲ ਹੈ” । ਕੌਲਨੰ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦੀਆਂ
ਕਿ “ਬਾਪ ਜੀ ! ਸ਼ਰਆ ਮੁਹੈਮਦੀ ਫਕੀਰੋਂ ਕੇ ਲੀਏ ਯਾ ਮੇਰੇ ਲੀਏ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿੰਤ੍ਰ ਮੂਰਖ
ਕੇ ਲੀਏ ਹੈ, ਜੇ ਸਿਵਾਏ ਸ਼ਰਮ ਕੇ ਦੂਸਰਾ ਕ੍ਛ ਜਾਨੰਤੇ ਮਾਨਤੇ ਹੀ ਨਹੀਂ; ਸਰ ਫਕੀਰ ਤੋਂ ਖੁਦਾ
ਕੇ ਬੈਂਦੇ ਹੈਂ, ਇਨ ਕੀ ਖੁਦਾ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਜੈਸਾ ਚਾਹੇਂ_ਕਹੇ' ਇਲ ਕੌ ਸ਼ਰਆ ਮੁਹੈਮਦੀ ਜੇ
ਕਿਆ ਕਾਮ ਹੈ” । ਇੱਤਯਾਦਿ ਪੁੱਤਰੀ ਕੇ ਜਵਾਬ ਸੁਨ ਕਰ ਕਾਜ਼ੀ ਸਾਹਿਬ ਕੇ ਹਿਰਦੇ ਮੇ' ਅਗਨ
ਜਲ ਉਠੀ ਜੋਰ ਉਸੀ ਦਿਨ ਦੂਸਰੇ ਕਾਜ਼ੀਓਂ ਸੇ ਮਿਲ ਕਰ ਅਪਨੀ ਪੁੱਤ੍ਰੀ, ਕੌਲਾਂ ਕੋ ਸ਼ਰਆ
ਕੇ ਬਾਹਰ ਬਰਤਾਵ ਕਰਨੇ ਕੇ ਅਪਰਾਧ ਮੇਂ ਹੁਕਮ ਕਤਲ ਨਿਕਾਲਾ । ਕੌਲਾਂ ਕੀ ਮਾਤਾ ਨੇ
ਇਸ ਵਾਰਤਾ ਕੋ ਸੁਨ ਕਰ ਕੌਲਾਂ ਕੋ ਤਬਾ ਪੀਰ ਮੀਆਂ ਮੀਰ ਕੋ ਭੀ ਇਸ ਵਾਰਤਾ ਸੇ ਪਰਿ-
ਚਿਤ ਕੀਆ; ਜਿਸ ਪਰ ਮੀਆਂ ਮੀਰ ਨੇ ਕੌਲਾਂ ਕੋ ਕਹਾ ਕਿ “ਯਹਾਂ ਪਰ ਕੋਈ ਉਪਾਉ ਤੇਰੇ
ਬਚਨ ਕਾ। ਪੂਤੀਤ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ,ਵਜਰਥ ਮਨਸੂਰ ਕੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਨ ਜ਼ਾਲਿਮ ਲੋਹੋਂ ਕੇ ਹਾਬ
ਸੇ ਕਤਲ ਕਰੀ ਜਾਏਰ।, ਇਸ ਸੋ ਅਛਾ ਹੋਵੇ ਜੇ ਤੂੰ ਅਭੀ ਸ਼ਰਣ ਪਾਲਕ ਗੁਰੂ _ਹਹਿਰੋਵਿੰਦ
ਜੀ ਕੇ ਪਾਸ ਅੰਮੁਤਸਰ ਮੈਂ ਚਲੀ ਜਾਵੇ, ਇਸ ਕਾਲ ਮੈਂ _ਸਿਵਾਇ ਉਨਕੇ ਤੇਰੀ ਜਾਨ ਕੋ
ਬਚਾਨੇ ਵਾਲਾ ਯੌਰ ਦੂਸਰਾ ਨਹੀਂ' ਹੈ? । ਕੌਲਾਂ ਨੇ ਅਪਨੇ ਗੁਰੂ ਕਾ ਕਹਾ ਉਚਿਤ ਸਮਝਾ ਉਸੀ
ਕਤ ਬਾੰਧ ਬਨਾ ਕਰ ਇਕ ਅਪਨੇ ਗੁਰ ਭਾਈ ਕੋ ਸਾਥ ਲੇ ਕਰ ਸ਼ਹਿਰ ਅਮਤਸਰ ਕੋ
ਰਵਾਨਾ ਹੂਈ । ਵਹਾਂ ਪਰ ਮੀਆੰ ਮੀਰ ਜੀ ਕੀ ਪਹਿਚਸ ਸੇ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਕੀ
ਸ਼ਰਣ ਮੰ ਨਿਵਾਸ ਕਰਨੇ ਲਗੀ । ਕਾਜ਼ੀ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਭੀ ਪੀਛੇ ਸੇ ਸੁਨ ਲੀਆ; ਵੁਹ ਲੋਨੇ ਕੇ
ਵਾਸਤੇ ਅੰ,ਤਸਰ ਗਿਆ ਪ੍ਰੰਤੂ ਕਤਲ ਤੈ ਭੀਤ ਕੌਲਾਂ ਨੇ ਸਰਵਬਾਂ ਜਾਨਾਂ ਨਹੀਂ” ਚਾਹਾ ।
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਸ ਕੇ ਨਿਵਾਸ ਕੇ ਲੀਏ ਏਕ ਪ੍ਰਿਬਕ ਮੰਦਿਰ ਬਨਵਾਇਆ । ਔਰ ਕਹਾ
ਕਿ 'ਜੈਸੇ ਤੁਮਾਰੀ ਇੱਛਾ ਹੋ ਅਪਨਾ ਜੀਵਨ ਪੁਰਾ ਕਹੋ। ਉਸ ਕੀ ਪ੍ਰਤੀਛਿਣ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ
ਪਰਾਇਣਤਾ ਦੇਖ ਕਰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਉਸ ਪਰ ਵਿਸ਼ੇਖ ਪ੍ਰਮੈਨ ਰਹਿਤੇ ਔਰ ਹਰ_ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੀ
ਉਸ ਕੀ ਖਾਤਰੀ ਰਖੰਤੇ । ਕੁਛ ਸਮਯ ਐਸੇ ਹੀ ਬਯਤੀਤ ਹੂਆ ਤੇ ਏਕ ਵਿਨ ਕੌਲਾਂ ਨੇ ਅਪਨੇ
ਸਭੀ ਆਕੂਖਣ ਤਬਾ ਕੁਛ ਨਕਦੀ ਜੇ ਕਿ ਉਸ ਕੀ ਮਾਤਾ ਨੇ ਉਸ ਕੋ ਦਿਯੇ ਬੇ ਇਕਤ੍ਰ ਕਰਕੇ
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿ ਕੋਬਿੰਦ ਜੀ ਕੇ ਆਗੇ ਰਖ ਦੀਆਂ ਔਰ ਹਾਬ ਜੋੜ ਕੇ ਕਹਾ ਕਿ ਦੀਨ ਵੰਧੇ
ਇੰਸ ਸੇਰੇ ਪੇਸੇ ਕੋ ਕਿਸੀ ਨਸੇ ਧਰਮ ਕਾਰਯ ਮੇਂ ਲਗ ਦੀਜੀਏ ਜਿਸ ਮੇਂ` ਕੁਛ ਕਾਲ ਮੇਰ
ਨਾਮ ਇਸ ਸੈਸਾਰ ਪਰ ਰਹਿ ਜਾਏ! । ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਸ ਧਨ ਸੇ ਉਸੀ ਕੇ ਨਾਮ ਕਾ ਏਕ
ਤਾਲਾਬ ਖੁਦਾ ਦੀਆ ਜੇ ਕਿ ਅਬ ਤਕ ਮਹਾਂ ਪ੍ਰੱਖਜਾਤ ਪਰਮ ਪਵਿੱਤਰ ਅੰਮ੍ਰਤਸਰ ਸ਼ਹਿਰ ਮੈਂ
ਕੌਲਸਰ ਕੇ ਨਾਮ ਸੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ” ।

ਦਰ

| ਪੰਨਾ ੨੬੭ ਤੇ' ੨6੬੫

ਸਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੯੦) ਰਾਸਿ ੬। ਅਸੂ ੨੪.

(੩) ਸਭ ਤੋਂ ਅਖੀਰਲੇ ਲੇਖਕ ਬਦੇਸ਼ੀ ਤੇ ਅਨਜ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਲਿਖਣ _ਵਾਲੋ_ ਮਿ:
ਐਮ< ਏ, ਮੇਕਾਲਫ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਬੀ ਇਤਿਹਸ ਗੁਰੂ ਖਾਲਸਾ ਵਾਲੀ ਵਾਰਤਾ ਨੂੰ ਠੀਕ
ਮੰਨਿਆ ਹੈ ਤੇ ਇਸੇ ਦਾ ਭਾਵ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ ਜਿਲਦ ਚਉਬੀ ਸਫਾ ੪੩ ਤੇ ੪੪ ਤੇ ਦਿਤਾ ਹੈ।

(੪) ਰਾਏ ਸਾਹਿਬ ਲਾਲਾ ਕਨ੍ਹਯਾ ਲਾਲ ਜੀ ਆਪਣੀ ਤਾਰੀਖੇ ਪੰਜਾਬ (ਉਰਦੂ) ਵਿਚ
ਇਸ ਪ੍ਰਕਰ ਲਿਖੰਦੇ ਹਨ:-

“ਕੌਲਾਂ ਦੈਨਾਮ ਕਾਜ਼ੀ ਕੀ ਲੜਕੀ ਗੁਦੂ ਜੀ ਕੇ ਜਮਾਲੇ ਬਾ ਕਮਾਲ ਪਰ ਸ਼ੇਫਤਾ ਹੋ
ਗਈ ਔਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਕੇ ਸਾਥ ਅੰਮ੍ਰਤਸਰ ਆ ਗਈ, ਉਸ ਕੀ ਦਰਖਾਸਤ ਅਗਰਚਿਹ ਔਰ ਥੀ
ਮਗਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਕਹਾ ਕਿ ਭੁਮ ਗੋਰ ਖ਼ਿਆਲ ਦਿਲ ਮੇਂ ਨ ਕਰੋ ਹਮਾਰੀ ਗੁਰਿਆਈ ਕੇ
ਖਾਨਦਾਨ ਮੈਂ ਪਹਿਲੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਸੇ ਲੇਕਰ ਆਜ ਤਕ ਮੁਬਾਸ਼ਰਤ ਮਨ੍ਹ ਹੈ।?? [ ਸਫਾ ੩੦

(੫) ਭਾਈ ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਤ੍ਰਾਰੀਖ ਖਾਲਸਾ ਵਿਚ ਐਉਂ ਲਿਖਦੇ ਹਨ:-

“ਕਾਜ਼ੀ ਦੀ ਬੇਟੀ ਕੌਲਾਂ ਭੀ ਅਜੇਹੀ ਪ੍ਰੇਮਣ ਹੋਈ ਕਿ ਉਹ ਫੌਜ਼ ਮੀਆੰਮੀਰ ਦੀ
ਸੈਗਤ ਵਿਚ ਆਯਾ ਕਰੇ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਬਾਣੀ ਗੁਰ ਜੀ ਦੀ ਉਸ ਨੇ ਯਾਦ ਕਰ ਲਈ
ਜਿਸ ਨੂੰ ਹਰ ਵੇਲੇ ਪੜ੍ਹਨ ਲਗੀ । ਕੌਲਾਂ ਦਾ ਬਾਪ ਕਾਜ਼ੀ ਜੋ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨਾਲ ਘੋੜੇ ਦੀ ਕੀਮਤ
ਲੈਣ ਬਦਲੇ ਲੜ ਪਿਆ ਹੋਯਾ ਸੀ ਤੇ ਦੁਸਰੀ ਜਵਾਨ ਲੜਕੀ ੨੦ ਬਰਸ ਦੀ ਨੂੰ ਮੀਆਂ ਮੀਰ
ਤੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਮਜਲਸ ਵਿਚ ਜਾਂਦਿਆਂ ਦੇਖਕੇ ਵਧੇਰੇ ਖਿੜਿਆ; ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧਕੇ
ਏਸ ਗਲੋੱ' ਖਿੜਿਆ; ਅਰ ਕੌਲਾਂ ਨੂੰ ਆਖਣ ਲਗਾ ਜੋ $:.....ਦੀ ਬਾਣੀ ਨਾ ਪੜ੍ਹਿਆ
ਕਰ; ਤਾਂ ਕੌਲਾਂ ਉਸ ਦੇ ਆਓ ਨਾ ਲਗੀ ਤੋ ਗੁਦੂ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਵਧੇਰੇ ਪੜ੍ਹਨ ਲਰ]। ਓੜਕ
ਕਾਜ਼ੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੂੰ ਸ਼ਰ' ਮੁਹੈਮਦੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕਤਲ ਕਰਨ ਦੇ ਲਾਇਕ ਹੋਵੇਗੀ,
ਕਿਉਂਕਿ ਸ਼ਰਾ ਦਾ ਹੁਕਮ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਕੋਈ। ਹਿੰਦੂ ਦੀ ਬਾਣ1 ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੈ ਉਹ ਕਤਲ _ਕਰਨ
ਦੇ ਜੋਗ ਹੈ । ਕੁਝ ਚਿਰ ਤਾੰ ਕਾਜ਼ੀ ਨੇ ਬਹੁੰਤੇਰਾ ਸਮਝਾਇਆ) ਪਰ ਜਦ ਕੌਲਾਂ ਸੱਚ ਪਾਸਾ
ਛਡਕੇ ਓਸ ਦੀਆਂ ਬਨਾਵਟੀ ਗਲਾਂ ਪਰ ਨਾ ਰੀਝ ਤਾੰ ਕਾਜ਼ੀ ਨੇ ਹੋਰਨ ਕਾਜ਼ੀਆਂ ਪਾਸੋਂ
ਕੌਲਾਂ ਦੇ ਮਾਰਨ ਦਾ ਫਤਵਾ ਦਿਵਾ ਦਿਤਾ । ਇਹ ਖਬਰ ਸੁਣਕੇ ਕੌਲਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਧੀ ਦੀ
ਜਾਨ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕਾਜ਼ੀ ਤੋ ਚੋਰੀ ਉਸ ਨੂੰ ਮੋਆਂਮੀਰ ਪਾਸ਼ ਭੇਜ ਦਿਤਾ। ਕੌਠਨਂ ਨੇ
ਮੀਆਂ ਮੀਰ ਨੂੰ ਜਾਕੇ ਸਾਰਾ ਬ੍ਰਿਤੰਤ ਸੁਣਾਇਆ ਤਾਂ ਮੀਆਂ ਮੀਰ ਨੇ ਅਪਣੇ ਵੇਲ
ਅਬਦੁਲਾ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਕੌਲਾਂ ਨਾਲ ਦੇਕਰ ਗੁਰੂ ਹਰਿ ਰੋਝਿੰਦ ਜੀ_ਵਲ ਭੇਜ
ਦਿਤਾ ਤੇ ਆਖ ਭੇਜਿਆ ਕਿ ਕੌਲਾਂ _ਆਪ ਦੀ ਸ਼ਰਨ ਆਈ ਹੈ, ਏਸ ਈ
ਜਾਨੇ _ਬਚੀਉਣੀ ਤੁਹਤਾ ਤੇ ਸਾਡਾ ਧਰਮ ਹੈ । ਸੋ ਮੈਂ ਤਾਂ ਆਪਟੇ ਪਾਸ

$ਧੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਦਾਤੇ ਨਾਮ “ਕ੍ਰਲ ਇਸ ਪਰ ਬੀ ਕਈ ਸੋਚਵਾਨ ਹੈਰਾਨ ਹੂੰਦੇ
ਚਨ । ਕੌਲਾਂ-ਕਮਲਾ-ਨਾਮ ਮਾਇਆ ਦਾ ਝੀ ਹੈ।

ਬਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੯੧) ਰਾਸਿ ੬ । ਅਸੂ ੨੪,

ਰੱਖ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਕਾਜ਼ੀਆਂ ਦਾ ਫਤਵਾ ਲਗ ਚੁਕਾ ਹੈ ਤੇ ਮੇਰੇ ਕੋਲੋ ਬਦਸ਼ਾਹੀ
ਆਦਮੀ ਏਸ ਨੂੰ ਲੈ ਜਾਣਗੇ) ਤੇ ਆਪ ਨਾਲ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਭੀ ਕੋਈ ਵੱਸ ਨਹੀਂ' ਚੱਲੇਗਾ ।
ਤਾਂਤੇ ਸ਼ਰਨ ਆਈ ਦੀ ਲੱਜਾ ਰੱਖਕੇ ਇਸ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚਾਓ । ਗੁਰੂ ਜੀ ਓਸ ਵੇਲੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ
ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਸੇ ਏਸ ਲਈ ਕੌਲਾਂ ਬੀ ਅਬਦੁਲਾ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਸਮੇਤ ਐਮ੍ਰਿਤਸਰ ਹੀ ਆ ਗਈ ਤੇ
ਕੌਲਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਔਂਗੇ ਘਿਘਿਅਇ ਕੇ ਝੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਗੁਰੂ ਦਾ ਘਰ ਨਿਮਾਣਿਆਂ ਦਾ
ਮਾਣ; ਨਿਓਟਿਆਂ ਦੀ ਓਣ ਤੇ ਨਿਆਸਰਿਆਂ ਦਾ ਅਸਰਾ ਹੈ ਸੋ ਮੇਰੀ ਰੱਖਗ ਕਰੇ ।
ਕੌਲਾਂ ਦੇ ਦੀਨ ਬਚਨ ਤੇ ਮੀਆਂ ਮਰ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਸੁਣਕੇ ਤੇ ਕੌਲਾਂ ਨੂੰ ਕੇਵਲ ਸਤਿਮੈਗ ਦੀ
ਪਿਆਰੀ ਤੇ ਗਿਆਨ ਦੀ ਗਾਹਕ ਦੇਖ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਲਗਰੋਂ (ਜਿੱਥੇ ਹੋਰ ਸੈਂਕੜੇ ਗ੍ਰੀਬ
ਗੁਰਬਾ ਖਾਂਦੇ ਸੀ) ਰੋਟੀ ਕਪੜਾ ਮਿਲਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦੇ ਦਿੱਤ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਮਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਛੀ
ਸੱਤ ਸੋ ਕਰਵ ਦੀ ਵਿੱਥ ਪਰ ਫੁਲਾਂ ਵਾਲੀ ਢਾਬ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਇਕ ਕੋਠਾ ਉਸ ਦੇ ਰਹਿਣ
ਲਈ ਦਿੱਤ, ਅਤੇ-ਧੀਰਜ ਦੇਕੇ ਆਖਿਆ ਹੁਣ ਝੈਨੂੰ ਕੋਈ ਫੜ ਕੋ ਨਹੀਂ ਲੈਜਾ ਸਕਦਾ, ਭਾਵੇਂ
ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਕਿਉਂ ਨਾ ਚੜ੍ਹ ਆਏ; ਤੂੰ ਨਿਸ਼ੋਗ ਬੇਫਿਕਰ ਹੋਕੇ ਭਜਨ ਕਰਿਆ ਕਰ । ਇਹ ਸੁਣ
'ਕੇ ਕੌਲਾਂ ਨੂੰ ਧੋਰਜ ਹੋ ਗਿਆ; ਤੇ ਓਬੇ ਬੈਠ ਕੇ ਭਜਨ ਕਰਨ ਲਗੀ? ।
[ਚਿੱਸਾ ੧ ਨੰ: ੨ ਪੰਨਾ ੧੮੬ ਤੋ' ੧੮੮

(੬) ਉਮਦਾੜੁੱਤ੍ਰਾਰੀਖ (ਫ਼ਾਰਸੀ) ਦਫਤਰਿ ਐਂਵਲ ਵਿਚ ਇਉ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ:-
“ਕਉਲਾੰ ਨਾਮੀ ਕਨੀਜ਼ਕਿ ਕਾਜ਼ੀ _ਕਿ ਅਜ਼ _ਜ਼ੁਮਰਹਿ ਮੁਅਤਕ੍ਰਿਾ
ਈਂ” ਜੁਨਾਬਿ ਆਲੀ ਬੂੂਦ; ਮੁਸ਼ਰਿਫ ਗਰਦੀਦ” । [ਪੰਠਾ ੩੭
ਅਰਬਾਤ=ਕਾਜ਼ੀ ਦੀ ਕੌਲਾਂ ਨਾਮ ਦੀ ਕਠੀਜ਼ (ਦਾਸੀ) ਜੇ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਹਾਨ ਵਯਕੱਤੀ
ਭਾਵ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਨਿਹਚਾ ਧਾਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਭਾਵ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਮੈਂਗਤ
ਵਿਚੋਂ ਸੀ; ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ (ਉਪਦੇਸ਼ ਨਾਲ) ਵੜਜਾਈ ਗਈ ।
ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਮਹਨ ਪੁਰਖ ਤੇ ਮਹਾਨ ਵਿਦਵਾਨ ਕਵੀ ਤੇ ਲੇਖਕ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ
ਜੀ ਆਪਣੀ ਅੱਖੀਂ ਵੇਖਕੇ) ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਬਾਬਤ ਇੰਢ ਲਿਖਦੇ ਹਨ£-

ਹਰਖਹੈ ਸੋਗਹੈ _ਬਾਹਿਰਾ ਹਰਣ _ ਭਰਣ ਸਮਰੱਥ ਸਰਦਾ ।
ਰਸ ਕਸ ਰੂਪ ਨ ਰੇਖ ਵਿੱਚ ਰਾਗ ਰੰਗ ਨਿਰਲੇਪ ਰਹੈਦਾ ।
ਗੋਸ਼ਟ ਗਿਆਨ ਅਗੋਚਰਾ ਬੁਧਿ ਬਲ ਬਚਨ ਬਿਬੇਕ ਨ ਛੰਦਾਂ ।
ਗੁਰ ਗੋਵਿੰਦ ਗੋਵਿੰਦ ਗੁਰ “ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ! ਸਦਾ ਵਿਗਮੈਂਦਾ।
ਅਚਰਜ _ਨੌੱ'`_ਅਚਰਜ ਮਿਲੈ ਵਿਸਮਾਦੈ ਵਿਸਮਾਦ ਮਿਲਦਾ ।
ਗੁਥਮੁਖ _ਮਾਰਗ _ ਚੱਲਣਾ _ਖੰਤੇਧਾਰ _ਕਾਰ _ਨਿੰਬਹੈਦਾ ।
ਗੁਰ ਸਿਖ ਲੈ ਗੁਰ ਸਿੱਖ ਚਲੰਦਾ ॥ ੨੧ ॥ (ਭਾ. ਕੁ. ਵਸ ੨

ਸਰੀ ਗੁਰੇ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੯੨) ਰਾਜਿ ੬। ਅਸੂ 38.
ਸੁਪਤਿ ਜਥਾਂ ਸੁਖ ਰਾਤਿ ਬਿਤਾਈ । ਜਾਗੇ ਪ੍ਰਭੂ ਭੋਰ ਹੁਇ ਆਈ । ਇਸ
ਬਿਧਿ ਕੇਤਿਕ ਵਿਵਸ ਬਿਤਾਏ। ਗੁਰ ਸੁਧਿ ਸੁਨਿ ਕਰਿ ਇਤ ਕੋ ਆਏ ॥
੧੪॥ ਚਾਕਰ ਰਹਨਿ ਸੁਭਟ ਚਲਿ ਆਵੈਂ । ਦੇਖਿ ਉਚਿਤ ਰਣ ਗੁਰੂ
ਟਿਕਾਵੈ।ਭਯੋ ਸ਼ਾਹੁ ਕੇ ਸੈਗ ਬਖੇਰ।ਲਰ ਕਰਿ ਲਸ਼ਕਰ ਹਤਯੋ ਘਨੇਰਾਂ
॥ ੧੫॥ ਭਯੋ ਬਿਦਤ ਜਸੁ ਜਹਿੰ ਕਹਿੰ ਸਾਰੇ । ਰਹਿ ਆਜ ਕੌ ਸ਼ਾਹੁ
ਅਗਾਰੇ। ਬਿਨਾ ਮਵਾਸ ਗਿਰਨ ਕੇ ਥਾਨ”। ਅਟਕਹਿ ਕੌਨਪਪ੍ਰਾਨ ਦੇ ਹਾਨ
॥ ੧੬॥ ਲਵਪਰਿ ਸੁਧਾਸਰੋਵਰ ਨੇਰੇ । ਤਹਿ ਰਹਿ ਕਿਯੋ ਮਹਿਦ ਭਟ ਭੇਗੇ
ਰਣ ਮਹਿੰ ਹੇਰਿ ਹੇਰਿ ਉਮਰਾਵਨਿ । ਜੇ ਸਰਦਾਰ ਕਰੇ ਸਭਿ ਘਾਵਨਿ
॥ ੧੭॥ ਜਿਨ ਕੋ ਬਲ ਪਿਖਿ ਠਟਕੋਂ ਸ਼ਾਹ । ਬਹੁਰ ਨ ਕੀਨਿ ਲਰਨਿ
ਉਤਸਾਹੂ । ਇਸ ਬਿਧਿ ਕੋ ਜੋਧਾ ਇਸ ਕਾਲਾਂ । ਨਹਿ ਮਹਿ ਮੰਡਲ ਮਹਿੰ
ਬਲ ਵਾਲਾ ॥ ੧੮॥ ਸਕਲ ਦੇਸ਼ ਪਤਿਸ਼ਾਹੁ ਮਹਾਨ'।ਤਿਸ ਕੋ ਤ੍ਰਾਸ ਨੈਕ
ਨਹਿ ਮਾਨਾ । ਹਤਿ ਲਸ਼ਕਰ ਕੌ ਧੂਰ ਮਿਲਾਯੋ । ਨ੍ਰਿਭੈ ਬਾਸ ਦ੍ਾਬੇ ਅਥਿ
ਆਯੋ! ॥੧੯॥ ਇਮ ਜਹਿੰ ਕਹਿ ਪ੍ਰਗਟਾਇ ਪ੍ਰਸੈਗ। ਸੁਜਸੁ ਕਰਹਿ ਜੋਧਾ
ਬਲ ਅੰਗ। ਆਇ ਸੁਭਟ ਰਣ ਕੇ ਉਤਸਾਹੀ। ਚਾਕਰ ਹੋਇ ਰਹਤਿ
ਗੁਰ ਪਾਂਹੀ॥੨੦॥ਸ਼ਸਤ੍ਰਨਿ ਕੀ ਬਿੱਦਾ ਨਿਤ ਹੋਵੈ।ਕਰਹਿ ਪਰਸਪਰ ਵਧਿ
ਘਟਿ ਜੋਵੈਂ । ਚਲਹਿ ਤੁਵੈਗ,ਕਿ ਤੋਮਰ ਗਹੈਂ।ਤੁਰੈਗ ਧਵਾਇ ਦਿਖਾਵਤਿ
ਅਹੈਂ॥੨੧॥ਬਸਹਿੰ ਪਠਾਨ ਗ੍ਰਾਮ ਜੇ ਨੌਹੱਥਕਾਰਨਿ ਕੋ ਗਹਤਿ ਘਨੇਗੇ।
ਸੋ ਸਭਿ ਸੁਨਹਿੰ'ਗੁਰੂ ਕੇ ਪਾਸਿਪੈਂਦੇਖਾਨ ਬੀਰ ਬਲਰਾਸਿ॥੨੨॥ਮਿਲਨਿ
ਹੋਤ ਬਹੁਤੇ ਚਲਿ ਆਵੈਂ।ਬੈਠਹਿੰ ਰਣ ਕੀ ਬਾਤ ਚਲਾਵੈਂ।ਕੌਨ ਕੌਨ ਗੁਰ
ਕੋ ਭਟ ਅਰਜੋ। ਮਾਰ ਗਜ਼ਬ ਕੀ ਲਸ਼ਕਰ ਮਰਹੋਂ“॥੨੩॥ਤਿਨ ਮੈਂ ਪੈਂਦੇ-
ਖਾਨ ਬਖਾਨੈ । “ਦਿਕ ਤੋ ਗੁਰੂ ਮਹਾਂਬਲ ਠਾਨੈ'। ਮੈਂ ਤਬਿ ਕੀਨਿਸਿ ਨਿਮ-
ਕ ਹਲਾਲ । ਕਰਯੋ ਜੈਗ ਕੋ ਤਬਹਿ ਕਰਾਲ॥ ੨੪॥ ਕਿਨਹੁੰ ਨ ਲੀਨਸਿ
ਆਰਾ ਮੋਹਿ । ਮਾਰੇ ਬ੍ਰੰਦ ਸ਼ੱਤ ਕਰਿ ਕੋਹ । ਮੋ ਬਿਨ ਫਤੇ ਨ ਹੋਤਿ ਲਰਾਈ
। ਗਨ ਜੋਧਾਨਿ ਕੌਨ ਇਮ ਘੀਈ£ ਊ॥ ੨੫॥ ਜਿਸਕੇ ਇਕ ਇਕ ਖੜਗ
ਪ੍ਰਹਾਰਾ। ਸਹਤ ਤੁਰੈਗ ਜੁਦਾ ਕਰਿ ਡਾਰਾ । ਕਿਸ ਕੌ ਦੀਨਿ ਧਕੇਲਾ
੧ਰੱਖ ਲੈਂਦੇ ਹਨ । “ਪਹੜਾਂ ਦੇ ਆਕੀ ਫਿਕਾਣਿਆਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ । ਦਠਠੰਬਰ ਗਿਆਂ । %(ਜੇ)
ਸਾਰੇ ਚੇਸ਼ ਦਾ ਵੱਡਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਹੈ । “ਗਜ਼ਬ ਦੀ ਮਾਰ ਨਾਲ ਫੌਜ ਮਰੀ । “ਇਉਂ ਕੌਣ
ਨਾਰ ਸਕਦਾ ਸੀ ।

ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ ! (੨੮੯੩) ____ ਰਾਸਿ ੬।ਅੰ੧੨੪.
ਮਾਰਯੋ। ਕੋ ਹਯ ਪਗ ਗੰਹ ਉਲਣਾ ਡਾਰਯੋ॥ ੨੬॥ ਕੌ ਤੀਰਨਿ ਕੋ ਸਾਥ
ਪਰੋਏ। ਭਾਗੇ ਰਿ੫,ਨਹਿੰ ਸਨਮੁਖ ਜੋਏ।ਜੌਂ ਮੈਂ ਗੁਰ ਕੇ ਨਿਕਟ ਨ ਹੋਤਿ।
ਕਿਮ ਸੈਘਰ ਕੀ ਬਿਜੈ ਉਦੋਤਿ"?॥੨੭॥ ਮੁਝ ਕੌ ਜਾਨਿ ਬਡੋ ਬਲਵਾਨ ।
ਰਾਂਖਹਿ ਨਿਕਟ ਅਧਿਕ ਸਨਮਾਨ । ਫਤੇ ਮੋਹਿ ਕੁਜਦੈਡਨਿ ਬਸੈ । ਕੌਨ
ਸਕਹਿ ਸਹਿ, ਦੇਖਤਿ ਨ ਸੈਂ? ॥੨੮॥ ਇੱਤਯਾਦਿਕ ਬੋਲਤਿ ਜਹਿੰ ਕਹਾਂ ।
ਵਧਜੋ ਗਰਬ ਪੈਂਦੇ ਉਰ ਮਹਾਂ। ਸਤਿਗੁਰ ਜਾਂਨਨੋ-ਭਾ ਮਤਿ ਹੀਨਾ ।
ਜਰਹਿ ਬਡਾਈਨ/ਹੰ,ਮਨ ਪੀਨਾਂ॥੨੯॥ਨਹਿੰ ਰੈਭੀਰ ਧੀਰ, ਮਨ ਮਾਨੀ
ਹੁਇ ਫਲ ਬੁਰੋ; ਪਰਹਿ ਅਸ ਜਾਨੀ-।ਨਾਮ ਮੀਰ ਛੋਟ ਇਕ ਗ੍ਰਾਮਜਹਾਂ
ਪਠਾਂਨਨਿ ਕੇ ਗਨ ਧਾਮ॥ ੩੦ ॥ ਤਹਿ ਤੇ ਆਈ ਤਬਹਿ ਸਗਾਈ ।
ਕਰਿਵਾਈ ਗੁਰ ਆਇਸੁ ਪਾਈ । ਸਤਿਗੁਰ ਦਰਬ ਦੀਨਿ ਬਹੁਤੇਰ।ਕਰਯੋ
ਨਿਕਾਹ ਤਬਹਿ ਬਿਨੁ ਦੇਰਾ ॥੩੧ ॥ ਦਾਰਾ ਸੈਗ! ਮਿਲਜਯੋ ਸੁਖ ਪਾਏ ।
ਬਸਹਿ ਨਿਸਾਂ ਤਿਸ ਗਾਮਹਿੰ ਜਾਏ।ਇਕ ਦਿਨ ਗੁਰ ਸੋਂ ਕਹਿ ਕਰ ਜੋਰਿ।
€&ਰ ਨ ਬਨਜੋ ਮੇਰੋ ਕਸ ਟੋਰ॥੩੨॥ਭਯੋ ਬਯਾਂਹ ਅਰ ਚਹਿਯਤਿ ਸੋਇ।
ਬਿਲਾਂ ਨਿਕੋਤ ਨਹੀਂ' ਸੁਖ ਹੋਇਮਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿ ਗੋਵਿੰਦ ਸਾਚ ਪਛਾਨਾ। ਸੁਨਿ
ਪੁਨ ਦੀਨਸਿ ਦਰਬ ਮਹਾਨਾ ॥ ੩੩ ॥ ਸਦਨ ਮੀਰ-ਛੋਟੇ ਬਨਿਵਾਏ ।
ਸੁੰਦਰ ਮੰਦਰ ਕਹਿ ਚਿਨਵਏ।ਪੁਨ ਬੀਵੀ ਕੇ ਹੇਤ ਬਿਭੂਖਨ । ਕਰਿਵਾਏ
ਗਨ ਦੀਨਿ ਅਦੁਖਨ” ॥ ੩੪॥ ਗ੍ਰੋਹਿ ਸਮਿੱਗ੍ਰੀ ਦਈ ਬਨਾਇ । ਪੈਂਦੇਖਾਨ
ਪਾਇ ਹਰਖਾਂਇ । ਰਹਨਿ ਲਗੋ ਬੀਵੀ ਕੇ ਸਾਥ । ਬਹੁ ਸੁਖ ਲਹੈ ਕ੍ਰਿਪਾ
ਗੁਰੁ ਨਾਬ ॥ ੩੫ ॥ ਕਹਯੋ ਪ੍ਰਤੂ “ਅਬਿ ਸਦਨ ਬਸੀਜੈਕਬਿ ਕਥਿ ਇਤਿ
ਦਿਸ਼ ਆਵਨ ਕੀਜੇ । ਜਬਿ ਹਮ ਚਾਹੈਂ ਲੋਹਿ ਬੁਲਾਇ।ਾਂਹਿ ਤ ਰਹੁ ਗ੍ਰਿਹ
ਅਨੰਦ ਉਪਾਇ” ॥ ੩੬ ॥ ਮਾਨਿ ਬਾਕ ਤੈਸੇ ਤਬਿ ਕਰੈ । ਬਹੁ ਦਿਨ ਰਹੈ
ਆਪਨੇ ਘਰੇ । ਇਮ ਪੈਂਦਾ ਹੋਯਹੁ ਹੈਕਾਰੀ। ਸਤਿਗੁਰ ਤਿਸ ਕੀ ਲੋ ਸੁਧਿ
ਸਾਚੀ ॥ ੩੭ ॥ ਕਿਸੁ ਵਸਤੁ ਕੀ ਕਮੀ ਨ ਕੋਈਵਸਤੁ ਅਮੋਲਕ ਦੋਂ ਗੁਰੁ
ਸੋਈ । ਲਿਕਟਿ ਗ੍ਰਾਮ ਪੁਰਿ ਜੇਤਿਕ ਅਹੈਂ।ਗੁਰੁ ਆਵਨਿ ਕੀ ਸੁਧਿ ਕੌ
ਲਹੈਂ॥੩੮॥ਲੋ ਲੇ ਬਹੁ ਵਸਤੁਨਿ ਉਪਹਾਰੇ।ਆਵਹਿ ਜਿਤਿ ਕਿਤ ਤੇ ਦਿਨ
ਸਾਰੇ । ਅਰਪਨਿ ਕਰ ਕਰਿ ਵਸਤੁਨਿ ਬ੍ਰਿੰਦ । ਬੈਦਤਿ ਸੁੰਦਰ ਪਦ ਅਰੁ-
ਬਿੰਦ॥ ੩੯॥ ਕਰਹਿ ਮੇਵਰੋ ਢਿਗ ਅਰਦਾਸ । ਪੂਰਹਿੰ ਸਿੱਖਨ ਕੀ ਸਭਿ

ਵੇਂ ਜੋਗ ਦੀ ਫੜ ਹੰਦ ] “ਮਲ ਦਾ ਮੋਵਾ ।੧ਅਨ ਦਾ ਹੈਕਡੀ ਹੇਗਿਆ ਹੈ। “ਗੁਰੂ ਜੀ ੇ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੯੪) ਰਾਸਿ ੬। ਸੰਸੇ ੨੫,
ਆਸ। ਦਰਸ਼ਨ ਕਰੋਂ ਨਿਸਾ ਢਿਗ ਰਹੈਂ । ਗਮਨਹਿੰ ਘਰ ਗਨ ਖੁਸ਼ੀਯਨਿ
ਲਹੈਂ ॥੪੦॥ ਸਗਰੇ ਦਿਨ ਸਤਿਗੁਰੁ ਕੇ ਤੀਰ।ਆਇ ਜਾਇ ਸਿਖ ਹੋਵਤਿ
ਭੀਰ । ਕੇਤਿਕ ਜੋਧ! ਚਾਕਰ ਰਹੈ' । ਜੇ ਹੱਥਯਾਰਨਿ ਬਿੱਦਤਾ' ਲਹੈਂ॥੪੧॥
ਕਿਭਿਕ ਤੁਰੈਗ ਸਿੱਖਯ ਅਰਪੰਤੇ । ਕੇਤਿਕ ਲੋੜਿ ਮੋਲ ਖਰਚੇਤੇ।ਕਿਤਿਕ
ਧਨੁਖ ਲੇ ਦਰਬ ਦਿਵਾਵੈਂ । ਕੇਤਿਕ ਤਰਕਸ਼ ਢਿਗ ਬਨਿਵਾਂਵੋਂ ।੪੨॥
ਖਰ ਤਤਾਰਚੇ ਲੋਹਾ ਖਰੇ" । ਪੁਰਿ ਕਰਤਾਰ ਘਰਾਵਨਿ ਕਰੇ । ਖਪਰੇ ਸੇਲੋ
ਆਦਿ ਬਨਾਵੈਂ। ਭਾਂਤਿ ਅਨੇਕਨਿ ਕੌਨ ਗਿਨਾਵੈਂ ॥੪੩॥ ਗੁਲਕਾਂ ਗਾਲਬ
ਮਹਿੰ' ਢਲਵਾਇ । ਕਰਿ ਕਰਿ ਤਯਾਰ ਹਖਹਿ ਸਮੁਦਾਇ । ਬਹੁਤ ਬਰੂਦ
ਅਨਾਵਨਿ ਕਰੈਂ । ਆਛੀ ਰੀਤਿ ਸੈਭਾਰਤਿ ਧਰੈਂ ॥ ੪੪॥ ਨਮਸਕਾਰਨੀ”
ਬਿਕਬੇ ਆਵੈਂ । ਲੇਤਿ ਮੋਲ ਕੋ ਦਰਬ ਦਿਵਾਵੈਂ । ਬੀਰਨਿ ਕੌ ਬਖਸ਼ਤਿ
ਪਰਖੰਤੇ । ਹਤਹਿਂ ਨਿਸ਼ਾਨੋ ਨਹੀਂ ਚੁਕੌਤੇ ॥ ੪੫॥ ਦਿਨ ਪ੍ਰਤਿ ਸ਼ਸਤ੍ਨਿ
ਕੋ ਅਭਿਆਸ। ਹੋਤਿ ਅਧਿਕ ਸਤਿਗੁਰੂ ਬਿਲਾਸ । ਮਾਰਿ ਬਕਾਰਾ ਸਿਘ
ਕਰੇ ਹੈ' । ਹਤਹੁ ਤੁਰਕ ਲਵਪੁਰੀ ਲੁਟੈ ਹੈਂ ॥ ੪੬ ॥ ਲੇਹੁ ਮਲੇਛਨਿ ਤੈ
ਅਬਿ ਰਾਜ। ਮਹਾਂ ਦੁਸ਼ਟ ਇਨ ਵਧਜੋ ਸਮਾਜ/ਕਰਹੁ ਗੁਰੂ[ਆਇਸੁ ਅਝਿ
ਐਸੇ । ਪਰਹਿ ਜੈਗ, ਹਤਿ ਸ਼ੱਤ ਜੈਸੇ? ॥ ੪੭ ॥ ੪੩ ਗੁ ਭਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਫ੍ਰਿੰਥ ਖਟ ।
ਗਾ “ਕੋਲਾਂ ਪ੍ਰਲੌਕ ਪੈਂਦਾ ਬਤਾਹ' ਪ੍ਰਸੰਗ ਬਰਨਨੇ ਨਾਘ”` ਚਤੁਰ ਬਿੰਸਤੀ ਅੰਸੂ ੨੪ ॥

ਕਾ ਆ ਉਮਰਾਂਵ ਸਿੱਖ ਹੋਇਆ | ।

ਦੋਹਰਾ ॥ ਸਤਿਗੁਰ ਕਰਹਿ ਅਖਰ ਨਿਤ ਚਢਹਿ ਸੁਭਟ ਸਮੁਦਾ ।
ਹੱਥਯਾਂਰਨਿ ਵਿੱਦਯਾਂ ਕਰਹਿ ਜੀਵ ਅਨਿਕ ਬਨ ਘਾਇ ॥ ੧॥ ਦੈਪਈ ॥
ਦੁਸ਼ਟ ਜੀਵ ਬਨ ਕੇ ਬਹੁ ਮਾਰੇ । ਗੋ ਮਹਿਖਨਿ ਕੋ ਤ੍ਰਾਸ ਨਿਵਾਰੇ। ਨ੍ਰਿਭੈ
ਹੋਇ ਨਰ ੜ੍ਰਠਨ ਚੁਗਾਵੈਂ । ਜਾਹਿ ਪ੍ਰਤਿ ਬਨ, ਸੈਧੜਾ ਲਯਾਵੈਂ ॥ ੨ ॥
ਢੋਰ ਜਾਰ ਕੋ ਤ੍ਰਾਸ ਉਪੰਨ” । ਪੁਰ ਨਰ ਉਚਰਹਿ “ਗੁਰ ਧੋਨ ਪੈਨਾ?4
ਸਤਿਜੁਗ ਭਾ ਗੁਰ ਰਾਜ ਮਬਾਰ' । ਤਜੀ ਖੁਫਾਈ ਨਰ ਡਰ ਧਾਰ ॥੩॥
ਸਕਲ ਦੋਸ਼ ਦ੍ਰਾਂਬੇ ਮਹਿ ਕੀਰਤਿ । ਪੁਰਿ ਗ੍ਰਾਮਨਿ ਮਹਿੰ ਭੀ ਬਿੱਸਤੀਰਤਿ।
ਸੁਭਣ ਬ੍ਰਿੰਦ ਸਡਿਗਰ ਢਿਗ ਗਏ । ਸ਼ਸਤ੍ਰਨਿ ਬਿੱਦਯਾਂ ਮਹਿ_ ਨਿ੫-
ਨਏ'॥ ੪॥ ਇਕ ਦਿਨ ਸ਼੍ਰੀ ਸਤਿਗੁਰ ਭਗਵਾਨ । ਲੋ ਨਿਜ ਸੈਗ ਸੁ
ਪੈਂਦੇ ਖਾਨ । ਉਪਬਨ ਮਹਿੰ ਗਮਨੇ ਗੁਨ ਖਾਨੀ । ਦੇਖਤਿ ਸ਼ੋਭ/ ਬ੍ਰਿਛਨਿ
ਖਰੇ ਲੋਹੇ ਦੇ ਤਿੱਖੇ ਬਾਣ । “ਸੋਚੇ ਵਿਚ । “ਬਂਦੂਕਾਂ। "(ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ) ਫਰ ਪੇਦਾ ਹੇਂਯ )
੫ਚਤੂਰ ਹੋਏ ।

ਸਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਂਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੯੫) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੨੫,

ਮਹਾਨੀ ॥ ੫॥ ਮਨਹੁ ਨੀਲ ਘਟਿ" ਇਹ ਉਮਡਾਈ । ਕੌ ਨੀਲੀ ਮਣਿ
ਗਿਰ ਸਮਦਾਈ”। ਅਰਣ ਬਰਣ ਕੇ ਵਲ ਬਿਸਾਲ਼ । ਕਤਹੀ ਪੀੜਿ੧
ਬਿਸਦ“ਕੀ. ਮਾਲਾ ॥੬॥ ਅਨਿਕ ਰੈਗ ਕੀ ਧਾਤਮਨੋ ਹੈ। ਨੀਲੋਂ ਪਰਬਤ
ਇਨਹਿ ਸਨੋ ਹੈ । ਸ਼ੇਰ ਸਮਾਨ ਧਸੇ ਗੁਰੁ ਜਾਈ । ਪਰੀ ਰੈਨ ਜਨੁ ਨੈਨ
ਦਿਸਾਈ" ॥ ੭॥ ਉਡਗਨਿ ਪੁਸ਼੫' ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤਿ ਜਹਾਂ । ਸਤਿਗੁਰ ਚੈਦ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ੇ ਤਹਾਂ।ਮੰਦ ਮੰਦ ਬਿਚਗੰਤ ਹਿਤ ਸੈਲ । ਦੱਖਣ ਢਿਸ਼ ਆਏ ਜਿਤ
ਸੈਲ'?॥ ੮॥ ਗਨ ਮੋਰਨਿ ਕੋ ਸ਼ੋਰ ਸੁਨੀਜੇ । ਪੁਸ਼ਪਨਿ ਸੋਭਾ ਅਧਿਕ
ਜਨੀਜੈ । ਨਿੰਬੂ, ਨਾਰੇਗੀ ਰਸ ਭਰੇ। ਜਾਮਨ"', ਗਨ ਰਸਾਲ ਤਰੁ"ਖਰੇ
॥ ੯॥ ਆਰੂ; ਆਮਰੂਦ,ਕਨਿ"ਲੀਨਿ । ਲਾਗੇ ਦਲ ਫਲ ਝ੍ਕਿਬੋ ਕੀਨਿ।
ਦਾਰਮ”% ਰਾਇਬੇਲ/ਚੈਬੇਲੀ(ਖਿਲੀ ਸੇਵਤੀ ਸ਼ੌਰਭ ਝੇਲੀ"॥੧੦॥ਸੁੰਦਰ
ਸਬਲ ਫਰਸ਼ ਕਰਿਵਾਇਸ । ਬੈਠੇ ਸਤਿਗੁਰੁ ਅਨੰਦ ਉਪਾਇਸਿ । ਗਨ
'ਸੁਭਣਨਿ ਕੋ ਲਗਜੋ ਦਿਵਾਨ । ਬੈਠਯੋ ਕੋ ਨਿਕਟਿ ਸੁ ਪੈਂਦੇ ਖਾਨ॥੧੧॥ਚੌਪਰ
ਹਿਤ ਖੇਲਨਿ ਮੰਗਵਾਯੋ। ਸਨਮੁਖ ਅਪਨੇ ਖਾਨ ਬਿਠਾਯੋ ।ਧਰਿ ਧਰਿ
ਦਾਵ ਪਰਚਬੋ ਕਰੇ'। ਡਲ ਡਾਲਹਿਂ ਨਰਦਨਿ ਕੋ ਚਰੈਂ"॥੧੨॥ਕਿਤਿਕ
ਕਾਲ ਅਸ਼ਟਾਪਦ'"” ਖੇਲਾ । ਜੀਤਹਿੰ ਗੁਰੁ ਡਾਲਨਿ ਕੋ ਮੇਲ।ਇਕ ਉਮ-
ਰਾਵ ਤਬਹਿ ਚਲਿ ਆਯੋ । ਮਿਲਨਿ ਹੇਤ ਕੋ ਮਨ ਲਲਚਾਯੋ ॥ ੧੩ ॥
ਹਿਤ ਮੁਹਿੰਮ" ਕਿਤ ਸ਼ਾਹ ਪਠਾਵਾਂ । ਬਹੁਲਸ਼ ਕਰ ਤਿਹ ਸਾਥ ਪਠਾਵਾ।
ਕਿਸੀ ਗਿਰੇਸ਼ੁਰ" ਪਰ ਚਢਿ ਗਯੋ । ਤਹਾਂ ਜਾਇ ਰਣ ਠਾਨਭਿ ਭਯੋ ॥
੧੪ ॥ਪਰਬਤੋਸ਼'“ਤਬਿ ਕੀਨਿ ਲਰਾਈ।ਖੜਗ ਤੁਫੈਗਨਿ ਮਾਰ ਮਚਾਈ।
ਬ੍ਰਿੰਦ ਤੁਰਕ ਸੈਂਘਾਰ ਭਗਾਏ । ਠਹਿਰਯੋ ਗਯੋ ਨ ਤਾਸ ਉਪਾਏ ॥ ੧੫॥
ਭਾਂਗੇ ਮਾਰਿ ਖਾਇ ਚਲਿ ਆਏ । ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਢਿਗ ਰੋਇ ਸੁਨ'ਏ । ਕੋਪ੍ਕੋ
ਸ਼ਾਹ ਸਨਤਿ ਰਣ ਹਾਰਾ 1 ਬਾਰਿ ਬਾਰਿ ਉਮਰਾਵ ਧਿਕਾਰਾ ॥੨੬॥ “ਬਡੋ
ਨਿਲਾਜ ਲਾਜ ਨਹਿ ਆਵੈ । ਅਬਿ ਮਮ ਸਨਮੁਖ ਖਰੋ ਦਿਸਾਵੈਦੂਰਿ ਹੋਹੁ
“ਨੀਲੀ ਘਣਾ । ₹ਯਾ (ਇਹ) ਸਾਰੇ ਨੀਲੀ ਮਣੀਅਆੰ ਪਹਾੜ ਹਨ । ₹ਲ਼ਾਲ਼ ਹੈਗ ਦੇ । ਪੀਲੇ ।
“ਚਿੱਟੇ । ₹,?ਮਾਨੋ' ਨੀਲ: ਪਰਬਤ ਅਨੇਕ ਹੈਰ। ਦੀਆੰ ਧਾਤੁਆਂ ਸੜੇ ਹੈ । ਦਨੇਤ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨੋ
ਰਾਤ ਪਈ ਦਿੱਸੀ । €ਗੁੱਲਾਂ ਰੂਪੀ ਤਾਰੇ , "ਜਿੱਧਰ ਪਹਾੜ ਸਨ । ੧੧ਜਾਮਨੂੰ । ੧ੇਕੰਬਾਂ ਦੇ

। "ਪੀਲੀ ਦੈਬੇਲੀ, ਪੀਲੀ ਕਨੋਰ ਪਰ ਮੈਸ--ਕਹਣਿਕਾਰ] । "9ਅਨਾਰ। "ਗੁਰੀਧੀ ਦੇ
ਚੀ ਹੈ । "#ਡਲਾਂ ਨੂੰ ਸੁੱਟ ਕੇ ਨਰਦਾਂ ਚਲਾਪਂ ਦੋ ਹਨ । "”ਚਾਂਪੜ । "ਜੋਗ । ੯ਪਹੜੀ ਰਾਜੇ

ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸ਼ੂਰਜ ! ( ੨੮੯੬) ਰਾਸਿ ੬ । ਸੰਨ ੨੫,
ਗੀਦੀ ਰੁ ਗਵਾਰੇ । ਬਿਰਹੁ ਨ ਮੇਰੇ ਨੋੜ ਅਗਾਰੇ॥੧੭।0ਤਖਿ ਕਾਇਰ ਕੌ
ਦਿਯੋ ਨਿਕਾਸਿ । ਰਹਨਿ ਨ ਦਿਯੋ ਆਪਨੇ ਪਾਸ । ਸੋ ਦੁਖ ਪਾਇ ਨਿਕਸਿ
ਇਤਿ ਆਯੋ ।-ਗੁਰੁ ਕੋ ਦੇਖੋਂ-ਜਿਯ ਲਲਚਾਯੋ ॥ ੧੮ ॥ ਗਭ ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ
ਸਿਪਰ ਕੋ ਧਰੇਆਯੋ ਨਿਕਟਿ ਗਰਬ ਉਰ ਭਰੇ । ਗਰਬ ਪ੍ਰਹਾਰੀ ਗੁਰੁ ਨੌ
ਜਾਨ।-ਇਹ ਕਾਇਰ ਅਰੁ ਮਨ ਗਰਬਾਨ'-॥੧੯॥ਜਾਇ ਨਿਕਟਿ ਗੁਰ
ਕੇਰਿ ਖਰੋਵ।ਨਹਿੰ ਪ੍ਰਭੁ ਨੇ ਤਿਸ ਕੀ ਦਿਸ਼ਿ ਜੋਵਾ। ਅਸ਼ਟਾਪਦ" ਖੇਲਨਿ
ਮਹਿ ਧਕਾਨੇ। ਡਲ ਡਾਲਤਿ ਅਰੁ ਨਰਦ ਪਯਾਨੇ” ॥ ੨੦ ॥ ਖਰਜੋ ਰਹਯੋ
ਚਿਤ ਚਹਤਿ ਵਿਸ਼ੇ੧-ਜਬਿ ਸਤਿਗੁਰੁ ਮੇਰੀ ਦਿਸ਼ਿ ਦੇਖੇ' ।ਬਰੌਂ ਸਲਾਮ
ਬੈਠਿ ਹੋਂ ਫੇਰੇ-। ਇਮ ਚਿਤਵਤਿ ਚਿਤ ਬਿਤਿ ਬਹੁ ਬੇਰੇ ॥ ੨੧ ॥ ਖਰੇ
ਪਠਾਨ ਕ੍ਰੋਧ ਬਡ ਜਾਗਾ। ਚਿਤ ਮਹਿੰ ਪੁਨ ਚਿਤਵਨਿ ਇਮ ਲਾਗ।-ਇਕ
ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਪ੍ਰਹਾਰੋਂ ਐਸੇ । ਧਰ ਤੇ ਸਿਰ ਉਤਰਹਿ ਇਸ ਜੈਸੇ॥੨੨॥ ਆਦਰ
ਅਪਰ ਕਰਨਿ ਤੋਂ ਰਹਯੋ। ਨੋੜ੍ਰ ਉਠਾਇ ਨ ਮਮ ਦਿਸ਼ਿ ਲਹਜੋ-ਚਿਤਵਰੋ
ਜਬਿ ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਪ੍ਰਹਾਰਨਿ । ਕਰਜੋ ਖਾਨ ਦਿਸ਼ਿ ਗੁਰੂ ਨਿਹਾਰਨਿ ॥ ੨੩ ॥
ਕਹਜੋ ਤਾਹਿ “ਨਜ ਸੁਭਟ ਕਹਾਵਹੁ” !। ਜਹਾਂ ਪਰਹਿ ਰਣ ਤਹਾਂ
ਪਲਾਵਹੁ' !।ਜਹਾਂ ਖੜਗ਼ ਕੌ ਜੈਗ ਮਚਾਵਨਿ । ਤਹਾਂ ਕਰਹੁ ਨਿਜ ਪੀਠ
ਦਿਖਾਵਨਿ ॥੨੪॥ ਜਹਾਂ ਸ਼ੱਤ ਕੇ ਮਾਰਨਿ ਬਨੈ।ਤਿਸ ਥਲ ਹੋਤਿ ਤ੍ਰਾਸ ਕੇ
ਸਨੈ !। ਉਚਿਤ ਨਿਵਨਿ ਜਹੇ ਵਕਰ ਅਗਾਰੀ।ਤਹਿ ਚਾਹਤਿ ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ
ਪ੍ਰਹਾਰੀ !॥੨੫॥ ਸ਼ੱਤ ਸੈਘਾਰਤਿ ਰਿਸਿ ਕਰਿ ਤੋਹੀ । ਫਕਰ ਬਿਨਾਸਹਿ
ਕ੍ਟੈਬ ਜੁ ਹੋਹੀ । ਰਿਪੂੰ ਇਸ ਲੌਕਹਿ ਸੁਖਨਿ ਬਿਨਾਸੈ। ਫਕਰ ਵ੍ਹੂੰ
ਲੋਕਨਿ ਸੁਖ ਗ੍ਰਾਸੈਂ ॥੨੬॥ ਜਹਾਂ ਬਾਨ ਹੈਕਾਰ ਕਰਨਿ ਕੌਂ । ਤਹਿ ਤੋ
ਕੀਨਿਸਿ ਰਿਦਾ ਡਰਨਿ ਕੋ । ਨਿਰਹੈਕਾਰ ਹੋਨਿ ਬੋ ਜਹਾਂ । ਫਕਰਨਿ
ਆਰੈ ਗੁਰਬਤਿ ਮਹਾਂ ॥ ੨੭ ॥ ਗਹੀ ਹਾਥ ਮਹਿ ਰਹਿ ਤਰਵਾਰ । ਵਕਰ
ਪ੍ਰਾਨ ਕੌ ਦੇਹਿੰ ਨਿਕਾਰ । ਗੁਰ ਘਰ ਮਹਿੰ ਮਾਨੀ ਕੌ ਥਾਂਵ ਨ” । ਨਿਰਮਾਨੀ
ਨਿਤ ਗੁਰੁ ਮਨ ਭਾਵਨਿ? ॥ ੨੮ ॥ ਸੁਨਤਿ ਖਾਨ ਮਨ ਮਹਿ ਬਿਸਮਾਯੋ ।
-ਚਿਤ ਮਹਿ ਚਿਤਵਤਿ ਗੁਰੁ ਲਖ ਪਾਯੋ'-੪ਭਯੋ ਦੀਨ ਉਰ;ਜੋ੦ ਹਾਥ ।
ਕੇ ਪਤ । ਨਰਦੀਂ ਚਲਾਉਂਦੇ ਜਾਣ । ₹ਬਹੁਤ ਦੇਰ ਬੀਤ ਰਾਈ । ਦਆਪਣੇ_ਆਪ ਨੂੰ ਸੂਰਮਾ
ਕਹਾਂਢਦੇ ਹ। “ਓਥੋਂ ਤਾਂ ਏੋੜ਼ ਜਾਂਦੇ ਹੋ । #ਫੇਂਕਕ ਦੋਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸੁਖ ਗ੍ਰਸ ਲੈਂਦੇ ਭਾਵ ਨਾਸ਼
ਕਰ ਦੇਂਦੇ ਹਨ। “ਹੈਕਾਰੀ ਨੂੰ ਥਾਂ ਨਹੀ'। ਜੇ ਮੇਂ ) ਚਿਤ ਵਿਚ ਚਿਤਵਦਾ ਸਾਂ ( ਉਹ ) ਗੁਰੂ
ਜੀ. ਨੇ ਜਾਣ ਲਿਆ ਹੈ। ਰ੍

ਸਰੀ ਗੁਚ ਪੂਤਾਪ ਸੂਚਜ / ( ੨੮੯੭) ਰਾਸਿ ੬ । ਘੱਸੂ ੨੫,

ਪਰਜੋ ਅਗਾਰੀ ਟੇਕਕੋ ਮਾਥ ॥ ੨੯॥ “ਕਰਾਮਾਤ ਸਾਹਿਬ ਤੁਮ ਭਾਰੇ ।
ਸਕਯੋ ਨ ਜਾਨਿ ਰਿਦੇ ਰਿਸ ਧਾਰੇ । ਛਿਮਹੁ ਪ੍ਰਭੂ ! ਤੁਮ ਹੋ ਬਲਦਾਯਕ।
ਮੀਰੀ ਅਰੁ ਪੀਰੀ ਕੋ ਲਾਯਕ॥੩੦॥ ਮਮ ਅਪਰਾਧ ਛਿਮਾ ਕੋ ਧਰੀਅਹਿ।
ਸੇਵਕ ਨਿਜ ਪਗ ਪੰਕਜ ਕਰੀਅਹਿ । ਤਜਹੁ ਅਪਰ ਸਤਿਗੁਰੁ | ਸਭਿ
ਗਿਨਤੀ । ਕਰਹੁ ਨਿਹਾਰਨਿ; ਜੋ ਮਮ ਥਿਨਤੀ ॥ ੩੧॥ ਕੂਲਤਿ ਸਦਾ
ਦਾਸ ਗਨ ਆਏ। ਪੀਰ ਛਿਮਾਂ ਹੈ ਕਰਭਿ ਰਹਂਏ” । ਦੇਖਿ ਦੀਨ ਗੁਰ
ਭਏ ਕ੍ਰਿਪਾਲਾ । ਬੈਠਾਰਜੋ ਸਮੀਪ ਤਿਸ ਕਾਲ਼ਾ ॥੩੨॥ ਨਿਜ ਸਿਖ ਕਰਿਕੈ
ਸਿੱਖਕਾ ਦਈ । “ਫਕਰਨਿ ਆਗੈ ਨਮਤਾਂ ਲਈ" । ਸੈਤਨਿ ਢਿਗ ਗਮਨਹ
ਤਜਿ ਮਾਨ । ਸੇਵਾ ਕਰਹੁ ਹੋਹਿ ਸੁਖਵਾਨ॥ ੩੩॥ ਨਿਤ ਸਤਿਗੁਰ ਕੋ
ਸਿਮਰਨਿ ਕਰੋ । ਗਰਭ ਜੋਨਿ ਮਹਿ ਬਹੁਰਿ ਨ ਪਰੋ? । ਭਯੋ ਸਿੱਖ ਗੁਰੁ ਕੋ
ਤਬਿ ਖਾਨ । ਬਾਜ਼ੀ'ਜੀਤਿ ਉਠੇ ਭਗਵਾਨ ॥੩੪॥ਚਲਿ ਕਰਿ ਨ੍ਜਿ ਡੇਰੇ
ਕਹੁ ਆਏ । ਖਾਨ ਪਾਨ ਤਿਸ ਖਾਨ ਦਿਵਾਏ । ਦਿਨ ਦੋਇਕ ਗੁਰੁ ਕੇ
ਢਿਗ ਰਹਜੋ । ਭਾਉ ਬਿਸਾਲ ਰਿਦੇ ਮਹਿੰ ਲਹਜੋ॥੩੫॥ ਉਸਤਤਿ ੨ ਕਰਤਿ
ਰਹਤਿ ਨਿਸ ਦਿਨ ਮੈਂ । ਗੁਰੁ ਕੇ ਗੁਨ ਗਨ ਚਿਤਵਹਿ ਮਨ ਮੈਂ' । ਬੈਠੋ
ਨਿਕਟਿ ਬਿਲੋਕਿ ਕ੍ਰਿਪਾਲਾ । ਬਿਰਦ ਸੈਭਾਰਿ ਕਹਜੋ ਤਿਸ ਕਾਲਾ ॥੩੬॥
€ਜਾਹੁ ਖਾਨ ! ਅਬਿ ਸਦਨ ਮੜਾਰੀ। ਬਨਹਿੰ ਪ੍ਰਥਮ ਸਮ ਮਨਸਬ ਭਾਰੀ।
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਨਾਨਕ ਬਖਸ਼ਜੋ ਤੋਹਿ । ਸਕਲ ਸਮਾਜ ਤਥਾ ਪੁਨ ਹੋਹਿਂ॥੩੭॥
ਸੁਨਿ ਬਰ ਗੁਰੁ ਕੋ ਹਰਖਯੋ ਖਾਨ। ਬਾਰਿ ਬਾਰਿ ਪਦ ਬੋਦਨ ਠਾਨਿ ।
ਮਾਨਯੋ ਬਚਨ ਭਾਉ ਕੋ ਧਾਰਾ । ਲੋ ਆਇਿਸੁ ਕੋ ਸਦਨ ਸਿਧਾਰਾ॥ ੩੮॥
ਚਾਰਿਕ ਦਿਨ ਘਰ ਬੈਠਜੋ ਰਹਜੋ।ਸ਼ਾਹੁ” ਸਭਾ ਮਹਿੰ ਐਸੇ ਕਹਜੋ/ਸੋ ਉਮ-
ਰਾਵ ਹੁਤੋ ਬਹੁ ਦਿਨ ਕੋ । ਕਹਾਂ ਭਯੋ ਜੇ ਤਯਾਂਗਜੋ ਰਨ ਕੋ ॥੩੯॥ ਕਈ
ਬਾਰਿ ਆਰੈ ਇਹ ਲਰਜੋ । ਕਾਰਜ ਸ਼ਾਹ ਸਦਨ ਕੌ ਕਰਯੋ? । ਪਠੜੋ ਦੂਤ
ਭਿਹ ਨਿਕਟਿ ਹਕਾਰ॥ਪੂਰਬ ਤੇ ਬਿਸਾਲ ਸਤਿਕਾਰਾ॥8੦॥-ਭਯੋ ਅਨਾਂ-
ਦਰ ਇਸ ਕੋ-ਜਾਨ। ਮਨਸਬ ਬਖਸ਼ਯੋ ਤਬਹਿ ਮਹਾਨ॥ ਗੁਰ ਕਰੁਨ' ਤੇ
ਮ੍ਰਿਗ ਭਾ ਸ਼ੇਰ । ਸਿਮਰਨਿ ਕਰਤਾ ਸੈਂਝ ਸੁਬੇਰ ॥ ੪੧॥ ਇਮ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿ-
ਪੁਰਿ ਬਾਸੇ । ਮਨ ਭਾਵਤਿ.ਬਹੁ ਕਰੇ ਬਿਲਾਸੇ। ਕਬਿ ਉਪਬਨ
ਮਹਿ ਦਿਵਸ ਗੁਜ਼ਾਰੈ' । ਕਬਿ ਬਨ ਬਿੱਤਿ ਅਖੇਰ ਸਿਧਾਰੈ' ॥੪੨॥ ਦਿਨ
ਪਤਾ ਲਈ (ਰੱਖੀਂ) ਭਵ ਜਿੰਮ ਧਰੀ ਰੱਖੀਂ । “ਸ਼ਾਹ ਨੇ। “ਹਰਨ ਤੋਂ ਸ਼ੇਰ ਹੇ ਗਿਆ।

_਼ਰੀ ਗੁਰ ਪਰਤਾਪ ਸੂਰਜ। (੨੮੯੮) _____ਰਾਸਿ੬।ਐਸ੨੬.
ਸਾਵਣ ਕੇ ਬਰਖਾ ਹੋਤਿ। ਬਰਣ ਬਰਣ ਕੇ ਜਲਦ ਉਦੋਤਿ'। ਘੋਖਤਿ
ਘਨ ਗਨ ਇਤ ਉਤ ਧਾਵੈਂ । ਧਰਾ ਸਜਲ ਕਰਿ ਅਨੰਦ ਉਪਾਵੈਂ ॥੬੩॥
ਹਰਿਆਵਲ ਅਵਿਨੀ ਪਰ ਹੋਈ । ਇੰਦੁਬਧ੍ਰ ਬਿਚਰਭਿ ਬਿਚ ਜੋਈ ।
ਮਨਹੁ ਸਬਿੰਦੂ ਨੀਲ ਉਢੋਨੀ । ਉਪਰ ਪਹਿਰੀ ਸੁੰਦਰ ਛੋਨੀ" ॥ ੪੪ ॥
ਬਹਜੋ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨਦੀ ਬਹੁ ਨਾਰੇ” । । ਜਿਤ ਕਿਤ ਬਰਖਹਿ ਜਲਧਰ ਧਾਰੇ'।
ਸਤਿਗੁਰੁ ਪੁਰਿ ਕਰਤਾਰ ਬਿਰਾਜੇ।ਜਿਨ ਕੇ ਨਾਮ ਜਪੇ ਅਘ ਭਾਜੇ॥੪੫॥
ਇਿਭਿ ਸਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੁਰਗ ਹ੍ਰਿੰਬੇ ਖਸ਼ਟਮਿ ਰਾਸੇ 'ਖਾਨ' ਪ੍ਰਸੇਗ ਬਰਨਨੈ ਨਾਮ ਪੰਚਛਿੰਸਤੀ ਅਸੂ ॥ ਕ੫॥

੨੬. [ਕਰਤਾਰ ਪੁਰੋਂ ਕੂਚ]।
ਦੋਹਰਾ ॥ ਬਾਰ ਬਾਰ ਬਰ ਬਾਂਚ ਕੌ ਬਾਰਦ ਉਡ ਬ੍ਰਿੰਦ।ਪਿਖਤਿ ਬਹਾਰ
ਉਦਾਰ ਕੋ ਨਿਤ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ॥੧॥ ਚੌਪਈ ॥ ਬਰ ਤਰੁਵਰ ਸਰੁਵੱਰੁ
ਪਰ ਖਰੇ । ਨਿਰਮਲ ਜਲ ਨਵੀਨ ਸੋਂ ਭਰੇ । ਧਰਾ ਤਰਾਵਤਿ ਜਹਿੰਕਹਿੰ
ਪਿਖਿਯਤਿ । ਹਰਿਆਵਲ ਮੁਦ ਦਾਯਕ ਦਿਖਿਯਤਿ ॥ ੨॥ ਕੁਹਕਤਿ
ਕੋਕਿਲਕਾ ਉਪਬਨ ਮੈਂ'।ਤੜਿਤਾਂ ਦਮਕਤਿ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਘਨ ਮੈਂ। ਮਧੁਰ
ਮਧੁਰ ਉਪਜਤਿ ਘਨਘੋਗਠੌਰ ਠੌਰ ਮੋਰਨਿ ਕੇ ਸ਼ੋਰ॥੩॥ _ਇਕ ਦਿਨ
ਸਤਿਗੁਰ ਸਭ! ਸੁਹਾਏ । ਸਿੱਖ ਮਸੈਦ ਸੁਭਟ ਸਮੁਦਾਏ । ਜਥਾ ਸੁਰਨਿ
ਮਹਿ ਇੰਦ੍ਰ ਬਿਰਾਜੈ । ਦੁਤਿ ਕੌ ਦੇਖਿ ਸੁਧਰਮਾ" ਲਾਜੈ ॥੪॥ ਗੁਰੂ ਬਦਨ
ਕੋ ਸਕਲ ਬਿਲੋਕੈ' । ਚਲਨਿ ਅਪਰ ਦਿਸ਼ਿ ਤੇ ਦਿ ਰੋਕੈਂ। ਮ
ਸਭਿ ਕੀ ਦਿਸ਼ਿ ਹੇਰੈਂ। ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਟਾਬਨਿ ਤੇ ਨਿਤ ਪ੍ਰੈਰੈਂ"॥੫॥ਚੈਦ ਬਦਨ
ਤੇ ਸੁਧਾ ਸਮਾਨੀ । ਕਬਿ ਕਬਿ ਕਰਤਿ ਉਚ਼ਾਂਰਨਿ `ਬਾਨੀ। ਕਹਤਿ ਭਏ
€ਪਾਵਸ” ਰੁਤਿ ਨੀਕੀ । ਅਬਿ ਸਰਿਤਾ ਤਟ ਹੁਇ ਰਮਨੀਕੀ"॥੬॥ ਬਹੈ
ਪ੍ਰਵਾਹ ਬੇਗ ਕੇ ਸੈਗ । ਬ੍ਰਿੰਦ ਉਠੰਤਿ ਉਤੈਗ ਤਰੈਗ। ਤਟ ਉਚੇ ਕਰਦਮ
ਨਹਿ ਜੋਇ। ਤਹਾਂ ਅਖੇਰੌਬ੍ਰਤੀ ਭੀ ਹੋਇ॥ ੭॥ ਪਰਖਹੁ ਥਾਨ ਪ੍ਰਥਮ
ਜਿਨਿ ਪਿਥੈ'।ਚਢਹਿੰ ਅਖੇਰ ਬ੍ਰਿਭੀ ਜਿਸ ਬਿਖੈ ਨਦੀ ਬਿਪਾਸਾਂ ਕੋ ਕੋ ਅਸ
ਰੋਗ ਰੈਗ ਦੇ ਬੱਦਲ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । “ਚੀਚ ਵਹੁਟੀਆਂ । ਕਮਠੌਂ (ਲਾਲ) ਬਿੰਦੀਆਂ ਵਾਲੀ
ਨੀਲੀ ਚਾਦਰ ਮੁੰਦਰ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਨੇ ਉਪਰ ਪਹਿਨੀ ਹੈ । ਦਨਾਲਿਅਂ ਦਾ । “ਬੱਦਲ ਦੀਆਂ ਬਾਰਾਂ ।
੬ਵਾਰ ਵਾਰ ਬਹੁੰਤੇ ਬੱਦਲ ਸ਼ਰੋਬਟ ਜਲ ਵਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ।“ਸੂਹਣੇ ਬ੍ਰਿੱਛ ਸਰੋਵਰ ਪਰ ਖੜੇ
ਹਨ (ਜੋ)... "ਕੋਇਲਾਂ ਬਾਗਾਂ' ਵਿਚ ਕੂਕਦੀਆਂ ਹਨ । ੯ਬਿਜਲੀ । "ਦੇਵ ਸਫਾ ।
<੧ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ । "“ਬਰਸਾਤ । "$ਸਹਾਵਣੀ । "ਜੇ ਕਿਸੇ ਲੋ (ਲੋਸਾ ਥਾਂ) ਪਹਿਲ਼ਂ
ਦੇਖਿਆ ਹੋਵੇ (ਤਾਂ ਉਹ ਬਾ) ਪਰਖ ਲਓ । #ਪਾ=-ਸੁ ਨਿਤ ਹੀ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ।

ਸ਼੍ਰ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੮੯੯) ਰਾਸਿ ੬। ਗੰਸੂ ੨੬,
ਤੀਰ । ਬਸਿ ਕਿਤਿਕ ਦਿਨ ਲੈ ਭਟ ਭੀਰ॥੮॥ਤਬਿ ਇਕ 1ਸ੫ ਬੋਲਯੋ
ਕਰ ਬੈਦਿ । “ਮਹਾਰਾਜ ! ਜਿਮ ਚਹਹੁ ਅਨੰਦ । ਤੀਰ ਬਿਪਾਸਾਂ ਕੇ ਸਭਿ
ਗ੍ਰਾਮੂ । ਤਹਾਂ ਦਾਸ ਰਾਵਰਿ ਕੇ ਧਾਮੂ ॥੯॥ ਬਾਘ ਨਾਮ ਕਹੈ' ਤਿਸ ਥਾਨਾ।
ਉੱਚਤ ਆਪ ਕੇ ਜਥਾ ਬਖਾਨਾ। ਕਰਦਮ ਅਲਪ ਹੋਭਿ ਬਲ ਉਚਾਂ ।
ਕਰੋ ਅਖੇਰ ਬ੍ਰਿੱਤ, ਹੈ ਮੂਚਾ' ॥ ੧੦ ॥ ਬਹੈ ਸਮੀਪ ਪ੍ਰਵਾਹ ਬਿਪਾਸਾਂ ।
ਕਰਹ ਬਿਲੋਕਨਿ ਬੈਸਿ ਤਮਾਸ਼ਾ । ਬਿਬਿਧਿ ਬਿਧਿਨ ਕੇ_ ਬਹੁਤ ਬਿਨੋਦ ।
ਬਿਲਸਹੁ ਰ/ਵਰ, ਪਿਖਹੁ ਪਯੋਦ”੧੧॥ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਹੁ ਸੋ ਬਾਨ ਤੁਮਾਰਾਂ ।
ਦਾਸਨਿ ਦਿਹੁ ਦਰਸ਼ਨ ਨਿ ਸਤਾਰਾਸਿਖ ਕੋ ਬਾਕ ਸਕਲ!” ਸੁਨਿ ਲਯੋ।
ਮੋਨ ਰਹੇ, ਨਹਿ ਉੱਤਰ ਦਯੋ ॥ ੧੨॥ ਅਪਰ ਸਿੱਖ ਨੇ ਬਹੁਰ ਬਖਾਨਾ ।
੪ਏਕ ਸਬਾਨ ਭਲੋ ਮੈਂ ਜਾਨਾ । ਮਹਾਂਰਾਜ ਚਾਹਤਿ ਚਿਤ ਜੈਂਸੇ। ਸਕਲ
ਰੀਤਿ ਕਹਿ" ਸੁੰਦਰ ਤੈਸੇ ॥ ੧੩ ॥ ਉਚੋ ਬਹੁ ਨਿਤ ਪੰਕ£ ਬਿਹੀਨਾ। ਤਰੈ
ਬਿਪਾਸਾਂ ਨੀਰ ਨਵੀਨਾ । ਬਸਹਿੰ ਲੋਕ ਥੋਰੇ ਕਰਿ ਮੇਲਾ” । ਗ੍ਰਾਮ ਨਾਮ
ਤਿਸ ਕਹਤਿ ਰੁਹੇਲ ॥੧੪॥ ਕਰਹੁ ਅਖੇਰ ਬ੍੍‌ਿਤ ਮਨ ਭਾਈਬੈਠੇ ਪਿਖਹ
ਨਦੀ ਜਲ ਜਾਈ । ਤਿਹ ਸਮ ਕਰਦਮ ਹੀਨ ਸਬਾਨ । ਤੀਰ ਬਿਪਾਸਾਂ
ਰਚਿਰ ਨ ਆਨ ॥੧੫॥ ਉਚਿਤ ਆਪ ਕੇ ਕਰਹੁ ਬਿਨੋਦ । ਅਵਿਲੋਕਹੁ
ਬਰਖੰਤਿ ਪਯੋਦ” । ਅਪਰ ਸਿੱਖ ਸੁਨਿ ਕਰਿ ਤਬਿ ਕਹਜੋ । “ਨਿਸ਼ਚੈ ਸੁਭ
ਸਬਾਨ ਸੋ ਲਹਮੋ? ॥ ੧੬॥ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਸੁੰਨ ਸਭਿ ਜਾਨ। ਗਮਨ
ਤਹਾਂ ਕੋ ਮਨ ਮਹਿ ਭਾਨਾ'। ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਨਿਕਟਿ ਨਿਹਾਰਾਂ । ਪਰਮ
ਪ੍ਰੇਮ ਤੇ ਬਾਕ ਉਚਾਰਾ॥੧੭॥ “ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਆਪ ਚਲਿ ਜਾਵਹੁ । ਮਿਲਹੁ
ਕਟੈਬ ਮੋਦ ਮਨ ਪਾਂਵਹੁ। ਨਿਜ ਮਾਂਤ' ਅਰੁ ਭ੍ਰਾਤਨਿ ਸੇਗ । ਸੋ ਤੁਵ
ਹੇਰਨਿ ਢਾਹਤਿ ਅੰਗ ॥ ੧੮ ॥ ਫਿਰਨਿ ਵਹਿਰ ਬਰਖਾਂ ਗੁਤ ਮਾਂਹੀ ।
ਬਿਖਮ ਅਹੈ ਸਭਿ ਬਿਧਿ,ਸੁਖ ਨਾਂਹੀ । ਅਰੁ ਤੁਰਕਨਿ ਸੋਂ ਵਧਯੋ ਬਿਖੇਰ।
ਆਇਿ ਪਰਹਿ ਕਿਤ ਜੈਗ ਘਨੇਰਾ॥੧੯॥ ਅਲਪ ਬੈਸ ਯਾਂਤੇ ਸੁਖ ਲੀਜੈ ।
ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਬਾਸ ਕੌ ਕੀਜੈ?। ਪਿਤ ਆਇਸ ਕੋ ਸਿਰ ਪਰ ਧਰਿ ਕੈ।ਹਾਂਥ
ਬੋਦਿ ਬੈਦਨ ਪਦ ਕਰਿ ਕੈ ॥੨੦॥ ਹਯ ੩ਯਾਂਰ ਪਰ ਭਯੋ ਅਰੂਢਸਮੁੜਿ
ਗੁਰੂ ਕੌ ਆਸ਼ੇ ਗੂਢ । ਸੈਗ ਸਊਰ ਇਕਾਦਸ਼ ਕਰੇ । ਪਹੁੰਚਨਿ ਹਿਤ
੧(੪ੰ) ਉੱਚਾ ਹੈ । “ਬੱਦਲ । <ਮੁਕਤੀ (ਦਾਤਾ) ਦਰਸ਼ਨ । “ਸਿੱਖ ਦੀ ਸਾਰੀ ਗਲ । “ਸਫ਼ ਤਰ੍ਹਾਂ
ਨਾਲ਼ । #ਚਿੱਕੜ । “ਮਿਲ ਕਰਕੇ। 'ਜ਼ਾ ਗਿਆ ।

ਸਰ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੯੦੦) ਰਾਸਿ ੬। ਅੱਸੂ ੨੬.

ਤੂਰਨ ਮਗ ਪਰੇ॥ ੨੧ ॥ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ੇ ਜਾਈ । ਗੁਰ ਦਿਸ਼ਿ ਕੀ
ਸੁਧਿ ਸਕਲ ਸੁਨਾਈ । ਕ੍ਰਾਤਨਿ ਸਾਥ ਖੇਲਿਬੋ ਕਰੇ । ਮਨ ਭਾਵਤਿ ਸੁਖ
ਕੋ ਨਿਤ ਧਰੇ॥ ੨੨॥ ਸ਼ੀ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਭੇ ਤਬਿ ਤਯਾਰ । ਹੇਰਨਿ ਤੀਰ
ਬਿਪਾਸਾ ਬਰਿ । ਬਜਵਾਇਸਿ ਤਬਿ ਕ੍ਰਚ ਨਗਾਰ'। ਭਯੋ ਸਨੱਧਬੱਧ ਦਲ
ਸਾਰਾ॥੨੩॥ ਕਿਤਿਕਨਿ ਛੋਰੇ ਤੁਪਕ ਤੜਾਕੇ । ਸੁਨੇ ਦੂਰ ਲਗਿ ਸ਼ਬਦ
ਸੁ ਜਾਂਕੇ । ਤਿਸ ਛਿਨ ਗੁਰੁ ਵਿਗ ਪੈਂਦੇ ਖਾਨ। ਆਯੋ ਨਿਜ ਘਰ ਤੇ ਸੁਧਿ
ਜਾਨ ॥ ੨੪॥ ਤਿਸ ਕੋ ` ਦੇਖਤਿ ਪ੍ਰਭੂ ਬਿਚਾਰਾ ।-ਇਸ ਮੂਰਖ ਕੇ ਉਰ
ਹੈਕਾਰਾ । “ਮਮ ਕੁਜ ਅਲੰਬ ਬਿਜੈ ਗੁਰ ਲੋਤਿ । ਸ਼ੱਤਨਿ ਬ੍ਰਿੰਦ ਹੜੀ ਰਣ
ਬ੩?॥ ੨੫॥ ਅਬਿ ਤਹਿੰ ਜੋਗ ਪਰਹਿਗੀ ਭਾਰੀ । ਜੇ ਕਰਿ ਹੁਇ ਹੈ ਸੈਗ
ਹਮਾਂਰੀ । ਬਹੁਤ ਗਰਬ ਕੋ ਧਰਿ ਹੈ ਵੇਰੇ । ਗੁਰੁ ਕੀ ਜੀਡਿ ਭਈ ਬਲ
ਮੇਰੋ? ੨੬ ॥ ਯਾਂਤੇ ਇਸ ਬਿਨ ਅਬਿ ਕੇ ਲਰੀਯਹਿ । ਬਿਜੈ ਲੋਹਿੰ ਗਨ
ਤੁਰਕਨਿ ਹਰੈਯਹਿ-।ਇਮ ਬਿਚਾਰਿ ਗੁਰ ਬਾਕ ਬਖਾਨਾ । “ਪੈਂਦੇ ਖਾਨ
ਰਹਹੁ ਘਰ ਥਾਨਾ ॥ ੨੭ ॥ ਅਬਿ ਹੂੰ ਤੇਰੋ ਭਯੋ ਨਿਕਾਹ । ਬਸਹੁ ਆਪ
ਬੀਵੀ ਕੇ ਪਾਹ । ਹਮ ਹੇਰਹਿਂ ਹਰਿ" ਤੀਰ ਬਿਪਾਸਾ । ਬਰਖਤਿ ਬਦਰਾ
ਅਧਿਕ ਚੁਮਾਸ' ॥ ੨੮॥ ਕੇਤਿਕ ਦਿਨ ਹਮ ਤਹਾਂ ਬਿਤਾਵੈਂ । ਬਿਨ
ਕਰਦਮ ਸੋ ਥਾਨ ਬਤਾਵੈਂ'(ਪਰੇ ਕਾਰ ਤੋਂ ਲੋਹਿ ਬੁਲਾਈ।ਤਬਿ ਲੌ ਸਦਨ
ਬਸਹੁ ਸੁਖ ਪਾਈ” ॥੨੯॥ ਹਾਥ ਜੋਰਿ ਕਹਿ ਪੈਂਦੇ ਖਾਨ । “ਮੈਂ ਕਿਮ ਬਸਹੁੰ
ਅਪਨ ਘਰ ਥਾਨ । ਸ਼ਾਹੁਜਹਾਂ ਕੇ ਸੈਗ ਬਿਗਾਰ । ਭਯੋ ਅਧਿਕ ਲਸ਼ਕਰ
ਕੋ ਮਾਰਿ ॥੩੦॥ ਔਚਕ ਪਰਹਿ ਜਿ ਆਨਿ ਲਰਾਈ । ਪਠਹਿ ਸ਼ਾਹੁ ਸੈਨਾਂ
ਸਮੂਦਾਈ । ਪਹੁੰਚਯੋ ਜਾਇ ਨ ਮੋ ਤੇ ਤਬੈ।ਕਿਮ ਸਤਿਗੁਰ ਤਜਿ ਗਮਨਹੁੰ
ਅਥੈ ?॥ ੩੧॥ ਜੇ ਮੈਂ ਕਾਜ ਨ ਆਇ ਤੁਮਾਰੇ। ਸਕਲ ਜਗਤ ਹੀ ਦੇਖਿ
ਧਿਕਾਂਰੇ । ਦੀਰਘ ਮੁਰਸ਼ਿਦ',ਪਿਤਾਹਖੁਦਾਇ । ਤੁਮਹੀ ਹੋ ਮੇਰੇ ਸੁਖਦਾਇ
॥੩੨॥ਮੋਕਹੁ ਉਚਿਤ ਨ ਛੋਰੋ' ਸਾਥ । ਰਣ ਕੌ ਸਮਾਂ । ਲਖਹੁ ਗੁਰਨਾਬ[ਮ
ਪੁਨ ਸੁਨਿ ਕਰਿ ਤਿਹ ਕਹਜੋ ਕ੍ਰਿਪਾਲ । ਜਜੋ' ਤੂੰ ਕਹੈ ਅਹੈ ਸੋ ਢਾਲਿ ॥
੩੩ ॥ ਤਉ ਪ੍ਰਸੈਨ ਹੋਇ ਹਮ ਕਹਜੋ। ਬਸਨ ਸਮਾਂ ਤੁਵ ਘਰ ਕੋ ਲਹਨੋ।
ਰਰੋ ਚੁਮਾਸਾ ਬਨਿਤ' ਤੀਰ । ਪੁਨ ਹਮ ਸ਼ੋ ਮਿਲੀਅਹਿ ਬਡਿ ਬੀਗ॥੩੪॥
ਕ3' ਸੈਕਤਿ ਚਿਤ, ਬਸਹੁ ਅਵਾਸ । ਅਹੈ' ਸਦਾ ਤੁ ਹਮਰੇ ਪਾਸ । ਮਾਨਿ
"ਜਲ । "ਬੱਦਲ । "ਦੱਸਦੇ ਹਨ । "ਵੜੇ ਗੂਚੂ ।

ਰੀ ਗੁਰ ਪੁਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੯੦੧) ਰਾਸਿ ੬। ਅੰਸੂ ੨੬. _'
ਬਾਕ ਨਹਿ ਵੇਰ ਕਰੀਜੈ । ਕਰਹਿ ਹਕਾਰਨਿ ਆਨਿ ਮਿਲੀਜੈ” ॥ ੩੫ ॥
ਹਾਬ ਜੋਰਿ;ਪੁਨ ਬੋਲਯੋ ਨਾਹਨ । ਤਉ ਸੁ ਬਿਛੁਰਨਿ ਕੀ ਚਿਤ ਚਾਂਹ ਨ।
ਸਿਰ ਪਰ ਆਇਸੁ ਗੁਰ ਕੀ ਧਾਰੀ । ਰਹੋ ਜਬਹਿ: ਪ੍ਰਭੁ ਸੀਖ ਉਚਾਰੀ॥
੩੬॥ “ਹੋਹੁ ਨ ਪਰ ਤਿਯ ਸੋਂ ਬਿਭੁਚਾਰੀ।ਰਿਦੇ ਘੁਤ ਧਾਰਹੁ ਨਿਜ ਨਾਰੀ।
ਦਯਾ ਧਰਹੁ ਦਿਹੁ ਦੀਨਨਿ" ਦਾਨ । ਕਿਹ ਕੋ ਦੁਖ ਨਹਿੰ ਦੇਹੁ ਸੁਜਾਨ !
॥ ੩੭॥ ਪਰ ਤਿਯ ਕੌ ਸਨਮੁਖ ਨ ਲਿਆਵਹੁ । ਸ਼ੱਤ੍ਨ ਸੋਂ _ਨਹਹਿਂ ਪੀ:੭
ਦਿਖਾਵਹੁ। ਨਿਤ ਖ਼ੁਦਾਇ ਸਿਮਰਹੁ ਸੁਖ ਪਾਵਹੁ । ਪੂਤੁੰਭਾਣਾਂ ਪਿਖਿਅਨੰਦ
ਉਪਾਵਹੁ!॥ ੩੮॥ ਕਰਿ ਪਦ ਬੈਦਨ ਬੋਲਯੋ ਪੈਂਦਾ । “ਨਹਿ ਸੇ ਤ੍ਰਾਸ
ਧਰਹੁੰ ਰਿ੫ ਕੈੱਦਾ” । ਰਾਵਰਿ ਕੇ ਪ੍ਰਤਾਪ ਕਰਿ ਮੋਹੀ। ਸਰਬ ਭਾਂਡਿ ਕੋ
ਆਨੰਦ ਹੋਹੀ? ॥ ੩੯ ॥ ਗਯੋ ਆਪਨੇ ਸਦਨ ਮਝਾਰ । ਬਿਬਿਧਿ ਬਿਲਾਸ
ਕਰੇ ਮਿਲਿ ਵਾਰਾ। ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਚਵੇ ਤੁਰੈਗ। ਦੁੰਦਭਿ ਬਜਯੋ ਅਧਿਕ
ਧੁਨਿ ਮੈਗ ॥ ੪੦ ॥ ਮਨਹੁੰ ਬਿਦਤਿ ਹੀ ਬਿਜੈ ਬਤਵੈ। ਹਨੇ ਚੋਬ ਇਮ
ਸ਼ਬਦ ਉਠ/ਵੈ । ਸੁਭਟ ਅਰੂਢ ਹਯਨਿ ਪਰ ਭਏ । ਕਸੀ ਤੁਵੈਗ ਤਯਾਰ
ਕਰਿ ਲਏ॥ ੪੧ ॥ ਸਤਿਗੁਰੁ ਪ੍ਰੇਰਤਿ ਚਲਜੋ ਤੁਰੈਗ । ਜਨੁ ਗਮਨਤਿ
ਉਠਿ ਰੀਗ ਤਰੈਗ । ਸਾਵਣ ਦੁਤੀ ਦਿਵਸ ਸੁਰ ਗੁਰੂ” । ਏਕ ਮਾਸਾਬਸਿ
ਗਮਨੇ ਗੁਰੂ ॥੪੨॥ ਸ਼੍ਰੀ ਕਰਤਾਰ ਪੁਰਾ ਤਜ ਚਾਲੋ । ਤੁਰਕ ਬਿਨਾਸਨ
ਜ਼ਹਿਤਿ ਬਿਸਾਲੇ । ਆਗੈ ਮਿਲੋ ਸ਼ਗੁਨ ਸ਼ੁਭ ਹੋਤਿ।ਰਿਪੁ ਨਾਸ਼ਨਿ ਗੁਰ ਬਿਜੈ
ਉਦੋਤਿ" ॥ ੪੩॥ ਮਿਲੀ ਜੋਖਤਾਂ' ਬਾਲਕ ਗੋਦ । ਹੁਝੀ ਸੁਹਾਗਨ ਸਹਤ
ਪ੍ਰਮੋਦ । ਸੁਰਭੀ ਬਤਸ ਚੁੰਘਾਵਤਿ£ ਠਾਂਢੀ । ਚਾਂਟਤਿ ਰਿਦੇ ਪ੍ਰੀਤਿ ਬਹੁ
ਬਾਵੀ ॥੪੪॥ ਮੁੰਦਰ ਗੌਨ ਪੌਨ ਤਬਿ ਕੀਨਿ” । ਮ੍ਰਿਗਨ ਸੁ ਮਾਲ ਵਾਹਿਨੋ
ਲੀਨਿ'। ਮ੍ਿਦਲ ਸ਼ਬਦ ਕੋ ਕਰਹਿ ਬਿਹੈਗ। ਜੇ ਸ਼ੁਭਿ ਹੋਤਿ ਭਏ ਸੁਖ
ਅੰਗ ॥੪੫॥ ਦੌਦਭਿ ਬਾਜਤਿ ਮਾਰਗ ਚਾਲੇ । ਮਿਲਹਿ ਗ੍ਰਾਮ ਕੇ ਮਾਨਵ
ਜਾਲੇ। ਅਰਪਹਿ ਭੇਟ ਧਾਇ ਕਰਿ ਆਗੇ ।ਪਦ ਅਰਬਿੰਦ ਛੁਵੈਂ ਬਛ-
ਭਾਗੇ ॥੪੬॥ ਹੇਰਿ ਹੇਰਿ ਸੁਧਿ ਸਭਿਨਿ ਸੁਨਾਵੈਂ। ਬਡੋ ਲਾਭ ਲਖਿ ਦੌਰਤਿ
ਆਵੈ । ਖੁਸ਼ੀ ਕਰਤਿ ਗਮਨੰਤਿ ਕ੍ਰਿਪਾਲਾਂ । ਉਲੰਘੀ ਇਸ ਬਿਧਿ ਪੰਥ
“ਦੀਨਾਂ ਨੂੰ । “ਕਿਮ ਵੇਰੀ ਦਾ । “ਵੀਰਵਾਰ । ੧(ਜੇ ਸ਼ਗੁਨ) ਵੋਰੀ% ਨੂੰ ਨਾਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੇ
ਗਰ ਜੀ ਦੀ ਬਿਜੈ ਦੇ ਸੂਚਕ ਹਨ । “ਇਸਤ੍ਰੀ । ੬ਗਊ ਵੱਛਾ ਢੁਘਾਉਂਦੀ । “ਤਦੋਂ ਸੁਹਾਵਣ।
ਥਾਉ ਚਲ ਪਈ । “ਹਰਨਾਂ ਦੀ ਕਤਾਰ ਨੇ ਸੱਜਾ ਪਾਸਾ ਲਿਆਂ!

ਸ਼੍ਰੀ ਗਰ ਪੂਤਅ ਸੂਰਜ । ( ੨੯੦੨) ਰਾਸਿ ੬ । ਮਧੂ ੨੭,

ਬਿਸਾਲਾ ॥ ੪੭॥
ਖਸ਼ਟ ਬਿੱਸਤੀ ਅਸੂ ॥ >੬॥

ਇਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਕ੍ਰੰਥੇ ਖਸ਼ਟਮਿ ਰਾ “ਸ਼! ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਥਾਨ' ੫? ਗੇ _ਬਰਨਨੇ ਨਾਮ

-੨੭, [ਘੇਰੜ (ਭਗਵਾਨ ਦਾਸ)] ।
ਦੋਹਰਾ । ਨਦੀ ਬਿਪਾਸਾ ਤੀਰ ਪਰ ਬਿਰੈਂ ਗ਼ਰੀਬ ਨਿਵਾਜ । ਚਲਤਿ ਪ੍ਰਵਾਹ
ਸਬੇਗ ਜਲ ਖਰੇ ਦੇਖਿਬੇ ਕਾਜ ॥ ₹॥ ਚੌਪਈ ॥ ਦੇਸ਼ ਜੁ ਦ੍ਰਾਬੇ ਕੋ ਤਣ
ਨੀਵਾ”। ਮੱਦ ਦੇਸ ਤਣ ਉਚੋ ਥੀਵ”। ਕਰਤਿ ਬਿਭਾਗਾਪ੍ਰਵਾਹ ਚਲੌਤਾ ।
ਦਹ ਦਿਸ਼ਿ ਤਟ ਦੌਰੇ ਦੇਸ਼ ਕਰੰਤ#॥ ੨॥ ਤੀਰ ਪਾਰ ਕੋ ਉਚੇ ਹੇਰੇ
ਕੋਵਟ“ ਆਵਾ ਤਰ ਤਿਸ ਬੋਰੇ । ਨੋਕਾ ਗਨ ਕੌ ਤੂਰਨ ਲਯਾਏ । ਹਾਥ
ਬੈਦਿ ਬਹੁ ਬਿਨੌ ਅਲਾਏ ॥ ੩॥ ਚੰਢ ਤਰਨੀ ਪਰ ਪਾਰਿ ਪਰੇ ਹੈਂ । ਤਫ
ਉਚੇ ਪਰ ਜਾਇ ਖਰੇ ਹੈ।ਅਪਰ ਸੁਭਣ ਜੇ ਹੈ' ਸਮੁਦਾਇ । ਕਰੇ ਪਾਰ ਸਭਿ
ਤਰੀ ਚਢਾਇ ॥੪ ॥ ਹਯ ਆਰੋਹ ਗੁਰੂ ਤਹਿਂ ਵਿਹੇ । ਚਹੁ ਦਿਸ਼ਿ ਤੇ ਬਲ
ਦੇਖਨ ਕਰੇ । ਸਲਿਤਾ ਤਟ ੫ਰ ਉਚੋਂ ਥੇਹ । ਬੈਠੇ ਬਹੁ ਬਹਾਰ ਕੋ ਦੇਹਿ”
॥੫॥ ਇਕ ਦਿਸ਼ਿ ਬਸਹਿੰ ਲੋਕ ਕੁਛ ਥੋਰੇ । ਅਪਰ ਥੇਹ ਸੂੰਠੋ ਤ੍ਰੋ ਓਰੇ ।
ਪੁਰਿ ਕੇ ਬਸਨਿ ਉਚਿਤ ਲਖਿ ਬਾਨਾ । ਰਿਦੇ ਮਨੋਰਥ ਏਵ ਉਠਾਨ॥੬॥
ਡੇਰਾ ਤਿਸੀ ਥੇਹ ਪਰ ਕੀਨੋ। ਪਿਖਤਿ ਬਿਪਾਸਾ ਜਲ ਸ਼ੁਭ ਚੀਨੋ। ਉਤਰਜਯੋ
ਦਲ ਸਭ ਗੁਰ ਕੋ ਆਇ। ਜਹਿ ਕਹਿ ਤੰਬੂ ਦਿਏ ਲਗਾਇ॥ ੭॥ ਸੁਧਿ
ਪਾਈ ਨਰ ਜੇ ਸਭਿ ਗ੍ਰਾਮੂ। ਆਇ ਦਰਸ ਕੀਨਸਿ ਅਭਿਰਾਮੂ । ਦੇਖਿ
ਦੇਖਿ ਗਮਨੇ ਨਿਜ ਧਾਂਮੂ । ਤਹਾਂ ਬਸਤਿ ਇਕ ਘੇਰੜ ਨਾਮੂ ॥੮॥ ਥੇਹੁ
ਮਾਲਕੀ ਧਾਰਤਿ ਸੋਊ”ੈਂ।ਤਿਸੀ ਕੀ ਆਗਜਾ ਮਹਿੰ ਸਭਿ ਕੋਉ। ਸੁਨੀ ਕਾਨ
ਮਹਿ ਸੁਧਿ ਗੁਰ ਆਏ । ਊਚੇ ਥਲ ਡੇਰੇ ਸਭਿ ਪਾਏ॥੯॥ਮੈਸੈਂ ਭਯੋ ਥਿਸਲ
ਰਿਦੇ ।ਤਹ ।-ਬਲਿ ਕੀ ਬਾਤ ਕਰਤਿ ਅਤਿਸ਼ੈ ਇਹ' । ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂ
ਤੇ ਤ੍ਰਾਸ ਨ ਧਾਰਾਂ । ਲਰ ਕਰਿ ਲਸ਼ਕਰ ਰਣ ਮਹਿ ਮਾਰ/॥ ੧੦॥ ਇਹਾਂ
ਨ ਕਰੇ ਕਛੁਕ ਉਤਪਾਤਾ । ਆਯੋ ਕੌਨ ਕਾਜ ਕਯਾ ਜਾਤਾਂ-। ਏਵ
ਬਿਚਾਰਤਿ ਮੂਰਖ ਆਵਾ । ਜਿਸ ਕੋ ਕਾਲ ਹੋਨਿ ਨਿਯਰਾਵਾ॥ ੧੧॥ ਆਰੀ
" ਦਵਾਬੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪਾਸੇ ਦਾ ਕੌਢਾ ਨੀਵਾਂ (ਵੇਸ ਹਾ) ਸੀ। ੨੩ ਮੇਦਰ ਦਜ਼ ਦੇ ਪਲੇ ਦ ਨੋਢ
ਉੱਚਾ ਸੀ, ਭਾਵ ਬਾਰੀ ਦੁਆਬੇ ਦਾ ਪਾਸਾ ਹੈ । ੧ਦੇ ਹਿੱਸੇ। ਓ(ਦਰਯਾ) ਦੋਹਾਂ ਪਸੰਸਆਂ ਦੇ ਦੋ
ਕੈਢਿਆੰ ਨੂੰ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ । “ਪਾਰਲ। ਕੰਢਾ ਉੱਚਾ ਦੇਖਕੇ । #ਮਲਾਹ । ”ਅਨੰਦ ਦੇ ਦਾ
ਹੈ । "ਦੇਰਸਵਰੀ ਦੀ ਗਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ੦ ਭਾਵ ਗੁਰੂ ਜੀ । ੯ਕੀ ਜਾਣੀਏ ।

₹ ਇਤਿਹਾਸ ਗੁ: ਖਾਂ: ਨੇ ਇਹ ਚੈਦੂ ਈ ਮਾਲ ਪਾਤਛਾਹ ਵਲੋਂ ਜ਼ਬਤ ਹੋਕੇ ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਨੂੰ
ਸਮਰਪਨ ਹੋਈ ਲਿਖੀ ਹੈ, ਘੇਰੜ ਇਲਾਕੇ ਦਾ ਮਾਲਗੁਜ਼ਾਰ ਸੀ । 1ਪ੪-ਗਹਿ ਜਾਰਾਂ।

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਭਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੯੦੩) ਰਾਸਿ ੬। ਲੰਸੂ ੨7.
ਗੁਰ ਢਿਗ ਲਗਜੋ ਦਿਵਾਨ । ਬੈਠੇ ਸੁਭਟ ਬਿਰੇ ਸਵਧਾਨ । ਘੋਰੜ ਉਰ
ਗਰਬਤਿ ਚਲਿ ਆਯੋ । ਜਰਜੋ ਹੇਰਿ ਮੂਰਖ ਦੁਖ ਪਾਯੋ।੧੨॥ਆਛੀ ਰੀਤਿ
ਨ ਬੈਦਨ 3 ਕੀਨੀ । ਨਹੀਂ ਉਪਾਇਨ ਆਗੇ ਦੀਨੀ । ਬੁਝਨ ਲਗਮੋ ਸੁ
“ਕਾਰਜ ਕੌਨ ਊ। ਨਿਕਸੇ ਬਰਖ' ਮਹਿੰ ਤਜਿ ਭੌਨ? ॥੧੩॥ ਗੁਰੂ ਕਹਜੋ
“ਬਲ ਉਚ ਨਿਹਾਰਾ । ਤਰੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨਦੀ ਜਲ ਭਾਰਾ । ਕੇਤਿਕ ਦਿਨ
ਠਹਿਰਹਿ ਇਸ ਥਾਨ । ਖੇਲਹਿੰ ਬ੍ਰਿਤੀ ਅਖੇਰ ਮਹਾਨ ॥੧੪॥ ਬਿਨ ਕਰ-
ਦਮ ਅਵਿਨੀ ਤਲ ਜਾਨਾਂ । ਵਿਸ ਕਾਰਨ ਹਮ ਆਵਨ ਠਾਨਾ? । ਸੁਨਿ
ਬੁਨਸਜੋ ਮਨ ਬੱਕ੍ ਬਖਾਨੇ" । “ਭਲੇ ਅਖੇਰ ਬ੍ਰਿੱਤਿ ਕੋ ਠਾਨੇ ॥੧੫॥ ਹ੍ਤਿ
ਸ਼ਿਕਾਰ ਕੇ ਲੀਨਸਿ ਬਾਜ” । ਕਿਤਿਕ ਬਿਗਾਰੇ ਅਪਨੇ ਕਾਜ। ਸ਼ਾਹ ਸੈਗ
ਬਾਂਧਕੋ ਬਡ ਬੈਰ । ਬਹੁਰਿ ਕਹਾਂ ਬਾਂਛਤਿ ਹੈ ਖੈਰ॥੧੬॥ ਸਦਨ ਉਜਾਰ
ਸੁਧਾਸਰ ਆਏ । ਅਜਹ ਨ ਤਯਾਂਗੇ ਸਹਜਿ ਸੁਭਾਏ” । ਠੋਕਰ ਲਾਗਹਿ
ਸਮੁੜਹਿਂ ਸਕਾਨੇ' । ਹਾਨ ਲਾਭ ਕੌ ਸਕਲ ਪਛਾਨੋ॥੧੭॥ਬਡੇ ਗੁਰੂ ਜਥਿ
ਭਏ ਅਗਾਰੀ । ਸੈਤ ਸਰੂਪ ਪਰਮ ਉਪਕਾਂਰੀ । ਸ਼ਾਹੁ ਆਦਿ ਖਿਲਕਤ
ਸਭਿ ਆਵੈਂ । ਨਿਭਪ੍ਰਤਿ ਜਿਨ ਕੋ ਸੀਸ ਛ੍ਕਾਵੈਂ ॥ ੧੮॥ ਤੁਮ ਨੇ ਰੀਤਿ
ਨਵੀਨ ਚਲਾਈ । ਸ਼ਸਤ੍‌ ਬੋਧਿ ਕਰਿ ਧੂਮ” ਉਠਾਈ । ਨੀਕੀ ਬਾਤ ਨਹੀਂ
ਉਤਪਾਤਿ“"। ਕਰਤਿ ਵਿਰਤਿ ਲੌਕਨਿ ਕੋ ਘਾਤ” ॥੧੯॥ ਗੁਰੁ ਕਹਯੋ
€ਹਮ ਅਪਨਿ ਬਿਗਾਰਾ । ਤੈ ਕਯੋਂ ਉਰ ਮਰਿ ਸੈਕਣ ਧਾਰਾਂ । ਬਿਗਰੇ
ਕਾਰਜ ਹਮ ਦੁਖ ਹੋਇ । ਪਰਯੋ ਤੋਹਿ ਸਮ ਕੇ ਸਿਰ ਸਸੋਇ£ਊ॥੨੦॥ਜੇ ਜੇ
ਨਿੰਦਕ ਅਹੈ' ਹਮਾਰੇ । ਦਿਨਪ੍ਰਤਿ ਦੁਖ ਬਿਸਾਲ ਤਨ ਧਾਰੇ।ਗੁਰੁ ਘਰ; ਕੋ
ਨਿਤ ਸੁਧਰਹਿ ਕਾਜਤਰਕਨਿ ਛੀਨ ਲੋਹਿੰਗੇ ਰਾਜ॥॥੨੧॥ ਗੁਰ ਕੋ ਤੌਰ
ਹੋਰਿ ਬਿਧਿ ਔਰਿ । ਉਠਿ ਗਮਨਯੋ ਪਹੁੰਚਯੋ ਨਿਜ ਠੌਰਿ । ਖਾਨ ਪਾਨ
ਸਤਗੁਰ ਕਰਿਵਾਏ । ਸੁਭਟਨਿ ਸਹਤ ਅਚੇ ਮਨ ਭਾਏ ॥ ੨੨ ॥ ਬਿਧੀ-
ਚੋਦ ਸੇਂ ਬੂਝਨਿ ਕਰਯੋ । “ਹਮ ਨੀਕੋ ਇਹ ਥਾਨ ਨਿਹਰਜੋ।ਤੀਰ ਬਿਪਾਸਾਂ
ਨਗਰ ਬਸਾਵੈਂ । ਸਦਾ ਚੁਮਾਸਾ ।ਇਹਾਂ ਬਿਤਾਵੈਂ । ੨੩॥ ਹਾਥ ਜੋਰਿ ਤਿਹ
ਸੁਨਤਿ ਬਖਾਨਾ । “ਸ਼੍ਰੀ ਜਗ ਗੁਰ ਤੁਮਰੇ ਸਭਿ ਥਾਨਾਂ । ਹੁਇ ਪ੍ਰਸੈਨਤਾ
ਰਾਵਰ ਕੇਰੀ । ਪਰਾਠਬਧ ਤਹਿ ਨਰਨ ਘਨੇਰੀ? ॥ ੨੪॥ ਸ਼੍ਰੀ ਮੁਖ ਕਹਜੋ

“ਮਨ ਦੇ ਟਢੇ ਨੇ ਕਹਿਆ । (ਅ) ਮਨ ਵਿਚ ਗੁਸੇ ਹੋਇਆ ਤੇ ਟੇਢਾ ਬੇਲਿਆ । “(ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ)
ਬਾਜ਼ । ਆਪਣਾ ਮੁੱਢਲਾ £ੁਭਾਉ । “ਕੌਲਾਂ । “ਉਪੱਦ੍ਵ (ਉਠੌਣ) ਦੀ । ਤੇਰੇ ਵਰਗੇ ਦੇ ਸਿਰ
ਕੀ ਉਹ ਕਸ਼ਫ ਪੈ ਗਿ% ਹੈ ?

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਭਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੯੦੪) ਰਸਿ ੬। ਸੱਜ ੨੭,

“ਦੇਰ ਨਹਿੰ ਕਾਈ । ਹੋਤਿ ਪ੍ਰਾੜਿ ਦਿਹ ਟੱਕ ਲਗਾਈ । ਬਹ ਨਰ ਕਰਹਿੰ
'ਸ਼ੀਘ ਹੁਇ ਜਾਇ। ਪ੍ਰਿਥਮ ਕੋਟ" ਕੋ ਦਿਹ ਚਿਨਵਾਇ?॥ ੨੫॥ ਇਮ
ਮਸਲਤ ਕਰਿ ਨਿਸ ਮਹਿ ਸੋ? । ਜਾਗਤਿ ਭਏ ਸਮੋ ਨਿਜ ਜੋਏ। ਸੋਚ
ਸ਼ਨਾਨ ਧੜਾਨ ਪਠਿ ਬਾਨੀਦਿਨਕਰ ਉਦਜੋ ਤਿਮਰ ਗਨ ਹਾਨੀ॥੨੬॥
ਕਿਤਕਿ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਮੰਗਾਂਯਹੁ ਪਾਸ । ਖਰੇ ਹੋਇ ਠਾਨੀ ਅਰਦਾਸਿ । “ਸਹੀ
ਨਾਨਕ; ਸ਼ੀ ਅੰਗਦ ਗੁਰੁ । ਸ਼੍ਰੀ ਗਰ ਅਮਰ ਕਾਮਨਾ ਪੁਰੁ ॥੨੭॥ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ
ਰਾਮਦਾਸ ਸੁਖਰਾਸ । ਸ੍ਰੀ ਅਰਜਨ ਸਿਖ ਪੁਰਵਤਿ ਆਸ । ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿ
ਗੋਵਿੰਦ ਜੀ ਇਸ ਥਾਂਨਾਂ । ਚਹਤਿ ਬਸਾਯਹੁ ਨਗਰ ਮਹਾਨਾ ॥੨੮॥ਅੰਗ

ਗਿ ਨਿਤ ਬਨਹੁ ਸਹਾਇਕ । ਸਰਬ ਕਲਾ ਸਮਰਥ ਸੁਖਦਾਇਕ ।
ਕ੍ਰਿਪਾ ਆਪ ਕੀ ਕਾਰਜ ਸਾਰੇ । ਦਾਸਨ ਪਾਸ ਸਦਾ ਰਖਵਾਰੇ?॥ ੨੯॥
ਇਮ ਕਹਿ ਸਭਿਹਿਨਿ ਸੀਸ ਨਿਵਾਯੋ । ਫੇਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਝਹਾਂ ਬਰਤਾਯੋ ।
ਦਰੰਦਭਿ ਚੋਬ ਓਜ ਤੇ ਹਨੀ । ਬਿਜੈ ਸਨੀ” ਉਪਜੀ ਧੁਨਿ ਘਨੀ ॥ ੩੦ ॥
ਟੱਕ ਆਪ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਲਗਾਯੋ । ਨਗਰ ਕੋਟ ਕੀਜਹਿ? ਫੁਰਮਾਯੋ । ਬ੍ਰਿੰਦ
ਮਿਹਨਤੀ ਦਏ ਲਗਾਈ । ਅਧਿਕ ਸ਼ੀਘ ਕਰਿ ਗੁਰਨਿ ਦਿਖਾਈ॥੩੧॥
ਭਏ ਪ੍ਰਸੈਨ ਹੇਤਿ ਕਰਿ ਸਰਬ । ਬਖਸ਼ਯੋ ਤਤਕਾਲ ਗਨ ਦਰਬ । ਬਹੁ
ਗਾਮਨ ਕੇ ਨਰ ਬੁਲਵਾਏ । ਦਈ ਦਿਹਾਰੀ ਕਾਰ ਲਗਾਏ ॥ ੩੨ ॥ ਸੁਧਿ
ਸੁਨਿ ਘੇਰੜ ਖੱਤ੍ਰੀ ਮੰਦਚਿਤ ਮਹਿਂ ਚਿੰਤਾ ਵਧੀ ਬਿਲੰਦ।-ਭੂਮ ਦਬਾਇ
ਲੀਨ ਸਭਿ ਮੇਰੀ । ਸੀਨੇ ਜੋਰੀ" ਕਰਤਿ ਘਨੇਰੀ॥ ੩੩ ॥ ਕਤ! ਇਸ ਨੇ
ਮਨ ਮਹਿੰ ਅਬਿ ਠਾਨੀ । ਕਿਸ ਕੀ ਸ਼ੈਕਾ ਤਨ ਨ ਮਾਨੀ-। ਨਰ ਇਕਠੇ
ਕਰਿ ਬੂਝਨਿ ਲਾਗਾ । €ਏਹ ਕਿਸ ਰਾਹ ਸੁ ਟੋਕਹਿ ਜਾਗ? ?॥੩੪॥
ਹਮਹਿ ਕਿ ਤੁਮਹਿੰ ਬੂਝਿ ਨਹਿ ਲੀਨਿ । ਕਿਸ ਕੌ ਕਿਸ ਬਿਧਿ ਕੁਛ ਨਹਿ
ਦੀਨ” । ਸੁਨਿ ਕੈ ਲੋਕਨਿ ਬਾਕ ਬਖਾਨੋ । ਪਏਹ ਗੁਰੁ ਜਾਨੈ, ਕੈ ਤੁਮ
ਜਾਨੌ॥੩੫॥ਕੋਟ ਹੋਇ ਅੰਤਰ ਘਰ ਬਾਸਹਿਂ । ਨਹਿ ਹੋਵਹਿ ਤੌਂ ਕਰਹਿੰ ਨ
'ਆਸਹਿ"। ਗੁਰ ਬਲਵਾਨ ਨ ਮਾਨਹਿ ਕਾਨ । ਅਰਹਿ ਕੌਨ, ਦੇ' ਪ੍ਰਾਨਨ
"ਚਾਰ ਦੀਵਾਰੀ) ਫਸੀਲ । (ਅ) ਕਿਲਾ । =ਫ? ਵਾਲੀ । “ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ । ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਗਾ
ਰੋਕਦਾ ਹੈ । “(ਲੋਕਾਂ ਕਿਹ ਜੇ) ਫਸੀਲ ਬਣ ਗਈ ਅੰਦਰ ਘਰ (ਸਾਫੇ) ਪਏ ਵੱਸਣਗੇ ਜੇ ਨਾ
'ਬਣੀ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਆਜਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ (ਕਿ ਬਠੇ) ਭਾਵ ਸਾਡੀ ਹਨ ਲਛ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਂਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੯੦੫) ਰਾਸਿ ੬ । ਲੰਸੂ ੨੮.
ਹਾਨਿ॥ ੩੬॥ ਸਪਤ ਹਜ਼ਾਰ ਮਾਰਿ ਅਬਿ ਆਵਾ। ਵਿਰਹਿ ਸ਼ੇਰ ਸਮ ਤਾਸ
ਨ ਪਾਵਾ? । ਸਭਿਹਿਨਿ ਕਰਤਿ ਅਨਾਦਰ ਬੋਲਾ//ਮੈਂ' ਕਰਿ ਹੋ' ਆਛੇ ਇਸ
ਹੌਲਾ॥੩੭॥ਕਿਮ ਪਰਿ ਪਾਇ ਸਕਹਿ ਇਸ ਬਾਨ । ਚਾਂਹਤਿ ਹੈ ਕਿ ਨਹੀਂ
ਨਿਜ ਪ੍ਰਾਨ । ਅਬਿ ਦੇਖਹੁ ਮੈਂ ਡਰ ਉਪਜਾਵੋਂ । ਨ/ਹਿ ਤ ਸੈਨ ਸ਼ਾਹ ਤੇ
ਲਯਾਵੇਂ? ॥੩੮॥ ਉਰ ਹੈਕਾਰੀ ਬਕਹਿ ਕ੍ਬੈਨਾ । ਸਤਿਗੁਰ ਦਿਸ਼ਿ ਤੇ ਡਰ
ਉਰ ਹੈਨਾ । ਸੇਤ ਬਾਰ" ਸਿਰ ਮੁਖ ਪਰ ਤਾਂਹੀ। ਤਉ ਓਜ ਬਹੁ ਤਨ ਕੇ
ਮਾਂਹੀ ॥ ੩੯॥ ਮੋਟਾ ਪੇਟ ਓਠ ਭੀ ਮੋਟੇ । ਤੁੰਡ ਬਡੋ ਕੁਛ ਲੋਚਨ ਛੋਟੇ ।
ਧੋਤੀ ਕਰਤਿ ਰਹਤਿ ਜੋ ਵੀਲੀ । ਗ੍ਰੀਵਾ ਛੋਟੀ ਜਨੁ ਧਰ ਲੀਲੀ” ॥ ੪੦ ॥
ਵੀਲੀ ਜਾਮੇ ਕੀ ਬਹੁ ਤਨੀਯਾਂ । ਝਗਰਨਿ ਕੋ ਪ੍ਰਬੀਨ ਜਨ ਬਨੀਆਂ”।
ਪੋਲੀ ਬਡੀ ਪਾਂਗ ਸਿਰ ਧਾਰੈਕਰ ਸੋਟੀ ਧਰਿ ਧਰਿਪਗ ਡਾਰੈਂ ॥੪੧॥ ਉਰ
ਹੈਕਾਰੀ ਘਰ ਕੀ ਠੌਰ“। ਅਪਨੇ ਸਮ ਨਹਿ ਜਾਂਨਹਿੰ ਔਰ । ਅਪਨੀ
ਜਾਂਡਿ ਗੁਰੂ ਕੀ ਜਾਨੈ । ਕਰੈ ਸ਼ਰੀਕਪਨੋ, ਹਿਤ ਹਾਨੋਓ ॥ ੪੨॥-ਜਰੀ ਨ
ਜਾਇ ਕਿਿੱਤ ਇਹ ਗੁਰ ਕੀ । ਬਿਸਰਤਿ ਨਾਂਹਿਨ ਚਿੰਤਾ ਉਰ ਕੀ । ਕਹੌਂ
ਜਾਇ ਮੈਂ ਜੇ ਹਟਿ ਰਹੈ । ਨਾਂਹਿ ਤ ਬਹੁ ਸੈਕਣ ਕੌ ਸਹੈ-॥ ੪੩॥ ਇਮ
ਚਿਤ ਠਾਨਿ ਗੁਰੂ ਢਿਗ ਚਲਜੋ। ਅਗਨ ਈਰਖਾ. ਤੇ ਮਨ ਜਲਜੋ। ਕ੍ਰੋਧ
ਅਹੂਤੀ ਪਰਤਿ ਪ੍ਰਚੇਡ । ਗੁਰਯਸ਼ ਸੁਨਤਿ ਹਤਿਯ ਜਨੁ ਦੌਡ” ॥ ੪੪ ॥
ਇਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਹ੍ਿੰਥੇ ਖਸ਼ਟਮ ਰਾਸੇ “ਸ੍ਰੀ ਗੂਰ ਨਗਰ ਬਨਾਵਨ' ਪ੍ਰਸੇਗ ਬਰਨਨੇ ਨਾਮ ਸਖਡਬਿੰਸਡੀ ਅੰਸੂ ॥ ੨੭ ॥

੨੮. [ਘੇਰੜ ਬਕਬਾਦ!।

ਦੋਹਗਾ ॥ ਮਤਿ ਮੋਟੀ ਬਡ ਦੁਸ਼ਟ ਕੀ ਚਲਿ ਆਯਹੁ ਗੁਰ ਪਾਸ । ਰਿਦੇ ਰੋਸ
ਖੱਦਯੋਤ” ਜਿਮ ਸਮਤਾ ਚਹਿ ਸਪੜਾਸ੯॥ ₹ ॥ ਚੌਪਈ ॥ਬੈਠਯੋ ਨਿਕਟਿ,
ਨ ਬੈਦਨ ਠਾਨੀ ! ਸਮ ਗਵਾਰ ਬੋਲਜੋ ਮੁਖ ਬਾਨੀ ।“ਕਹੁ ਭਾਈ ਅਰਜਨ
ਕੇ ਨੰਦ॥ਕਯਾ ਕੀਨਸਿ ਉਤਪਾਤ ਬਿਲੰਦ?॥੨॥ ਇਸ ਭੂਮੀ ਕੋ ਮਾਲਿਕ
ਕੋਈ। ਹੈ ਕਿ ਨਹੀ ਜਾਨਹਿ ਕਹੁ ਸੋਈ । ਕਿਸ ਕੌ ਤੈਂ ਬੂਝਨਿ ਕਰ
ਲੀਨਿ । ਖਤਚਜੋ ਕਹਾਂਉਮੋਲ ਕਿਸ ਦੀਨਿ?$॥੩॥ਸ਼੍ਰੀ ਮੁਖ ਤੇ ਹਸਿ ਕਰਿ
ਫੁਰਮਾਂਯੋ। “ਦਸ਼ਟਨਿ ਸਿਰ ਉਤਪਾਤ ਉਠਾਯੋ। ਕਰਤਾ ਪੁਰਖ ਭੂਮਿ ਕੋ
ਮਾਲਿਕ । ਅਪਰ ਕਿਸੂ ਕੋ ਕਯਾ ਹੈ ਤਾਲਿਕ?॥੪॥ ਸੋ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਬੂੜਨਿ
5ਚਿੱਦੇ ਵਾਲ । “ਮਾਨੋ ਧੜ ਨੇ ਨਿਗਲੀ ਹੈ । ਦੋਬਗੜੇ ਲਈ ਚਲਾਕ ਬਣੀਏਂ ਵਾਂਡੂ ਹੈ । “ਰੱਖ
ਰੱਖ ਕੇ । “ਭਾਵ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿਚ । (ਆਪਣਾ) ਭੁਲਾ ਨਾਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। “ਮਾਨੋ (ਅੱਗ
ਵਿਚ) ਤੌਡਾ ਵੱਜਦਾ ਹੈ । "ਟਿਟਾਣਾ । ₹ਲੂਰਜ ਦੀ ।

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪੁਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੯੦੬) ਰਾਸਿ ੬1
ਕਰਐਪਰ ਕੌ ਰਚਨਿ ਮਨੋਰਥ ਧਰੋਹਰਿ ਚਰਨਨਿ ਰੁੰਚਿ ਮਹ ਦਿ ਚਿਤ
ਪਰਦਜੋ । ਸਭਿ ਹਿਤ ਇਹੀ ਮੋਲੈ ਹਮ ਖਰਚਜੋ ॥੫॥ ਅਪਰ ਬੁੜਨੋ ਹਮ
ਨਹਿੰ ਕੀਨੋ । ਮਹਾਰਾਜ ਰਾਜਾਂ ਪ੍ਰਭੁ ਚੀਨੋ”। ਸੁਨਿ ਘੇਰੜ ਬੌਲਕੋ ਮਤਿ
ਕਾਚਾਂ । “ਨਿਸ਼ਦੇ ਬਨਯੋ ਭਗਤਿ ਤੋਂ ਸਾਚਾ ॥ ੬॥ ਖੜਗ ਕਮਾਨ ਸ਼ਸਤ੍ਰ
ਸਭਿ ਧਾਰੈ । ਨਿਤ ਉਠਿ ਗਨ ਜੀਵਨਿ ਕੌ ਮਾਰੈਂ । ਕਈ ਹਜ਼ਾਰ ਸੈਨ ਜੋ
ਆਈ । ਤੀਨ ਪਹਿਰ ਸਹਿ ਧੂੜਿ ਮਿਲਾਈ॥ ੭॥ ਦਯਾ ਹੀਨ ਹੁਇ
ਲਸ਼ਕਰ ਮਾਰ।ਅਸ ਤੂੰ ਭਗਤ ਜਗਤਿ ਨਿਰਧਾਰਾਂ।ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਕੌ ਜਾਨਤਿ
ਨਾਂਹੀ । ਲਿਯੋ ਘੇਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਮਾਂਹੀ ॥੮॥ ਨੀਠਿ ਨੀਠ ਬਚਿ ਕੈ ਚਲਿ
ਆਯੋ । ਇਤਿ ਆਵਤਿ ਉਤਪਾਤ ਉਠਾਯੋ?। ਇਮ ਕਹਿ ਉਠਤਿ ਭਲੋ
ਘਰ ਚਾਲਾਂ । ਬੋਲਤਿ ਬਚਨ ਅਨੁਚਿਤ ਬਿਸਾਲਾ ॥ ੯ ॥ “ਭਲਾ ਭਯੋ ਗੁਰ
ਹਿੰਦੁਨਿ ਕੇਰਾ। ਕਰਨਿ ਕੁਕਰਮਨਿ ਮਹਿ ਮਨ ਪ੍ਰੋਰਾ । ਪ੍ਰਾਨੀ ਘਾਂਤ
ਚਹਤਿ ਦਿਨ ਰਾਤਿ।ਲਰਿਬੇ ਹੇ ਹੇਤੁ ਕਰਨਿ ਉਤਪਾਤ ॥ ੧੦॥ ਲੋਨਿ ਦੇਨਿ
ਇਤ ਨਾਹਨਿ ਤੇਰੋ । ਪਿਤਾ ਪਿਤਾਮਾ ਕੋ ਨਹਿ ਝੇਰੋ। ਔਚਕ ਆਨਿ ਪਰਜੋ
ਕਰਿ ਡੇਰਾਂ । ਲਗਜੋ ਬਨਾਂਵਨਿ ਕੋਟ ਚੁਵੇਰਾ॥੧੧ ॥ ਨਾਂਹਿ ਤ ਜੇ ਚਾਹਭਿ
ਨਿਜ ਭਲਾ । ਹੋਤਿ ਪ੍ਰਭਾਤਿ ਜਾਹੁ ਤੂੰ ਚਲਾ । ਕੋ ਜਾਨਹਿ ਕੋ ਨਾਂਹਨਿ
ਜਾਨਹਿ।ਉਦੈ ਭਾਨ ਤੋਂ ਪ੍ਥਮ ਪਯਾਨਹਿ'॥੧੨॥ਇਹਾਂ ਨ ਬਸਨੋ ਪਾਵਹਿ
ਕੋਈ । ਸਰਬ ਢਹਾਵੋਂ ਚਿਨਤੇ ਜੋਈ” । ਇਮ ਬੋਲਤਿ ਕਰਤੋ ਬਕਬਾਦ।
ਧਾਮ ਗਯੋ ਗੁਰ ਕਹਿ ਅਪਵਾਦ ॥ ੧੩॥ ਕਹੀ ਕਠੋਰ ਅਨੁਚਿਤੀ ਬਾਨੀ।
ਛਿਮਾਂ ਨਿਧਾਨ ਛਿਮਾ ਮਨ ਠਾਨੀ । ਬਿਧੀ ਚੈਦ ਰਿਸ ਬਚਨ ਉਚਾਰਾਂ ।
“ਇਹ ਗੁਰੁ ਦੋਹੀ ਚਹਿਯਤਿ ਮਾਰਾ॥ ੧੪ ॥ ਨਹੀਂ ਅਦਾਇਬ ਸਾਹਿਬ
ਕੇਰਾ । ਬੋਲਤਿ ਗਮਨਜੋ ਨਿਠੁਰ ਬਡੇਰ? । ਸੁਨਿ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਮੁਸਕਾਇ
ਬਖਾਨਾ । “ਦੇਹ ਬਲੀ ਪੁਰਿ ਮਹਿਖ ਸਮਾਨਾ ॥੧੫॥ ਇਸ ਕੇ ਹਤੇ ਨੀਵ”
ਘਿਰ ਹੋਇ। ਸਗਰੇ ਸ਼ਗਨ ਜਨਾਵਤਿ ਜੋਇ“ਮਹਾਂਰਾਜ | ਆਇਸੁ ਅਬਿ
ਦੀਜੈ । ਜਾਇ ਸਦਨ ਹਮ ਤਾਂਹਿ ਗਹੀਜੇ' ॥ ੧੬॥ ਆਨਹਿ ਰਾਵਰਿ ਕੇ
ਅਬਿ ਪਾਸ। ਚੋਦ ਕੋ ਸਮ ਕਰਹਿ ਬਿਨਾਸ਼। ਪਨਹੀ ਕੇ ਮਾਰੇ ਮਰਿ ਜਾਇ।
ਗਰ ਨਿੰਦਕ ਤਬਿ ਹੀ ਫਲ ਪਾ/ਇ%੧ %॥ਸ਼ਹੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਬਕ ਬਖਾਨੋ।
ਗੁਰ ਦਹੀ ਜੇਤਿਕ ਜਗ ਜਾਨੇ । ਭੂਤ ਭਵਿੱਖਤ ਜੇ ਅਬਿ ਅਹੇ' । ਓਕਯੋਂ ਨ
"ਜਾਣਿਐੰ ਹੈ । “ਚਲਾ ਜਾਫੁ । ਥੌਨੀਂਹ । 5ਂਕੂਛ ਨਾਂ ਕਰੋਂ (ਆਚੇ] ਪਪਾਂ ਦਾ ਫਲ ਲੌਣਗੇ।
(%) ਕਦੇ, ਕਿਉਂ ਨਗੇ'

ਸਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਂਪ ਸੂਰਜ । (੨੯੦੭) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੰਸੂ੨੮.

ਕਹੋ ਅਘ ਕੋ ਫਲ ਲਹੈਂ॥੧੮॥ਲੋਕ ਬਿਖੈ ਜਰ ਉਖਰਹਿ ਸਾਰੀ । ਮਰਹਿ
ਪਾਇ ਦੁਖ ਨਰਕ ਮਝਾਰੀ । ਕੋਇ ਨ ਵਾਲੀ ਬਨਹਿ ਸਹਾਇ । ਭੋਗਹਿੰ
ਸੈਕਟ ਬਹੁ ਬਿਲਲਾਇ ॥ ੧੯॥ ਇਹ ਘੇਰੜ ਅਬਿ ਅਥਿਗਤਿ ਪਾਵੈ।ਸਮ
ਚੇਦੂ ਕੇ ਨਰਕ ਸਿਧਾਵੇ । ਬਚਤਿ ਨਹੀ' ਦੀਖਤਿ ਮਰਿ ਰਹੈ । ਆਜ ਕਾਲ
ਮਹਿ ਮ੍ਰਿਤੁ ਕੋ ਲਹੈ? ॥੨੦॥ ਇਮ ਕਹਿ ਮੌਨ ਕਰੀ ਜਗਨਾਬ । ਬਨਹਿ
ਕੋਟ ਬਡ ਤੂਰਨ ਸਾਥ । ਮਾਨਵੇ ਲਗੇ ਕਾਰ ਸਮੁਦਾਇ । ਖਰੇ ਸਿੱਖ ਕਹਿ
ਕਹਿ ਬਨਵਾਇ॥੨੧॥ ਸੁਨਿ ਮਿਹਨਤਿ ਨਰ" ਆਵਤਿ ਧਾਈ। ਬਿਧੀ-
ਚੋਦ ਕਹਿ ਸਭਿਨਿ ਲਗਾਈ । ਤਿਸ ਦਿਨ ਕੇਤਿਕ ਹੋਯਸਿ ਤਕਾਰ ।
ਸੈਧਯਾ ਲਗਿ ਭਈ ਸ਼ੀਘ ਸੁ ਕਾਰਿ ॥੨੨॥ ਪਰੀ ਨਿਸਾਂ ਤੇ ਸਭਿ ਪਰਿ ਸੋਏ।
ਜਾਗੇ ਬਹੁਰ ਪ੍ਰਾਤਿ ਕੋ ਜੋਏ । ਹੋਨਿ ਲਗਜੋ ਤੈਸੇ ਤਬਿ ਕਾਜ । ਹੇਰਯੋ ਫਿਰ
ਕਰਿ ਗੁਰ ਮਹਾਰਾਜ ॥ ੨੩ ॥ ਸ਼੍ਰੀ ਮੁਖ ਤੇ ਸਭਿ ਕੋ ਵੁਰਮਾਯੋ । “ਕਰਯੋ
ਭਯਾਰ ਜਨੁ ਬਨਜੋ ਬਨਾਯੋ ।ਦਿਯੋਂ ਦਰਬ ਦੁਗਨੀ ਸੁ ਮਜ਼ੂਰੀ” । ਲੇ ਸਭਿ
ਕਰਤਿ ਪ੍ਰੋਮ ਤੇ ਰੂਰੀ ॥ ੨੪ ॥ ਸਤਿਗੁਰ ਬੈਠੇ ਲਾਇ ਦਿਵਾਨ । ਨਿਕਟਿ
ਸੁਭਟ ਗਨ ਜੇ ਸਵਧਾਨ । ਜਾਮ ਦਿਵਸ ਜਬਿ ਚਢਿ ਕਰਿ ਆਯੋ ।ਘੇਰੜ
ਦੇਖਯੋ ਲੀਨ ਬਨਾਯੋ॥ ੨੫ ॥ ਅਧਿਕ ਕ੍ਰੋਧ ਤੇ ਪੂਰਨ ਹੋਯੋ। ਗੁਰ ਇਰਖਾ
ਦੁਖ ਰਿਦਾ ਪਰੋਯੋ । ਮਹਾਂ ਪ੍ਰਤਾਪ ਦੀਪ ਸਮ ਜਾਨਾਂ । ਪਰਿਬੇ ਚਹੈ
ਪਤੋਗ ਸਮਾਨਾ ॥੨੬॥ ਸ਼ਾਹੁ ਜਹਾਂ ਬਲ ਤੇ ਗਰਬੋਤਾ। ਕਾਲ ਨਿਕਟਿ ਭਾ
ਨਹੀਂ ਲਖੰਤਾ । ਆਂਯਹੁ ਚਾਲ ਕਰਿ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਓਰੀ । ਬੂਲ ਪਾਗ ਸਿਰ,
ਹਾਥ ਸਟੌਰੀ” ॥ ੨੭ ॥ ਮਹਾਂ ਮੂਢ ਕੁੜਿਯਾਰ ਕੁਪੱਤਾ । ਚਹਤਿ ਨਿਕਣ
ਜੈਬੇ ਚਵਗੱਤਾ -ਇਸ ਕੌ ਆਜਿ ਡਰਾਉ' ਬਿਸਾਲਾ। ਜੇ ਸੁਨਿ ਕਰਿ
ਜਾਵਹਿ ਕਰਿ ਟਾਲਾ ॥੨੮॥ ਨਾਂਹਿ ਤ ਲਸ਼ਕਰ ਕੋ ਲੇ ਆਉ' । ਪਰ ਧਰ£
ਰੋਕਨਿ ਵਲ ਦਿਖਰਾਉ' । ਗਹਜੋ ਜਾਇ ਕ ਮਾਰੋ ਜਾਈ ।ਆਗੈ ਰਹੜੋ
ਸ਼ਾਹ ਰਿਸ ਪਾਈ-॥ ੨੯॥ ਇਮ ਚਿਤ ਮਹਿੰ ਚਿਤਵਤਿ ਚਲਿ ਆਯੋ ।
ਜਹਾਂ ਬੈਠਿ ਗੁਰਦੇਵ ਸੁਹਾਯੋ । ਬੋਲਯੋ ਮੂਰਖ ਨਮੋ ਨ ਕੀਨੀ । ਜਾਤਿ
ਮਾਨ ਰਿਸ ਮਹਿ ਮਤਿ ਭੀਨ। ॥੩੦॥£ਨਹੀ' ਫਰਯੋ ਕਰਿਬੇ ਉਤਪਾਤਿ ਊ।
ਸਮੁੜਹੋ ਭਲੀ ਨ ਅਪਨੀ ਬਾੜਿ। ਕਰਨਿ ਬੁਰਾਂ ਨਿਜ ਕੋ ਕਿਮ ਚਾਹਤਿ?।
ਸਰਪ ਸ਼ੇਰ ਕੋ ਗਹਨਿ ਉਮਾਹਤਿ ॥ ੩੧॥ ਕਯੋਂ ਚਾਹਤਿ ਨਿਜ ਪ੍ਰਾਨਨਿ
“ਮਰੂਰ ਲੋਕ । ਸਿਰ ਤੇ ਵੱਡੀ ਸਾਰੀ ਪੱਗ ਤੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਸੋਟੀ । ਪਰਾਈ ਧਰਤੀ ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੯੦੮) ਰਸ ੬ । ਅੱਸੂ ੨੮, ਰ੍‌
ਹਾਨਾਂ $। ਮਮ ਜੀਵਤ ਕਿਮ ਬਸਹਿ_ਸਥਾਨਾ । ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂ ਕੋ_ਸਮੂ-
ਝਤਿ ਨਾਂਹੀ ? । ਨਾਹਕ ਮਰਹਿ ਕੈਦ ਕੇ ਮਾਂਹੀ!॥ ੩੨॥ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ
ਸੁਨਤਿ ਬਖਾਨਾ । “ਨਰਜੋ ਚਹਿਤਿ ਕ੍ਯੋੱ (ਸੂ ਮੂਢ ਮਹਾਨਾ!। ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂ ਰਹਿ
ਹੈ ਕਿਸ ਥਾਈ' । ਮਾਰਯੋ ਮਰਹਿੰ9 ਕੂਰ ਕੂਰ" ! ਬਿਨੁ ਆਈ॥ ੩੩॥ ਪ੍ਰਾਨ
ਉਬਾਰ, ਦਿਸ਼ੰਟ ਤੇ ਟਰੋ' । ਨਹਿੰ ਆਵਨਿ ਇਤਿ ਕੌ ਕਬਿ ਕਰੋ । ਸ਼ਾਹ
ਭਰੋਸੇ ਮਹਿੰ ਮਰਿ ਜੈ ਹੈ' । ਹਮ ਨਹਿੰ ਡਰਹਿ ਤੁਰਕ ਬਧ ਕੌ ਹੈਂ” ॥੩੪॥
ਸੁਨਿ ਘੇਰੜ ਕਰਿ ਕੋਧ ਬਖਾਨਤਿ । “ਅਜਹੁੰ ਨ ਸ਼ਾਹੁ ਜਹਾਂ ਕੋ ਜਾਨਤਿ ।
ਜਿਸ ਤੇ ਆਧੀ ਰਾਤਿ ਪਲਾਯੋ । ਸਗਰੋ ਬਯਾਹ ਸਮਾਜ ਲੁਟਾਯੋ ॥ ੩੫॥
ਨੀਠਿ ਨੀਠਿ ਕ੍ਯੋਂ ਹੂੰ ਬਚਿਂ ਰਹਜੋ । ਅੰਧਕਾਰੀ ਮਹਿ ਕਿਨਹੁੰ ਨ ਲਹਜੋ।
ਸੁਧਾਸਰੋਵਰ ਸਦਨ ਛਿਨਾਏ । ਕੇਤਿਕ ਸਿਖ ਬਪੁਰੇ ਮਰਿਵਾਏ ॥ ੩੬ ॥
ਅਜਹੁੰ ਨ ਸਮੁੜਤਿ ਭਾ ਅਸ ਹਾਲ।ਕਰਤਿ ਵਿਰਤਿ ਉਤਪਾਤਿ ਬਿਸਾਲ।
ਅਬਿ ਕੈ ਸ਼ਾਹੁ ਨ ਛੋਰੈ ਤੋਹੀ। ਪਹੁੰਚਨਿ ਦੇਹ ਨਿਕਟਿ ਅਥਿ ਮੋਹੀ॥੩੭॥
ਸੁਨਿ ਸਤਿਗੁਰ ਬਹੁਰੋ ਸਮੁੜਾਵੈਂ। “ਹਮ ਤੋ ਤੋ ਸਮੁਝ ਰਹੇ ਜਿਮ ਭਾਵੈ।ਸ਼ਾਹ-
ਜਹਾਂ ਸੈਗ ਮੇਰੋ ਝਗਰਾਂ । ਸ਼ਾਹੁ ਲਖਹਿ ਕੈ ਸੋ ਹਮ ਸਗਰ£ ॥ ੩੮ ॥ ਤ੍ਰੰ
ਕਿਮ ਕਲਪਤਿਉਮੂਢ ਗਵਾਰ | । ਇਨ ਬਾਤਿਨਿ ਕੀ ਕਆ ਤੁਝ ਸਾਰ ਊਂ ।
ਛਿਮਾਂ ਧਰੀ ਅਬਿ ਲੋ ਤੁਵ ਉਪਗਨਾਂਹਿ ਤ ਮਰਹਿੰ, ਪਰਹਿੰ ਖਲ[ਭੂ ਪਰ“
॥੩੯॥ਮੁਖ ਕੋ ਰੋਕ, ਨ ਬੋਲ ਕਠੋਰਾ । ਨਤ ਆਈ ਅਪਦਾ ਅਬਿ ਘੋਰਾ।
ਕੋਇ ਨ ਹੋਇ ਹਿਮਾਇ੩੬ ਤੇਰੀ । ਮਰ ਜੈ ਹੈ' ਮੂਰਖ ਬਿਨ ਡੇਰੀ॥ 8੦॥
ਜੇ ਪੀਛੇ ਬਡ ਹੋਇ ਲਰਾਈ । ਤੋਹਿ ਕਹਾਂ; ਨਹਿੰ ਪ੍ਰਾਨਨਿ ਪਾਈ”। ਪਰੀ
ਰਹਹਿ ਭੂਮੀ ਸਭਿ ਇਹਾਂ। ਗਏ ਤਜਾਂਗ ਸੇ ਗਿਨੀਅਹਿ ਕਹਾਂ ॥੪੧॥ ਤੁਵ
ਛਿਤਿ ਤੁਵ ਢਿਗ ਰਹੈ ਸਦਾਮੂ”। ਕਰਹਿ ਕਿਤਿਕ ਦਿਨ ਹਮ ਬਿਸਰਾਮੂ ।
ਰਾਖਿ ਮਾਲਕੀ ਆਪਨਿ ਸਦਾਂ। ਹੁਇ ਆਗਵਨ ਹਮਾਰੋ ਕਦਾਨਂ ॥੪੨॥
ਜੌ ਨਿਜ ਭਲਾ ਚਹੈਂ; ਕਰਿ ਟਾਰਾ । ਬੈਠਿ ਜਾਹ ਨਿਜ ਸਦਨ ਮਝਾਰਾਂ ।
ਕਬਿ ਲੋ ਛਿਮਾ ਧਗਿ ਐਸੇ। ਚੇਦਨ ਸੀਤਲ ਹੋਵਤਿ ਜੈਸੇ ॥ ੪੩॥
“ਰੇ ਗੂੰੜੇ। ਪਰੇ ਹੇ ਜਾ। ₹ਤੁਰਕਾੰ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਕਗਾਂਗੇ । ₹ਸਾਰਾ ਜੇ ( ਬਗੜ) । “ਧਰਤੀ ਤੇ ।
੬ਮੱਂਦਦ । “ਤੈਨੂ (ਵਿਰ) ਕੀ) ਤੂੰ ਤੇ (ਫਿਰ) ਜੀਉ ਸਕਣਾ ਹੀ ਨਹੀਂ । "ਹਮੇਸ਼ ਹੀ ।

#ਕਵੀ ਜੀ ਦੱਸ ਰਹੇਂ ਹਨ ਕਿ ਗੁਰ ਜੀ ਦਾ ਸੈਕਲਪ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਤੇ

ਬਣਾਕੇ ਮਾਲਕ ਉਸੇ ਨੂੰ ਰਹਿਣ ਦੇਣ ਦ' ਸੀ । ਇਕ ਲੋਖਕ ਜੀ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਾਲਕੀ'ਹ
ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਸੀ । ਦੇਖੋ ਸਫਾ ੨੪੦੨; ਟੂਕ” ।

ਜਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸ਼ੂਰਜ । ( ੨੯੦੯) ਰਾਸਿ ੬। ਅੱਸੂ ੨੯,
ਜੇ ਕਰਿ ਤਿਸਹਿ ਘਸਾਇ ਘਨੇਰੇ। ਉਪਜਹਿ ਅਗਨੀ ਵਧਹਿ ਬਧੇਰੇ ।
ਦਾਰੁਨ ਕੋਹਰਿ ਕੋ ਕਿਮ ਛੇਰੈਹਤਨਿ ਹਾਂਰ ਗਜਰਾਜ ਬਡੇਰੈ'॥੪੪॥ ਕ੍ਯਾ
ਤੂੰ ਅਹੈ' ਕੁਰੰਗ ਮਨਿੰਦਗਰਜਨਿ ਸੁਨਤਿ ਪਲਾਵਹਿੰ ਬਿੰਦ” । ਗਿਰਹਿ
ਗਰਤ ਕ੍ਯੋਂ ਜਾਂਨਿ ਅਗਾਰੀ” ? । ਜਹਿਂ ਤੇ ਕੋਇ ਨ ਸਕੈ ਉਬਾਰੀ ॥੪੫॥
ਅਵਿਨੀ ਪਰੀ ਰਹੇ ਸਭਿ ਇਹਾਂ । ਤੂੰ ਖੋਜਯੋ ਭੀ ਪਾਇੰ ਠ ਕਹਾਂ ।ਜਿਸ ਕੋ
ਬਲ ਰਾਂਖਹਿ ਮੜਿ ਮੰਦੇ 1। ਸੋ ਇਸ ਥਲ ਤੇ ਦੂਰ ਬਿਲੋਦੇ ॥੪੬॥ ਜੇਕਰਿ

ਸੋ ਭੀ ਆਨਿ ਬਚਾਵੈ । ਤੋਹਿ ਸੈਗ ਹਮ ਤਿਸ ਕੋ ਘਾਵੈਂ। ਕਿਤ ਭੂਲਯੋ
ਬੋਲਤਿ ਕੂੜ੍ਯਾਰੇ ! । ਗਮਨਹੁ ਘਰ ਲਿਹੁ ਪ੍ਰਾਨ ਉਬਾਰੇ ॥ ੪੭ ॥ ਇਮ
ਸਤਿਗੁਰ ਸਮੁਝਾਵਤਿ ਸਜਾਨੇ । ਛਿਮਾ ਧਰੀ-ਹੋਇ ; ਨ ਕਿਮ ਹਾਨੋ-।ਤਉ
ਮੁਢ ਕੀ ਮ੍ਰਿਤੁ ਨਿਯਰਾਂਈ । ਨਹਿ ਸਮੁਝਯੋ ਮਤਿ ਦੈਵ ਭੁਲਾਈ ॥ ੪੮॥

ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪੰ ਸੂਰਜ ਉਠ ਖਸ਼ਣਮ ਰਾਸੇ 'ਘੇਰੜ ਕੇ ਬਕਬਾਦਾ ਪ੍ਰਸੋਗ ਬਰਨਨੇ ਨਾਮ ਅਸ਼ਟਬਿੰਸਤੀ ਅੰਸੂ ॥ ੨੮ ॥
੨੯, [ਘੇਰੜ ਮ੍ਰਿੜ]। -
ਦੋਹਰਾ ॥ ਸੁਨਿ ਗੁਰ ਕੇ ਬਚ ਰਿਸ ਭਰੇ ਓਜ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਮੇਤ । ਨਹਿੰ ਸਮੁ-
ੜਯੋ ਨਿੰਦਕ ਮਹਾਂ ਪ੍ਰਭੁ ਕੋ ਲਖਜੋ ਨ ਭੇਤਿ॥੧॥ਚੌਂਪਈ॥ਬੋਲਯੋ ਬਹੁ ਕਠੌਰ
ਅਭਿਮਾਨੀ ।।“ਮੈਂ ਨ ਡਰੋਂ ਸੁਨਿ ਕੈ ਤੁਵ ਬਾਨੀ । ਕਰੋ' ਤਿਢਾਰਕ” ਤੋਂ
ਸੈਗ ਐਸੇ । ਸਿਮਰਹਿੰ“ ਸਕਲ ਆਰਬਲ ਜੈਸੇ ॥ ੨॥ ਪਿਤ ਅਰਜਨ ਕੋ
ਜਸ ਭਾ ਹਾਲ । ਕਯੋਂ ਨਹਿੰ ਸਿਮਰਤਿ ਮਹਾਂ ਕਰਾਲ । ਮਰਜੋ ਕੈਦ ਮਹਿ
ਹਣਿ ਨਹਿੰ ਹਾਰਯੋ । ਤਿਸੀ ਰੀਤਿ ਅਬਿ ਪੁੱਤ ਬਿਚਾਰਯੋ ॥੩॥-ਗੁਰੂ ਗੁਰੂ=
ਜਗ ਕਰਤੇ ਫਿਰੋ' । ਨਰ ਬ੍ਰਿੰਦਨਿ ਕੋ ਬੈਚਨ ਕਰੈ । ਧਨ ਬਹੁ ਅਆੱਇ
ਜਰਜੋ ਨਹਿ ਜਾਈ । ਜਹਿ ਕਹਿ ਚਲਿ ਉਤਪਾਂਤ ਉਠਾਈ ॥ ੪॥ ਦਿਯੋ
ਦੇਸ਼ ਤੇ ਵਹਿਰ ਨਿਕਾਰੇ।ਅਜਹੁੰ ਨ ਸਮੁਝਿ ਤ੍ਰਾਸ ਨਹਿੰ ਧਾਰੇ । ਕਹਾਂ ਭਯੋ
ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਨਕ ਜੋਈ। ਸ਼੍ਰੀ ਅੰਗਦ ਸ੍ਰੀ ਅਮਰ ਜਿ ਹੋਈ ॥ ੫॥ ਰਾਮਦਾਸ
ਅਰਜਨ ਕਯਾ ਭਲੋ । ਜਗ ਤੇ ਬਚਨ ਕਰਿ ਧਨ ਲਯੋ । ਅਜ਼ਮਤਿਵੈਤਿ
ਕਹਾਂਵਤਿ ਕੂਰੇ । ਕਹਿ ਕਹਿ ਬਨਿ ਬੈਠੇ ਗੁਰ ਪੂਰੇ ॥ ੬ ॥ ਚਲਯੋ ਜਾਹੁ ਜੇ
ਭਲੋ ਚ਼ਹੈਤਾ । ਕ੍ਯੋੱ ਹੁਇ ਹੌਰੋ ਬਨਯੋ ਮਹੈਂਤਾ?। ਇਮ ਕਹਿ ਗਾਰਿ
ਨਿਕਾਰਨਿ ਲਾਗਾ । ਸੁਨਤਿ ਕੋ੫ ਗੁਰ ਕੋ ਉਰ ਜਗਾ ॥੭॥ ਇਕ ਤੋਂ ਸ੍ਰੀ
"ਜੇ (ਸ਼ੇਰ) ਵਡੇ ਹਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ ।ਕੜੂ ਹਰਨ ਸਮ ਹੈਂ (ਉਸ ਸ਼ੇਰ ਦੀ ਤਾਂ) ਗਰਜੇ
ਸੁਣਕੇ ਸਾਰੋ ਹੀ ਦੌੜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ,“ਐੱਗੇ ਟੋਆ ਵੇਖਕੇ ਕਿਉਂ (ਉਸ ਵਿਚ) ਡਿੱਗਦਾ ਹੈ' “ਭਾਵ
ਮੱਗੂ ਬੈ੍ਹਾਂਗਾ , “ਯਾਦ ਰੱਖੇਰਾ। “ਪੂਜ ਬਣਿਆਂ ਹੋਯ ਹੈਂ ਕਿਉਂ ਹੌਲਾ ਹੇਯਾ (ਚਾਹ) ਹੈਂ

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੯੧੦) ਗਾਸਿ ੬ । ਅੰਜੂ ੨੯.
ਨਾਨਕ ਤੇ ਆਦਿ । ਬੇਮਿਰਜਾਦਾ" ਕਹਯੋ ਅਪਵਾਦਿ । ਦੁਤੀਏ ਸਨਮੁਖ
ਗਾਰਿ ਨਿਕਾਰੀ । ਯਾਂਤੇ ਗੁਰੁ ਉਰ ਮਹਿੰ ਰਿਸ ਭਾਰੀ ॥ ੮ ॥ ਕਹਜੋ ਹੁਕਮ
ਸਿੱਖਨਿ ਕੋ:ਧਰੋਂ।ਅਧਿਕ ਮਾਰਿ ਜੂਤਨ ਕੀ ਕਰੋ, ਦੇਖਹੁ ਇਸ ਕੀ ਸ਼ਾਹੁ
ਸਹਾਇ । ਮਾਰਿ ਮਾਰਿ ਦਿਹੁ ਅਕਲ ਗਵ'ਦਿ ॥ ਦ॥ ਜਿਸ ਮੁਖ ਤੇ ਗੁਰੁ
ਨਿੰਦਾ ਕਹੈ । ਤਿਸ ਪਰ ਹਤਹੁ ਤੁਰਤ ਵਲ ਲਹੇ।ਸੁਨਤਿ ਹੁਕਮ ਕੌ ਕੋਪ
ਬਿਸਾਲੇ । ਉਠਿ ਪਕਰਜੋ ਸਿੱਖੰਨਿ ਬਲ ਵਾਲੇ ॥੧੦॥ ੩ਉ ਗਵਾਰ ਗਾਰਿ
ਕੌ ਦੇਤਿ । ਅਪਨੇ ਪਰ ਅਪਦਾ ਕੋ ਲੋਤਿ । ਲਾਗੇ ਜੂਤ ਬਜਨਿ ਸਿਰ ਭਾਰੇ।
ਕਿਨਹੂੰ ਡਾਰੀ ਪਾਗ ਉਤਾਰੇ ॥ ੧੧ ॥ ਪਨਹੀ ਹਤਹਿ ਵਾਰ ਨਹਿੰ ਪਾਵੈ ।
ਰੋਡੇ ਸਿਰ ਪਰ ਸ਼ਬਦ ਉਠਾਵੇਂ । “ਹਾਇ ਹਾਇ?” ਬਹੁ ਮੂਢ ਉਚਾਰਤਿ।ਤਊ
ਗੁਰੂ ਕੌ ਗਾਰਿ ਨਿ ਕਾਰਤਿ॥੧੨॥ ਤਰੋ' ਤਮੋਂ ਮੁਖ ਪਰ ।[ਪਨਹੀ ਮਾਰੈ'। ਭਯੋ
ਮਹਾਂ ਦੁਖ ਉਚ ਪੁਕਾਰੇ । ਸੁਨਿ ਸੁਨਿ ਨਰ ਆਏ ਸਮੁਦਾਇ। ਰਾਖੇ ਦੂਰ
ਭਟਨਿ ਅਫਕਾਇ॥੧੩॥ ॥ ਗ੍ਰਾਮਨਿ ਕੇ ਨਰ ਬ੍ਰਿੰਦ ਬਿਲੋਕੈ'।ਨਿਕਟਿ ਨ
ਹੋਨਿ ਦੇਤਿ ਭਣ ਰੋਕੇ । ਐਸੀ ਪਰੀ ਮਾਰ ਇਕ ਬਾਰ॥ਕਰਿ ਮੂਰਛ ਧਰਨੀ
ਪਰ ਡਾਰਾ ॥ ੧੪ ॥ ਬਹੁਰ ਉਠਜੋ ਨਹਿ ਸਮੁੜ੍ਯੋ ਮੰਦ । ਸਿਰ ਨਾਂਗੋ ਦੇ
ਗਾਰਿ ਬਿਲੌਦ । “ਰਹੁ ਬੈਠਾ ਪਲਣਾ ਅਬਿ ਲੋਵੇਂ । ਜਿਮ ਮਾਰਜੋ ਤੈਸੇ ਫਲ
ਦੇਵੋਂ”॥ ੧੫ ॥ ਸੁਨਤਿ ਗਾਰ ਅਰੁ ਗੁਰ ਕੀ ਨਿੰਦਾ । ਜਾਨਿ ਪੁਕਾਰੂ ਕਰਿ
ਚਿਤ ਚਿੰਦਾ।ਤਬਿ ਸਤਿਗੁਰ ਨੇ ਹੁਕਮ ਬਖਾਨ।/ਇਹ ਮਹਿਖਾਸੁਰ” ਹਮ
ਨੇ ਜਾਨਾਂ ॥੧੬॥ ਮਾਰਹੁ ਪੁਰਿ ਕੀ ਭੇਟ ਚਢਾਵਹੁ ।ਦੇਵੀ ਰੂਪ ਬਿਪਾਸਾਂ
ਪਾਵਹੁ । ਸਗਰੋਂ ਸਿਖ ਸੁਰ ਬ੍ਰਿੰਦ ਸਮਾਨਾ। ਇਸ ਮਾਰੇ ਹੋਵੈਂ ਸੁਖ ਨਾਨਾ
॥ ੧੭ ॥ ਨਹੀਂ ਪੁਕਾਂਰੂ ਇਸੇ ਪਠਾਵਹੁਜਮ ਕੇ ਸਦਨ ਤੁਰਤ ਪਹੁੰਢਾਵਹੁ।
ਸੁਨਿ ਰਜਾਇ ਗੁਰ ਕੀ ਸਿਖ ਧਾਏ । ਲਾਤ ਮੁਸ਼ਟ ਕੇ ਘਾਵ ਲਗਾਏ ॥
੧੮॥ ਐਸੀ ਪਰੀ ਮਾਰ ਤਿਸ ਬਾਰਾਂ । ਭਤਛਿਨ ਹਾਨਕੋ ਪ੍ਰਾਨ ਬਿਦਾਰਾ ।
ਲਗੇ ਮੁਸ਼ਟ ਸਿਰ ਮਹਿੰ ਬਲਵੈਤੇ । ਪਰਡਿ ਜੂਤ ਭਾ ਤਨ ਕੋ ਅੰਤੇ ॥
੧੯॥ ਪਕਰੀ ਟਾਂਗ ਘਸੀਟਜੋ ਵੇਰ । ਦੀਨਿ ਬਿਪਾਸਾ ਕੇ ਬਿਚ ਗੇਰਿ।
ਬਹਜੋ ਗਯੋ ਕਿਤ ਨਦਰ ਨ ਆਯੋ । ਨਾਹਕ ਮੂਰਖ ਪ੍ਰਾਨ ਗਵਾਯੋ ॥੨੦॥
ਰਤਨ ਚੋਦ ਘੇਰੜ ਕੌ ਨੰਦਨ"। ਜਬਿ ਦੇਖਜੋ ਨਿਜ ਪਿਤਾ ਨਿਕੈਦਨ ।

"ਅਯੋਗ । “ਫੜ ਲਓ । ਚਿੱਤ ਵਿਚ ਸੋਚਕੇ ਜਾਣਿਆਂ (ਜੋ ਇਹ) ਪੁਕਾਰੂ ਹੋਵੇਗਾ 1 “ਦੈਂਤ ਦਾੰ

ਲਾਮ । "ਪੁੱ ।

ਸਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਘ ਸੂਰਜ । ( ੨੯੧੧ ) ਰਾਸਿ ੬ । ਅਸੂ ੨੯.

ਧਰਜੋ ਤਾਸ ਬੜਵਾ ਚਢਿ ਚਾਲਾ । ਦੂਰਿ ਜਾਇ ਰੁਦਨੌੰਤਿ ਬਿਸਾਲਾ॥੨੧॥
“ਹਾਇ ਪਿਤਾ ! ਤੁੰ ਕਯੋਂ ਨ ਪਲਾਵਾ"। ਨਾਹਕ ਅਰਜੋ, ਪਾਨ ਬਿਨੰਸਾਵਾ।
ਅਪਰ ਗ੍ਰਾਮ ਮਹਿ ਬੈਠਿ ਬਿਚਾਰੇ”। ਨਿਜ ਨਰ ਸਗਰੇ ਨਿਕਟਿ ਹਕਾਂਰੇ॥
੨੨॥ ਇਤਿ ਘੇਰੜ ਜਬਿ ਸਰਿਤਾ ਡਾਰਮੋਨੈਂ । ਸਭਿਨਿ ਅਨੰਦ ਬਿਲੈਦੇ
ਧਾਰਯੋ । “ਬਿਜੈ ਸਦਾ ਗੁਰ ਕੀ ਅਰਿ ਮਰੈ? । ਉਚਿ ਧੁਨੀ ਇਮ ਉਚਰਨਿ
ਕਰੈ'॥੨੩॥ ਗਰ ਕੇ ਸਭਟ ਸਦਾ ਸਵਧਾਨੇ।ਗੁਰ ਜੈਕਾਰਾ ਸ਼ਬਦ ਬਖਾਨੇ।
ਛੋਟ ਚੁਗਿਰਦੇ ਕੌ ਬਡ ਹੋਤਿ ।ਗਨ ਮਾਨਵ ਲਗਿ ਕੀਨਿ ਉਦੋਤਿ ॥੨੪॥
ਘੇਰੜ ਮਰਯੋ ਸਕਲ ਤਬਿ ਜਾਨਾ। ਕਯੋ ਤ੍ਰਾਸ ਗੁਰ ਤੇ ਸਭਿ ਥਾਨਾ।ਨਿੰਦਾ
ਕੋ ਨਹਿ ਕਰਤਿ ਉਚਾਰਨ । ਡਰਹਿੰ ਗ੍ਰਾਮ ਗਨ ਕਰਹਿ ਨ ਮਾਰਨਿ ॥
੨੫॥ ਜ਼ਿਮੀਦਾਰ ਜਹਿ ਕਹਿ ਕੇ ਆਇ । ਆਨਿ ਅਕੋਰਨਿ ਕੋ ਅਰਿਪਾਇ
। ਦਧਿ ਅਰੁ ਦੁਗਧ ਕਿਤਿਕ ਕੇ ਆਵੈ । ਧਰ ਆਗੈ ਸਭਿ ਸੀਸ ਨਿਵਾਵੈਂ
॥੨੬ਪੀਰੀ ਮੀਰੀ ਤੇਗ ਸੁ ਧਾਰੀ । ਬਿਦਤਿ ਭਈ ਅਬਿ ਜਗਤਿ ਮੜਾਰੀ।

੧੩ ਨੱਠ ਕਿਉਂ ਨਾ ਰਿਓਂ । “ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਏਠਕੇ ਵਿਚਾਰਿਆ ( ਰਤਨ ਦੈਦ ਨੇ) ।
₹ `#ਘੇਰੜ ਦੀ ਮੌਤ ਤੇ ਜੁੱਧ ਦੇ ਕਾਰਣਾਂ ਦਾ ਮੁਵੱਸਲ ਪਤਾ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਵਿਚ
ਨਹੀਂ ਆਇਆ । ਇਤਿਹਾਸ ਗੁਰੂ ਖਾਲਸਾਂ ਵਿਚ ਇਉਂ ਲਿਖਿਆ ਹੈ:-

੪ਵ੍ਹਂ ਸੇ ਚਲ ਕਰ ਸ਼ਹਿਰ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਪੁਰ ਮੇਂ ਜੈ ਕਿ ਸ਼ਹਿਰ ਬਟਾਲਾ ਪੂਤਿ ਮੇ
ਵਿਦਯਮਾਨ ਹੈ, ਜਾਇ ਵਿਰਾਜੇ । ਯੇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਪ੍ਰਸਮ ਚੰਦੂ ਲਾਲ ਦੀਵਾਨ ਕੇ ਅਧਿਕਾਰ ਮੇਂ
ਬਾ । ਜਬ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਉਸ ਕੀ ਸਾਰੀ ਜਾਇਦਾਦ (ਸੇਪਤਿ) ਜਪਤ ਕਰਨੇ ਕਾ ਹੁਕਮ ਦਿਯਾ
ਬ੫ ਉਸੀ ਸਮਯ ਯੇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਭੀ ਵੇਰਾਨ ਕਰ ਦੀਆਂ ਗਿਆ ਥਾਂ ! ਉਸ ਕੇ ਪੀਛੇ ਫਿਰ ਸ਼੍ਰੀ
ਗੁਰੁ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਜੀ ਨੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਸਨਦ ਦੇ ਕਰ ਇਸ ਕੋ ਕਾਰਤਿਕ ਮਾਸ ਮੈਵਤ ੧੬੭੫
ਵਿੱਕੁਮੀ ਮੇਂ ਅਪਨੇ ਨਾਮ ਸੇ ਨੂਤਨ ਬਸਾਇਆ ਥਾ । ਵਹਾਂ ਪਹੁੰਚ ਕਰ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਸ
ਸ਼ਹਿਰ ਕੀ ਆਬਾਦੀ ਕੀ ਉਨਤੀ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀ, ਪਰੇਤੂ ਘੇਰੜ ੋਤ੍ਰ ਕਾ ਭਗਵਾਨ ਨਾਮਕ
ਖੋਂਡਿਯ ਜੋ ਠਿ, ਦੀਵਾਨ ਢਦੁ ਕ। ਨਾਤੇਂਦਾਰ ਤਬਾਂ ਉਸ ਪ੍ਰਾਂਤ ਕਾ ਮਾਲ ਗੁਜ਼ਾਰ ਬਾ; ਬਾਦਸ਼ਾਹ
ਕੋ ਇਨ ਕਾ ਵਿਰੋਧੀ ਦੇਖ ਕਰ ਉਸ ਨੇ ਇਨ ਕੋ ਉਸ ਗਰਾਮ ਸੇ ਬੇਦਾਵੇ ਕਰਨੇ ਕਾ ਇਰਾਦਾ
ਕਿਅ, ਅਰਬਾਤ ਉਸ ਨੇ ਵੋਹ ਗਰਾਮ ਇਨ ਸੇ ਛੀਨ ਲੇਂਨਾ ਚਾਹਾਂ । ਇਸੀ ਲਿਲੇ ਇਨ ਕੇ
ਆਬਾਦੀ ਕੀ ਉਨਤੀ ਕਰਨੇ ਮੇ' ਵਿਰੋਧ ਕਰਨੇ ਲਗਾ; ਅਪਨੇ ਬਹੁਤ ਸੇ ਨੌਕਰ ਚਾਕਰ ਬਟੋਰ
ਕਰ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਦੂ ਰਰਿਕੋਵਿੰਦ ਜੀ ਕੇ ਸਾਮ੍ਹਨੋ ਲੜਨੇ ਕੌ ਭੀ ਤਿਆਰ ਹੁਆ । ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਦੂ ਜੀ ਨੇ
ਬਹੁਤ ਵਾਰਣ ਭੀ ਕਿਆ ਪਰੈਤੂ ਉਸ ਨੇ ਉਨਮਤ ਚਿਤ ਹੋ ਕਰ ਏਕ ਭੀ ਨਾ ਸੁਨੀ । ਅੰਤੇ ਸੇ

ਖੁਬ ਲੜਾਈ ਹਈ ਔਰ ਵਹੀ ਭਗਵਾਨਾ ਅਪਨ ਸਭੀ ਸਹਿਕਾਰੀਓ' ਕੇ ਸਾਬ ਮਾਰ! _ਹਿਆਂ ।
ਦੇ ਨ [ਵਾਕੀ ਟੂਕ ੯੧ ਅਗਲੇ ਪੈਨੇ ਦੇ ਦਨਥਹ”

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੯੧੨) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੨੯,

ਜੋ ਜੋ ਦੁਸ਼ਟ ਬਿਅਦਬੀ ਕਰੇ । ਸੋ ਸੋ ਤਤਛਿਨ ਫਲ ਦੁਖ ਭਰੈ॥੨੭॥
ਵਧਜੋ ਤੋਜ ਸਭਿ ਬਿਖੈ ਬਿਸਾਲਾ । ਬਸਹਿ ਨੰਮੁਤਾ ਦੰਡ ਕਰਾਲਾ” ॥

ਇਹ ਇਕ ਨੀਤੀ ਬਚਨ ਹੈ ਕਿ ਕਰੜੇ ਓਡ ਵਿਚ ਨਿੰਮ੍ਰਤਾ ਵਸਦੀ ਹੈ, ਭਾਵ ਇਹ ਕਿ ਕਰਾਟੇ
ਹੱਥਾਂ ਅਗੇ ਲੋਕੀ ਨੀਉ'ਦੇ ਹਨ। ਅਗਲੀਆਂ ਤੁਕਾਂ ਵਿਚ ਇਸ ਦੇ ਉਦਾਹਰਨ ਹਨ ।
"0 [ਪਿਛਲੇ ਪੰਨੇ ਦੀ ਬਾਕੀ ਟੂਕ]
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਸ ਕੇ ਮਕਾਨੋ' ਕੋ ਗਿਰਵਾ ਦਿਯਾ ਔਰ ਉਸੀ ਕੂਮਿ ਮੇਂ ਅਪਨੇ ਬਹਾਦੁਰ ਪੈਂਦੇ
ਖਾਨ ਕੇ ਕਹਿਨੇ ਸੇ ਏਕ ਮਸਜਿਦ ਭੀ ਬਨਵਾ ਦਈ, ਉਸੀ ਕੇ ਪਾਸ ਏਕ ਸਰਾਏ ਧਰਮਸਾਲ
ਬੇਯਾਰ ਕਰਵਾ ਦਈ । ਔਰ ਵਹਾਂ ਪਰ ਏਕ ਸਦਾ ਵਰਤ ਲੈਗਰ ਡੀ ਗ਼ਰੀਬ ਲੋਗੋ ਕੇ ਵਾਸੰਤੇ
ਜਾਰੀ ਕਰਵਾਯਾ ।”

ਇਸੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ: ਖਜ਼ਾਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ “ਗੁਰੁ ਜੀ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਪੁਰੇ ਬਹੁਤ
ਚਿਰ ਨਾਂ ਗਏ ਤਾਂ ਭਗਵਾਨਾ ਨਾਮੇ ਚੇਦੂ ਦੇ ਇਕ ਲਾਤੇਦਾਰ ਨੇ ਇਸ ਪਰ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆਂ
ਸੀ । ਮੈਮਤ ੧੬੮੬ ਵਿਢ ਜਦ ਗੁਨੁ ਜੀ ਓਥੇ ਗਏ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਕਬਜ਼ਾ ਨਾ ਛਤਿਆ; ਕਿਉਂਕਿ
ਉਸ ਜਾਣਿਆਂ ਕਿ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਖਵੇ ਹੈ ਇਸ ਕਰਕੇ ਮੇਰੀ ਚਾਲ ਚਲ ਜਾਏਗੀ ।
ਉਸ ਨੇ ਰੋਕ ਪਾਈ ਤੇ ਲੜਾਈ ਮਚਾਈ; ਜਿਸ ਵਿਢ ਉਹ ਮਾਰਿਆਂ ਗਿਆ; ਤਦ ਉਸ ਦਾ ਪੁੱਤੂ
ਰਤਨ ਚੈਂਏ ਜਾਨੰਧਰ ਫਰਯਾਦੀ ਗਿਆ ।?

ਤਵਾ: ਖਾ: ਨੇ ਬੀ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਪੂਰ ਇਸ ਗਲ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਦਾ ਬਸਾਇਆਂ ਹੋਇਆ
ਦਸਿਆ ਹੈ । ਯਥਾ-“ਤੰ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਪੁਰ ਜੋ ਝਜਾਸ ਦੇ ਬਹੁਤ ਉਚੇ ਕਿਨਾਰੇ ਤੇ ਰੇਤਲੀ ਜ਼ਿਮੀਂ
ਵਿਚ ਸੀ, ਗੁਰੁ ਸਾਹਿਬ.....ਉਥੇ ਜਾ ਰਹੇ? । ਫਿਰ ਇਸ ਪਿੰਤ ਦੀ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਵਲੋ” ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ
ਸਨਦ ਮਿਲਨੀ ਬੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੰਨੀ ਹੈ ।

ਮੰ੫ ਵਾਲੇ ਨੇ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਪੁਰੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਅਸਬਾਨ ਦੱਸਿਆ

ਹੈ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਵਤਾਰ ਕੂਮੀ ਤੋਂ ਹੀ ਹਰਿ ਕੋਖਿੰਦ ਪੁਰ ਪਿਆ ਦੱਸਿਆ ਹੈ । ਭਾਵੇ” ਇਸ ਨੂੰ
ਜਨਮ ਛੂਮੀ ਮੰਨਣਾ ਭੁੱਲ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਇਸ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਵਸਾਏ ਰੋਣ ਦੀ ਸੈਭਾਵਨਾ ਸਹੀ
ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਬਾਕੀ ਜੁੱਧ ਜੈਗ ਦਾ ਹੋਣਾ ਸ਼ਪਸ਼ਟ ਹੈ । ਗੁਰੂ ਜੀ ਉਸ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਵਸਾਉਣਾ
ਚਾਹੂਦੇ ਸਨ9 ਅਚਰਜ ਨਹੀਂ' ਕਿ ਆਪਣੇ ਜੁੱਧ ਜੈਰਾੰ ਦੇ ਲਈ ਵਿਹੈਸ਼ੀ ਟਿਕਾਣਾ ਕੋਟ ਆਦਿ
ਰਚਣੇ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਅੰਮ੍ਰਤਸਰ ਨੂੰ ਜੈਗ ਭੂਮੀ ਬਣਾਉਣ ਆਪ ਦਾ ਸੈਂਕਲਪ
ਨਹੀ! ਸੀ ।

ਘੇਰਤ ਮਾਲਗੁਜ਼ਾਰ ਤ ਅਮੀਰ ਸੀ, ਲੋਕਾਂ ਤੇ ਜੁਲਮ ਕਰਦ ਸੀ; ਤੇ ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਤੋਂ
ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਜ਼ਿਮੀਂ ਖੋਹੀ ਚਾਹੁੰਦ। ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੀ, ਤੇ ਵਾਹਰ ਲੈਂਕੇ ਜਰ
ਤੇ ਇਉਂ ਮਾਰਿਆਂ ਗਿਆ ਸਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ 'ਇਕੱਲਿਆਂ ਆਉਣ) ਗੁਰੂ ਜੀ ਢੇ.
ਹੁਕਮ ਨਾਲ ਮਾਰੇ ਜਾਣਾ? ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਲੇਖਕ ਨੇ ਨਹ ਲਿਖਿਆ।

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੯੧੩ ) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੰਜੂ ੨੯,

ਜਿਮਿ ਦਧਿ ਮਬਿਯਤਿ ਇਤਉਤ ਬਲ ਤੇ।ਤਬਿ ਸੁੰਦਰ ਨਵਨੀਤ” ਨਿਕ-

ਲਤੇ ॥ ੨੮॥ ਜਿੰਮ ਬਲ ਤੇ ਤਰ ਲਾਠ' ਦਬਾਵਹਿ । ਕੋਲ ਉਖ ਸੁਰਸ
ਨਿਕਸਾਵਹਿ । ਤਬਾ ਜਗਤ ਕੀ ਰੀਤਿ ਸੁ ਲਾਗੇ । ਖਿਖਿਹਿੰ ਦੰਡ ਕਰ
ਨੰਮ੍ਰਹਿ ਆਗੇ ॥੨੯॥ ਰਹੈ ਭੀਰ ਸਤਿਗੁਰ ਕੋ ਤੀਗਪ੍ਰਜਾ ਲੋਕ ਗਨ ਬੈਕੇ
ਬੀਰ । ਬ੍ਰਿੰਦ ਮਜੂਰ ਲਗੇ ਹਿਤ ਕਾਰ। ਕਰਤਿ ਕਰਾਵਿ ਬਿਬਿਧਿ ਪ੍ਰਕਾਰ
॥੩੦॥ ਬਨਤਿ ਕੋਟ ਚੌਗਿਰਦਾ ਪੁੱਰਿ ਕੌ । ਨਰ ਗਨ ਕਹੈ' ਨਾਮ ਰੁਇ
ਗੁਰ ਕੋ” । ਕਰਤਿ ਸ਼ੀਘ੍ਰਤਾ ਕਿਤਿਕ ਉ ਸਾਰਾ।ਪਹੁੰਚਤਿ ਬ੍ਰਿੰਦ ਈੱਫ ਅਰੁ
ਗਾਰ॥੩੧॥ਦ੍ੋਇ ਸਮੈਂ ਫਿਰਿ ਕਰਿ ਗੁਰੁ ਹੇਰਤਿ/ਕੀਜਹਿ ਤਜਾਰ ਸ਼ੀਘ੍ਰਾੰ
ਕਹਿ ਪ੍ਰੇਰਤ । ਉਤ ਘੇਰੜ ਕੀ ਸੁਨਹੁ ਕਹਾਨੀ । ਰਤਨ ਚੈਦ ਭਿਹ ਸੁਭ
ਜਿਮ ਠਾਨੀ ॥ ੩੨॥ ਸਭਿ ਕੁਟੇਬ ਮਿਲਿ ਬਹੁ ਰੁਦਨਾਏ। ਦੇ ਧੀਰਜ ਤਿਹ
ਬਾਕ ਅਲਾਏ । “ਮੈਂ ਪਿਤ ਕੋ ਪਲਟਾ ਅਬਿ ਲੈ ਹੋਂ। ਨਾਂਹਿ ਤ ਨੀਰ ਡੂਥਿ
ਮਰਿ ਜੈਹੋਂ ॥ ੩੩॥ ਕੈ ਗੁਰ ਕੀ ਇਮ ਲੋਬਥ ਰੁਲੋ ਹੋਂ । ਕੈ ਜ਼ੈਜੀਰ ਪਾਇ
ਗਿਰਵੈਹੋਂ“ । ਜਿਮ ਮਮ ਪਿਤਾ ਨਦੀ ਮਹਿੰ ਡਾਰਾਂ । ਤਿਮ ਗੁਰ ਕੀ ਗਤਿ
ਹੁਇ ਇਸ ਬਾਰਾ ॥੩੪॥ ਨਗਰ ਜਲੰਧਰ ਸੂਬਾ ਭਾਰਾ। ਤਿਹ ਸੈਗ ਮੇਰੋਂ ਹੈ
ਬਹੁ ਪਾਰਾ । ਅਪਰ ਬਾਤ ਆਂਛੀ ਇਕ ਅਹੈ । ਚੈਦੂ ਕੌ ਨੰਦਨ ਤਹਿ
ਰਹੈ ॥੩੫॥ ਤਿਸ ਕੌ ਭੀ ਪਿਤ# ਗੁਰੁ ਨੇ ਮਾਰਾਂ । ਗਹਿ ਰਾਖੋ ਚਿਰਕਾਲ
ਚੈਡਾਰ” । ਦੋਨਹੁਂ ਮਿਲਿ ਹਮ ਮਸਲਤ ਕਰੈ । ਜਯੋ' ਕਯੋਂ ਕਰਿ ਗੁਰੁ
ਗਹਿ ਕਰਿ ਧਰੈ" ॥ ੩੬ ॥ ਰਹਹੁ ਦੂਰਿ ਸਭਿ ਨਿਕਟਿ ਨ ਜਾਵਹੁ। ਕਹੇ
ਸੁਨੋ ਨਹਿ ਕਿਸ ਪਤਿਆਵਹੁ”। ਇਮ ਕਹਿ ਨਰ ਗਨ ਸੈਗੀ ਕੀਨੋ ।
ਚਲਜਯੋ ਪੰਥ ਮਹਿ ਬਿਲਮ ਬਿਹੀਨੇ ॥੩੭॥ ਮਹਾਂ ਦਖਿਤਿ ਪਿ ਸ੍ਰਿਮਰਤਿ
ਗਯੋ । ਜਾਇ ਪ੍ਰਵੈਸ਼ ਜਲੰਧਰ ਭਯੋ । ਕਰਮਚੈਦ ਚੈਦੂ ਕੋ ਨੰਦਨ ਤਿਸ
ਕੋ ਮਿਲਜੋ ਪ੍ਰਥਮ ਕਰਿ ਬੈਦਨ ॥ ੩੮ ॥ ਬੈਠਿ ਸਮੀ੫ ਰੁਦਨ ਕੋ ਠਾਨਾ।
ਬੂਬ੍ਜੋ ਤਿਨਹੁਂ ਪ੍ਰਸੈਗ ਬਖਾਨਾਂ । “ਸੁਨਹੁ ਕ੍ਰਾਤ ! ਜਿਮ ਤੁਝ ਸੈਗ ਕੀਨਿ।
ਭਿਮ ਗੁਰ ਨੇ ਮੁੜ ਕੋ ਦੁਖ ਦੀਨਿ ॥ ੩੯ ॥ ਪਿਤਾਂ ਮੋਹਿ ਸੂਧਾ ਚਿਤ ਸਾਯੂ
ਨਹੀ ਕਰਸੋ ਤਿਸ ਕੋ ਅਪਰਾਧੂ । ਗਹਿ ਲੀਨਿਸਿ ਅਬਿਗਤਿ"” ਕਰਿ
ਮੱਖਣ । “ਲਠ । <ਢੇਲਣੇ ਤੇ ਰੈਨੇ ਦਾ ਰਸ। “ਰੱਥ ਵਿਚ ਤਾ ਵੇਖਕੇ ਅੱਰੋਂ ਨਿਉਂਦੇ ਹਨ,
ਉਸ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੈ ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਅੰਕ ਵਿਢ ਕਹਿ ਆਏ ਹਨ । “ਸੁਟਾਵਾਂਗਾ ( ਨਦੀ ਵਿਚ ) ।
<ਗਾਵ ਚੰਦੁ ਨੂੰ । “ਚੈਡਾਲਾਂ ਨੇ (ਚੰਦੂ ਨੂੰ) । “ਵੜ ਲਵਾਂਗੇ । ੯ਫਰੋਸਾ ਨਾ ਕਰੋ । "“ਝੁਰੀ ਮੇਤੇ।

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੯੧੪ ) ਗਾਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੨੯.
ਮਾਰਾ । ਖੈਂਚਿ ਬਿਪਾਸਾ ਸਰਿਤਾ ਡਾਰਾ ॥ ੪੦ ॥ ਕਰਿ ਮੈਂ ਤ੍ਰਾਸ ਬਿਸਾਲ
ਪਲਾਯੋ । ਤਕਹੋ' ਤਹਾਂ ਤੇ ਤੁਵ ਢਿਗ ਆਯੋ । ਹਮ ਦੌਨਹੇ ਕੇ ਪਿਤ ਕੌ
ਮਾਰਾ । ਨਹਿ ਪਲਟਾ ਹਮ ਲੀਨਿ ਸੈਭਾਰਾ ॥੪੧॥ ਧਿਕ ਧਿਕ ਜਗਤ ਕਹੈ
ਹਮ ਹੀ ਕੋ । ਖਾਨ ਪਾਨ ਹਮਰੋ ਨਹਿ ਨੀਕੋ । ਪਿਤ ਕੋ ਮਾਰਨਿਹਾਰ
ਉਦਾਰਾ।ਜਬਿ ਲੌ ਛਲਬਲ ਕਰ ਨਹਿੰ ਮਾਰਾਂ ॥ ੪੨ ॥ ਜਹਾਂਗੀਰ ਤੌ ਰ੪-
ਹਿ ਅਦਾਇਬ” । ਹਾਂਥ ਜੋਰਿ ਭਾਖਤਿ-ਗੁਰ੍ਹ ਸਾਹਿਬ-। ਸੋ ਤੋਂ ਮਰਨੋ ਰਹਜੋ
ਨਹਿੰ ਅਬੈ । ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਸੋਂ ਮਿਲਤਿ ਨ ਕਬੈ ॥ ੪੩॥ ਜੂਤਿ ਉਮਰਾਵ ਸੁ
ਲਸ਼ਕਰ ਮਾਂਗਂ । ਛੀਨਿ ਬਾਜ ਇਤਿ ਭਾਜਿ ਸੈਕਾਰਾ। ਸੋ ਸ਼ੱਤ ਪੰਇਹ ਮਹਿਦ
ਮਹਾਨਾ । ਉੱਦਮ ਧਰਹ ਕਰਹਿ ਗੁਰੁ ਹਾਨਾ!॥੪੪॥ਕਰਮ` ਚੋਦ ਏਲਯੋ
“ਕਿਸ ਰੀਤਿ ।ਊ। ਗਹਹਿ ਕਿ ਮਾਰਹਿੰ ਗੁਰ ਕੋ ਜੀਤ । ਦਲ ਜਿਹ ਸੈਗ,
ਆਪ ਬਡ ਜੋਧਾ । ਜਾਨਯੋ ਸ਼ਾਹੁ ਜਹਾਂ ਤਜਿ ਕ੍ੋਧਾ॥੪੫॥ ਕਿਸ ਮਸਲਤ
ਕਰਿ ਬਲ ਤੇ ਘਾਲਹਿੰ” । ਕੈ ਕਰਿਬੋ ਕਛ ਕਪਟ ਕਰਾਲਹਿ” । ਸੋ

ਬਤਾਉ ਜਿਮ ਬਸਿ ਮਹਿ ਆਵਹਿ। ਨਾਂਹਿ ਤ ਸ਼ਸਤ੍੍‌ ਸਾਬ ਬਿਨਸਾਵਹਿੰ
॥੪੬॥ਸਭਿ ਪੀਰਨਿ ਕੌ ਤਬਹਿ ਮਨਾਵੇਂ।ਬਹੁਤ ਸ਼ੀਰਨੀ ਤਬਿ ਬਰਤਾਵੇਂ।
ਸਿਰ ਪਰ ਪਾਂਗ ਬਾਂਧਿ ਹੋਂ ਤਬੈ । ਹਤਹਿੰਕਿ ਪਕਰਹਿ ਗੁਰੁ ਕੌ ਜਬੈ।੪੭॥
ਤਬਿ ਹੀ ਜੀਵਨ ਹੁਇ ਸੁਖ ਭਰਜੋ । ਨਾਂਹਿ ਤ ਸਮੈਂ' ਬਿਤਾਵੌ' ਮਰਨੋ।ਇਸ
ਤੇ ਅਪਰ ਨ ਮੋਕਹੁ ਆਛੇ । ਪੂਰੀ ਕਗਹਿਂ ਪੀਰ ਮਨ ਬਾਂਛੇ' ॥੪੮॥ ਧਨ
ਖਰਚਨਿ ਮੈਂ ਸ਼ਾਮਲ ਤੇਰੇ । ਕਰਿ ਹੋਂ ਜਿਤਿਕ ਸ਼ਕਤਿ ਹੈ ਮੇਰੇ । ਜੋ ਕਾਰਜ
ਹੁਇ ਸ਼ਾਹੁ ਨਜੀਕਾ । ਸੋ ਸੈਂ ਕਰੋਂ ਲਾਇ ਬਲ ਨੀਕਾ॥ ੪੯ ॥ ਮੁਝ ਤੁਝ
ਕੋ ਸਮ£ ਕਾਰਜ ਅਹੈ । ਪਿਤ ਕੋ ਪਲਟਾ ਦੋਨਹੁ ਲਹੈਂ । ਹੁਤੋ ਅਗਨਿ ਕੇ
ਸਮ ਭਿਹ ਜਾਰਨਿ?।ਨਹਿੰ ਏ ਏਕਲ ਤੇ ਹੋਯ ਉਜਾਰਨਿ” ॥ ੫੦॥ ਮਿਲੋ
ਪੌਨ ਸਮ ਤੂੰ ਅਬਿ ਆਇ । ਜਜੋ' ਕਯੋਂ ਕਰਿ ਲੋ' ਬਾਤ ਬਨਾਇ । ਮਨਹੁੰ
ਉਡੀਕਤਿ ਕੋ ਚਲਿ ਆਯੋ । ਕਰਿ ਉੱਦਜੋਗ੯ ਹੋਹਿ ਮਨ ਭਾਯੋ”॥੫੧॥
ਕਰਮ ਚੈਦ ਇਮ ਧੀਰਜ ਦੀਨਿ । ਅਪਨੇ ਘਰ ਮਹਿ ਆਦਰ ਕੀਨਿ ।
"| ਤੇਰਾ ਆਸਰਾ ) ਤੱਕ ਕੇ । “ਜਹਾਂਗੀਰ ਤਾਂ ਰੱਖਦਾ ਸੀ ਅਦਬ । ਮਾਰੀਏ । ਏਯ ਕੋਈ
ਭਿਆਨਕ ਕਪਟ ਕਰੀਏ । “ਪੀਰ (ਮੇਰੀ) ਮਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਪੂਝੀ ਕਰਨ ।$ਇਕੋ ਜਿਹਾ । “ਤਿਸ

ਦਾ ਸਾੜਨਾ । "( ਮੈਥੋਂ ) ਕੱਲੇ ਤੋਂ ਉਸ ਦ। ਬਾਲਣਾ ਨਹੀਂ ਹੇ ਸਕਿਆ [ ਹਿੰ: ਉਜਾਲਨਾ ]।
<ਉੱਦਮ 1

ਰਹ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੯੧੫) ਰਾਸਿ ੬ । ਸੰਸੂ ੩8,
ਖਾਨ ਪਾਨ ਕੀ ਲੋ ਸਭਿ ਸਾਰ । ਮਿਲੇ ਦੁਖੀ ਦੋਨਹੁੰ ਕ੍ਰਿਆਰ ॥ ੫੨ ॥
ਵਿਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਿਂਬੇ ਖਸਟਮਿ ਰਾਸੇ “ਘੋਰੜ ਅਰ ਚੰਦੂ ਨੰਦਨਾਂ ਪ੍ਰਸੈਗ ਬਰਨਨ ਨਾਮ ਏਕੇਨਿ ਤ੍ਰਿੰਸਭੀ ਅੰ8 ॥ ੨੯ ॥

੩੦. [ਰਤਨ ਚੰਦ ਤੇ ਕਰਮ ਚੰਦ ਨੇ ਸੂਬਾ ਚੜ੍ਹਾ ਲਿਆੰਦਾ]।
ਦੋਹਰਾ ॥ ਰਹਜੋ ਨਿਸਾਂ ਮਹਿੰ ਮਿਲਿ ਦੁਖੀ ਗੁਰ ਨਿੱਦਕ ਕੁੜਿਆਂਰ । ਕਰਮ
ਚੋਦ ਸੋਂ ਤਬਿ ਕਹਯੋ ਰਤਨ ਚੰਦ ਦੁਖਧਾਰਿ॥੧॥ ਚੌਪਈ ॥“ਸੁਨਹੁ ਪ੍ਰਸੈਗ
ਪਿਤਾ ਜਿਮ ਮਾਰਾ । ਹਮ ਬੋਠੇ ਸਭਿ ਸਦਨ ਮੜਾਰਾ। ਆਇ ਅਚਾਨਕ
ਗੁਰੁ ਤਿਸ ਗ੍ਰਾਮੂ । ਉਤਰਯੋ ਠਾਨਿ ਜਾਨਿ ਅਭਿਰਾਮੁ ॥੨॥ ਦਿਵਸ
ਅਗਲੇ ਕੋਟ ਉਸਾਰਾਂ ਨਗਰ ਬਸਾਂਵੇਂ ਮੈਂ ਨਿਰਧਾਰਾਂ- ਸੁਨਿ ਮਮ
ਪਿਤਾ ਗਯੋ ਤਿਹ ਕਹਜੋ ।-ਮਾਲਿਕ ਭੂਮਿ ਕੌਨ ਤੈ' ਲਹਜੋ ? ॥੩॥ ਬੁੜ੍ਯੋ
ਹੈ ਕਿ ਨਹੀਂ ਕਿਤ ਕੋਊਹਾਕਮ ਪ੍ਰਜਾਂ ਨ ਰਾਂਜੀ ਦੋਉ। ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂ ਸਭਿ
ਮੁਲਖਨਿ ਮਾਲਿਕ । ਲੈਂਨਿ ਦੇਨਿ ਸਭਿ ਤਿਸ ਕੇ ਤਾਲਿਕ-॥ ੪ ॥ ਏਕ
ਨਹੀਂ ਮਮ ਪਿਤ ਕੀ ਮਾਨੀ । ਸ਼ਾਹੁ ਨਾਮ ਤੇ ਗਾਰਿ ਬਖਾਨੀ।ਪਕਰਿ ਮਾਰਿ
ਸਰਿਤਾ ਮੈਂ ਗੋਰਾ । ਤਾਸ ਨਹੀ ਮਾਨਤਿ ਕਿਸ ਕੇਰਾਂ ॥ ੫॥ ਅਬਿ ਤਹਿ
ਪਰਯੋ ਕੋਟ ਚਿਨਵਾਵੈ। ਅਪਨਿ ਨਾਮ ਪਰ ਨਗਰ ਬਸਾਵੈ। ਔਬਿ ਸੁਨਿ
ਮਾਰਨਿ ਕੋਰ ਉਪਾਉ । ਜੈਸੇ ਮੈਂ ਆਯੋ ਤਕ ਦਾਉ ॥ ੬ ॥ ਇਕ ਤੋੰ ਤੇਰੋ
ਹੋਹਿ ਸਹਾਰਾ । ਇਹਾਂ ਜੁ ਸੂਬਾ ਸੈਨ ਉਦਾਰਾ' । ਇਸ ਕੇ ਸਾਂਬ ਮੋਹਿ
ਮਿੱਤਾਈਅਬਿਲੋ ਕਾਜ ਨ ਕੁਛ ਬਨਿ ਆਈ॥੭ਮਚਲਹਿਂ ਪ੍ਰਾਤਿ ਕੋ ਇਸ
ਕੋ ਪੇਸ। ਸਗਰੀ ਬਾਂਤ ਸੁਨਾਵਹਿੰ ਤਾਸਿ । ਸੇਨਾਂ ਸਹਤ ਚਲਹਿ ਜੇ ਆਪ।
ਤੇ ਗਹਿ ਲੋਹਿੰ ਹਗਾੰਹੈ ਗੁਰੁ ਦਾਪ'॥੮॥ ਹਮ ਤੁਮ ਦੋਨਹੁ ਕਰਹਿ ਪੁਕਾਰੂ ।
ਗੁਰ ਅਪਰਾਧ ਹੋਹਿ ਨਿਰਪਾਰੂ? । ਕਰਮ ਚੈਦ ਸੁਨਿ ਅਨੰਦ ਵਧਾਯ ।
€ਹਮ ਤੁਮ ਦੋਨਹੁਂ ਜਬਹਿ ਸੁਨਾਯੋ ॥ ੯ ॥ ਚਢਹਿ ਤੁਰਤ ਕੁਛ ਲਗਹਿ
ਨ ਦੇਰਿ। ਲਸ਼ਕਰ ਜਿਸ ਕੋ ਨਿਕਟਿ ਬਡੇਰਿ। ਸਕਲ ਦੇਸ਼ ਇਸ ਨਯਾਉਂ
ਚੁਕਾਵੈ। ਜਬਰੀ ਕਰਹਿ ਸੁ ਬਰਜਿ ਹਟਾਵੈ॥ ੧੦॥ ਇਸ ਤੇ ਪਰੈ ਅਪਰ
ਕਰਤਾ ਹੋਇ। ਇਮ ਸੁਨਿ ਕੈ ਕੋਪਹਿ ਸਭਿ ਕੋਇ ।-ਭੂਮਿ ਪਰਾਈ ਛੀਨਿ ਸੁ
ਮਾਰਾ । ਨਾਂਹਿ ਚਵਹੁ ਹੁਇ ਦਸ਼ ਉਜਾਰਾਂ ॥ ੧੧॥ ਗਢ” ਪਾਵਹ ਗੁਰ
ਆਕੀ ਹੋਇਗ੍ਰਾਮ ਨਿਕਟਿ ਕੇ ਰੋਕਹਿ ਸੋਇ-। ਇਮ ਕਹਿ ਸੁਨਿ ਆਪਸ

“ਬਹੁਤੀ ਸੈਨਾਂ ਵਾਲਾ । “ਗੁਰੂ ਦਾ ਹੈਕਾਰ ਦੂਰ ਕਰਾਂਗੇ । (ਅ) ਗੁਰੂ ਨੂੰ, ਹੈਕਾਰ (ਨਾਛ,। "ਗੁ
ਜੀ ਦਾ ਅਪਰਾਧ ਨਿਰਨੇ ਹੇ ਜਾਏਗਾ । “ਕਿਠ੍ਹ ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੯੧੬) ਫਾਸਿ ੬। ਅੱਸੂ ੩੦.

ਮਹਿ ਸੋਏ । ਜਾਗੇ ਬਹੁਰ ਪ੍ਰਾਤਿ ਕੌ ਜੋਏ ॥ ੧੨॥ ਬੈਠਜੋ ਸੂਬਾ ਅਬਦੁਲ-
ਖਾਨ।ਲਗੀ ਕਚਹਿਰੀ ਨਿਕਟਿ ਮਹਾਨ।ਸਿਰਨਾਂਗੋ ਕਰਿ ਜਾਇ ਪੁਕਾਰਾ।
ਕਰਯੋ ਕਹਿਰ, ਮੇਰੋ ਪਿਤ ਮਾਰਾ ॥ ੧੩॥ ਗੁਰ ਨੇ ਛੀਨਿ ਲੀਨ ਸਭਿ
ਧਰਨੀ । ਬਿਨਾਂ ਤਰਾਸ ਕੀਨ'ਸ ਅਸ ਕਰਨੀ । ਕੌਟ ਉਸਾਰਤਿ ਤਹਿ ਬਡ
ਗਾਵੋ । ਹੋਹਿ ਮਵਨੰਸ ਗਰਬ ਉਰ ਬ'ਢ? ॥੧੪॥ ਅਬਦੁਲ ਖਾਂ ਸੁਨਿ ਪਾਸ
ਹਕਾਂਰਾਂ । “ਕਹੁ ਨਿਰਨੈ ਕਰਿ ਕਜੋਂ ਕਰਿ ਮਾਰਾਂ ਊ। ਲੇਨ ਦੇਨਿ ਕ੍ਯਾਂ
ਪਿਖਿ ਅਪਰਾਂਧਾ।ਕਯੇਂ' ਗਹਿ ਮਾਰਨੋ ਦੇ ਕਰਿ ਬਾਧਊ?॥੧੫॥ ਕਰਮ ਚੈਦ
ਪੁਨ ਸਕਲ ਸੁਨ'ਈ । “ਸੋ ਨਹ ਡਰਤਿ ਕਰਹਿ ਮਨ ਭਾਈ। ਜੇਠ ਬਿਖੈ
ਦੇਤੋਂ ਉਤਪਾ= । ਜਿਸ ਤੇ ਭਯੋ ਨਰਨਿ ਗਨ ਘ/ਤ॥੧੬॥ ਲੇ ਕਰਿ ਬਾਜ਼
ਸ਼ਾਹੁ ਕੋ ਆਵ'। ਸਦਨ ਸੁਧਾਸਰ ਤੇ ਨਿਕਸਾਵਾ । ਗ੍ਰਾਮ ਰੁਹੇਲਾ ੜਹਿੰ
ਸਭਿ ਧਰਨੀ । ਹੁਤੀ ਇਨਹੁੰ ਕੀ ਦੇਸ਼ੰਨ ਬਫਨੀ" ॥੨੭ ॥ ਛੀਨਿ ਲੀਨਿ,
ਗੜ੍‌ ਕਰਹਿ ਉਸਾਰਨ । ਘੋਰੜ ਗਯੋ ਬਰਜਿਬੇ ਕਾਰਨ । ਪਕਰਿ ਮਾਂਰ
ਸਰਿਤ' ਮਹਿੰ ਡਾਰਾਂ । ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂ ਕੌ ਤ੍ਰਾਸ ਨ ਧਾਰਾਂ ॥੧੮॥ ਅਬਿ ਤੁਮਰੋਂ
ਕੁੰਛ ਡਰ ਨਹਿ ਧਰਯੋ । ਮਾਰ ਦੀਨਿ ਮਨ ਭਾਵਤਿ ਕਰਜੋ/ਤੁਮ ਸੋ' ਬਿਗ-
ਰਹਿਰੋ ਇਕ ਦਯੋਸ । ਤਬਿ ਤੁਮਰੋ ਬਸ ਚਲੈ ਨ ਰੋਸ॥੧੯॥ ਅਬਿ
ਪਕਰਹੁ ਕੈ ਕਰਹੁ ਸੈਘਾਰਨ। ਅਹੇ ਸੁਖੈਨ,ਨ ਲਰਿਬੇ ਕਾਂਰਨਿ”। ਬਹੁਰ
ਜਮਾਂ ਕਰਿ ਲੋਹ ਲਰਾਈ । ਗਵਪਾਏ ਕਰਿ ਹੈ ਤਕਰਾਈ ॥ ੨੦ ॥ ਜੇ
ਨਹਿੰ ਚਵਹੁ, ਬਾਤਿ ਦਿਹੁ ਫਾਰਿ । ਇਸ ਮਹਿ ਔਗਨਿ ਅਧਿਕ ਪ੍ਰਕਾਰ ।
ਅਲਪ ਸੈਗ ਦਲ, ਪੁਨ ਹੁਇ ਭਰੋ। ਅਪਰ ਸਮਾਂਜ ਸੈਚਿ ਲੇ ਸਾਰੋ॥੨੧॥
ਆਗੈ ਮਾਰਯੋ ਮੁਗ਼ਲਸਖਾਨ।ਔਚਕ ਚਲਹੁ ਗਹਹ ਜੁਤਿ ਪ੍ਰਾਨ”। ਲਰਹਿ
ਅਗਾਰੀ ਤੋਂ ਦਿਹੁ ਮਾਰ । ਹਜ਼ਰਤਿ ਹੋਇ ਪ੍ਰਸੰਨ ਉਦਾਰ ॥੨੨॥ ਛੀਨਹੁ
ਬਾਜ਼ ਆਪ ਲੇ ਢਲੋਂ । ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਸੋਂ ਹਰਖਤਿ ਮਿਲੋ । ਬਖਸ਼ੇ ਮਨਸਬ
ਬਹੁਰ ਸਵਾਇ।ਬਾਜ਼ ਅਮੋਲਕ ਜਬਿ ਲਿਹੁ ਪਾਇ ॥੨੩॥ ਤੋ ਦਿਗ ਲਸ਼-
ਕਰ ਹੈ ਅਬਿ ਭਾਰਾ ।ਲੋਹੁ ਫਤੇ ਮੋਦਾਨ ਮੜਾਰਾ। ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਕੋ ਜੇ
ਗਹਿ ਲੈ ਹੈਂ । ਬਡੋ ਮਰਾਤਬ ਹਜ਼ਰਤ ਦੈ ਹੈ ॥੨੪॥ ਦੁਸ਼ਮਨ ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂ
ਕੋ ਭਾਰੋ। ਸੁਧਰਹਿੰ ਸਭਿ ਕਾਰਜ, ਜਬਿ ਮਾਰੋ” । ਅਬਿਦੁਲ ਖਾਨ ਕਾਨਿ
੧ਰਸ਼ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਕਹੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । “ਲੜਾਈ ਦੇ ਕਾਰਨ (=ਸਮਾਨ ਗੁਦੂ ਜੀ ਪਾਸ) ਕੋਈ
ਨਹੋ 'ਹਨ । “ਰਾਵ ਜੀਉਂਢਾ ।

ਸਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੬੧੭) ਰਾਸਿ ੬। ਅੱਸੂ 36,
ਸਭਿ ਸੁਨਿ ਕੈ । ਹਾਨ ਲਾਭ ਨੀਕੇ ਮਨ ਗੁਨਿਕੈ ॥੨੫॥ ਨਿਸ਼ਚੈ ਕੀਨਿ
=ਗੁਰੂ ਕੌ ਗਹੋਂ।ਹਜ਼ਰਤ ਕੀ ਪ੍ਰਸੈਨਤਾ ਲਹੋਂ । ਅਰ ਮਮ ਸਖਾਂ ਕਾਜ ਇਹ
ਆਯੋ। ਕਹੋ ਭਲੇ ਚਲਿ ਕੈ ਮਨ ਭਾਯੋ ॥ ੨੬॥ ਲੇ ਕਰਿ ਬਾਜ਼ ਮਿਲੋਂ
ਅਬਿ ਸ਼ਾਹੁ । ਪਾਵੇ ਬਡ ਮਨਸਬ ਤਿਸ ਪਾਂਹ । ਔਚਕ ਫਤੇ ਮੋਹਿ ਕਹੁ
ਪਾਈ।ਕੜੋਂ ਨ ਲੇਉ' ਮੈਂ ਅਲਪ ਲਰਾਈ-॥੨੭ ॥ ਨਿਜ ਸਮੀ੫ ਕੇ ਬੂਝਨ
ਕਰੇ । ਸਭਿਨਿ ਕਹਜੋ “ਅਬਿ ਕ੍ਯਾਂ ਗੁਰੁ ਲਰੇ ਊ। ਹੁਤੇ ਸਿੱਖ ਬਪੁਰੇ ਕੁਝ
ਮੈਂਗਿ। ਹਤੇ ਗਏ ਸੋ ਕੀਨਸਿ ਜੰਗ ॥ ੨੮ ॥ ਦਈ ਖੁਦਾਇ ਤੋਹਿ ਬਡਿ-
ਆਈ । ਅਬਿ ਅੰਚਕ ਬਿਧਿ ਆਨਿ ਬਨਾਈ । ਦੁਸ਼ਮਨ ਹਜ਼ਰਤਿ ਕੋ
ਅਤਿ ਅਹੈ । ਕਰਹਿ ਸੈਘਾਰਨਿ ਕੈ ਤਿਸ ਗਹੈ' ॥ ੨੯॥ ਕ੍ਯੋਂ ਨ ਪ੍ਰਸੈਨ
ਸ਼ਾਹੁ ਤਬਿ ਹੋਇ । ਤੁਝ ਕੋ ਹੈ ਸੁਖੇਨ ਅਬਿ ਸੋਇ। ਕਯਾ ਬੂਝਹ,ਚਵੀਅਹਿ
ਅਬਿ ਤੂਰਨ । ਲੇਹੁ _ਬਿਜੈ ਹੁਹਿ ਕਾਜ ਸੰਪੂਰਨ” ॥ ੩੦॥ ਸੁਨਿ ਮਸਲਤਿ
ਕੋ ਨਿਜ ਸਾਥੀਨਿ । ਹਰਖਜਯੋ ਗਰਬਤਿ ਆਗਰਾ ਦੀਨਿ । “ਚਢਨਿ
ਹੇਤੁ ਦੁੰਦਭਿ ਬਜਵਾਯੋ । ਗੁਲਕਾਂ ਬਹੁ ਬਰੂਦ ਬਰਤਾਯੋ ॥ ੩੧ ॥ ਜੋ
ਜਿਸ ਚਹੀਅਹਿ ਸੋ ਸਭਿ ਦੀਜਹਿ । ਸੈਨਾ ਸਰਬ ਤਯਾਰ ਕਰਿ ਲੀਜਹਿ? ।
ਇਤ ਉਤ ਮਾਨਵ ਸ਼ੀਘੁ ਪਲਾਏ।ਹਤ ਤਜਾਰੀ ਦੁੰਦਭਿ ਬਜਵਾਏ ॥੩੨॥
ਸੈਨਾਪਤਿ ਸਭਿ ਨਿਕਟਿ ਹਕਾਰੇ । ਸਨਮਾਨਤਿ ਮ੍ਰਿਦ ਬਾਕ ਉਚਾਰੇ ।
ਸ਼ਸਤ੍‌ ਬਸਤ੍ਰ ਬਖਸ਼ੇ ਸਮੁਦਾਇ । “ਚਢਹੁ ਸਕਲ ਹੀ ਬਿਲਮ ਭੁਲਾਇ?
॥੩੩॥ ਤਰਕਸ਼;ਤੋਂ ਮਰ,ਧਨੁਖ ਸੈਭਾਰੇਤੁਪਕ;ਤਮਾਂਚੇ ਗਜ਼ਬ ਗੁਜਾਂਰੇ'।
ਗੁਲਕਾਂ ਗਨ, ਬਰੂਦ ਮਨ ਭਾਈ । ਲੇ ਲੇ ਸੁਭਟ ਤਜਾਰ ਸਮੁਦਾਈ ॥
੩੪॥ ਭਾਂਤਿ ਭਾਂਤਿ ਕੇ ਖੜਗ ਬਿਲੀਦੇ । ਮੁਸ਼ਟਨਿ ਲਿਪ ਚਾਮੀਕਰ
ਬ੍ਰਿੰਦੇ' । ਬਹੁਤ ਮੋਲ ਕੀ ਸਿਪਰ ਸੈਭਾਰੀ । ਭਯੋ ਸਨੱਧਬੱਧ ਦਲ ਭਾਰੀ
॥ ੩੫॥ ਅਬੁਦੁਲਖਾਨ ਅਧਿਕ ਉਤਸਾਹੂ। ਪਿਖਿ ਸੈ ਸੈਨਾ ਉਰ ਜੋਗ ਉਮਾਂਹੂ।
-ਦਲ ਜੁਤਿ ਕਯਾ ਗੁਰ ਹਮਰੇ ਆਗੇ । ਗਹੈਂ' ਕਿ ਮਾਰਹਿੰ ਜੇ
ਭਾਗੇ-॥੩੬॥ ਨਿਕਸਜੋ ਵਹਿਰ ਬੰਬ _ਬਜਵਾਈ । ਚਢੀ ਬਾਹਿਨੀ ਹੁਇ
ਸਮੁਦਾਈ । ਜਥਾ ਘਣਾ ਪ੍ਰੇਰੀ ਬਡ ਪੌਨ । ਬਾਦਿਤ ਬਜਤਿ ਗਰਜਨਾ
ਤੌਨ”॥ ੩੭ ॥_ਚਮਕਹਿੰ_ਸ਼ੱਸਤ੍_ਚੈਚਲਾ” ਮਾਨੋ । ਗੁਲਕਾਂ ਓਜ਼ੇ ਭਰੇ
ਗਜ਼ਬ ਕਰਨ ਵਾਲੋਂ । "ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਮੁਠੀ ਨੂੰ ਸੋਨਾ ਲਗਾ ਸੀ। ਤੋਬਿਵੇਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਰੱਜਆਂ
ਦੇ ਵੱਜਣ ਦੀ ਗਰਜ ਹੈ । ੧ਬਿਜਲੀ 1

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੯੧੮) ਰਾਸਿ ੬। ਅੱਸੂ ੩੦,
ਮਹਾਨੋ । ਸਿੱਖਨਿ ਕੌ ਦਲ ੫ਾਕਕੋ ਖੇਤ।ਚਲੋ ਤਹਾਂ ਬਰਸਨ ਕੇ ਹੇਤੁ॥੩੮॥
ਗੁਰ ਕੇ ਬਾਨ ਬਿਪਰਜੈ ਵਾਯੂ' । ਜੋ ਸਨਮੁਖ ਚਲਿ, ਦੇਹਿ ਉਡਾਯੂ ।
ਚਲਜਯੋ ਬੇਗ ਕਰਿ ਲਸ਼ਕਰ ਭਾਰੋ । ਉਤਸਾਹਤਿ ਬੋਲਤਿ “ਗੁਰ ਮਾਰੋ” ॥
੩੯॥ ਭਏ ਸਗੁਨ ਮੰਦੇ ਅਵਿਲੋਕ । ਸਯਾਨੋ ਦਿਲ ਮਹਿੰ ਧਾਰਤਿ ਸ਼ੋਕ।
ਸਮੁਖ ਬਾਯ", ਮ੍ਰਿਗ ਮਾਲ ਕੁਫੇਰੀ”। ਹਯ ਰੋਦਤਿ ਦਿਗ ਅੱਸ਼ਹ ਗੇਰੀ ॥
੪੦ ॥ ਸਿਰ ਪਰ ਬਾਯਸ; ਗੀਧ ਕ੍ਰਮਾਵੈ” । ਸ਼ਿਵਾ ਅੱਸ਼ਿਵਾ“ `ਪੁਕਾਰਤਿ
ਆਵੇਂ ।ਗਿਰਹਿ ਅਚਾਨਕ ਚਾਲਤਿ ਘੋਰੇ । ਮਨ ਸੂਰਨਿ ਕੇ ਮਲਿਨ
ਅਥੋਰੇਂ ॥ ੪੧ ॥ ਮਿਲਯੋ ਕਾਠ ਕੌ ਭਾਰ ਅਗਾਰੀ । ਖਰ ਬੋਲਯੋ, ਮ੍ਰਿਤੁ
ਸੂਚਤਿ ਭਾਰੀ? । ਦੁੰਦਭਿ, ਨਾਦਤਿ ਅਲਪ ਮਲੀਨ । ਜਾਤਿ ਲਿਯੇ ਮਿਰ-
ਤਕ ਸਭਿ ਚੀਨਾ॥ ੪੨॥ ਰਤਨ ਚੋਦ ਢਿਗ ਅਬਦੁਲ ਖਾਨ । ਕਰਮ
ਚੋਦ ਚੇਦੂ ਸੁਤ ਜਾਨਬੂੜਤਿ“ਕਿਤਿਕ ਕੋਟ ਕਰਿ ਲੀਨ ?ਸੈਗ ਕਿਤਿਕ
ਦਲ ਦੇਖਨਿ ਕੀਨਿ?? ॥੪੩॥ ਕਹਨਿ ਲਗੋ “ਕਯਾ ਤੁਮਰੇ ਆਗੇ ਸੈਂ
ਜਾਨੀ ਮਨ, ਪਿਖ ਗੁਰੁ ਭਾਗੇ। ਆਟੇ ਬਿਖੈ ਲੋਨ ਅਨੁਮਾਨਾ । ਮਿਹਰ
ਬੁਦਾਇ ਆ੫ ਪਰ ਜਾਨਾ? ॥੪੪॥ ਚਲਜੋ ਬੇਗ ਤੇ ਲਸ਼ਕਰ ਭਾਰਾਂ । ਜ੍ਯੋੱ
ਸਲਿਤਾਪਤਿ ਤਜਜੋ ਕਿਨਾਰਾ” । ਉਛਰਜੋ ਬਡ ਤਰੈਗ ਜੁਤਿ ਜਾਵੈ। ਇਸ
ਪ੍ਰਕਾਰ ਸੋ ਨਦਰੀ ਆਵੈ ॥ ੪੫ ॥ ਜਰਾਸਿੰਧ ਜਨੁ ਮੀਤ“ ਬੁਲਾਯੋ। ਕਾਲ
ਜਮਨ ਦਲ ਬਡ ਜੁਤਿ ਧਾਯੋ । ਹਰਿਗਵਿੰਦ'“ਪਰ ਲਰਨਿ ਸਿਧਾਵਾ।ਹਰਿ
ਗੁਵਿੰਦ'"ਪਰ ਤਿਮ ਇਹ ਆਵਾ॥੪੬॥ ਚਲੈ ਬੀਰ ਦਸ ਪੰਚ ਹਜ਼ਾਂਰ”।
ਪੁਸ਼ਰ ਤਰੈਗਨਿ ਪਰ ਅਸੁਵਾਰ । ਲਿਏ ਸਹੈਸ੍ਹ ਚਤੁਰ ਦਸ਼ ਜੋਧਾ । ਖਰ””
ਜਨੂ ਚਢਜੋ ਰਾਮ ਪਰਿ ਕੋੋਧਾ ॥੪੭ ॥ ਮਦਰਾਂ ਪਾਨ ਮਲੋਛ ਕਰੈਤੇ।ਕਹਿ
ਕਹਿ ਅਥਦੁਲ ਖਾਨ ਸੁਨੌਤੇ । “ਕਹਾਂ ਗੁਰੂ ਅਬਿ ਦੇਹੁ ਬੜਾਇ । ਗਹੈ'
ਤੁਰਤ ਕਯਾ ਜੈਗ ਮਚਾਇ ॥੪੮॥ ਕੋ ਅਬਿ ਅਟਕਹਿ ਲਰਹਿ ਅਗਾਰੀ ।
ਛਿਨ ਮਹਿੰ ਸ਼ੱਤ੍ਰਨਿ ਦੇਹਿ ਸੈਘਾਰੀ । ਹਮਰੀ ਸੈਨਾ ਬਡ ਸਵਧਾਨ । ਕੌਨ

੧ਊਲਣੀ ਹਵਾ । “ਸਾਹਮਣੀਵਾਉ । `ਤੇ ਹਰਨਾੰ ਦੀ ਭਾਰ ਉਲਦੇ ਪਾਸਿਓਂ । "ਪਰੰਮੰਦੇ ਹਨ ।
ਪਗਿਦੜੀਆਂ ਅਮੰਗਲ ਰੂਪ । “ਬੰਹੁੰਤੇ ਮਲਿਨ ਹੋਏ ਹੋਏ ਹਨ । “ਗਧਾ ਬੋਲਿਆ ਜੈਭਾਰੀ ਸੌਤ
ਜਣਾਂਵਦਾ ਹੈ । "ਜਿਵੇ ਸਮੁੰਦਰ ਕਿਨਾਰੇ ਛੱਡਕੇ ਵਹਿ ਟੁਰੇ । ੯ਜਰਾਸਿੰਧੁ ਨੇ ਮਾਨੋ (ਆਪਣੇ)
ਮਿੱਤ੍ੇ (ਕਾਲ ਯਮਨ) ਨੂੰ । "ਸ਼੍ਰੀ ਕਿਸ਼ਨ ਜੀ ਤੇ। "ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਤੇ ।
੧੧ਨੂਦਰਂ ਹਜ਼ਾਰ। "ਇਕ ਰਾਖਸ਼ ਦਾ ਨਾਮ ਜੋ _ਰਾਵਨ ਦਾ ਡਰਾ ਸੀ ਤੇ ਪੰਚ ਬਣੀ ਦੇ
ਫਿਕਾਣੇ ਰਾਮ ਜੀ ਨੇ ਮਾਰਿਆਂ ਸੀ ।

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੯੧੮) ਰਾਸਿ ੬। ਅੰਸੂ ੩੧,

ਅਰਹਿ ਆਗੇ ਇਨ ਆਨਿ!॥ ੪੯॥ ਜਥਾ ਸਗਰ" ਕੋ ਸਤ ਹੈਕਾਰੇ ।
ਗਿਨਹਿ ਨ ਕਾਹੂੰ ਅਵਨਿ ਮਝਾਰੇਪਲਕ ਉਘਾਰਨਿ” ਤੇ ਜਰਿ ਗਏ।ਤਥਾ
ਮੂਢ਼ ਚਾਹਤਿ ਰਿਸਿ ਭਏ।੫੦॥ ਕਰਤੇ ਮਾਰ ਬਕਾਰਾਂ ਚਾਲੋ। ਪੀ ਸ਼ਰਾਬ
ਕੋਤਿਕ ਮਤਵਾਲੇ । ਹਯਨਿ ਬਾਗ ਕਰ ਗਹੈ' ਕੁਦਾਵੈਂ। ਤੁਪਕ ਸੈਭਾਰਤਿ
ਕਿਡਿਕ ਧਵਾਵੈਂ॥੫੧॥ਪਟਹਿ ਭੇਰਿ” ਰਣਸਿੰੜੇ ਬਜੇ,ਬਸੜ੍‌ ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਜੁਤਿ
ਜੋਧਾ ਸਜੇ । ਧੁਨਿ ਉਚੀ ਤੇ ਬਾਜਤਿ ਢੋਲ । ਭਟ ਮੁਦ ਧਰਤਿ ਪੁਕਾਰਤਿ
ਬੋਲ॥੫੨॥ਚਲਯੋ ਪੰਥ ਲਸ਼ਕਰਤਬਿ ਐਸੇਗਿਰ ਪਰ ਬਰਖੇ ਤੇ ਹੜ੍ਹਜੋਸੇ
ਦੁਹਰੀਚੋਬ ਦੁੰਦਭਿਨਿ ਪਰੀ । ਦੂਰਿ ਦੁਰਿ ਲਗਿ ਧੁਨਿ ਸੁਨਿ ਪਰੀ॥੫੩॥
ਪਹੁੰਚੇ ਆਨਿ ਰੁਹੇਲੇ ਤੀਗਕਲਮਲਾਂਤਿ“ਇਕਣੀ ਭਟ ਭੀਰ। ਸਭਿ ਮਹਿੰ
ਸੂਬਾ ਅਬਦੁਲ ਖਾਨ । ਪਿਖਿ ਲਸ਼ਕਰ ਉਰ ਧਰਿ ਕਰਿ ਮਾਨ ॥੫੪॥
ਦਯੋ ਹੁਕਮ ਮੰਗਵਾਇਸਿ ਤਰਨੀ£ । ਪਾਰ ਸੈਨ ਸਭਿ ਤੂਰਨ ਕਰਨੀ ।
ਤਤਛਿਨ ਕੇਵਟ ਹੁਇ ਸਮੁਦਾਯਾ।ਲਸ਼ਕਰ ਕਰਯੋ ਪਾਰ,ਧਨਪਾਯਾ॥੫੫॥
ਵਿਤਿ ਸੀ ਲੂਰ ਪ੍ਰਭਾਪ ਸੂਰਜ ਫ੍ਰਿੰਥੇ ਖਸ਼ਟਮ ਰਾਨੇ ਅਥਦੁਲਖਾ<; ਸੂਬਾ ਅਰੂਚਨ' ਪ੍ਰਨੰਘ ਬਰਨਨੰ ਨਾਮ ਤ੍ਰਿੰਜਡੀ ਅੰਨੁ ॥ ੩੦ ॥
੩੧, [ਜੈਗ ਦੀ ਤਿਆਰੀ] ।

ਦੋਹਰਾ॥ ਕੋਸ ਰੁਹੇਲਾ ਜਬਿ ਰਹਜੋ ਠਾਂਢੋ ਅਬਦੁਲਖਾਨ । ਕਰੀ ਸੈਭਾਰਨਿ
ਸੈਨ ਕੀ ਸੈਨਾਪਤਿ ਬਲਵਾਨ ॥ ੧ ॥ ਚੌਪਈ ॥ ਲਰਨਿ ਜੈਗ ਕੌ ਬਯੋਂਤ
ਬਿਚਾਰਾਂ । ਪ੍ਰਿਥਕ ਪ੍ਰਿਥਕ ਦਲ ਭਾਗ। ਸੁਧਾਰ” । ਜਥੇਦਾਰ ਇਕ ਬੈਰਮ
ਖਾਨ । ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਧਰਨਿ ਮਹਿ ਸੁਭਣ ਮਹਾਨ ॥ ੨ ॥ ਬਿੱਦਯਾ ਖੜਗ ਪ੍ਰਹਾ-
ਰਨਿ ਕੇਰੀ । ਪਟੇ ਬਾਜ਼ਕੀ ਰੀਤਿ ਬਡੇਰੀ। ਏਕ ਹਜ਼ਾਰ ਸੈਗ ਦਲ ਕੀਨ॥
ਹੱਥਿਯਾਰਨਿ ਮਹਿੰ ਜੋ ਬਲ ਪੀਨ॥੩॥ਦਤਿਯ ਮੁਹੈਮਦ ਖਾਨ ਸੁਜਾਨਾ ।
ਬਿੱਦਕਾਂ ਬਾਨਨਿ ਬਿਖੈ ਮਹਾਨਾ। ਚਾਂ੫ ਕਠੋਰ ਐੱਚਿ ਜੋ ਮਾਰਤਿ । ਬਹੁ
ਸ਼ੱਤ ਆਗੇ ਜਿਸ ਹਾਰਤਿ ॥ ੪॥ ਜੀਤੇ ਆਗੈ ਜੈਗ ਬਿਸਾਲਾ। ਬਲੀ
ਅੰਧੋਂਕ ਅਰੁ ਪਿਖਹਿ ਕਰਾਲਾ।ਏਕ ਹਜ਼ਾਰ ਸੁਭਟ ਦਲ ਦੈ ਕੈ।ਸਾਵਧਾਨ
ਹਿਤ ਲਰਿਬੇ ਕੈ ਕੈ ॥ ੫ ॥ ਤ੍ਰਿਤਿਯ ਖਾਨ ਬਲਵੇਡ ਪ੍ਰਚੰਡ ਹੈਪਰਹਿ ਜੁਧ
ਤਬਿ ਕਰਹਿ ਘਮੰਡ੯। ਕਰਿ ਮਹਿ ਤੋਮਰ ਬੈਥਲਿਆਲੋ । ਏਕ ਹਜ਼ਾਰ
ਇਕ ਰਾਜੇ ਦਾ ਨਾਮ ਜਿਸ ਦੇ ਸੱਠ ਹਜ਼ਾਰ ਪੁੱਤ੍ਰ ਸਨ, ਜੇ ਹੈਕਾਰ ਵਿਚ ਕਪਲ ਮੁਨੀ_ਦਾ
ਅਪਮਾਨ ਕਰਕੇ ਉਸ ਦੇ ਸ੍ਰਾਪ ਨਾਲ ਭਸਮ ਹੋ ਗਏ। (ਕਪਲ ਮੁਨੀ ਦੀ) ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਨਾਲ਼,
ਭਾਵ ਸਰਾਪ ਨਾਲ । “(ਮਾਨੋਂ) ਤਿਵੇ' ਚਾਹ ਰਹੇ ਹਨ । "ਫੇਰੀਆਂ । “ਗੁਰਬਲ ਕੁਰਬਲ ਕਰਦੀ।
$ਬੋੜੀ । “ਦਲ ਦੇ ਹਿਸੇ ਕੀਤੋ ਸੁਵਾਰ ਕੇ । ਦਬੜਾ ਬਲਵਾਨ । ੯ਘਮਸਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ।

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੯੨੦) ਰਾਸਿ ੬। ਅਸੂ ੩੧.
ਕਰਜੋ ਜਿਸ ਨਾਲੋ ॥ ੬ ॥ ਦੌਥੋ ਅਲੀਬਖਸ਼ ਬਡਿ ਬੀਰ । ਤੁਪਕ ਚ਼ਲਾ-
ਵਹਿ ਜੋ ਧਰਿ ਧੀਰ। ਨਵਰ" ਤਯਾਰਿ ਕਰਿ ਕਰਿ ਜਿਸ ਦੇਤਿ । ਛੋਰਤਿ
ਜਿਤਿਕ ਸ਼ੱਤ ਹਤਿ ਲੇਤਿ।੭॥ਚਲੀ ਤੁਪਕ ਜਿਸ ਛੂਛ ਨ ਜਾਇ।/ਬਿਦਤਿ
ਲਖਹਿੰ ਜੋਧ ਸਮੁਦਾਇ । ਸੁਭਟ ਇਮਾਮ ਬਖਸ਼ 3 ਗਿਨਿ ਪੰਚ। ਆਯੁਧ
ਬਿੱਦਕਾ ਜਿਨ ਬਹੁ ਸੈਚਿ” ॥ ੮ ॥ ਹਯ ਅਰੂਵਿ੍‌ਬੇ ਵਿੱਦ੍ਯਾ ਮਹਾਂ । ਰਣ
ਮਹਿ ਫੇਰਤਿ .ਇਭਿ ਉਭਿ ਚਹਾ।ਪੰਚ ਹਜ਼ਾਰ ਪੰਚਿ ਕੇ ਸੈਗ। ਕਰਿ ਸੁਚੇਤ
ਦੀਨੇ ਹਿਤ ਜੋਗ ॥੯॥ ਅਬਿਦੁਲ ਖਾਂ ਕੇ ਨੰਦਨ ਦੋਇ। ਆਯੁਧ ਬਿੱਦਜਾਂ
ਜਾਨਹਿੰ ਜੋਇ । ਨਬੀਬਖੁਸ਼ ਜੇਠਾ ਸੁਤ ਅਹੈ । ਦੁਤਿਯ ਕਰੀਮ ਬਖਸ਼
ਲਘੁ ਕਹੈਂ ॥।੧੦॥ ਅਲੀਕਾਰ ਜਿਨ ਚਾਮੀਕਰ ਕੇ । ਜਬਰ ਜਵਾਹਰ
ਜ਼ੇਵਰ ਜ਼ਰ ਕੇ । ਜਿਨ ਕੇ ਤਰੈ ਤੁਰੰਗ ਬਹੁ ਮੋ । ਨਟ ਜਿਮ ਫਾਂਦਭਿ
ਇਤ ਉਤਿ ਡੋਲੇ ॥੧੧॥ ਦੋਇ ਸਹੈਸੂ ਏਕ ਸੈਗ ਕਰਿਕੈ/ਹਤਹੁ ਰਿਪੁਨਿ
ਕੌ ਓਜ ਸੈਭਰਿਕੈ? । ਜੁਗਮ ਹਜ਼ਾਰ _ਦੁਤਿਯ ਸੈਗਿ ਦੀਨੇ। ਸਾਵਧਾਨ
ਹ੍ਰ ਕੈ ਰਿਸ ਭੀਨੋ ॥ ੧੨॥ ਖਸ਼ਟ ਸਹੈਸ੍ਰ ਆਪਨੇ ਸੈਗ । ਅਬਦੁਲ ਖਾਨ
ਰਖੇ ਹਿਤ ਜੈਗ । ਇਮ ਸੁਭਟਨਿ ਕੋ ਕਰਜੋ ਬਿਭਾਗ!। ਹਿਤ ਸੈ
ਧਾਰਿ ਅਨੁਰਾਗ॥੧੩॥ਇਤ ਸਤਿਗੁਰੁ ਕੇ ਢਿਗ ਸੁਧਿ ਆਈ। “ਕਾ ਬੈਠੇ
ਸੋਝੀ ਨਹਿ ਕਾਈ । ਦਸ ਅਰੁ ਪੰਚ ਸਹੱਸ੍ਰੇ ਜੋਧਾ । ਚਢਿ ਆਯੋ ਤੁਮ ਪਰ
ਕਰਿ ਕ੍ਰੋਧ ॥ ੧੪॥ ਟੋਲ ਅਸ਼ਟ ਬਾਂਧੇ ਸਮੂਦਾਈ । ਚ ਆਏ; ਅਬਿ
ਪਰਹਿ ਲਰਾਂਈ । ਹੂਜਹੁ ਤਯਾਰਿ ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਸੈਭਾਰੋਜ਼ੀਨ ਤੁਰੈਗਨਿ ਤੂਰਨ
ਡਾਰੋ॥੧੫॥ਸਨਿ ਸਤਿਗੁਰੁ ਤਬਿ ਬਾਕ ਉਚਾਰੇ। €ਹਨਹੁ ਸ਼ੀਘ ਹੀ ਚੋਬ
ਨਗਾਰੇ । ਸੱਜੀ ਸੁਭਟ ਸਕਲ ਹੁਇ ਜਾਓ”। ਗਹਿ ਗਹਿ ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਮੋਹਿ
ਢਿਗ ਅਓ? ॥ ੧੬ ॥ ਸੁਨਿ ਗੁਰੁ ਹੁਕਮ ਜੈਗ ਕੋ ਜਾਨਾ। ਸੁਭਟ ਸ਼ਸਤ੍ਰ
ਗਹਿ ਭੇ ਸਵਧਾਨਾ । ਜੱਟੂ ਗਹਿ ਤੁਢੌਗ ਤਬਿ ਆਯੋ । ਪਿਥਿ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿ”
ਗੋਵਿੰਦ' ਅਲਾਯੋ ॥੧੭॥ 'ਲੋਹੁ ਸੈਂਗਿ ਜੁਗ ਸ਼ਤ“ ਅਸੁਵਾਗ ਖਰੇ ਅਗਾਰੀ
ਹੋਹੁ ਸੈਭਾਰੁ । ਰਾਖਹੁ ਤੁਪਕ `ਤਜਾਰਿ ਕਰਿ ਸਾਰੀ । ਪਰੈ ਨੋਰ ਦਿਹੁ ਇਕਿ
ਵਿਰਿ ਮਾਰੀ? ॥੧੮॥ਪੁਨ ਕੱਲਜਾਨੇ ਕੀ ਦਿਸ਼ਿ ਹੇਰਾ। ਸੌ ਅਸੁਵਾਂਰ ਦੀਨ
ਤਿਸ ਬੇਰਾ। “ਤਾਤਕਾਲ ਤੋਰੇ ਸੁ ਲਗਾਵਹੁ । ਹਤਹੁ ਤਵੈਗੇਂ ਆਪ
ਬਚਾਵਹੁ” ॥੧੯॥ ਪੁਨ ਠਾਨੋ ਇਕ ਆਯੁਧ ਧਾਰੀ ਸ਼ੱਤ੍ਰ ਪ੍ਰਹਾਰਨਿ ਮੰਹਿ

"ਨੌਕਰੁ। "ਧਾਰੀ ਹੈ । ਵੋਵੌਡ । ₹ਸਾਰੇ ਸੂਰਮੇ ਸਜਕੇ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਵੇ । “ਦੇ ਸੇ ।

ਗੁਰ ਪੁਰਭਾਪ ਸੂਰਜ ! ( ੨੬੨੧) _ ਰਾਸਿ ੬।

ਡਰੀ ਵਜ ਕੇ ਸੈਗ ਤੀਨ ਸੈ ਕੀਨੇ। “ਹਤਹ ਮਲੋਛਨਿ ਗਲ
ਪੀਨੇ? ॥੨੦॥ ਬਹੁਰ ਪਿਰਾਗਾਂ ਚਲਿ ਕਰਿ ਆਯੋ । ਕ੍ਰਿਪਾ ਦ੍੍‌ਸ਼ਟਿ ਤੇਂ ਗੁਰੁ
ਦਰਸਾਯੋ । ਕਰੇ ਪੰਚ ਸੈ ਸੂਰਾ ਸੈਗ । ਕਹਜੋ ਕਿ “ਰੋਕਹੁ ਆਗਾ
ਜੈਗ॥ ੨੧॥ । ਸਨਮੁਖ ਮਬਰਾਂ ਦੇਖਨਿ ਕਰਜੋ । ਮਹਾਂ ਬੀਰ ਬਡਿ ਆਯੁਧ
ਧਰਜੋ । ਤਾਂਕੇ ਸੈਗ ਚਾਰ ਸੈਘੋਰਾ। ਕਹਜੋ “ਹਤਹ ਤੁਰਕਨਿ, ਦਿਹੁ ਮੋਰ”
॥ ੨੨॥ ਗੁਰੂ ਨਿਕਟ ਪੁਨ ਜਗਨਾ ਖਰਜੋ । ਕ੍ਰਿਪਾ ਧਾਰਿ ਤਿਸ ਓਰ
ਨਿਹਰਜੋ । ਤਿਸ ਕੇ ਸੈਗ ਸੁਭਟ ਸੌ ਕਰੇ//ਹਤਹੁ ਤੁਵੈਗ ਸ਼ੱਤ ਅਰਿ ਪਰੇ!
੨੩॥ਪਰਸਰਾਮ ਸ਼ਕਤੂ ਦੁਇ ਆਏ । ਤਰਕਸ਼ ਧਨੁਖ ਸਰੋਂ)ਰ ਸਜਾਏ।
ਜਿਨ ਕੇ ਬਾਨ ਗਿਨੇਂ ਭਟ ਮਾਂਹੀ'। “ਹਤਹਿੰਂ ਸ਼ੱਤ ਸੋ ਬਾਚਤਿ ਨਾਂਹੀ?॥
੨੪ ॥ ਪਰਸਰਾਮ ਸੈਗ ਦੋ ਸੈ ਦੀਨੋ । ਸ਼ਕਤੂ ਕੌ ਗੁਂਰੁ ਨਿਜ ਸੈਗ ਲੀਨੋ ।
ਮੋਲਕ, ਜਾਂਤੀ ਮਲਕ; ਅਨੰਦਾਂ । ਬਿਧੀਆ ਆਦਿਕ ਬੀਰ ਬਿਲੀਦਾ ॥
੨੫ ॥ ਿਹ ਸਭਿ ਰਾਖੇ ਅਪਨੇ ਸੈਗ । ਕਰਿਬੇ ਹੇਤੁ ਰਿਪੁਨਿ ਸੋਂ ਜੈਗ।
ਟੋਲ ਅਸ਼ਟ ਜਿਮ ਤੁਰਕ ਬਨਾਏ।ਸੁਨਿ ਕਰਿ ਅਪਨੇ ਤਥਾ ਚਢਾਏ॥੨੬॥
ਇਤਿ ਸਤਿਗੁਰ ਨਿਜ ਕੀਨਸਿ ਤਯਾਰੀ। ਜ਼ਾਵਤ” ਤੁਰਕਨਿ ਦੇਨਿ
ਅਗਾਰੀ।ਸਿਪਰਨਿ ਕੇ ਬਡ ਹੋਹਿ ਰਕੇਬਤੀਰਨਿ ਖਪਰੇ ਮਨਹੁੂੰ ਜੁਲੇਬ”
॥੨੭॥ ਤਰਵਾਰਨ ਘੇਵਰ ਸਮ ਜਾਨਿ । ਤੋਮਰ ਕੇ ਫੁਲ ਬਰਫੀ ਮਾਨਿ ।
ਅਨਗਨ ਗੁਲਕਾਂ ਸ਼ੱਕਰਪਾਰੇ । ਜੋਧਾ ਬ੍ਰਿੰਦ ਪਰੋਸਨ ਹਾਰੇ ॥ ੨੮॥ ਤਬਿ
ਭੇਜਨੋ ਨਰ ਅਬਦੁਲਖਾਨ । 'ਗੁਰੂ ! ਪਲਾਂਵਹੁ ਤਜਿ ਕਰਿ ਥਾਨ । ਸਭਿ
ਅਪਰਾਧ ਮਿਟਹਿ, ਚਲਿ ਜਾਓ।ਭਲੌ ਨ ਨਿਤ ਉਤਪਾਂਤ ਉਠਾਓ? ॥੨੯॥
ਆਯਹੂ ਦੂਤ ਗੁਰੂ ਕੋ ਤੀਰ । ਦੇਖਤਿ ਭਯੋ ਤਯਾਰ ਭਟ ਭੀਰ। ਖਰੇ ਹੋਇ
ਕਰਿ ਬੈਦਨ ਕੀਨ । “ਅਬਦੁਲਖਾਨ ਸੇਦੇਸ' ਦੀਨਿ ॥ ੩੦ ॥-ਨਾਹਕ
ਤੁਮ ਘੇਰੜ ਕੋ ਮਾਰਾਂ । ਭੂਮਿ । ਛੀਨਿ ਕਰਿ ਕੋਟ ਉਸਾਰਾ। ਕਿਹ ਸੋਂ ਬੂੜਿ
ਕੀਨਿ ਇਹ ਕਾਂਜ ਊ । ਲੀਨਸਿ ਪ੍ਰਥਮ ਸ਼ਾਹੁ ਕੌ ਬਾਜ ॥ ੩੧ ॥ ਗਾਦੀ
ਫਕਰਨਿ ਕੋਰ ਤੁਹਾਰੀ । ਕਯੋਂ ਰਾਜਨਿ ਸਮ ਰੀਤੀ ਧਾਰੀ ?ਤ੍ਰਾਸ ਨ ਧਰੋ
ਕਿਸੀ ਕੋ ਮਨ ਮੈਂ । ਸਨਮੁਖ ਹੋਤਿ ਸ਼ਾਂਹੁ ਸੋ ਰਨ ਮੈਂ ॥੩੨॥ ਛਿਮੈ
ਸਕਲ ਅਪਰਾਧ ਤੁਮਾਰੇ । ਤਜਹੁ ਗ੍ਰਾਮ ਕੋ ਜਾਹੁ ਪਧਾਰੇ । ਨਾਂਹਿ ਤ ਮੈ'

“ਸੂਰਮਿਆਂ ਵਿਚ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਾਣ ( ਸੋਉਂ ) ਗਿਣੇ ਭਾਵ ਸਲਾਹੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ.....। “ਭੋਜਨ
[%; ਜ਼ਿਆਫ਼ਤ=ਮਹਿਮਾਨੀ ਖਾਣਾ] । “ਬਾਲ । “ਤੀਰਾਂ ਤੋ ਖਪਰਿਆਂ ਦੇ ਮਾਨੋ ਜਲੋਬ।

%। ਗੁਰ ਪੂਤਾ੫ ਮੂਚਜ । ( ੧੯2੧ ) ਰਸ ੬ । ਅਸੂ ੩੧
ਆਯਹੁ ਦਲ ਜੋਰ । ਸੁਨਿ ਅਪਰਾਧ ਆਪ ਕੀ ਓਰ॥੩੩॥ ਪਠਨਟਾ ਪੂਰਬ
ਕੋ ਸਭਿ ਲੈ ਹੋਂ । ਛੀਨ ਬਾਜ ਹਜ਼ਰਤ ਕੋ ਦੈ ਹੋਂ । ਤੁਮ ਕੋ ਗਹਿ ਲੈ ਚਲਿ
ਹੋਂ ਜੀਵਤਿ । ਕੌਨ ਬਡਾਈ ਮੈਂ ਥਿਰ ਥੀਵਤਿ"॥ ੩੪ ॥ ਦਸ ਅਰ ਪੰਚ
ਹਜ਼ਾਰ ਸੁ ਜੋਧਾ । ਆਵਤਿ ਉਮਡਜੋ ਦਲ ਕਰਿ ਕੋਧਾ । ਮਾਰੇ ਜਾਹ ਕਿਧੋ'
ਗਹਿ ਲੈ ਹੈ' । ਪੁਨ ਉਪਾਉ ਛੂਟਨਿ ਨਹਿੰ ਪੈਹੈਂ-॥੩੫॥ ਸੁਨਿ ਸੀ ਹਰਿ-
ਗੋਵਿੰਦ ਰਿਸਾਏ । ਸੈਗ ਦੂਤ ਕੇ ਬਾਕ ਅਲਾਏ । ਾਜਹਿੰ ਗੀਦੀ ਹੋਹਿ
ਗਵਾਰ । ਹਮ ਜੀਤਹਿੰਗੇ ਜੈਗ ਜੁਾਰ॥ ੩੬॥ ਸ਼ਾਹੁ ਜਹਾਂ ਤੁਮਰੋ ਹੈ
ਸ਼ਾਹੂ । ਹਮਰੋ ਕਰਤਾ ਪੁਰਖ ਅਲਾਹੂ । ਗਹਜੋ ਜਾਇ ਕੌ ਮਾਰਯੋ ਜਾਇ” ।
ਜਾਨਯੋ ਜਾਇ ਬਿਲਮ ਨਹਿ ਕਾਇ॥੩੭॥ ਮੀਰੀ ਅਰੁ ਪੀਰੀ ਜਗ ਦੋਇ।
ਗਾਦੀ ਤਖਤ ਲਿਏ ਹਮ ਸੋਦਿ । ਜੈਗ ਸੈਗ ਸਦ ਕਾਮ ਹਮਾਰਾਂ । ਮਾਰਹਿਂ
ਸ਼ੱਤ੍ਰਨਿ ਬਧਜੋ ਅਖਾਰਾ ॥੩੮॥ ਜਿਸ ਮਗ ਭੇਜਯੋ ਮੁਗਲਸਖਾਨ । ਤਹਿ
ਕੋ ਤੁਮ ਅਬਿ ਚਹਿਸਿ ਪਯਾਨ । ਸ਼ੱਤ ਬਧਨ ਕੋ ਨਹਿੰ ਅਪਰਾਧੂ । ਹੋਡਿ
ਦੋਸ਼ ਜਹਿੰ ਦੁਖ ਲਹਿ ਸਾਧੂ ॥੩੯॥ ਤੁਸੇਰੇ ਹਤਨਿ ਹੇਤੁ ਉਤਪਾਂਤ। ਹੋੜਿ
ਆਪ ਹੀ ਨਹਿ ਮਿਣ ਜਾਤਿ। ਬਹੁ ਘੇਰੜ ਕੋ ਹਮ ਸਮੁਝਾਵਾ । ਪ੍ਰੇਰਯੋ
ਕਾਲ ਨਜ਼ੀਂ ਮਨ ਲਯਾਵਾ ॥੪੦॥ਹਮ ਨੇ ਕੌਨ ਦੁਰਗ ਅਬਿ ਪਾਯੋ। ਚਾਰਿ
ਦਿਵਸ਼ ਬਿਸਰਾਮ ਬਨਾਯੋ । ਚਢਿ ਕਰਿ ਆਏ ਸਕਾਨ ਨ ਕਰੀ?। ਤਊ
ਛਿਮਾਂ ਹਮ ਤੁਮ ਪਰ ਧਰੀ ॥੪੧॥ ਚਲੇ ਜਾਹ ਜੇ ਚਹਹੁ ਜਿਠਾਈ। ਨਾਂਹਿ
ਤ ਲਖਹੁ ਮ੍ਰਿਤੂ ਨਿਯਰਾਈ#-। ਕਹਹੁ ਦੂਤਿ ! ਇਮ ਅਬਦੁਲਖਾਨ ।-
ਜੇ ਮਿਲਿਬੋ ਚਹਿ ਮੁਗਲਸਖਾਨ” ॥ ੪੨॥ ਤੋਂ ਚਲਿ ਆਉ ਨ ਰੋਕਹਿ
ਕੋਈ । ਜੇ ਹਫਿ ਜਾਹੁ ਤ ਜੀਵਨ ਹੋਈ । ਦੋ ਮਹਿ ਇਕ ਨਿਰਨੈ ਕਰਿ
ਲੀਜੋ । ਲਰਹਿ ਮ੍ਰਿਤਕ ਹੁਇ, ਹਟਿਬੇ ਜੀਜੈ-?॥ ੪੩ ॥ ਸੁਨਿ ਸਿਰ ਧੁਨ
ਗਮਨਜੋ ਤਬਿ ਦੂਤਿ । ਦੇਖਕੋ ਗੁਰ ਢਿਗ ਜਥਾ ਕਸੂਤ" । ਅਬਦੁਲਖਾਨ
ਜਾਇ ਸਮੁਝਾਯੋਂ । ਕਹਜੋ ਨ੍ਰਿਕੈਂ ਜਿਮ, ਤਥਾ ਅਲਾਂਯੋ ॥ ੪੪ ॥ “ਸੁਪਨੇ
ਭੀ ਜਿਮ ਡਰਤਿ ਨ ਸ਼ੇਰ । ਡਿਮ ਹੇਰਯੋ ਗੁਰ ਬਡੋ ਦਲੋਰ । ਸ਼ਾਹੁ ਆਦਿ
"ਕਿਸ ਵਡਿਆਈ ਵਿਚ ਟਿਕਿਆ ਬੈਠਾ ਹੈਂ; ਭਾਵ ਮਾਣ ਨਾਂ ਕਰੋ ਵਤਿਆਈ ਨਹੀਂ ਗੰਹਣੀ।
“ਕੋਣ ਫੜਿਆ ਜਾਂਦਾ (ਤੇ ਕੌਣ) ਮਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ! ਆਪਣੇ ਆਪ ਹੀ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ ਮਿਟ
ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ । "(ਤੁਸੀਂ ਬਦ) ਚੜ੍ਹ ਆਏ ਹੋ ( ਕੁਬ) ਪਫਾਣ ਨਾਂ ਕੀਤੀ । ਭਾਵ ਚੜ੍ਹਾਈ ਤੋ
ਪਹਿਲ ਤਹਕੀਕਾਤ ਨਾ ਕੀਤੀ ਅਸਲੀਅਤ ਦੀ । “ਵਡਿਆਈ । ਭੰਨਜ਼ ਟੇੜੇ ਆਈ ਹੈ । “ਭਾਵ
ਜੇ ਮਰਨਾਂ ਢਾਮੰਦੇ ਨੋ 'ਜਿਸ਼ਤਹਹਾਂ ਦੀ ਪੂਤਿਕੂਲ ਦਸ਼ਾ । "ਜਿਵੇਂ (ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ) ਨਿਰਭੇ ਕਿਹ ਸੀ

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੯੨੩) ਰਾਸਿ ੬। ਅੰਸੂ ੩੨.
ਸੁਬੇ 'ਉਮਰਾਏ । ਤਨਕ ਤਾਸ ਕਿਸ ਤੇ ਨਹੈ ਪਾਏ ॥ ੪੫॥ ਤਯਾਰ ਲਰਨ
ਰਨ ਕੌ ਬਨਿ ਰਹਜੋ । ਡਰੇਤਿ ਨ; ਟਰਤਿ ਨ;ਸਭਿ ਬਿਧਿ ਕਹਯੋ'। ਸੁਨਿ
ਕਰਿ ਕੋਪਕੋ ਅਬਦੁਲਖਾਨ। ਜੋਰ ਕ੦ਨਿ ਕੋ ਭਾ ਸਵਧਾਨ ॥੪੬॥ ਚਲੋ
ਸਮੁਖ ਥੋਂਸੇ ਧੁੰਕਾਰੇ । ਬਾਦਤਿ ਅਪਰ ਬਜੇ ਧੁਨਿ ਭਾਰੇ। ਸ਼ਲਖ ਤਵੈਗਨਿ
ਸਮੁੱਖ ਚਲਾਈ । ਉਠਜੋ ਧੂਮ ਰਜ ਜੁਤਿ ਸਮੁਦਾਈ ॥੪੭॥ ਸੈਨ ਕਿਥੋਂ
ਘਟਾ ਚਢਿ ਆਈ । ਧੁਖੰਹਿ ਪਲੀਤੇ ਛਫਾ ਸੁਹਾਈ । ਕਰਕਤਿ ਗਜ
ਗਿਰਤਿ ਬਹੁ ਬਾਂਰੀ" । ਕਾਤੁਰ ਸਰਪ ਸੁਕਚ ਡਰ ਭਾਰੀ” ॥ ੪੮ ॥ ਮੋਰ
ਸੂਰਮਾ ਸੁਨਿ ਹਰਿਖਾਏਗੁਲਕਾਂ ਜਨੁ ਕਰਕ” ਬਰਖਾਏ । ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਤੀਰ
ਸਮੀਰ ਬਹੇ ਬਿਨ” । ਤਿਸੀ ਰੀੜਿ _ਦੀਖਤਿ ਹੈ ਬਨਿ ਠਨਿ“॥ ੪੯॥
ਇਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰੰਥ ਖਸ਼ਟਮਿ ਰਾਸੇ ਅਬੁਦੁਲ ਖਾਨ ਆਗਵਨਾ' ਪ੍ਰਸੇਗ ਬਰਨਨੇ ਨਾਮ ਏਕ ਤ੍ਰਿੰਸਡੀ ਅੰਸੂ-। ੩੧ ॥

੩੨, ਪਰ ਜੇਂਟੂ; ਮੁਹੈਮਦ ਖਾਨ ਬੱਧ] ।

ਦੋਹਰਾ ॥ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਜੀ ਮਹਾਂ ਧੀਰ ਬਲਬੀਰ । ਭਏ ਅਰੂਢਨ
ਤੁਰੰਗ ਪਰ ਲਸ਼ਕਰ ਪਿਖ੍ਯੋ ਅਭੀਰ” ॥ ੧॥ ਚੌਪਈ ॥ ਟੋਲ ਅਸ਼ਟ ਜਿਨ
ਬੈਧਨ ਕਰੇ। ਕੁਛ ਬਾਵੈਂ ਕੁਛ ਦਾਏ' ਧਰੇ। ਆਗੈ ਅਰੁ ਪਾਛੈ ਨਿਜ ਕੀਨ ।
ਆਪ ਬੀਚ ਆਵਤਿ ਬਲ ਪੀਨ ॥ ੨॥ ਤਿਮ ਟੋਲਨਿ ਕੇ ਆਗੇ ਟੋਲਿ।
ਕਰੇ ਆਪਨੇ ਸਤਿਗੁਰੁ ਬੋਲਿ । “ਡੇਰਾ ਤਜੀਅਹਿ ਕਰਹੁ ਪਿਛਾਰੀ । ਸ਼ਲਖ
ਪ੍ਰਹਾਰਹੁ ਹੋਹੁ ਅਗਾਰੀ ॥੩॥ ਨਿਜ ਨਿਜ ਟੋਲਿ ਬਿਥੈ ਥਿਰਿ ਰਹੀਯਹਿ।
ਵਧਿ ਬਹੁ ਆਗੈ ਹਤਨਿ ਨ ਕਹੀਯਹਿ । ਸੇਨਾਂਪਤਿ ਸਭਿ ਕੋ ਸਮੁਝਾਏ ।
ਆਗੇ ਚਲੋ ਸੂਰ ਉਮਡਾਏ॥੪॥ ਸ਼੍ਰ ਗੁਰੁ ਸਭਿ ਕੇ ਬੀਚਿ ਬਿਰਾਜੈ'। ਮਨਹੁ
ਸੁਰਨਿ ਮਹਿ ਸੁਰਪੜਿ ਛਾਜੈ । ਕੈ ਜਾਦਵ ਮਹਿ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ? । ਤਿਮ
ਸਿੱਖਨਿ ਮਹਿ ਹਰਿ ਗੋਵਿੰਦ ॥ ੫ ॥ ਧਨਖ ਕਠੋਰ ਹਥ ਮਹਿ ਧਾਰਾਂ । ਕੋ

ਨਹਿੰ ਐੱਚ ਸਕਹਿ ਬਲਿ ਭਾਰਾ । ਤੀਛਨ ਭੀਛਨ ਈਛਨ ਦੇਖਿ । ਖਪਰੇ
ਤਰਕਸ਼ ਕਰਯੋ ਅਸ਼ੇਖ ॥ ੬ ॥ ਅਪਰ ਨਿਖੰਗ” ਸੈਗ ਉਚਵਾਏ। ਜਥਿ
ਚਹੀਅਹਿ ਲੋ' ਤੁਰਤ ਚਲਾਏ । ਸ੍ਰੀ ਕਰਤਾਰਪੁਰੇ ਕਰਿਵਾਏ । ਸਿੱਖੜਾਂ ਕੌ
"(ਕੜਕੜ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਉਠਦੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ) ਬਿਜਲੀ ਕੜਕੰਦੀ ਹੈ, (ਗੋਲੀਆਂ) ਬਹੁਤ ਡਿਗ-
ਦੀਆਂ ਹਨ (ਜਿਵੇਂ) ਮੀਂਹ ਪੈਂਦਾ ਹੈ । [ਬਾਰੀ=ਪਾਣੀ/ ਮੀਂਹ] ।“ਸਰਪਾਂ ਗੂ ਰੂਪ ਕਾਇਰ ਬਹੁਤੇ
ਡਰ ਨਾਲ ਸੈਕੁਚਦੇ ਹਨ । =ਗੜੇ । ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਬਾਣ ਰੂਪ ਪੌਣ ਚਾਲੇ ਬਿਨਾਂ । “ਬਣਾਉ
ਤਣਾਉ । $ਬਹਾਦੁਰ (ਗੁਰੂ ਜੀ ਠੇ)। (ਅ) (ਅਪਣੇ) ਲਸ਼ਕਰ ਨੂ ਦਲੇਰ ਡਿੱਠਾ । “ਸ਼੍ਰ ਕਿਸ਼ਨ
ਜੀ। 'ਤ੍ਰਿੱਖੇ ਤੇ ਭਜਾਨਕ (ਖਪਰੇ ਤੀਰ) ਅੱਖਾਂ ਨਨਨ ਦੇਖ ਦੇਖ ਕੇ ਸਾਰਾ ਤਰਕਸ਼ ਫ਼ਰ ਲਿਆ
[ਸੈਸ: 9ਤੀਕਜਣ=ੜ੍ਰਿੱਧ । । ਭੀਖ਼ਣ=ਫ਼ਕਨਕ । ਈਕਕਨ=ਅੱਖ] ' ਦੰਹੋਰ ਭੱਥੇ।

ਸਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ ! ( ੨੯੨੪ ) ਰਾਸਿ ੬। ਸੱਸੂ ੩੨.
ਦੇ ਦੈ ਘਰਿਵਾਏ ॥ ੭ ॥ ਸਿਪਰ ਬਿਸਾਲ ਧਰੀ ਭੁਜਮੂਲ" । ਸਵਾ ਪਾਂਚ
ਸਿਰ ਕੋ” ਜਿਸ ਵੂਲ । ਖੜਗ ਖੇਤ ਕਰ ਬਾਮੇ ਧਰਨੀ” । ਪਦ ਸੋਂ ਵਾਂਦਨਿ
ਰਿਪੁ ਤੇ ਜਰਨੀ£ ॥੮॥ਚੈਦ੍ਹਾਸ ਦੌਰਾ ਖਰ ਧਾਰਾ”। ਦੀਰਘ ਹੁਤੋ ਦਿਪਤਿ
ਗਰ ਧਾਰਾਂ । ਦੇਕ ਹਾਥ ਮਹਿ ਬਾਗ ਉਠਾਏ” । ਦੁਸ਼ਮਨ ਦਲ ਦਿਸ
ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਿ ਚਲਾਏ ॥੯॥ਜੱਟੂ ਗਯੋ ਸੇਨ ਲੈ ਸੈਗਿ । ਤੁਪਕ ਪ੍ਰਹਾਰਤਿ ਛੇਰਜੋ
ਜੋਗ । ਠਹਾਂ ਠਹੀ ਬੈਦੂਕਨਿ ਹੋਈ । ਫੇਰਤਿ ਹਯ ਬਡ ਜੋਧਾ ਜੋਈ ॥
੧੦॥ਨਿਕਸਿ ਗੋਲ#ਤੇ ਲਰਤਿ ਅਗਾਰੀ । ਤੁਰੰਗ ਧਵਾਇ ਤੁਵੈਗ ਪ੍ਰਹਾਰੀ ।
ਜੱਟੁ ਕਰਯੋ ਨੋਰ ਜਿਸ ਕਾਲਾ । ਲਾਗਤਿ ਗੁਲਕਾਂ ਰਿਦੇ ਕਰਾਲਾ ॥ ਕ੧॥
ਪਾਧੜੀ ਛੰਦ ॥ ਬਹੁ ਵਧ੍ਯੋ ਅਧਿਕ ਜੱਟੂ ਸੁ ਬੀਰ । ਤਿਹ ਦੇਖਿ ਮੁਹੈਮਦ
ਖਾਨ ਧੀਰ । ਲੋ ਸੈਗ ਸਹੱਸ੍ਰੈ ਅੱਗ ਚਾਲਿ । ਤਯਾਰੀਤਿ” ਤੁਪਕ ਨਾਦਤਿ
ਕਰਾਲ ॥ ੧੨॥ ਲਗਿ ਗਿਰਤਿ ਸੁਭਟ ਘਾਇਲ ਘੁਮੰਤਿ । ਕਰਿ ਮਾਰ
ਮਾਰ ਉਪਰ ਪਰੈਤਿ । ਕੁਛ ਢਰਮੋ ਭਾਨੁ ਤਬਿ ਦੋਸ ਮੱਧ" । ਭਿਰ ਪਰੇ
ਸੂਰ ਚਹਿਂ ਜੀਤ ਜੁੱਧ॥ ੧੩॥ ਕੜਕੌਤਿ ਦੀਹ ਛੁਟਕੌਤਿ ਜ੍ਰਾਲ੯ । ਕਸਿ-
ਧਤਿ" ਬਹੁਰ ਬਾਰੂਦ ਡਾਲਿ। ਛਣਕੰਝ਼ਿ ਲਗਤਿ ਗਜ ਵੇਰਿ ਫੇਗਿਗੁਲ-
ਕਾਂਨਿ ਠੋਕਿ ਰਿਪੁ 3 ਹੇਰਿ ਹੇਰਿ ॥੧੪॥ ਸ਼ਿਸਤ" ਤੋਰਾ ਸੁ ਜੋਰਿ।
ਧੁਖਿਯੈਤਿ ਪਲੀਤ ਠੌਰਿ ਠੌਰਿਬਹ ਸ਼ਬਦ ਤੜਾਂ ਭੜ ਹੋਨਿ ਲਾਗਿ। ਛੁਟਿ
ਗੁਲਕਾਂ ਜ੍ਰਾਲਾ ਜਾਗਿ ਜਾਗਿ ॥ ੧੫॥ ਬਡਿ ਉਠਯੋ ਧੂਮ ਲਿਯ ਗਗਨ
ਛਾਇ। ਰਜ ਚਢੀ ਉਰਧ", ਰਵਿ ਨਹਿ ਦਿਖਾਇ। ਭਣ ਭਿਰੇ ਭੋਰਿ ਲਲ-
ਕਾਰ ਬੋਲਿ । ਇਤ ਉਤ ਧਵਾਇ ਪਰਿ ਗਿਰਤਿ ਡੋਲਿ॥੧੬॥ ਮਿਲਿ ਗਏ
ਸੂਰ ਇਮ ਆਪ ਮਾਂਹਿ । ਦਰ ਨਦੀ ਬਹਤਿ ਇਕ ਥਾਨ ਜਾਂਹਿ । ਤੁਰਕਾਨ
ਸੋਨ ਉਮਡੀ ਬਿਸਾਲ । ਗੁਲਕਾਂਨ ਮਾਰਿ ਗੇਰੇ ਉਤਾਲ॥੧੭॥ਜੱਟੂ ਪ੍ਰਚੈਡ
ਕੋ ਘੇਰਿ ਲੀਨ । ਤੁਰੰਗਨਿ ਧਵਾਇ ਆਗੇ ਸੁ ਕੀਨਿ। ਵਧਿ ਗਏ ਬਹੁਤ
ਕਰਿ ਮਾਰਿ ਮਾਗਿਹੁਇ ਨਿਕਟਿ ਜਾਇ ਤੁਪਕਨਿ ਪ੍ਰਹਾਰ ॥ ੧੮॥ ਤਬਿ
ਕਹਜੋ ਮੁਹੈਮਦਖਾਨ ਦੇਖਿਓਇਨ ਲੋਹ ਪ੍ਰਿਥਕ ਕਰਿ ਜੇ ਅਸ਼ੇਖ਼ਭਟ ਅੱਗੂ
੧ਸੋਢੇ (ਉਤੇ)। ਦਸਵਾ ਪੰਜ ਸੋਰ ਦੇ। “ਤਲਵਾਰ ਏ। ਜੁੱਧ ਕਰਨ (ਵੇਲੇ ਜੋ ਢਾਲ ਕਿ
ਖੋਬੇ ਹੱਥ ਧਾਰਨ ਕਰੀਦੀ ਹੈ ਤੇ ਪੇਰਾਂ ਨਾਲ ਉਛਲਕੇ ਜਿਸ ਉਤੇ ਸ਼ੱਤ (ਦਾ ਵਾਰ)
ਸਹਾਰੀਦਾ , ਹੈਂ। ਤਲਵਾਰ ਯਾ) ਖੰਡਾ ਚੌੜਾ ਤਿੱਖੀ ਧਾਰ ਵਾਲਾ “ਘੋੜੇ ਦੀ ਵਾਗ ।
“ਜੇਬ; ਟੁੰਮਲ । “ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। "ਦੁਪਹਿਰ ਤੋਂ (ਪਿੱਛੋਂ) ਤਦੋਂ ਕੁਬ ਸੂਰਜ ਢਲ
ਗਿਆ। “ੰਡਾਫ ਬੰਦੂਕ । "ਭਜ ਹਨ । ""੧ਧ 5ਨ੍ਰਦੇ ਹਨ । “ਊਪਰ ਨੂੰ।

ਸ਼੍ਰ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੯੨੫) ਰਾਸਿ €। ਅੱਸੂ 3੨.
ਰੋਕ ਬਹੁ ਸਾਵਧਾਨ । ਇਕ ਬਾਰ ਪਰਹੁ ਸਭਿ ਕਰਹੁ ਹਾਨਿ॥੧੯॥ ਸੁਨਿ
ਸੈਨਪਤੀ ਕੇ ਬਾਕ ਬੀਰ।ਵਿਰਿ ਗਏ ਅੱਗ੍ਰ ਲਿਯ ਘੇਰ ਧੀਗ/ਜੱਟੂ ਨ ਤ੍ਰਾਸ
ਚਿਤ ਤਨਕ ਕੀਨਿ । ਲਲਕਾਰ ਸੁਭਟ ਗਨ ਧੀਰ ਦੀਨਿ ॥੨੦ ॥ ਇੰਕ
ਬਾਰ ਮਾਰਿ ਗੁਲਕਾਂ ਗਿਰਾਇ। ਭਟ ਪਰੇ ਉਥਲ ਲਗਿ ਮਰਤਿ ਘਇ।
ਕਿਸਹੁੰਨਿ ਸੀਸ ਫੁਟਜੋ ਮਰੈਤਿ । ਕਿਸ ਕੇਰਿ ਬਦਨ ਗੁਲਕਾ ਫੁਰੇਤਿ"॥
੨੧॥ ਕਿਸ ਰਿਦਾ ਬਿਦੀਰਨਿ” ਪਰਭਿ ਭੂਮ। ਕਿਸਿ ਉਦਰ ਲਗੀ
ਘਾਇਲ ਸੁ ਘੂਮਿ। ਕਿਸ ਬਾਂਹ ਟੂਟਿ/ਕਿਸ ਟਾਂਗ ਤੂਟਿ/ਬਹੁ ਤੁਪਕ ਛੋਰਿ
ਦਲ ਅਧਿਕ `ਜੂਫਿ ॥੨੨॥ ਬਹੁ ਗਿਰੇ ਸਿੱਖਯ ਤੁਰਕਾਂਨ ਸੈਗਿ । ਕਿਤ
ਮਰੇ ਪਰੇ ਦੀਰਘ ਤੁਰੈਗ । ਕਿਤ ਭਜੋਤਿ ਛੂਛੇ ਪਲਾਂਣ। ਕਿਤ ਘਾਇ
ਸਹਤ ਢਰੜੇ ਕਿਕਾਂਣ" ॥੨੩॥ ਜੱਟੂ ਸੁ ਘਿਰੀਤ ਬਡ ਕੀਨ ਜੁੱਧ। ਗਨ
ਤੁਰਕ ਮਾਰਿ ਮਾਰੰਤਿ ਸੁ ਕੁੱਧਪਿਖਿ ਜਥੇਦਾਰ ਕੱਲਯਾਨ ਨਾਮ । ਸੋ ਭਯੋ
ਅੱਗ ਬਡਿ ਜੈਗ ਧਾਮ ॥_ ੨੪ ॥ ਤੁਪਕੇ ਤੜਾਕ ਬਹੁ ਛੋਰਿ ਛੋਰਿ। ਹਤਿ
ਕਰੇ ਤੁਰਕ ਤਨ ਫੋਰਿ ਵੋਗਜੋ ਹੁਤੇ ਅੱਗ੍ਰ ਕੁਛ ਮਾਰਿ ਦੀਨਿ । ਕੁਛ ਚਲੇ
ਭਾਜਿ ਉਰ ਤ੍ਰਾਸ ਲੀਨਿ ॥ ੨੫॥ ਕਰਿ ਹਲਾਹੂਲ ਰੋਕੇ ਪ੍ਰਚੈਡ । ਢਿਰ
ਹਟੈਂ' ਬੀਰ ਵੋਰੈਤਿ ਤੁੰਡ“। ਤੁਰਕਾਨ ਸੈਨ ਸਭਿ । ਮੋਰਿ ਦੀਨਿ । ਰਿਸਿ ਪਰੇ
ਸੁਭਟ ਰਣ ਅਧਿਕ ਕੀਨਿ ॥ ੨੬ ॥ ਸੈਯਾ ॥ ਬੈਰਮ ਖਾਂ ਮਨ ਕੌਪ ਭਯੋ,
“ਲਘ ਬਾਹਿਨੀ ਤੇ“ ਕਿਮ ਤ੍ਰਾਸ ਕੌ ਧਾਰੇ ?।ਜੈਗ ਨਿਮੈਗ ਕਰੋ ਹਟਿ ਕੌ
ਇਕ ਬਾਰ ਤੁਵੇਗਨਿ ਛੋਰਹੁ ਸਾਰੇ” । । ਦੌਰ ਪਰੇ ਗੁਰੁ ਸੇਨ ਕੇ ਉਪਰ ਯੋ
ਗੁਲਕਾਂ ਬਰਖੀ ਤਿਸ ਬਾਰੇ । ਚੇਤ ਮੈਂ ਬਾਰਦ ਘੋਰ ਕੈ ਧਾਇਹ” ਵਿ
ਕਰਕਾ ਗਨ ਡਾਰੇ ॥ ੨੭ ॥ ਬੈਰਮ ਖਾਨ ਪਰਯੋ ਜਥਿ ਆਇਿਕੈ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੁ
ਕੋਭਫ ਕ੍ਰੋਧਤਿ ੩ ਭਾਰੇਨੇਰ ਕਰਯੋ ਗਹਿ ਤੋਮਰ ਤੀਰਨਿ ਮਾਰਤਿ ਬੋਲਨਿ
ਕੇ ਲਲਕਾਰੇ।ਜੋ ਤੁਰਕਾਨਿ ਕੀ ਸੇਨ ਵਧੀ ਬਧ ਕੀਨਿ ਸਭੀ ਹਯ ਤੇ ਧਰ

ਡਾਰ ਯੋਂ ਉਥਲੇ ਰਣਬੀਰ ਗਿਰੇ ਜਿਮ ਗਾਜ ਤੇ” ਦੀਹ ਸਮੂਹ ਮੁਨਾਰੇ
॥੨੯॥ ਟੂਟਿ ਕੈ ਜੂਟਿ ਤੁਵੈਗਨਿ ਛੂਟਤਿ ਵੇਰ ਅਰੇ ਕਰਵਾਰ ਨਿਕਾਰੇ'"

੧ਗੋਲੀ ਫੋੜਦੀ ਹੈ । “ਵਿੰਜ੍ਿਆਂ ਜਾਕੇ । ₹ਸੱਖਣੀਆਂ ਕਾਠੀਆਂ ਵਾਲੇ । “ਘੋੜਿਆਂ ਤਨ

੬ਬੌੜੀ ਫੌਜ ( ਕੋਲੋਂ )। “ਬੱਦਲ ਗਰਜਕੇ ਧਾ ਕੇ ਆਏ । "ਬੇਲਕੇ ਲਲਕਾਰੇ ਮਾਰੰਦੇ ਹਨ ।

੬ ਨ ਡਿਗ ਪੈਣ ਕਰਕੇ.
ਵੇਗੀ ਦ) ਜੱਟ ਟੁੱਟ ਗਏ ਤੇ ਖੈਦੂਕਾਂ ਛੁੱਟ ਗਈਆਂ ਵੇਰ ਤਲਵਾਰਾਂ ਧੂਹਜੇ ਅੜ ਖਲੋਤੇ ।

ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੯੨੬) ਗਾਸਿ ੬। ਅੱਊ ੩੨.

ਬ੍ਰੰਦ ਮਨੋ ਚਪਲਾ" ਚਮਕੈ' ਲਿਪ ਸ਼ਰੋਣਤ" ਸੋਂ ਰੈਗ ਲਾਲ ਉਘਾਰੇ !
ਮੋਵਨਿ ਤੇ ਕਫਿ ਬਾਹੁਨਿ ਕੌ ਤਜਿ ਬਾਂਹਨਿ ਗੂਮਿ ਪਰੇਤਿ ਜੁਝਾਰੇ'। ਗ੍ਰੀਵ
ਕਟੀ ਕਿਸ; ਜਾਂਘ ਕਟੀ ਕਿਸ; ਛਾਤੀ ਫਟੀ ਗਿਰ “ਹਾਇ? ਉਚਾਰੇ ॥
੨੯॥ ਲੋਥ ਪੈ ਲੋਬ ਗਈ ਗਿਰ ਕੈ ਬਹੁ ਸ਼੍ਰੋਣਤ ਕੇ ਛੁਟਿ ਚਾਲ ਪਨਾਰੇ%
ਬੋਲਤਿ ਘਾਵ ਭਕਾਭਕ, ਬ੍ਰਿੰਦ ਗਿਰੇ ਹੁਇ ਘਾਇਲ, ਜਾਡਿ ਪੁਕਾਰੇ ।
ਹਾਂਥਨਿ ਮੈਂ ਤਰਵਾਰ ਗਹੀ ਨਿਕਸੇਤਨ ਪ੍ਰਾਨ,ਪੈ ਨਾਹਨਿ ਡਾਰੇ।ਬਾਯਸ,
ਗੀਧ; ਗੁਮਾਯ” ਮਹਾਂ, ਬਡਿ ਕੰਕ” ਅਘਾਤਿ ਹੈ' ਮਾਸ ਅਹਾਰੇ ॥ ੩੦ ॥
ਦੋਹਰਾ ॥ । ਇਤ ਗੁਰੁ ਕੌ ਬਡਿ ਸੂਰਮਾ ਜੱਟੂ ਅਰਜੋ ਹੈਕਾਰ । ਖਾਨ ਮੁਹੋਮਦ
ਤੁਰਕ ਕੋਂ ਦੋਨਹੁ ਭਿਰੇ ਜੁਬਾਰ ॥ ੩੧ ॥ ਨਰਾਜ ਫੈਦ ॥ ਤਬੈ ਸੁ ਕੋਪ ਸਿੱਖ
ਹਰੈ ਕਰੇ ਕਪਾਨ ਨੰਗਿਯਾਂ । ਪ੍ਰਹਾਰ ਬਾਰ ਬਾਰ ਹੀ ਸੁਰੈਗ ਰੈਗ ਚੈਗਿਯਾਂ।
ਕੜਾਕੜੀ ਮਚਾਇਕੈ ਨਚਾਇ ਕਾਲ ਜੀਹ ਸੀ"। ਉਭਾਰ ਮਾਰਿ ਮਾਰਿ ਕੈ
ਪੁਕਾਰ ਗਜ ਸੀਹ ਸੀ੯॥ ੩੨॥ ਸਧੀਰ਼ ਬੀਰ ਬੀਰ ਕੈ ਸਰੀਰ ਕਾਫਿ
ਡਾਰਿਤੇ । ਅਭੀਰ ਪੀਰ ਨਾ ਗਿਨੈ” ਸਮੂਹ ਸ਼ੱਤ ਮਾਰਤੇ।ਘਮੰਡ"" ਜੋਗਕੋ
ਪਰਜੋ ਪ੍ਰਚੇਡ'' ਸੂਰਮਾਨਿ ਤੇ। ਗਿਰੈਤਿ ਖੰਡ ਖੰਡ ਹਰੈ, ਨ ਪੰਡ ਤੁੰਡ
ਠਾਨਿਤੇ"॥੩੩॥ ਪਾਧੜੀ ਫੰ੮॥ ਤਬਿ ਅਰਜੋ ਮੁਹੈਮਦਖਾਨ ਆਨਿ। ਜੱਟੁ ਸੁ
ਬੀਰ ਜਹਿੰ ਜੁੱਧ ਠਾਨਿ । ਬਰਖੰਤਿ ਬਹੁਤ ਗੁਲਕਾਂ ਲਗੈਤਿ । ਪਟ ਭਰੇ
ਸ਼ਰੋਣ ਸੂਰਾ ਪਰੀਤਿ" ॥ ੩੪॥ ਰਿਸਿ ਭਰਕੋ ਮੁਹੈਮਦਖਾਨਿ ਭਾਖਿ । ਨਹਿ
ਭਾਗਿ; ਖਰੋ ਰਹੁ ਜੀਤ _ਕਾਂਖਿ"“ !। ਮਮ ਹਾਥ ਕੋਰ ਇਕ ਤੀਰ ਦੇਖਿ।
ਨਹਿ ਜਿਯਤਿ ਜਾਨਿ ਦੈ ਹੋਂ ਵਿਸ਼ੇਖ਼ ॥੩੫॥ ਸੁਨਿ ਜਟੂ ਬਾਂਕ ਤਿਸ
ਨਹਿ ਸਹਾਂਰ। ਲਲਕਾਰ ਪਰਜੋ ਇਕ ਬਿਰ ਪੁਕਾਰ। ਕਰਿ ਤਯਾਂਰ ਤੁਪਕ
ੜਿਹ ਤਾਕ ਲੱਛ'੬ । ਗੁਲਕਾਂ ਚਲੀ ਨਿਜ ਦੇਹਿ ਰੱਛ'“ ॥੩੬॥ ਤਤਕਾਲ
_ਬਿਜਲੀਆਂ। “ਲਹੂ । ਮੋਢਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਹਾਂ ਕਟੀਆੰ ਜਾਕੇ ( ਤਲਵਾਰ ਦਾ ) ਵਾਹੁਣਾ ਛੁਣਦਾ
ਜਾਕੇ ਸੂਰਮੇਂ ਪ੍ਰਿਬਵੀ ਤੇ ( ਡਿੱਗ ) ਰਹੇ ਹਨ । “ਪਰਨਾਲ । “ਪਰ ( ਹੱਥੋਂ ਤਲਵਾਰਾਂ ) ਨਹੀਂ
ਸੁੱਟੀਆਂ । $ਗਿਦੜ । “ਚਿਟੀਆਂ ਚੀਲ/, ਗਿਰਬਾਂ ਦੀ ਕਿਸਮ। ਕਾਲ ਦੀ ਜੀਫ਼ ਵਰਗੀ
(ਤਲਵਾਰ ਨੂ । ੯ ਤਲਵਾਰ) ਉਕਾਰ ਕੇ “ਧੋ ਮਾਰ? ਦੀ ਪੁਕਾਰ ( ਸਉਂ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ )
ਮਾਨੋਂ ਸ਼ੇਰ ਗੱਜਦਾ ਹੈ । [ਗਾਜ ਸ਼ੀਂਹ ਸੀ] (ਅ) ਬਿਜਲੀ ਵਾਂਡੂ ਹਸਦੀ (=ਚਮਕਦੀ) ਤਲਵਾਰ
ਉਭਾਰ ਕੇ 'ਮਾਰੋ ਮਾਰ” ਪੁਕਾਰਦੇ ਹਨ । "” ਮੈਂ ਪੀੜਾ ਨਹੀਂ ਗਿਣਦੇ। ਪੂਚੰਡ ਘਮਸਾਨ।
"੧ਮਰਮਿਆਂ ਤੋਂ । ੯੧ਪੀਲਾ ਮੁੰਹ ਨਹੀਂ ਕਰਦੈ । ਰੋਗ ਹਨ। “੯ਹ ਜਿੱਤ ਦੀ ਇੱਛਾ ਵਾਲਿਆ !
“ਨਿਸ਼ਾਨਾਂ । "ਉਸ (ਜੱਦੂ ਨੰ) ਆਪਣੀ ਦੇਹ ਦਾ ਬਚਾਊ ਕਰਕੇ ਗੋਲੀ ਚਲਾਈ ।

ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੯੨੭) ਥਾਸਿ ੬। ਅੰਸ਼ 33.

ਤੁਰੈਗਮ ਮਾਰਿ ਲੀਨਿ । ਸਰ ਚਾਂ੫ ਤੇ ਸੁ ਜ਼ਲਿਬੋ ਨ ਦੀਨਿ" । ਧਟ਼” ਖਰੋ
ਭਯੋ ਨਿਜ ਕੌ ਸੈਭਾਂਰਿ । ਧਨੁ ਖੈਂਚਿ ਬਾਨ ਭਰਿ ਕਜ਼ਿ ਮ੍ਰਹਾਰ1੩੭॥ਛੁਟਿ
ਗਯੋ ਸਰਪ ਸਮ ਜਾਇ ਲਾਗ। ਜੱਟੂ ਭੁਜਾਨ ਕੋ ਬੀਚਿ ਖਾਗ'ਬਿਧ ਗਯੋ

, ਗੁਰੁ ਰਾਖਿ ਲੀਨਿ । ਪੁਨ ਅਪਰ ਤੀਰ ਮਾਂਰਯੋ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥ ੩੮ ॥
ਤਿਹ ਤਰ ਤੁਰੈਗਮ ਦੀਨਿ ਗੇਰਿ । ਜੱਤੂ ਸੁ ਤਕਾਰਿ ਭਾ ਠਾਂਢਿ ਫੇਗਕਰਿ
ਤੁਪਕ ਤਾਰ ਤਾਂਕੀ ਸੁ ਬੀਰ । ਧਨੁ ਖਂਚਿ ਮੁਹੌਮਦ ਤਾਂਕ ਤੀਰ ॥੩੯॥
ਫ਼ੁਟਿ ਪਰੇ ਦੁਹਨਿ ਤੇ ਏਕ ਬਾਰ । ਇਤਿ ਗੁਲਕਾਂ ਉਝ ਤੇ ਸਰ'ਪ੍ਰਹਾਰ ।
ਦੋਨਹੁਂ ਸੁ ਬੀਰ ਕੇ ਵਾਰ ਦੋਇ। ਲਗਿ ਦੁਹਨਿ ਅੰਗਿ ਉਰ ਬਿਧਤਿ ਸੋਇ
॥ ੪੦ ॥ ਜੱਣੂ ਕਿ ਰਿਦੇ ਲਗਿ ਤੀਰ ਪਾਰਿ । ਗਿਰ ਪਰਮੋ ਭੂਮਿ ਥੈ ਕੈ
ਭਵਾਰਿ#। ਉਤ ਲਗੀ ਜਾਇ ਗੁਲਕਾਂ ਪ੍ਰਚੋਡ । ਵਟਿ ਗਜੋ_ਤੁੰਡ ਭਟ
ਖਿਖਤਿ ਝੁੰਡ॥੪੧॥ ਦੋਨਹੁੰ ਸੁ ਬੀਰ ਜੂਝੇ ਜੁਝਾਗਦਲ ਦੁਹਨਿ ਦਿਸ਼ਨਿ
ਤੇ ਭਟ ਨਿਹਾਰਿ। ਅਰਿਰਾਇ ਪੰਰੇ ਉਪਰ ਸੁ ਧਾਇ। ਇਕ ਬਾਰ ਬੈਂਚਿ
ਕਰਵਾਰ, ਘਾਇ? ॥ ੪੨॥ ਲਰਿ `_ਡੁਰਤਿ ਨਹਿ ਅਟਕ ਹੋਤਿ ।
ਤਰਵਾਰ ਕਿ ਤੋਮਰ ਗਹਿ ਉਦੋਤਿ । ਵਾਰਨਿ ਪ੍ਰਹਾਰ ਨਹਿ ਦੇਰਿ ਲਾਇ।
ਰਿਸ ਭਰੇ ਅਰੇ ਹੀ ਕਟਤਿ ਥਾਇ ॥ ੪੩ ॥ ਦਲ ਮਰਮੋ ਕਿਤਿਕ ਲੋਥਨ
ਬਿਥਾਰਿ । ਪਰਿ ਰਹੇ ਬੀਰ ਸੈਕੇਂ ਜੁਝਾਰ । ਇਕ ਬਾਰਿ ਮਾਰਿ ਸਿੱਖਨਿ ਸੁ
ਕੀਨਿ । ਨਹਿੰ ਤੁਰਕ ਅਰੇ ਬਡ ਤ੍ਰਾਸ ਲੀਨਿ ॥ ੪੪॥ ਗੁਰੁ ਬੀਰ ਏਕ;
ਦਸ ਸ਼ੱਤ ਮੈਗਿ।ਠਹਿਰੈਂ' ਨ ਅੱਗ ਭਾ ਕੀਮ ਜੈਰ/ਬਹੁ ਕਰੀ ਮਾਰ ਕੱਲਯਾਨ
ਬੀਰ । ` ਤੋਮਰ ਤਵੈਗ ਤਰਵਾਰ ਚੀਰ ॥ ੪੫ ॥ ੪੪੩ ਭੂ ਕੁਭ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੁਕ ੬੩
ਖਸ਼ਟਮਿ ਰਾਂਸੇ ਟੂ ਅਰੁ ਮਦੈਮਦ ਖਾਨ ਬੱਧ' ਪੁਸਗ ਬਫਨਨੇ ਨਾਂਮ ਦ੍ਰੋਤਿੰਸਡੀ ਅੰਸੂ ॥ ਕਤ ॥

੩੩, [ਬੋਰਖਖਾਨ; ਮਥੁਰਾ ਬੱਧ] ।

ਦੋਹਰਾ ॥ ਤੁਰਕ ਤ੍ਰਾਸ ਧਰਿ ਜਬਿ ਭਜੇ ਦੇਖੇ ਅਬਦੁਲਖਾਨ । ਬਡੋਂ ਕ੍ਰੋਧ
ਕਰਿ ਤ੫ ਗਜਯੋ ਬੈਲਜੋ ਦੁਸ਼ਟ ਮਹਾਨ ॥੧॥ ਸੈਯਾ ॥ ਬੈਰਮਖਾਨ ਕੌ ਤੀਰ
ਬੁਲਾਇ ਕੈ ਕੋਪ ਕੌ ਧਾਰਿ ਕਹਯੋ ਸਮੁਦਾਈ'। “ਕਯੋਂ ਨ ਬਿਰੋ ? ਸੈਰ੍ਹਾਮ
ਪਰਯੋ ਅਬਿ ਭਾਜਿ ਕੈ ਜਾਹੁਗੇ ਕੌਨ ਸੇ ਬਾਈ' ? । ਕ੍ਯਾਂ ਤੁਮ ਲਾਜ
੧(ਮੁਰੈਮਦ ਖਾਨ ਦਾ) ਤੀਰ ਧਨੁਖ ਤੋਂ ਚੱਲਣ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾਂ । ਧਰਤੀ ਤੇ । "ਚੁਭ ਰਿਆ ।
[ਹਿੰਦੀ, ਖਾਗਨਾ; ਦੁਡਣਾ, ਗੱਭ ਜਾਣਾ], €ਵਿੰਨ੍ਹੰ ਕੇ ਪਾਰ ਹੋ ਗਿਆਂ । “ਤੀਰ । #ਡਵਾਲੀ
ਖਾਕੇ । “ਜ਼ਖਮੀ ਕੀਤੇ । "ਸਾਰੀ ਵਾਰਤਾ ।

ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ | ( ੨੯੨੮) ਫਾਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੩੩.

ਗਾਂਜ ਪਰੀ', ਬਹੁ ਬੋਲਤਿ ਥੇ ਮਿਲਿ ਕੌ ਅਗੁਵਾਈ"।-ਕੰਨ ਅਰੈ ਹਮ
ਸੈਗਿ ਮਹਾਂ ਭਟ-; 'ਥੋਰੇ ਈ ਸਿੱਖਨਿ ਦੀਨੋ ਪਲਾਈ ॥੨॥ ਤੁਰਨ ਤੂੰ
ਰਨ ਕੋ ਕਰਿ ਜਾਹੁ ਸਕੇ ਭਟ ਰੋਕਹੁ ਦੈ ਲਲਕਾਰਾ” । ਬੈਰਮਖਾਨ ਸੁਨੋ
ਬਚ ਬਾਨ ੧, ਕੋੋਧ ਭਯੋ ਨਹਿੰ ਜਾਇ ਸਹਾਰ॥ਲੈ ਦਲ ਕੋ ਉਮਡਤੋਇਕ
ਵਾਰ ਹੀ, ਪੀਸਤਿ ਦਾਂਤਨਿ ਕੌ ਬਲ ਧਾਰਾਂ । ਆਇ ਪਰਜੋ ਗਨ ਸਿੱਖਨਿ
ਪੈ ਬਿਰ ਹੋਤਿ ਭਏ ਬਡ ਬੀਰ ਜੁਾਰ?॥ ੩॥ ਮਾਂਰ ਤਢੇਗਨਿ ਮਾਂਚੀ
ਘਨੀ;ਨ ਅਰੇ ਸਿਖ,ਬੈਰਮਖਾਨ ਭਜਾਏ। ਤੋਮਰ ਤੀਰਨਿ ਸੋਂ ਗੁਲਕਾਨਿ
ਕਰੀ ਬਰਖਾ ਇਕਸਾਰ ਧਵਾਏ' । ਦੋਨਟਂ ਕੀ ਦਿਸ਼ਿ ਤੇ ਮਰਿ ਕੈ ਭਟ
ਹੂਰ ਬਿਮਾਨ ਚਦੇ ਮੁਦ ਪਾਏ । ਦੇਹਿ ਤਜੀ ਸਭਿ ਪਾਪਨਿ ਕੇ ਜੁਤਿ ਪੁੰਨ
ਸਰੀਰ ਕੋ ਧਾਰਿ ਸਿਧਾਏ ॥੪॥ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਬੀਰ ਬਹਾਦੁਰ ਆਦਰ
ਤੇ ਮਥੁਰਾ” ਢਿਗ ਹੇਰਾ । “ਜਾਹੁ ਬਲੀ | ਇਹ ਖਾਂਨ ਜੁ ਆਵਤਿ ਮਾਰਤਿ
ਹੈ ਉਰ ਕ੍ਰੋਧ ਘਨੇਰਾ । ਰੋਕਹੁ ਅੱਗੂ, ਹਤੋ ਕਰਿ ਜੈਗ, ਕਹਾਵਤਿ ਹੈ ਇਹ
ਬੀਰ ਬਡੇਰਾਂ । ਮਾਰੇ ਘਨੇ ਭਟ,ਨਾਂ ਅਟਕ੍ਯੋ ਕਿਤ, ਕਾਟਤਿ ਹਾਥ ਗਹੀ
ਸ਼ਮਸ਼ੇਰਾ?॥ ੫॥ ਸਾਦਰ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਤੇ ਸੁਨਿ ਕੈ ਮਥੁਰਾ ਮਨ ਆਨੰਦ ਕੋ
ਉਪਜਾਏ । “ਆਪ ਸਹਾਇ ਕਰੋ ਪ੍ਰਭੁ ਪੂਰਨ ਮਾਰਤਿ ਹੋਂ ਇਸ ਕੌ ਉਬ-
ਲਾਏ । ਕਕਾ ਇਹ ਗੀਦੀ ਗਵਾਰ ਅਹੈ ਗਨ ਕਾਲ ਕੇ ਪੇ ਪ੍ੇਰੇ ਚਲੇ ਇਤ
ਆਏ । ਰਾਵਰ ਕੇ ਬਲ ਦੀਹ ਪ੍ਰਤਾਪ ਤੇ ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਕੋ ਗਹੈ' ਹਮ ਜਾਏ?
॥੬॥ ਯੌ ਕਹਿ ਕੈ ਗੁਰੁ ਆਇਸੁ ਲੋ, ਕਰਿ ਬੈਦਨ ਕੌ, ਹਯ ਤੇਜ ਕਰਜੋ।
ਚਾਰ ਸੈ ਸੂਰ ਚਲੋ ਜਿਹ ਮੈਗ ਸੁ ਮਾਰਿ ਹੀ ਮਾਰ ਕੇ ਸ਼ੋਰ ਪਰਜੋ । ਦੀਹ
ਦਮਾਮਨਿਂ ਚੋਬ ਲਗੇ ਸੁਨਿ ਬੀਰਨਿ ਕੈ ਉਰ ਮੋਦ ਭਰਜੋ । ਤੋਜ਼ ਤੁਰੈਗ
ਸੈਭਾਰਿ ਤੁਵੈਗਨਿ ਜੈਗ ਰਚਜੋ ਉਤਸਾਹ ਧਰਜੋ ॥ ੭ ॥ ਬੈਰਮਖਾਨ ਹੁਤੋ
ਜਿਸ ਥਾਂਨ ਕਰੈ ਭਟ ਹਾਨ,ਗਯੋਂ ਤਹਿੰ ਧਾਏਯੋਂ ਲਲਕਾਰਿ ਪਰਜੋ ਤੁਰ-
ਕਾਨ ਸੇਂ9ਸ਼ੇਰ ਪਰੈ ਮ੍ਰ੍ਗਿ ਬ੍ਰਿੰਦ ਮੈਂ ਜਾਏ।ਮਾਰਿ ਕਰੀ ਬਰਖਾ ਗੁਲਕਾਨਿ
ਕੀ ਜਨੋ ਘਨ ਉਨਵੰ ਕੈ ਬਰਖਾਏ। ਸੂਰ ਦੜਾਦੜ ਭੂਮਿ ਪਰੈਂ ਬਨ ਮੈ'
ਤਰੁ ਖਾਂਤੀ"” ਜਮ ਕਾਣ ਗਿਰਾਏ ॥੮॥ ਲੋਹ ਮਚਰੋ ਦ੍ਪੂੰ ਚ ਓਰਨਿ ਤੇ ਜਨੁ
ਕਲੀ ਤੇਰੀ ਲੱਜ ਤੇ ਬਿਜਲੀ ਧੇ ਗਈ ਹੈ ] =ਅੱਗੇ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਮਿਲਕੇ ਵਧ ਵਧ ਕੇ ਬੋਲਦੇ
ਸੀ । <ਬੋੜੋ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਹੀ (ਤੁਹਾਨੂੰ) ਨਠ' ਦਿੱਤਾ । “ਜੰਗਲ ਸੂਰਮੇ । “ਸੂਰਮਿਆਂ ਨੂੰ ਭਜਾ ਦਿੱਤਾ ।
੬ਪਾਪਾਂ ਵਾਲ਼ੀ ਦੇਹ ਤਜਾਗਕੇ ਪੁੰਨੀ ਸਰੀਰ ਧਾਂਰਕੇ ਗਏ (ਭਾਵ ਦੇਂਵਤਾ ਰੂਪ ਹੋਕੇ) । “ਸੂਰਮੇ
ਦਾ ਨਾਮ। "ਹੱਥ ਵਿਚ ਤਲਵਾਰ ਫੜਕੇ ਕੱਟੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ੯ਓਰੜਕੇ । "ਤਰੁਖਾਨ ।

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੯੨੯) ਰਾਸਿ ੬ | ਅਸ $ੜ,

ਓਰਨਿ ਤੇ ਕ੍ਰਾਂਸ਼ ਪਾਕ” ਗਿਰੀ । “ਹਾਇ! ਉਚਾਰਤਿ ਘਾਇਲ ਆਰਤ”;
ਬੀਰ ਬੈਗਾਂਰੜਿ ਧੀਰ ਧਰੀ । ਆਪਸ ਮੈ ਉਰੇ ਇਕ ਬਾਂਰ ਹੀ ਮਾਰਿ
ਕ੍ਰਿਪਾਨਨਿ ਦੀਹ ਕਰੀ । ਸ਼੍ਰੋਣਤਿ ਭੂਮਿ ਰੈਗੀਨ ਭਈ_ਗਨ ਲੋਥਨਿ ਪੈ
ਨ ਲੌਬ ੫ਪਰੀ॥੯॥ਬੀਰ ਟਿਕੋ ਨ _ਕਟੇ ਰਨ ਖੇਤ ਮੈਂ;ਓਜ ਤੇ ਨਾਂਹਿ
ਮਿਟੇ ਲਰਿ ਕੈ । ਹੋੜਿ ਭਏ ਪਟ ਲਾਲ ਸਮੂਹਨਿ ਚਾਚਰ" ਖੇਲਤਿ ਜਹੋਂ
ਵਿਰਿਕੈਕਾਸ਼ਣ ਪ੍ਰਿਸ਼ਟਨਿ ਕੌ" ਬਡ ਨਾਦ ਭਯੋ ਤਿਸ ਕਾਲ ਰਹੇ ਅਰਿਕੈ।
ਕੌ ਨ ਮਿਟਜੋ ਦੁਹੂੰ ਓਰਨਿ ਤੇ ਚਪਿ“ ਆਪਸ ਬੀਚਿ ਗਿਰੇ ਮਰਿਕੈ ॥ ੧੦ ॥
ਮਾਰ ਮਦੀ, ਕਹਿ “ਮਾਰਿ ਹੀ ਮਾਰਿ? ਸੁ ਮਾਰ ਕਰੇ ਹਬਿਯਾਰਨਿ ਸੈਗਾਂ ।
ਭੀਮ ਭਯੋ ਰਣ ਖੇਤ ਮਹਾਂ ੫ਿਖਿ ਕਾਇਰ ਕੇ ਉਰ ਹੋਤਿ ਅਤੇਗਾ੯। ਸੂਰਨਿ
ਕੇ ਮੁਖ ਲਾਲੀ ਚਵੀ ਰਿਪੁ ਮਾਰਤਿ ਹੈ ਬਿਚ ਜੈਗ ਨਿਸੈਗਾਂ । ਸੀਸ
ਕਟੇ ਗਨ, ਬਾਹ?” ਕਟੇ ਗਨ, ਬਾਂਹ ਕਟੇ ਗਿਰ ਗੇ ਬਿਨ ਅੰਗਾਂ ॥੧੧ ॥
ਰੋਕੀ ਅਗਾਂਰੀ ਜਬੈ ਮਬਰਾ ਤਬਿ ਬੈਰਮਖਾਨ ਤੁਵੈਗ ਚਲਾਏ । “ਮਾਰਹੁ
ਰੇ ਕਿਮ ਠਾਂਢਿ ਰਹੇ, ਭਟ ਥੋਰੇ ਅਹੈਂ' ਕਿਸ ਨੇ ਅਟਕਾਏ £” । ਲੈ ਕਰਿ
ਸਗ ਸਹੱਸ ਸੂਰਮੇ ਆਇ ਪਰਯੋ ਹਥਿਆਰ ਉਠਾਏ । ਮਾਰਿ ਤੁਵੈਗਨਿ
ਐਸੀ ਕਰੀ ਦਿਸ਼ਿ ਦੋਇਨ ਕੇ ਹਯ ਤੇ ਉਬਲਾਏ ॥ ੧੨ ॥ ਕੇਤਿਨ
ਕੇਰਿ ਤੁਰੋਗ ਹਤੇ ਰਟਿ', ਕੇਤਿਕ ਬੀਰ ਮਰੇ ਹਯ ਛੋਰੇ । ਕੇਤਿਨਿ ਕੀ ਭੁਜ
ਕਾਟਿ ਦਈ ਅਰਿ ਕੇਤਿਨਿ ਕੇ ਗੁਲਕਾਂ ਉਰ ਵੋਰੇ। ਕੇਤਿਨਿ ਕੀ ਕਟਿ
ਗ੍ਰੀਵ ਗਈ ਸੁ ਕਬੰਧ' ਉਠੇ ਪਿਖਿ ਦਾਰੁਨ ਦੌਰੇ। ਕੇਤਿਨਿ ਕੀ ਕਟਿ ਜੈਘ
ਗਈ ਲੀਗਰੇ ਸੁ ਖਰੇ ਮੁਖ ਸ਼ੱਤਨਿ ਓਰੇ ॥ ੧੩ ॥ ਰੋਸ ਭਰਜੋ ਮਬੁਰਾਂ ਹਯ
ਵੇਰਤਿ ਮਾਰਿ ਤੁਢੈਗਨਿ ਸ਼ੱਤ ਹੈਟਾਵੈ । ਦੁੱਦਭਿ ਦੀਹ ਬਜੈ' ਦ੍ਹੁ ਓਰਨਿ
ਤੀਰਨਿ ਤੋਮਰ ਤਾਕ ਚਲਾਂਵੈਂ।/ਮਾਰਹੁ ਮਾਰਿ” ਪੁਕਾਰਤਿ ਹੈ' ਮੁਖ ਸ੍ਰੋਠ
ਭਰੇ ਅਸਿ ਕੋ" ਚਮਕਾਵੈਂ। ਟੂਟ ਪਰੇ ਭਰ ਜੂਟ ਗਏ,ਅਟਕੋ ਨ ਮਿਟੈ,
ਲਫਕੈ ਝਟਕਾਵੈਂ"।੧੪॥ ਯੋ ਜਬਿ ਮਾਰਿ ਮਦੀ ਦੁਹੂੰ ਓਰ ਤੇ, ਬੀਰ ਗਿਰੇ
'ਪੇਕੀ ਬੇਤੀ। ੨ਦੁਖੀ ਜ਼ਖਮੀ 'ਹਰਇ ਹਾਇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ₹ਹੋਲੀ [ਸੈਸ:, ਚਰੁਚਰੀ=ਹੋਲੀ
ਦਾ ਰੀਤ, ਤਮਾਸ਼ਾ ਹੌਲਾ ਆਦਿ] । $ਬੈਦੂਕਾਂ ਦਾ । ਖਿਬਕੇ । #ਡਰ । “ਬਾਹਾਂ । "ਘੋੜੇ
[ਸੈਂਸ:, ਵਾਹ] । (ਅ) ਦੈਗਾਂ । [ਸੈਸ:, ਵਗ੍=ਲਈ ਫਿਰਨਾ] । “ਜੈਗ ਵਿਚ । "?ਗੋਲੀਆਂ ਨੇ ।
"੧ਹੁੜ । ਤਲਵਾਰਾਂ ਨੂੰ । 'ਵੈਟੁੱਫ ਕੇ ਪਏ ਸੂਰਮੇ (ਤੇ ਆਪੇ ਵਿਚ) ਜੁੱਟ ਗਏ, (ਆਪੇ ਵਿਚ)
ਅੜੇ ਹੋਏ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੋ, (ਆਪ) ਨਾਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਵੈਰੀ ਨੂੰ ਝਟਕਾ ਸੁੱਟੰਦੇ ਹਨ । (ਅ)
ਤਲਵਾਰ) ਟੁੱਟ ਪਈ ਤੇ ਸੂਰਮੇ ਜੁੱਟ ਗਏ (ਹਥੋ ਹਥੀ ਤੇ) ਪਰਸਪਰ ਅੜੇ ਹਟਦੇ ਨਹੀਂ
ਚੰਬੜੇ ਹੇਏ ਝਟਕੇ ਮਾਰਦੇ ਹਨ ।

ਸ਼ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੁਰਜ । ( ੨੯੩੦) ਰਾਸਿ ੬। ਅੱਸੂ 3੩,__
ਮਰਿਕੋ ਸਮੁਦਾ ਈ । ਬੈਰਮਖਾਨ ਅਰਜੋਂ ਤਬਿ ਆਪ ਹੀ ਬੀਰ ਕਿਤੇਕ ਹੈ
ਸੈਗ ਸਹਾਈ। ਖੈਂਚਿ ਲਈ ਕਰਵਾਰਨਿ ਮਯਾਨ ਤੇ ਮਾਰਤਿ ਬੇਗ ਅਹੈ"
ਅਗਵਾਈ । ਆਵਤਿ ਗੇਰਤਿ ਸੁਰਨਿ ਕੌ, ਠਹਿਰੈ ਨਹਿੰ ਕੌ; ਅਸ ਮਾਰ
ਮਚਾਈ ॥ ੧੫ ॥ ਹੈਸਕ ਫੰਦ ॥ ਬੈਰਮਖਾਨਾ । ਕੀਨਿ ਮਦਾਨਾ । ਖੈਂਚਿ
ਕਿਪਾਨਾ । ਬੀਰਨਿ ਹਾਨਾਂ ॥ ੧੬॥ ਕੌ ਨ ਅਰੇਤਾ । ਮਾਰਿ ਗਿਰੰੜਾ । ਕੌਰ
ਮਚੋਤਾ । ਜੋ ਬਲਿਵੈਤਾ ॥ ੧੭ ॥ ਘੋਰ ਨਚਾਵੈ । ਵਾਰ ਚਲਾਵੈ । ਘਾਇਨਿ
ਘਾਵੈ”। ਹੈ ਉਬਲਾਵੈ ॥੧੮॥ ਜਾਂਨਤਿ ਬਿੱਦਜਾ। ਸ਼੍ਰੀ ਅਸਿ ਫਿੱਦਯਾ”। ਨਾਂ
ਅਟਕੰਤਾ । ਸਿੱਖਨਿ ਹੈਤਾ ॥੧੯॥ ਸੂਰ” ਜੁ ਔਰੇ । ਆਵਤਿ ਦੌਰੇ। ਤੋਮਰ
ਤੀਰੈ। ਬੇਧਿ“ਸਰੀਰੈ॥੨੦॥ ਸਿੱਖਨਿ ਹੇਰ । ਬੀਰ ਬਡੇਰਾਂ । ਮਾਰਤਿ ਬੱਰੀ ।
ਧਾਵਤਿ ਅੱਗੇ ॥ ੨੧ ॥ਦੀਹ ਹੰਕਾਰੀ। ਆਇ ਅਗਾਰੀ । ਸੈਠ ਸੰਘ੍ਰਾਰੀ ।
ਹੈ ਬਲਿਭਾਰੀ॥ ੨੨ ॥ ਹਰਿ ਬੋਲਮਨਾ ਫੈਦ। ਪਿਖਿ ਕੈ ਮਬਰਾਂ । ਰਣ ਭਾਂ
ਸੁਬਰ”। ਭਟ ਕਾਟਿ ਗਿਰੇ । ਗਨ ਦੇਹਿ” ਪਰੇ ॥ ੨੩ ॥ ਜਹਿੰ ਖਾਨ ਖਰੋ।
ਤਹਿ ਆਨਿ ਅਰੋ। ਭਟ ਬ੍ਰਿੰਦ ਲਿਦੇ । ਤਹਿੰ ਠਾਂਢ ਕਿਏ ॥੨੪॥ ਅਗਨੀ
ਉਗਲਾ । ਗੁਲਕਾਨਿ ਲਾਂ । ਕਸਿ ਛੋਰਿ ਦਈ" । ਬਹੁ ਮਾਰਿ ਕਈ ॥
੨੫ ॥ਭੱਟ ਭੂਮਿ ਗਿਰੇ | ਹਯ ਛੂਛ ਫਿਰੇ । ਤਰਕਾਨਿ ਹਨੈ । ਭਜਿ ਪ੍ਰਾਨ
ਪਲੇ ॥੨੬॥ ਢਿਸਿ ਦੈ ਰਿਸ ਕੈ । ਤੁਪਕਾਂ ਕਸਿ ਕੈ । ਸਮੁਦਾਇ ਫਟੈਂਮੁਖ
ਸੂਰ" ਜੁਟੈਂ ॥ ੨੭ ॥ ਨਹਿ ਪਾਛਿ ਹਟੇ । ਤਿਸ ਥਾਨ ਲਿਟੇ। ਸਿਰ ਫਟਿ
ਗਏ । ਗੁਲਕਾਨਿ ਹਏ॥ ੨੮॥ ਸ੍ਰੈਯਾ ॥ ਸ਼ੀਪਰ ਚਲਾਇ ਕੁ ਦਾਇ ਤੁਰੈਗ
ਕੋ ਰੋਸ ਭਰਜੋ ਮਥੁਰਾ ਮਨ ਮੈਂ ।ਬੈਰਮਖਾਨ ਕੇ ਨੋਰ ਢਕਜੋ ਪਿਖਿ ਆਵਤਿ
ਦੀਹ ਵਧ੍ਕੋ ਰਨ ਮੈਂ । ਉਚਿ ਪੁਕਾਰ ਕਹਯੋ ਲਲਕਾਰ “ਹਨੇ ਭਟ ਤੈ'
ਪ੍ਰਵਿਸ਼ਕੋ ਗਨ ਮੈਂ'। ਸੂਰ ਮਿਲਜੋ ਨਹਿੰ ਕੋ ਅਥਿ ਲੋ,ਬਿਰਤਾ ਕਰਿ ਬੀਰ !
ਅਯੋਧਨ ਮੈਂ” ॥ ੨6 ॥ ਸਾਮੂਹੇ ਮੋਹਿ ਖਰੋ ਅਬਿ ਹੋਹੁ, ਟਰੋ ਨਹਿੰ, ਤੋਹਿ
ਦਿਖਾਵਹੁੰ ਹਾਥਾ?। ਯੋ” ਸੁਨਿ ਬੈਰਮਖਾਂਨ ਹਸਯੋਤਮ ਜਾਨਤਿ ਕਯਾ ਹਬਿ-
ਆਰਨਿ ਗਾਥਾ ?। ਮੈੱ ` ਜਬਿ ਲੌ ਨ ਕੁਪਯੋ ਤੁਮ ਪੈ ਤਬਿ ਲੌ ਤੁਰਕਾਨਿ
੧(ਜੇ) ਅੜੇ ' ੨ੰਢਮਾਂ ਤੇ ਜ਼ਖਮ ਲਾਉਂਦਾ ਹੈ । ਦਜਾਣਦਾ ਹੈ ਵਿੱਦਜਾ ਤਲਵਾਰ ਨਾਲ ਕੱਟਣ
ਦੀ (ਤਕੋ ਇਸੇ ਰਾਸ ਦਾ ਅੰਸੂ ੩੧ ਅੰਕ ੩) । “ਸੂਰਮੇ । “ਵਿੰਨ੍ਹੰਦੇ ਹਨ । $ਬੜੋ ਹੈਕਾਰ ਵਾਲਾ
ਹੈ ।?ਚੈਗਾ। ਸਰੀਰ । ੯ਅਗਨੀ ਉਗਲਾ (=ਤੰਂਦੂਕਾਂ) ਵਿਚ ਗੋਲੀਆਂ ਪਾਈਆਂ । ₹5ਸ਼ਿਸਤਾਂ
ਬੈਨ੍ਹਕੇ ਚਲਾਈਆਂ 1 "ਸੂਰਮਿਆਂ ਦੇ ਮੂੰਹ । "ਜੁੱਧ ਵਿਚ, ਜੈਗ ਫੁਮੀ ਵਿਚ [ਵਿ;-ਆਯੋਧਨ]!
(ਅ) ਸੈਂ ਉਹ (ਸੂਰਮਾ) ਹਾਂ ਜਿਸ ਨਾਲ ਜੁੱਧ ਨਹੀਂ ਹੇ ਸਕਦਾ ।[ਸੈਸ/, ਅਯੋਧਜ] ।

ਸ੍ਰੀ ਗ੍ਰ ਪੂੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੯੩੧) ਰਗੱਸ ੬ । ਅੱਸੂ ੩੩,
ਹਨਹੁ ਬਲਿ ਸਾਥਾ । ਦੇਖਹੁ ਮਾਰਤਿ ਹੋ' ਸਭਿ ਕੌ ਕਰਿ ਹੋ ਬਹੁ ਰੁੰਡ”
ਕਟੋਂ ਗਨ ਮਾਬ/॥੩੦॥ਬੋਲਤਿ ਬੈਰਮਖਾਨ “ਖਰੋ”, ਤਬਿ ਜੋਰਿ ਤਵੈਰ।
ਕੋ ਘੋਰ ਪ੍ਰਹਾਰੀ । ਯੌ ਕੜਕੀ ਜਨੁ ਗਾਜ ਪਰੀ, ਲਖਿ ਖਾਨਿ ਤੁਰੋਰ
ਕੁਦਾਇ ਅਗਾਰੀ।ਆਪ ਗਯੋ ਬਚਿ ਬਾਹਨਿ ਕੇ ਲਗਿ” ਤੂਫ ਗਈ ਤਿਹ
ਫਾਂਗ ਪਿਛਾਰੀ । ਤੂਰਨ ਹੀ ਅਵਿਨੀ ਗਿਰ ਗਾ; ਪਦ ਤੀਨ ਤੇ ਨਾਂਹਿਠਿ
ਚਾਲਿ ਅਗਾਰੀ ॥ ੩੧ ॥ ਬੈਰਮਖਾਨ ਖਰੋ ਧਰਨੀ ਪਰ ਵਾਲ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਕੋ
ਹਾਬ ਸੈਭਾਰੇ । ਹਰੈ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਪ੍ਰਹਾਰਨਿ ਲਾਗਿ ਕਟੈ ਗਨ ਅੰਗ ਧਰਾ
ਪਰ ਡਾਰੇ । ਘੋਰਨਿ ਕੈ ਅਰੁ ਸੂਰੀਨ ਕੈ ਅਸਿ ਮਾਰਤਿ; ਆਪ ਬਚਾਂਵਨਿ
ਧਾਰੇ । ਕੇਤੇ ਗਿਰੇ ਭਟ ਨਾਂਹਿ ਸੈਭਾਰਤਿ ਕੇਤਿਕ ਆਇ ਪਰੈ' ਲਲਕਾਰੇ
॥ ੩੨॥ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਕੇ ਭਟ ਮਾਰਨਿ ਕੇ ਹਿਤ ਬੈਰਮਖਾਨ ਕੋ ਘੇਰਿ ਲਯੋ ।
ਖਾਵਿ ਪ੍ਰਹਾਰ ਨਹੀਂ' ਕਿਸਿ ਤੋ, ਕਰਿ ਬ੍ਰਿੰਦ ਉਪਾਇ ਨ ਘਾਇ ਘਧ“।
ਚੈਚਲਤ' ਧਰ ਨਾਚਤਿ ਹੈ ਜਨ ਢਾਲ ਤੇ ਵਾਰ ਕੌ ਰੋਕ ਦਿਯੋ । ਤੇਗ ਤੇ
ਮਾਰਤਿ ਆਪਿ ਬਚਾਇ ਕੈ ਸੂਰ ਹਿਰਾਨ ਭਏ ਨ ਹ੧੧੩੩॥ਯੋ' ਪਿਖਿ ਕੈ
ਮਬੁਰਾਂ ਰਿਸਿ ਕੈ ਹਯ ਤੇ ਉਤਰਯੋ ਤਤਕਾਲ ਝਹਾਂ । ਦਾਵ ਤਕਯੋ, ਕਰ-
ਵਾਰ ਨ ਖਾਇ, ਇਤੇ ਉਤ ਧਾਇ ਬਚਾਇ ਮਹਾਂ। ਤੂਰਨਤਾ ਧਰਿ ਕੌ ਤਬਿ
ਔਚਕ ਜੋਰ ਕਰੋ ਹਤਿ ਵਾਰ ਜਹਾਂ । ਦੌਨ ਕੁਜਾਨ ਕੇ ਬੀਚ ਗਹਮੋਂ,
ਛੁਫਿ ਜਾਨ ਚਹਨੋ, ਛੁਟਿਬੋਂ ਨ ਲਹਾਂ ॥ ੩੪॥ ਬਾਹਿਨ ਕੇ ਬਲ ਕੋ ਕਰਿਕੇ
ਉਲਫਾਇ ਕੌ ਬੈਰਮਖਾਂਨ ਗਿਰਾਲੋ । ਛੀਨ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਹਨ ਤਿਸ ਗ੍ਰੀਵ
ਕਟਤੋ ਧਰ ਤੇ ਸਿਰ ਦੂਰ ਬਗਾਯੋ । ਦੇਖਤਿ ਹੀ ਮਥੁਰਾ ਬਲ ਕੋ" ਗੁਰੁ ਕੈਂ
ਦਲ ਦੀਰਘ ਹੀ ਹਰਖਾਯੋ । ਖਾਨ ਕੀ ਸੈਨ ਰਿਸੀ ਅਤਿਸ਼ੈ ਜਿਨ ਕੋ
ਸਿਰਦਾਰ ਧਰਾ ਉਬਲਾਯੋ ॥ ੩੫ ॥ ਆਨਿ ਪਰੇ ਮਥਰਾ ਸਿਰਾਂ ਉਪਰ
ਤੋਮਰ ਤੀਰ ਹਨੈ ਤਰਵਾਰੈਂ । ਘੋਰਿ ਲਿਯੋ ਬਡ ਬੀਰ ਬਹਾਦੁਰ ਰਾਤਿ ਕੋ
ਚੈਦ ਜਬਾ ਪਰਵਾਰੈ' । ਹੈ ਪੁਰਜ਼ੇ ਪੁਰਜ਼ੇ ਗਿਰ ਗਾ ਤਬਿ ਆਪਿ ਮਰਮੋ ਬਹੁ

੧ਧੜ । “ਸਿਰ । ₹ਬੋਰਮਖਾਨ ਨੇ ਲਘ ਲਿਆ ਤੇ ਘੋੜਾ ਔਂਗੇ ਨੂੰ ਕੁਦਾ ਲਿਆ । “ਗਾਵ ਘੋੜੇ ਨੂੰ
ਲੱਗੀ। “ਸਾਰੇ ਹੀ ਯਤਨ ਕਰ ਰਹੇ (ਪਰ ਉਸ) ਨੇ ਜ਼ਖਮ ਨ ਖਾਧ । (ਅ) ਭਾਵ ਦਾਉ ਘਾਉ
ਨੂੰ ਬਚਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । $ਮਾਰਿਆ ਨਹੀਂ ਗਿਆ । “ਬਲ ਨਾਲ ਵਾਰ ਮਾਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜਿੱਥੋ।
ਦਮਬਰਾ ਦੇ ਬਲ ਨੂੰ । ਵਂਪਿਰ=ਸਿਖ 1

ਸਰ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੯੩੨) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੩੪.
ਸ਼ੱਤਨਿ ਮਾਰੈ । ਦੇਖਿ ਗੁਰੂ ਬਿਕਸੇ ਪੂਰਸ਼ਾਰਬ'; “ਪੈਨ? ਸਭੈ ਸਿੱਖ ਤਾਂਹਿ
ਉਚੀਰੈਂ ॥੩੬॥ ਆਪਸ ਮੈਂ ਮਿਲਿ ਸੈਨ ਗਈ ਤਜਿ ਹਾਂਥ ਤੁਫੈਗਨਿ ਕੌ
ਲਲਕਾਰੇ । ਤੋਮਰ ਕੀ ਬਡ ਮਾਰ ਮਚੀ; ਤਲਵਾਰ ਨਚੀ) ਢਲਿ” ਲੋਹੂ
ਪਨਾਰੇ । ਫੇਰਿ ਕਟਾਰਨਿ ਜੂ ਗਏ ਜਨੁ ਹੇਰੁ ਬਰੈਗਨਿ ਪ੍ਰਾਨ ਦੈ
ਵਾਰੇ”। ਮਾਰਿ ਮਰੇ ਧਰ” ਬੀਚ ਪਰੇ, ਧਰ“ ਸੀਸ ਕਟੇ ਨ ਹਟੇ ਪਿਛਵਾਰੇ ॥
੩੭॥ ਦੋਹਰਾ ॥ ਇਮ ਮਾਚਜੋ ਘਮਸਾਨ ਤਬਿ ਮਰੇ ਹਜ਼ਾਰਹੁੰ ਬੀਰ । ਪਿਖਿ
ਭਾਜੇ ਕਾਇਰ ਤਬੈ, ਸੂਰ ਰਹੇ ਧਰਿ ਧੀਰ ॥ ੩੮ ॥ %੩ ਘੂਰ ਪਤਾ. ਸ਼ ਗ੍ਰੰੇ

ਖਸ਼ਟਮ ਰਾ 'ਕੈਰਮਖਾਨ ਅਰ ਮਥਰਾ ਸਿੱਖ ਬੱਧ' ਪ੍ਰਸੋਗ ਬਰਨਨੇ ਨਾਮ ਤ੍ਰੈਤ੍ਰਿਸਤੀ ਅੰਸੂ ॥ ੩੩ ॥
੩੪. [ਬਲਵੰਡ ਖਾਂ ਤੇ ਕਲਯਾਣਾ ਬੱਧ] ।

ਦੋਹਰਾ॥ ਬ੍ਜੇ ਜੂੜਉ ਦਹ ਦਿਸ਼ਿਨਿ ਉਮੰਡਿ ਚਲੀ ਬਡ ਸੈਨ। ਕੱਲਕਾਣਾ
ਤਬਿ ਕੋਪ ਕੈ ਤੁਰਕਨਿ ਕੋ ਪਿਖਿ ਨੈਨ ॥ ੧ ॥ ਕੁਧੀਗ ਛੈਦ ॥ ਜਹਾਂ ਭੇੜ

,ਕਰਾਚੋਲ”ਚਾਲੈਂ।ਪਰਯੋ ਧਾਇ ਸੂਰਾ ਅਨੀ ਬ੍ਰਿੰਦ ਹਾਲ ੧ ਤੁਵੇਗਾਨਿ
ਮੈਂ ਦੋਇ ਡਾਲੰਤਿ ਗੋਰੀ । ਕਰਜੋ ਢੌਇ ਢੂਕੇ ਇਕੰਬਾਰ ਛੋਰੀ ॥ ੨ ॥
ਪਲੀਤੇ ਧੁਖੇ ਬਿੰਦ ਜ੍ਰਾਲਾ ਉਗਾਲੀ“। ਉਠੈ ਨਾਦ ਊਚੇ ਦਉ ਓਰ ਚਾਲੀ ।
ਬਹੀ ਸ਼ੂੰਕ ਗੇਰੀ ਸੜਾਂਕੇ ਲਰੀਤੀ। ਕਿਸੂ | ਤੁੰਡ ਕੈ ਕੈ ਮੂੰਡ ਖੰਡੇ ਧਮੈਤੀ' ॥੩॥
ਕਸੈਂ ਵੈਰ ਬਾਰੂਦ ਡਾਲੈਂ ਸ਼ਿਤਾਬੀ। ਲਗੈਂ ਸੂਰ ਘੁਮੈਂ ਗਿਰੈਂ ਜ੍ਰੋਂ ਸ਼ਰਾਬੀ।
ਛਟੈਕਾਰ ਹਵੈਂ ਗਜੈ ਕੋਰ ਠੋਕੇ'' । ਕੜਾਕਾਂੜ ਛੌਰੈ' ਸਭੈ ਸ਼ੱਤ ਰੋਕੇ ॥੪॥
ਜਹਾਂ ਖਾਨਕੇ ਚੁੰਗ ਬਾਂਧੇ'' ਲਰੈਤੇ । ਕਰੀ ਮਾਰ ਭਾਰੀ ਗਿਰੈਤੇ ਮਰੈਤੇ। ਪਰੇ
ਜਾਇ ਜੋਧਾ ਗੁਰੂ ਸਿੱਖ ਬੈਕੇ।ਕਰੈ' ਸ਼ੀਪਰਤਾਂ ਕੂਰ ਨਾਂਹੀ ਅਤੋਕੇ"" ॥੫॥ ਧਰੈ'
ਸੂਰਤਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂਕੋ ਦਿਖਾਵੈਂ।ਬੈਗਾਰੈਂ ਮਲੋਛਾਨਿ ਸੌਹੈ' ਚਲਾਵੈਂ। ਗਿਰੇ ਬੀਰ
ਬੋਕੇ ਕਰੇ ਮੂਛ ਬੈਕੀ"੧ਪ੍ਰਹਾਰੈਂ ਕਿਤੇ ਕੋਇ ਭਾਜੇ ਸਸ਼ੈਕੀ॥੬॥ ਪਰੀ ਲੋਥ
ਪੈ ਲੋਥਪੋਬਾਨਿ“ਹੋਈ।ਤੁਵੈਗੇਂ ਗਿਰੌਤੀ ਸੰਭਾਰੈਤਿ ਕੋਈ।ਉਤੈ ਖਾਨ ਢੂਕੇ
ਇਤੈ ਸਿੱਖ ਗਾਜੇ।ਭਏ ਮੈਮੁਖੇ ਸੂਰ ਪੀਛੈ ਨ ਭਾਜੇ॥੭॥ਦੋਂਹਰਾ॥ਮਾਰਮਚੀ ਦ੍ਹਰ
ਓਰ ਤੇ ਭਟ ਕੱਲਯਾਨਾ ਧ।ਇ। ਪਰਯੋ ਬੀਚ ਤੁਰਕਾ|ਨ ਕੋ “ਮਾਰਿ ਮਾਰਿ
"ਬਲ । “ਚੱਲ ਪਏ । “ਮਾਨੋ ਅਪੱਸ਼ਰਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਕੇ ਪੂਾਨ ਵਾਰ ਰਹੇ ਹਨ । “ਧਰਤੀ । “ਧੜ ।
ਮਾਰੂ ਵਾਜੇ। “ਤਲਵਾਰਾਂ । ਦਸਾਰੀ ਵੌਜ ਹਿਲ/ ਦਿੱਤੀ । ਸਮੂਹ ਬੰਦੂਕਾਂ ਦੇ ਪਲੀਤੇ -ਧੁਖੇ
[ਜ੍ਰਲਾ ਉਂਗਲਾ=ਬੈਦੂਕ] । "?ਕਿਸੈ ਦਾ ਮੁੱਖ ਯਾ ਸਿਰ ਤੋੜਦੀ ਕੈਦੀ ਧ੩ ਜੰਦੀ ਹੈ ।
੮ਗਜ ਦੇ (ਬੰਦੂਕਾਂ ਵਿਚ) ਠੋਕਿਆਂ....। "“ਟੋਲੀਆਂ $ਨ੍ਹਕੇ । "ਡਰਦੇ ਨਹੀਂ” । "ਮੁੱਛਾਂ
ਤੇ ਤਾਉ ਦੇਣ ਵਾਲੇ । "“ਸਹਿਤ ਡਰ ਦੇ । '$ਢੇਰ ।

ਸਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ | (੨੯੩੩) ਗਾਸਿ ੬ । ਅੱਹੂ ੩੪,

ਮੁਖ ਗਾਇ ॥ ੮ ॥ ਪਾਧੀ ੬੮ ॥ ਪਿਖਿ ਅਬਦੁਲ ਖਾਂ “ਰਣ ਭ ਥਿਸਾਨ ।
ਗੁਰੁ ਬੀਰ ਆਨਿ ਪ੍ਰਵਿਸ਼ੋਤਿ ਜਾਲ । ਕਿ ਗਈ ਬਾਂਹਨੀ ਬਹੁਤ ਖੇਤਿ ।
ਗਨ ਖਾਨ ਅੱਗ ਦਿਢ ਨਹਿੰ ਸੁਚੇਤ ॥੯॥ ਉਤਸਾਹ ਹੀਨ ਨਹਿ ਲਰਤਿ
ਧਾਇ) । ਤਬਿ ਕ੍ਰੋਧ ਧਾਰਿ ਬੋਲਯੋ ਸੁਨਾਇ । ਬਲਵੇਡ ਖਾਨ _ਕੋ ਢਿਗ
ਬੁਲਾਇ। “ਤੁਮ ਹੁੜੋ ਬੀਰ ਤੋਮਰ ਕ੍ਰਮਾਇ ॥ ੧੦ ॥ ਤਨ ਦੇਤਿ ਕਯੋ' ਨ
ਅਬਿ ਲਰਨ ਹੇਤੁ । ਗੁਰ ਲਿੱਖਨਿ ਰੋਕਯੋ ਜੈਗ ਖੇਤ । ਜੇ ਹਰਿਗੁਵਿੰਦ ਕੋ
ਲਿਹੁ ਨ ਮਾਰਿ । ਨਹਿੰ ਪਕਰਹੁ ਆਪਿ ਜਿ ਹੋਂ ਜਿ ਹਾਰਿ”ੈਂ ॥ ੧੧॥ ਤੁਮ
ਕਹੋ ਕਹਾਂ ਬੈਠਨਿ ਸਥਾਨ । ਨਹਿ ਬੀਚ ਸੁ ਬੋਲਨਿ ਦੇਹਿ ਖਾਨ” । ਗੁਰ
ਅਲਪ ਸੈਨ ਤੇ ਅਰਹਿ ਜੈਗ । ਪੁਨ ਲਰਹੁ ਕਹਾਂ ਨਿਜ ਅਧਿਕ ਸੈਗ/॥
੧੨॥ ਇਹ ਜਥੇਦਾਰ ਆਵਤਿ ਅਗਾਇਿ। ਸੁਰਖਾ ਤੁਰੋਗ” ਚੇਚਲ ਕੁਦਾਇ
। ਇਸ ਹਤਹੁ ਅੱਗ ਹ੍ਰੈ ਕੈ ਰਿਸਾਇ । ਪੁਨ ਗੁਰੂ ਬਾਹਨੀ ਦਿਹੁ ਪਲਾਇ
॥੧੩॥ ਅਟਕੈ ਨ ਕੋ! ਹੱਲਾ ਸੁ ਘਾਲਿ । ਭਟ ਅਲੀ ਬਖਸ਼ ਤਿਸ ਲੇਹੁ
ਨਾਲਿ”। ਬਲਵੈਡ ਖਾਨ ਪਰਚੇਡ ਬੀਰ । ਸੁਨਿ ਕੈ ਸ ਕ੍ਰੋਧ ਬਚ ਅਤਿ
ਅਭੀਰ“ ॥ ੧੪ ॥ ਘੋਰ ਕੁਦਾਇ ਤੋਮਰ ਸੰਭਾਰਿ । ਢਿਗ ਅਲੀਬਖਸ਼
ਲੀਨੋ ਹਕਾਰਿ । ਹੁਇ ਸਮੁਖ ਚਲਜੋ ਗੁਰ ਕੇ ਰਿਸਾਇਿ। ਭਟ ਦੌ ਹਜ਼ਾਰ
ਜਿਨ ਸੈਗ ਧਾਇ ॥੧੫॥ ਦਿਮ ਭਏ ਅੱਗ੍ਰ ਗੁਰ ਸਮੁਖ ਦੌਢਿ। ਕਰਿ ਹਲਾ-,
ਹੂਲ ਸੈਗ੍ਰਾਮ ਠੌਰ । ਤਬਿ ਪਿਖਜੋ ਕਲਜਾਨੋ ਕ੍ਰੋਧ ਧਾਗਿ। ਤਿਹ ਸਮੁਖ ਹੋਇ
ਉਚੇ ਪੁਕਾਰਿ ॥੧੬ ॥ “ਮੈ ਖਰੋ ਤੋਹਿ ਕੋ ਹਤਨਿਹਾਰ । ਕਿਮ ਜਾਤਿ ਅੱਗ੍ਰ
ਕੋ ਹਮਹੁ ਟਾਰਿ । ਬਿਨ ਮਰੇ ਕਿ ਮਾਰੇ ਜੈਗ ਮਾਂਹਿ । ਇਤ ਉਤਹਿ ਜਾਤਿ
ਇਹ ਉਚਿਤ ਨਾਂਹਿ?॥ ੧੭॥ ਇਮ ਕਹਿ ਸੈਭਾਰਿ ਤੁਪਕ ਪ੍ਰਹਾਰ ।
ਬਲਵਡ ਮੁਰਜੋ ਸੁਨਿ ਕ੍ਰੋਧ ਧਾਰਿ । “ਕਯੋਂ ਚਹਿਤਿ ਨ ਜੀਵਨ ?, ਪ੍ਰਾਨ
ਦੇੜਿ” । ਕਹਿ ਭਯੋ ਸਮੁਖ, ਦੋਨਹੁ ਸੁਚੇਤ ॥ ੧੮ ॥ ਕਬਿੱਤ ॥ ਪਰੋ
ਢੌਰਿ ਕਰਿ ਠੌਰਠੌਰ ਕਪੇ ਬੀਰ,ਦੋ ਦੋ ਗੋਰੀ ਠੋਕਿ ਤਯਾਰ ਤੁਪਕ ਸੈਭਾਰਿ
ਕੈ। ਪਰੇ ਅਰਿਰਾਇ, ਧਾਇ ਮਿਲੇ ਸਮੁਦਾਇ ਜਾਇ; ਹਯਨਿ ਕੁਦਾਇ ਕੈ
ਪਲਾਇ ਅਰਿ ਮਾਰ ਕੈ । ਜ੍ਰਾਲਾ ਉਗਲਾਣੀ ਤੇ ਪਠਾਣੀ ਸੈਣ ਹਾਣੀ
(੩) ਜੇ ਆਪ ਨਾਂ ਪਕੜੋਗੇ (ਤਾਂ) ਹਾਰ ਹੋ ਜਾਏਗੀ , "( ਤੇ ) ਖਾਨ ( ਆਪਣੇ ) ਵਿਚ ਬੋਲਣ
ਨਹੀਂ ਦੇਣਗੇ । “ਤੁਸੀਂ ਆਪ ਤੋਂ ਬਹੁਤ (ਸੇਨਾਂ) ਨਾਲ ਵਿਰ ਕੀਣੂੰ ਲੜੋਗੋਂ ? .“ਲਾਲ ਘੋੜਾ ।
“ਬੜ) ਵੀਰਤਾ ਵਾਲੇ । “੧ ਦੂਕਾਂ ਤੋਂ । #ਪ੪-ਜੈਹੇ ਜਿ ਹਾਰਿ ।

ਜਰੀ ਗੁਰ ਪੁਤਾ੫ ਸੂਰਜ । (੨੯੩੪ ) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੰਸੂ੩ਬ,

ਗਣ, ਮਾਂਗਿ ਮਾਂਗਿ ਪਾਣੀ ਪ੍ਰਾਣ ਛੋਰੇ ਤਨ ਭਰਕੇ । ਆਯੁਧ ਪ੍ਰਹਾਰਕੰ
ਸੁਭਫਨਿ ਬੈਗਾਰ ਕੈ ਮਰੇ ਹੈਂ ਅਰਿ ਮਾਰਿ ਕੈ, ਗਿਰੇ ਹੈ' ਖਾਨ ਹਾਰਿ ਕੰ॥
੧੯॥ ਖਾਨ ਬਲਵੇਡ ਬਲਿਵੈਡ ਕੁਜਦੈਡਨਿ ੩" ਤੋਮਰ ਪ੍ਰਦੈਡ ਕੌ
ਭ੍ਰਮਾਇ ਬਾਰਿ ਬਾਰਿ ਤੇ । ਪੈਰਨਿ ਕੌ ਮੋਰਨਿ ਮਨਿੰਦ ਸੋ ਨਚਾਇ ਕਰਿ
ਮਾਰੈ ਸਿੱਖ ਓਰ,ਉਰ ਫੋਰਿ ਫੋਰਿ ਡਾਰਿਤ।ਬਾਹੁਨਿ ਕੌ ਬਲਕਜਿ ਬਾਹਨੀ
ਹਿਲਾਇ ਦਈ, ਬਾਹਨਿ ਕੋ ਪ੍ਰੇਰ ਬਾਹੁ ਘਉ; ਬਹੁ ਮਰ ਤੇ" । ਉਚੇ ਸੋ
ਪੁਕਾਰਤੇ,ਬੈਗਾਰਤੇ,ਨ ਹਾਰਤੇ ਹੈਂ,ਖਰੇ ਲਲਕਾਰਤੇਂ ਤੁਵੈਗਨਿ ਪ੍ਰਹਾਰ ਤੇ
॥ ੨੦॥ ਜਬੈ ਬਲਵੰਡ" ਰਨ ਮੰਡਿ ਕੈ ਘਮੰਡ“ ਕਰਯੋ ਭਏ ਖੰਡ ਖੰਡ
ਚਲੀ ਚੋਡ ਜੋ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ੩੪ । ਸਿੱਖਨਿ ਸਮੇਤ ਹ੍ਰੈ ਕਲਯਾਨੇ ਨੇ ਬਿਲੋਕਯੋ
ਤਬਿ ਬਾਜ਼ੀ ਕੋ ਤ੍ਰਿਪਾਇ” ਭਯੋ ਆਗੇ ਕੋਪ ਠਾਨਿ ਤੇ।ਗੋਰੀ ਦੋਇ ਡਾਰਿਕੈ
ਤਵੈਗ ਨਿਜ ਤਾਰ ਕਰਿ ਮੇਲਿ ਕੈ ਪਲੀਤ ਕੋ ਉਭਾਰੀ ਧਰਿ ਪਾਨ ਤੇ`।
ਲਗੀ ਜਾਇ ਜ੍ਰਾਨ ਤੇ ਸੁ ਪ੍ਰਾਨ ਕਰਿ ਹਾਨਿ ਤੇ ਗਿਰਯੋ ਹੈ ਕਿਕਾਨਤੇ
ਨ ਉਠਜੋ ਤਿਸ ਥਾਨ ਤੇ ॥ ੨੧॥ ਨੋਜ਼ਾ ਨਹਿ ਤਯਾਗੋ, ਅਨੁਰਾਗੋ
ਜੋਗ, ਭੋਗ ਭਯੋ ਦੇਖਿ ਕੋ ਬਖਸ਼ਅਲੀ ਬਿਸਮਿਓਂ ਬਿਚਾਰਿ ਕੈ । ਬੀਰਨਿ
ਸੋਂ ਕਹਯੋ ਖਲਵੈਡਖਾਨ ਗਿਰਯੋ ਮਰਜੋ, ਹੂਜੀਏ ਅਗਾਰੀ ਨਤੂ ਧਾਵੈ
ਰਿਪੁ ਮਾਰਿ ਕੈ । ਰੋਕੋ ਆਗਾ ਜਾਇ ਬ੍ਰਿੰਦ ਤੁਪਕ ਚਲਾਇ ਧਾਇ; ਬਡੇ
ਭਟ ਘਾਇ, ਖਾਇ ਮਾਰੈ ਤਨ ਡਾਰ ਕੈ । ਆਯੁਧ ਸੰਭਾਰਿ ਕੈ _ਬਿਸਾਲ
ਧੀਰ ਧਾਰਿ ਕੇ ਅਰੀਜੈ'? ਅਰਿ ਮਾਰਿ ਕੈ; ਸੁ ਹੋਸ਼ ਕੌ ਸੈਭਾਰਿ ਕੋ”॥੨੨॥
ਰਸਾਵਲ ਫੰਦ ॥ ਕਹੈ ਯੌ ਪੁਕਾਰੀ । ਪਯਾਨੰ_ ਅਗਾਰੀ । ਤੁਢੁਰੈ' ਸੈਭਾਰੀ ।
ਬਰੂਦੈ ਸੁ ਡਾਰੀ ॥ ੨੩ ॥ ਗਜੀ ਠੌਕਿ ਗੋਰੀ । ਕਰੀ ਸ਼ੱਤ ਓਰੀ। ਪਲੀਤੇ
ਮਿਲਾਏ । ਸੁ ਤੋੜੇ ਧੁਖਾਏ ॥੨੪॥ ਸਮੂਹੇ ਅਰਾਤੀ'"। ਤੋਕੈ' ਤਾਂਹਿ ਛਾਤੀ।
ਛੁਟੀ ਸ਼ੂੰਕ ਜਾਤੀ । ਲਗੀ ਬੇਗ ਤਾਤੀ॥੨੫॥ ਬੋ ਸ਼ੱਤ੍ਰ ਘਾਂਤੀ। ਤੁਰੈਰੀ/
ਪਪਾਤੀ"੧ਭਰੇ ਸ੍ਰੋਣ'” ਝੂਲੇ। ਪਲਾਸੈ ਪ੍ਰ ਵੁਲੋ'“॥੨੬॥ਅਲੋ)ਬਖਸ਼ ਧਾਯੋ ।
ਤੁਰੰਗੈ ਨਚਾਯੋ । ਕਲਜਾਨੈ ਸੁ ਹੇਰਾ । ਕਹੋ ਤਾਂਹਿ ਬੇਰ ॥ ੨੭॥ ਹੜਜੋ
ਕਰ ਲਿਵੈਡ ਖੋ ਬਲ ਵਾਲੀਆਂ ਭੁਜਾਂ ਨਲ। “ਫੋੜ ਫੋੜਕੇ ਸੁੱਟ ਦਿਤੇ । “ਬਾਹਾਂ ਦਾ ਬਲ ਕਰਕੇ
(ਵੈਰੀ ਦੀ) ਸੇਨਾਂ ਹਿਲਾ ਦਿੱਤੀ (ਫਿਰ) ਘੋੜੇ ਪਰੇਰ ਕੇ ( ਸ਼ਸਤ੍ਰ) ਵਾਹ ਕੇ ਬਹੁਤਿਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਖਮੀ
(ਗਰ ਦਿੱਤ ਤੇ ਕਈ) ਮਾਰ ਹੀ ਦਿਤੇ। “ਬਲਵੰਡ ਖਾਨ ਨੇ । “ਘਮਸਾਨ; ਹੈਕਾਰ । $ਡਿੱਥੀ
ਕ਼ਿਪਾਨ ਦੇ ਚਲਣ ਤੋਂ । “ਟਪਇਕੇ। "ਰੇੱਖਕੇ ਹੱਥ ਤੇ । ੯ਨਾਸ਼ ਹੈ ਗਿਆ । ੯“ਅੜੋ । ""ਵੋਰੀ ।
੧੨ਤੇਤੀ । "੧ਬਿੱਗਦੇ ਹਨ । "ਲਹੂ ਨਾਲ ਭਿੱਜੇ। "“(ਮਨੋ) ਛਿੱਛਰੇ ਫੁੱਲੇ ਹਨ !

ਸਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ! (੨੯੩੫) ਰਾਸਿ ੬। ਔਤੂ ੩੪,
ਖ਼ਾਨ ਆਗੇ । ਅਬੈ ਜੇ ਨ ਭਾਗੇ । ਪਠੋ ਤਾਂਹਿ ਸੈਗਾ” । ਸੰਭਾਰੀ `ਤਵੈਗਾ ॥
੨੮॥ ਕਬੈ ਬਾਮ ਪਾਸੇ । ਤੁਰੇਰੀ ਨਿਕਾਂਸੇ। ਕਬੈ ਹਾਥ ਦਾਂਏ। ਚਲਾਕੀ
ਵਿਖਾਏ ॥ ੨੯ ॥ ਦੁਕੈ ਨਾਂਹਿ ਗੋਰੀ/ਜਿਜੇ ਤਾਕਿ ਛੋਰੀ।ਹਤਜੋ ਸੋ ਨਿ ਸੈਸੈ ।
ਬਡੇ ਬੀਰ ਧ੍ਰੈਸੈ ॥੩੦॥ ਕਲਯਾਨਾ ਜੁ ਧਾਯੋਂ। ਅਗਾਉ ਸੁ ਆਯੋ । ਅਲੀ
ਬਖ਼ਸ਼ ਧਾਰੀ । ਤੁਵੈਰੀ ਤਯਾਰੀ॥ ੩੧ ॥ ਤਕਜੋ ਅੱਗ ਆਵਾ । ਸੁ ਤੋਰਾਂ
ਝ੍ਕਾਵਾ । ਸ਼ਿਤਾਬੀ ਪਲੀਤਾਂ । ਉਠਜੋ ਨਾਦ ਕੀਤਾ ॥੩੨॥ ਛਟੀ ਆਇ
ਗੋਰੀ । ਰਿਦਾ ਦੀਨਿ ਫੋਰੀ । ਗਿਰਯੋ ਝਮ ਐਸੇ। ਕਟਜੋ ਰੁਖ” ਜੈਸੇ॥੩੩॥
ਮਰਜੋ ਜੇ ਕਲਯਾਨਾ । ਭਏ ਮੋਦ ਖਾਨਾ”। ਹਲਾਹਾਲ ਕੀਨੇ । ਚੜੀ ਚੌਂਪ
ਢੀਨੋ%੩੪॥ ਅਗਾਉ ਪਯਾਨੋ । ਭਏ ਸਾਵਧਾਨੇ । ਰਣੀ ਰੈਗ ਰਾਚੇ । ਮਹਾਂ
ਰੋਸ ਮਾਚੇ ॥੩੫॥ ਕ੍ਰਿਪਾਨੰ' ਨਿਕਾਰੀ । ਪਰੇ ਏਕ ਬਾਰੀ। ਤਛਾਮੁੱਛ ਕਾਟੇ।
ਕਿਤੇ ਸਿੱਖ ਡਾਟੇ ॥੩੬॥ ਕਿਤੇ ਮਾਰ ਨੋਜੇ । ਪਰੋਏ ਕਰੇਜੇ । ਕਿਤੇ ਮੁਸ਼ਟ
ਜੁੱਧੈ। ਕਰੈ' ਸੂਰ ਕੁੱਧੈ ॥੩੭॥ ਕਰਾਦੋਲ ਭਾਰੇ । ਸੁ ਖਾਂਡੇ ਦੁਧਾਰੇ । ਤਜੀ
ਢਾਲ ਆਗੇ“ । ਭਿੱਰੇ ਸ਼ੌਕ ਤਕਾਗੇ ॥੩੮॥ ਇਤੇ ਸਿੱਖ ਕਕੈਂ।ਉਤੇ ਖਾਂਨ
ਢੂਕੈਂ' । ਸਿਪਾਹੀ ਕਰਾਰੇ । ਨਹੀਂ ਕੋਇ ਹਾਰੇ ॥ ੩੯ ॥' ਕਟੇ ਐਗ੍ ਹ੍ਰ ਕੈ ।
ਹਤੈ' ਕੋਪ ਕੈ ਕੈ । ਬਡੋ ਸ਼੍ਰੋਣ ਚਾਲਾ । ਸੁ ਲੋਬੈ' ਕਰਾਲਾ ॥ ੪੦ ॥ ਪਰੀ
ਖੇਤ ਮਾਂਹੀ । ਬਿਹੈਂਗੇ ਸੁ ਖਾਂਹੀ । ਫਿਰੈ ਸਕਾਲ ਮਾਤੇ? । ਭਟੈ ਮਾਸ ਖਾਤੇ ॥
8੧ ॥ ਗਨੰ ਕੰਕ ਆਏ । ਬਿਰੇ ਜੰਗ ਥਾਏ' । ਬਡੀ ਗ੍ਰਿੱਝ ਬੋਲੈਂ । ਭਈ
ਬ੍ਰਿੰਦ ਡੋਲੈ' ॥ ੪੨॥ ਦੋਹਰਾ ॥ ਵਿਹੈ' ਜੋਗਨੀ ਭੀਖਨਾਂ` ਕਰਤੀ ਸ਼੍ਰੋਠਤ
ਪਾਂਠਿ। ਭੂਤ ਪ੍ਰਤ ਨਾਚਤਿ ਹਸਤਿ ਉਠਿ ਉਠਿ ਪਰਤਿ ਮਸਾਂਨ ॥ ੪੩॥
ਕਤਲ ਭਦੇ ਸਿਖ ਗਨ ਜਬੈ ਓਰੜ ਪਰੇ" ਪਠਾਨ । ਲਸ਼ਕਰ ਦੀਰਘ
ਜਿਨਹੁ` ਕੌ ਕਗਹਿ ਕਹਾਂ ਤਕ ਹਨ ॥੪੪੩॥ ਸਿੱਖਨਿ ਕੋ ਅਰੁ ਖਾਨ ਕੋ
ਪਰਜੋ ਜੋਗ ਬਿਕਰਾਲ । ਦੋਨਹੁੰ ਮਰਿ ਕਰਿ ਗਿਰਤਿ ਹੈ' ਲੋਥ ਲੋਥ ਪਰ
ਜਾਲ ॥ ੪੫॥ ਕੇਤਿਕ ਸਿਰ ਨਾਂਗੇ ਪਰੇ, ਜੈਬੁਕ ਥੈਂਚਤਿ ਮਾਸ । ਦ੍ਰਿਗ
ਉਘਰੇ ਜਨੁ ਜਿਯਤਿ ਹੈਂ ਨਿਕਸੇ ਪ੍ਰਾਨ ਤਹਾਂਸੁ' ॥ ੪੬ ॥ ਡੋਮੇਰ
ਤਰਵਾਰਨਿ ਤਬਰ"” ਤੇਗੇ ਤੀਰ ਤੁਵੈਗ । ਅੰਗ ਭੰਗ ਬਿਚ ਜੈਗ ਕੇ ਸ਼੍ਰੋਠ
ਲਾਲ ਤਨ ਰੈਗ॥ ੪੭॥ ਮਰੇ ਹਜ਼ਾਰੋਂ ਹਯ ਬਲੀ ਛੂਛੇ ਕੋ ਬਿਚਰੈਤਿ ।
"ਨਾਸ਼ ਕੀਤੋਂ । “ਇਿੰਛ । ਪਠਾਣ ਖੁਸ਼ ਹੋਏ ।ਉਤਸਾਹ ਚੜ੍ਹਿਆ ਦਿੱਸਦਾ ਸੀ । “ਢਾਲ ਅਗੇ
ਕਰਕੇ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ ਪੰੜੇ ਤੇ ਕਰਾਚੋਲ । 5ਡਰ । ? ਮਤੇ ਹੋਏ । €ਦੂੱਟਕੇ ਪਏ। €ਵਿੱਬੇ ਹੀ
(ਤਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ)। “?ਵਰੇ ਸਫਾਜੰਗ [ਆ ਤਬਰ] ।

ਸਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ | ( ੨੯੩੬) ਗਸਿ ੬ । ਮੰਤ 8੫.

ਕੇਂ ਘਾਯਲ ਹਰੈ ਕਰਿ ਖਰੇ ਘੂਮਾਤਿ ਨਹੀਂ ਚਲੰਤ ॥੪੮॥ ੪੪੪ ੮. ੫ ਹਅ

!ਨ੍ਰੋ- ਪਨਣਮ ਰਾਸ 'ਬਲਵੇਡ ਖਾਂਨ ਕਲਕਾਨਾ ਸਿੱਖ ਬੱਧ' ਪ੍ਰੋਗ ਬਰਨਨੰ ਨਾਮ ਚਤੁਰਤਿੰਸਤੀ ਅੰਸ ॥ ੩੪॥
੩੫. [ਅਲੀ ਬਖਸ਼; ਲਾਨੋ ਤੇ ਇਮਾਮ ਬਖਸ਼ ਬੱਧ] ।

ਦੋਹਰਾ ॥ ਅਲ੫ ਸਿੱਖ ਆਰੀ ਰਹੇ ਘੇਰੇ ਆਨਿ ਪਠਾਨ । ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ
ਦੇਖਿ ਕੈ ਕੌਪੇ ਰਿਦੇ ਮਹਾਨ ॥ ੧ ॥ ਸ੍ਰੋਯਾ ਫੰਦ ॥ ਐਲੀ ਬਖਸ਼ ਸਭਿ
ਲਸ਼ਕਰ ਆਗੇ ਹੜਹਿ ਤਵੈਗ ਭਯੋ ਹੈਕਾਰ। ਸੈਨ ਸਕਲ ਤੁਰਕਾਨੀ
ਉਮਡੀ ਬਹੁ ਧੋਂਸਨਿ ਕੀ ਉਠਿ ਧੁੰਕਾਰ । ਹਾਬਨਿ ਗਹੇ ਪਤਾਕਾ'ਆਵਤਿ
ਫਰਰੇ ਛੋਰਿ ਦਿਏ ਤਿਸ ਬਾਗਿਭਈ ਜੀਤਿ ਮਨਿ ਜਾਨਤਿ ਮੂਰਖ ਤੁਰੰਗ
ਧਵਾਇ ਪਰੇ ਇਕਸਾਰ ॥ ੨ ॥ ਸ਼੍ਰੀਗੁਰ ਚਾਂਪ ਕਠੋਰ ਸੈਭਾਰਾ ਬਾਨ ਪਨਚ
ਕੇ ਬਿਚ ਬਗਰ'ਇ'।ਐੱਚਿ ਕਾਨ ਲਗਿ ਖਪਰਾਂ ਛੋਰਯੋ ਗਯੋ ਬੀਰ ਬੇਧਤਿ
ਅਗਵਾਇ । ਇਕ ਦੁਇ ਤੀਨ ਚਾਰ ਲਗਿ ਪੰਚਹੁੰ ਜੋ ਸਨਮੁਖ ਡਿਸ
ਭੇਦਤਿ ਜਾਇ । ਅਬਦੁਲ ਖਾਨ ਖਰੋ ਜਹਿੰ ਪਾਛੇ ਤਹਿੱਲੋ ਪਹੁੰਚਯੋਬ੍ਰੰਦਨ
ਘਾਇ॥ ੩॥ ਇਮ ਕਰਿ ਕੋਪ ਪ੍ਰਹਾਰੇ ਸਰ ਖਰ, ਗਿਰੇ ਸੈਂਕਰੇ ਮੁਜ਼ਲ
ਪਠਾਨ । “ਕੋ ਮਾਰਤਿ ਇਹ ਦਿਖੀਯਤਿ ਨਾਂਹਿਨ ਹਮਰੇ ਬੀਰ ਕੀਨਿ ਗਨ
ਹਾਨ”। ਠਣਕ ਗਏ ਭਟ! ਅਟਕ ਰਹੇ ਤਹਿ, ਨਹਿ ਆਗੇ ਪੁਨ ਕੀਨਿ
ਪਯਾਨ । ਤਬਿ ਨਾਨੌ ਕੀ ਦਿਸ਼ਾ ਦੇਖਿ ਕਰਿ ਦਯਾ ਦ੍੍‌ਸ਼ਟਿ ਤੇ ਹੁਕਮ
ਬਖਾਨਿ ॥੪॥ “ਅਲੀ ਬਖਸ਼ ! ਇਹ ਆਗੇ ਆਵਤਿ ਤੋਹਿ ਹਾਥ ਤੇ ਅਥਿ
ਮ੍ਰਿਤੂ ਹੋਇ। ਤੁਪਕ ਅਜ਼ੂਕ ਚਲਾਵਤਿ, ਚੌਕਸ ਬਚਹੁ ਆਪ,ਇਸਲੋਹੁ
ਪਰੋਇ।ਸੁਨਿ ਸਤਿਗੁਰੁ ਤੇ ਨਾਨੋ ਤਿਹ ਛਿਨ ਧਨੁਖ ਸੰਭਾਰਜੋ ਨਿ ਸ਼ਠੁਰ
ਜੋਇ। ਘੋਗਾ ਪ੍ਰੇਰਤਿ ਹੇਰਤਿ ਰਿਪੁ ਕੋ ਆਗੈ ਗਯੋ ਬੀਰ ਬਡ ਸੋਇ॥
੫॥ ਬੀਰਨਿ ਪਰ ਤੀਰਨਿ ਕੀ ਬਰਖਾ ਘਨ ਸਮਸਰ ਕਰਤਾ ਇਕ ਬਾਰਿ।
ਸੈਗ ਤੀਨ ਸੈ ਸਿੱਖ ਸਮੁਖ ਭੇ ਛੁਟੀ ਤੁਵੈਗਨਿ ਸ਼ਲਖ ਉਦਾਰਿ।ਕਰਿਹੱਲਾ
ਬਡਿ ਮੇਲ ਕੁਲਾਹਲ ਸ਼ਬਦ ਤੜਾ ਭੜ ਉਠਿ ਕੜਕਾਰ । ਵਧੇ ਪਠਾਂਨ
ਦੜਾਦੜ ਗੇਰੇ ਧਰ ਉਪਰ ਮਰਿ ਪਰੇ ਜੁਝਾਰ ॥ ੬॥ ਅਲੀ ਬਖਸ਼ ਕੋ
ਤਕਿ ਕਰਿ ਨਾਨੋ ਤੀਖਨ ਭੀਖਨ ਬਾਨ ਨਿਕਾਗਜਿਸਤੇ ਜੀਵੜਿ ਰਹਹਿ
ਨ ਸ਼ੱਤ ਬਾਗ ਉਠਾਇ ਦੁਰਾਇ ਅਗਾਰ“। ਸਨਮੁਖ ਹ੍ਰੋ ਕਰਿ ਐੱਚਿ

“ਝੰਡੇ । “ਚੱਲੇ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵਗਾਕੇ ਭਾਵ ਜੋੜਕੇ । ਦੋਠਿਠੰਬਰ ਗਏ (ਵੈਰੀ ਦੇ) ਨੂਰਮੇ । “ਬੰਦੂਕ
ਅਚੂਕ (ਛਨਿਸ਼ਾਨਾਂ ਨਾ ਚੁੱਕਨ ਵਾਲੀ ਇਹ ਅਲੀਬਖਸ਼) ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੁੰਦ' ਹੈ ਸੋ ਤੁਸੀ
ਜ਼ੋਕਸ ਹੋਕੇ ਆਪ ਬਚਣਾ ਤੇ... “ਘੜੇ ਦੀ ਵਾਗ ਦੁੱਕੀ ਤੇ ਦੂੜਾਕੇ ਐੱਗੇ ਕੀਤਾ।

ਸ਼੍ਰ ਗੁਰ ਪੁਤਾਖ ਸੂਰਜ । (੨੯੩੭) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੩੫.

ਕਾਨ ਲਗਿ ਅਲੀ ਬਖ਼ਸ਼ ਪਿਖਿ ਤੁਪਕ ਸੈਭਾਰ। ਤਯਾਰ ਕਰਨਿ ਲਾਗੜੋ
ਝਬਿ ਤੂਰਨ ਤੋਰ' ਜਰਯੋ ਪਲੀਤੇ ਧਾਰਿ ॥ ੭॥ ਤਜਾਰਿ ਕਰਤਿ ਹੀ ਰਹਨੋ
ਮੰਦ ਮਤਿ ਇਤਨੇ ਮਹਿ ਨਾਨੋ ਬਲਵਾਨ । ਤਕਜੋ ਡੁੰਡ ਦਰ ਖਪਰਾ
ਛੋਰ੧ੋ', ਗਯੋ ਸਰਪ ਕੇ ਹੋਹਿ ਸਮਾਨ । ਧਰੀ ਸ਼ਿਸਤ ਬੰਦੂਕ ਰਹੀ ਕਰ
ਬਰਮੀ ਜਿਮ ਪ੍ਰਵਿਸ਼ਜੋ ਮੁਖ ਬਾਨ” । ਗਿਰਜੋ ਤੁਰੰਗ ਤੇ ਖਾਇ ਭਵਾਰੀਐੱਧੋ
ਪਰੋ ਜੈਗ ਕੇ ਬਾਨ ॥੮ ॥ ਅਲੀ ਬਖਸ਼ ਕੌ ਮਾਰਿ ਲੀਨਿ ਜਬਿ ਸਭਿ
ਅਵਿਲੋਕਤਿ ਜਿਯਤਿ" ਪਠਾਨ । ਧਰਜੋ ਤ੍ਰਾਸ, ਕੁਛ ਪਾਛੇ ਹਟਿਗੇ, ਸਿੱਖ
ਓਰੜੇ ਬਡਿ ਬਲਵਾਨ । ਐੱਚਿ ਕ੍ਰਿਪਾਨੈ' ਲਈ ਮਹਾਨੋ' ਸ਼ੱਤ੍ਰਨਿ ਹਾਨੈ ਬਡ
ਰਣ ਠਾਨਿ।ਹਲੀ ਸੇਨ ਕੋ" ਜਬਹਿ ਬਿਲੋਕਾ ਚਹਿ ਰੋਕਾ ਤੌਬਿ ਅਬਦੁਲ
ਖਾਨ ॥ ੯॥ ਹੁਤੋ ਇਮਾਮ ਬਖਸ਼ ਤਬਿ ਨੌਰੇ ਕਹਜੋ ਕਰੋਧ ਤੇ “ਕਹਾਂ
ਪਿਖੰਡਿ ?।ਗੁਰ ਤੇ ਤੁਰਕ ਤ੍ਰਾਸ ਉਰ ਧਰਿ ਕਰਿ ਧਾਵਤਿ ਆਵਤਿ
ਆਯੁਧਵੈਤਿ । ਲੋ ਨਿਜ ਲਸ਼ਕਰ ਸਨਮੁਖ ਹ੍ਰੈ ਕਰਿ ਮਾਰਹੁ ਸਿੱਖਨਿ ਕੋ
।ਭਾਗੇ ਕਹਾਂ ਜਾਹੁਗੇ ਮੂਰਖ!ਮੋਰਹ ਸਕਲ ਧੀਰਧਰਿਐਤਿ“॥੧੦॥

ਸੁਨਭਿ ਇਮਾਮ ਬਖਸ਼ ਤਬਿ ਧਾਯਹੁ ਲੈ ਕਰਿ ਸੈਗਿ ਸਊਰ ਹਜ਼ਾਰ ।
ਜਹਾਂ ਲਰਤਿ ਨਾਨੋ ਭਟ ਮਾਰਤਿ ਤੀਰ ਤੁਵੈਗ ਚਲਤਿ ਹਥਿਆਰਿ।ਤਹਾਂ
ਆਨਿ ਜੂਟ੧ੋ, ਬਹੁ ਛੂਟੈ ਗੋਰੀ;ਵੋਰਹਿੰ ਰਿਦੈ ਜੁਬਾਂਗ ਗਿਰ ਗਿਰ ਪਰਹਿੰ
ਗਮ ਤੇ# ਭਟ ਅੰਗ ਭੰਗ ਕੋ ਕਰਹਿ ਪੁਕਾਰਿ ॥੧੧॥ ਭਿਰੇ ਸਿੱਖ ਗੁਰੁ

ਕੇ ਸੈਗ ਤੁਰਕਨਿ ਮੁਰੇ ਨ ਪੀਛੇ ਇਕ ਪਗ ਥਾਨ । ਚਮਕਹਿੰ ਖੜਗ
ਸ਼੍ਰੇਣ ਸੋਂ ਲਿਪਟੇ, ਕਟਹਿੰ ਅੰਗ ਭਟ ਘਾਇ ਮਹਾਨ । ਹਤਹਿੰ ਸੀਸ ਪਰ
ਮੂਖ ਲਗਿ ਚੀਰਹਿ ਕੇੜਿਕ ਕੇ ਮੁਖ ਬਜਹਿੰ ਕ੍ਰਿਪਾਨ । ਕਰਨ, ਨਾਸਿਕਾ
ਛਿਦੇ ਕਿਤਿਕ ਕੇ ਕੇਚਿਤ ਕਰੇ ਬਿਲੋਚਨ ਹਾਨ॥੧੨॥ ਮੋਢੇ ਲਗਹਿ ਬੀਚ
ਤੇ ਚੀਰਡਿ;ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਗਹੇ ਹਾਬਨਿ ਕਟਿ ਜਾਤਿ । ਕੇੜਿਕ ਕੰਠ ਕਟਤਿ,
ਸਿਰ ਉਤਰਤਿ;ਧਰ ਗਿਰਪਰਤਿ;ਕਿਤਿਕ ਤਰਫ'ਡਿ। ਕਟ ਤੋਂ ਕਟਤਿ”,

੨੨ ੨ ੨੩.

"(ਠਾਨੋ ਨੇ ਵੇਰੀ ਦਾ) ਮੂੰਹ ਰੂਪੀ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਡੱਕ ਕੇ ਤੀਰ ਮਰਿਆ । “(ਉਸ ਵਲੋਂ) ਸੰਦੂਕ ਦੀ
ਬਧੀ ਸ਼ਿਸਤ ਹੱਥ ਵਿਢ ਹੀ ਰਹਿ ਗਈ, (ਤੇ ਉਸ ਦੇ) ਵਰਮੀ ਰੂਪੀ ਮੂੰਹ ਵਿਚ ਤੀਰ ਧਸ ਰਿਅ।
”(ਜੋ) ਜੀਵੇ ਸਨ । "ਸੋਨਾਂ ਨੂੰ ਹਿੱਲ ਗਿਆਂ । “ਧੀਰਜ ਧਾਰ ਕੇ ਸਫ਼ ਨੂੰ ਮੋੜ ਢਿਓ । #ਘੋੜਿਆੰ
ਤੋਂ । “ਕਸਰ ਤੋਂ ਕਟੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਘ ਸੂਰਜ । ( ੨੯੩੮ ) ਰਾਂਸਿ ੬। ਲੰਸੂ ੩੫,
ਨ ਮਿਟਤਿ ਅਟਕ ਭਟ',ਮਾਰਤਿਖਰੇ ਖੜਗ ਸਹਿਗਾਂਤ”ਂ।ਸ਼੍ਰੋਠਤ ਬਹਤਿ
ਅਨੋਕਨਿ ਕੇ ਭਨ ਘਉ ਭਕਾ ਭਕ ਬੋਲਤਿ ਘਾਤਿ" ॥ ੧੩ ॥ ਸਮੁਖ
ਇਮਾਮ ਬਖਸ਼ ਤਬਿ ਹੋਯਸਿ ਹਯ ਚਰਿਬੇ ਬਿੱਦਯਾ ਬਡ ਜਾਨਿ । ਅਧਿਕ
ਢੈਦਾਵਤਿ ਇਤ ਉਝ ਵੇਰਤਿ ਕਬਹਿ ਤੁਵੈਗ ਹਤਹਿ ਢਿਗ ਆਨਿ ।ਕਥਿ
ਨੋਜ਼ਾ ਗਹਿ ਮਾਰਤਿ ਧਾਵਤਿ ਕਬਹੁੰ ਸੁਭਟ ਕੇ ਘਾਇ” ਕ੍ਰਿਪਾਨ । ਨਾਨੋ
ਸੈਗ ਅਰਜੋ ਤਬਿ ਹਰੈ ਢਿਗ ਦੋਨਹੁ ਗਹੇ ਖੜਗ ਖਰ ਪਾਨ“॥੧੪॥ ਫੇਰਿ
ਤੁਰੈਗਮ ਦਾਵ ਬਿਲੋਕਹਿੰ ਦੋ ਦੋਨਹੁੰ ਚਮਕਾਵਤਿ ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ । ਘੋਰਨਿ ਵੇਰਨਿ
ਕੀ ਬਹ ਬਿੱਦਕ ਕਰਤਿ ਆਪ ਮਹਿ ਢੂਕੇ ਨੇਰ ।ਜਬਿ ਨਾਨੋ ਨੇ ਖੜਗ
ਪੁਹਾਰਯੋ ਰੋਕਜੋ ਨਿਜ ਕਰਿ ਖੜਗ ਅਗੇਰ । ਦੁਤਿਯ ਵਾਰ ਪੁਨ ਕੀਨ ਸਿ
ਬੂਰਨ ਬਾਮ ਹਾਂਬ ਕਾਟਜੋ ਬਿਨ ਦੇਰਿ ॥੧੫॥ ਕ੍ਪੜੋ ਇਮਾਮ ਬਖਸ਼ ਕਰ
ਕਟਿ ਗਾ, ਬਲ ਤੇ ਮਾਰਜੋ ਖੜਗ ਉਠਾਇ। ਲਗਿ ਸਿਕੌਧ£ ਛਾਤੀ ਲਗਿ
ਚੀਰਯੋ ਗਿਰਯੋ ਤੁਰੈਗ ਪਰ ਤੇ ਉਥਲਾਇ । ਸਾਦਰ_ ਦੇਵਬਧੂਨਿ”
ਉਠਾਯਹੁ ਨਾਂਨੋ। ਲੀਨਿ ਬਿਮਾਨ ਚਢਾਇ।ਸਿੱਖ ਬਿਲੋਕਿ ਓਰੜੇ ਸਨਮੁਖ
ਤੋਮਰ ਤੀਰ ਤੁਵੈਗ ਚਲਾਇ॥ ੧੬ ॥ ਇਕ ਕਰ ਕਟਯੋ ਦੇਕ ਕਰ ਮਾਂਹੀ
ਖੜਗ ਗਹੇ ਮਾਰਤਿ ਬਿਚਲਇ। ਤੁਰਕ ਹਜ਼ਾਰਹੁੰ “ਮਾਰਿ ਮਾਰਿ” ਕਹਿ
ਆਇ ਪਰੇ ਸਿੱਖਨਿ ਪਰ ਧਾਇ।ਪਰਜੋ ਹੌਰ ਤਬਿ, ਉਠਜੋ ਸ਼ੋਰ ਬਡ;ਦੁਹਰੀ
ਚੋਬ ਦਮਾਮੇ ਵਾਇ'ਤੁਪਕ,ਤਮਾਦੇ, ਤੋਮਰ,ਤੀਰਨਿ, ਤਰਵਾਰਨਿ; ੩ਬ-
ਰਨਿ ਭਰ ਘਇ"॥੧੭॥ਭਾਗੇ ਸਿੱਖ ਕਿਤਿਕ ਹਫਿ ਪਾਛੇ ਕੇਚਿਤ ਪਹੁੰਚੇ
ਗੁਰੁ ਢਿਗ ਦੌਰਿ£ਮਹਾਰਾਜ[ਨਾਨੌ ਰਣ ਮਾਰਜੋ ਤੁਮਰੋ ਸਰਦਾਰ ਨ ਤਿਸ
ਠੌਰਿ । ਪਰਜੋ ਜੋਰ ਉਤ ਸਿੱਖਨਿ ਉਪਰਿ ਭੇਜਹੁ ਜਥੇਦਾਰ ਕੋ ਔਰਿ |
ਦੇਖਹੁ ਕਰਹੁ 'ਬਿਲੌਚਨ ਉਤ ਕੋ ਵਧੇ ਤੁਰਕ ਮੇਲਜੋ ਬਡ ਰੌਰ॥
੧੮॥ ਸੁਨਿ ! ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਨਿਹਾਰਜੋ ਕਰਯੋ ਪਿਰਾਂਗੇ ਸੈਗ ਬਖਾਨ ।
“ਤੂਰਨ ਤੂੰ ਰਨ ਕੋ ਤਹਿ ਪਹੁੰਚਹੁ ਜਹਾਂ ਲਰਾਈ ਜ਼ੋਰ ਮਹਾਨ”। ਜਰਨਾਂ
ਕਿਸ਼ਨਾ ਸੁਭਟ ਅਮੋਲਕ ਪਿਖਿ ਠਾਂਢੇ ਇਨ ਪਠਜੋ ਸੁਜਾਨ । ਔਰ ਰਤ
ਸਭਿ ਦੌਰ ਠੌਰ ਡਿਸ ਜਾਇ ਲਰੇ ਮੇਲਯੋ ਘਮਸਾਨ ॥ ੧੯॥ ਚਲੀ ਤੁ

"ਸੂਰਮੇ ਨਾਂ ਹਟਦੇ ਹਨ ਨਾਂ ਅਟਕਦੇ ਹਨ । “ਖੜੇਂ ਹੋਏ ਤਲਵਾਰ ਮਾਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਤਲਵਾਰ )
ਸਰੀਰ ਤੇ ਸਹਿੰਦੇ ਹਨ । “ਜ਼ਖਮੀਆਂ ਦੇ ਘਾਉ।( ਅ) ਕੇੱਟੇ ਹੋਏ ਜ਼ਖਮ ! ੬)ਰਦਾ ਹੈ ।
ਪਤੀ ਖਾਂ ਹੌਥ ਵਿਚ । ਮੇਵੇ ਤੋਂ 2ਅਪੌਂਸ਼ਰਾਂ ਨੇ । €ਖਿੰਡ ਰਿਹਾ ਹੈ। ੯ਫਜਾਂਈ ।

"ਓਕੁਹਾੜਿਆਂ ਨਾਲ ਬਹੂਤ ਮਾਰਦੇ ਹਨ । #ਪਾਠਾਂਤ੍ਰ=ਮਹਿ ਗਾਤ=ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ।

ਸਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੯੩੯) ਰਾਸਿ ੬। ਅੱਸੂ ੩੫.
ਤਮਾਚੇ ਤੂਰਨ, ਤੋਮਰ ਤੀਰਨਿ ਕੋਰ ਪ੍ਰਹਾਰ। ਹਟਤਿ ਨ ਪੀਛੇ, ਬਿਰੇ
ਖਾਨ ਤ/6, ਪਰੇ ਸੁ ਜੋਧਾਂ ਕਟੇ ਸੁ ਮਾਰਿ"। ਪਰਜੋ ਸੈਗ੍ਰਾਮ ਘੋਰ ਤਿਸ ਛਿਨ
ਮਹਿ ਚਹੁੰਦਿਸ਼ਿ ਚਮਕਤਿ ਗਨ ਤਲਵਾਰ । ਫਿਰਤਿ ਇਮਾਮ ਬਖ਼ਸ਼
ਇਕ ਕਰ ਕਟਿ, ਜਗਨੋ ਮਾਰਿ ਦੀਨਿ ਬਲ ਧਾਰਿ॥੨੦॥ ਜਿਸ ਥਲ ਮਹਿ
ਗੁਰੁ ਭਟ ਦਿਢ ਹ੍ਰੈ ਕਰਿ ਲਰਤਿ ਰਹੇ ਸੋ ਲਿਯੋ ਛੁਟਾਇ। ਗਾਡ ਪਤਾਕਾੰ
ਤਹਿੰ ਭੇ ਗਾਢੇ ਨਹਿੰਪਾਛੇ ਪਨ ਪਾਂਇ ਹਟਾਇ।ਸੋ ਬਲ ਝਹਿਤਿ ਛੁਟਾਵਨਿ
ਕੋ ਪੁਨ ਲੇ ਕਰਿ ਸੈਗ ਸੁਭਟ ਸਮੁਦਾਇ । ਪਰਯੋ ਪਿਰਾਗਾ ਉਪਰ ਤਿਨ ਕੇ
ਕਰਵਾਰਨਿ ਕੀ ਮਾਰ ਮਚਾਇ॥ ੨੧॥ ਗਿਰੇ ਪਠਾਨ ਮੁਗਲ ਹ੍ਹੋ ਪੁਰਜ਼ੇ
ਨਾਹਿ ਛੋਰੜਿ ਨਿਜ ਪਾਇ ਜਮਾਇ । ਗੁਰੁ ਭਟ ਭਨੈ' “ਸ ਥਾਨ ਛੁਰਾਵਹੁ
ਪਰਜੋ ਜ਼ੋਰ ਰਣ ਕੌ ਤਿਸ ਬਾਇ) । ਬਿਧੀ ਚੋਦ ਗੁਰ ਸਾਥ ਬਖਾਂਨੀ “ਮੋ
<'ਜ ਹੁਕਮ ਦੇਹੁ ਵੁਰਮਾਇ । ਤਹਿ ਸੈਗ੍ਰਾਮ ਭਯਾਨਕ ਮਾਚਯੋ ਪਹੁਦੋਂ
# , ਸੁ ਬਨੌਂ ਸਹ/ਏ” ॥੨੨੫ ਸਨ ਦੜਿਗਰ ਨੇ ਆਇਸੁ ਭਾਖੀ ਤਿਹ
ਸਥਾਨ ਪਰ ਜੁਟਿਗੇ ਬੀਰ । “ਜਾਹੁ ਛੁਟ ਇਿ ੜ।ਹੇ ਹੱਟ ਆਵਹੁ;ਠਹਿਰਹੁ
ਨਹਿ ਚਿਰ ਕਾਲ;ਸਧੀਰ !। ਸੁਨਤਿ ਤੁਰੇਗਮ ਗਯੋ ਧਵਾਵਤਿ ਸੋਗ ਲਿਏ
ਜੋਧਾ ਨਾਦ ਭੀਗਮਾਰਿ ਮਾਰਿ ਕਰਿ ਜਾਇ ਪਰੇਂ ਤਬਿ ੦੩ ਹਜ਼ਾਰਹੁੰ ਗਿਰੇ
ਸ.੦ . ੩॥ ਖੜਗ। ਪ੍ਰਹਾਰਤਿ ਸੁਭਗ ਬਡੇਰੇ ਦੁਹਿੰ ਢਿਸ਼ਿ ਤੇ ਮਾਢਯੋ
ਘਮਸਾਨ । ਭਈ ਲੋਥ ਪੋਥਨਿ ਅਨਗਨ ਤਹਿ ਮਾਰਿ ਮਰੇ ਗਿਰਿ ਗੇ ਭਿਸ
ਬਾਨ । ਬਿਧੀਚੇਦ ਪਹੁੰਚਜੋ ਤਿਸ ਬਲ ਬਿਰ ਛੀਨ ੫ਤਾਕਾ ਲੀਨਿ
ਸੁਜਾਨਿ । ਕਿਤਿਕ ਕਟੇ ਅਰ ਕਿਤਿਕ ਪਲਾਏ ਨਿਜ ਬਲ ਪਰ ਸਿਖ ਭੇ
ਸਵਧਾਨ ॥ ੨੪ ॥ ਗਏ” ਦੌਰ ਕਰਿ, ਖਿਖਹਿੰ ਨ ਪਾਛੇ, ਜਹਾਂ ਬਿਲੋਕਤਿ
ਅਬਦੁਲਖਾਨ।'ਕਤਲ ਪਠਾਨ ਘਨ ਝਹਿੰ ਗਿਤਿ ਗੇ,ਭਾਗੀ ਚਮੂੰਤ੍ਰਾਸ ਕੌ
ਠਾਨਿ । ਲੀਨੀ ਛੀਨਿ ਪਤਾਕਾ ਤੁਮਰੀ ਭਯੋ ਬਿਸਾਲ ਤਬਹਿ ਘਮਸਾਨ।
ਅਰਜੋ ਨ ਕੋਈ; ਖਰਜੋ ਨ ਹੋਵਾ, ਪਰਯੋ ਮਹਾਂ ਰਨ, ਬਿਰਯੋ ਨ ਥਾਨ ॥
੨੫॥ ਕਟੇ ਤਹਾਂ ਹੀ ਹਟੇ ਨ ਥੋਰੇ, ਜਹਿੰ ਤੇ ਭਾਜੇ ਸਿਖ ਪੁਨ ਆਇ ।
ਜੋਰ ਪਾਇ ਕਰਿ ਛੀਨ ਲੀਨਿ ਸੋ, ਆਗੇ ਆਵਤਿ ਮਾਰਿ ਮਚਾਇ? ।
ਅਬਦੁਲਖਾਨ ਕਾਨ ਇਮ ਸੁਨਿ ਕਰਿ ਭਯੋ ਹਿਰਾਨ ਮਨਹਿ ਪਛੁਤਾਇ ।
“ਜੋ ਜੋਧਾ (ਆ ਕੇ) ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਕੱਟਕੇ ਮਾਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ । "ਬਡਾ ਗੜਕੇ । ਸ੍ਰੇਗ਼ਟ ।
%(ਪਠਾਨ) ਗਏ / “ਅਬਦੁਲ ਥੀ ਨੂੰ ਕਿਹੇ ਨੇ ।

_ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੪੪੦) ਰਾਸਿ ੬। ਅੱਸੂ ੩੫.
=ਐਚਕ ਜੈਗ ਪਾਇ ਗਰ ਅਪਨੇ ਸੂਭਟ ਸੈਗ ਕੇ ਸਭਿ ਮਰਿਵਾਇ-॥੨੬॥
ਕਰਮਚੈਦਅਰੁ ਰਤਨਚੇਦ ਜੁਜ਼ਦੋਨ ਧੁਕੋ ਰਿਸਕਹਿ ਬੁਲਵਾਇ।ਬੁੜਨਿ
ਕਰੇ “ਕਹਾਂ ਤੁਮ ਹੇਰਤਿ ? ਪ੍ਰੇਰਡਿ-ਚਸੂੰ ਅਧਿਕ ਮਰਿਵਾਇ ?। ਕਹਤਿ
.ਹੁਭੇ ਤੁਮ, ਗੁਰੁ ਢਿਗ ਜੋਧਾ ਨਹਿੰ'ਕੋ, ਰੈਕ ਸਿੱਖ ਸਮੁਦਾਇ। ਆਟੇ ਮਹਿ
ਜਿਮ ਲਵਨ ਬਤਾਵਤਿ, ਅਬਿ ਕਯਾ ਭਯੋ ਦਿਏ ਸਭਿ ਘਾਇ ਊ॥ ੨੭ ॥
ਪੰਚ ਹਜ਼ਾਰ ਜ਼ਮੂੰ ਕੇ ਸੈਰੈ ਪੰਚ ਚਮੂੰਪਤਿ ਦਿਏ ਸੈਘਾਰ । ਬਦੇ ਸੁ ਭਾਜੇ
'ਆਵਤਿ ਇਡਿ ਕੌ ਆਗੇ ਭਈ ਗ਼ਜ਼ਬ ਕੀ ਮਾਰ । ਨਬੀਬਖਸ਼ ਨੰਦਨ
ਬਡ ਮੇਰੋ ਤਿਸ ਕੇ ਸਾਥ ਸੁ ਦੋਇ ਹਜ਼ਾਰਿ । ਔਰ ਹਜ਼ਾਰ ਦੋਇ ਸੈਗ
ਲੀਜਹਿ ਗਮਨਹੁ ਆਗੈ ਜਹਿੰ ਬਡ ਰਾਰ'॥੨੮॥ਮੇਂ ਆਯੋ”, ਤੁਮ ਤੇ ਕੁਛ
ਪਾਛੇ, ਜਹਿੰ ਲਗਿ ਗੁਰੂ ਤਹਾਂ ਲਗਿ ਜਾਇ। ਗਹਹੁ ਕਿ ਮਾਰਹੁ ਬੇਗ
ਸਿਧਾਰਹੁ; ਬੋਲਯੋ ਰਤਨ ਚੋਦ ਬਿਸਮਾਇ:-“ਨਹੀ' ਜੈਨ ਕੁਛ, ਤੁਮ ਭੀ
ਜਾਨਹੁ,ਕੌਂਨ ਲਰਨੋ ਏੜੋ ਅਗੁਵਾਇ?।ਅਬਿ ਹਮ ਜੈ ਹੈਂਹਪਿਖਹੁ;ਲਰੇ ਹੈਂ;
ਕਿਮ ਅਟਕਹਿ ? ਸਭਿ ਜਾਹਿ ਪਲਾਇ? ॥ ੨੯॥ ਦੋਹਰਾ ॥ ਨਬੀਬਖਸ਼
ਪਿਡ ਸੋ' ਕਹਯੋ “ਕਯੋਂ ਚਿੰਤਾ ਚਿਤ ਦੀਨਿ ਊ। ਜਬਿ ਲੋ ਮੈਂ ਪਹੁੰਚਨੋ ਨਹੀ
ਡਬਿ ਲੋ ਸੈਘਰ ਕੀਨਿ%੩੦॥ਦੇਖਹੁ ਕੌਂਸੇ ਮੈਂ ਹਤੋਂ, ਕੌਨ ਲਰੋਗੋ ਆਨਿ।
ਅਨਿਕ ਜਾਭਿ ਕੇ ਰੋਕ ਨਰ ਇਕਠੇ ਕਰਿ ਦਲ ਠਾਨਿ"॥੩੧॥
ਸਕ ੬੮॥ ਮੈੰ ਰਹ ਲੈ ਹੋ । ਨਾ ਅਕੈ ਹੋਂ । ਕੌਨ ਅਰੈ ਗੋ। ਜੈਗ ਪਰੈ ਗੋ
॥੩੨॥ ਆਵਹੁ ਪਾਛੇ । ਆਯੁਧ ਕਾਛੋਂ' । ਕੋਇ ਨ ਬਾਲੈ । ਜੇ ਭਜਿ ਚਾਲ
॥੩੩॥ ਤੋਂ ਤੁਮ ਰੋਕੋ। ਠਾਂਢਿ ਬਿਲੋਕੋ। ਛੋਰਿ ਤੁਵੈਗੇਂ। ਘੇਰਿ ਨਿਸੈਗੈਂ॥੩੪॥
ਕਾਜ ਸੁਧਾਰੋਂ । ਧਾਮ ਪਧਾਰੋ“ । ਲਾਜ ਰਖੀਜੈ । ਕੀਰਤਿ ਲੀਜੈ? ॥ ੩੫ ॥
ਯੋਂ' ਕਹਿ ਚਾਲਾ । ਕੋਪ ਬਿਸਾਲਾਂ । ਲੈ ਕਰਵਾਲਾ । ਸੁੰਦਰ ਢਾਲ ॥ ੩੬ ॥
ਬੈਬਲਿਆਲਾ । ਤੌਮਰ ਭਾਲਾ” । ਰੂਪ ਕਰਾਲਾ । ਲੋਚਨ ਲਾਲਾਂ ॥ ੩੭ ॥
ਪ੍ਰਿ ਤੁਰੰਗਾ । ਚਚਲ ਅੰਗਾ । ਅਗ ਕੁਦਾਵਾ । ਜਯੋਂ ਨਟ ਜਾਵਾ ॥੩੮॥
ਦੋਹਰਾ ॥ ਅਪਰ ਚਮੂੰ ਚਾਲੀ ਭਬਹਿ ਜਿਮ ਜਲ ਕੇਰ ਪ੍ਰਵਾਹ । ਰਭਨਚੈਦ
ਭਾ ਏਕ ਦਿਸ਼ਿ ਧਾਏ ਕਗੰਤ ਉਮਾਂਹ ॥ ੩੯॥ ਕਰਮਦੋਦ ਦੂਸਰ ਦਿਸ਼ਾ
“ ਕੈਗ । "ਮੈਨੂੰ ਆਯਾ (ਜਾਣੋ) । ੧ਤਦੇਂ ਤੱਕ ਹੀ (ਗੁਰੂ) ਜੁੱਧ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ । “ਬਣਾਇਆ ਹੈ
[ਧੂ ਸੀ.ਨ) । “ਫਬਇਕੇ । “ਇਹ ਕਾਜ ਸੁਧਾਰ ਲਓ (ਤੇ ਵੇਰ) ਘਰ ਨੂੰ ਟੁਰ ਚਲ । “ਬੈਬਲਾਂ
(=ਵਮਣਾਂ) ਥਾਲਾ ਤੋਮਰ ਤੇ ਛਾਲਾਂ । (ਦੇਖੋ ਪੂਯਾਇ ਦਸਮ ਲ੍ਰੌਬ ਪੰਨਾ ੧੧੩)

ਧੀਰ ਦੋਤਿ ਬੰਡਿ ਬੀਰ । ਗੰ

186 €ਤ ਗੇ ਗੁਰ ਪ੍ਰਾਪ ਰਥ ੫ ਪਰਮ ਭੇਸ ਸਮ ਮੱ
ਰਸੀ ਅੰਨੂ ॥ ੩੫ ॥

ਚਵੀ ਸੂਲ ਸਮ ਘਣਾਂ ਕੈ ਗਿ 'ਮੜਾਂਈਂ | ਤ
ਸਮ ਜਿਸ ਤੇ ਮਿਟਿ ਜਾਈ । ਸਨਿਗੀ ਕਿ ਰ

ਬਸੇੜ੍‌ ਨਵੀਨ ਸਭਿ ਕਲੇਜ਼ੀ' ਸਤ ਜਿ ਇੰ “ਬੜੇ
ਪਿਖਿ ਮੰਨ ਲੋਕ । ਚੈਦ੍ਰਹਾਂਸ” ਚੋਰਾਂ ਰੇਚਿਰੇ ਲੈਕ
ਜਰੋ ਜਵਾਂਹਰਨਿ ਜ਼ਾਂਹਰ ਦ੍ਮੱਕਾਂਯੋ॥
ਈਨ ਤੋ ਹੇਰੇ । ਖਪਰੇ ਸਰ

ਚਘੀਕਰ ਤੋ ਲਿਪਤਿ ਸੰ ਰਤ ਦੁੜਡਿ
ਗੋਸ਼ੇ" ਬਡੇ ਧੈਬਹੁ ਲਪਟਾਏ'"। ਕਾਰੀਗਰ

'(ਸਿਖਾਂ ਦੀ ਸੇਨ) ਚੌਰ ਕੇ। ਡੇ ਅਖੇ `੩7 ਹਾ ਹਰਨ ਹਰ
ਲਾਲ । (4੧ 9੦ ਆਰ ਚਰ. ਧਰ ਦਾ
ਫਫੀਅ ਬਹੁਤ ਚੌੜੀਆਂ ਤੇ ਮੁੱਠ ਜਿਸ ਬਹੂਤ ਪੱਕੀ. ਹੈ । ""ਧਨੂਖ ਦੇ ਸਿ (2॥
ਬਹੂਭ ਹੈਂਦੀ ਲਪੇਵੀ ਹੋਈ ਹੈ।

ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੯੪੨) ਰਾਸਿ ੬ । ਔਸੂ ੩੬.
ਕਿਲੜੀ ਟੈਕਨਿ ਕੀ ਨ ਕੁਛ, ਦਿਵ ਜੇਹ ਸੈਜੋਈ" । ਜਗਤ ਬਿਖ ਦੂਜਾ
ਨ ਕੋ ਐੱਚਹਿ ਬਲ ਲਾਏ । ਲਿਯੋ ਸਰਾਸਨ ਹਾਥ ਅਸ ਗੁਨ ਜਾਂਹਿ
ਸੁਨਾਏ ॥ ੯॥ ਸਰ ਮੋਟੇ, ਪਰ ਕੈਕ ਕੇ ਖਪਰੇ ਬਹੁ ਤੀਖੇ । ਜਿਸ ਤੇ ਛੁਟਿ
ਕਰਿ ਬੇਗ ਤੇ ਬਡ ਸਰਪ ਸਰੀਖੇ । ਬੇਧਤਿ ਹੈ ਗਨ ਅਰਿਨਿ ਕੋ ਪ੍ਰਾਨਨਿ
ਕਰਿ ਹਾਨਾ।ਗਹਿ ਕਰਿ ਸ਼੍ਰੀ ਸਤਿਗੁਰੁ ਬਲੀ ਹੋਏ ਸਵਧਾਨ॥੧੦॥ ਖੰਜਰ
ਜਮਧ3”, ਕਮਰ ਸੋਂ ਪੁਨ ਧਰਯੋ ਤਮਾਚਾ । “ਆਂਨਹੁੰ ਬਲੀ ਤੁਰੈਗ ਮਮ
ਬੋਲਜੋ ਗੁਰੁ ਸਾਚਾ । ਸੁਨਤਿ ਹੁਕਮ ਕਰਿ ਸ਼ੀਘ੍ਰਤਾ ਆਨਜੋ ਸ਼ਿੰਗਾਰਾ” ।
ਜਾਹਰ ਜਰਤਿ ਜਵਾਹਰਨਿ ਜਿਹ ਜ਼ੀਨ” ਸੁਧਾਰਾਂ ॥ ੧੧ ॥ ਲਾਂਗੁਲ''
ਵੇਰਤਿ ਆਵਤੋ ਉਚੋ ਕਰਿ ਗਾਟ” । ਫੁਰਕਤਿ,ਪਗ। ਕੌ ਧਰਤਿ ਹੈ ਧਰਨੀ
ਕਹੁ ਕਾਣਾ।ਬਰਣ ਕੁਮੈਤ”, ਸੁਵਰਣ ਕੇ ਕੂਖਨ ਚਮਕੈਤੇ। ਗਜ ਗਾਂਹਨਿ”
ਜੁਤਿ ਸ਼ੋਭਤੋ ਕਵਿਕਾ ਚਰਬੰ੩੯॥ ੧੨॥ ਮਨਹੁੰ ਕਰਭ'” ਬਲਿ ਪੁਸ਼ਟ
ਹੈ ਦੁਸ਼ਟਨਿ ਦਰਕੈਤ। ਛਾਤੀ ਆਯੁਤ ਚਪਲ ਬਹੁ ਮਨ ਕਹਜੋ ਕਰੇਤਾਂ ।
ਪੂਰਬ ਕੇ ਬਡ ਭਾਗ। ਤੇ ਸਤਿਗੁਰੁ ਤਰ ਆਯੋ । ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਕਹਿ_ਕਰਿ
ਉਠੇ ਘੋਰਾ ਦਰਸਾਯੋ ॥ ੧੩ ॥ ਪਗ ਰਕਾਬ ਦੇ ਕਰਿ ਤਬੈ ਗਹਿ ਗ੍ਰੀਵ ਸੁ
ਕੋਸਾ"। ਆਸਨ ਆਏ” ਵਾਗ ਗਹਿ ਬਲਿਵੈਡ ਬਿਸ਼ੋਸ਼ਦੀਹ ਦਮਾਮਨਿ
ਝੋਬ ਲਗਿ! ਉਠਿ ਨਾਦ ਬਿਸਾਲੋ । ਸੱਜੀ" ਸਭਿ ਜੋਧਾ ਚਵੇ ਗਨ ਸ਼ਸਤ੍ਰ
ਸੈਭਾਲੇ ॥੧੪ ॥ ਸਮੁਖ ਭਏ ਸ਼ੱਤਨਿ ਕੇ ਕਰਿ ਚਹਿਮਸ ਬਿਨਾਸਾਂ । ਕੁਛਕ
ਚਲੋ ਦੇਖਤਿ ਭਏ ਬਡ ਜੈਗ ਤਸੋਸ਼ਾ । ਨਮਸਕਾਂਰਨੀ"' ਗਨ ਚਲੈਂ;ਬਹੁ
ਸ਼ਬਦ ਉਠੰਤੇ । ਮਨਹੁੰ ਮ੍ਰਿਦੰਗਨਿ"' ਬਜਤਿ ਬਹੁ ਉਤਸਾਹ ਕਰੈਤੇ॥੧੫॥
ਮਾਰਿ ਮਾਰਿ ਮੁਖ ਕਰਤਿ_ਹੈਂ ਜਨੁ ਗਾਵਤਿ ਗੀਤਾ । ਗੁਲਕਾਂ ਬ੍ਰਿੰਦ
ਸੜਾਕ ਲਗਿ ਇਹ ਤਾਲ ਪੁਰੀਤ। ਰੈਗ ਅਖਾਂਰਾਂ ਜੋਗ ਕੌ ਗੁਰੁ ਮਹਿਦ
ਨਿਹਾਰਾ"।ਬੀਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ਨਿ ਹੋਨਿ ਕੋ ਤਤਕਾਲ ਬਿਚਾਰ੧੬॥੫ਰਸਰਾਮ
ਸ਼ਕੜ੍ਹਾਂ ਸੁਭਣ ਦੋਨਹੁੰ ਤਬਿ ਆਏ। ਹਾਬ ਜੋਰਿ ਆਗੇ ਖਰੇ ਇਮ ਬਾਕ
ਸੁਨਾਏ । “ਮਹਾਂਰਾਜ ! ਅਵਿਲੋਕੀਏ ਮੈਗ੍ਰਾਮ ਤਮਾਸ਼ਾ । ਆਪ ਰਹਹੁ ਠਾਂਵੇ
7ਚਿੱਲਾ ਬਹੁਤ ਪੱਕਾ ਜੋੜਿਆ ਹੈ । [ਫਾਮ ਜ਼ਿਹ=ੰਢਿੱਲਾ]। ਦਕਫਾਰ । "ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਕੇ । _ਕਾਠੀ '
ਪਪੂਛ । ਗਰਦਨ । ”ਲਾਖਾ ਰੈਗ ਹੈ । ਗਜਗਾਹਾਂ ਨਾਲ । ਦਲਗਾਮ ਚੱਬਦਾ ਹੈ ! "?ਹਾਬੀ ਦ।
ਬੱਚਾ । "ਗਰਦਨ ਦੇ ਵਾਲ ਪਕੜ ਕੇ । "ਘੋੜੇ ਦੀ ਕਾਠੀ ਤੇ ਆਏ । ੧ਸ਼ੱਜ ਕੇ। "“ਬੰਦੂਕਾਂ
'੫ਦੇਲ । "੬ਤਾਲ਼ ਪਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ । "“ਡਾਵ ਜੌਗ ਕੂਮੀ ਵਿਚ ਜੈਗ ਦਾ ਫ਼ੋਫ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ
੩ਹਤ ਬਿੱਠਾ / €ਘਾ:-ਕੌਟੂ ।

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੯੪੩) ਰਾਸਿ ੬। ਅੱਸੂ 3੬,
ਪ੍ਰਭੂ ਨਿਜ ਦਲ ਕੇ ਪਾਸਾ॥੧੭॥ ਦਾਸਨ ਪ੍ਰਤਿ ਆਇਸੁ ਕਰਹੁ ਤੁਰਕਨਿ
ਕੌ ਮਾਰੈ' । ਰਾਵਰਿ ਬਾਕ ਪ੍ਰਤਾਪ ਤੇ ਬਲ ਧਰਿ ਸੈਘਾਰੈ'। ਅਰਹਿ ਅਗਾਰੀ
ਅਰਿ ਕਹਾਂ ਏ ਅਲ੫ ਬਿਚਾਰੇ । ਲਵਪੁਰਿ ਦਿੱਲੀ ਆਗਰੇ ਲੁਟਿ ਕਰਹਿ
ਉਜਾਰੇ? ॥ ੧੮ ॥ ਪਿਖਿ ਦੁਨਹਨਿ ਉੜਸਾਂਹ ਕੌ ਗੁਰ ਹੁਕਮ ਬਖਾਨਾ ।
€ਪਿਖਹੁ ਜ਼ੋਰ ਜਹਿੰ ਜੈਗ ਕੋ, ਪਾਵਹੁ ਘਮਸ/ਨ' । ਸਨੈ' ਸਨੈ' ਹਮ
ਆਇ ਹੈਂ ਜਹਿ ਅਬਦੁਲਖਾਨਾ। ਆਜ ਨਿਦਾਨ” ਸੁ ਕਰਹਿੰਗੇ ਗਨ
ਤੁਰਕਨਿ ਹਾਨਾ? ॥੧੯॥ ਸੁਨਿ ਹਰਖ ਗੁਰ ਹੁਕਮ ਕੋ ਤਾਜ਼ੀ ਡਿਰਪਾਂਏ'।
ਸ਼ਸਤ੍‌ ਉਘਾਰੇ ਹਾਥ ਮੈਂ ਧੌਂਸੇ ਬਜਿਵਾਏ। ਲੇ ਕਰਿ ਕਿਤਿਕ ਅਨੀਕਨੀ£
ਤੁਰਕਨਿ ਪਰ ਧਾਏ।ਜਥਾ ਮ੍ਰਿਗਨਿ ਗਨ ਹੇਰਿ ਕਰਿ ਕੇਹਰਿ ਇਹ ਧਾਈ
॥੨੦॥ਪਰੇ ਜਾਇ ਤੁਪਕਨਿ ਚਲੀ ਐਸੀ ਇਕ ਬਾਰੇ । ਨਬੀ ਬਖਸ਼ ਕੇ
ਸਹਿਤ ਹੀ ਆਏ ਕੁੜਿਆਰੇ । ਹੇਲਾ ਘਾਲਿ ਬਿਸਾਲ ਕੌ ਦੋਨਹੁੰ ਦਲ ਜੂਟੇ।
ਬਾਜ਼, ਕਹੀ; ਜੁਰਰੇ ਮਨੋ ਪਿਖਿ ਆਮਿਖ ਟੂਟੇ ॥ ੨੧॥ ਪ੍ਰਥਮ ਤੁਢੌਗੇਂ
ਮਾਰਿ ਕਰਿ ਗਨ ਭੀਰ ਪ੍ਰਹਾਂਰੇ । ਪੁਨ ਤੌਮਰ ਤਰਵਾਰ ਪਰ ਸ਼ਸ਼ਤ੍ਰਨ ਕਰ
ਡਾਰੇ। ਜਮਧਰ' ਲੈ ਪਹੁੰਚੇ ਸੁਭਟ ਮਾਰਤਿ ਅਰੁ ਖਾਤੇ । ਮੁਸ਼ਟ ਜੁੱਧ ਕੋ
ਭਿਰਿ ਪਰੇ ਸੈਘਰ ਰਸ ਰਾਤੇ ॥ ੨੨॥ ਨਹਿ ਪੀਛੇ ਕੋ ਪਗ ਧਰਤਿ ਨਿਜ
ਲਾਜ ਨਿਬਾਂਹੀ । ਮਾਰਿ ਮਾਰਿ ਮਰਿ ਮਰਿ ਗਿਰੇ ਕਟਿ ਆਪਸ ਮਾਂਹੀ ।
ਤੁਰਕਨਿ ਪਰ ਲੋਹਾ ਉਲਟ ਇਮ ਪਰਜੋ ਬਡੇਰਾਂ । ਜਿਯਤਿ ਦਿਖਤਿ ਕੈ
ਮਰਿ ਗਏ ਗਨ ਦਲ ਇਕ ਬੇਰਾਂ ॥੨੩॥ ਹੋਤਿ ਬੁਦਬੁਦੇ“ਬ੍ਰਿੰਦ ਜਿਮ ਬਹੁ
ਬਾਯੁ ਬਿਨਾਸੈ । ਤਿਮ ਮਰਿਗੇ ਰਿਪੁ ਸ਼ੀਘੂ ਹੀ ਕੋ ਭਾਗਤਿ ਤ੍ਰਾਸੈ । ਕੋਪ੍ਯੋ
ਬਿਧੀਆ ਤਬਿ ਫਿਰਮੋ ਬਿਚ ਜੰਗ ਨਿਸੈਗੈ । ਤਾਨਤਾਨ ਕਰਿ ਕਾਨ ਲਗਿ
ਗਨ ਹਭਹਿ ਖਤੋਗੈਂ ॥੨੪॥ ਦੈ ਦ੍ਰੋ ਬਾਨ ਸੈਚਾਰਿਕੈ ਦ੍ਰੈ ਦੈ ਤਨੁ ਪਾਰੇ" ।
ਅਨਗਨ ਤੁਰਕਨਿ ਕੋ ਹਨੇ ਨਹਿ ਹੋਤਿ ਸਭਾਰੇ । ਚੇਚਲ ਬਲੀ ਤੁਰੈਗ
ਕੋ ਨਹਿ ਕਹੂੰ ਟਿਕਾਏ। ਜਹਿ ਦੇਖੈ ਰਿਪੁ ਵਧਤਿ ਹੈਂ; ਤਹਿ ਦੇ ਉਬਲਾਏ
॥੨੫॥ ਤੁਰਕ ਬ੍ਰਿੰਦ ਮੈ' ਬਰਿ ਗਯੋ ਹਨ ਮੁਗ਼ਲ ਪਠਾਨਾ । ਮਾਰਿ ਮਾਰਿ
ਘਮਸਾਨ ਕਰਿ ਬਲਿਵਾਨ ਮਹਾਨਾ।ਜਿਤ ਦਿਸ਼ਿ ਕੌ ਥਿਚਰਤਿ ਬਲੀ ਹੁਇ
੧੪ਮੰਤ । “ਘੋੜੇ ਟਪਾਏ । <ਸੈਂਨਾ । $ਸ਼ਸਤਰਾਂ ਪਰ ਹੇਂਬ ਪਾਏ । “ਬਰਛੀ । $ਬੁਲਝੁਲੇ । “ਕਈ
ਡਰ ਕੇ ਭੱਜ ਚੱਲੇ । ₹ਦੇ ਦੋ ਤੀਰ ( ਢਿੱਲੇ ਵਿਚ ) ਮੈਨ੍ਹ ਕੇ ਦੇ ਦੇ ਤਨ ਪਾੜ ਸਿੱਟੇ ( ਅ) ਪਾਰ
ਕੀਤੇ । ₹੫:-ਬਾਏ ।

ਸ਼ਰੀਹਗੁਗਖੂਤਪ/ਸੁਰੰਢ।____ ( ੨੪੩੬) `___ , ਵਲਿ ੬॥-ਗੰਲੂ ਤੇ ੬.

ਜ੬7੪ਦਨਨ੧ ਸੱਤ ਹੋਚਿ3॥6ੜ ਚਾਂਹੇਤ-ਕਰਿ'ਦਾਵ 7 'ਜਨਾਨ॥੨੬॥
ਕਿਮਐ ਜੌਤੇਲਾਨ ਚੇਲਝਿਤੈਂਪਸ ਮਰਿਜੇ ਹੈ! ਗਰਜ` ਖੈਗਾਰਤਿ
ਹਨਬਿ,ਿਮੱਕਹਰਿ ਲਿੱਭਥੋ ਹੈ ਐੱਚ ਚਾਂਧਕੋ ਸੱਠ ਭੜੀ ਤੇਕਿ ਭਕਿ
ਰਿਧੁ ਛਾਝੀਮਲਚ/ਿਕਾਂਚ ਹੀਚਸਿਹੈ'; ਹੱਯ ਭਰੈ' ਪਪਾਝੀ॥ ੨੭॥
ਇੱਥਨੋਤ' ਚੰਦੁ ੪ਨੁਜਾਚਲਿ ਸਨਮੁਖ ਆਵਾਪਰੀ ਲੋਥਪਰ ਲੋਬ ਜਾਹਿ
ਨਇ ਥਰ । ਕਚੱਝਿਤੋਂਖ' ਆਗੇ 'ਅਚਮੋ: ਸੁਚਖ ਮਤਿ _ਹੀਨਾ ।
ਬਿੰਧੀਬੋ ਕੀਲਿ ਢਿਨਾਓਿ ਕੋ ਬਝੇ ਆਂਨੌਦ ਟਲੀਨਾਂ॥। ੨੮॥ ਕਹਤਿ ਭਯੋ
60ਮਕਪੈਡਾਹਭਯਾਂਝੀਂ ਗੁਰ ਕੇ ਆਂਗਕਚੇਤਿ ਪ੍ਰਤੀਖਨ ਮੈਂ ਰੱਹਜੋ ਸੋ ਅਥਿ
ਫੈਲੇ ਲਾਚ। ਵਿਮਿੰਦਾਰਤਿ 'ਸੇ ਬਿਧਿਬੰਲੀ'ਰਣ' ਮਹਿ ਤੁਝ ਹੇਰੈ। ਪਿਛ
ਬਲਦਾ ਦਿਰ ਕਰਜ਼ਾਸਿਰ'ਓਤਗੀਂਹ ਅੰਿ- ਮੇਰੇਂ ॥ ੨੯ ॥ ਪੂਰਬ ਤੁਮ ਕੋ
ਮਾਭਿ ਕੈ ਰਣਾਐਤ ਸਝਾਲ। ਹੇਰਿਗੀਵਿਦਕੋ ਪੁਨੇ ਗਰਾਂ ਜੋਧਾ ਬਰਿਆਰੇ”।
ਸੋਲੰਝਿ ਹੱਸੱੜੇ ਬਿਧੀਆਂ ਅੰਬਿੰਕ'ਓੱਝੰਚ 'ਕੋ` ]ਦੀਲਾ । “ਚਹਿਤ ਉਤਾਰਜੋ
ਪਿੱਤ ਕਰੇਲੇ” ਮਗ'ਬਬੀਲਨ।੩੦॥ਅਬਿ ਤੁਝ ਕੋ ਖਾਰਹਿੰ ਤਰਤ ਰਿਠ
ਕੌਨ ਉਤਾਰ!£੧ ਇਹ ਸੋਸਾ ਸਭਿ ਕਰਝਿ ਹੈਂ ਕਿਮ' ਨਿਰਟੀ ਧਾਰੇ' ?”4
ਕਰਮ ਬਦ ਇਮ ਸੱਨੰਤਿ'ਹੀ ਭੇਕ ਤੀਰ ਪ੍ਰਹਾਚ।ਬਨਿ ਬਿਧੀਏ ਕੇਤਿਕ“
'ੂਭੇਮੈ ਗਹਿ ਥੈਂ ਚੋਂ ਲਿਕਾਂਚ ॥੩੧॥ ਪੁਨ ਤੂੰਰੇਂਨ ਹੀਤੀਰ ਖਰ ਤਕ ਔਰ
ਰੋਲਾਂਯ। ਹਾੜ ਯਦਝਿ “ਬਿਧੀਂਏ -ਤਬੇ' ਨਿਸ' ਗਤਿ ਬਚਾਯੋ। ਆਪ
ਚਾਂਪਗਹਿ ਵੇ ਕੁਰੜ ਤਾਨਨੋ ਧਰਿ: ਬਾਲਾਂ ।ਤਨਮੁਖ: ਹੈ ਛੋਰਾਂ ਭਬਹਿ
<< ਬੀ ੍

੨੪ ਲਾ - ਲੀਨਸਿ ਕਰਿ ਸ਼ੀਘਤਾ'ਪਾਛੇ ਕੋ ਚਾਲਾ

ਜੰਖੋਰਾ ਸਿੱਖ ਅੰਡੇ ਤੁਰਕ 'ਤਹ 'ਹੰਠ ਮੋ ਕਰਾਲ। । ਪਰੇ ਬਹੁਤ

ਐਰਿਰਸੰਇਜੋ ਭਿਰ-ਰਹਿਤ ਛੁਣਾਯੋ। 'ਗੱਰੁ ਦਲ ਤੇ ਸ਼ਲਖੈ' ਰਲੀ ਸਭਿ ਕੋ

ਬਟਨੰਭਜੋਰਾੰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ; ਰਾਵੇ ਕਰੀ ਜੰਦਾਂ ਹੈ। “ਘੋੜੇ ਤੋਂ `ਹੈਠ ਡਿੱਗੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ।

ਰੀ ਨ ,ਦ ਪੂੜਰ । “ਥੋੜਾ ਜਿਹ: <ਬੱਟ ।

) ਤੇ ਉਰਿ ਨ. 8 ਨੂਉਕਵਿਆ ।. "ਭਾਵ ਕਰੂ ਜੀ
#ਪਟ-ਤੱਕਕੇ ਹੂ ਢਲਾਯੋ।

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੩੯੪੫) ਗਾਸਿ-੬। ਅੱਸੂ ੧%; 82.
ਅਟਕਾਯੋ॥੩੪॥ ਕਰੇ ਸ਼ੀਘਤਾ ਬਲ ਸਹਤ ਗਹਿ ਆਨੋਂ ਬੈਰੀ । ਸ੍ਰੀ ਗਾਰ ਗਰ
ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ 'ਜਹਿ_ਪਾਯਹੇ ਭਿਨ ਪੈਰੀ । ਨੀਂਚ ਗੀਵ ਕੋਂ ਕਰਿ 'ਰ
ਨਹਿੰ ਸਨਮੁਖ ਜੋਵਾ । ਬਿਧੀਆਂ `ਬੋਲਯੋ “ਪੁਤੁ ਜੀ ! ਰਿਣ ਬਡ 'ਸਿੱਚ
ਹੋਵਾ ॥ ੩੫ ॥ ਪਲਟਾ ਪਿਤ ਲੈਬੇ ਅਲੋ. ਰਿਣ ਉੜਰਜੋ_ਨਾਂਹੀ ।ਬੋਧਹੁ
ਮਸ਼ਕੈ' ਪਾਂਗ ਸੋ ਪਗ ਸ਼ਿੰਖਲ ਪਾਹੀਂ?। ਗੁਰੁ ਕ੍ਰਿਪਾਲ ਹਸਿ ਕਰਿ ਕਹੜੋ
“ਕਯਾ ਇਸ ਤੇ ਲੈਬੋ % ਛੋਰਿ ਦੇਹ ਕੁੜਿਆਰ ਕੌ ਪਨ ਕਰਹਿ ਨ ਐੱਬੋਂ
੩੬॥ਜਬਾ ਦੁਸ਼ਟ ਪਿਤ,ਸੁਤ ਤਬਾ;ਤੁਰਕਨਿ ਕੇ ਚੇਰੇ। ਕੁਛਕ 'ਜੂੰਝ ਸਿਰ
ਸੈਂ ਹਤਹ ਸਿੰਮਰਹਿ ਗੁਠ ਤੇਰੇ! । ਹੁਕਮ ਮਾਨਿ ਤਜਾਂਗਮੋ_ਤਬੈਂ 'ਪਨਲੀ
ਕਛ ਮਾਂਚੇ । ਨਹੀਂ ਬੋਲ ਮੁਖ ਆਵਤੋਂ ਭਾਂਗਜੋ ਛੁੱਟਿਹਾਂਰੇ” ੧ ੩੭ ॥। ਜਾਇ
ਮਿਲਜੋ ਤੁਰਕਨਿ ਬਿਖੈ ਜਹਿੰ ਅਬਦਾਲ ਖਾਂਨਾਂ ! ਧਰਕਤਿ ਉੱਰ'ਬੰਡੇ ਸਾਂਸ
ਲੋ ਅਸ ਬਾਕ ਝਖਾਨਾ । “ਗਹੜੋ ਮੋਹਿ ਲੋ ਕਰਿ ਗਏਂ ਗੁਰੁ ਜਦਾਂ ਖਰੋਂ ਹੈ।
ਛਲ ਬਲ ਕੋ ਧਰਿ ਸ਼ੀਘ੍ਰਭ' ਮੈਂ ਛੁਟਨਿ ਕਰੋ ਹੈ ॥ ੩੮॥ ਸਿੱਖਨ ਕੋ
ਮਾਰਤਿ ਅਯੋ,ਸਭਿ ਭੇਦ ਨਿਹਾਰ।ਰਹਜੋ ਅਲਪ ਦਲ ਗੁਰੁ ਕੌ ਸਮੁਦਾਇ
ਸੈਘਾਰਾ। ਆਪ ਅਗਾਰੀ ਹੋਇ ਕੈ ਹੇਲਾ ਅਬਿ ਘਾਲੋਂ । ਹਰਿਗਵਿੰਦ ਕੋ
ਲੋਹਿੰ ਗਹਿ, ਨਿਜ ਓਜ ਸੰਭਾਨੋ? ॥ ੩੯॥ ਇਮ ਕਹਿ ਅਬਦੁਲਖਾਂਨ ਕੋ
ਕਛ ਅੱਗ ਚਲਾਯੋਂ। ਅਪਰ ਤੁਹੰਗ ਜੁ ਮੈਗ ਥੋ ਤਿਸ ਪਰ ਚਢਿ ਧਾਂਯੋ।
ਇਮ ਬਿਧੀਏ ਕੀ ਗਾਬ ਇਤਿ ਘਾਲੜੋ ਘਮਸਾਨਾਂ । ਪਰਸਰਾਮ ਸ਼ਕਤੂ

ਉੱਤੈ ਦੋਨਹੁ ਰਣ ਬਾਨਾ ॥ ੪੦ | ਏਵ ਪੜਾਪ ਰੁ ਪਰ ਖਲ ਜੂ
ਛੇਰਨਿ' ਪ੍ਸੋਗ-ਬਰਨਨੰ ਨਾਸ ਬਸ਼ਟ ਤ੍ਰਿੰਸਤੀ ਅੰਸੂ॥ ੩੬ ॥__`

੩੭, [ਨਬੀਬਖਸ਼; ਪਰਸਰਾਮ ਤੇ ਸ਼ਕਤ੍ ਬੱਧ] _
ਦੋਹਰਾ ॥ ਨਬੀਬਖਸ਼ ਲਸ਼ਕਰ ਮਹਾਂ ਲੋਕਰਿ ਆਯੋ ਸੈਂਗ। ਤੋਮਰ ਤਰ-
ਵਾਰਨਿ ਤਬਰ ਗਹੇ ਤਵੋਗ ਖਤੰਗ॥ ੧ ॥ ਪਾਧੜੀ ਫਦ॥ ਭਰਿਯੜਿ
ਤੁਪਕ ਬਾਰੂਦ ਸੈਰ। ਛਨਕੰਭ੍ਰਿ ਗਜਨਿ” ਧਾਏ ਤੁਰੈਗ। ਠੁਕਿਈਡਿ
ਗਲਕ ਤੋੜ ਮੈਭਾਰਿ । ਧੁਖਿਧੈਤਿ ਪਲੀਤਾ ਬਾਰਿ ਬਾਰਿ ॥੨॥ ਕੜੇਕੌਤਿ
ਨਾਦ ਜ੍ਰਾਲਾ ਉਗਾਲ“ । ਛਟਕੌਤਿ ਬ੍ਰੰਦ ਘਇਲ ਉੜਾਲ । ਦਿਤ ਉਤ
ਤੁਰੈਗ ਸ ਸੂਰੋ ਧਵਾਇ । ਜੋ ਵਧਤਿ ਅੱਗੂ ਭਿਸ ਦੇਂ ਗਿਰਾਇ॥੩॥ ਗਿਰਯੌਤਿ

ਪਲ ਦੰਗਲ ਪਾ ਕੇ । ਨਟ ਕੇ ਧਨ ਮਰਿਆ ਗਿਆਂ ਹ। ਵਾਰ
ਗਜਾਂ ਨੂੰ ।/“ਖੇਦੂਕਾਂ ਦਾ ।

ਸਰੀ ਗਰ ਪੁਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੯੪੬) ਰਾਸਿ ੬। ਐਸ 32. “
੧ ਭਣ ਹਯ, ਆਇ ਧਾਇ । ਮਿਲਿ ਗਏ ਆਪ ਮਹਿ ਕਰੜਿ ਘਾਇ।
ਮੋਖ ਮਾਰਿ ਮਾਰਿ ਜੋਧਾ ਰਟੈਤਿ । ਬਾਹੈਂ” ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਅੰਗਨਿ ਕਟੈਤਿ ॥ ੪ ॥
ਤਬਿ ਪਰਸਰਾਮ ਸ਼ਕਤ ਬਿਸਾਂਲ ।ਗਹਿ ਦ੍ਹਨਿ ਚਾਂਪ ਸਰ ਕੋ ਨਿਕਾਲਿ।
ਪ੍ਰੇ ਤੁਰੈਗ ਬਡ ਬੇਗ ਸੈਗ । ਗਨ ਸੂਰ ਸਹਤ ਪਕਰੇ ਤੁਵੈਗ ॥੫। ਜਹਿੰ
ਨਬੀ ਬਖ਼ਸ਼ ਬਡ ਬੈਧਿ ਟੋਲਿ । ਤਿਤ ਕੌ ਪਹੂੰਚਿ ਕਰਿ ਸਾਬ ਗੋਲ”।
ਨਿਕਸੈਤਿ ਬੀਰ ਘੋਰਾ ਧਵਾਇ। ਛੁਟਕੌੜਿ ਤੁਪਕ ਰਿ੫ ਨੇਰ ਜਾਇ ॥੬॥
ਬਜਿਧੈਤਿ ਪਟਹ ਭੋਰੀ ਬਿਲੌਦ। ਵਮਕੰਤਿ ਢੋਲ ਨਾਦਤਿ ਅਮੰਦ' ।
ਵਫਰਰੇ ਖੁਲਾਇ ਚਮਕੇ ਨਿਸ਼ਾਨ । ਕਰਿ ਅੱਗ ਰੋਪ” ਗਾਢੇ ਸਬਾਨ ॥ ੭ ॥
ਸ਼ਲਖੈਂ' ਤੁਦੈਗ ਛੁਟੀ ਬਿਸਾਲ । ਮੁਖ ਸੀਸ ਢੋਰਿ ਗੇਰਤਿ ਉਤਾਲ।
ਨਿਕਸੈਤਿ ਮੀੜ ਬਿਥਹੈਤਿ ਪਾਂਸ। ਕਰਿ ਸੇਤ ਜੁ ਮੇਚਕ ਕੇਸ ਪਾਂਸ' ॥੮॥
ਮੁਖ ਲਗਹਿ ਦੌਤ ਕੋ ਤੋਰਿ ਦੇਤਿ। ਕਿਹ ਆਂਖ ਫੁਟਿ ਬਿਰ ਜੈਗ ਖੇਤਿ ।
ਮਿਲਿ ਗਏ ਸੂਰ ਪਰ ਘੋਰ ਸ਼ੋਰਿ£ । ਕਰਤੇ ਪੁਕਾਰ ਰਿਪੁ ਤੋਰਿ ਵੋਰਿ ॥੯॥
ਕੋ ਸ਼੍ਰਮਤਿ ਭਏ ਖੜਗਨਿ ਪ੍ਰਹਾਰਿ । ਕੋ ਕਰਤਿ ਤਾਸ ਕੋ ਹੈ ਸੁਮਾਰਿ” ।
ਕਿਤਿ ਗਿ੍‌ਰੇ ਮ੍ਰਿਤਕ ਹੈ ਕੈ ਕਿਕਾਣ”। ਤਰਵੈਤਿ ਕਿਤੇ ਨਹਿੰ ਨਿਕਸਿ
ਪਾਣ ॥੧੦॥ ਬਲਵੈਤ ਬੀਰ ਕਰਿ ਰੁੰਡ ਮੁੰਡ । ਪਰਚੈਡ ਜੁੱਧ ਗਿਰਿ ਖੰਡ
ਖੰਡ । ਖਿਚਿਯੰਤਿ ਪਕਰਿ ਆਂਤ੍ਰੋਂ ਗੁਮਾਯ”। ਬਡ ਆਇ ਜੋਗਣੀ ਧਾਯ
ਧਾਯ ॥੧੧॥ ਭਰਿਯੰਤਿ ਖਪਰ ਸ੍ਰੋਟੇਂਤਿ ਪਾਨ” ਸਿਰ ਖਿੰਡੇ ਬਾਰ” ਕਰਿ
ਨਾਚ ਗਾਨ । ਬਹੁ ਕੂਤ ਪ੍ਰੋਤਿ ਬੋਲੈ ਬਕਾਗਕਰਿ ਲਹੂ ਪਾਨ ਲੋਤੇ ਡਕਾਰ
॥੧੨॥ ਗਨ ਕੰਕ” ਨਾਦ ਚਾਵਡਿ" ਚਿੰਕਾਰ। ਬਡ ਭੀਮ ਕਾਂਕ ਕਾਂ ਕਾਂ
ਪੁਕਾਰ । ਹਯ ਤਰੈ ਗਏ ਦਬਿ ਸੂਰ, ਸੋਇ । ਹਾਂਕਰਤਿ ਅਪਰ “ਕਰਿ ਰੱਛ
ਜੋਇ॥੧੩॥ ਮੁਰ ਆਪ ਮੋਰਤੇ ਮਰਤਿ ਘੋਰ'% ਭਾ ਤੁਮਲ ਜੁੱਧ'” ਬਡ
ਕਟ੍ਸ੍ਰੋਦੇ ਹਨ। ਨਾਲ ਟੋਲਾ ਬਣਾਇਕੇ । ₹ਂਗਾਰੀ, ਉੱਚੀ । “ਰੋਕੇ । “ਸਿਰ ਦੀ ਮਿੱਥ ਨਿਕਲ
ਕੇ ਪਾਸ ਖਿਲਰੀ ਹੈ, ਜੇ ਕਾਲੇ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਰੈਢ ਨੂੰ ਚਿੱਟਿਆਂ ਕਰ_ਰਹੀ ਹੈ । [ਪਾਸਿ=ਕੋਲ਼ ।
ਪਾਸੁ=ਰੀਢ, ਜੂੜੀ]। “ਭਯਾਨਕ ਰੌਲਾ ਪੈ ਗਿਆ । “ਕਈ ਮਾਰ ਪੈਂਦੀ (ਦੇਖਕੇ) ਭਰ ਰਹੇ ਹਨ।
(ਅ ਕਈ ਡਰਦੇ ਤੇ ਕਈ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। "ਘੋੜਿਆਂ ਤੋਂ । ੯%ੰਦਰਾਂ । "“ਗਿੱਦਤ ।
੧੧ਲਹੂ ਪੀੱਦੀਆੰ ਹਨ । “”ਵਾਲ । "੧ਚਿੱਟੀ ਚੀਲ ! "ਬਿੱਲ । "ਓਹ ਦੂਸਰਿਆੰ ਨੂੰ ਹਾਕਰਾਂ
ਮਾਰਦੇ ਹਨ “ਜੋ (ਸਾਡਾ) ਬਚਾ ਕਰਨਾ? । '੬ਗੰਨ੍ਹਿਯ-=ਮੁਰ ਮੋਰਤੇ ਘੋਰ ਮਰਤ ਆਪ । ( ਓਹ )
ਪਰਤ ਕੇ (ਮਰੇ) ਘੋੜਿਆਂ ਨੂੰ ਪਰੇ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਆਪ ਮਾਰੇ ;ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ੧੭ਹੇਰ ਲੜਾਈ ।
(ਅ ਹੱਥੇ ਹੱਥੀ ਦਾ ਜੁੱਧ । [ਮੇਸ% ਤੁਮੁਲ । &੦ ਤਰਮਲ] ।

ਲੀ ਗਰ ਘਰ ਰਜਾ (੨੯੪੭) ਰਾਸਿ ੬ । ਲੱਸੂ ੩੭,
ਮਾਚਿ ਸ਼ੋਰ । ਜਹਿ ਨਬੀਬਖ਼ਸ਼ ਤਹਿੰ ਅੱਗ੍ਰ ਸੂਰ । ਬਹੁ ਲਰੇ ਮਰੇ ਗਿਰ

ਪਰਤਿ ਧੂਰ ॥ ੧੪ ॥ ਤਬਿ ਪਰਸਰਾਮ ਸ਼ਕਤੂ ਮਹਾਂਨ । ਭਣ ਦੁਉ ਚਾਂਪ
ਕੋ ਤਾਨਿ ਤਾਨਿ । ਸਰ ਸਰ੫ ਸੁ ਸਮਸਰ ਮਾਰਿ ਮਾਰਿ(ਚਲਿ ਜਾਤਿ ਸਮੁਖ
ਤਾਂਕੇ ਜੁਝਾਰ ॥੧੫॥ ਇਮ ਮਚੀ ਲੋਹ ਕੀ ਮਾਰਿ ਭੂਰ । ਬਹਿ ਚਲਯੋ
ਸ਼੍ਰੋਣ ਗਈ ਲੋਥ ਪੂਰ । ਤਬਿ ਤੁਰਕ ਤ੍ਰਾਸ ਕੌ ਧਾਰਿ ਭਾਗਿ । ਨਹਿ ਜਮੇ
ਪਾਇ, ਬਡ ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਲਾਗਿ ॥ ੧੬॥ ਗੁਰ ਬੀਰ .ਏਕ; ਦਸ ਤੁਰਕ
ਸੈਗ। ਕਰਿ ਕਰਿ ਪ੍ਰਹਾਰ ਮਰਿ ਮਾਰਿ ਜੈਗ । ਤਬਿ ਨਬੀਬਖਸ਼ ਪਿਖਿ ਭਾ
ਹਿਰਾਨ।-ਇਹ ਭਯੋ ਕਹਾਂ ਨਹਿ ਜਾਇ ਜਾਨ ॥ ੧੭ ॥ ਮਰਿ ਗਈ ਸੈਨ;
ਸਿਖ ਅਲਪ ਪਾਸ। ਠਹਿਰੈਂ ਨ ਅੱਗ ਬਡ ੫ਇ ਤ੍ਰਾਸ । ਪਰਿ ਗਯੋ ਲੋਹੁ
ਪੂਠੋ ਕਰਾਲ । ਜਹਿਂ ਕਹਾਂ ਸੂਰ ਮਰਿ ਤੁਰੈਗ ਜਾਲ-॥ ੧੮ ॥ ਨਿਜ ਹਯ
ਧਵਾਇਿ ਰੋਕੈਤਿ ਬੀਗ “ਸਭਿ ਹਣੋ,ਥਰੋ, ਕਿਮ ਤਜਤਿ ਧੀਰ?ਤੁਮ ਬਡ
ਗ਼ਰੂਰ ਸੋਂ ਕਹਤਿ ਨੀਤਿ ।-ਰਣ ਬਿਖੈ ਸਦਾ ਹਮ ਲੇਤਿ ਜੀਤਿ-॥ ੧੯॥
ਅਬਿ ਅਲਪ ਸਿੱਖ ਨਹਿ ਇਲਮ ਜਾਨਿ”। ਨਹਿੰ ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਬੈਧਨੇ ਮਹਿੰ
ਸੁਜਾਨਿ । ਤਿਨ ਪਾਸ ਤੇ ਸੁ ਤੁਮ ਤ੍ਰਾਸਧਾਰਿ। ਕਿਨ ਤੇ ਭਜੇਊਜਿਨ ਕਹਿ
ਗਵਾਰ”? ॥੨੦ ॥ ਪੁਨ ਜਿਯਤਿ ਸਭਾ ਮਹਿ ਕਹਹੁ ਕਾਹਿ“?।-ਹਮ ਬਚੇ
ਭਾਜਿ ਤਹਿ ਲਰਿਯ ਨਾਂਹਿ-”। ਇਮ ਕਹਿ ਰਿਸਾਇ ਨਿਜ ਸੈਨ ਮੋਰਿ ।
ਬਿਚ ਬਿਰਯੋ ਆਪ ਕਰਿ ਜ਼ੋਰ ਸ਼ੋਰ ॥ ੨੧ ॥ ਪਿਖਿ ਨਬੀਬਖਸ਼ ਕੌ ਪਰਸ
ਰਾਮ। ਬਡ ਤੁਰੰਗ ਧਵਾਇ ਐੱਚਤਿ ਲਗਾਮ। ਤਨ ਬਿਖੈ ਬਿਭੂਖਨ
ਜਟਤਿ ਹੀਰ । ਬਹੁ ਚਮਕਤਿ ਚਾਮੀਕਰ£ ਸਰੀਰ ॥੨੨॥ ਸਿਰ ਬਧਜੋ ਸੁ
ਚੀਗ ਛੋਰਦਾਰ” । ਬਡ ਮੋਲ ਕੇ ਸੁ ਪਟ ਸ਼ੁਭਤਿ ਚਾਰੁ। ਕਟਿ ਸੈਗ ਬੈਧਿ
ਖੜਗੇ' ਨਿਖੰਗ। ਕਰ ਮੈਂ ਕਮਾਨ ਬਿਚਰਤਿ ਨਿ ਸੈਗ॥੨੩॥ ਬਹੁ ਚਪਲ
ਚਲਾਕੀ 'ਚਾਰੁ ਅੰਗ। ਬਡ ਮੋਲਿ ਬਲੀ ਸੁੰਦਰ ਤੁਰੈਗ । ਜਿਹ ਜ਼ੀਨ
ਜਰਾਊ ਬਹੁ ਸੁਹਾਇ । ਰਠ ਬਿਖੈ ਚੌਂਪ ਸੋਂ ਸਮੁਖ ਆਇ ॥ ੨੪ ॥ ਪਿਖਿ
ਪਰਸਰਾਮ ਚਾਹਤਿ ਪ੍ਰਹਾਰਤਬਿ ਤਜੇ ਤੀਰ ਤੀਖੇਅਗਾਰ।ਸ਼ਕਤੂ ਬੁਲਾਇ
ਅਪਨੈ ਸਮੀਪ । ਕਹਿ “ਇਸਹਿ ਹਤਹੁ,ਹੈ ਬਡ ਮਹੀਪ੫'?॥ ੨੫ ॥ ਪਿਖਿ
ਅਨੰਦ ਪਾਇ ਦੋਨਹੁ ੧ ਬੀਰ । ਇਤ ਉਤ ਧਵਾਇ ਹਯ ਤਜਿਤ ਭੀਰ।
“ਉਨ੍ਹਾਂ ਸੂਰਮਿਅੰ ਦੇ ਸਾਮ੍ਹਣੇ । ਪਾਸੋਂ । ੧੍‌ਜੌੱਧ ਦੀ) ਵਿਦਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ। "ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ
ਭਜਦੇ ਹੋ ਊ ਜਿਨ੍ਹੀਂ ਨੂੰ ਰੀਵਾਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ? “ਕੀ ਕਹੋਗੇ ਉ ਸੇਨੇ ਨਾਲ ।“ਪੱਲਿਆਂ ਵਾਲਾ।
੧ਇਹੋ ਹੀ) ਫਡਾ ਰਾਜ ਹੈ ।

_ ਸੀ ਹੁਰੱਪੁਤਾਪ ਸੰੱਜ। ___( 8੯8ਢ) ! ।ਗਾਸਿ: ੬ ਮੱਸੇ”

ਗਨਸੰਭਏ ਸੰਗੇ ਲੜਕਾਰਲੰਸੱਲ(ਹੌਲਾਜਘਲਿਖੰ੩ ਰਰਕੀਲਿ ॥
੨੬(ਲ੍ਰਿਲਕਾਨਿ' ਕੋਚਿ'ਬਲੁਖਾਸਿਜਕ#॥ਦ੍ਹੁੰ 'ਦਿਸ਼ਅੰਨ 'ਤੇ ਬਹੁਭੀ
ਕੱਰਨ'ਬਬਿ'ਲਬੀਖਬਜ਼'ਬਾਕਸੂ ਐਨ ।' ਬਹੇ 'ਐਤਰੱ- ਸੋਗ ਜਿੰਸ ਕੇ
ਸੱਭੀਰ॥੨੭ # ਕਰਚੀਹਿ ਕਿਮਲੇਲੈ-ਬਨ-ਰੈਪਿਂ'। ਮਾਰੇ ਸਬੇਗ ਚਿਤ
ਦਂਪਿੰਕੋਂਪ ਲਲਾਕਾਰ'ਸੱਭੰਨਿਤੇ-ਅੱਗੂ ਧੀਦ1 ਦਲ ਕੋ ਹਣਾਇ ਨਿਜ
ਸੈਂਚਨੜਾਇ ॥੨੮ ॥ਖਸਤਰਸੇਭਾਤਿਤੌਮਰ੩ੁਵੈਗ। ਚਲਿਯਤਿ ਖੜਗ
ਕਇੰਘਤਾਅੰਗਦਰੜੈਤ' ਸੂਰ, “ਵਰਕੈਤਿ' ਢਾਲ” । ਚਰੜੇਤਿ ਚਾਂਪ”
,ਐਨੈਰੀਕਿਨ ਆਂ ॥ <ਏ ॥ ਰਢੌਤਿੰ'ਖਲ “ਸਰਕੈਤਿ' ਸੇਲ“ । ਤੜਕੰਤਿ
ਡਰ ਭਰਕੇ ਕੱਚੀਲਿ।'ਹੜਕੀਤਘਾਵੇ ਖੋਰਜੌਝਿ" 'ਬੀਰ । ਬਿਰਕੌਤਿ
5' ਘੰਰਕੰਤਿ-ਭੀਰੁ੯ '॥- ੩੦: ॥ -ਕਹਿਰੈਤਿ` ਕੂਕ"? ਹਹਿਰੈਡਿ
ਜਾਤਿਦਅਹੇਰੈਭਿਕਦ-ਕਰਿਐਤਿ. ਰਾਤਿ"।ਤਬਿ ਨਥੀਬਖਸ਼ ਕੇ ਬਾਨ
/ਮੰਗ।।ਸਿਖਗਿਫੇ ਕਿਸ਼ਿਕ ਹੋਇ ਅੰਗ ਕੰਗ ॥ ੩੧॥ ਖਿਥਿ ਪਰਸਰਾਮ
(ਉਚ ਕੋਪ ਦਨਿ।ਵਿਕਾਰਨਯੇ ਥਲ ਧਨੁ ਅਧਿਕ ਭਾਨਲਗਿ-ਗਰ ਤੁਰੰਗ
'ਕੈਦਗਾਖੀਨ €ਬਿਧਿਭਯੋ-ਪਾਰੈ' ਪਗਿੰਚ ਤਥ ਮਹਾਨ ॥੩੨॥ ਤਬਿ
ਨੱਬੀਬਖਸ਼ ਸੈਭਕੰਠ ਆਪ; ਦਿਯ “ਪਾਂਇ ਰਖ, ਕਰ ਧਸੰਚੇ 'ਚਂਪ । ਸਚ
'ਪਰੱਸਰਾਂਮੈ ਕੋਸਜੋਰਐੰਗਿ। ਖਰੇ੫ਚੇ-ਪਰਿ ਗਿਰ-ਤੰਜਿ ਤੁਰੰਗ॥ ੩੩॥
'ਭਿਧ ਭਬੀ ਮੁਰਭਾ-ਧਲੁਖ ਚਰਿ।ਬ ਹੁ ਸਿੱਖ ਆਇ ''ਰੱਛਜੋ ਸੁ ਘੇਰਿ।ਗਹਿ
ਖ਼ੜਗਚਿ ਸ਼ੰਕਤੂ ਦਿਢ ਬਿੱਸਾਲ । ਤਿਸ ਕੀ ਸਹੀ ਮਹਿ ਗਹਿ ਮੁ ਢਾਲ
॥ ੩੪ ਰੁੰ੫ ਚਰੋਯੋ ਸੂਚ ਆਂਗੇ-ਖਰੋਇ। ਉਤ ਪਰੇ ਤੁਰਕ ਗਨ ਕੀਨਿ
ਇ।ਹੈਠ ੩ ਘਾਲ ਭਿ ਰ-ਸਤੱਦ/ਤਨੇਕਾਟਿਕਾਫਿ ਕੋਤਿਕ ਦਬੱਟ
ਮਖ ॥ ਤਬਿ ਪਚਸੋ'ਜੋਚੇ ਫੱਠੇ ਕੋ 'ਮਰਾਂਲੇ/ਨਹਿ ਭਉ ਸਿੱਖ ਤਜ ਦੀਨਿ
ਾਂਲ ।ਜੋਨੇਰਆਦਤਿਖ਼ ਕਰਤਿ ਘਾਵ 'ਨ। ਤਿੰਹ ਤੁਪਕ ਭੀਰ ਤੋਮਰ
ਕੰਠ ਵ੧॥੩੬ ।ਛੱਏਪਰਸ਼ਚਾਮ ਕੇ ਨਿਕਟਿਠਾਂਢਬਹੁ ਭਈ ਖੜਗ ਸੋ 'ਕਾਫ
ਜਮਾਲ ਜੂਨੀ ਬਰੜ ਜੀ ਤੋਨਹ ਦੀਆਂਿਗਦੀ,ਾਂ ਚਨ-ਢਾਂਲਾਂ । ੨ ਚਿੜਕਦੇ

ਜਲ.ਧਨਖ 1: (ਜਿਨੀ ਨੂੰ ਨਰ ਡੋਲ ਤੀਰ, ਜੇ ਅਰਉਂਦੇ ਹਲ 1 “ਖੜਾਕ ਹੁੰਦ 3ਲੋਹ
ਹਦ ਕੇਕੀਕੇ ਗਰਸ੍ਣ ਢਾ#ਜਕਤਜਾਕੇ-ਮਾੜਦੇ ਹਨ। “ਰਾਵ ਤਰਦੇ ਹਨ ਯਟਿਰ।
ਸੜ _ਕੈ-ਬਿੜ ਕੇ ੧੪ ਨ ਕੈਬੰਦੇ ਹਨ ਕਾਇ । "“ਕੂਕ/-ਕਹਿਰ ਦੀਆਂ ਮਾਰਦੇ
ਗਿ ਹੀ ,ਜਬ-ਜਟੇ ਹਲ 1. `4ਕੋਈ ਅਦਾ ਹੈ ਉਸ ਦ/ ਸਰੀਜ਼ ਕਦ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
(% ਕੇਂਦੇ ਜਾਕੈ ਲਕੜੀ ਵਾਂਗੂ ਤੱੱਛੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।(ਦਿੰ;-ਅਹਰਨ=ਡੋਲਣ
ਡਂਟੋਣਾ[। ਦਰ ਅੱਗੇ ਹੋਏ। "ਨਾਸ “ਇਿਨ੍ਹਾਂਤੁਕਾਂ ਦਾ ਕਈ| ਨੁਸੱਖਿਆਂਵਿਢ ਪਾਠ ਨਹੀਂਹੈ।

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੯੪੯) ਰਾਸਿ ੬ । ਗੱਸੂ ੩੮,

ਬਾਢ। ਘਟਿਕਾ ਮੜਾਰ ਕਰਿ ਮਾਰਿ ਮਾਰਿ। ਗਿਰ ਪਰੇ ਸੂਰ ਸੈਂਕਜ਼ ਹਜ਼ਾਰ
॥੩੭॥ ਗਨ ਤੁਰਕ ਓਰੜੇ ਨੋਰ ਪਾਇ। ਕਰਿ ਸ਼ੋਰ ਘੋਰ ਚਾਂਹਸਿ ਭਜਾਇ।
ਤਬਿ ਖੜਗ ਹੜਹਿ ਸ਼ਕਤੂ ਕਰਾਲ । ਰਿਪੁ ਕੋ ਪ੍ਰਹਾਰ' ਕਰਿ ਓਟ ਢਾਲ
॥ ੩੮॥ ਰਣ ਥੈਭ ਮਨਹੁ ਹੋ ਗਾਢੋ ਖੁਰੋਇ । ਬਹੁ ਸਿੱਖ ਸਹਾਇਕ ਸੈਰ
ਜੋਇ। ਗਨ ਤੁਰਕ ਮਾਰਿ ਅੰਬਾਰ ਲਾਇ ।ਜਿਮ ਦੀਪ ਪਝੈਗਨਿ ਪੜਿ
ਆਇ॥ ੩੯॥ ਤਬਿ ਪਰਸਰਾਮ ਸੁਧਿ ਪਾਇ ਅੰਗ! । ਹੁਇ `ਸਾਂਵਧਾਨੇ
ਅਵਿਲੋਕ ਜੈਗ । ਉਠਿ ਠਾਂਢਿ ਹੋਇ ਸ਼ਸਤ੍ਰਨਿ ਸੈਭਾਲਿ। ਪ੍ਿ ਨਬੀ
ਬਖਸ਼ ਕੌ ਰਿਸਿ ਬਿਸਾਲ ॥ ੪੦॥ ਜਹਿ ਖੰਰੋ ਜਾਇ 'ਭੇਟ ੇਂਰਿ ਕੀਨ ।
ਖੜਗ।ਨਿ ਪ੍ਰਹਾਰਿ ਬਹੁ ਦਾਵ ਲੀਨਿ । ਸੂਰੇ ਸਮੂਹ ਚਮਕੀ ਕ੍ਰਿਪਾਨ।ਸ਼ਕਤ
ਸਮੇਤਿ ਗਨ ਸਿੱਖ ਆਨਿ' ॥੪੧॥ ਬਹੁ ਚਲੇ ਖੋੜਗ ਕੰਰਿ_ਕੇਰਿ ਪ੍ਰਹਾਂ
ਸਿਰ ਨਬੀਬਖਸ਼ ਕੌ ਕਾਫਿ ਡਾਗਿਬਿਚ ਜੁੱਧ ਗਿਰੋ ਕਟਿ ਕਟਿ ਮਹਾਨ
ਤਨ ਛੁਟੇ ਪ੍ਰਾਨ ਨਹਿੰ ਛੁੱਟਿ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ॥ ੪੨॥ ਰਣ ਪਰੀ ਲਬ ਆਖੇ
ਉਘਾਰਾਂ। ਬਹੁ ਪਰੇ ਅਰਿਨਿ ਸੌ ਅਰਿ ਜੁਝਾਰ” । ਗਨ ਤ੍ਰੰਕ ਬਿਲੋਕ੍ਰੋ
ਭਾ ਨਿਕੌਦ । ਰਣ ਅਬਦੁਲ ਖਾਂ ਨੰਦਨ” ਬਿਲੌਦ ॥ ੪੩ ॥ ਜਹਿੰ ਪੋਰੋਸ-
ਰਾਮ ਸ਼ਕਤੁ ਜੁੜਾਰ। ਕਟ ਗਏ ਦੌਨ ਬਹੁ ਰਿਪੁਨਿ ਮਾਗਿ ਲਰਿ ਤ੍ਰਿਪਤਿ
ਹੋਇ ਦੀਨੇ ਸੁ ਪ੍ਰਾਨ । ਜੋ ਜਿਯਤਿ ਹਟੇ ਬਹੁ ਸ਼੍ਰਮਨ ਮੇਨਿ'॥੪੪॥ਵੌਹਚਾ॥
ਦੁਹੂੰ ਦਿਸ਼ਨਿ ਤੇ ਥਕਿ ਗਏ ਮਿਟੇ“ ਜੈਗ ਤੇ ਸੂਰਿ । 'ਲੋਝਨਿ ਘੁੰਰ ਲੋੜੇ
ਪਰੀ ਕਰਦਮ ਸ਼੍ੋਣਿਤ ਧੂਰਿ£ ॥ ੪੫ 1੩ ੩ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ. ਰੇਸ਼ਮ ਵਨ, “ਕਬੀਰ

ਅਰ-ਪੌਰਸਰਾਂਮ ਸ਼ਥਤੁ ਬੱਧ ਪ੍ਰਸੈਗ ਬਰਨਨੇ ਨਾਂਮ ਸਾਤ ਤ੍ਰਿੰਸਤੀ ਅੰਜੂ ॥ ਯ੭ ॥

੩੮. [ਕਰੀਮ ਬਖਸ਼ ਹੋਂਲੇ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋਯ਼।! ` “ ' '.
ਦੋਹਰ॥ਦੌਰਿ ਗਏ ਦ੍ਰੈ ਦਾਸ ਤਬਿ ਜਹ (੬ ਇ
ਨਬਾਬ ਜੀ ! ਬਿਗਰਯੋ ਕਾਜ ਮਹਾਨ ॥ ੧ ॥ ਤੋਟਕ ੬ਦ॥. ਤੁਵ ਨੰਦਨ
ਚੈਦ ਮਨਿੰਦ ਹੁਤੋ । ਰਿਪ ਬ੍ਰਿੰਦਨਿ ਕੰਵਤਿ ਸੋ ਪਿ ਹੜੋ” ।ਘਮਸਾਨ ਅਨੌ
ਕਰਿ ਜੰਗ ਮਰੀ । ਪਿਛਵਾਇ ਹਟਜੋ ਇਕ ਪੈਰ ਨਹੀਂ॥੨॥ਅਰਜੇ ਸਰ ਡੋੱ

੧ਆਏ । ₹ਸੂਰੰਮੇ ਅੜ ਪਏ । ₹(ਦਾ) ਪੁੱਤ । “ਜੇਹੜੇ ਜੀਉਂਦੇ ਸਲ ਓਹ ਬੜੀ -ਬਕਾਨ ਮੰਨਕੇ

ਹਫ ਗਏ । “ਹਣ ਗਏ 4 “ਧੂੜ ਤੇ ਲਹੂ (ਮਿਲਕੇ) ਚਿੱਕੜ ਹੋ ਗਿਆ । “ਮਾਰਦਾ ਹੋਇਆ: ਸੋ

ਬੀ. ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ । "ਤੀਰਾਂ ਨਾਲ ਵਿੰਦ੍ਹੇ _[ਹਿੰਦੀ, ਅਰਜਨ). ਅਰੁਬਨਾ=ਵਸਾਂ ਲੋਹਾ

ਸੈਸ9 ਅਰ੍ਜ੍=ਪ੍ਰਾਪਤਕ:]। (ਅ) ਅਰਿ ਜੇ=ਜੇ ਵੇਰੀ ਸਨ ਤੀਗਂ ਨਾਰ 1 __ .- ੍
ਪਾ:-ਤੈਡਹਿ ਉਘਾਰ ।

__਼ੀਗੂਰ ਪੂਤਾਪ ਨੂਰਜ । ( ੨੯੫੦) ਨ

ਬਰਜੇ ਤਰਜੇ' । ਕਟਿ ਆਪਿ ਗਿਰਜੋ ਪੁਰਜੇ ਪੁਰਜੇ। ਬਹਈੀ __3ਹ
ਸੈਗ ਤਹਾਂ । ਗਨ ਲੋਥ ਪਰੀ ਬਹਿ ਸੋਣ” ਮਹਾਂ॥੩॥ ਸੁ: `ਬ
ਸ਼ਿਤਾਬ ਤਬੈ।ਸਮ ਬਾਂਨ ਲਗੇ ਤਿਸ ਬੈਨ ਸਬੈ।ਰੁਦਨੌਤਿ ਲ੭ : _ “੫

ਕਰੈ । “ਤ੍ਰਿਪਤਜੋ ਨਹਿੰ ਦੇਖਿ,ਲਖਜੋ ਨ ਮ?ੈ੪॥ਗਮਨਜੋਂ ਕਿਸ ਥਾਨਹਿਂ
ਪ੍ਰਾਨ ਤਜੇ । ਮੁਝ ਛੋਰਿ ਗਯੋ ਰਣ ਤੇ ਨ ਭ,. ! ਕਿਮ ਜਾਇ ਲਰਯੋ
ਨਹਿੰ ਪਾਛਿ ਰਹਜੋਂ।ਤੁਝ ਜਾਤਿ ਬਡੋ ਸਮੁਝਾਇ ਕਹ੧ੋ॥੫॥ ਲਘੁ ਨੰਦਨ
ਆਇ ਗਯੋ ਸੁਨਿ ਕੈ। ਸਮੁੜਾਇ ਪਿਤਾ ਕਹੁ;ਯੋਂ ਭਨਿ ਟੇ । “ਥਿਰਲਾਪਤਿ
ਆ੫; ਨਿਲਾਯਕ ਤੈਂ"। ਸਭਿ ਲੋਕ ਨਿਹਾਰਤਿ ਨਾਯਕ ਤੈਂ॥ ੬॥
ਅਬਿ ਧੀਰ ਧਰੋ, ਨਹਿ ਜੋਗ ਤੁਮੈਂ। ਨਹਿੰ ਰੋਦਨਿ ਕੋ ਇਹ ਜਾਨਿ ਸਮੇਂ ।
ਜਬਿ ਲੋ ਗੁਰ ਕੋ ਗਹਿ ਲੋਹੁਂ ਨਹੀਂ । ਰਣ ਬੀਚ ਕਿਥੋ ਹਤਿ ਦੇਹੁ ਤਹੀਂ ॥
੭॥ ਤਬਿ ਲੋ ਨ ਹਟੋਂ,ਬਡ ਜੋਗ ਕਰੌਂ।ਅਬਿ ਆਇਸੁ ਮੋਹਿ ਭਲੇ ਉਚਰੋਂ।
ਗਹਿ ਲਯਾਇ ਗੁਰੂ ਤਬਿ ਬਾਤ ਰਹੈ । ਨਤੁ ਸ਼ਾਹੁਜਹਾਂ ਧਿਧਿਕਾਰ ਕਹੈ?॥
੮॥ ਲਘੁ ਨੰਦਨ ਤੇ ਸੁਨਿ ਬਾਕ ਤਬੈ । ਧਰਿ ਧੀਰਜ ਕੋ ਤਜਿ ਸ਼ੋਕ ਸਬੈ।
ਉਮਡਜੋ ਰਣ ਕੋ ਦਲ ਸੈਗ ਲਿਯੋ। ਹਥਿਆਰ ਸੈਭਾਰਿ ਅਗਾਰਿ ਭ੧॥੯॥
ਗਨ ਦੁੰਦਭਿ ਪੈ ਦੁਇ ਚੋਬ ਪਰੀ । ਬਡ ਨਾਦ ਵਧਜੋ ਕਿਲਕਾਰ ਕਰੀ ।
ਤੁਰਕਾਨ ਲਖਮੋ ਸਭਿ ਅੰਤਿ ਭਯੋ।ਬਿਸ਼ਮਾਇ ਰਹੇ ਰਣ ਹੇਰਿ ਲਯੋ॥੧੦॥

॥ ਲਘੁ ਸੁਤ ਅਬਦੁਲ ਖਾਨ ਕੌ ਕ੍ਰਾਤਾ ਮਰਜੋ ਬਿਸਾਲ । ਅਧਿਕ
ਕ੍ਰੋਧ ਜਿਸ ਕੇ ਭਯੋ ਪਿਖਿ ਪਿਤ ਰੋਦੜਿ ਹਾਲ ॥ ੧੧॥ ਮਸੁ ਭੀਜਤਿ
ਬਾਂਕੋਂ ਬਡੋ ਆਯੁਧ ਵਿੱਦਯਾਂ ਜਾਨਿ । ਕੈਚਨ ਜਰੇ ਜਵਾਹਰਨਿ ਜਬਰ ਜੇਬ
ਜਿਨ ਠਾਨਿ?॥ ੧੨ ॥ ਚੌਪਈ ॥ ਨਾਮ ਕਰੀਮ ਬਖਸ਼ ਬਲਵੈਤਾ ।
ਅਭਿਮਾਨੀ ਨਹਿ ਕਿਸੇ ਗਿਨੰਤਾ । ਅਧਿਕ ਮੋਲ ਕੋ ਤਰੇ ਤੁਰੰਗ। ਚੈਚਲ
ਕਰਤਿ ਚਲਾਕੀ ਅੰਗ ॥ ੧੩॥ ਸਹਤ ਸੈਮਲੇ" ਸਿਰ ਪਰਚੀਰਾਂ । ਤੁਰਰਾਂ
ਧਰਯੋ ਅਪਰ ਸ਼ੁਭ ਚੀਰਾ । ਤੀਖਨ ਬਰਛੀ ਗਹਿ ਕਰਿ ਹਾਥ। ਬੂੜਤਿ
ਭ। ਨਿਜ ਸਾਥੀ ਸਾਥ ॥੧੪॥ “ਕ੍ਰਾਤਾ ਨਬੀਬਖਸ਼ ਕਿਸ ਥਾਨ ?। ਹਨਜੋ
ਗਵਾਰਨਿ ਕਰਹੁ ਬਖਾਨ ?। ਤਿਸ ਕੀ ਲੋਥ ਵਿਖਾਵਹੁ ਮੋਹੀ ।
"ਰੋਕੇ ਤਾੜੇ । "ਲਹੁ । "ਕੈਨੀਂ । ਐਮ ਤ ਹੇ ਪੁੱਤ ਝੇਨੂੰ) ਵੇਖਕੇ ਰੱਜਿਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸ)
(ਮੈਂ) ਨਾ ਲਖਿਆ ਕਿ (ਤੂੰ ਅੱਜ ਹੀ) ਮਰ ਜਾਏਂਗਾ । “ਇਹ ਤੇਰੇ ਲਾਇਕ ਨਹੀਂ । #ਸਾਰੇ ਲੋਕ
ਤੈਨੂੰ (ਸਾਰੀ ਫੌਜ ਦਾ) ਸੂਮੀ ਵੇਖੰਦੇ ਹਨ । “ਧਾਰੀ ਹੈ । ਪਿਛਲਾ ਲੜ (ਪੱਗ ਦਾ), ਸ਼ਿਮਲਾ ।
<ਪਗ ਦੇ ਔਂਗੇ ਦਾ ਫੁੰਗਿਆ ਹੋਇਆ ਲੜ ।

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ! (੨੯੫੧) ___ ਰਸਿ੬। ਲੰਸੂ੩੮,

ਹਰਿਗੁਵਿੰਦ ਅਬਿ ਤਿਸ ਮਗ ਹੋਹੀ? ॥੧੫॥ ਸੁਨਿ _ਸੁਭਫਨਿ ਸਭਿ ਬਾਤ
ਬਤਾਈ।ਪਿਖਹੁ ਜਹਾਂ ਬਿਤਿ ਸਿਖ ਸਮੁਦਾਈ.ਗਾਵੇ ਖਰੇ ਤਵੈਗ। ਸੈਭਾਰੇ।
ਭਿਸ ਤੇ ਪਰੇ ਪਿਖਹੁ ਭਟ ਭਾਰੇ ॥₹੬॥ । ਤਿਨ ਤੇ ਦਾਹਿਨ ਓਰ ਨਿਹਾਰੋਂ।
ਆਪ ਗੁਰੂ ਠਾਂਵੋ ਬਲ ਭਾਰੋ । ਨਬੀ ਬਖਸ਼ ਕੋ ਜਬਿ ਹੁੰ ਮਾਰਾ। ਤੁਰਕ
ਪਲਾਇ ਪਰੇ ਬਲ ਹਾਰਾ ॥੨੭॥ ਰੋਕੜੋ ਥਾਨ ਆਨਿ ਰਿਪੁ ਬ੍ਰਿੰਦ। ਅਬਿ
ਠਾਂਢੇ ਕਰਿ ਗੋਲ ਬਿਲੋਦ'? । ਸੁਨਤਿ ਕਰੀਮ ਬਖਸ਼ ਸਭਿ ਗਾਥਾਂ । ਲਾਠ
ਬਿਲੋਚਨ ਮੁਖ ਰਿਸ ਸਾਥ ॥੧੮॥ ਨਬੀ ਬਖਸ਼ ਜਹਿੰ ਲਰਿ ਗਿਰ ਮਰਨੋ।
ਬਲੀ ਸ਼ੁਭਟ ਲੇ ਚਲਿਬੋ ਕਰਜੋ ।ਕਹਜੋ ਸਭਿਨਿ ਸੋ ਉਚਿ ਪੁਕਾਂਰ“ਅਹੋ
ਨੁਵਾਲੇ ਪਾਲੇ ਯਾਰਿ” !॥ ੧੯॥ ਹਰਿਗੁਵਿੰਦ ਲੋ ਪਹੁੰਚਹਿ ਜੋਇ ।
ਜੀਵਨ ਕੀ ਜਿਸ ਚਾਹਿ ਨ ਹੋਇ।ਸੁਤ ਬਨਿਤਾ ਜੋ ਸਿਮਰਹਿ ਨਾਂਹੀ।ਸੋ ਮਮ
ਸੈਗ ਚਲਹੁ ਰਣ ਮਾਂਹੀ ॥ ੨੦॥ ਜਿਸ ਕੇ ਰਿਦੇ ਤ੍ਰਾਸ ਹੈ ਭਾਰਾ । ਨਿਜ
ਕਟੈਬ ਸੈਗ ਰਾਖਹਿ ਪਜਾਰਾਂ । ਸੋ ਹਣਿ ਜਾਹੁ ਸੈਗ _ਨਹਿ ਆਵਹੁ। ਪਿਤ
ਸਮੀਪਿ ਠਹਿਰਹੁ ਤਹਿ ਜਾਵਹੁ” ॥ ੨੧॥ ਸੁਨਿ ਕੈ ਕਾਇਰ ਇਤ ਉੜਿ
ਹੋਏ । ਜਾਨਯੋ-ਆਜ ਮਰਣ ਸਭਿ ਕੋਏ । ਇਨਿ ਅਖਿਲਨਿ ਕੀ ਕਰਹਿ
ਕੁਠਾਰੀ£। ਨਹਿ ਗੁਰੁ ਛੌਰਹਿ ਜੋਧਾ ਭਾਰੀ॥ ੨੨ ॥ ਨਾਹਕ ਧਾਰਿ ਗਰਬ
ਚਢਿ ਆਏ।£ਹਮ ਪਕਰਹਿੰ ਗੁਰੁ ਕੌ ਅਬਿ ਜਾਏ” । ਸਪਤ ਸਹੈਸੂ ਅੱਗ੍ਰ
ਜਿਨ ਮਾਰਾ । ਬਚੇ ਸੁ ਭਾਜੇ ਤੁਰਕ ਹਜ਼'ਰ॥੨੩॥ ਸੋ ਇਨ ਕੇ ਕਰ ਮਹਿੰ
ਕਿਮ ਆਵੈ। ਕਰਾਮਾਤਿ ਸਾਹਿਬ ਦਰਸਾਵੈ । ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਨਕ ਸਭਿ ਪੀਰਨਿ
ਪੀਰ। ਤਿਨ ਗਾਦੀ ਪਰ ਇਹ ਬਡ ਬੀਰ॥ ੨੪॥ ਗਹਯੋ ਨ ਜਾਇ ਨ
ਮਾਰਕੋ ਜਾਇ।ਹਨਹਿ ਤੁਰਕ ਸੈਨਾ ਸਮੁਦਾਇ-। ਇਮ ਜਿਨ ਜਾਨਾ ਤਿਨ
ਡਰ ਮਾਨਾ। ਸੋ ਟਰਿ ਗਏ ਦਾਵ” ਕਰਿ ਨਾਨਾਂ ॥ ੨੫ ॥ ਨਿਭਰੇ ਬੀਰ
ਮਰਨ ਡਰੁ ਜਾਂਹਿ ਨ।ਸੁਤ ਬਨਿਤਾਂ ਕੌ ਸਿਮਰਤਿ ਨਾਂਹਿ ਨ । ਬਾਂਧਯੋ ਦੂੰਗ"
ਪ੍ਰਿਥਕ ਜਥਿ ਹੋਵਾ । ਅਬਦੁਲ ਖਾਨ ਦੂਰ ਤੇ ਜੋਵਾ॥੨੬॥ ਬੂੜਯੇ ਸੁੱਭਫ
ਸੁਨਾਵਨਿ ਠਾਨਾ । ਜਾਤਿ ਕਰੀਮ ਬਖਸ਼ ਬਲਿਵਾਨਾ । ਕਹੋ ਕਿ”-ਗੁਰੁ
ਲਗਿ ਪਹੁੰਚਹੇ ਜਾਈ-। ਲੀਏ ਬੀਨ ਜੋਧਾ ਸਮੁਦਾਈ “॥ ੨੭ ॥ ਬਡੋ ਪੁੱਤ
੧ਭਾਰੀ ਘੇਰਾ ਪੰੜਕੇ । “ਹੇ ਕਾੱਠੇ ਖਾਣ ਪੀਣ ਵਾਲਿਓ | "ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਕੁਠਾਲੀ

ਕਰੇਗ। ਭਾਵ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਗਾਲ ਦੇਵੇਗਾ (ਗੁਰੂ) । "ਬਹਾਨੈ ! ਪਕੋਲਾ ।#(ਅਬਦੁਲ ਖਾਂ ਨੇ ਇਕ)
ਸੂਰਮੇ ਤੋਂ ਖੁੱਛਿਆ (ਉਸ ਨੇ ਇਹ) ਸੁਣਾਇਆ ਕਿ:--(ਕਰੀਮ ਬਖਸ਼) ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ।

ਸਰ ਗੁਰ.ਮ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੬੫੩) ਗਾਸਿ ੬ । ਅਸੂ ੩੮,
ਕੌ ਸਿਮਰਤਿ" ਕਹਮੋ । “ਇਨ ਕਹੋ ਮਰਨਿ 'ਆਪਨੋ ਚਹਜੋ? । ਜਾਹੁ
ਸ਼ਿਤਾਬੀ ਕਰਹੁ ਹਟਾਵਨਿ?। ਆਯੋ ਇਕ ਕਰਿ ਤਹੈਗ ਦਰਾਵਠਿ॥੨੮॥
“ਬਰਜਤਿ ਹੈ ਨਬਾਬ ਤੁਝ ਬਰੋ ।-ਠਹਿਰਹ; ਇਹਾਂ ਜੰਗ ਕੋ ਕਰੋ । ਕਹਾਂ
_ ਕਸੁਤੇ ਜਾਹੁ ਮਰਨ ਕੌ । ਰਿਪੁ ਠਾਂਢੇ ਬਹ ਪਾਨ ਹਰਨ ਕੋ-?॥੨੯॥ ਸਨ
ਕਰਿ ਪਿੜਕੋ ਕਹਯੋ-ਨ ਮਾਨਤੋ। 'ਮੈਂ ਮਾਹੋਂ ਜਿਨ ਭਾਤਾ ਹਾਨਯੋ”। ਇਤਿ
ਸਰੀ ਹਰਿਐਵਿੰਦ ਸਭਿ ਜਾਂਲੀ ।-ਹੇਲਾ ਤਕਾਰ ਕੀਨਿ ਅਭਿਮਾਨੀ-॥੩੦॥
ਬਿਧੀ ਚੈਢ ਕੌ ਹੁਕਮ/ਬਖਾਨਾ। ਮਹ ਸਨਮੁਖ ਜੋ ਟੋਲ ਮਹਾਨਾ । ਸੁਤ
ਨਵਾਬ ਕੋ ਠਘ ਅਕਿਮਨੀ। ਕਾਂਝਾ ਮਰੇ _ਬ੍ਰਿਥਾਂ ਬਹੁ ਮਾਨੀ ॥ ੩੧ ॥
ਹੇਲਾ ਘਾਲ਼ਨਿ ਕੌ ਅਬਿ'ਚਾਂਹਤਿ । ਬੀਨ ਸੂਰਮੇ ਆਇ ਉਮਾਹਤਿ । ਲਿਹੁ
ਆਗਾ ਅਝਿ ਠਾਂਢੇ ਰੋਇ । ਤਜਹੁ ਝੀਰ ਗਨ ਬੀਚ ਪਰੋਇ॥੩੨॥ਸਾਵਧਾਨ
ਸੁਨਿ ਸਢਚ। ਗਰਜੜਿ` ਬੋਲਯੋ ਬੀਰ ਬਹਾਦੁਰ ॥ ੩੩॥ “ਮਹਾਂਰਾਜ !
ਕੜਾ ਗੀਦੀ ਏਹੂ। ਹਤਹਿਂ ਸਾਲ ਸਮ, ਆਵਨਿ ਦੇਹੂ””। ਇਮ ਕਹਿ
ਬਡ ਧੋੱਸਾ ਬਜਵਮਬਜੀ ਖੈਬ' ਉਨਿਦ ਜਠੁ ਗਰਜਾਂਯੋਂ“॥੩੪ ॥ ਪਾਇ
ਹੁਕਮ ਗੁਰੇ ਕੋ-ਝਬਿ- ਚਾਲਾ । ਲੋਕਰਿ 'ਸੈਰੈ ਸੁਭਟ ਬਿਸਾਲਾ । ਤੁਰਕਨਿ
ਜਾਇ ਸੁ-ਕੀਨਿ ਬਖਾਨ । ਜਹਾਂ ਬਿਰਜੋ ਹੈ ਅਬਦੁਲਖਾਨ॥ ੩੫॥ “ਨਹੀਂ
ਕਰੀਮ ਬਖਸ਼ ਨੇ ਮਾਨਸਕਹੋ-ਪਹੁੰਚਿਹੋ' ਗੁਰੁ ਜਿਸ ਥਾਨ:-”। ਸੁਨਿ ਕੈ
ਸਿਰ ਧੁਨਿ ਕੈ ਪਛੁਤਾਂਵਾ । “ਗਯੋ ਬੈਸ ਜਗ ਤੇ, ਅਬਿ ਪਾਵਾਂ? ॥ ੩੬॥
ਐਚਿਕ'ਖੱਤ੍ਰੀ ਆਨਿ ਚਢਾਏ” । ਆਪ ਮਰੋ ਹਮ ਕੋ ਮਰਿਵਾਏ। ਰਤਨ
ਚੈਦ ਅਚੁਂ ਕਰਮ ਦੈਦ ਦੁਇ/ਭਿਨ ਕੀ ਦਿਸ਼ਾ ਦੇਖਿ ਕੈ ਰਿਸ ਹੁਇ॥੩੭॥
ਕਹਨੋ ਭਰਜ' ਕੈ - ਤਿਨ ਕੇ -ਸੈਗਿ । “ਝਿਹਾ. ਖਰੇ ਕਯੋਂ ਭਏ ਨਿਸੈਂਗ ?।
ਨਬੀਬਖਸ਼-ਕੇ ਜਿਸ ਬਲ ਮਾਰਾ । ਤਹਾਂ ਕਰੀਮ ਬਖਸ਼ ਪਗ ਧਾਰੀ ॥੩੮॥
"ਯਦ ਕਰਕੇ । ਇਧਰ ਸ਼ੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਚ ਜੀ ਨੇ ਸੁਭ ਜਾਣ ਲਿਆ ਕਿ ਅਭਿਮਾਨੀ ( ਕਰੀਮ
ਬਖਸ਼) ਨੇ ਹੋਲੇ ਦੀ ਤਿਅਰੀ ਕੀਤੀ $ੈ। ਕਪੀੜਾ। <ਆਉਣ ਦਿਓ ਸ। 'ਅਲੋਂ ਝੁਕ ਕੇ
ਆਇਆ (ਬਦੱਲ) ਗਰਜਿਆਂ ਹੈ । ਪਾਠਾਂਤੂੰ ਜੇ ਐਉਂ ਹੋਵੇ:-ਬਜੀ ਬੰਬ ਘਨ ਜਨੁ _ਗਰਜਾਯੋ
ਤੀਂ ਅਰਥ. ਸਪਸ਼ਟ ਹੈ ।$(ਇਹ ਸੈਂ) ਹੁਣ ਪਾ ਲਿਆ.ਗਵ ਸਮੜ. ਲਿਆ ਹੈ (ਕਿ ਮੋਰੀ) ਬੈਸ
(ਦੁਨਨਅ ਨਿਸ਼ਣ) ਜੱਗ ਤੋਂ ਗਿਆ ਭਾਵ ਹੋ ਮੁਕਾ । “ਖੇੜੀ ਨੇ ਚੜ੍ਹਾ ਲਿਆਂਦਾ ।
ਕਪਾ:-ਉਠਿ । 1ਪਾ:-ਪਛੁਤਾਵਾ।

_ਗ੍ਰੀ ਗੁਰ ਖੁਤਾਪ ਸੂਰਜ । (3੯੫੩) ____ਰਸਿ੬।ਐਸੂ੨੬,
ਮਿਲਹੁ ਜਾਇ ਅਬਿ-ਤਿਸ ਕੇ ਸੈਗਿ ।ਚੱਛਹੁ ਮਮ ਸੁਤ ਕੋ ਬਿਚ ਜੈਗਜਹਾਂ
ਕਰੀਮ ਬਖਸ਼ ਚਲਿ ਜਾਇ । ਭਿਸ ਕੌ ਸਾਬ ਛੋਰ ਨਹਿ ਆਇ ॥ ੩੯॥
ਸੈਂ ਇਤ ਘਾਲੋਂ ਜੋਰਘਨੋਰਾ। ਹੋਇ ਅੰਤ ਰਣ ਕੋ ਇਸ ਬੇਰਾਂ । ਗਹਹੁ ਕਿ
ਮਾਰੋ-ਗੁਰ ਕੋ ਜਾਈ । ਨਬੀਬਖਸ਼ ਕੌ ਪਲਟੋ ਪਾਈ” ॥ ੪੦ ॥ ਰਿਸਿ ਕੌ
ਬਚ ਨਬਾਬ ਕੋ ਸੁਨਯੋ । ਗੁਨਯੋ ਸਸ਼ੋਕ ਪੁੱਤ ਜਿਸ ਹਨਜੋ” । ਦੋਨਹੁੰ ਥੱਤ੍ਰੀ

ਲਿ ਧਰਿ ਕੈ । ਪ੍ਰੇਰੇ ਹਯ ਤੂਰਨਤਾ ਕਰਿ ਕੈ ॥੪੧॥ ਕੁਛਕ ਸੁਭਟ ਲੋ

ਸਿਧਾਰੇ । ਮਿਲੇ ਕਰੀਮ ਬਖਸ਼ ਬਨਿ ਪੜਾਂਰੇ । ਬਾਦਤ ਬਾਜਨਿ ਲਗੇ
ਜੁੜਾਉ । ਗਮਨੇ _ਐੱਗ੍ ਟੋਲ ਸਮੁਦਾਉ ॥੪੨॥ ਜਬੈ ਤੁਰਕ ਧੌਂ ਸੇ ਧੂੰਕਾਰੇ।
ਹਯ ਕੁਦਾਇ ਫੇਰੇ ਅਗਵਾਰੇ । ਬਿਧੀ । ਚੈਦ ਤਿਹ ਸਨਮੁਖ ਹੋਵਾਂ। ਸ਼ਸਤ੍‌
ਸੰਭਾਰੰਤਿ ਆਗੇ ਜੋਵਾ ॥ ੪੩ ॥ ਫੁਟਨਿ ਲਗੀ ਤੁਵੈਗੀਂ ਬ੍ਰਿੰਦ । ਡੜਭੇਂੜ
ਉਠਯੋ ਸ਼ਬਦ ਬਿਲੈਦ । ਤੁਮਲ ਜੁੱਧ” ਤਬਿ ਮਢਜੋ ਘਨੋਰਾ। 4 ਦੁਹਿ ਦ੍ਿਸ਼ਿ

ਹੇਲਾ ਕੀਨਿ ਬਡੇਰ॥ ੪੪॥ ਇਤਿ ਬੀ ੪ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਿੰਬੇ ਖਸ਼ਟਮਿ `ਰਾਸੋ ਲਾਂ ਰਨ ਹੀ
ਬਰਲਨੰ ਨਾਮ ਅਸ਼ਟ ਤ੍ਰਿੰਸੀ ਅੰਸੂ ॥ ੩੮॥ . _. ੧:

੩੯, (ਕ ਭਰੀਮ`
ਦੋਹਰਾ ॥ ਲਘੁ ਸੂਤ ਤਬਹਿ,

ਹਲਾਹੂਲ ਬਹੁ ਜ਼ੋਰ ਸੋਰ । ਬਡ ਪਰਤ ਜ਼ੌਰ ਚਹੁੰ ਉ
ਗ੍ਿੱਧ ਮੁਖ ਮਾਸ ਧਾਰਿ । ਗਨੇਂ ਕਏ ਕਾਕੇ ਕੁਲਤਿ

ਭਰੈਤਿ ਬਹੁ ਸ਼੍ਰੋਣ ਸੈਂਗ । ਕ[ਰਪਾਂਠ ਜੌਂਗਨੀ ਨਾਚਿ'
ਤੰਡ ਝੁੰਡਨ ਪ੍ਰਚੇਡ”। ਹੜ ਹੱੜ
ਭਬੰਤਿ ਗਹਿ ਰੁੰਡ ਮੁੰਡ੯ । ਗਨ ਗ ਕਰਿ
ਪੂਛ ਸਿਰ ਪਰ ਧਰੈਤਿ । ਨਰ ਮੁੰਡ ਮੀਲ? ਲੀਂਬੀ
ਹਾਥ ਕੈ ਪਾਇ ਕਾਣ' । ਧਰਿ ਕੌ ਸਿਕੰਧ ਪਿਘਿ
ਚਰਨ ਆਗਲੋ ਕਿਨ” ਉਖਾਰ । ਬਿਚਰੈਤਿ ਬ੍ਰਿੰਦ ਹਾਸ [ਨ ਉਭਾਰ ॥੫॥
“(ਉਸਨ) ਸ਼ੋਕਵਾਨ ਜਾਣਿਆਂ (ਕਿਉਂਕਿ) ਪੁੱਤ੍ਉਸ ਵਾ ਜੋਮਾਚਿਆ ਜ਼ 701. ੫ਸਸਨ
ਦਾ.ਜੁੱਧ [8੦ ਤੁਖੁਲ]। ੧(ਅੰਗ=) ਸਰੀਰ ਨੂੰ -ਨਚਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ॥: %( ਜਿਲ੍ਹਾਂ ) ਸਾਰੀਆਂ:
(ਜੋਗਣੀਆਂ ₹) ਸਿਰ ਉੇ (ਪੂਚੰਡ ਝੈਡ=) ਭਯਨਕ ਵਾਲ ਪਿੰਡੇ ਹੇਏ : ਦੈ, 1. 5ਸੜ'
ਤੈ ਸਿਰ । “ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਸਿਗਾਂ ਦੀ ਮਾਲਾ 1 ਰਸ. ਨੰ ਹੋ ਜਾਹਿ ਨੂੰ
_ਡਾੜਦੀਆਂ ਹਨ । "ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ।

ਸੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਖ ਮੂਰਜ।____( ੨੯੫੪) ਰਾਸਿ ੬। ਐਸ ੩੯. _
ਕਿਨਹੂ ਸੁ ਆੰਤ੍ਰੋ ਗੀਵ ਡਾਰਿ । ਗਨ ਭੂਤ ਪ੍ਰੇਤ ਪਾਵਤਿ ਧਮਾਰ' । ਬਹੁ
ਖਾਹਿ ਮਾਸ,ਕਰਿ ਸ਼੍ਰੋਣ ਪਾਨ । ਤਬਿ ਬਰਨ ਅਰੁਨ ਲਿਪਤੇ ਮਹਾਂਨ॥੬॥
ਰਣੁ ਖੇਤ ਦੀਖਿ ਭੀਖਨਿ ਬਿਲੋਦਾਂ । ਗਨ ਤੁਰਕਨਿ ਕੇ ਹੁਇ ਓਜ ਮੰਦ।
ਸ਼ਲਥੈਂ ਪ੍ਰਚੈਡ ਛੂਟੈ' ਤੁਵੇਗ । ਪੁਨ ਕਰਤਿ ਸ਼ੀਘਤਾ ਵਿਰਤਿ ਜੈਗ ॥ 7॥
ਕਿਨਹੂੰ ਬਰੂਦ ਬਿਚ ਤੁਪਕ ਡਾਲਿ । ਬਹੁ ਠੋਕਿ ਠੋਕਿ ਗਜ ਕੋ ਨਿਕਾਲਿ।
ਗੁਲਕਾਨਿ ਭਾਲਿ ਆਛੇ ਟਿਕਾਇ । ਪੁਨ ਭਰਤਿ,ਪਲੀਤਾ ਦੇ' ਮਿਲਾਇ॥
੮॥ ਤੋਰ! ਉਭੁ/> `”” -੨=ਤਿ । ਰਿ ਸ਼ਿਸਤ `ਕ ਕਹ ਤੇ ਦਬੈਤਿ ।
ਬਹੁ ਕਰਤਿ ਸ਼ੀਘ।<੫ ... _>:£.' ਤੂ: ੩: --ਸ਼ੁਮਾਂ£ ੬॥
ਇਮਿ ਮਰਤਿ ਮਾਰਤੋਂ” ਨੌਰ ਕੰਨ, =।ਰਨ ਪ੍ਰਹਾਰਿ ਕ/ਤ ਘਾਇ ਦੀਨਿ।
ਚਰੜੈਤਿ ਚਾਂ੫, ਛੁਟਕੰਤਿ ਬਾਨ । ਭਟ ਕੋ ਨਿਖੰਗ ਤੇ ਕਾਢਿ ਤਾਨ“ ॥
੧੦ ॥ ਜੇਹਨਿ ਅਰੋਪਿ£ ਤਕਿ ਸ਼ੱਤ ਗਾਤਿ । ਬਲ ਤੇ ਛੁਟੇਤਿ ਕਰਿ ਦੇਤਿ
ਘਾਤਿ । ਬਹੁ ਤੁਮਲ ਜੁੱਧ ਮਾਚਯੋ` ਕਰਾਲ। ਮਿਲਿ ਗਏ ਪਰੀ ਬਹੁ ਹਾਲ
ਚਾਲਿ ॥ ੧੧॥ ਤੋਮਰ ਭ੍ਰਮਾਇ ਮਾਰੇਤਿ ਫੇਰਿ । ਤਨ ਲਰੀਂ' ਸ਼ੱਤ ਦੇ'
ਭੂਮਿ ਗੇਰਿ। ਰਿ ।ਤਰਵਾਰਿ ਬਾਰ ਦੇ' ਕਾਂਤ
ਡਾਰਿ ॥ ੧੨॥ ਬਰਛੀਨਿ ਤੀਛਨਾਂ ਓਜ ਸੈਗਿ । ਮਾਰੈ' ਧਸਾਇ ਰਿਪੁ ਫੋਰ
ਅੰਗਿ। ਖਰ ਸੇਲ ਮੇਲ ਭੀ ਰੇਲਿ ਪੇਲਿ' । ਛਿਨ ਬਿਬੈ ਛੈਲ ਗਿਰ ਪਰਤਿ
ਝੇਲਿ“॥ ੧੩॥ ਲਗਿ ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਚੋਟ ਹੁਇ ਲੋਟ ਪੋਣ। ਕੋ ਧਰਤਿ ਢਾਲ ਲੋ
ਸਮੁਖ ਓਣ। ਜਮਧਰ ਨਿਕਾਰਿ ਕਿਨ ਉਦਰ ਮਾਰਿ । ਤਰਵਾਰ ਚਲਤਿ
ਰਣ ਬਾਰ ਬਾਰ ॥ ੧੪ ॥ ਲੋਹੂ ਸ਼ਨਾਨ ਤੇ ਲਾਲ ਜਾਲ । ਥਹਿਰੰਤਿ ਹਾਥ
ਮਹਿ ਚਾਲਿ ਚਾਲਿ"” । ਕੇਤਿਕ ਪ੍ਰਹਾਰਤੇ ਖੜਗ ਣੂਟਿ। ਰਹਿ ਮੁਸ਼ਟ ਹਾਂਥ
ਮਿਲਿ, ਮੁਸ਼ਫ ਕੂਫਿ"! ॥੧੫॥ ਜਿਯਬੇ ਨਿਰਾਸ ਹੁਇ ਲਰਤਿ ਬੀਗਭਾਗੇ
ਭਰੈਲ ਭੈ ਕੂਰ ਭੀਰ । ਨੰਦਨ ਨਬਾਬ ਕੇ ਨੇਰ ਕੀਨਿ । ਜਿਨ ਸਾਬ ਬੀਰ
ਲੇ ਬੀਨ ਬੀਨ ॥੧੬॥ ਊਚੇ ਪੁਕਾਰ ਸਭਿ ਸੋਂ ਕਹੈੜਿ।ਪਮਿਲਿ ਜਾਹੁ ਹੇਲ
“ਲਗੀ; ਨਾਚ । “ਠਗਲ ਰੰਗ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਲਿਬੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ । 'ਖੈਦੂਕ ਦੇ ਘੋੜੇ ਵਿਚ ।
“ਮਰਦਿਆਂ ਮਾਰਦਿਆਂ । “ਕੋਈ ਸੂਰਮਾਂ ਤੋਂਝ ਵਿਦੋਂ (ਤੀਰ) ਕੱਢਕੇ ਤਾਣਦਾਹੈ । $ਚਿੱਲੇ ਵਿਚ
ਚੜ੍ਹਾਕੇ । “ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਤੱਕਕੇ ਮਾਰਦੇ ਹਨ । ਭਰਮਾਰ । ( ਅ) ਧੱਕਾ ਧੇਂਕੀ । ੯ਧੱਕ। ਖਾ ਕੇ ।
”₹ਲਹਿਰਾਉਂਦੀ ਹੈ ਹੱਥ ਵਿਚ ਚੈਚਲ (ਤਲਵਾਰ) । (ਅ) (ਤਲਵਾਰ) ਚਲ ਚਲ ਕੇ ਹੱਥ ਵਿਚ
ਥਿੜਕਦੀ ਹੈ । ""ਹੱਥ (ਤਲਵਾਰ ਦੇ) ਕਬਜ਼ੇ ਨਾਲ ਚੈਮੜੇ ਰਹੇ ਤੇ ਕਬਜੇ ਨਾਲ਼ (ਹੀ ਇਕ
ਦਜੇ ਨੂੰ) ਕੁੱਟਦੇ ਹਨ । #ਇੱਥੇ ਡਜਾਨਕ ਰਸ ਦਾ ਕਮਾਲ ਹੈ ।

ਸ਼ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਧ ਸੂਰਜ । ( ੨੬੫੫ ) ਰਾਸਿ ੬। ਅੱਸੂ ੩੯.
ਕਰਿਸ਼ੱਤ੍‌ ਹੈਤਿ। ਇਹ ਸਿੱਖ ਅਲਪ ਤੁਮਰੇ ਅਗਾਰਿ । ਕਰ ਕਤਲ
ਸਭਿਨਿ-ਦਿਹੁ ਮਾਰਿ ਡਾਰਿ॥੧੭॥ਗਰੁ ਹਰਿਗੁਵਿੰਦ ਕੋ ਘੇਰਿ ਲੋਹੁਮਿਲਿ
ਕੈ ਸਮੂਹ ਨਹਿ ਜਾਨਿ ਦੇਹ । ਰਣ ਕਰਤਿ ਜਿਯਤਿ ਕੋ ਗਹਹੁ ਧਾਇ।
ਨਤ ਦੇਹੁ ਮਾਰਿ, ਨਹਿ ਭਾਜ ਜਾਇ ॥ ੧੮ ॥ਰਣ ਫਤੇ ਹੋਇ ਤੁਮਰੀ
ਬਿਸਾਲ । ਪੁਨ ਦਰਬ ਜਗੀਰਨਿ ਲੋਹੁ ਜਾਲ । ਘਰ ਕਰਹੁ ਖੁਸ਼ੀ ਪੀਵਹ
ਸ਼ਰਾਬ । ਮਿਲਿ ਸਭਿਨਿ ਬੀਚ ਭੱਖਹੁ ਕਬਾਬ ॥੧੯॥ ਬਹੁ ) ਸਿਫਤਿ ਗੇਏ
ਸਭਿਕੀ ਜਹਾਨ । ਜਹੇ ਜਾਹੁ ਤਹਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕ ਮਾਨ”। ਇਮ ਕਹਤਿ
ਦਿਲਾਸਾ ਅਧਿਕ ਕੀਨਿ । ਲੇ ਸਭਿਨਿ ਸੈਗ ਆਯੋ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥ ੨੦॥ ਜਬਿ
ਵਧਜੋ ਅੱਗ ਘੋਰ ਕੁਦਾਇ । ਤਬਿ ਬਿਧੀਚੇਦ ਸਤਿਗੁਰ ਮਨਾਇ। ਕਰ
ਧਨੁਖ ਧਾਰਿ ਤੀਰਨਿ ਪ੍ਰਹਾਰ। ਜੋ ਵਧਹਿ ਅੱਗ ਤਿਸ _ਦੇਡਿ ਮਾਰਿ॥੨੧॥
ਅਪਨੋ ਤੁਰੈਗ ਤਹਿ ਫੇਰਿ ਢੇਰਿ । ਰਣ ਤੁਰਕ `ਖਪਾਵਤਿ ਬੇਰਿ ਬੇਰਿ"।
ਤਬਿ ਕ੍ਰੀਮਬਖਸ਼ ਬਰਛੀ ਸੈਂਭਾਰਿ। ਨਿਜ .ਹਯ ਨਚਾਇ ਹਨਿ ਬਰ
ਬਾਰਿ ॥ ੨੨॥ ਜਿਸ ਕੇ ਸਹਾਇ ਖੱਤ੍ਰੀ ਸੁ ਦੁੰਦ'। ਇਕ ਰਤਨਚੇਦ ਅਰੁ
ਕਰਮਚੇਦ । ਬਹ ਸੁਕਟ ਸੈਗ ਕਰਿ ਮਾਰਿ ਮਾਰਿ । ਹਤਿ ਗੰ ਹਬਕਾਰ
ਦੇੱ ਅਵਿਨਿ ਡਾਰਿ॥੨੩॥ ਫੁਜੈਗ ਫੈਦ॥ ਘਨੇ ਸਿੱਖ ਆਏ ਪਰੇ ਢੌਰ ਐਸੇ ।
ਪਿਖੇ ਮਾਸ ਕੋ ਬਾਜ ਧਾਵੈਤਿ ਜੈਸੇ । ਧਕਾ ਧੱਕ ਧੀਰ ਹਥਾਂ ਵੱਬ ` ਹੋਏ” ।
ਕਰਾਚੋਲ ਬਾਹੈ' ਉਟੈ' ਢਾਲ ਕੋਏ” ॥ ੨੪॥ ਤੁਟੈ ਤੀਖ ਤੇਗੇ ਲਗੇ' ਲੋਹ
ਉਪੈ। ਕਿਤੇ ਅੰਗ ਕਾਟੇ ਗਿਰੈਂ' ਸੂਰ ਭੂ ਧੈ। ਮਹਾਂ ਲੋਬ ਪੋਬਾਨਿ ਹੋਈ
ਕਰਾਲਾ । ਬਹੜੋ ਸ਼੍ਰੇਣ ਜਾਤੋ ਧਰਾ ਰੇਗ ਲਾਲਾ ॥੨੫॥ ਕਰਯੋ ਖਾਨ ਹੇਲਾ
ਗੁਰੂ ਸੂਰ ਹਾਲੇ । ਪਰੇ ਸੱਤਰ ਬ੍ਰਿੰਦੋ ਕਹਾਂ ਤੀਕ ਬਾਲੋਂ ।ਛੁਟਾਈ ਛਿਤੇ ਕੌ
ਤਹਾਂ ਤੀਕ ਆਏ। ਨਬਾਬੰ` ਤਨ੍ਹਜੈਂ' ਪਰਯੋ ਜੋਨ ਥਾਏਂ ॥ ੨੬ ॥ ਪਿਖਜੋ
ਭਾਤ ਜੇਠਾ ਕਟੇ ਅੰਗ ਡਾਲਾ” । ਪਰਜੋ ਧੂਰ_ ਮੈਂ ਤੁੰਡ ਮੁੰਡੈ ਕਰਾਂਲਾਂ ।
ਗਿਰਜੋ ਨੈਨ ਤੇ ਨੀਰ ਰੋਦੈਤਿ ਹੇਰੇ । ਪੁਨੰ ਜੁੱਧ ਕੋ ਕੋਪ ਕੀਨੋ ਘਨੇਰੇ॥੨੭
॥ ਦਬਾਏ ਅਗਾਰੀ,ਪ੍ਰਹਾਟੇ,ਭਜਾਏ। ਨਹੀਂ ਪਾਇ ਜਾਮੇ ਘਨੋ ਸ਼ੱਤ ਆਏ।
ਮਰੇ ਸੈਂਕਰੇ ਸੂਰ ਖੇਤੇ ਮਝਾਰ।ਨਬਾਬੰ ਤਨੂਜੋ ਕਰਜੋ ਜੰਗ ਭਾਰਾਂ ॥ ੨੮ ॥
ਰਿਦੇ ਸ਼ੋਕ ਤੇ ਕੋ੫ ਜਾਗਜੋ ਬਡੇਰੇ। ਭਜੇ ਸਿੱਖ ਥੋਰੇ ਬਿਧੀਚੰਦ ਹੇਰੇ ।
੧ਫਾਰੀ ਵਾਰੀ । “ਦੇਵੇ” । “ਧੀਰਜੀ ਜਾਂ ਹਠੀਲ (ਸੂਰਮਿਆਂ) ਨੂੰ (ਆ) ਧੇਂਕਮਧੇਂਕਾ ਕੀਤੀ ਤੇ
ਹਥੋ ਹੱਬ ਦੀ (ਲੜਾਈ) ਛਿੜ ਪਈ। $ਕਈ ਆਸਰਾ ਕਰਕੇ ਢਾਲ ਦਾ ਤਲਵਾਰ ਵਾਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਪਨਬਾਬ ਦਾ ਪੁੱਤ੍ਰ। ੬ਪਿਆ ਹੈ 1

| ਗੁਰ ਪੂਤ੫ ਸੂਰਜ । ( ੨੬੫੬) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੩€.
ਤਬੈ ਚਾਂ੫ ਡੇ ਥ ਪ੍ਰਹਾਰੇ । ਲਗੇ ਸ਼ੱਤ੍ ਕੇ ਪਾਰੇ ਪਧਾਰੇ” ॥

੧੯॥ ਲਿਯੋ ਰੋਕ ਆਂਗਾਂ ਜਥਾ ਦੇ ਕਪਾਵੇ। ਕੰਚੇ ਸਿੱਖ ਪੀਛੇ ਬਡੇ ਖਾਨ
ਡਾਟੇ । ਉਥੈਂਲੇ, ਪਥੱਲੋ, ਲਥੇਰੇ, ਪਬੇਰੇ।ਪਰੀ ਧੂਮ ਭਾਰੀ ਪੁਕਾਰੇ ਘਨੰਰੇ
॥ ੩੦ ॥ ਲਏ ਰੋਕ ਸਾਰੇ ਇਸੀ ਰੀਤਿ ਜਾਨੋ । ਹੜ੍ਹ ਨੀਰ ਕੋ ਸੈਲ ਜੈਸੇ
ਮਹਾਨੌ । ਜਥਾ ਜੋਗ ਬੈਭਾ ਬਿਧੀਚੈਦ ਹੋਵਾਂ । ਕਰੀਮੂ ਬਡੋ ਜ਼ੋਰ ਦੈ ਕੋ
ਜੋਵਾ ॥੩੧॥ “ਖਰੋ ਹੋਹੁ ਗੀਦੀ ਕਹਾਂ ਜਾਤਿ ਆਗੇ ? । ਲਰੋ ਸੋਗ ਮੇ
ਚਹੈਂ ਪ੍ਰਾਣ ਤਯਾਗੇ?। ਸੁਨੀ ਬਾਤ ਕਾਨੰ ਕਰੀਮੂ ਰਿਸਾਯੋ । ਗਹਜੋ ਸੇਲ
ਤੀਖੋ ਤੁਰੈਗੇ' ਧਵਾਯੋ ॥ ੩੨॥ ਬਿਧੀਚੈਦ ਕੇ ਨੌਰ ਛੂਕਜੋ ਸੁ ਆਈ ।
ਪ੍ਰਹਾਰਯੋ ਤਬੈ ਸਾਮੁਹੇ ਓਜ ਲਾਈ । ਲਗਜੋ ਜ਼ੀਨ ਬੀਚੈ ਖ੍ਰਗੀਨੰ ਪਰੋਯੋ।
ਗੁਰੂ ਜੀ ਬਚਾਯੋ, ਸਹਾਈ ਸੁ ਹੋਯੋ ॥ ੩੩॥ ਨਿਕਾਸਕੋ ਦੁਧੋਰਾ ਸੁ ਖੰਡਾ

। ਕਣਜੋ ਸੇਲ ਗੇਰਯੋ ਭਏ ਦੋਇ ਖੰਡੇ । ਕਹਜੋ “ਜਾਹੁ ਨਾਂਹੀ ਮਮੰ
ਵਾਰ ਦੀਜੈ । ਨਹੀਂ ਜਾਨਿ ਦੈ ਹੋਂ ਬਿਰੋ ਜੰਗ ਕੀਜੈ ॥ ੩੪॥ ਗਜੈ ਗਾਹ”
ਬੰਧ ਪੂਨੰ ਭਾਗ ਜਾਨੋ । ਨਹੀਂ' ਬਾਡਿ ਆਛੀ ਕਰੀ ਲਾਜ ਹਾਨੋ”। ਕਰੀਮੂ
ਰਿਸਯੋ ਮੋਰ" ਘੋਰਾ ਸੁ ਆਯੋ । ਮਨੋ ਪੂਛ ਤੇ ਨਾਗ ਕਾਹੂੰ ਦਬਾਯੋ ॥ ੩੫॥
ਲਯੋ ਖੈਂਚ ਡੇਜ਼-ਹਤੀਂ-ਚੀਤ ਚਾਹਮ। ਝਿਤੇ ਮੈਂ ਬਿਧੀਚਦ ਨੇ ਵਾਰ
ਬਾਹਯੋ । ਕਰੀ ਢਾਲ ਆਗੈ ਬਚਜੋ ਅੰਗ ਸਾਰੋ।ਕਰੀਮੁ ਰਿਸਯੋ ਵੇਰਕੈ ਵਾਂਰ
ਬਾਰੇ” ॥ ੩੬ ॥ ਬਿਧੀਚੈਦ ਨੇ ਤੇਗ਼ ਪੈ ਤੇਗ਼ ਲੀਨੀ । ਕੁਪੜੋ ਲਾਲ ਨੈਨ
ਪੁਨ ਘਾਤਿ ਚੀਨੀ'। ਤੁਰੈਗੇ ਤਪਾਯੋ ਤਬੈ ਦੰਤ ਪੀਸ ਪ੍ਰਹਾਰਯੋ ਸ ਜ਼ੋਰ,
ਕਟਜੋ ਸ਼ੱਤ ਸੀਸੁ॥ ੩੭॥ ਕਰੀਮੂ ਗਿਰਜੋ ਭੂਮਿ ਝੂਮਜੋ ਜੁੜਾਰਾ । ਬਿਧੀ-
ਚੰਦ ਗਾਜੀ ਮਨੋ ਸ਼ੇਰ ਭਾਰਾ । ਹਰੇ ਖਾਨ ਪੀਛੇ ਜਬੈ ਮ੍ਰਿੱਤੁ ਦੇਖਾ । ਨਹੀਂ
ਧੀਰ ਥਾਂਧੀ ਸੁ ਤ੍ਰਾਸੇ ਵਿਸ਼ੇਖਾ ॥੩੮॥ ਤਬੈ ਦੋਇ ਖੱਤ੍ਰੀ ਦੁਖੀ ਹੋਇ ਹਾਲੋਂ।
ਹਟੇ ਪਾਂਇ ਪਾਛੈ ਨਹੀਂ' ਅੱਗ੍ ਘਾਲੇ ।-ਉਭੈ ਪੁੱਤ ਸੂਬੈ ਇਨ੍ਹੇ ਮਾਰਿ ਦੀਨੇ।
ਬਚੈ ਕੌਨ ਆਗੇ-ਭਏ ਦੀਨ ਹੀਨੋ॥੩੯॥ ਵੋਹਰਾ॥ ਰਨ ਕੋ ਸਨਮੁਖ ਹੋਤਿ
“ਪਾਰ ਪੈ ਗਏ। “ਇਕ ਪੂਕਾਰ ਢਾ ਘੇੜੇ ਦਾ ਸ਼ਿੰਗਾਰ । ਅਸਲ ਵਿਚ ਇਕ ਪੂਕਾਰ ਦਾ ਲਟਕਨ
ਜੋ _.ਰ ਦੇ ਵਾਲਾਂ ਆਦਿਕਾਂ ਦਾ ਬਣਾਕੇ ਹਾਥੀ ਦੀ ਗਰਦਨ ਦੇ ਦੁਵੱਲੀ ਲਫਕਾਉਂਦੇ ਹਨ) ਪਰ
ਪੌੜੇ ਦੇ ਕੈਨਾਂ ਡੋਂ ਲੋ ਕਾਠੀ ਡੱਕ ਦੁਵੱਲੀ ਲਟਕਦੇ ਲਟਕਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇਹੋ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਹਿੰਦੀ ਵਿਚ ਹਾਥੀ ਘੋੜੇ ਦੇ ਬੋਲ ਨੂੰ ਬੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਇਸ ਡੂਕ ਵਿਚ ਕਈ ਦਾਨੇ ਇਸ_ ਦਾ
ਅਰਥ 'ਗਾਨਾ ਤੇ “ਤਰਲਾ” ਬੀ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ । ੧ਸੋੜ ਕੇ । (ਆਪਣਾ) ਵਾਰ ਬਾੜਿਆ ਭਾਵ
ਕੀਤਾ । “ਢਾਉਤਾੜਿਆ । $(ਵਿਉਂਤ ਨਾਲ ਘੋੜੇ ਨੂੰ) ਟਪਇਆ ਦੈਢ ਪੀਹਕੇ /

ਸ੍ਰ ਗੁਰ ਪੂਤਾ੫ ਸੂਰਜ ! (੨੯੫੭) ਰਾਸਿ ੬ । ਐਸ 9੦,
ਨਹਿ ਮਹਾਂ ਤ੍ਰਾਸ ਕੋ ਪਾਇ । ਉਤ ਨਬਾਬ ਤੇ ਡਰਤਿ ਹੈਂ ਤਿਸ ਕੇ ਨਿਕਟਿ
ਨ ਜਾਇ ॥੪੦॥-ਬੁਰੀ ਭਈ-ਚਿਤ ਚਿਤਵਤੇ,ਟਰੇ ਅਪਰ ਹੀ ਥਾਨ।ਚਮੂੰ
ਪਲਾਈ ਸਕਲ ਹੀ ਹਤਿ ਸੁਤ ਅਬਦੁਲ ਖਾਨ॥ ੪੧॥ ਚੌਪਈ॥ ਨਬੀ
ਬਖਸ਼ ਕੌ ਪੂਰਬਿ ਮਾਰਜੋ । ਪੁਨਹੁ ਕਰੀਮ ਬਖਸ਼ ਹਨਿ ਡਰਯੋ । ਭਾਗੀ
ਤੁਰਕ ਬਹਨੀ ਸਾਰੀ । ਬਿਧੋਚੇਦ ਤਬਿ ਪਰਜੋ ਪਿਛਾਰੀ ॥ ੪੨॥ ਕਟਹਿੰ
ਖੜਗ ਸੋਂ ਹਹ ਕਰਿਹੀ' । ਕਿਤਿਕ ਦੌਰਤੇ ਗਿਰ ਗਿਰ ਪਰਿਹੀ।ਚਮਕੀ
ਘਨੀ ਕ੍ਰਿਪਾਨੈ' ਨੰਗੀ । ਥਹਿਰਤਿ ਹਾਂਬਨਿ ਸ਼੍ਰੋਣਤਿ ਰੰਗੀ" ॥ ੪੩॥
ਬਿਧੀਚੇਦ ਸੈਗ ਸਿੱਖ ਘਨੋਰੇਜਗਨਾ ਮੋਲਕ ਹਯ ਬਡ ਪ੍ਰੇਰੇ । ਜਮੇ ਹਾਥ
ਕਬਜਿਨਿ ਕੇ ਸੈਗ”। ਲਿਪਟਯੋ ਲਹੂ ਲਾਲ ਸਰਬੈਗ ॥ ੪੪ ॥ ਭਾਜੇ ਖਾਨ
ਤ੍ਰਾਸ ਬਹੁ ਧਾਰਾ । ਤਬਿ ਨਬਾਬ ਲਗਿ ਪਰੀ ਪੁਕਾਰ ।“ਕਯਾ ਦੇਖਤਿ ਹੋ
ਬਿਰੇ ਤਮਾਸ਼ਾਂ। ਪੁੱਤ ਦੁਸਰੋ ਭਯੋ ਬਿਨਸ਼ਾ ॥ ੪੫॥ ਆਗੇ ਵਧਿ ਏਕੋ
ਲਰਿ ਮਰਯੋ। ਸਕਲ ਭਜਾਏ ਕੋਇ ਨ ਔਰਜੋ। ਇਕ ਗੁਰ ਕੇ ਦਲ ਤੇ
ਭਫ ਆਯੋ । ਦੁਹਨਿ ਖੜਗ ਕੋ ਜੋਗ ਮਚਾਯੋ ॥ ੪੬॥ ਤਿਸ ਨੇ ਸੀਸ ਕਾਟ
ਕਰਿ ਗੇਰ/। ਲਸ਼ਕਰ ਪਿਖਿ ਭਾਜਜੋ ਤਬਿ ਤੇਰਾ”। ਸੁਨਤਿ ਨਬਾਬ ਸ਼ੋਕ
ਧਰਿ ਭਾਰੀ । ਬਹਜੋ ਥਿਲੋਚਨ ਤੇ ਬਹੁ ਬਾਰੀ ॥ ੪੭ ॥।੪੪ ਡ ੩੩ ਪੁੜ੫ ਮੁਯ
ਗ੍ਿੰਥੇ ਖਸ਼ਟਮ ਰਾਸੇ “ਕਰੀਮ ਬਖਸ਼ ਬੱਧ' ਪ੍ਰਸੋਗ ਬਰਨਨੰ ਨਾਮ ਏਕੋਨਚੱਤ੍ਰਾਰਿੰਸਤੀ ਅੰਸੂ ॥ ੩੯ ॥

੪੦, [ਅਬਦੁਲਖਾਂ ਦੀ ਚੜ੍ਹਾਈ] ।

ਦੋਹਰਾ ॥ ਪੁੱਤ੍ਰ ਮਰੇ ਤੇ ਸ਼ੋਕ ਭਾ ਰੁਦੜਿ ਨਬ/ਬ ਬਿਸਾਲ । ਤਿਸ ਛਿਨ ਕੋ
੫ਛੁਤਾਵਤੋ ਜਬਿ ਚਢਿ ਆਇ ਉਤਾਲ॥ ੧ ॥ ਰੌਪਈ॥ ਇਮ ਦੇਖੋ ਜਬਿ
ਅਬਦੁਲਖਾਨ । ਲੋਕ ਲਰਨਿ ਤੇ ਹਟੇ ਮਹਾਨ । ਆਪ ਆਪਿ ਕੋ ਬਿਰੇ
ਖਿਛੇਰੇ' । ਕੋ ਕੋ ਚਲਹਿ ਤੁਪਕ ਤਿਸ ਬੇਰੇ ॥ ੨॥ ਜੈਗ ਉੜਾਰ”ਂ ਸਮਾਨ
ਬਿਲੋਕ!” । ਪਿਖਿ ਨਬਾਬ ਕੋ ਸਭਿ ਕੋ ਸ਼ੋਕਾਂ' । ਦੋਨਹੁਂ ਖਤ੍ਰੀ ਢਿਗ ਚਲਿ
ਆਏ । ਜਿਨਹੁੰ ਲਰਨਿ ਕੋ ਸਰਬ ਚਢਾਏ॥੩॥ ਕਰਹਿ ਤ੍ਰਾਸ ਬਿਰ ਦੂਰਿ
ਰਹੇ ਹੈਂ । ਮਰੇ ਬਹੁਤ ਲਘੁ ਜਿਯਤਿ ਲਹੇ ਹੈਂ। ਕਿਤਿਕ ਬਾਰਿ ਲੋ ਰੁਦਤਿ
ਬਿਰਯੋ ਹੈ। ਬਹੁਰ ਨਬਾਬ ਬਿਚਾਰ ਕਰਜੋ ਹੈ ॥ ੪ ॥-ਸਭਿ ਲਸ਼ਕਰ
ਕੋ ਅਹੋ' ਅਧਾਰ । ਬਿਦਤਹਿ ਬਾਤ “ਗੁਰੂ ਤੇ ਹਾਂਰਾ?। ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂ ਸੁਨਿ
“ਲਹਿਰਾਉਂਦੀਆੰ ਹਨ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਲਹੂ ਰੰਗੀਆਂ । "ਤਲਵਾਰ ਦੀਆਂ ਮੁੱਠਾਂ ਨਾਲ । ਪਿੱਛੇ
ਹੈ ਹੋ) ਖਲੋ ਗਏ । “ਜੌਗ ਊਜਾੜ ਤੁਲ ਡਿੱਠ। (ਅ) ਜੈਗ ਵਿਚ ਉਜਾੜੇ `ਦਾ ਸਾਮਾਨ ਡਿੱਠਾ 1
“ਨਵਾਬ ਵਲ ਵੇਖਕੋ ਸਡ ਨੂੰ ਸ਼ੋਕ (ਉਪਜਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਦੋਵੇਂ ਪੁੱਤੂ ਉਸ ਦੇ ਸਾਂਰੇ ਗਏ ਹਨ॥
9ਸੇ' ਆਸਗ ਹਾਂ। ਵਪਾ=ਉਜਾਰ |

__ ਸਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੯੫੮ ) ਰਸ ੬। ਅਸੂ ੪੦.
ਦੇਹਿ ਨਿਕਾਰਾਂ । ਕਹਾਂ ਰਹੈ ਮੈਂ ਖਾਇ ਅਹਾਰਾਂ ॥ ੫॥ ਪੁੱਤਰ ਗਏ ਮਰ
ਬੀਰ ਬਿਸਾਲੇ । ਧਿਕ ਜੀਵਨ ਮੇਰੋ ਇਸ ਕਾਲੇ। ਹਰਿਗੁਵਿੰਦ ਕੋ ਗਹੌ' ਕਿ
ਮਾਰੋ । ਤੋਂ ਜੀਵਨਿ ਕੋ ਨੀਕ ਨਿਹਾਰੋਂ ॥ ੬ ॥ ਨਤੁ ਜਹਿਂ ਪੁੱਤਰ ਗਏ ਮਰਿ
ਆਗੇ । ਜਾਉ' ਆਪ ਮੇ' ਤਿਨ ਸੋਗ ਲਾਗੇ । ਲਰਿਬੇ ਹਟੋ' ਨਹੀਂ ਮੁੜ
ਨੀਕੀ"। ਬ'ਤ ਸ਼ਾਹ ਦਿਸ਼ਿ ਤੇ ਹੁਇ ਫੀਕੀ॥੭॥ਜਗ ਮਹਿ ਨਿੰਦਾ ਬਿਥਰੈ
ਮੇਰੀ । ਅਸ ਜਿਯ ਤੇ'ਆਛੀ ਮ੍ਰਿਤ ਹੇਰੀ-। ਇਿਮ ਚਿਤਵਤਿ ਪੱਛਜੋ ਦ੍ਗ
ਬਾਰੀ । ਅਵਿਲੋਕਤਿ ਭਾ ਜੈਗ ਉੜਾਰੀ£॥ ੮ ॥-ਘਟਿਕ ਏਕ ਰਹੋ
ਦਿਨ ਆਈ । ਬਿਨਾ ਲਰੇ ਜੇ ਨਿਸ ਪਰ ਜਾਈ। ਬਹੁਰ ਕਹਾਂ ਜਾਨੈ' ਕ੍ਯਾਂ
ਹੋਇ। ਲਰਿਬੇ ਸਮਾਂ ਨ ਪ੍ਰਾਪਤਿ ਕੋਇ ॥ ੯॥ ਸੈਨਾਪਤਿ ਜੁਤਿ ਸੁਤ ਮਰਿ
ਗਏ । ਮਮ ਆਗੇ ਪ੍ਰਾਨਨਿ ਕੋ ਦਏ।ਜਿਨ ਕੇ ਬਿਨਾ ਲਰਨਿ ਤੇ ਸੈਨਾਂ।ਹਟਿ
ਕਰਿ ਬਿਰੀ ਅੱਗ੍ਰ ਕੌ ਹੈ ਨਾ ॥ ੧੦ ॥ ਇਕ ਮੈਂ ਰਹਜੋ ਮਰੋਂ' ਕੈ ਮਾਰੋਂ ।ਦੋ
ਬਿਨ ਜੀਵਨ ਨਹੀਂ ਬਿਚਾਰੋਂ-। ਦੋਨਹੁੰ ਖਤ੍ਰੀ ਜੀਵਤਿ ਜਾਨੇ । ਰਿਸ ਕੋ
ਨਿਕਟਿ ਹਕਾਰਨਿ ਠਾਨੋ:-॥੧੧॥£ਸਦਾ ਹੈਵ ਸਦ“ ਤੁਮਰੇ ਤਾਈਂ ।ਨਹੀਂ'
ਭਏ ਗੁਰੁ ਸਨਮੁਖ ਜਾਈ । ਹਤੇ ਪੰਚ ਸੂਰੇ ਸਰਦਾਰ । ਦੋਇ ਪੁੱਤ ਰਣ
ਲੀਨੋ ਮਾਰਿ॥ ੧੨॥ ਤੁਮ ਗੀਦੀ ਇਤ ਉਤ ਹੁਇ ਜਾਤੇ । ਨਹੀਂ ਸ਼ਸਤ੍ਰ
ਮਾਰਤਿ ਅਰੁ ਖਾਤੇ।ਬੀਚ ਕਚਹਿਰੀ ਬਾਤ ਬਨਾਵਹੁ।ਰਾਰ ਛੇਰ ਕਰਿ ਬੀਰ
ਹਨਾਵਹੁ ॥੧੩॥ ਅਬਿ ਮੁਝ ਸੈਂਗ ਅਗਾਰੀ ਚਾਲਹੁ । ਜਜੋਂ ਬੋਲਤਿ ਤਜੋਂ
ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਸੈਭਾਲਹੁ” । ਭਏ ਕੂਰ ਨਹਿੰ ਬੋਲੇ ਬੈਨ । ਨਹੀਂ ਨਬਾਂਬ ਦਿਸ਼ਾ
ਕਰਿ ਨੈਨ ॥੧੪॥ ਅਬਦੁਲ ਖਾਂ ਤਬਿ ਹੁਕਮ ਬਖਾਨਾ।ਬਜੇ ਦਮਾਮੇ ਨਾਦ
ਮਹਾਨਾ । ਆਂਗੇ ਭਏ ਪਤਾਕਾ ਵਾਰੇ।ਉਮੜੇ ਬੀਰ ਕ੍ਰੋਧ ਕਰਿ ਭਾਰੇ ॥੧੫॥
ਚਲਯੋ ਨਥਾਬ ਆਪ ਧਰਿ ਕੋੋਧਾਂ । ਲੀਨੇ ਸਕਲ ਸਕੇਲ ਸੁ ਜੋਧਾਂ । ਜਹਿੰ
ਰਣ ਖੇਤ ਗੁਰੂ ਭਣ ਠਾਂਢੇ । ਰੋਧੈ ਪਾਇ ਸ਼ਸਤ੍‌ ਗਹਿ ਗਾਵੇ ॥ ੧੬ ॥ ਮਰੇ
ਤੁਰਕ ਲਾਗੇ ਅੰਬਾਰ।ਹਯ ਪਰ ਹਯਮਰਿ ਗਿਰੇ ਉਦਾਰਾ।ਸ਼੍ਹਾਨ” ਸ੍ਰਿੰਗਾਲ”
ਮਾਸ ਕੌ ਖਾਤੇ । ਕੂੜ ਪ੍ਰੇਤ ਡਾਕਨਿ ਡਕਰਾਤੇ॥ ₹੭॥ ਭਯੋ ਰੁਦ੍‌ ਫਿਰਿਬੇ
ਕੋ ਸਮੋ । ਗਣ ਅਨੇਕ ਸੈਗ ਕੇ'” ਕਰਿ ਨਮੋ। ਰਣ ਬਚਿੱਤ੍ ਕੌ ਹਰਖਜੋ
“ਲੜਨ ਤੋਂ ਹੱਵ ਰਹਿਣਾ ਮੇਰੇ ਲਈ ਦੰਗਾ ਨਹੀਂ , “ਐਹੇ ਜੰਹੇ ਜੀਉਣ ਨਾਲੋ' । $ਜੈਗ ਦਾ
ਉਜਾੜਾ ਤਿੱਠੋ ਸੁ। “ਮੁਖੀਆਂ । “ਸੋ ਵਾਰ ਅਫਸੇਸ ਭਾਵ ਲਾਨਤ ! “ਬੌਡਿਆਂ ਵਾਲੇ । “ਕੁੱਤੇ ।
ਗਿੱਦੜ । €ਸ਼ਾਮਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ) ਰੁੱਦੂ ਸ਼ਾਮਾਂ ਨੂੰ ਨਿਕਲਦਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ । ੯%( ਰੁਦ੍ਰ ਦੇ ) ਨਾਲ
ਅਨੋਕਾਂ ਗਣ ਹੋ ਲਏ ।

ਸ੍ਰ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੯੫੯) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੪੦,
ਹੇਗੰਤਿ। ਗ੍ਰਿੱਝ,ਪਿਸ਼ਾਚ,ਕਾਕ ਗਨ ਟੇਰਤਿ॥੧੮॥ ਬਹੁ ਰਣ ਕੀਨ ਲਬੇਰ
ਪਥੇਰਾ । ਬਿਧੀ ਚੋਦ ਸਿਖ ਬੀਰ ਬਡੇਰਾਂ । ਪਿਖਿ ਤੁਰਕਨਿ ਕੋ ਗੁਰ ਢਿਗ
ਗਯੋ। ਸਗਰੋ ਕੇਤ ਸੁਨਾਵਤਿ ਭਯੋ ॥ ੧੯ ॥ “ਮਹਾਂਰਾਂਜ ! ਹੇਰਹੁ ਰਿ੫
ਆਏ।ਰਹੇ ਇਿਤਿਕ,ਕੇ ਮਿ ਤੁ ਸਮੁਦਾਏ।ਅਬਿ ਕੇ ਮਚਹਿ ਜੈਗ ਬਡ ਭਾਰੀ।
ਜਿਯਤਿ ਬਾਹਨੀ ਉਮਡੀ ਸਾਰੀ ॥ ੨੦॥ ਇਨ ਕੇ ਅੰਤ ਭਏ ਰਣ
ਅੰਤ।ਹੋਵਹਿਗੋ ਅਬਿ,ਗੁਰੁ ਭਗਵੇਤ!੧ ਸ਼ੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਸੁਨਤਿ ਉਚਾਰੇ ।
€ਹੁਤੇ ਪੰਚ ਸਰਦਾਰ ਸੁ ਮਾਰੇ ॥ ੨੧॥ ਦੈ ਨਬਾਬ ਕੇ ਸੁਤਿ ਹਭਿ ਹੋਏ ।
ਮੁਖਿ ਭਟ ਰਹਜੋ ਨਹੀ' ਅਬਿ ਕੋਏ । ਆਪੇ ਆਯਹੁ ਅਬਦੁਲ ਖਾਨ। ਰਣ
ਕੀ ਚਾਂਹਤਿ ਬਿਜੈ ਮਹਾਨ ॥ ੨੨॥ ਅਪਰ ਤੁਰਕ ਸਭਿ ਸਿੱਖਨਿ ਮਾਰੇ ।
ਰਹੇ ਸ਼ੇਸ਼ ਸੋ ਆਏ ਸਾਰੇ । ਅਬਹਿ ਸੋਗ ਇਸ ਜੈਗ ਹਮਾਰਾ । ਦੇਖਹੁ
ਸਗਰੇ ਬਲ ਜਿਮ ਭਾਰਾ॥੨੩॥ਕਰੌਂ ਨਿਦਾਨ" ਤੁਰਕ ਗਨ ਕੇਰਾਂ । ਨਹੀਂ
ਪ੍ਰਤਾਪ ਲਖਤਿ ਇਹ ਮੇਰਾ । ਪ੍ਰਾਨ ਦੇਨਿ ਕੋ ਚਾਹਤਿ ਮਾਨੀ । ਸਨੋ ਸਨੌ
ਸੰਭ ਹੋਵੈ' ਹਾਨੀ ॥ ੨੪॥ ਕਰਹਿ ਰਾਜ ਸਿਖ ਸੇਵਕ ਮੇਰੇ। ਦਿਏ ਸਕਾਮ
ਪ੍ਰਾਨ ਇਸ ਬੇਰੇ । ਨਿਸ਼ਕਾਮੀ ਕੈਵਲ ਕੋ ਪਾਵੈਂ । ਸਹਿਕਾਮੀ ਸਿਖ ਰਾਜ
ਕਮਾਵੈਂ ॥ ੨੫ ॥ ਹਿੰਦ ਧਰਮ ਕੌ ਰਾਖਹਿੰ ਜਗ ਮੈਂ' । ਚਲਹਿ ਚਲਾਵਹਿੰ
ਸਿੱਖੀ ਮਗ ਮੈਂ।ਪੁਨ ਮਿਿਤੁ ਹੋਹਿ ਮੋਹਿ ਮਿਲਿ ਆਏ।ਸ਼ੁਭ ਗਤਿ ਕੌ ਪ੍ਰਾਪਡਿ
ਹੁਇ ਜਾਏ? ॥੨੬॥ ਇਮ ਕਹਿ ਗੁਰੁ ਕੋ ਬਜਜੋ ਨਗਾਰਾਂ । ਸਾਵਧਾਨ ਭੇ
ਸਿੱਖ ਜੁੜਾਰਾਂ । ਦੋਇ ਪਹਿਰ ਲਗਿ ਮਾਜ਼ਜੋ ਜੈਗ । ਭਏ ਸ਼੍ਰਮਤਿ ਲਰਤੇ
ਰਿਪੁ ਸੈਗ' ॥੨੭॥ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਚਲੇ ਅਗਾਰੀ।ਚਹਤਿ ਕਰਜੋ ਪੁਰਸ਼=
ਰਬ ਭਾਰੀ'। ਹਨਯੋ ਚਹੈ' ਤਬਿ ਅਬਦੁਲਖਾਨ। ਦੁਹ ਦਿਸ਼ਿ.ਕੇ ਛੁਫਿ ਰਹੇ
ਨਿਸ਼ਾਨ ॥੨੮॥ ਬਾਜਨ ਲਗੇ ਜੁਝਾਉ ਬਾਜੇ।ਕਯੋ ਨੇਰ ਪੁਨ ਜੋਧਾਂ ਗਾਂਜੇ।
ਛੂਟਨਿ ਲਗੀ ਤੁਵੈਗੇਂ ਫੇਗਿਫੇਰਤਿ ਫੇਰ ਫੇਰ ਹਯ ਛੇਰਿ'॥੨੯॥ ਨਿਕਸਿ
ਗੀਲ ਤੋਂ ਤੁਪਕ ਪ੍ਰਹਾਹੈ' । ਦੂਸਰ ਆਇ ਬਿਲੋਕਿ ਬੰਗਾਰੈ' । ਸਿੱਖ ਜਾਇ
ਤਰਕਨ ਕੋ ਗੇਰਹਿੰ । ਤੁਰਕ ਆਇ ਹਤਿ _ਆਗੋ ਘੇਰਹਿੰ ॥ ੩੦ ॥ ਸ਼੍ਰੀ
ਸਤਿਗੁਰੁ ਕਰ ਚਾਂ੫ ਕਰਾਲਾਂ । ਦੁਟਕੀ ਵੇਰਹਿੰ ਬਾਨ ਬਿਸਾਲਾਂ । ਕੀਨਸਿ
੧ਖਤਮਾਂ । “ਵੇਰੀ ਨਾਲ ਲੜਦੇ (ਸਿੱਖ) ਬੱਕ ਗਏ । ₹ਮਹਾਨ ਜ਼ੋਰ; ਸਾਕਾ । £ਘੋੜਿਆਂ ਨੂੰ
ਛੇੜਕੇ ਵੇਰ ਵੇਰ ਕੇ ਵੇਰਦੇ ਹਨ । %ਪਾ:-ਦਿਨ ਕੇ ਔਰ । ਰਾ

1ਪਾ:-ਸੁਤ ਨਬਾਬ ਜੁਤ ਸੁਭਟ ਸੈਘਾਰੇ ।

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ! ( ੨੯੬੦) ਰਾਸਿ ੬। ਗੰਸੂ ੪੦.

ਤੇਜ਼ ਤਰੋਗਮ ਭਾਰਾ । ਇਤ ਉਤ ਸਨਮੁਖ ਬਲੀ ਉਦਾਰ॥੩੧॥ ਦੇਖਤਿ
ਹੈਂ ਸ਼ੱਤਨਿ ਦਲ ਬ੍ਰਿੰਦੋ । ਜਹਾਂ ਨਬਾਬ ਸਸ਼ੋਕ ਬਿਲੈਦੈ । ਪ੍ਰੇਰੇ ਕਾਲ
ਅਗਾਰੀ ` ਖਰੇ।ਸਤਿਗੁਰ ਤੀਰ ਪ੍ਹਾਰਨਿ ਕਰੇ ॥ ੩੨॥ ਤੀਛਨ ਭੀਛਨ
'ਈਛਨਿ' ਹੇਰੇ। ਚਲੇ ਸਰਪ ਸਮ ਸ਼ਕ ਬਡੇਰੇ। ਸ਼ੱਤ੍ਰਨਿ ਕੇ ਸਰੀਰ ਇਮ
ਬਰੈਂ' । ਬਜ਼ਮੀ ਮਹਿ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਜਿਮ ਕਰੈਂ=॥ ੩੩॥ ਇਕੋਂ ਤਨ ਢੋਰਿ ਪਾਰ
ਹਇ ਜਾਇੰ। ਪੁਨ ਦੂਸਰ ਕੇ ਪਾਰ ਸਿਧਾਇ।ਜੋਧਾ ਕੈ ਤੁਹੈਗ ਹੁਇ ਕੋਇ।
ਬੇਧਤਿ ਜਾਤਿ ਸਰਬ ਸਰ ਸੋਇ ॥੩੪॥ ਧਰ ਪਰ ਪਰਹਿੰ ਦੜਾ ਦੜ ਜੋ)
ਦੇਖਤਿ ਮਹਾਂ ਤੁਰਕ ਗਲ ਫ੍ਰੋਧੇ । “ਬੇਧਹਿੰ ਦੂਰ ਖਰੇ ਹੀ ਤੀਰ । ਮਾਰਿ
ਮਾਰਿ ਕੋ ਮਰਹੁ ਨ ਬੀਰ” ॥ ੩੫॥ ਇਮ ਕਹਿ ਵਧੇ ਤੁਰਕ ਗਨ
ਆਗੇ । ਧਰ ਜ੍ਰਾਲਾਬਮਕੀ੯ ਰਿਸ ਜਾਗੇ । ਕੜਾਕੜੀ ਇਕ ਬਾਰ ਚਲਾਈ।
ਗੁਰੁ ਦਲ ਪਰ ਗੁਲਕਾਂ ਬਰਖਾਈ ॥ ੩੬ ॥ ਜਬਹਿ ਲਗੀ ਸਿੱਖਨਿ ਤਨ
ਗੋਰੀ । ਰਿਸ ਜਾਂਗੀ ਗਮਨੇ ਰਿਪ ਓਰੀ । ਛੋਰਿ ਤੁਵੈਗਨਿ ਘਾਲੜੋ ਜ਼ੋਰ” ।
ਪੁਨ ਬਾਰੂਦ ਪਾਇ ਕਰਿ ਔਰ ॥੩੭ ॥ ਗਜ ਸੋਂ ਠੋਕਤਿ ਪਾਇ ਦਗੋਰੀ ।
ਕਰਤਿ ਸ਼ੀਘਤਾ ਰਿਪੁ ਦਿਸ਼ਿ ਛੋਰੀ । ਦਹਿਦਿਸ਼ਿ ਮਾਚਯੋ ਰਣ ਘਮੇਸਾਨ॥
ਭਯੋ ਤੁਮਲ/ ਬਡ ਰੌਰ ਉਠਾਨਾ ॥੩੮॥ ਚਾਂਪ ਕਠੋਰਨਿ ਤੇ ਸਰ ਚਾਲੇ ।
ਬੇਧਤਿ ਜੋਧਨਿ ਦੇਹਿ ਕਰਾਲੇ । ਹਯਨਿ ਕੁਦਾਵਤਿ ਤੋਮਰ ਮਾਰਤਿ ।
ਬੇਧਡਿ ਸ਼ੱਤ ਕੂਮ ਪਰ ਡਾਰੜਿ ॥੩੯॥ਤੀਛਨ ਬਰਛੀ ਛਿੱਪ੍ ਛੁਧੰਤੀ। ਤਨ
ਫੋਰਨਿਕਰਿੰ ਪਾਰ ਪਰੈਤੀ । ਬਿਧੇ ਸੂਰ ਤਤਛਿਨ ਧਰ ਡਾਰੈ। ਸੀਖ਼ ਵਿੰਨ੍ਹ
ਜਨੁ ਵੜੇ ਉਭਾਰੇ॥੪੦॥ਪੁਨ ਗਹਿ ਗਹਿ ਨੰਗੀ ਸ਼ਮਸ਼ੇਗਸੂਰਾ ਡਿਰੇ ਓਜ
ਸਮਸ਼ੇਗਬਹੈਂ“ਪਰਸਪਰ ਕਾਟਤਿ ਅੰਗ। ਸ਼੍ੋਣਤਿ ਗਿਰਤਿ ਲਾਲ ਛਿਤਰੈਗ
॥੪੧॥ਕਿਨਹੁੰ ਨਿਕਾਰੀ ਜਮਧਰ ਧਾਰੀ।ਨਿਕਟਿ ਵਕੇ ਸ਼ੱਤ੍ਨਿ ਭਨ ਮਾਰੀ।

ਬਹੁ ਫਿਰਹਿ ਤੁਰੈਗ॥ ਛੂਛ ਜ਼ੀਨ,ਕੋ ਘਾਇਲੋਂ ਅੰਗ ॥ ੪੨॥
ਦੁਇ ਦਲ ਮਿਲਿ ਗੇ ਮਾਰ ਸੁ ਮਾਚੀਕਰਦਮ ਸ਼੍ਰੋਣ ਮਾਸ ਛਿਤ ਰਾਚੀ।ਗਿਰੇ
ਛਿਨਕ ਮਹਿ ਸੁਭਟ ਹਜ਼ਾਰੋਂ । ਹਥਿਯਾਰਨਿ ਕੇ ਭਏ ਪ੍ਹਾਰੋਂ'॥ ੪੩॥

ਇਤਿ ਈ ਕੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਿੰ੩ ਖਸ਼ਣਮ ਰਾਸੇ “ਅਬਦੁਲਖਾਨ ਰਣ ਆਗਮਨ' ਪ੍ਰਸੋਗ ਵਰਨਨੇ ਨਾਮ ਦਤਵਾਰਿਸਤੀ ਅਉ ॥ ੪੦।,

`ਨੇਤਹਂ ਨਾਲ । “ਕਰਦੇ ਹਨ ( ਸੱਪ )। ਉਦੂਕਾਂ । “ਬੈਦੂਕਾਂ ਚਲਾਓਣ ਤੇ ਜੋਰ ਪਾਇਆ ।
੫੫ਮਸਨ। 4ਜੀਖ ਨਲ ਵੋ ਮੈਂ ਵੜੇ ਤਾ ਧਨ। "ਵਾਹ (ਤਲਵਾਰ ਦਵਾਰ;ਮਾਰ।

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪੂੰਤਾਪ ਸੂਰਜ | ( ੨੯੬੧) ਰਾਸਿ ੬ । ਸੰਸੂ ੪੧,
੪੧. [ਅਬਦੁਲ ਖਾਂ ਵੱਲੋਂ ਹੱਲਾ]।
ਦੌਹਰਾ॥ ਬਜੇ ਜੁਝਾਊ" ਬਹੁਤ ਹੀ ਜੁਟੇ ਸੁਭਟ ਸੁ ਕਫੱਕ” । ਕਟਿ ਕਟ
ਝਟ ਪਟ ਬਿਕਟ ਜੇ ਸਟਪਣ ਕ੍ਰੋ ਨ ਅਟੱਕ”॥ ੧ ॥ ਰਸਾਵਲ ਫੰਦ॥ ਚਲੋ
ਭੀਰ ਗੋਰੀ । ਮਨੋ ਖੇਲਿ ਹੋਰੀ । ਸਟਾ ਸੱਟ ਸੇਲੋਂ” । ਮਨੋ ਮੂਠ ਮੇਲੇ“ ॥੨॥
ਸਮੂਹੈ' ਤੁਵੈਗਾਂ । ਕਰੇ ਘਾਉ ਅੰਗਾਂ । ਲਗੀ ਪੀਚਕਾਰੀ£ । ਖਿਰਯੋ ਰੋਗ
ਭਾਰੀ॥ ੩ ॥ ਪਤੌਗੀ ਸੁ ਰੈਗ” । ਚਲਜੋ ਸ਼ਰਣ ਅੰਗਾਂ । ਸੁ ਢਾਲੇ ਉਛਾਲੇ ।
ਡਵੈ' ਜਜੋਂ ਬਿਸਾਲੇ ॥੪॥ ਸੁ “ਮਾਹ” ਅਲਾਵੈਂ । ਮਨੋ ਗੀਤ ਗਾਵੈਂ । ਪਰੈ
ਧਾਇ ਧਾਈ । ਕ੍ਰਿਪਾਨੈ' ਚਲਾਈ॥੫॥ ਕਟੈਂ ਅੰਗ ਗੇਰੇਂ।ਸੁ ਲੋਬੈ' ਘਨੇਰੈਂ।
ਨਬਾਬੈ ਦਿਖਾਵੈਂ । ਬਡੇ ਓਜ ਲਾਵੇ ॥ ੬ ॥ ਨਹੀਂ ਪਾਇ ਪਾਛੇ । ਭਿਰੇ ਸੁਰ
ਆਲੇ । ਇਿਤੈ ਸਿੱਖ ਦੌਰੇ । ਮਚਜੋ ਭੀਮਏ ਰੌਰੇ ॥ ੭॥ ਪਰੈਂ ਹੂਹ ਦੈ ਕੈ”।
ਕਿਪਾਨੈ' ਚਲੋ ਕੈ । ਕਿਤੇ ਢਾਲ ਓੜੈ' । ਕਿਤੇ ਹਾਥ ਛੋਡੈ' ॥ ੮॥ ਸੁ ਬੈਕੇ
ਸਿਪਾਹੀ । ਮਰੇ ਜੋਗ ਮਾਂਹੀ । ਬਿਧੀ ਚੋਦ ਰੋਸਾਂ। ਬਡੀ ਜੋਗ ਹੋਸ£ ॥ ੯॥
ਸੁ ਆਪੰ ਬਚਾਵੈ। ਘਨੇ ਸ਼ੱਤ ਘਾਵੈ। ਤਜੈ ਤੀਰ ਤੀਖੇ । ਜੁ ਸਰਪੰ ਸਰੀਖ॥
੧੦॥ ਭਟੈ ਪ੍ਰਾਨ ਹਾਨੋ । ਗਿੰਰੇ ਜੈਗ ਬਾਨੇ। ਮੁਖੈਂ ਭਾਰ ਕੋਈ । ਸੁ ਐੱਧੇ
ਪਰੇਈ"॥ ₹੧॥ ਜਹਾਂ ਘਾਵ ਹੋਹੂ । ਭਕਾਭੱਕ ਲੋਹੂ । ਕਹੂੰ ਕੈਪ ਧਾਰੇ।
ਭਯੋ ਤ੍ਰਾਸ ਭਾਰੇ ॥ ੧੨॥ ਕਹੂੰ ਕੌਪ ਠਾਨੇ । ਗਹਜੋ ਖੱਗ ਪਾਨੌ । ੜਟਾੜੱਟ
ਬਾਹੈ'। ਕਰੈ' ਓਜ ਬਾਹੈਂ ॥ ੧੩॥ ਤਛਾ ਮੁੱਛ ਹੋਏ । ਬਡੀ ਨੀਂਦ ਸੋਏ।
ਕਰੀ ਜੈਘ ਕਾਹੂੰ । ਖਰੇ ਜੈਗ ਮਾਹੂੰ ॥ ੧੪॥ ਕਟੇ ਕਾਹੁ ਪਾਸੇ। ਸੁ ਆਤੈ'
ਨਿਕਾਸੇ। ਰਿਦਾਂ ਕਾਹੁੰ ਛੇਦਾ । ਪਰੇ ਪਾਇ ਖੇਦਾ॥ ੧੫॥_ਕਿਸੂ ਹਾਥ
ਕਾਫਾ । ਦਯੋ ਤਾਸ ਡਾਟਾ । ਦੁਧਾਰੇ ਜੁ ਖੰਭੇ । ਸੁ ਤੀਖੇ ਪ੍ਰਚੇਡੇ ॥ ੧੬ ॥
ਬਡੇ ਬਾਵਵਾਰੇ । ਪੁਲਾਦੀ ਕਰਾਰੇ । ਲਗੈਂ ਗਰੀਵ ਜਾਹੂੰ । ਗਿਰੈ ਸੀਸ ਤਾਹੂੰ
॥ ੧੭॥ ਭਏ ਰੁੰਡ ਮੁੰਭੰ । ਪਰੇ ਖੰਡ ਖੰਡੇ । ਕਟੇ ਕਾਹੁੰ ਤੁੰਡੇ । ਲਿਟੇ ਸੂਰ
ਝੂੰਡੋ॥ ੧੮॥ ਪ੍ਰਰੈਡੈ ਘਮੰਤੇ''' । ਕਟੇ ਬਾਹੁ ਦੌਡੇ । ਸਰੋਹੀ, ਹਲੱਥੀ । ਸੁ
“ਮਾਰੂ ਵਿਕ] “ਗੋਲ ਦੇ। ਜੇਹੜੇ (ਬਿਕਟ=) ਬਹਾਦੁਰ (ਸਮੈ ਸਨ ਉਹ.ਬੀ ਸਟਪਟਾ
ਗਏਜਦੋਂ)ਬੱਟ ਪੱਟ ਕਟਾ ਵੱਢ[ਹੋਣ ਲੱਗ ਪਈ ਤੋ) ਕੋਈ ਬੀ ਨਾਂ ਅਟਕਿਆ। "ਛੇਤੀ (ਛੇਤੀ)
ਸੁੱਟਦੇ (=ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ) ਸੇਲੇ । “ਮਾਨੋਂ (ਗੁਲਾਲ ਦੀਆੰ) ਮੁੱਠਾਂ ਪਾਂਵੰਦੇ ਹਨ। “ਪਿਚਕਾਰੀ /
7ਫ੍ਕਮ ਲਕੜੀ ਜੇ-ਬੜਾ ਸੁਹਣਾਂ ਲਗਲ ਰੈਗ ਦਿੰਦੀ ਹੈ [ਸ9 ਪਤ੍ਰੋਗ] । "ਯੁੱਧ ਨਾਦ ਕਰਕੇ ।
<(ਜਿਸਨੰ) ਜੋਗ (ਵਿਦਜ ਦੀ) ਬੜੀ ਖਬਰ ਹੈ। (ਅ) ਜਿਸ ਨੂੰ ਜੈਗ ਦੀ ਬੜੀ ਹਵਸ (=ਚਾਹ)
ਰੋ। “ਮੂਯੇ ਹੋਕੇ ਡਿਗੇ "ਭਾਰੀ ਹੈਕਾਰੀ (ਸੂਰਮਿਆਂ) ਦੇ.) _'ਪ=-ਭੀਰ=ਭੀੜ ਕਰਕੇ।

ਸ਼ੀ ਗੂਰੈ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੯੬੨) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੱਕ ੪੧

ਤੋਗੇ ਜੁਨੱਬੀ ॥ ੧੯ ॥ ਕੜਾਕਾੜ ਬਾੜੈਂ । ਬਨੇ ਭੀਮਾ ਤਾੜੈਂ। ਬਡੇ ਸਿੱਖ
ਕੋਂਧੇ। ਮਹਾਂ ਜੈਗ ਜੋਧੇ ॥ ੨੦ ॥ ਮਲੋਛਾਨ ਹੱਲਾ । ਦਿਢੈ ਹੋਇ ਬੱਲਾਂ ।
ਘਨੀ ਮਾਰਿ ਮਾਰੀ । ਲਹ ਧੂਲਿ ਰਾਰੀ ॥ ੨੧ ॥ ਦੋਹਰਾ ॥। ਇਕ ਇਕ ਸਿੱਖ
ਗੁਰੁ ਸੁਭਟ ਜੇ ਦਸ ਦਸ ਤੁਰਕ ਸੈਘਾਰਿ । ਕੌ ਸ਼ਹੀਦ _ਕੌ ਜਿਯਤਿ ਭਾਂ
ਸਡਿਗੁਰ ਕੋ ਬਲ ਧਾਰਿ ॥੨੨॥ ਰਸਾਫ਼ਲ ਛੰਦ ॥ ਗੁਰੂ ਕੌਪ ਹੋਏ । ਪਿਖੇ
ਸ਼ੱਤ ਵੋਏ। ਮਲੋਛੈ ਸਮੂਹਾ । ਪਰੇ ਦੀਨਿ ਹੁਹਾ॥੨੩॥ ਕਰੇ ਲਾਲ ਨੈਨ॥
ਲਿੱਯੋ ਬਾਨ ਪੈਨਾ" । ਨਿਖੰਗੇਂ ਨਿਕਾਸਾ । ਮੁਖੀ ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਾ ॥ ੨੪ ॥ ਹੁਤੋ
ਮੋਟਿ ਕਾਨਾ । ਸੁ ਪੰਖੈ ਮਹਾਨਾ'। ਗੁਨੰ ਚਾਂਪ ਜੋਰਐਕਣੋਰੈ' ਜੁ ਚੌਰਾਂ॥੨੫॥
ਕਰਯੋ ਤਾਨ ਤਾਨਾ' । ਲਗਜੋ ਪਾਨ ਕਾਨਾ੯ । ਤਕਜੋ ਗੋਲ” ਮਾਰ।ਚਲਯੋ
ਬੇਗ ਪਾਰਾ" ॥ ੨੬ ॥ ਲਗਜੋ ਸਕ ਕੈਸੇ । ਬਰਯੋ ਨਾਗ ਜੈਸੇ । ਗਯੋ ਵੋਰਿ
ਛਾਤੀ । ਧਰਾ ਪੈ ਪਪਾਤੀ॥੨੭॥ਦਤੀ ਜਾਇ ਕਭੋਦਾ"” । ਭਿਸੈ ਅੰਗ ਛੇਦਾ”।
ਪਰਜੋ ਭੂਮਿ ਜਾਈ । ੜ੍ਰਿਤੀ ਫੇਰਿ ਘਾਈ ॥ ੨੮ ॥ ਭਟੈ ਚੌਬ ਲਾਗੇ। ਤਬੈ
ਪ੍ਰਾਨ ਭਜਾਂਗੇ । ਪੁਨੰ ਪੰਚ ਬੀਧਾ । ਗਡਜੋ ਜਾਇ ਸੀਧਾ॥੨੯॥ਧਰਜੋ ਤੀਰ
ਦੂਵਾ । ਮਹਾਂ ਕੋਪ ਹੂਵਾ । ਤਜਜੋ ਬੇਗ ਸੈਗਾ। ਘਨੇ ਸ਼ੱਤ ਭੰਗਾ ॥ ੩੦ ॥

ਰੀਤਿ ਵੇਰੇ । ਪ੍ਰਹਾਰੈਂ ਘਨੇਰੇ । ਗਿਰੇ ਖ਼ਾਨ ਮਾਨੀ `। ਦਿਏ ਪਾਨ
ਹਾਨੀ ॥੩੧॥ ਲਰੀ' ਬਾਨ ਜਾਏ। ਘਨੇ ਸ਼ੱਤ ਘਾਏ । ਭਰੇ ਜੋ ਨਿਖੰਗੇਂ ।
ਚਲਾਏ ਖਤੰਗੈਂ ॥੩੨॥ ਇਕ ਦੋਇ ਤੀਠੋ` । ਕਰੈਂ ਪ੍ਰਾਨ ਹੀਨੋ।ਬਡੇ ਬੇ ਬੇਗ
ਵਾਰੇ । ਲਗੀ ਦੋਰਿ ਪਾਰੇ ॥ ੩੩ ॥ ਧਵਾਵੈਂ ਤੁਰੰਗਾ। ਪ੍ਰਹਾਰੈ' ਖਤੈਗਾਂ ।
ਚਲਾਵੈਂ ਤੁਵੈਗਾ । ਭਟ ਅੰਗ ਕੰਗ! ॥ ੩੪॥ ਬੜੇ ਘਾਵ ਸੈਂਗਾਂ । ਠਹੂ ਲਾਠਨ
ਰੰਗਾ । ਬਨੈ' ਬੇਸ ਚੰਗਾਂ । ਮਚਕੋ ਭੀਮ ਸੰਗਾ॥ ੩੫॥ ਦੋਹਰਾ ॥ ਕਹਿੰ ਲਰਿ।
ਬਰਨੋ ਜੁੱਧ ਕੋ ਭਯੋ ਮਹਾਂ ਘਮਸਾਨ। ਪ੍ਰਥਮ ਤੁਵੰਗਨਿ ਤੇ ਮਰੇ ਤੁਰਕੰਨਿ
ਕੋ ਅਵਸਾਨ'੬॥ ੩੬ ॥ ਪਾਧਕੀ ਵ੮॥ ਗੁਲਕਾਨਿ ਮਾਰਿ ਮਾਰਿ ਕਰਿ ਪ੍ਰਾਨ
ਹਾਨਿ । ਰਠ ਖੇਤ ਬਿਖੇ ਸੁਪਤੇ ਮਹਾਂਨ । ਪੁਨ ਬਾਨ ਸੈਗ ਭ' ਭੀਮ ਜੰਗ।
“ਡਵ ਤਲਵਾਰਾਂ । "ਭਜਨਕ ਬਣਕੇ । 5ਹੱਠਮ ਕਰਕੇ ਬਾ ਯੁੱਧ ਨਾਦ ਕਰਕੇ ਆ ਪਏ ।
ਝਤਿੱਖ । “ਵੜੇ ਖੰਡ ਵਾਂਲਾ । #ਧਨੁਖ ਦੀ ਤੈਂਦੀ ਵਿਚ ਜੋੜਿਆ! “ਜੇ ਕਰੜਾ ਤੇ ਚੌੜਾ ਹੈ ।
ਦਬਲ ਨਾਲ ਤਾਣਿਆ । ₹ਕਿ ਹੱਬ ਕੈਨ ਨੂੰ ਜਾਂ ਲਗਾ । "ਟੋਲੇ ਨੂੰ ਤੱਕ ਕੇ । ""ਬੱਟ ਪਾਰ
ਹੋ ਗਿਆਂ । "“(ਫਿਰ) ਦੂਜੇ (ਸੂਰਮੇ ਨੂੰ) ਜਾ ਵਿੰਨ੍ਹਿਆਂ । "੨ਵਿੰਨ੍ਹਿਆਂ । "ਏਢਿਰ ਪੰਜਵਾਂ
(ਸੂਰਮਾਂ) ਵਿੰਨ੍ਰਿਆਂ । “ਪਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । '$ਪਹਿਲ ਹੀ ਤੀਰਾਂ ਨਲ ਤੁਰਕਾਂ ਦੇ
ਲਾਲ ਮੇ ਕਦ (ਰਚਨ ਦੇ ਔਸਾਨ=ਹੋਸ਼; ਹੇਂਸਲ) ਧੀਰਜ ।
ਅ) ਡੂਰਕਾਂ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਹੇ ਗਿਆਂ 1[8ਸ:; ਅਵਸਾਨ=ਨਾਸ਼]।

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪੂੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੯੬੩ ) ਰਾਸਿ ੬ । ਔਸੂ ੪੧.
ਤਬਿ ਭਏ ਤੁਰਕ ਗਨ ਪ੍ਰਾਨ ਭੰਗਿ॥ ੩੭ ॥ ਖਰ ਸੇਲ ਸਕਤਿ ਤੌਮਰ
ਪ੍ਰਹਾਰਿ। ਇਨ ਸਾਬ ਘਨੇ ਰਣ ਤੁਰਕ ਮਾਰਿ । ਪੁਨ ਚਲੇ ਖੜਗ ਇਕ
ਬਾਰਿ ਸ੍ਰਿੰਦ । ਕਟਿ ਗਏ ਬਹੁਤ ਛਿਨ ਮੈਂ ਨਿਕੌਦਿ'॥੩੮॥ਰਣ ਖੇਤ ਦੂਰਿ
ਲਗ ਭਾ ਮਹਾਨ । ਜਹਿੰ ਕਰਹਿ ਜੋਗਨੀ ਸ਼੍ਰੋਨ ਪਾਨ । ਖੱਪਰ ਭਟੰਤਿ ਬਹੁ
ਕਾਰ ਖਾਹਿ ਹੇ ਤਿਮੂਲਿ ਬਧ ਲਤਾ ਬਕਾਰ 66 ਬਹ ਰਿ ਦਸ
ਬਾਇਸ ਪੁਕਾਰ । ਮਨ ਭਾਇ ਖਾਇ ਆਮਿਖ ਅਹਾਰ । ਗਨ ਮਿਲੇ ਆਨਿ
ਨਿਰਭੈ ਗੁਮਾਯ” । ਲਖਿ ਸੇਬ ਬੋਲਤੇ ਧੁਨਿ ਉਚਾਯ ॥ ੪੦ ॥ ਬਹੁ ਕੂਤ
ਪ੍ਰੋਤ ਨਾਚੈਤਿ ਗਾਇ। ਹੜ ਹੜ ਹਸੈੜਿ ਮਨ ਭਾਯ ਪਾਯ। ਡਾਕਨਿ
ਪਿਸ਼ਾਚ! ਬਹੁ ਰੁਧਿਰ ਰਾਚਿ/ਬਹੁ ਮਾਸ ਖਾਤਿ ਰੁਚਿ ਮਾਚਿ ਮਾਚਿ'॥ ੪੧॥
ਬਿਬਰੇ ਸੁ ਪਰੈ ਬਹੁ ਹੁੰਡ ਮੁੰਡ । ਇਕ ਗਿਰੇ ਸੂਰ ਤਨ ਖੰਡ ਖੰਡ । ਗਨ
ਤੁਪਕ, ਧਨ੫, ਤੋਮਰ; ਕ੍ਰਿਪਾਨ । ਬਹੁ ਪਰੇ ਖੇਤ ਮਹਿ ਮੁਲ ਮਹਾਨ” ॥
੪੨॥ ਮਰਿ ਗਏ ਬੀਰ ਜੇ ਧਰਨਿਹਾਰ” । ਕੁਛ ਰਹੇ ਆਨਿ ਥੋਰੇ ਜੁਝਾਰ।
ਹਯ ਮਰੇ ਪਰੇ ਜਹਿੰ ਕਹਿ ਬਿਲੰਦ । ਕੋ ਤਰਢਿ ਤਰਵਿ ਹੋਵਤਿ ਨਿਕੈੰਦ
॥ ੪੩ ॥ ਜਿਨ ਜ਼ੀਨ ਰਜਤ ਅਰ ਹੇਮ ਕੇਰਿ । ਕੋ ਬਿਚਰਤਿ ਛੂਛੇ ਹੇਰਿ
ਹੇਰਿ[ । ਭਟ ਪਰੇ ਕਿਤਿਕ ਘਾਇਲ ਮਹਾਨ। ਦਰੜੈਤਿ ਸਭਿਨਿ ਦੇ ਪ੍ਰਾਨ
ਹਾਨ ॥ ੪੪ ॥ ਕਿਸ ਕੀ ਸੰਭਾਰ ਨਹਿ ਕੋਦਿ ਲੇਤਿ । ਬਹੁ ਮਰੇ ਅਲਪ
ਰਹਿਗੇ ਸੁ ਖੇਤ । ਭਿਸ ਕਾਲ ਮਾਰਿ ਭੀ ਕੁਛਕ ਐਸ । ਮਰਿ ਗਏ ਤੁਰਕ
ਲਖਿਯਤਿ ਨ ਕੈਸ ॥੪੫॥ ਕੁਛ ਰਹੇ ਸ਼ੇਸ਼ ਤਜਿ ਜਿਯਨਿ ਆਸਿ। ਕਾਯਰ
ਭਜੰਤਿ ਧਰਿ ਅਧਿਕ ਤ੍ਰਾਸਪਿਖਿ ਅਬਦੁਲ ਖਾਂ ਬਿਸਮਜੋ ਵਿਸ਼ੇਸ਼-ਕਿਮ
ਮਰੀ ਸੈਨ ਰਹਿ ਅਲ੫ ਸ਼ੋਸ਼-॥੪੬॥ਰਣ ਬਿਖੈ ਜੀਤ ਅਰੁ ਜਿਯਨਿ ਆਂਸ।
ਹੁਇਗੋ ਨਿਰਾਸ ਪਿਖਿ ਸਕਲ ਨਾਸ਼-ਅਬਿ ਸਰੋਂ ਜੰਗ ਕੋ ਸਮੁਖ ਹੋਇ ।
ਕੈ ਹੜੌਂ ਗੁਰੂ ਨਿਜ ਦ੍੍‌ਸ਼ਟਿ ਜੋਇ ॥ ੪੭॥ ਨਹਿੰ ਬਿਰੋਂ ਦੂਰ ਅਥਿ ਲੋਉ'
ਦੇਖਿ। ਕਿਮ ਹਤਹਿ ਸ਼ਸਤੁ ਗੁਰ ਭਾ ਵਿਸ਼ੇਖ਼' । ਤਿਹ ਸੇਗ ਜੂਟੋਂ ਮੈਂ ਆਪ
ਕਫਕੇ ਨਾਜ਼ ਹੇ ਗਏ। ਐਗਦੜੀਐਂ। ₹ਮਨ ਭਾਂਵਦਾ (ਮਾਸ ਆਦਿਕ) ਪਾਕੇ । $ਡਾਇਣਾਂ ਤੇ
ਜਿੰਨ; ਕੂਤ । “ਭਾਵ ਖੁਸ਼ ਹੇ ਹੇਕ । (ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ) ਬੜੇ ਬੜੇ ਮੁਲ ਵਾਲੇ (ਸਸਤੇ ) ਯੁੱਧ
ਭੂਮਕਾ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਧਏ ਹਨ । “ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੰ ਧਾਰਨ ਵਾਲੇ ਸੂਰਮੇ ਮਰ ਗਏ ਹਨ ॥ "ਗੁਰੂ ਜੋ
ਵੱਡਾ (ਬਲੀ) ਹੇ ਗਿਅ: ਹੈ, ਕੀਕੂੰ ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਮਾਰਦਾ ਹੈ । (ਅ) (ਮੇਂ ਤੌਕਾਂ ਤਾਂ ਸਹੀ) ਗੁਰੂ ਸ਼ਸੜੂ੍‌
ਚਲਾਵਨ ਵਿਚ ਕਿਵੇਂ ਵਡਾ ਹੇ ਗਿਆ ਹੈ । ਐਪ=ਖੇਤ ਮਹਿੰ ਮੁਸਲਮਾਨ ।
ਘੁਨਾ: ਖੇਤ ਮੂਗਨ ਮਹਨ। __1੫==ਕੋ ਫਿਰਤਿ ਛੂਛ ਭਜਿ ਹੇਰ ਹੇਰ ।

ਸਰੀ ਗੁਣ ਪੂਤਾਪ ਸ੍ਰਰਜ । ( ੨੯੬੪ ) ਰਸ ੬ 1 ਅੰ ੪੨,

ਜਹੰਏ । ਮੋ ਲਰੇ ਬਿਨਾਂ ਨਹਿੰ ਕੋ ਉਪਾਇ ॥੪੮॥ ਗੁਰ ਹਾਬ ਸਾਬ ਮਰਿਹ
ਲਤੈਤਿ।ਕੈ ਲੇਉ' ਮਾਰਿ ਰਣ ਹੋਇ ਅੰਤ-।ਇਸਬਿਧਿ ਬਿਚਾਰ ਮਨਕਸ਼ਟ
ਘਇ। ਹਿਤ ਮਰਣ ਚਲਜੋ ਸੁਬਾ ਅਗਾਇ॥੪੯॥ਜੁਗ ਮੈਗ ਲੀ।ਨ ਖੰਤ੍ਰੀ
ਬਿਲੋਦ । ਇਕ ਕਰਮਚੇਦ ਅਰੁ ਰਤਨਚੇਦ। ਕਰਿ ਬਾਮ ਦਾਹਿਨੇ ਚੁਹਨਿ
ਬੀਰ। ਗੁਰੁ ਸਮੁਖ ਚਲਨੋ ਹ੍ਰੈ ਕੇ ਅਭੀਰ' ॥ ੫੦ ॥ ਬਿਧੀ ਆਦਿ ਸਿੱਖ ਜੇ
ਲਰਤਿ ਔਰ। ਤਜਿ ਸੁਭਟ ਤੁਰਕ ਤਿਨ ਸੈਗ ਠੌਰਿ”। ਤਹਿੰ ਤੇ ਸੁ ਟਰਜੋ
ਗੁਰ ਜਾਂਹਿ ਥਾਨ । ਪਹੁੰਚਮੋ ਨਬਾਬ ਤਹਿੰ_ ਤੁਰਤ ਆਨਿ॥ ੫੧ ॥ ਬਹੁ
ਰਿਦੇ ਧਾਰਿ ਗੁਰੁ ਪਿਖਨਿ ਚਾਹਿ।-ਮਰਿ ਰਹੋਂ ਕਿ ਮਾਰੋਂ ਜੋਗ ਮਾਂਹਿ ।ਨਿਜ
ਬਲ ਦਿਖਾਇਮੰਤਹ ਦੇਖਿ ਲੋਉ'।ਕਰਿ ਹੈਂ ਨਿਬੇਰ'ਗੁਰ ਮਾਰਿ ਦੇਉਂ-॥੫੨॥
ਦੇਹਰਾ ॥ ਇਸ ਬਿਧਿ ਠਫਿ ਕਰਿ ਆਇਗੋ ਜਹਿੰ ਬਿਤ ਗੁਰ ਲਗਵਾਨ ।
ਪਿਖਿਲਿ ਅਰ ਹੋੜਿ ਭਾ _ਲਰਿਬੇ ਰਿ ਮਹਾਨ ॥੫੩॥
੪੨. ਤੇ ਰੀਅੱਦ ਗਰਜ ਨੰ ਵੈਗਾਰਨ।
ਦੌਹਰਾ॥ ਸਨਮੁਖ ਭਯੋ ਨਬਾਬ ਜਥਿ ਬਹੁ ਸੈਨਾਂ ਮਰਿਵਾਇ।ਦਿਰਿਸ਼ਿਟ ਪਰਸ-
ਪਰ ਪ੍ਰੇਰਿ ਤਬਿ ਪਿਖੇ ਰੂਪ ਦ੍ਰਗ ਲਾਇ ॥ ੧॥ ਚੌਪਈ ॥ ਕਰ ਧਨੁ; ਕਟ
ਇਖਧੀ' ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ” । ਸਿਪਰ ਸਹਝ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਸਮ ਸ਼ੇਰ । ਬਡੇ ਪ੍ਰਤਾਪਵੈਤਿ
ਪਿਖਿ ਕਰਿ ਕੈ । ਹਤਨਿ ਹੇਤ ਗਨ ਜਤਨ ਸਿਮਰਿਕੈ ॥ ੨॥ ਤੁਰੈਗ
ਨਚਾਵਤਿ ਜੁਤਿ ਗਜਗਾਹਨਿ“ । ਸਿੱਖਨਿ ਕੋ ਚਾਹਤਿ ਅਵਿਗਾਹਨਿ” ।
ਵਾਂ੫ ਹਾਥ ਮਹਿ ਤੀਰ ਨਿਕਾਰਤਿ।ਐੱਚਿ ਕਾਨ ਲਗਿ ਬਲ ਕਰਿ ਮਾਰਤਿ
॥ ੩॥ ਕੰਚਨਿ ਕੇਰ ਬਿਕੂਖਨ ਅੰਗ। ਜਬਰ ਜਵਾਹਰਿ ਜਰਤੀ ਸੈਗ ।
ਬਲੀ ਚਪਲ ਬਡ ਮੋਲ ਤੁਰੈਗ। ਠਹਿਰਤਿ ਨਹਿ ਬਰਕਤਿ ਬਿਚ ਜੈਗ”
॥੪॥ ਤਿਮ ਦੋਨਹੁੰ ਖੱਤਰੀ ਚਲਿ ਆਏ । ਗੁਰੁ ਕੋ ਹੇਰਿ ਰਿਦੇ ਤਪੜ੩ਾਏ ।
ਤਿਨਹੁੰ ਬਿਲੋਕਤਿ ਸਤਿਗੁਰ ਬੋਲੋ।ਅਬਹਹ ਕਾਲ, ਪਲਟਾ ਪਿਤ ਕੋ ਲੇ”

"ਦਲੋਚ ਹੋਕੇ । “ਤਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ (ਲੜਨ ਲਈ) ਉਸ ਬਾਂ ਤੇ (ਹੋਰ) ਤੁਰਕ ਸੂਰਮੇ ਛੱਡ ਕੇ ।
ਤਹੁਥ ਵਿਚ ਧਨੁਖ, ਲੱਕ ਵਿਚ ਭੱਬ [8%, ਇਖ਼ੁਧੀ] । “ਤਲਵਾਰ । “ਦੋਖੋ ਇਸੇ ਰਾਸ ਦਾ
'ਐਸੂ ੩੯ ਅੰਕ ੩੫ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸਤਰ ਦਾ ਪੂਯਾਯ । ਝਹਲ ਚਲ ਪਾ ਦੇਣੀ । (ਅ ਭਾਵ)
ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਲੈਂਘ ਕੇ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਪਾਸ ਜਾਵਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ । “ਫਿਕਦਾ ਨਹੀਂ ਤੇ ਬਰਕਢਾ
ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਭਾਵ ਦਾਉਘਾਉ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਵਿਧਰ ਉਧਰ ਹੰਢਾ ਰਹਿੰਦ ਹੈ । "ਹੁਣ ਸਮਾ
ਹ ਪਿੰਡੁ ਦੇ ਬਵਲਾ ਲੈ ਲੇ।

੪

ਸਰੀ ਗਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੯੬੫) ਰਾਂਸਿ ੬ | ਸਸੂ ੪੨.

॥੫॥ ਕਿਮ ਕਾਇਰ ਬਨਿ ਸਮੁਖ ਨ ਆਵਹੁ $ । ਰਚਿ ਉਪਾਧਿ ਬਡਿ
ਤੁਰਕ ਹਨਾਵਹੁ।ਬੈਠਿ ਕਚਹਿਰੀ ਬਾਤਿ ਬਲਨੈ ਹੈਂ:-ਖਿਤ ਪਲਣਾ ਗਰ ਤੇ
ਹਮ ਲੈਹੈਂ-॥੬॥ ਤੁਮ ਕਹਿਬੇ ਕਹੁ ਮਹਿਦ ਧਿਕਾਰੂ । ਨਹਿੰ ਢਿਗ ਹੋਵਤਿ
ਜੈਗ ਮਾਰੂ'”। ਸੁਨਿ ਕਰਿ ਜਰੇ; ਜਰੇ ਨਹਿ ਬੈਨ । ਰਿਸ ਤੇ ਕਰੇ ਲਾਲ
ਜੁਗ ਨੈਨ ॥ ੭ ॥ ਦੋਨਹੁੰ ਖੱਤ੍ਰੀ ਸਹੜ ਨਬਾਂਬ । ਚੈਚਲ ਕਰੇ ਤੁਰੰਗ
ਸ਼ਤਾਬ । ਢੁਕੇਂ ਨਿਕਟਿ ਗੁਰੁ ਚਾਹਸਿ ਮਾਰਾ । ਚਾਂਪਨ ਮਹਿ ਕਰਿ ਬਾਨ
ਸੈਚਾਰਾਂ॥੮0ਐੱਦਿ ਐਂਚਿ ਤੀਨਹੁੰ ਬਲ ਪੀਨ।ਸਤਿਗੁਰ ਸਨਮੁਖ ਛੋਰਨਿ
ਕੀਨਿ । ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਹਯ ਚਪਲਾਵੈਂ । ਇਤ ਉਤ ਵੇਰਤਿ ਅੰਗ
ਬਚਾਵੈਂ ॥ ੯॥ ਅਪਨੇ ਧਨੁਖ ਕਣੌਰ ਸੋਭਾਰਾਂ । ਖਰ ਖਪਰਾਂ ਧਰਿ ਗੁਨ
ਸੈਚਾਰ/ । ਤਾਨ ਕਾਨ ਲਗਿ ਮਾਰਸਿ ਬਾਨਾਂ । ਗਯੋ ਬੇਗ ਜੁਤਿ" ਸਰਪ
ਸਮਲੀ॥ ₹੦॥ ਰੱਕਨਦੈਂਦ ਯੋਤਾਕ ਜ਼ਲਾਵਾ। ਸ਼ ਹਲ ਗਜ ਫੁਰੈਗ ਕੇ
ਘਾਵਾਂ। ਉਛਰਤਿ ਕੀ ਛਾਤੀ ਬਿਧਿ ਗਇਊ । ਪਾਛਲ ਦਿਸ਼ਾ ਪਾਰ ਸਰ
ਭਇਊ" ॥ ੧੧ ॥ ਗਿਰਯੋ ਉਥਲ ਅਸੁ ਹੇਰਤਿ ਖਰੇ । ਖਾਨ ਬਾਨ ਕੀ
ਸਿਵਤੀ ਕਰੇਂਮੋ ਸਰ ਕੀ ਏਤੀ ਨਹਿ ਮਾਰਿ । ਪਰੜੋ ਪਾਰ ਹਯ ਕੋ ਧਰਿ
ਭਾਰਿ!” ॥੧੨॥ ਰਤਨਚੈਦ ਗਿਰ ਪਰਜੋ ਸੰਭਾਰਾ । ਕਰਮਚੌਂਦ ਤਬਿ ਭਯੋ
ਅਗਾਰਾ । ਹਤਜੋ ਤੀਰ ਗੁਰੁ ਕੇ ਹਯ ਲਾਗਾਂ । ਘਾਵ ਗ੍ਰੀਵ ਮਹਿ ਗਿਰਯੋ ਨ
ਆਗਾ? ॥ ੧੩॥ ਐੱਚਿ ਗੁਰੂ ਨੇ ਤੀਰ ਨਿਕਾਰਾ । ਹਯ ਛੇਰਜੋ ਜਿਸ ਮਹਿ
ਬਲ ਭਾਰਾ । ਪ੍ਰਥਮ ਸਮਾਨ ਉਠਜੋ ਕਰਿ ਛਾਲ । ਜਾਤਿ ਗ੍ਰੀਵ ਤੇਂ ਜੁਧਰ
ਬਿਸਾਲ ॥ ੧੪ ॥ ਸਤਿਗੁਰ ਕੋ ਰਿਸਿ ਉਪਜੀ ਮਹਾਂ। ਨਿਜ ਵਾਹਨ ਕੇ
ਸ਼੍ਰੋਣਤ ਲਹਾ। ਧਨੁਖ ਸਿਕੰਧ ਧਰਯੋ ਤਿਸ ਕਾਲਾ । ਐੱਚਕੋ ਤੂਰਨ ਖੜਗ
ਕਰਾਲਾ ॥ ੧੫ ॥ ਦੜਬੜਾਇ ਘੋਗਾ ਤਬਿ ਛੇਰਾ। ਕਰਮਚੰਦ ਕੌ ਤਤਛਿਨ
ਘੇਰਾਂ। ਦਾਰੁਨ ਗੁਰ ਸਰੂਪ ਜਥਿ ਹੇਰਾ। ਜੀਵਨ ਤੇ ਨਿਰਾਸ ਤਿਸ ਬੇਰਾਂ
॥੧੬॥ ਪ੍ਰੇਰਿ ਤੁਰੈਗ ਸਿਪਰ ਗਹਿ ਹਾਥ । ਖੈੱਚਕੋ ਖੜਗ ਕੋਪ ਕੇ ਸਾਥ।

ਪਰ੍‌ਕਿਉਂਕਿ) ਨੈਗ ਵਿਚ ਤਾਂ ਨੌੜੇ ਨਹੀ` ਢਕਦੇ ਹੈ । ”ਮੇਲਕੇ । “ਚਿੱਲੇ ਵਿਚ ਜੋੜਿਆਂ
“ਵੇਗ ਨਾਲ । “(ਘੋੜੇ ਦੀ) ਛਤੀ ਵਿੰਨ੍ਹਕੇ ਪਿਛਲੇ ਪਾਸਿਓਂ ਜਾ ਨਿਕਲਿਆ ! “(ਅਬਦੁਲ)
ਖਾਂ (ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਚਲਨਏ) ਬਾਣ ਦੀ ਸਿਫਤ ਕਰਨ ਲਗ ਧਿਆ ਗਿ....“ਪੋੜੇ ਦੀ ਗਿੱਢੀ
ਦੇ ਅੱਗੇ ਜ਼ਖਮ ਤਾਂ ਹੋਗਿਆ/ ਪਰ ਘੋੜਾ ਢੱਠਾ ਨਾ। #ਪ।=ਜਗਾਰਾ ।

ਸਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੯੬੬) ਗਾਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੪੨,
ਗੁਰੁ ਨੇ ਫਿਰ ਚੌਗਿਰਦ ਦਬਾਯੋ । ਜਾਨਜੋ ਤਬੈ ਕਾਲ ਨਿਯਰਾਯੋਂ ॥੧੭॥
ਰਤਨਚੈਦ ਅਰੁ ਬਲੀ ਨਬਾਬ । ਕੀਨਸਿ ਤਿਨ ਤੇ ਪ੍ਰਿਥਕ ਸ਼ਿਤਾਬ” ।
ਬਲਿ ਕਰਿ ਗੁਰ ਨੋ ਖੜਗ ਪ੍ਰਹਾਰਾ । ਕਰੀ ਸਿਪਰ ਆਗੈ ਭਿਸ ਬਾਰਾਂ॥
੧੮॥ ਜਬਹਿ ਵਾਰ ਤੇ ਅੰਗ ਬਚਾਵਾ । ਤਬਿ ਤੁਰੈਗ ਸਿਰ ਕਾਰਿ ਗਿਰਾਵ॥
ਗਿਰ ਕਰਿ ਕਰਮ ਚੋਦ ਹੁਇ ਖਰਜੋ। ਰਤਨਚੋਦ ਢਿਗ ਆਵਨਿ ਕਰਮ
॥ ੧੯॥ ਦੋਨਹੁ ਬਿਨ ਹਯ ਤੇ ਹੁਇ ਖਰੇ । ਪਿਖਿ ਨਬਾਬ ਆਯਹੁ ਰਿਸਿ
ਧਰੇ । ਤੀਨਹੁੰ ਤੀਰ ਚਲਾਵਤਿ ਆਗੇ । ਗੁਰੁ ਤੁਰੈਗ ਕੈ ਬਹੁਤੇ ਲਾਗੇ ॥
੨੦ ॥ ਅੰਗ ਅੰਗ ਬੀਧਜੋ ਜਿਸ ਕੇਰਾ । ਰਿਸ ਧਰਿ ਗੁਰੁ ਨਬਾਬ ਕੋ ਹੇਰ॥
ਖਰ ਖਪਰਾਂ ਧਨ ਐੱਚ ਚਲਾਯੋ । ਗਯੋ ਬੇਗ ਤੇ ਜਨੁ ਅਹਿ ਧਾਯੋ ॥੨੧॥
ਬਿਚਰਤਿ ਸਬੇ ਕੌ ਹਯ ਭਾਰਾ । ਲਗਜੋ ਜਾਇ ਤਿਹ ਭਾਲ ਮੜਾਰਾ। ਦੜ
ਅਵਿਨੀ ਪਰ ਗਿਰਜੋ ਤਰੇਗ । ਖਰੋ ਨਬਾਬ ਸੈਭਾਰਮੋ ਅੰਗ ॥ ੨੨ ॥ ਤਬਿ
ਭੀਨਹੁੰ ਕੇ ਰਿਸ ਬਹੁ ਛਾਈ । ਚਹਤਿ-ਗੁਰੂ ਕੌ ਹਯ ਦੇ ਘਾਈ-। ਜੋਰਿ
ਜੋਰਿ ਤੀਨਹੁ ਸਰ ਮਾਰੇ।ਬੀਧੇ ਅੰਗ ਤੁਰੰਗਮ ਸਾਰੇ॥੨੩॥ਤਬਿ ਤੀਨਹੁੰ ਤੇ
ਛਟਿ ਕਰਿ ਤੀਰ । ਲਗੇ ਭਾਲ ਹਯ ਕੇ ਬਢਿ” ਪੀਰ । ਗਿਰਿ ਧਰਨੀ ਪਰ
ਸੁਰਗ! ਸਿਧਾਰਾਂ । ਗੁਰ ਤਰ ਰਹਜੋ ਭਾਗ ਜਿਸ ਭਾਰਾਂ ॥ ੨੪ ॥ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿ-
ਗੋਵਿੰਦ ਬਡਿ ਬਲ ਜੋਧਾ । ਪਦ ਕੇ ਭਾਰ ਖਰੋ ਉਰ ਕ੍ਰੋਧਾ। ਮਨੋ ਦਾਹਬੇ
ਜਗਤ ਅਸ਼ੇਖ਼" । ਬਨਜੋ ਰੁੱਦ੍ ਕੌ ਰੁੱਦ੍ਰਹਿ ਬੇਖ” ॥ ੨੫॥ ਬਿਧੀਚੇਦ
ਆਦਿਕ ਭਟ ਭਾਰੇ । ਲਰਤਿ ਤੁਰਕ ਕੁਛ ਅੰਤਰ ਧਾਰੇਂ'। ਲਖਜੋ ਨ, ਗੁਰੁ
ਕੋ ਹਯ ਮਰਿ ਗਯੋ । ਰਕੇ ਤਿਸੀ ਦਿਸ਼ਿ ਰਣ ਬਹੁ ਕਿਯੋ ॥ ੨੬॥ ਕੁਛਕ
ਭਿਮਰ ਜਗ ਪਸਰਨਿ ਲਾਗਜੋ । ਅਬਜੋ ਸੂਰ, ਸੂਰਨਿ ਰਿਸਿ ਜਾਗਜੋ।ਉਤ
ਨਵਾਬ ਜੁਤਿ ਚਾਹਤਿ ਸਾਰੇ-ਨਿਸ ਤੇ ਪ੍ਰਥਮ ਲੈਹਿੰ ਗੁਰੁ ਮਾਰੇਂ-॥ ੨੭ ॥
ਇਤ ਸਤਿਗੁਰੁ ਉਰ ਇਹ ਅਭਿਲਾਸ਼ਾ ।-ਪ੍ਰਥਮ ਤਿਸਰ ਤੇ ਰਿਪੁਨਿ

ਬਿਨਾਸ਼ਾ।ਹਤਿ ਕੈ ਸ਼ੱਤ ਚਿੰਤ ਕੌ ਖੋਇ, ਰੈਨ ਬਿਖੈ ਸੁਖ ਸੋਂ ਪੁਨ ਸੋਇੰ-॥
੨੮॥ ਦੁਨਹਨਿ ਕੀ `ਸੈਨਾਂ ਉਤਿ ਲਰੇ। ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਪ੍ਰਹਾਰਤਿ ਮਾਰਤਿ ਮਰੈਂ ।
"(ਰਤਨ ਦੰਦ ਤੇ ਨਬਾਬ) ਤੋਂ ਛੇਤੀ ਨਾਲ (ਉਸਨੂੰ) ਨਿਖੇੜ ਲਿਆਂ । "ਵਧੀ । =ੰਸਾੜਨੇ

ਲਈ ਸਾਰੇ ਜਗਤ ਨੂੰ । “ਜੱਦ ਦਾ ਭਗਨਕ ਰੂਪ ਬਣ ਗਿਆਂ ਹੈ । “ਤੁਰਕਾਂ ਨਾਲ ਲੜੰਦੇ
ਸਨ (ਗੁਰੂ ਜੀ ਤੋਂ) ਕੁਛ ਫਰਕ ਤੇ ।

#ਪਸ਼=ਮਾਰਿ ਖ਼ਾਰਿ ਐਸੇ ਕਹਿ ਆਯੋ । ਗੁਰ ਨੇ ਫਿਰ ਚੌਗਿਰਦ ਦੁਬਾਯੋ |

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ! (੨੯੬੭) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੰਜੂ ੪੨,

ਇਤ ਸੈਨਾ ਕੇ ਮੁਖਿ ਸਿਰਦਾਰ । ਮਾਚਯੋ ਜੈਂਗ ਮਹਾਂ ਬਿਕਰਾਰ ॥ ੨੯॥
ਤਬਿ ਤੀਨਹੁੰ ਨੇ ਰਿਦੇ ਬਿਚਾਰੇ । ਮਿਲਿ ਆਪਸ ਮਹਿ ਬਾਕ ਉਚਾਰੇ ।
“ਕਰਨੀ ਬਿਲਮ ਨ ਆਛੀ ਹਮੈਂ । ਗੁਰੁ ਇਕ, ਹਮ ਤੀਨਹੁੰ ਇਹ ਸਸੈ'
॥ ੩੦॥ ਕਰਹੁ ਨੇਰ ਕੌ ਖੜਗ। ਪ੍ਰਹਾਰਹੁ । ਗੁਰ ਕੇ ਅੰਗ ਤੁਰਤ ਕਟਿ
ਬਾਰਹੁ । ਨਾਂਹਿਤ ਘੇਰ ਗਹਹੁ ਗੁਰੁ ਜੀਵਤਿ । ਤਬਿ ਮੁਰਾਦ ਪੂਰਨਿ ਤੁਮ
ਬੀਵਤਿ? ॥ ੩੧ ॥ ਰਤਨ ਚੋਦ ਤੇ ਸੁਨਿ ਇਮ ਕਾਨ । ਗਮਨਜੋ' ਸੂਬਾ
ਬਨਿ ਸਵਧਾਨ । ਦੋਨਹੁੰ ਖੱਤ੍ਰੀ ਲੇ ਨਿਜ ਸਾਬ। ਭਏ ਅੱਗੂ ਗਹਿ ਢਾਲਨਿ
ਹਾਬ॥੩੨॥ ਨਿਕਟਿ ਆਨਿ ਗੁਰੁ ਕੌ ਬੰਗਾਰਜੋ । 'ਤੈੱ' ਬਹੁ ਲਸ਼ਕਰ ਤੁਰ-
ਕਨਿ ਮਾਰਜੋ। ਪ੍ਰਥਮ ਛਿਨਾਇ ਬਾਜ਼ ਕੋ ਆਨਾ । ਨਹੀਂ ਸ਼ਾਹੁ ਤੇ ਡਰ
ਉਰ ਮਾਨ ॥ ੩੩ ॥ ਅਬਿ ਭੀ ਨਿਰਕੈ ਕਾਰਜ ਕੀਨਾ । ਕਰਜੋ ਜੁੱਧ ਕ੍ਛ
ਬਲ ਨਹਿ ਦੀਨਾ" । ਘਨੇ ਸੁਭਟ ਕੇ ਪ੍ਰਾਨ ਬਿਦਾਰੇ। ਅਬਿ ਆਯੋ ਹੈ' ਅੱਗ
ਹਮਾਰੇ॥ ੩੪ ॥ ਲੇ ਸਭਿ ਕੌ ਪਲਣਾ ਤੁਵ ਮਾਰਿ । ਤਬਿ ਸੁਪਤਹਿੰਗੇ ਲਾਤ
ਕਹਿ ਲਹਿ ਬਲ ਸਕ ਸਾਚ ਮਰਿ ਲਹਿ
ਕਾਦੇ?॥੩੫॥ ਪ੍ਰਥਮ ਮਰੇ ਤਿਨ ਪਲਟਾ ਲੇਤਿ । ਅਥਿ ਤੂੰ ਮਰਿ ਜੈਹੈ'

ਥੇਤਿ । ਕੌ ਪਲਟਾਂ ਲੈ ਹੈ ਪੁਨ ਤੇਰੇਨਿਦੈ ਸੜ ਸੋ ਮਰਿਵਾਇ ਅਗੇਰੋ।੩੬॥
ਜਿਸ ਮਗ ਮਹਿੰ ਅਗਲੇ ਚਲਿ ਗਏ। ਸੋ ਨਹਿ ਬੈਦ ਭਯੋ, ਪਰਗਣਏ'।ਤਰੁ-
ਕਨਿ ਜਰ੍ਹਾਂ ਉਖੇਰਨਹਾਰ । ਮੁਝ ਕੋ ਜਾਨੋਂ ਬਲੀ ਉਦਾਰ ॥ ੩੭ ॥ ਤੁਮ
ਤੀਨੋਂ, ਮੈਂ ਏਕਲ ਖਰੋ । ਲਰੋ ਮਰੋ ਕੁਛ ਤ੍ਰਾਸ ਨ ਕਰੋ । ਅਬਿ ਇਹ ਜੁੱਧ
ਮੂਲ ਉਪਜਾਯੋ' ।ਸਨੇ ਸਨੋ ਜਗ ਮੈ ਵਧਿ ਜਾਯੋ ॥ ੩੮ ॥ ਹਮਰੇ ਸਿੱਖ
ਸਦਾ ਬਲ ਮੈਗ। ਤੁਰਕਨਿ ਸਾਥ ਕਰਹਿੰ ਬਡ ਜੋਗ। ਛੀਨਹਿੰ ਰਾਜ ਤੋਜ
ਹਮ ਸਾਰੇ । ਕਹਾਂ ਬਾਜ ਕੀ ਬਾਤ ਉਚਾਰੇ! ॥ ੩੯॥ ਅਬਦੁਲ ਖਾਨ
ਦਿਖਾਵਨਿ ਹੇਤੁ । ਕਰਮ ਚੋਦ ਹੁਇ ਸਨਮੁਖ ਖੇਤ । ਢਾਲ ਖੜਗ। ਦੋਨਹੁੰ
ਕਰ ਧਾਰੇ । ਫਾਂਧਿ ਚਰਨ ਸੋਂ ਗੁਰੁ ਲਲਕਾਰੇ॥ ੪੦ ॥ਬਨਿ ਸੁਚੇਤ ਅਥਿ
ਮੈਂ ਤੁਜ ਮਾਰੋਂ । ਪਿਤ ਹਤਿ ਕੋ ਰਿਠ ਸਕਲ ਉਤਾਰੋਂ । ਚੇਦੁ ਕੋ ਸੁਤ
ਸੋਕਹੁ ਜਾਨ । ਪਿਤ ਪਲਟੇ ਹਿਤ ਤੁਮ ਕਿਯ ਹਾਨਿ“॥ ੪੧॥ ਤੈਸੀ ਬਨੀ
ਬਾਡ ਮੁਹਿ ਆਇ । ਐਸੋ ਸਮੇਂ ਨਹੀਂ ਕਬਿ ਪਾਇ । ਕਰਭਿ ਪ੍ਰਤੀਖਨਿ
3ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ (ਸਾਡਾ) ਬਲ । "ਖੁਲ੍ਹਾ ਪਿਆ ਹੈ । "ਇਹ ਮੁੱਢ ਜੁੱਧ ਹੈ (ਹੇਰ ਜੁੱਧ ਆਗੈਂ ਵਧ
“ਵਧਕੇ ਹੋਣੇ ਹਨ) । ਮੈਨੂੰ । (ਆਪਣੇ) ਪਿਤਾ ਦੇ ਬਦਲੇ ਲਈ ਤੁਸਾਂ (ਮੋਰਾ ਪਿਤਾ)ਮਾਰਿਆ ਸੰ।

ਇੰ ਗੁਰ ਪੁਤਾਪ ਹਜ । (੨੯੬੮) ਰਾਸਿ ੬ । ਸੰ ੪੩.
ਪਰਾਪਤਿ ਹੋਵ” । ਇਮ ਕਹ ਉਛਰਤਿ ਕੌ ਗਰ ਜੋਵਾ ॥ ੪੨॥

ਇਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਰੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਜ੍ਰਿੰਝ ਖਸਟਮ ਰਾਸ “ਜੋਗ ਪਸੇਗ' ਬਰਨਨੇ ਨਾਮ ਦੇ ਇ ਚੱਤਵਾਰਿੰਸਤੀ ਅੰਸੂ ॥ ੬੨ ॥
੪੩. [ਅਬਦਲਖਾਂ ਆਦਿ ਮਾਹੇਗਏ। ਜੋਗ ਫਤਹ]।

ਦੋਹਰਾ ॥ ਜਬਹਿ ਚੋਦ ਨੌਦਨ ਭਯੋ ਗੁਰ ਕੇ ਸਨਮੁਖ ਆਇ ।ਰਤਨ ਚੋਦ
ਸੂਬਾ ਦੁਉ ਆਏ ਤਿਸ ਪਿਛਵਾਇ ॥ ੧॥ ਕੌਪਈ ॥ ਖੜਗ ਉਭਾਰਿ ਗੁਰੂ
ਪਰ ਆਯੋ ।ਕਰਿ ਬਾਹਨ ਬਲ ਤਬਹਿ ਚਲਾਯੋ ।ਸਿਰ ਪਰ ਆਵਤਿ ਵਾਰ
ਨਿਹਾਰਾ । ਸਤਿਗੁਰ ਢਾਲਾ ਤੁਰਤ ਸੈਭਾਰ ॥ ੨ ॥ਲਿਯੋ ਵਾਰ ਤਿਰ
ਰੋਕ੍ਯੋ ਆਗਾ"ਫੂਲਨਿ ਲਾਗਿ ਚਿਠਗ ਗਨ ਜਾਗਾ”। ਪੁਨ ਸਤਿਗੁਰੁ ਕੁਛ
ਫਾਂਦਨ ਕਰਿ ਕੈ । ਬਾਮ ਹਾਥ ਤੇ ਬਲ ਸੈਭਰਿ ਕੈ ॥ ੩ ॥ ਦੂਸਰ ਵਾਰ
ਪ੍ਰਹਾਰਤਿ ਜਾਨਾ । ਹਤੀ ਬਦਨ ਪਰ ਸਿਪਰ ਮਹਾਨਾ। ਗਿਰੜੋ ਧਰਾ ਪਰ
ਮੁਰਛਾਂ ਪਾਈ । ਕੌ ਸਹਿ ਸਕਹਿ, ਬਿਰਹਿ ਅਗੁਵਾਈ”॥੪॥ ਰਤਨ ਚੈਦ
ਦਿਢ ਦੂਜੀ ਓਰ । ਖੜਗ ਉਭਾਰਿ ਆਇ ਕਰਿ ਜੋਰ ।ਨਟ ਜਿਮ ਵਾਂਦਤਿ
ਆਨਿ_ਚਲਾਯੋ । ਗੁਰੁ ਟਰਿ ਬਾਏ' ਵਾਰ ਬਚਾਯੋ॥ ੫॥ ਉਪਰ ਕੌ
ਉਛਰਤਿ ਪੁਨ ਆਵਾ । ਦੁਤਿਯ ਵਾਰ ਕੋ ਚਹਤਿ ਚਲਾਵਾ । ਤਾਵਤ ਸ਼ੀਘ੍ਰ
ਧਾਰ” ਗੁਰ ਸਾਚਾਂ । ਕਾਢ ਕਮਰ ਤੇ ਹਤਿਸਿ ਤਮਾਚਾ॥ ੬॥ ਕਿਸੂ ਵਿਲਾ-
ਇਤ ਤੇ ਸਿਖ ਲਜਾਯੋ । ਬਚਹਿ ਨ ਕਰੋਂ ਹੈ ਜਿਹ ਨਰ ਖਾਯੋ। ਰਤਨ
ਚੋਦ ਕੇ ਲਾਗਸਿ ਛਾਂਤੀ। ਉਛਰਤਿ ਉਚੋਂ _ਅਵਨਿ ਪਪਖਾਤੀ“॥੭ ॥
ਉਗਲਤਿ ਸ਼੍ਰੋਠਤ ਬਦਨ ਪਸਾਰੇ । ਪ੍ਰਾਣ ਗਏ, ਨਹਿੰ ਹਾਇ ਉਚਾਰੇ ।
ਅਬਦੁਲਖਾਨ ਵਿਲੋਕਤਿ ਕ੍ਰੋਧਾ । ਜਾਨਜੋ ਰਿਦੇ-ਗੁਰੂ ਬਡਿ ਜੋਧਾ=॥ ੮ ॥
ਵਾਂਦਤਿ ਲਲਕਾਰਤਿ ਮੁਖ ਬੋਲਾ । ਖਰੇ ਰਹੋ, ਨਹਿ ਕੀਜਹਿ ਓਲ£”।
ਕਹੇ ਤਾਂਹਿ ਕੇ ਸਿਪਰ ਜਿ ਹਾਥ। ਪਾਇ ਸਿਕੰਧ ਸ਼ੀਪ੍ਤਾ ਸਾਥ॥ ੯॥
ਨਾਂਗੋ ਖੜਗ ਗਹੇ ਗੁਰੁ ਵਿਰੈਂ। ਇਤ ਉਤ ਦਾਵ ਤਾਕਬੋ ਕਰੇ' । ਪੁਨ ਗੋ
ਮੂੜ੍ਰਾਕਾਰ ਵਿਰੇਤੇ” । ਸਮੁਖ ਪਰਾਂ ਮੁਖ ਕਬਿ ਬਿਚਰੌਤੇ” ॥ ੧੦ ॥ ਪਟੇ-
ਬਾਜ਼ੇ ਬਿੱਦਕਾ ਅੱਭਕਾਸ । ਅਬਦੁਲਖਾਂ ਬਹੁ ਕਰਤਿ ਉਪਾਸ। ਜਿਮ ਗੁਰੁ
ਕਰਤਿ ਖਾਨ ਡਿਮ ਕਰੈ । ਖਾਨ ਕਰਤਿ ਜਿਮ ਗੁਰੁ ਤਿਮ ਵਿਰੈਂ ॥੧੧॥
"ਫਾਰ ਦਾ ਅੱਗ।"ਢਾਲ ਦਿਆਂ ਫੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗਕੇ ਚਿਣਗਾਂ ਨਿਕਲੀਆਂ।ਆਂਗੇ ਠਹਿਰਕੇ/"ਛੇਤੀ
ਕਰਕੇ । “ਉੱਚਾ ਉੱਛਲਦਾ ਧਰਤੀ ਤੇ ਡਿੱਗ ਪਿਆ । <ਕੋਈ ਓਟ ਨਾ ਕਰ ਲੈਣੀ । ? 'ਬਲਦ
ਮੂਤਨੀ ੧੪੧੪ ਵਾਂਗ ਫਿਰਦ ਹਨ ,। ਦਕਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕਦੋ ਪ੍ਰਰਾ (ਟੇਢਾ) ਮੁੰਹ ਕਰਕੇ
ਵਿਚਰਦੇ ਹਨ। ੯ਅਬਦੁਲ ਖਾਂ ਪਦੇਬਾਫ਼ੀ ਦੀ ਵਿੱਦਯਾ ਦਾ ਅੱਭਜਾਸ ਤੇ (ਉਪਾਸ=)` ਤੀਰੰਦਾਜ਼ੀ
` ਢਾ ਐਂਭਜਾਸ ਬਹੂਤ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਸੀ (ਪਹਿਲੀ ਊਮਰੇ) । [ਸੈਸ:, ਉਪਸਨ=ਤੀਰਅੰਦਾਜ਼ੀ ।੍]

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਖੁਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੯੬੮੯) ਰਾਸ ੬ । ਅਸ ੪੩,
ਦਉ ਚਹਤ ਹੈਂ ਵਾਰ ਚਲਾਯੋ।ਜੈ ਹੋਵਨਿ ਦੋਨਹੁ ਮਨ ਭਾਯੋ।ਸੈਨਾਂ ਦੌਨਹੁ
ਕੇ ਮੁਖਿ ਅਹੈ" । ਦੋਨਹੁੰ ਦਾਵ ਖੜਗ ਨਿਰਬਹੈ' ॥ ੧੨॥ ਓਟ ਸਿਪਰ
ਕੀ ਦੋਨਹੁੰ ਤਯਾਗੀ । ਦੋਨਹੁੰ ਬੀਰ ਬੀਰ ਰਸ ਪਾਗੀ । ਦੋਨਹੁ ਸ਼ਸਤ੍ਨਿ
ਬਿੱਦਕਾ ਕਰਤਾ । ਲਰਨ ਹਟਨਿ ਕੇ ਦੋਨਹੁੰ ਭਰਤ ॥ ੧੩ ॥
ਦੋਨਹੁਂ ਬੈਕੇ ਬੀਰ ਜੁਝਾਰੇ । ਦੋਨਹੁ ਅਰੇ ਮਰਨਿ ਕੈ ਮਾਰੇ”। ਦੋਨਹੁੰ ਕੇ
ਬਹੁ ਭਾ ਉਤਸਾਹੂ । ਦੋਨਹੁੰ ਅਰੁਣ ਬਰਣ ਰਨ ਮਾਂਹੁ ॥ ੧੪ ॥ ਦੌਨਹੁਂ
ਕਰਹਿ ਵਾਰ ਕੋ ਨਾਨਾ । ਦੋਨਹੁੰ ਧਰਹਿ ਆਵਨੋ ਜਾਨਾ” । ਗੁਰ ਕੋ ਰਣ
ਲਖਿ ਸੁਰ ਸਮੁਦਾਏ । ਉਤਲਾਵਤਿ ਅਵਿਲੋਕਨਿ ਆਏ ॥ ₹੫॥ ਬਿਰੇ
ਗਗਨ ਮਹਿ ਹੇਰਤਿ ਜੁੱਧਾ। ਦੋਨਹੁ ਬੀਰ ਭਰੇ ਉਰ ਕੁੱਧਾ । ਕਬਟੇ ਖਾਨ
ਗੁਰੁ ਉਪਰ ਆਵੈ। ਕਬਹੁ ਖਾਨ ਪਰ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਜਾਵੇਂ ੧੬॥ ਕਬਿ ਬਾਵੈਂ
ਨਿਕਸਹਿ ਕਬਿ ਦਾਏਂ । ਬਿਚਰਤਿ ਉਛਰਤਿ ਖੜਗ ਉਠਾਏ । ਅਬਦੁਲ
ਖਾਂ ਤਬਿ ਵਾਰ ਪ੍ਰਹਾਰਾਂ । ਖੜਗ ਅੱਗ ਕਰਿ ਗੁਰੂ ਸਹਾਰਾ ॥ ₹੭ ॥ ਬਹਰ
ਹਫਯੋ ਲਖਿ ਛੂਛੋ ਵਾਰਿ । ਸਤਿਗੁਰੁ ਵਾਂਦਤਿ ਹਾਥ ਉਭਾਰਿ । ਉਦੇ ਬੋਲਿ
ਕਰਯੋ ਰਿਪੁ ਡਾਟਨਿ“। ਤਕਯੋ ਤਰੇ ਕੋ ਜੈਘਨ ਕਾਟਨਿ₹॥ ੧੮ ॥
ਜਾਨਯੋ ਖਾਨ ਸੁ ਭਰੇ ਪ੍ਰਹਾਰਹਿੰ” । ਵਾਰ ਬਚਾਵਨਿ ਹਿਤ ਸੈਂਭਾਰਹਿ। ਤਰੇ
ਜੇਘ ਦਿਸ਼ਿ ਜਥਿ ਬਿਰਮਾਯੋ। ਕਰਿ ਬਲ ਕੌ ਗੁਰੁ ਖੜਗ ਚਲਾਯੋ ॥੧੯॥
ਤਰੇ ਬਚਾਵਤਿ ਮੂਰਖ ਰਹਮੋ । ਚੈਦ੍ਹਾਸ ਗ੍ਰੀਵਾ ਪਰ ਬਹਯੋ । ਤਤਛਿਨ
ਧਰ ਤੇ ਸੀਸ ਉਤਾਰਾ । ਬਹੀ ਸਾਫ ਬਹੁ ਤੀਖਨ ਧਾਰ ॥ ੨੦ ॥ ਚਕ ਪਰ
ਬਾਸਨ ਕਰਿ ਜਿਮ ੜਯਾਰੂ। ਤੁਰਨ ਲੋਤਿ ਕੁਲਾਲ ਉਤਾਰੂਗਨ ਸਾਬਨ
ਮਹਿੰ ਅਯ ਕੀ ਤਾਰੇ" । ਜਿਮ ਪਰਹਾਰ ਕਰਿ ਕੁਛਕ ਉਤਾਰੇ ॥ ੨੧ ॥
ਸਾਖਾ"'ਮਨੇਂ ਪਾਕ ਫਲ ਰਹਜੋ ।ਗਿਰਜੋ ਸਬੇਗ ਬਾਯੁ ਕੇ ਬਹਨੋ।ਤਿਮ ਸਿਰ
ਗਿਰਿਰਾ ਅਬਦੁਲ ਖਾਨ । ਲੋਚਨ ਪਸਰੇ ਰਹੇ ਮਹਾਨ ॥ ੨੨ ॥ ਮਨ ਹੋ
ਗਾਜ ਨੇ ਮੰਡਪ ਡਾਰ”। ਕੈ ਭੁਚਾਲ ਤੇ ਗਿਰਜੋ ਮਨਾਰਾ। ਸ਼ੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ
`'ਮੁਬੀਏ ਹਨ । "ਪੂਬੀਨ [ਸੈਂਸਅਭਰਤ:=ਨਾਟਕ ਕਰਤਾ ] (ਅ) ਮਾਲਕ ਹਨ 1 [ਸੰਸ:,ਭਰ੍ਤ੍ਰੀ=
ਮਾਲਕ]ਝਮਰਨ ਯਾ ਮਾਰਨ ਲਈ । £ਵਧਣਾ ਤੇ ਹਟਣਾ,“ਵੇਰੀ ਨੂੰ ਡਾਂਟਿਆਂ । “(ਮਾਨੋ ਖਾਨ
ਦੀਆੰ) ਜੋਘਾਂ ਕੱਟਣ ਲਈ (ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ) ਦੇਠਾਂ ਨੂੰ ਤੱਕਿਆ । ?ਹੇਠੋਂ ਹੀ ਮਾਰਨਗੇ। "ਹੇਠਾਂ
ਲੇਤਾਂ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ (ਦੇ ਬਚਾਉ ਵਿਚ) ਜਦ (ਨਬਾਬ) ਪਰਚ ਗਿਆ ਭਾਵ ਲਗ ਗਿਆ ।
ਘੁਮਿਆਰ ਜਿਵੇ ਚੱਕ ਤੇ ਭਾਂਡਾ ਤਿਆਰ ਕਰਕੇ ਤੁਰਤ (ਤਾਗੇ ਨਾਲ਼ ਕੱਟਕੇ) ਉਤਾਰ ਲੈਦਾ
ਹੈ । "ਸਾਬਨ ਦੇ ਦੇਂਕੇ ਵਿਚ ਲੌਹੇ ਦੀ ਤਾਰ । "ਟਾਹਣੀ ਨਾਲ । "ਰ੍ਰੰਬਦ ਭੇਗਿਆ ਹੈ ।

ਸ੍ਰ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸ਼ੂਰਜ ! (੨੯੭੦) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੰਸੂ ਬੇੜੇ,

ਸ਼ੱਤ ਬਿਲੋਕਾ । ਪਰੋ ਪ੍ਰਿਥੀ ਪਰ ਪ੍ਰਾਨਨਿ ਫੋਕਾ'॥ ੨੩॥ ਭਾ ਪ੍ਰਬਿਤ ਤਮ
ਤੋਮ ਕਰਾਲ/ । ਮ੍ਰਿਤਕ ਖਾਨ ਢਿਗ ਗੁਰੁ ਤਿਸ ਕਾਲ਼ਾ । “ਪਰਯੋ ਦ੍ਸ਼ਟ
ਹਮ ਪਰ ਚਵਿ ਆਯੋ।ਤੁਰਕ ਮੂਢ ਮਤਿ ਚਿਤ ਗਰਬਾਯੋ ॥੨੪॥ ਜੈ ਸਤਿ-
ਗੁਰ ਕੀ ਸਦਾ ਅਨੰਦਾ । ਕਹਜੋਂ ਜਬਹਿ ਸ਼ਰੋ ਹਰਿ ਗੋਵਿੰਦ। ਕਰਮਚੇਦ ਕੋ
ਸੁਧਿ ਤਬਿ ਆਈ।ਜਬਿ ਗੁਰੁ ਗਿਰਾ ਸ਼੍ਵ੍ਨ ₹ ਸੁਨਿ ਪਾਈ॥੨੫॥“ਚਿਤਵਤਿ
ਦਮ 'ਤ ਨਬਾਬ ਕੀ ਕਹੀਯਤਿ । ਰਤਨ ਚੈਦ ਕੀ ਸੁਧਿ ਨਹਿੰ ਲਹੀਯਤਿ”।
ਮੈਂ ਢਿਗ ਪਰਯੋ,ਆਇਂ ਸਿਖ ਇਸਕੇ । ਹੇਰਤਿ ਹਤਹਿੰ ਸ਼ੱਤ ] ਲਖਿ,ਰਿਸਕੇ
॥੨੬॥ ਅਬਿ ਇਹ ਏਕਲ ਹੈ ਮਮ ਤੀਗਲਰਭਿ ਰਹਜੋ ਬਹੁ ਸ਼੍ਰਮਤਿ ਸ-
ਰੀਰ ਉਠਿ ਮੈਂ' ਹਤੋ ਮਹਾਂ ਜਸ ਪਾਉ' । ਸ਼ਾਹ ਸਮੀਪ ਸੁ ਜਾਇ ਸੁਨਾਊ' <<
॥ ੨੭ ॥ ਇਮ ਬਿਚਾਰਿ ਕਰਿ ਉਠਿ ਲਲਕਾਰ॥ “ਠਾਂਢੋਂ ਰਹੁ ! ਨਬਾਬ ਤੈਂ
ਮਾਰਾ । ਨਿਜ ਕਰਤੂਤਨਿ ਕੋ ਵਲ ਲੀਜ।ਜਮ ਸਥਾਨ ਕੋ ਦੇਖਨਿ ਕੀਜੈ
੨੮॥ ਤਨ ਦੀ ਕੇਰਾਂ । ਮਹਾਂ ਡ੍ਰੋਧ ਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਹੇਰਾ ।“ਅਬਿ ਲੋ
ਜੀਵਤਿ ਹੈਂ ਰਣ ਮਾਂਹੀਊ।ਨਿਜ ਸੈਗਨਿ ਸੈਗ ਗਮਨਯੋਨਾਂਹੀਊ ॥੨੯॥
ਡੋਹਿ ਉਡੀਕਤਿ ਹੋਹਿ ਅਗਾਰੀ । ਕਿਮ ਬਿਲੰਬ ਤਿਨ ਪੀਛੇ ਧਾਰੀ ।
ਨਿਕਰਿ ਆਉ ਤਿਨ ਸਾਥ ਮਿਲਾਵੈਂ।ਬਹੁਰ ਇਕਾਕੀ ਜਮ ਪੁਰਿ ਜਾਵੈਂ”?
॥੩੦॥ ਇਮ ਕਹਿਤੇ ਗੁਰੂ ਉਪਰ ਆਯੋ । ਨਾਂਗੋ ਚੈਦ੍ਹਾਸ ਚਮਕਾਯੋ।ਜਿਮ
ਦੀਪਕ ਪਰ ਜਾਇ ਪਤੈਗ। ਕਰਹਿ ਬਿਨਾਸ਼ਨ ਅਪਨੇ ਅੰਗ ॥ ੩੧॥
ਮੂਰਖ ਜਾਇ ਨੇਰ ਤਬਿ ਠਾਨ॥ਸਤਿਗੁਰੁ । ਬੋਲੋ“ਬਨ ਸਵਧਾਨ॥ਕਰਿਲਿਹੁ
ਵਾਰ ਪ੍ਰਥਮ ਬਲ ਧਰਿਕੈ । ਨਤੁ ਪਛੁਤੈ ਹੈ' ਪੀਛੈ ਮਰਿਕੈ”॥੩੨॥ ਸਨੜਿ

ਪੂਣੀ ਤੋਂ ਖਾਲੀ । "ਬੜਾ ਭਿਆਨਕ ਤੇ ਤੂੰਘਾ ਹੈਂ ਗਿਆਂ । [ਮੈਸ=ਸੇਮ=ਸਮੂਹ,
ਬਹਤ । ਹਿੰਦੀ) ਤੈਮ] । “ਗੁਰੂ ਜੀ ਬੋਲੇ । 9ਜੇ ਚੜ੍ਹ ਆਇਆ ਸੀ। (ਕਰਮ ਚੈਦ) ਚਿਤਵਦਾ
ਹੈ ਕਿ ਨਬਾਬ ਦੀ ਮੌਤ ਕਹੀਜਾ ਰਹੀ ਹੈ;ਭਾਵ ਇਹ ਕਿ ਗੁਰੂ ਜੀਦੀ ਕਬਨੀ ਤੋਂ' ਕਰਮਚੈਦ ਨੇ
ਨਵਾਬ ਮਰ ਗਿਆਂ ਸਮਝ ਲਿਆ ਤੇ ਸੋਚਦਾ ਹੈ ਕਿ) ਰਤਨ ਦੰਦ ਦਾ ਪਤਾ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਤੋ
ਮੈਂ (ਨਵਾਬ ਦੇ) ਕੋਲ ਪਿਆ ਹੱ, ਇਸ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸਿੱਖ ਆਉਣਗੇ. #ਬੜਾ ਬੱਕਿਆ (ਹੈ
ਗੁਰੂ ਦਾ) ਸਰੀਰ । “ਪਿਛੋ' ਇਕੱਲਾ ਜਾਏਂਗਾ ਜਮਪੁਰੀ ਨੂੰ। _ਂਪਾ:-ਚਿਤਵਤਿ ਮ੍ਰਿਤ
ਨਿਵਾਬ ਮਰਿ ਗ9-। ਕਰਮ ਚੰਦ ਚਿੰਤਤੁਰ ਭਯੋ=ਡਾਵ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕਰਮ ਦੈਦ ਲੇ ਗੁਰੂ
ਜੀ ਨੂੰ ਇਹ ਵਾਕ ਕਹਿੰਦੇ ਸੁਣਿਆਂ ਕਿ ਨਵਾਬ ਸਾਡੀ ਮੌਤ ਚਿਤਵਦਾ ਆਇਆ ਸੀ ਤੇ
ਮਿ ਹੈ” ; ਇਸ ਤੋਂ ਇਹ ਜਾਣ ਕੇ ਕਿ ਨਬਾਬ ਮਰ ਰਿਆ ਹੈ; ਉਸਨੂੰ

|

ਘੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸ਼ੂਰਜ । ( ੨੯੭੧ ) ਗਾਸਿ ੬ । ਅੰਸ੪੩,
ਵਾਰ ਕੀਨਸਿ ਤਬਿ ਆਇ। ਸਿਰ ਕੋ ਕਿੋਂ ਸਿਕੌਂ੧ਧ ਤਕਾਇ। ਖੜਗ
ਚਲਯਹ ਗੁਰ ਅਵਿਲੋਕਾ । ਅਪਨ ਖੜਗ ਪਰ ਤਿਸ ਕੋ ਰੋਕਾਂ ॥੩੩॥
ਰਿਸਤੇ ਬਲ ਤੇ ਤਿਨਹਿਪ੍ਰਹਾਰ। ਬਜਯੋ ਖੜਗ ਪਰ ਖੜਗ ਕਰਾਰਾ।ਦੋਨਹੁ
ਫੁਫ ਧਰਾਂ ਪਰ ਪਰੇ । ਦੋਨਹੁੰ ਮੁਸ਼ਟ ਰਹੇ ਕਰ ਧਰੇ" ॥ ੩੪॥ ਪਿਖਿ ਸ਼੍ਰ
ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਬਿਚਾਰੇ ।-ਅਬਿ ਜਮਧਰ ਸੋ ਜੇ ਇਸ ਮਾਰੇਂ । ਸ਼ਸਤ੍‌ ਮੌਤ ਤੇ
ਦੁਸ਼ਟਿ ਮਰੇ ਹੈ । ਯਾਂਤੇ ਹਾਬਨ ਸਾਬ ਹਤੇ ਹੈ ॥ ੩੫॥ ਇਹ ਭੀ ਖੁਰਯੋ
ਨਿਰਾਯੁਧਾ' ਰਹੋ ।ਹਤਨਿ ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਨਹਿੰ ਆਛੋ-ਲਹਮੋ। ਬਲ ਕਰਿ ਗਹੀ
ਬਾਂਹੁ ਗੁਰੂ ਤਬੈ ।ਜਤਨ ਛੁਫਟਨਿ ਹਿਤ ਠਾਨਤਿ ਸਬੈ ॥ ੩੬॥ ਜਿਮ ਗਜ
ਸੁੰਡ ਬਿਖੋ ਗੰਹਿਵਾਵੇ। ਬਹੁਰ ਅੰਗ ਨਿਜ ਸਸਾ ਛੁਡਾਵੈ”। ਜੋਰ ਮਰੋਰ ਤੋਰ
ਕਰਿ ਰਹਜੋ । ਮੋਚਨਿ ਹਾਥ ਨ ਕ੍ਜੋਂਹੂੰ ਲਹ੧ੋ”॥ ੩੭॥ ਦੁਤਿਯ ਹਾਂਥ ਤੋਂ
ਓਜ ਦਿਖਾਵਤਿ । ਸ਼ੇਰ ਅੰਕ ਜਜੋਂ ਮ੍ਰਿਗ ਉਤਲਾਵਤਿ“। ਤਬਿ ਸਤਿਗੁਰੁ
ਗਹਿ ਕੈ ਕਰ ਦਾਏਂ ।ਅਲਪ ਭਾਰ ਲੇਖਿ ਲੀਨਿ ਉਠਾਏ ॥੩੮॥ ਕਰਮੋ
ਭ੍ਰਮਾਵਨਿ ਕੇਤਿਕ ਵੇਹੇ । ਛਿਤ ਪਛਾਰ ਕਰਿ ਦੀਨਸਿ ਗੇਰੇ । ਫੂਫਿ ਗਯੋ
ਸਿਰ) ਚੂਰਨ ਅੰਗ। ਤਨ ਕੀ ਸੈਧਿ ਛੁਟੀ ਸਰਬੈਗ“॥੩੯॥ ਇਮ ਬਿਨਾਸ
ਗਨ ਕਰਿਕੌ । ਖੁਨ ਚਹੁੰਦਿਸ਼ਿ ਮਹਿੰ ਭਲੇ ਨਿਹਰਿਕੈਰਹਯੋ ਨ ਕੋਈ
ਲਰਿਬੇ _ ਜੋਗ । ਹੁਤੇ ਜਿਯਤਿ ਕੁਛ, ਭਾਗੇ ਲੋਗ ॥੪੦॥ ਭਯੋ ਐਧੇਰਾ
[ਫਿਨ ਪਗੈਜਹਿ ਕਹਿ ਤੁਰਕ ਤ੍ਰਾਸ ਕੋ ਧਰੈਂ। ਸੂਬਾ ਮਰਯੋ ਜਾਨਿ ਸਤਿ
ਲੀਨੋ।ਜਿਯੜਿ ਸ਼ੇਖ਼ ਭਾਗੇ ਡਰ ਚੀਨੌ॥੪੧॥ _ਸਨੈ ਸਨੈ ਕਾਇਰ ਜਬਿ
ਭਾਗੇ । ਬਿਧੀਆ ਦੇਖਤਿ ਨਹਿ ਰਿਪੁ ਆਂਗੇ। ਗੁਰੁ ਸੁਧਿ ਹਿਭ ਪਾਛੇ ਕਹੁ
ਮੁਰਯੋ। ਸਨੈ ਸਨੈ ਆਵਤਿ ਹੈ ਤੁਰਜੋ ॥੪੨॥ ਇਤ ਸਤਿਗੁਰੁ ਸ਼੍ਮ ਕੋ ਕੁਛ
ਠਾਨਿ । ਬੈਠਿ ਗਏ ਤਿਸ ਹੀ ਰਣ ਥਾਨ । ਤੀਨਹੁਂ ਮਰੇ ਨਿਕਟਿ ਹੀ ਪਰੇ।
ਤਿਨ ਕੇ ਬੀਚ ਸਤਿਗੁਰੂ ਬਿਰੇ ॥੪੩॥ ਅਵਿਨਿ ਗਗਨ ਮਹਿੰ ਭਮ ਬਿਸ-
ਤਾਰਾ । ਨਹੀਂ ਨਿਕ/ਫ ਹੀ ਪਰਹਿ ਨਿਹਾਰਾਂ । ਚਲਨਿ ਤੁਵੈਗ ਸਕਲ
ਹਟਿ ਰਗ । ਤੁਰਕ ਤ੍ਰਾਸ ਕਰਿ ਬੋਲਤਿ ਨਹੀ' ॥੪੪ ॥ ਹਟੇ । ਸਕਲ ਨਿਜ
ਨਿਜ ਪਸਚਾਤ" । ਰੌਰਾ ਮਚੜਿ, ਭਯੋ ਸਭਿ ਸ਼ਾਂਤਿ । ਜਾਨਜੋ ਪਰੈ ਨਹੀਂ
“ਦੇਵੇਂ ਮੁਠਾਂ ਹੱਥ ਵਿਚ ਫੜੀਆਂ ਰਹਿ ਗਈਆਂ । ”ਬੇਹਥਿਆਰਾ । ੧ਜਹਿਆ ਛੁਡਾਉਣਾ
(ਚਾਹੇ) । “ਹੱਬਾੰ ਤੋਂ ਛੁੱਟਣਾ ਕਿਵੇ ਨਾ ਮਿਲਿਆ; ਭਾਂਵ ਛੁੱਟ ਨਾ ਸਕਿਆ । “ਸ਼ੇਰ ਦੀ
ਜੱਫੀ ਵਿਚ ਜਿਵੇ' ਮਿਰਗ ਕਾਹਨਨ ਪੈਂਦਾ ਹੈ । $ਸਰੀਰ ਦੇ ਸਾਹੇ ਅੰਗਾਂ ਦੇ ਜੋੜ ਛੁੱਟ ਗਏ 1
"ਫੈਲ ਗਿਆ । “ਆਪੋ ਅਪਣੇ ਪਿੱਛੇ ਵੱਲ ।

ਪੂਤਾਂਪ ਸੂਰਜ । (੨੯੭੨) ਰਗੰਸ ੬ । ਅਸੂ ੪੪, _
ਰਿ ਤਤ । ਦੂਰਿ ਦੂਰਿ ਲੌ ਹਟਿ ਬਿਰ ਹੋਇ ॥੪੫॥ %੪ ਮੂ ਫੁਰ <ੜਾਪ ਸੁਰਜ

ਦ੍ਰਿਏ ਬਸ਼ਟਮਿ ਰਾਂਸੇ ਅਬਦੁੱਲਖਾਨ ਰਤਨ ਦੇਦ ਕਦਮ ਦੈਦ ਵੱਧ' ਪ੍ਰਸੋਗ ਬਰਨਨੰ ਨਾਮ ਤੀਨ ਚੱਤਵਾਰਿੰਸਤੀ ਅੰਸੂ॥ ੪੩ ॥
੪੪. ਯੁੱਧ ਫਤਹ । ਲੋਬ ਦੀ ਮੈਗਾਲ|।

ਦੋਹਰਾ ॥ ਬਿ੍‌ਧੀਚੈਦ ਤੇ ਪਰੇ ਸਿਖ ਫਤੇ ਗੁ ਕੀ ਜਾਨ" । ਤਿਮਰ ਬਿਖੈ
ਕਰਿ ਹੇਲ ਕੋ ਮੇਲਿ ਦਿਯੋ ਘਮਸਾਨ ॥ ₹ ॥ ਚੋਪਈ ॥ ਇਕਦਿਸ਼ਿ ਤੇ ਜ੍ਯੋੱ
ਬਾਵਨਿ ਲਾਗੇ । ਤਮ ਮਹਿੰਤੁਰਕ ਤ੍ਰਾਸ ਕਰਿ ਭਾਗੇ ।ਜਿਨ ਕੇ ਰਣ ਮਹਿੰ
ਤਰੰਗ ਮਰੇ ਹੈ । ਇਤ ਉਤ ਬਿਥਰੇ ਜਾਇ ਵਰੇ ਹੈਂ॥ ੨॥ ਅਰਤਿ ਜਾਤਿ
ਕੋ ਭਾਗਤਿ ਜਾਤਿ । ਪੀਛੇ ਸਿੱਖ ਖੜਰ। ਕਰਿ ਘਾਤਿ । ਜਾਂਤਿ ਪਿਛਾਰੀ
ਕਾਟਭਿ ਜਬੈ । ਗੁਰੂ ਦੁਹਾਈ ਬੋਲੋ ਤਬੇ ॥੩॥ ਸੁਨਤਿ ਸਿੱਖ ਪੀਛੇ ਹਟਿ
ਆਏ। ਨਹਿੰ ਮਾਰਨਿ ਹਿਤ ਹਾਥ ਉਠਾਏ] । ਜਹਿੰ ਸਤਿਗੁਰੁ ਤੇਰੋ ਨਿਜ
ਡਾਰਾ। ਤਜੇ ਦਾਸ ਤਹਿੰ ਰਖ ਸੁਧਾਰਾਂ ॥੪॥ ਤਿਨਹੁੰ ਬਿਚਾਰ ਕੀਨਿ ਮਨ
ਮਾਂਹੀ ।-ਤਿਮਰ ਭਯੋ ਗੁਰੁ ਆਗ ਨਾਂਹੀ-। ਸੈਧਯਾ ਪਰੀ ਜਾਨਿ ਭਿਸ
ਕਾਲਮਦ੍ਰੋਂ ਮਸ਼ਾਲਚੀ ਜਾਰਿ ਮਸਾਲਾਂ॥੫॥ਤੁਰਣ ਹੀ ਰਣ ਕੀ ਦਿਸ਼ਆਏ।
ਖੋਜਨਿ ਲਗੇ ਨਹੀਂ' ਗੁਰੁ ਪਾਏ। ਬਿਧੀਚੌਦ ਜੁਗ ਦੇਖਿ ਮਸਾਲ । ਹਯ
ਧਵਾਇ ਆਯਸਿ ਤਤਕਾਲ ॥ ੬ ॥ ਗੁਰੁ ਸੁੰਧ `ਬੂਝਤਿ ਆਪਸ ਮਾਂਹੀ ।
ਸਕਲ ਕਹਤਿ“ਦੇਖੇ ਹਮ ਨਾਂਹੀ।ਚਿੰਤਾ ਅਧਿਕ ਸਭਿਨਿ ਕੇ ਹੋਈਖੋਜਨ
ਲਗੇ ਖ੩ ਸਭਿ ਕੋਈ ॥੭॥ ਇਤ ਉਤ ਮਹਿਂ ਬਿਚਰਤਿਅਸੁਵਾਰ ।“ਕਹਾਂ
ਗੁਰੂ ਜੀ” ਕਰਤਿ ਪੁਕਾਰ । ਸਭਿ ਕੈ ਮਨ ਸੰਦੇਹ ਵਧੇਰਾ। ਗੁਰੂ ਨਹੀਂ ਹੇਰੇ
ਇਸ ਬੇਗ॥ ੮॥ ਖੋਜਤਿ ਪਰੀ ਲੋਥ ਸਮੁਦਾਏ । ਪਸਰਜੋ ਸ੍ਰੋਣਤਿ ਪਗ
ਵਿਸਲਾਏ । ਦਾਰੁਣ ਜੈਗ ਭੂਮਕਾ ਭਾਰੀ । ਮਰੇ ਪਰੇ ਭਟ ਹਯਨਿ ਹਜ਼ਾਰੀ
॥ ੯॥ ਰਲ ਮਿਲੇ ਸਿਖ ਤੁਰਕ ਘਨੋਰੇਦਿਤ ਉਤ ਬਿਚਰੜਿ ਭੇ ਸਭਿ ਹੇਰੇ।
ਕਰਹਿ ਮਸਾਲਨਿ ਕੇਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ । ਇਸ ਬਿਧਿ ਗਏ ਗੁਰੂ ਕੇ ਪਾਸ॥ ੧੦ ॥
ਬੁ ਦੁਲਖਾਨ ਮਾਰਿ 'ਢਗ ਬਿਰੇ । ਨਿਕਟਿ ਅਪਰ ਮਾਰੇ ਬਹੁ ਪਰੇ] ।
0ਘਰ ਘਾਇ ਘਨੋ ਲਗਿ ਘੋਰ । ਸੋ ਭੀ ਮਰਯੋ ਖੇਤ ਰਣ ਘੋਰੇ ॥ ੧੧ ॥
ਬਿਰ ਇਕਾਕੀ ਬੀਰ ਬਿਸਾਲਾਂ । ਕਰੇ ਬਿਲੋਕਨਿ ਗੁਰੁ ਜਿਸ ਕਾਲਾ। ਭਏ
ਪ੍ਰਵੁੱਲਜਤ ਪਾਇਨ ਪਰੇ । ਹੋਰਿ ਹੇਰ ਸਭਿ ਧੀਰਜ ਧਰੇ॥੧੨॥ਬਿਧੀਚੋਦ
"ਬਿਧੋਚੈਢ ਤੋਂ ਪਹੋ (ਖਲੋਤੇ) ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਵਤੇ (0੬) ਜਾਣਕੇ । ਵਯੂਰੇਧ ਵਿੱਚ
(ਗੁਰੂ ਜੀ ਵੇ) ਘੋੜੇ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਖਮ ਲਾਗੇ ਸਨ । “ਭਯਾਨਕ ਜੁੱਧ ਕੂਮੀ ਵਿਚ ।

ਪ:-ਅਰਤਿ ਹਰ ਕਰਿ । __1ਇਹ ਸ਼ੂਰਮਗਤੀ ਤੇ ਢਇਆ ਦੀ ਅਵਧੀ ਹੈ
ਛਿ ਭਜਵਿਆਂ ਨ ਮਾਰਿਆ ਨਗੇਂ । __ ਤ੍ਰੰਪਾਂ=ਨਿਕਫਿ ਅਪਾਰ ਪੰਰੇ ਬਹ ਮਰੇ |

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੯੭੩ ) ਰਾਸਿ ੬ । ਐੱਸ ਝਖ,

ਕਰ ਜੋਰ ਬਖਾਨਾਂ । 4ਕਮ ਬਿਰ ਰਹ; ਪ੍ਰਕੂ ! ਰਣ ਠਾਨਾ" ?ਂ। ਦਾਸ ਨ
ਪਾਸ',ਇਕਾੜੀ ਅਹੋ।ਕਹੋ ਪਰਕੂ ਅਬਿ ਕ੍ਯਾਂ । ਚਿਤ ਚਦੋ?!॥੧੩॥ਸੁਨਿ ਸ਼੍ਰੀ
ਹਰਿਗੀਵਿੰਦ ਉਚਾਰਾ । “ਜੋ ਚਿਤ ਚਹੈ' ਕਰਨਿ ਹਮ ਕਾਰਾ । ਸੋ ਕੁਨਸਾਰ
ਭਏ ਤੇ ਹੋਇ। ਅਬਿ ਡੇਰੇ ਗਮਨਹੁ ਸਭਿ ਕੋਇ ॥੧੪॥ ਕੌ ਸਿਖ ਘਾਇਲ
ਹੋ ਰਣ ਬਿਸੈ”। ਕਰਹੁ ਸੰਭਾਰਨਿ ਆਨਹੁਂ ਤਿਸੈ੧”। ਅਸ ਕਹਿ ਸਤਿਗੁਰ
ਨੋ ਹਯ ਲੀਨਿ । ਭਏ ਅਰੂਢਨਿ ਪੜਾਨੋ ਕੀਨਿ ॥ ੧੫॥ ਨਿਜ ਡੇਰੇ ਕਹੁ
ਚਲਿ ਕਰਿ ਆਏ।ਬਿਧੀਏ ਘਾਇਲ ਸਿਖ ਉਠਵਾਏ।ਸਭਿ ਰਣ ਖੇਤ ਖੌਜਿ
ਕਰਿ ਆਛੇ । ਸਨੈ ਸਨੈ ਆਵਤਿ ਭਾ ਪਾਛੇ ॥ ੧੬॥ ਆਇ ਸਿਵਰ ਮਹਿਂ
ਅਨੰਦ ਵਧਾਏ।ਦੌੰਦਭਿ ਵਤੇ ਕੇਰਬਜਵਾਏ।ਸਭਿ ਕੀ ਕਰੀ ਸੋਭਾਰ/ਨ ਡੇਰੇ
।ਖਾਨ ਪਾਨ ਕੋ ਦੀਨਿ ਘਨੇਰੇ॥੧੭॥ਭਏ ਨਚਿੰਤ"ਸ਼ੱਤ੍ਗਨ ਮਾਰੇ।ਸੁਪਤਿ
ਜਥਾ ਸੁਖ ਤੇ ਤਬਿ ਸਾਰੇ । ਪਾਛਲਿ ਨਿਸਾਂ ਉਠੇ ਗੁਨ ਖਾਨੀ।ਨਿਤ ਕੀ ਸੋਚ
ਸਕਲ ਤਬਿ ਠਾਨੀ॥੧੮॥ਕਰਿ ਮੱਜਨ,ਸੁਖ'ਧਕਾਨਲਗਾਯੋਪ੍ਰਾਚੀ ਦਿਸ਼ਾ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਹੁਇ ਆਯੋ । ਸਭਿਨਿ ਸ਼ਨਾਨ ਕੀਨਿ ਜਿਸ ਕਾਲ।ਭਏ ਅਰੂਢੰਨਿ
ਗੁਰੂ ਕ੍ਰਿਪਾਲ ॥ ੧੯॥ ਬਿਧੀ ਚੈਦ ਕੋ.ਲੇ ਕਰਿ ਸੈਗ। ਦੇਖੀ ਜਾਇ ਭੂਮਿਕਾ
ਜੈਗ । ਤੁਰਕ ਸਹੱਸ ਚਤੁਰਦਸ? ਮਰੇ । ਕੇਤਿਕ ਸਿੱਖ ਬੀਚ ਤਿਨ ਪਰੇ ॥
੨੦॥ ਕਹਿ ਸਤਿਗੁਰ ਨੇ ਗਰਤ ਖਨਾਵਾ । ਅਬਦੁਲ ਖਾਨ ਉਠਾਇ
ਪੁਵਾਵਾ । ਪੁਨ ਤਿਸ ਕੇ ਸੁਤ ਖੋਜਿ ਉਠਾਏ। ਤਿਸੀ ਗਰਤ ਮਹਿ ਆਨਿ ਸੁ
ਪਾਏ ॥ ੨੧ ॥ ਪੁਨ ਪੰਚਹੁੰ ਸਰਦਾਰ ਅਨਾਏ । ਪਾਇ ਗਰਤ ਮਹਿ ਸਭਿ
ਦਫਨਾਏ;ੂੰ । ਉਪਰ ਰ੍ਦ੍ਯੋ ਦਮਦਮਾ ਤੁੰਗ”। ਤਿਸ ਪਰ ਬੈਠੇ ਗੁਰੁ ਅਰਿ
ਝੰਗ॥ ੨੨॥ ਬਿਧੀ ਚੈਦ ਸੋਂ ਕਹਿ ਮੁਸਕਾਵਤਿ । “ਜਿਸ ਬਿੱਦ ਕੌ
ਸਦਾ ਕਮਾਵਤਿ।ਸੋ ਅਬਿ ਆਈ ਕਾਮ ਹਮਾਰੇ।ਅਰੇ ਰਿਪੁਨਿ ਗਨ ਕੋ ਰਣ
ਮਾਰੇ ॥ ੨੩॥ ਅਬਦੁਲ ਖਾਨ ਅਰਜੋ ਬਹੁ ਲਰਯੋ । ਖੜਗ ਜੈਗ| ਕੋ ਕਰਿ
ਕਰਿ ਮਰਜੋ । ਘਨੇ ਘਾਇ ਘਾਲੇ ਅਰੁ ਖਾਏ । ਦੋਨ ਹੁ ਖੱਤ੍ਰੀ ਮਾਰਿ ਗਿਰਾਏ॥
੨੪॥ ਪਿਤ ਪਲਟਾ ਚਾਹਤਿ ਨਿਤ ਰਹੇ । ਅਥਿ ਸਭਿ ਹੀ ਪੂਰੇ ਕਰਿ ਦਹੇ।
ਸੋਘਰ ਘੋਰ ਘਨੋ ਘਮਸਾਨ। ਤੁਰਕ ਹਜ਼ਾਰਨਿ ਕੌ ਅਵਸਾਨ"”॥੨੫॥
"ਰਣ ਕਰਕੇ । "ਦਾਸ ਪਾਸ ਨਹੀਂ . “ਵਿਚ । ਬੇਫਿਕਰ । “ਸੁਖ ਸਰੂਪ ਵਿਚ । ੬ਪੁਰਬ ਦਿਸ਼ਾ
ਵੱਲ । ?ਢੌਦਾਂ ਹਜ਼ਾਰ । “ਉੱਚਾ । ੯ਘਮਸਾਨ ਹੋਯਾ । "£ਅੰਤ ਹੋਇਆਂ 1 #੫੦-ਨਿਰ-
ਬਾਨਾ ! 1ਅਪਣਿਆੰ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਦ। ਨਮੂਨਾ ਹੈ। _ ਵੈਰੀ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਨਿਸ਼ਚੇ
ਅਨੁਸਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜੇ ਉਨ੍ਹ ਦੇ ਸਰਦਾਰ ਦਫਨ ਕੀਤੇ ਹਨ ਸਾੜੇ ਨਹੀਂ ।

__ ਸ੍ਰੀ ਗਰ ਖੁਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੯੭੪! ਕੱਸ ੬ । ਆ ੪੪,

ਸੁਨ ਸਾਦਰ ਬਿਧੀਏ ਤਬਿ ਕਹਮੋ । “ਜਿਨਹੁੰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਨ ਰਾਵਰਿ ਲਹਐ।
ਸੇ ਮਭਿਮੰਦ ਹਾਨ ਹੀ ਪਾਵੈਂ । ਤੁਮ ਤੇ ਕਵਨਿ ਜੀਵਤੋ ਜਾਵੈ॥੨੬॥ ਤੀਨ
ਲੋਕ ਮੈਂ ਬਲੀ ਨ ਕੋਈ । ਅਰਹਿ ਆਪ ਕੇ ਸਨਮੁਖ ਹੋਈ । ਤੁਰਕ
ਬਪੁਰੇ ਕਹਾਂ ਅਗਾਂਰੀ । ਸਮਝ ਚਹਤਿ ਮਰੇ ਰਣ ਹਾਂਰੀ” ॥ ੨੭ ॥ ਪੁਨ
ਸਤਿਗੁਰੁ ਨੋ ਹੁਕਮ ਬਖਾਨਾ।“ਨਰ ਇਕਠੇ ਕੀਜਹਿ ਇਸ ਥਾਨ।ਜੇਤਿਕ
ਅਹੈ' ਗ੍ਰਾਮ ਕੇ ਆਨਹੁ । ਸਕਲ ਮਿਹਨਤੀ ਸਾਂਬ ਬਖਾਨਹੁ ॥ ੨੮ ।ਸੇ। ਨਾਂ
ਕੇ ਨਰ ਇਕਠੇ ਹੋਇ । ਕਰਹੁ ਕਾਰ ਮਿਲਿ ਕੈ ਸਭਿ ਕੋਇ । ਪਰੇ ਮ੍ਰਿਤਕ
ਜੇਤਿਕ ਦਰਸਾਹੀ' । ਡਾਰਹੁ ਸਕਲ ਬਿਪਾਸਾਂ ਮਾਂਹੀ ॥ ੨੯॥ ਪ੍ਰਥਮ
ਆਪਨੇ ਸਿੱਖ ਉਠਾਵਹ।ਹਮਹਿ ਨਮ ਤਿਨ ਕੇਰ ਸੁਨਾਵਹੁ।ਬੀਚ ਬਿਪਾਸਾਂ
ਦੇਹੁ ਪ੍ਰਵਾਹ।ਹਮ ਬੈਠਹਿੰ ਚਲਿ ਕਰਿ ਤਟ ਪਾਹਾਨਂ॥੩੦॥ਇਮ ਕਹਿ ਸ਼੍ਰੀ
ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਚੋਦ । ਉਠਿ ਕਰਿ ਚਲੇ ਸੈਗ ਸਿਖ ਬ੍ਰਿੰਦ । ਦੇ ਕਰਿ ਹੁਕਮ
ਆਇ ਤਿਸ ਕਾਲਾਂ । ਬਿਰੇ ਬਿਪਾਸਾ ਪਾਸ ਕ੍ਰਿਪਾਲਾ॥ ੩੧॥ ਬਿਜਨਾਂ
ਚਮਰ ਹੋਇ ਫਿਰ] ਫੇਰੇ' । ਬੈਠੇ ਪੂਰ ਬਿਪਾਸਾ” ਹੇਰੇ। ਬੀਨ ਬੀਨ ਸਿੱਖ
ਕੇ ਦੇਹਿ । ਆਨਹਿਂ, ਨਾਮ ਸੁਨਾਇ ਸੁ ਦੇਹਿ ॥ ੩੨ ॥ ਪੁਨ ਸਰਿਤਾ ਮਹਿ
ਕਰਹਿ ਪ੍ਰਵਾਹੂ । ਬਹੇ ਅਧਿਕ ਹੀ ਜਲ ਕੇ ਮਾਂਟੂ।ਸਿੱਖਨਿ ਕੋ ਪ੍ਰਵਾਹ ਕਰਿ
ਸਾਰੇ । ਬੈਠੇ ਸ਼੍ਰ ਗੁਰੁ ਪਿਖਹਿੰ ਕਿਨਾਰੇ ॥ ੩੩ ॥ ਸਹਿਕਾਮੀ ਨਿਸ਼ਕਾਮੀ
ਜਾਨੇ। ਭੋਗ ਮੋਖ ਬਖਸ਼ੀ ਤਿਸ ਥਾਨੇ । ਸਹਿਕਾਮੀ ਕੌ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਰਾਜ/ਬਖ%਼-
ਸ਼ਯੋ ਸੰਗ ਹੀ ਸਕਲ ਸਮਾਜ ॥ ੩੪ ॥ ਨਿਸ਼ਕਾਮੀ ਕੇ ਬੋਧ ਨਿਵਾਗੇਦਢਈ
ਮੁਕਤਿ ਜਾਨੋ ਅਤਿ ਪੜਾਰੇ। ਸਕਲ ਸਿਖ ਜਬਿ ਦਿਏ ਬਹਾਏ। ਪੁਨ ਤੁਰ-
ਕਨਿ ਕੀ ਲੋਬਨਿ ਲਕਾਏ ॥ ੩੫ ॥ ਹੁਤੇ ਸਹੇਸ੍ਰ ਪੰਚ ਦਸ ਜੇਈ । ਬਚੇ
ਹਜ਼ਾਰ ਪਲਾਇ ਸੁ ਤੇਈ।ਅਪਰ ਮਰੇ ਸਭਿ ਲੋਲੇ ਆਵੈਂ। ਬਹੁਰ ਤਾਂਗ ਕੋ
ਗਹੈ' ਬਗਾਵੈ' ॥ ੩੬ ॥ ਜਲ ਕੇ ਜੈਤੁ ਹਜ਼ਾਰਹੁ ਆਏ । ਆਮਿਖ ਕਾਣਿ
ਕਾਟਿ ਸ਼ਵਖਏ । ਬ੍ਰਿੰਦ ਮਨੁਜ ਲਾਗੇ ਤਹਿ ਲਯਾਂਵਨਿ । ਤੂਰਨਿ ਕਰਹਿ
ਨਦੀ ਮਹਿ ਪਾਵਨਿ ॥ ੩੭॥ ਸਕਲ ਖੇਤ ਰਣ ਕੇ ਜੇ ਮਰੇ । ਨਰ ਗਨ
ਆਨਿ ਆਨਿ ਬਲ ਕਹੇ” । ਕੋਉ ਸਕਾਲ' ਕੇ ਹੈਂ ਅਧਿ ਖਾਏ । ਅੰਗ ਤੌਗ
੧ਪੱਖਾ (ਫਿਰ=) ਬੱਲਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਚੌਰ ਵੇਰਿਆਂ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ । (ਅ) ਪੱਖਾ ਤੇ ਚੌਰ
ਫਿਰ ਫਿਰ (ਲਗਾਤਾਰ) ਹੋ ਰਿਹਾਂ ਹੈ । ਬਿਆਸ ਦਾ ਜਲ ਪੂਵਾਹ । “ਮੁਰਦਿਆਂ ਦੇ ।
ਭਕਰਕੇ । “ਗਿਦੜਾਂ ਦੇ । ਜਲ ਦਾਹ ਦੇਡ ਲਗੇ ਹਨ ਤੇ ਬਿਰਦਪਾਲ ਜੀ ਬਹਾਦਗੀਂ ਨੂੰ
ਆਪਣੀ ਮਿਹਰਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਨਾਲ ਮੁਕਤ ਤੁਕਤ ਦੇਣ ਲਗੇ ਹਨ । 1ਪ:=ਵਾਸ ਕਰ ।

ਸੀ ਗੁਰ ਖੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੪੭੫) ਗਾਸਿ ੬ । ਲੱਸੂ ੪ਪ, _
ਕਰਵਾਰਨਿ ਘਏ॥੩੮॥ਧਰਿ ਧਰਿ ਸਭਿ ਕੌ ਬੀਚ ਬਗਾਵੈਂ।ਉਛਰਹਿ ਨੀਰ
ਲੀਨਿ ਹੁਇ ਜਾਵੈਂ । ਸਭਿ ਉਚਵਾਇ ਨਦੀ ਗਿਰਵਾਏ । ਸਕਲ ਸਥਾਨ
ਭਲੋ ਕਰਿਵਾਏਂ ॥। ੩੯॥ ਉਠੇ ਗੁਰੂ ਪੁਨ ਗਮਨੇ ਡੇਰੇ । ਸੈਗ ਸਿੱਖ ਪਰ-
ਮੁਦਿੜਿ" ਘਨੇਰੇ ।ਰਣ ਕੀ ਬਾਤ ਅਨੇਕ ਕਰੋਤੇ ।ਕਹਤਿ ਸੁਨਾਵੈਂ ਗਰ
ਭਗਵੈਤੇ ॥ ੪੦ ॥ “ਬਡੀ ਮਾਰ ਤੁਰਕਨਿ ਕੋ ਹੋਈ । ਬਿਦਤਹਿ ਜਗਤ
ਲਥਹਿ ਸਭਿ ਕੋਈ । ਸ਼ਾਹੁ ਜਹਾਂ ਭੀ ਜਾਨਹਿੰ ਨੀਕੇ । ਲਗੇ ਹਾਂਬ ਗੁਰੁ
ਸਿੱਖਨਿ ਹੀਕੇ?॥੪੧॥ ਆਨਿ ਆਪਨੇ ਸਿਵਰ ਬਿਰਾਜੇ।ਜਿਨ ਕੇ ਨਾਮ ਜਪ
ਜਮ ਭਾਜੇ । ਦੇਸ਼ ਦੁਆਬੇ ਮਾੜੇ ਸਾਰੇ।ਸਤਿਗੁਰ ਕੌ ਜਸ ਕਰਤਿ ਉਚਾਰੇ॥
੪੨॥ਜਹਿਂ ਕਹਿ ਵੈਲਯੋ ਜੁੱਧ ਬ੍ਰਿਤਾਂਤ । “ਭਯੋ ਮਹਿਦ ਤੁਰਕਨਿ ਕੌ ਘਾਭ।
ਆਯੁਧ ਧਰਿਬੇ ਗੁਰੁ ਸਵਲਾਏ । ਅਨ ਗਨ ਦੋਖੀ ਦੁਸ਼ਟ ਖਪਾਏ ॥੪੩॥
ਪ੍ਰਥਮ ਹੁਤੀ ਗੁਰੁ ਘਰ ਮਹਿ ਪੀਰੀ । ਲਖੀ ਪਰਤਿ, ਲੈ ਹੈ' ਅਬਿ ਮੀਰੀ ।
ਪਤਿਸ਼ਾਹਿਤ ਕੋ ਗਰਦ ਮਿਲਾਵੇਂ । ਨਿਜ ਸਿੱਖਨਿ ਤੇ ਰਾਜ ਕਰਾਵੈਂ॥੪੪॥
ਇਮ ਜੇ ਕਰਿ ਨਿਤ ਰਖਹਿੰ ਲਰਾਈ । ਸਭਿ ਤੁਰਕਾਨੋ ਦੇਹਿ ਖਪਾਈ?।
ਸੱਜਨ ਸੁਨਿ ਸੁਨਿ ਅਨੰਦ ਧਰੇਤੇ । ਦੁਰਜਨ ਜਰ, ਨ ਰਿਦੇ ਜਰੈ੩”।
॥੪੫॥ ਪੂਰਬ, ਦੱਛਨ, ਪੱਛ ਮ,ਉਤਰਵੈਲਜੋ ਜਹਿੰ.ਕਹਿੰ ਸੁਜਸ ਪਵਿੱਤਗ
ਪੈਨ ਪੈਨ ਸ਼੍ਰੀ ਸਤਿਗੁਰੁ ਪੂਰਨ।ਜੋਧਾ,ਮਹਦ ਬਲੀ,ਅਰਿ ਚੂਰਨ? ॥ ੪੬॥
ਇਤਿ ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਹ੍ਰਿੰਬੇ ਖਸ਼ਟਮ ਰਾਜੇ “ਲੋਬਨ ਨਦੀ ਗੇਰਨਿ' ਪ੍ਰਸੋਗ ਬਰਨਨੇ ਨਾਮ ਚਤੁਰਾਂਚੱਤਵਾਰਿੰਸਤੀ ਅੰਸੂ ॥ ੪੪ ।

੪੫. [ਭਾਈ ਸੁਭਾਗਾ ਪੰਜ ਘੋੜੇ ਭੇਟ ਲਿਆਇਆ] 1

ਦੋਹਰਾ॥ਸੁਨਹੁ ਸਿੰਘ ਸਿਖ ਗਨ ਸਕਲ”ਸਤਿਗੁਰੁ ਕਥਾਂ ਰਸਾਨ।ਭਯੋ ਯੁੱਧ
ਇਸ ਭਾਂਤਿ ਇਹ ਬਰਨਜੋ ਸੁਜਸ ਕ੍ਰਿਪਾਲ ॥ ੧ ॥ ਚੌਪਈ ॥ ਬੈਠਜੋ ਸ੍ਰੀ
ਹਰਿ ਗੋਵਿੰਦ ਜੋਧਾ। ਮਨਹੁ ਰੂਪ ਇਹ ਧਰਜੋ ਪ੍ਰਬੋਧ” ।ਹੁਕਮ ਮਸੈਦਨਿ
ਸੈਗ ਬਖਾਨਾ । “ਕਰੋ ਕੋਟ ਚੌਗਿਰਦ ਮਹਾਨਾ॥੨॥ ਬਸਹਿ ਨਗਰ ਸੁੰਦਰ
ਜਿਸ ਬੀਚਿ। ਪਰਹਿ ਮਹਲ ਗਨ ਉਚ ਰੁ ਨੀਚਿ। ਰਾਖਹੁ ਪੰਚ ਪੌਰ ਪੁਰਿ
ਕੋਰੇ । ਕਾਰੀਗਰਨਿ ਲਗਾਇ ਘਨੇਰੇ ॥੩॥ ਕਰਹ ਸ਼ੀਘੂਤਾ ਲੋਹ ਬਨਾਇ।
ਦਿਹੁ ਧਨ ਮਿਹਨਤਿ ਬ੍ਰਿੰਦ ਲਗਾਇ! । ਸੁਨਤਿ ਮਸੈਦਨਿ ਕੀਨਸਿ

“ਅਨੰਦ ਪੂਨੈਨ । “ਦਰਜਨ ਸੜਦੇ ਹਨ ਚਿਤ ਵਿੱਚ ਸਹਾਰ ਨਹੀ ਸਕਦੇ / “8ਮੂਹ ਸਿੰਘੇ ਤੇ
ਸਾਰੇ ਸਿੱਖੋ ਸੁਣੋਂ ! “ਮਾਨੋ ਗਿਆਨ ਨੋ ਇਹ ਰੂਪ ਧਾਰਿਅ' ਹੈ ।

#ਮੁਰਦੇ ਸੜਦੇ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬੀਮਾਰੀ ਪੈਣ ਦਾ ਡਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਸੈ ਸਭ ਤੋਂ ਸੌਖੀ ਰਸਤਾ ਪ੍ਰਵਾਹ
ਢਾ ਸੀ ਆਪਣੇ ਤੇ ਵੈਰੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਇਕੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਦੀ ਵਿਚ ਤੌਰ ਦਿੱਡੇ।

ਸਰੀ ਗੁਰ ਖੂਭਪ ਸੂਚਜ। ___ (੨੬੭੬) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੰਸ਼ ੪੫.
ਤੈਸੇ। ਸ਼ੀ ਮੁਖ ਤੇ ਵਰਮਾਯਹ ਜੈਸੇ ॥। ੪ ॥ ਦਿਯੋ ਦਰਬ ਸਭਿ ਕੋ ਮਨ
ਭਾਏ । ਬ੍ਰਿੰਦ ਪਚਾਵੇਂ' ਕਹਿ ਚਢਿਵਾਏ । ਪਾਕੀ ਈੱ'ਫਨਿ ਭਯਾਰੀ ਕਰੈ' ।
ਆਇ ਮਿਹਨਤੀ ਜਿਹ ਸੁਨਿ ਪਰੈ' ॥੫॥ ਕਾਰੀਗਰ ਸਮੂਹ ਮੰਗਵਾਏ।ਦੇ ਦੇ
ਦਰਬ ਸੁ ਸਰਬ ਲਗਾ । ਚਿਨਿਬੇ ਲਗੇ ਸ਼ੀਘਤ। ਧਾਰੀ । ਪਾਕੀ ਈ'ਟ
ਕਰੀ ਬਹੁ ਭਜਾਰੀ ॥ ੬ ॥ ਹਰਖਤਿ ਹੋਇ ਕਾਰ ਕੋ ਕਰਿ ਗੇ । ਧਨ ਗਨ
ਲੀਨ ਭਾਉ ਪੁਨ ਧਰਿਹੀ।ਅੰਦਰ ਮੰਦਿਰ ਲਗੇ ਉਸਾਰਨਿ।ਗ਼ਨੀ ਗਰੀਬ”
ਬਾਸਿਬੇ ਕਾਰਨ ॥੭॥ਬਹੁ ਰਉਣਕ ਤਬਿ ਹੋਵਤਿ ਭਈ।ਮਿਲੇ ਲੋਕ ਲਖਿ
ਨਗਰੀ ਨਈ । ਤਬਿ ਸਤਿਗੁਰ ਨੇ ਰਿਦੇ ਬਿਚਾਰਾਂ ।ਘਰ ਘੇਰੜ ਕੋ ਜਹਾਂ
ਨਿਹਾਰਾ ॥੮॥ ਚਹਤਿ ਉਖਾਰਜੋ ਰਿਪੁ ਕੌ ਮੁਲਗਰਬਤਿ ਜੋ ਹੋਯਸਿ ਪਤਿ-
ਕੁਲ।-ਨੀਵ ਨ ਉਖਰਹਿਨੈਂਜੇ ਇਸ _ਕੋਰੀਤਉ ਮਾਲਿਕੀ ਕਰਿ ਹੈ ਵੇਰੀ ॥
€॥ ਪੁਰ ਮਹਿੰ ਅਵਿਨੀ ਅਪਨੀ ਜਾਨਿ । ਘੇਰੜ ਕੋਰਿ ਸੈਖੈਧੀ ਆਨਿ ।
ਤੁਰਕਨਿ ਕੀ ਸਹਾਇਕੋ ਪਾਇ।ਬਹੁਰ ਲੋਹਿੰਗੇ 'ਸੇ ਅਪਨਾਇ-॥੧ ੦॥ਦਿਮ
ਲਖਿ ਕਰਿ ਗੁਰ ਹੁਕਮ ਬਖਾਨਾ । ਘਰ ਘੇਰੜ ਕੋ ਹੈ ਜਿਸ ਥਾਨਾ। ਦੂਰ
ਕਰਹੁ ਤਿਸ ਕੀ ਬੁਨਿਆਦ੧ਨੀਵ ਉਖੇਰਹੁ ਹੋਇ ਨ ਬਾਦ%੧੧॥ਕਰਿਬੇ
ਉਚਿਤ ਹੁਤੀ ਧ੍ਰਮਸਾਲਾ । ਤੁਰਕਨਿ ਕੌ ਬਲ ਹੁਇ ਜਿਸ ਕਾਲਾ । ਕਰਹਿ
ਬਾਦ ਮਤਿਮੰਦ ਵਹਾਵਹਿੰ। ਘਰ ਘੋਰੜ ਕੋ ਬਹੁਰ ਬਨਾਵਹਿੰ॥੧੨॥ ਹਮ
ਨੇ ਕਰੀ ਬਾਦ" ਬੁਨਿਯਾਦ । । ਹ੍ਰੈ ਨ ਬਿਬਾਦ ਤਿ ਜੋ ਅਹਿਲਾਵਿਓਯਾਤੇ
ਇਹਾਂ ਮਸੀਤ ਬਨਾਵਹੁ । ਸੁੰਦਰ ਦਰ ਤਿਮ ਹੀ ਰਖਵਾਵਹੁ॥੧੩॥ ਧਰਹਿੰ
ਪ੍ਰੀਤਿ ਗਨ ਤੁਰਕ ਮਸੀਤ । ਕਬਿ ਨਹਿ ਕਰਿ ਹੈ' ਪੁਨ _ਬਿਪਰੀਤਿ[?।
ਸੁਨਤਿ ਮਸੈਦਨਿ ਤਥਾ ਬਨਾਈ । ਅਥਿ ਲੌ ਬਿਦਤਿ ਅਹੈ ਤਿਸ ਥਾਈਂ॥
੧੪॥ ਸਤਿਗੁਰ ਤਹਾਂ ਬਿਰਾਜਤਿ ਰਹੇ । ਰੁਤਿ ਬਰਖਾਂ ਕੇ ਆਨੰਦ ਲਹੇ ।
ਬਿਦਤੇ ਜਲਧਰ” ਗਗਨ ਮੜਾਰੀ। _ਜ੍ਯੋਂ ਤਨ ਧਰਹਿੰ ਸੈਤ ਉਪਕਾਰੀ ॥
੧੫॥ਕੱਲਰ,ਖੇਤ;ਸਕਲ ਬਲ ਬਰਥੈਂ।ਦੇਖਿ ਦੇਖਿ ਕਰਿ ਜਨ ਗਨ ਹਰਖੈਂ।
ਜਿਮ ਗੁਰੁ ਗਿਰਾ ਸੁਨਹਿ ਸਭਿ ਕੋਈ । ਪ੍ਰੋਮ ਬੋਜ ਕਨੂੰ ਉਤਪਤਿ ਹੋਈ।

੧ਮਾਵੇ । “ਅਮੀਰ ਗ਼ਰੀਬ ਦੇ। 5ਨੀਹ । £ਬਗੜਾ ਨਾ ਹੋਵੇ । (ਅ) ਬਮ੍ਰਦ=ਪਿਛੋਂ । “ਭਾਵ
ਨਾਸ਼ । $ਜਿਵੇ ਝਗੜਾ ਨ ਹੋਵੇ. ਤੇਂ ਸੁਖ ਰਹੇ । ? ਬੌਦਲ !
#ਪਾ:-ਨੀਵ ਉੱਖੇਰਹਿ । #ਇਤਿਹਾਸ਼ ਗੁਰੂ ਖਾਲਸ (ਹਿੰਦੀ) ਨੇ ਇਹ
ਮਸੀਤ ਪੈਂਦੇ ਖਾਂ ਦੀ ਇੱਛਾ ਅਨੁਸਾਰ ਬਣਵਾਏਈ ਗਈ ਲਿਖੀ ਹੈ ।

ਜ਼ਰ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੬੭7) ਰਾਸਿ ੬। ਸਏ 8੫. ,
॥੧੬॥ ਮਧੁਰ ਮਧੁਰ ਧੁਨਿ ਸਨਿ ਸਨਿ ਮੋਰ । ਠੌਰ ਠੌਰ ਬੋਲਤਿ ਕਾਰ ਸ਼ੋਗ
ਜਥਾ ਕੀਰਤਨ ਸੁਨਿ ਜੱਗਤਾਸੀ । ਬਸਹਿ ਰਿਦੇ ਪੁਨ ਗਾਇ” ਪ੍ਕਾਸ਼ੀ ॥
੧੭॥ ਵਾਦਰ ਟੇਰਤਿ ਹੈ' ਚ6 ਓਰ । ਜਿਮ ਸਿਖ ਪਢਹਿੰ ਗਿਰਾਂ ਗੁਰ ਜੋਰ।
ਬਹੁ ਜਲ ਪਾਇ ਮੁਦਤਿ ਕੇ ਮੀਨ । ਜਥਾ ਸਿੱਖ ਗੁਰੁ ਪ੍ਰੇਮ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥੧੮॥
ਜ਼੍ਰ੍ਯੋ ਜਵਾਸਾ;ਜਰਯੋ ਨ ਜਲ ਕੌ' । ਸਨਿ ਨਿੰਦਕ ਜਸ ਗੁਰੂ ਬਿਮਲ ਕੌ।
ਹਰਿਆਵਲਿ ਸਗਰੋ ਜਗ ਹੋਈ।ਗੁਰ ਸਿੱਖੀ ਜਿਮ ਸਭਿ ਬਲ ਜੋਈ॥੧੯॥
ਸਰਿਤਾ ਕੋ ਪ੍ਰਵਾਹ ਬਹੁ ਬਾਂਢਾ । ਜੁਗ ਕੌਠਨਿ ਤੇਜਲ ਕਹ ਕਾਢ।ਜਿਮ
ਭਗਤਨਿ ਕੈ ਪ੍ਰੋਮ ਪਵਾਹਰਸ ਕੌ ਲੈਬੇ ਵਧਹਿ ਉਮਾਂਹੁ॥੨੦॥ਪਾਵਸਪਾਇ
ਬੀਜ ਬਹੁ ਉਪਜੈਂ'। ਜਿਮ ਸਿੱਖੀ ਤੇ ਗਨ ਗਨ ਨਿਪਜੈਂ । ਸਤਿਗੁਰੁ ਸਲਿਤਾ
ਕੋ ਤਟਿ ਜਾਇ।ਬੈਠਿ ਬਿਲੋਕਹਿੰ ਜਲ ਸਮੁਦਾਇ॥੨੧॥ਬੜੇ ਬੇਗ ਤੇਬਰ/ਹ
ਪ੍ਰਵਾਹੂ । ਕਾਸ਼ਟ ਬਹੇ ਜਾਇ ਗਨ ਮਾਂਹੂ ।ਨੀਰ ਨਵੀਨ ਮਲੀਨ ਸੁ ਪੀਨ”
।ਭਰ ਜੁਤਿ ਭਟ ਕੌ ਵਾਹਨਿ ਕੀਨਿ॥੨੨॥ਸਹਤ ਅਨੌਕ ਬਿਕਾਰ ਅਸ਼ੇਖੂ।
ਹਭਹਿ ਗਕਾਠ ਜਿਮ ਰਾਗ ਰੋ ਦ੍ਰੌਖੂ । ਕਬਿ ਕਬਿ ਲਾਗ/ਹ ਝਹਾਂ ਦਿਵਾਨ।
ਕਰਹਿ ਰਬਾਬੀ ਸ਼ਬਦ ਸੁ ਗਾਨਿ ॥੨੩॥ ਦੇ ਦੇ ਲੋਕ ਮਿਲਹਿੰ ਉਪਹਾਰ।
ਜਾਨਹਿ ਗੁਰੂ ਪ੍ਰਤਾਪ ਉਦਾਰਾ।। ਗ੍ਰਾਮ ਗ੍ਰਾਮ ਘਰ ਘਰ ਤਿਸ ਦੇਸ਼ ।
ਵਧਜੋ ਨਿਤਾਪ੍ਰਤਿ ਤੇਜ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ॥੨੪॥ _ਬਹੁਤ ਘਾਵ ਬਿਧੀਏ ਕੇ ਘੋਰੇ।
ਮ੍ਰਿਤਕ ਭਯੋ ਸੋ ਭੀ ਤਿਸ ਠੌਰੇ3:। ਅਪਰ ਸੁਭਟ ਕੇ ਮਰੇ ਤੁਰੌਗ/ਕੇਤਿਕ
ਜੋਧਾ ਘਾਇਲ ਅੰਗ ॥੨੫॥ ਸਭਿ ਕੀ ਖਾਨ ਪਾਨ ਸੁਧਿ ਸਾਰੀ।ਲੇਤਿ ਸਵਾ
ਗੁਰੁ ਕਰੁਨ' ਧਾਰੀਲਗੇ ਖਰੀਦਨਿ ਹਯ ਬਡਿ ਮੋਲ । ਧਾਇ ਅਧਿਕ;,ਬਲ
ਜੁਤਿ ਅਰ ਲੋਲ“ ॥ ੨੬ ॥ ਦੇਤਿ ਭਏ ਸਿੱਖਨ ਕੇ ਕੇ ਤਰੇ । ਲੈ ਲੈ ਸੁਭਫ
ਸਰਾਹਤਿ ਚਕ੍ਰੇਂ । ਬਹੁ ਕੀਮਤਿ ਕੋ ਹਯ ਨਹਿ ਪਾਵੈਂ।ਜਿਸ ਪਰ ਗੁਰੁ ਚਢੈ'
ਹਰਖਾਵੈਂ ॥੨੭॥ਬੜੋ ਚਲਾਕ ਬਲੀ ਤਨ ਹੋਇ।ਸਤਿਗੁਰੁ ਭਾਰ ਉਚਾਵਹਿ
ਸੋਇ । ਇਕ ਤੌ ਬਲ ਜੁਤਿ _ਡੀਲ ਬਿਸਾਲਾ” । ਦੁਡਿਯ ਰੁ
ਤੇਜ ਕ੍ਰਿਪਾਲਾ” ॥੨੮॥ ਨਹਿ ਪਸੈਦ ਮਹਿੰ ਕੋ ਹਯ ਆਵੈ । ਗੁਰੁ ਅਸਵਾਰੀ

"ਸੜ ਗਿਆ ਜਵਾਹਾਂ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਨਾ ਸਹਾਰ ਕੇ । “ਕੈਢਿਆੰ ਤੋਂ । ਬਰਸਾਤ । 5ਸੈਲਾ ਤੇ

ਗਾੜ੍ਹਾ । “ਘੋੜੇ ਨੂੰ (ਲਗੇ ਸਨ) । ਤੇਜ਼ ਦੌੜਨ'ਵਾਲੇ ਬੜੇ ਬਲ ਤੋ ਚੈਚਲ । “(ਸਤਿਗੁਹੂ ਜੀ

ਦੀ) ਬਲਵਾਨ ਤੇ ਵਡੀ ਤੀਲ ਹੈ ।"ਦੂਜੇ ਕ੍ਰਿਪਾਲ ਜੀ ਤੇਜ (ਪੋੜੇ ਤੇ ਹੀ) ਚੜ੍ਹਦੇ ਹਨ ।

(ਅ) ਦੂਜੇ ਕਿਪਾਨੂ ਦਾ ਚੜ੍ਹਨਾ (ਬੜਾ) ਤੇਜਵਾਠਗ ਹੈ । #ਂਘ-ਪੀਤਿ।
ਹੰਪ:-ਲੈ ਉਪਦੇਸ਼ ਹੋਤ ਨਿਸਤਾਰਾ । ਤ੍ਰੀਪਾ: “ਬੇਹੇ।

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੪੭੮) ਰਾਸਿ ੬ । ਅਸੂ ੪੫.
ਜੋ ਨਿਬਹਾਂਵੈ। ਸਿਮਗੰਤ ਹੈ' ਨਿਤ ਪ੍ਰਥਮ ਤਰੈਗ । ਗੁਨ ਗਨ ਸਰਬ ਹੁਤੇ
ਜਿਸ ਅੰਗ ॥੨੯॥ £ਨਵਪਰਿ ਤੇ ਬਹੁ ਕਰੇ ਉਪਾਯਤਬਿ ਕੇ ਹਮ ਲਯਾਏ
ਹਰਖਾਯ। ਚਿਹੈਕਾਲ ਦੀਨਸਿ ਅਸਵਾਰੀ । ਲਗੇ ਘਾਵ ਗਨ ਮ੍ਰਿਤੁ ਕੌ
ਧਾਰੀ”॥ ੩੦ ॥ ਸਭਿ ਮਹਿੰ ਕਹਿ ਕਹਿ ਬਾਕ ਸੁਨਾਵੈਂ । “ਬਲੀ ਤੁਰੋਗ
ਕਹੂੰ ਜੇ ਪਾਵੈਂ । ਮੁਖ ਮਾਂਗੋ ਧਨ ਦੇਵਨਿ ਕਰੈਂ । ਅਪਰ ਖੁਸ਼ੀ ਹਮ ਤਿਸ
ਪਰ ਧਰੈ ॥ ੩੧ ॥ ਨਿਕਟਿ ਨ ਪੱਯਤਿ ਹੈ ਇਸ ਦੇਸ਼ਕਹਾਂ ਬਤਾਵਹਿ ਕੌ
ਅਸ ਬੇਸ'।ਅਪਰ ਸੁਭਟਿ ਸਿਖ ਰਹਨਿ ਜੁ ਐ ਹੈ” । ਤਿਨ ਕੋ ਸਤਿਗੁਰੂ
ਰਾਖਤਿ ਜੋ ਹੈਂ ॥ ੩੨॥ ਇਮ ਹੀ ਕਿਤਿਕ ਕਾਂਲ ਜਬਿ ਬੀਤਾਂ । ਹਯ ਕੋ
ਢਾਹਤਿ ਚੀਤ ਸੁਨੀਤ।ਪਸ਼ਚਮ ਦਿਸ਼ਿ ਸੈਗਤਿ ਸਮੁਦਾਈਗੁਰੁ ਦਰਸ਼ਨ
ਹਿਤ ਭੀ ਇਕ ਠਾਈ ॥ ੩੩ ॥ ਤਿਸ ਸੈਗਤਿ ਮਹਿੰ ਸਿੱਖ ਸਭਾਗਾ।ਧਨੀ
ਬਡੋ ਅਰੁ ਨਾਮ ਸਭਾਗਾ । ਗੁਰੁ ਕੀ ਕਾਰ ਸਕੇਲਨਿ ਕਰਿਕੈ । ਹਯ ਲੀਨੋ
ਗੁਰੁ ਖੁਸ਼ੀ ਬਿਚਰਿਕੈ ॥੩੪॥ ਲਾਖ ਲਾਖ ਕੀ ਕੀਮਤ ਭਾਰੇ । ਪੰਚ ਤੁਰੇਗ
ਲਿਯੇ ਬਲ ਭਾਰੇ । ਲੋਕ ਹਜ਼ਾਰਹੁੰ ਸੈਗਤਿ ਜਾਨਿ।ਮਿਲ ਤਿਨ ਮਹਿ ਤਬਿ
ਕੀਨਿ ਪਯਾਨ ॥੩੫॥ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਤੇ ਕਰਿ ਕਰਿ ਚਤੁਰਾਈ ।ਤੁਰਕਨਿ ਤੇ
ਨਿਤ ਲੇਤਿ ਛਪਾਂਈ । ਸੇਵਾ ਕਰਤਿ ਅਨਿਕ ਪਰਕਾਰ।ਆਇ ਪਹੂਚੇ ਗੁਰ
ਦਰਬਾਰ ॥ ੩੬॥ ਨਿਸਾਂ ਭਈ ਲਖ; ਦਰਸੇ ਨਾਂਹੀ । ਤੇਰਾਂ ਭਾਏ
ਪੁਰਿ ਮਾਂਹੀ । ਭਈ ਪ੍ਰਭਾਤਿ ਲਗਜੋ ਦੀਵਾਨ । ਦਈ ਮੇਵੜੇ ਤਬਿ ਸੁਧਿ
ਅਨਿ ॥੩੭॥ “ਅਬਿ ਦਰਸ਼ਨ ਕੌ ਸਮੋ ਜਨੀਜੈ.ਸ਼੍ਰੀ ਸਤਿਗੁਰ ਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਸੁ
ਲੀਜੇਮਲੇ ਲੈ ਸੈਗਤਿ ਸਭਿ ਉਪਹਾਗਭੁਖਨ ਬਸਤ੍ਰ ਅਨੇਕ ਪ੍ਰਕਾਰ॥੩੮॥
ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਤੁਰੈਗ ਦਰਬ ਸਮੁਦਾਈ । ਯੰਰ ਧਰਿ ਭਾਉ ਰਿਦੈ ਅਧਿਕਾਈ ।
ਜਾਇ ਗੁਰੂ ਕੋ ਦਰਸ਼ਨ ਕੀਨਿ । ਬੈਠੇ ਤਖ਼ਤ ਸ਼ੁਭਭਿ ਬਲ ਪੀਨ ॥੩੯॥
ਬਾਰਿ ਬਾਰਿ ਸਿਰ ਚਾਮਰ ਵੁਰੈਢਿਗ ਅਰਦਾਸ ਮੇਵਰੋ ਕਰੈਆਗੈ ਸਕਲ
ਉਪਾਇਨ ਸਰਿ ਧਰਿ। ਬਾਰਿ ਬਾਰਿ ਪਦ ਬੈਦਨ ਕਰਿ ਕਰਿ ॥ 8੦॥
ਸੈਗਤਿ ਮਹਾਂ ਮੋਦ ਮਨ ਪਾਯੋ । ਜਗ ਗੁਰ ਪਾਵਨਿ ਕੋ ਦਰਸਯੋ । ਸ਼੍ਰੀ
ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਸ਼ਸਤ੍‌ ਨਿਹਾਰੇ। ਪੁਨ ਘੋਰੇ ਆਏ ਬਲਿ ਭਾਰੇ॥੪੧॥ਰੂਪ ਰੋਗ
ਝਿਨ ਕੋ ਸਭਿ ਹੇਰੇ।ਸੁੰਦਰ ਆਕ੍ਿਤ” ਬਲੀ ਬਤੇਰੇ।ਖੁਸ਼ੀ ਅਧਿਕ ਹੀ ਸਿਖ
ਪਰ ਕੀਨਿ। ਜਨਮ ਮਰਨ ਬੈਧਨ ਕਟਿ ਦੀਨ ॥ ੪੨॥ ਅਪਰ ਸਿੱਖ
੧ੰਕਧਰੋਂ (ਕੋਈ) ੫੩੧ ਹੀ ਦੇਵੇ ਐਸ ਸਰੂਪ ਵਾਲੇ (ਪੜੇ) ਦਾ। %ੰਵੰਦੇ ਹਨ । “ਭਾਗਾਂ
ਵਾਲਾ । “ਉਦਰ ਸਰੀਰ ਵਾਲੇ । [ ਸਿ; ਆੜ੍ਿਤਿ]1

ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੯੭੯) ਰਾਸਿ ੬। ਅਸੂ ੪੬
ਸੈਗਤ ਗਨ ਸਾਰੇ । ਜਸ ਇੱਛਾ ਘੰਰ ਗੁਰੂ ਨਿਹਾਰੇ। ਸਭਿ ਕੀ ਤਬਿ ਪੂਰਨ
ਕਰਿ ਦਈ। ਅਧਿਕ ਪ੍ਰੀਤਿ ਆਗੇ ਉਪਜਈ ॥ ੪੩ ॥ ਸੁੰਦਰ ਬਦਨ 'ਜੈਢ
ਮਾਨਿੰਦ । ਮੁਦੜਿ ਦੇਖਿ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿ ਕੋਵਿੰਦ। ਹਰਖੇ ਮਨ ਬਾਂਛਭਿ ਕੋ ਪਾ ਦ।
ਨਰ ਤਨ ਅਪਨੇ ਕੋ ਸਫਲਾਇ ॥ ੪੪ ॥ ਕੇਤਿਕ ਦਿਨ ਦਰਸ਼ਨ ਕੋ
ਕਰਿਕੈ । ਸੈਗਤਿ ਗਮਨੀ ਮੁਦ ਉਰ ਧਰਿਕੈ । ਅਨਿਕ ਪ੍ਰਕਾਰ ਗੁਰੂ ਜਸ
ਕਹਿਤੇ। ਦਿਨ ਮਹਿ ਚਲਤਿ,ਨਿਸਾਂ ਮਹਿੰ ਰਹਿਤੇ॥੪੫॥/ਤੁਰਕ ਬਿਨਾਸ਼ਕ
ਗੁਰੁਅਵਤਾਰੀ।ਚਹੁਂ ਦਿ|ਸ਼ ਕੀ ਸੈਗਤਿ ਸੁਖਕਾਰੀ'।ਇੱਤੜਾਦਿਕ ਕੀਰਤਿ
ਕੋ ਭਾਖਤਿ । ਸੁਨਹਿ ਅਪਰ ਸੋ ਦਰਸ਼ਨ ਕਾਂਖਤਿ ॥੪੬॥ ੪੪ ਤੁ ਭ੩ ਘਤਾ4
ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਿਥੇ ਖਸ਼ਟਮਿ ਰਾਸ “ਤੁਰੇਗ ਸੇਗਤ ਲਯਾਵਨ' ਪ੍ਰਲੇਗ ਬਰਨਨੰ ਨਾਮ ਪੰਚ ਚੱਤਵਾਰਿੰਸਤੀ ਅੱਸੂ ॥ ੪੫ ॥

੪੬. (ਘੋੜਿਆਂ ਦੀ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ । ਲ਼ੂਧ ਜਪੁਜੀ ਪਾਠ]।

ਦੋਹਰਾ ॥ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਹਰਿ ਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਪ੍ਰਭੁ ਜੋਧਾ ਬਲਵਾਨ । ਸ਼ੌਕ ਬਿਲੰਦ
ਤੁਰੈਗ ਕੋ ਚਵੰਹਿਂ ਪ੍ਰੀਤਿ ਕੋ ਠਾਨਿ ॥ ੧ ॥ ਚੌਪਈ ॥ ਪੰਚ ਪਵੈਗਮ ਲਗੇ
ਤਬੇਲੇ । ਸੇਵਕ ਲਾਗੇ ਕਰਨਿ ਸੁਹੇਲੇ” । ਪੁਨ ਸਤਿ ਗੁਰੁ ਇਕ ਇਕ
ਵਿਰਵਾਯੋਫਾਂਧਨਿ ਚੇਚਲ ਬੇਗ ਧਵਾਯੋ॥੨॥ਤਿਨ ਪੰਚਹੁੰ ਮੈਂ ਏਕ ਭਲੋਰੋ।
ਚੈਚਲ ਬਲ ਮੈਂ ਬੇਗ ਬਡੇਰੋ । ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿ ਗੋਵਿੰਦ ਆਪ ਚਹਰ੍ਹਨਿ ਕੋ ।
ਰਖਵਾਯਹੁ ਕਹਿ,ਸੁਸ਼ਟ ਬਰਨ ਕੋ'”ਂ॥੩॥ ਜ਼ੀਨ ਜਰਾਉ ਜਰੇ ਜਵਾਹਰਿ।
ਜਬਰ ਜ਼ੋਬ ਜਗਮਗ ਜਿਸ ਜ਼ਹਰ।ਸੁੰਦਰ ਕੋਰਦਾਰ ਬਰ ਹੀਰੇਜੋਗ ਥਾਨ
ਕੇ ਜਾਨਤਿ ਚੀਰੇ” ॥੪॥ ਅਪਰ ਅਜਾਇਬ ਜੁਕੜਿ ਬਨਜੋ ਹੈ। ਸੁ ਵਰਨ
ਸ਼ੋਭਤਿ ਸੂਰਨ ਸਨਜੋ ਹੈ“ ਐਸੋ ਤੁਰੇਗ ਸੁਗਮ ਨਹਿ ਆਵੈ|। ਜੋ ਸਤਿਗੁਰ
ਕੋ ਮਨ ਮਹਿੰ ਭਾਵੇ[ ॥੫॥ ਕਰਜੋ ਹੁਕਮ “ਆਨਹੁ ਕਰਿ ਭਕਾਰ। ਦਾਸਨ
ਤਤਛਿਨ ਮਾਂਹਿ ਸ਼ਿੰਗਾਗ ਰੇਸ਼ਮ ਤੋਰ ਗਹੇ ਕਰ ਆਨਯੋ। ਖੈਨਭਾਗ ਜੁ/ਤ
ਸਭਿ ਨੇ ਜਾਨਯੋ ॥ ੬॥ ਤਨ ਕੋ ਬਰਨ ਦਿਪਤਿ ਇਸ ਭਾਂਭੀ । ਮਨਹੈੰ
ਤਾਵਤਾ' ਸੁੰਦਰ ਕਾਂਤ” । ਜੁਗਮ ਸ਼੍ਰੋਨ ਲਘ ਸੁੰਦਰ ਖਰੇ” । ਆਯੂਤ ਛਾਤੀ
੧ਮੈਗਤ ਨੂੰ ਸੂਖ ਦਾੜੇ ਹਨ । “ਸੁਬੀ ਕਰਨ ਲਗੇ, ਭਾਵ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਲਗੇ ਘੋੜਿਆਂ ੮ /
ਬਨ੍ਰੇਖਣ ਰੌਗ ਦਾ । “ਭਾਵ ਸੁਹਣੇ ਮਹੇਸ਼ ਹੀਰੇ ਜਿਸ ਜਿਸ ਥਾਂ ਤੇ ਜੜੇ ਹੋਏ ਹਨ ਉਸੇ ਉਸੇ
ਥਾਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਜਾਣਕੇ ਚੀਰੇ ਗਏ ਸਨ । “ਸੋਨੇ ਸਮੇਤ ਸ੍ਰੇਸ਼ਟ ਰੋਗ ਦਾ ਸ਼ੋਭਦਾ ਹੈ ।
&ਸੂਹਣੀ ਦਮਕ ਦਾ ਤਾਫਤਾ ਹੈ [ਫ:; ਤਾਫਤਾ=ਇਕ ਪੂਕਾਰ ਦਾ ਰੇਸ਼ਮੀ ਕਪੜ; _ਯਾ
ਧੀਆਂ ਪਸ਼ਮੀਨੇ ਦਾ ਕਪੜਾ ਜੋ ਨਰਮੀ ਨਾਲ਼ ਲੁਸ ਲੁਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਚਮਕਦਾ ਹੈ|
5ਖੜੇ । #ਂਪ੦-ਕਹਿ ਸੁਡਟ ਬਚਨ ਯੋ । 1ਇਹ ਦੋਵੇ ਤੁਕਾਂ ਕਈ ਲਿਖਤੀ ਤੇ ਇਕ ਛਾਪ
ਦੇ ਨੂਸਖ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਤੇ ਚੇਪਈ ਦੇ ਦੇ ਹੀ ਢਕਹਨ ਹਨ !

ਸਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੯੮੦) ਰਾਸਿ ੬। ਸੰਧੂ 8੬,
ਲੋਚਨ ਖਰੇ ॥੭॥ ਅਲਪ ਗਾਮਦੀ”, ਸੂੰਮ ਬਡੇਰੇ। ਖੋਕੀ' ਗੀਵ ਚਲਹਿ
ਜਿਸ ਬੇਰੇ।ਸਿਮਰਿ ਗੁਰੂ ਸ੍ਰੀਨਾਨ ਕਆਦਿ।ਚਦੇ ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਧਾਰੀ ਅਹਿਲਾਢੇ
॥ ੮ ॥ਸੁੱਦਰ ਚਾਲ ਪਾਇ ਕਰਿ ਵੇਰਾਂ । ਰੋਕਤਿ ਚਾਹਤਿ ਬੇਗ ਬਡੇਰਾਂ ।
ਬਹੁਰੋ ਲਾਰਾ? ਛੋਰਨਿ ਕੀਨਿ । ਕਰਤਿ ਓਜ ਗੁਰੁ ਧੀਰਜ ਦੀਨਿ ॥ ੯॥
ਛੋਟੀ ਛਾਲ ਉਛਾਲਨਿ ਕਰੇ । ਗਿਨ ਗਿਨ ਚਰਨ ਮਨਹੁੰ ਧਰਿ ਧਰੇ ।
ਬਹੁਰ ਧਵਾਇ ਬੇਗ ਕੋ ਹੇਰਾਂ । ਭਾਖਤਿ ਕਵਿ ਤਿਹ ਸੁਜਸ ਬਡੇਰਾ ॥੧੦॥
ਜਨੁ ਬਾਜੀ ਮੇਲੀ ਬਡ ਬਾਜੀ । ਨਟ ਬਾਜੀ ਜਿਸ ਦੇਖਤਿ ਲਾਜੀ' । ਪਨ
ਗੌਨ ਕੋ ਕੀਨਿ ਪਿਛੇਰੇਬਪੁਰੇ ਮ੍ਰਿੱਗ ਕਹਾਂ ਸਮ ਦੌਰੈਂ॥੧੧॥ਮਨ ਕੇ ਸਾਥ
ਸਖਾਪਨ ਧਾਰੈਂ।ਜਨੁ ਚਪਲਾ ਕੌ ਚਪਲ ਸਿਖਾਰੈ” । ਨਯਨ ਨਾਂਗਰੀ ਤੇ
ਹੁਇ ਆਗਰ' । ਕਿਧੌਂ ਜੂਪ ਕੋ ਦਾਵ ਉਜਾਗਰ ॥੧੨ ॥ ਛਾਂਤੀ ਛੁਵੈ' ਛਾਲ
ਪਗ ਦੌਨ੯। ਛਿਤ ਲਗਿ ਪਾਛਲਿ ਪਾਇ ਸੁ ਔਨ'” । ਥਰਕਤਿ ਮਨਹੁੰ
ਬਾਰ ਮਹਿੰ ਮੋਤੀ"'।ਜਨੁ ਜਲ ਮਛਲੀ ਇਤਉਤ ਹੋਤੀ ॥੧੩॥ ਸਭਿਬਿਧਿ
ਪਿਖਿ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿ ਗੋਵਿੰਦ । ਚਢਿ ਕਰਿ ਭਏ ਅਨੰਦ ਬਿਲੌਦ। ਕਰਿ ਪਸੈਦ
ਇਕ ਰਾਂਖੋ ਆਪ । ਜਿਹ ਅਰੂਢਿ ਪਾਂਪੀ ਨਰ ਖਾ੫ਿ॥ ੧੪ ॥ ਅਪਰ
ਪਿਖਜੋ ਸੁੰਦਰ ਬਲ ਪੀਨ।ਬਿਧੀ ਚੋਦ ਕੋ ਬਾਜੀ ਦੀਨਿ।ਹੁਇ ਅਰੂਢ ਤਿਨ
ਫੇਰਿ ਦਿਖਾਯੋ । ਮਨਹੁੰ ਪੌਨ ਕੋ ਪੂਤ ਸੁਹਾਯੋ ॥ ੧੫ ॥ ਲੈ ਕਰਿ ਭਯੋ
ਅਨੰਦਤਿ ਭਾਈ। ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਪਾਇਨ ਸੀਸ ਝੁਕਾਈ। ਪੁਨ ਤ੍ਰਿਤੀਆਂ ਘੋਗਾ
ਮੰਗਵਾਇ । ਉਪਰ ਸੁੰਦਰ ਜ਼ੀਨ ਸੁਹਾਇ ॥ ੧੬॥ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੁਦਿੱਤੇ ਹੇਡੂ
ਪੁਚਾਯੋ।ਲੇ ਕਰਿ ਸੇਵਕ ਤਤਛਿਨ ਆਯੋ । ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਪਹੂਚਯੋ ਜਾਇ।
ਦੇ ਕਰਿ ਗੁਰੁ ਸੁਧਿ ਸਕਲ ਸੁਨ'ਇ ॥ ੧੭ ॥ ਦੌਬੋ ਤੁਰੰਗ ਹਜ਼ੂਰ ਹਕਾਰ।
ਜ਼ੀਨ ਬਿਭੂਖਨ ਜੁਕਤਿ ਸ਼ਿੰਗਾਰਾ । ਪੈਂਦੇਖਾਨ ਸਮੀਪ ਪਠਾਯੋ।ਸੋ ਲੈ ਕਰਿ
ਉਰ ਮਹਿ ਹਰਖਾਯੋ ॥ ੧੮ ॥ ਏਕ ਤੁਰੈਗ ਸ਼ੇਖ ਰਹਿ ਗਯੋ। ਖਾਸ ਤਬੇਲੋ
ਮਹਿ ਰਖਿ ਲਯੋ। ਇਕ ਦਿਨ ਬੈਠਿ ਦਿਵਾਨ ਮਝ਼ਾਰਾ। ਸੁਭਟ ਸਿੱਖ ਤਹਿੰ
“ਉਦਰ । "ਸੈਮ ਦੇ ਉੱਪਰ ਤੇ ਗਿੱਟੇ ਦ ਹੇਠ, ਦੌਹੰ ਦੇ ਵਿਢਕਾਰਲਾ ਬਾਂ । ”ਬਾਂਕੀ । “ਦੁੜਕੀ
ਚਾਲ ਜੋ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਪਵੇ / “ਘੋੜੇ ਨੇ ਮਾਨੋ” ਬਾਜ਼ੀ ਪਈ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਵੇਖਕੇ ਨਟ ਦੀ ਬਾਜ਼ੀ
ਲੱਜਿਤਿ ਹੁਂਦੀ ਹੈ । $ਪਿੱਛੇ । “ਮਾਨੋ ਬਿਜਲੀ ਨੂੰ ਵੀ ਚੈਚਲਤਾਈ ਸਿਖਾਲਦਾ ਹੈ । ਦਲੈਨ
ਇਸਤ੍ਰੀ (ਦੇ ਨੇਤਰ) ਤੇਂ ਵੀ ਵਧਕੇ ਹਨ [ਸਸ:,; ਆਕਰ==੍ਰੇਸ਼ਟ, ਵਧਕੇ; ਉੱਤਮ] । ਛਾਲ
ਸੰਨੇਂ ₹ਵੋ' (ਅਗਲੇ) ਪੈਰ ਛਾਤੀ ਨੂੰ ਛੁਹੰਦੇ ਹਨ । "ਪਿਛਲੇ ਪੈਰ (ਸਿਰਫ ਛੁਹਣ ਮਾੜ੍ਹ,
ਗੇ ਧਰਤੀ $ ਲਗਦੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ । "''ਜਿਢੇ' ਬਾਲ਼ ਵਿਚ ਮੋਤੀ । ”ਗਵਿਤ' ਦਾ ਕਮਾਲ ਹੈ।

ਨੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੯੮੧) ਰਜੱਸ ੬ । ਅੱਸੂ 8੬,
ਸ਼ੁਭਤਿ ਹਜ਼ਾਰ ॥ ੧੯॥ ਸਭਿਨਿ ਸੁਨਾਇ ਮੁਕੌਦ ਬਖਾਨੀ । “ਕੋ ਸਿਖ
ਸੁੱਧ ਪਠ(ਹ ਗੁਰੁ ਬਾਨੀ । ਜਥਾ ਜੋਗ ਮਾੜਾ ਅਰੁ ਬਰਣ'।ਪਠਹਿ ਸੈਭਾਰਿ
ਸੁਨਾਵਹਿ ਕਰਣ”? ॥ ੨੦ ॥ ਸੁਨਿ ਗਨ ਸਿੱਖ ਹਾਥ ਕੌ ਜੋਰਿ।ਕਹੈ' “ਗੁਰੂ
ਹਮ ਤੁਮਰੇ ਜੋਰ । ਨਿਤ ਹੀ ਪਾਠ ਕਰਹਿੰ ਗੁਰ ਬਾਨੀ । ਕੰਠ ਹਮਾਰੇ ਅਹੇ

ਮਹਾਨੀ ॥ ੨੧॥ ਛੇਮ ਹੇਤੁ, ਹਮ ਨੇਮ ਸਮੇਤਾ । ਰਟਹਿਂ ਪ੍ਰੇਮ ਤੇ, ਕਟਹਿੰ
ਕੁਹੇਤਾਂ?। ਸੁਨਿ ਪੁਨ ਗੁਰੂ ਭਨਯੋ “ਹੈ ਨੀਕੀਗੁਰੁਬਾਨੀ ਸੇਗਿ ਪੀਤੀ ਹੀ
ਕੀ॥੨੨॥ਤਊ ਸਿੱਖ ਜੋ ਹੁਇ ਬੁਧਿਵੇੜਾ । ਕਰਤਿ ਪ੍ਰੋਮ ਲਖਿ ਸ਼ੁੱਧ ਪਠੰਤਾ
। ਸੋ ਅਬਿ ਸਨਮੁਖ ਬਿਰਹਿ ਹਮਾਰੇ । ਜਪੁਜੀ ਪਾਠ ਕਰਹਿ ਨਿਰਧਾਰੋਂ ॥
੨੩॥ ਸ਼ੁੱਧ ਸੁਨਾਇ ਰਿਬਾਵਹਿ ਮੋਹੀ । ਮਨ ਬਾਂਛਤਿ ਫਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਰੋਹੀ
ਨਹਿ ਅਦੇਯ ਵਸਤੁ ਪੁਨ ਕੌਨ । ਜਿਮ ਜਾਚਹਿ ਹਮ ਦੈ ਹੈ' ਤੋਨ” ॥੨੪॥
ਇਸ ਬਿਧਿ ਪੁਨ ਜਥਿ ਸਤਿਗੁਰੁ ਕਹਜੋ । ਸਭਿਨਿ ਬਿਚਾਰਿ ਗੁਰੂ ਰੁਖ
ਲਹਜੋ । ਇਕ ਸਿਖ । ਗੁਰੁਮੁਖ ਨਾਮ-ਗੁਪਾਲਾ-੧ ਹਾਬ ਜੋਰਿ ਕਹਿ£ਸੁਨਹੁ
ਕ੍ਰਿਪਾਲਾ ! ॥੨੫॥ ਜੋ ਸੇਵਕ ਪ੍ਰਤਿ ਆਇਸੁ ਕਰੀਯਹਿ । ਅਪਨਿ ਕ੍ਰਿਪਾ
ਬਲ ਮੋ ਪਰ ਧਰੀਯਹਿ। ਕਰੋਂ ਸੁਨਾਵਨਿ “ ਬਿਰ ਹੋਇ। ਸ਼ੁੱਧ ਪਾਠ ਜਿਮ
ਜਪੁ ਕੋ ਜੋਇ! ॥ ੨੬॥ ਸੁਨਤਿ ਗਰੀਬ ਨਿਵਾਜ ਬਖਾਨ' । “ਆਛੀ
ਬਾਤਿ, ਬਿਰਹੁ ਇਸ ਥਾਨਾ। ਨਿਜ ਸਨਮੁਖ ਆਸਨ ਡਸਿਵਾਵਾਂ । ਕਰਿ
ਆਇਸੁ ਤਿਸ ਪਰਬੈਠਾਵਾ॥੨੭॥੬ਕਰਹੁ ਸੁਨਾਵ!ਨਿ ਸ਼ੁਧਜਪੁਮੋਹੀ।ਜਾਚਹਿ
ਕਹੈਂ ਜੂ, ਦੇਵੇਂ ਤੋਹੀ” । ਬੈਠਯੋ ਸਨਮੁਖ ਲਗਯੋ ਉਚਾਰਨਿ । ਸਿਮਰਯੋ
ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਨਕ ਸੁਖ ਕਾਰਨਿ ॥ ੨੮ ॥ ਪੁਰਬ ਕਹਿ ਇਕਿ ਓਅੰਕਾਂਰਾ?।
“ਸਤਿਨਾਮ? ਕੋ ਬਹੁਰ ਉ ਚਾਰਾ। ਸਰੀ ਗੰਰਰੋਵਿੰਦ ਸੁਨਿ ਕਰ ਜੋਰਿ।ਨ ਮਸ-
ਕਾਰ ਕੀਨੀ ਸਿਖ ਓਰਿ ॥ ੨੯ ॥ ਪਠਜੋ ਮੰਗਲਾਚਰਨ ਬਹੋਰੀ। ਬਰਨਨਿ
ਕੀਨਸਿ ਜੋ ਖਟ ਪੌਰੀ । ਜੇ ਜੁਗ ਚਾਰੇ? ਜੁੜਿ ਅਨੁਰਾਗ । ਪਠੀ”, ਕਹੜੋ
ਜਿਸ ਮਹਿੰ ਬੈਰਾਗ ॥ ੩੦ ॥ ਬਹੁਰ ਚਤੁਰ ਪਠਿ“ “ਸ਼ਰਵਣ” ਮਹਾਤਮ ।
ਕਰਿਬੇ ਸਰਵਣ ਬ੍ਰਹਮ ਅਨੰਦਾਤ ਮ।ਬਹੁਰ/ਮਨਨ!”ਕੀ ਪਵਰੀ ਚਾਰ। ਕਰੀ
ਸੁਨਾਵਨਿ ਸ਼ੁੱਧ ਉਚਾਰਿ ॥੩੧॥ਪੁਨਹ ਪਠਤਿ ਭ' “ਪੰਚ ਪ੍ਰਵਾਨ”।ਨਿੱਧੜਾ-

"ਲਗ/ ਤੇ ਅੱਖਰ । ਮਨ ਨ ਮੋਭਾਲ ਕੇ ਪੜ ਨਵੇ [ਮੈਸ, ਭਰਣ=ਦੇਹ ਵੰਦੇ , ਮਨ
ਆਦਿ] (ਅ) ਕੰਨਾਂ ਨੂੰ । ਭਾਵ ਛੋਮ ਦੇ ਕੁਹੇਤਾ=ਮੁਕਤੀ ਦੇ (ਕੁਹਿਤੂ ਭਾਵ) ਪੂਤਿਬੈਧਕ
ਸਮਾਨਾਂ ਨੂੰ । "ਪ੍ਰੇਮ ਨਾਲ ਪੜੀ । “ਚਾਰ (ਪੌੜੀਅ) ਪੜ੍ਹੀਆਂ ।

ਮੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂ ( ੨੯੮੩ ) ਰਾਸਿ ੬। ਅੱਸੂ ੪੬
ਸਨ ਜਹ ਤੀ ਨ ਬ ੨ । “ਤੂ ਸਦਾ ਸਲਾਮਤ ਨਿਰੋਕਾਰ”। ਸਖਯ'ਤ-
ਕਾਰ ਪਰ ਤੁਕ ਇਹ ਚਾਰ ॥ ੩੨॥ ਪਣੀ ਅਸੈਖਨ ਪਵਰੀ ਵੇਰ ।ਸ਼ਕਤਿ
ਸ਼ਾਂਤਕੀ ਪ੍ਰਥਮ ਸੁ ਹੇਰਿ। ਬਹੁਰ ਤਾਮਸੀ ਸ਼ਕਤਿ ਬਖਾਨੀ । ਜਿਨ ਕੋ
ਅੰਤ ਨ ਕਿਨ ਹੁੰ ਜਾਨੀ ॥੩੩॥ ਚਾਰ ਪ੍ਰਕਾਰਨਿ ਬ੍ਹਮ ਜੁ ਗਕਾਨ। ਸਕਲ
ਸੁਨਾਵਨ ਕੀਨਿ ਬਖਾਨ । ਪੁਨ ਬਿਅੰਤੜਾ ਕਹੀ ਬ੍ਹਮ ਕੀ । ਜੀਵ ਈਸ਼
ਇਕਤਾ ਕਰਿ ਸਮ ਕੀ'॥ ੩੪ ॥ ਸਨੈ ਸਨੈ ਸਭਿ ਕੀਨਿ ਸੈਂਭਾਰ । ਮਾਤਾ
ਬਰਣ ਭਲੋ ਨਿਰਬਾਰਿ । ਸੁਨਿ ਸਤਿਗੁਰੁ ਤਬਿ ਰਿਦੇ ਬਿਚਾਰੀ ।-ਜਪੁ ਕੇ
ਸਮ ਕ੍ਯਾਂ ਵਸਤੁ ਉਦਾਰੀ। ॥ ੩੫॥ਜੋ ਇਸ ਕੌ ਅਬਿ ਦੋਬੋਂ _ਕਰੈਂ ।ਕੋਇ ਨ
ਸਮਤਾ' ਕਹੋ ਨੂੰ ਧਰੇਜੋ ਸਗਰੇ ਜਗ ਕੀ ਗੁਰਿਆਈ।ਇਹ ਦੈਹੈਂ-4ੰਨੇ ਸ਼ਢੈ
ਠਹਿਰਾਈ ॥੩੬॥ “ਨਾਨਕ ਨਦਰੀ ਨਦਰਿ ਨਿਹਾਲਾ । ਇਹ ਤੁਕ ਪਣੀ
ਪ੍ਰੀਤਿ ਕੇ ਨਾਲ । ਤਬਿ ਸਤਿਗੁਰ ਮਨ ਮੋਦ ਉਪਾਯੋ। ਜਾਨੂੰ' ਉਠਿਬੇ ਹੇਤ
ਉਠਾਯੋ॥੩੭॥ਤਿਲਕਿ ਦੇਨਿ ਕੋ ਚਾਹਯੋਰਿਦੈਸਿਖਨੇ ਕਰਯੋਮਨੋਰਬਤਬੈ' ।
-ਰਹਜੋ ਪੰਚਮੋਂ ਹਯ ਬਡਮੋਲ।ਸੋ ਮੈਂ ਲੋਉ' ਗੁਰੂ ਤੇ ਬੋਲ॥੩੮॥ਜ਼ੀਨ ਸਮੇਤ
ਪਾਇ ਕਰਿ ਸੋਉ।ਚਵੋਂ ਤਿਸੀ ਪਰ ਮਨ ਮੁਦ ਹੋਉ ਅਸ ਅਸੁ ਪਰ ਹੋਵਨਿ
ਅਸੁਵਾਰ।ਪਾਇਪ੍ਰਿਥੀ ਪਰ ਸੁਰਗ ਬਹਾਰ'॥੩੯॥ਜਿਸਕੋ ਦੇਖਿ ਸਿਹਾਵਭਿ
ਨੈਨ੯। ਸੋ ਮੋਕਹੁ ਗੁਰੁ ਕਰਿ ਹੈ' “ ਦੈਨਿ।ਮੁਖ ਮਾਂਗਜੋ ਦੈ ਹੈ? ਕਹਿ ਲੀਨਿ
-1 ਏਵ ਮਨੋਰਥ ਕੋ ਮਨ ਕੀਨਿ॥੪੦॥ਜਬਹਿ ਪਿਖ੍ਯੋ ਗੁਰੁ ਚਰਨ ਉਠਾਂਯੋ!
ਪ੍ਰਭੁ ਮਾਯਾ ਨੰ ਤਬਿ ਬਿਚਲਾਯੋਸਮਬਜੋ ਰਿਦੇ-ਗੁਰੂ ਅਬਿ ਚਲੈਂ।ਸੁਨਹਿੰ
ਸਲੋਕ ਨ ਸਭਿ ਵਲ ਫਲੋ”-॥੪੧॥ ਬਿਫਲ ਮਨੋਰਥ ਹੋਵਤਿ ਦੀਖਾਂ ।-
ਰਹਜੋ ਛੂਛ ਮੈ' ਪ੍ਰਥਮ ਸਰੀਖਾ-। ਲਖਿ ਉਰ ਕੀ ਗੁਰੁ ਅੰਤਰਜਾਮੀ ।
ਬੋਲੇ ਕਹਾਂ ਕੀਨ ਤੋ'ਕਾਮੀ?॥੪੨॥ਬਿਨਾ ਮਨੋਰਥ ਜਪੁਜੀ ਸਾਗੇਪੂਰਬ
ਸਮ ਜੇ ਸਕਲ ਉਚਾਰੋ । ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਨਕ ਗਾਦੀ ਬਡਿਆਈ।ਸਗਰੇ ਜਗ ਕੀ
ਬਰ ਗੁਰਿਆਈ ॥ ੪੩ ॥ ਸੇ ਹਮ ਦੇਨਿ ਉਠਤਿ ਇਸ ਸਮੇ।ਜਿਸ ਕੇ ਅੱਗ੍ਰ
ਤ੍ਰਿਲੋਕੀ ਨਮੇ । ਕਹਾਂ ਕਰਹਿ ਬਸ ਤੋਹਿ ਨ ਕੋਈ । ਜਹਾਂ ਉਚਿਤ ਹੁਇ
" ਜੀਵ ਈਸ਼੍ਰ ਦੀ ਸਮਤਾ ਕਰ ਏਕਤਾ ਕਹੀ । "ਗੋਡਾ । ਭਾਵ ਇਕ ਮਨ ਪਾਠ ਕਰਦੇ
ਨੂੰ ਫੁਰਨਾ ਫਰ ਪਿਆ / ਐਸੇ ਘੋੜੇ ਪਰ ਅਸਵਾਰ ਹੋਣਾ । “ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਸ਼ੁਰਗਾਂ (ਵਾਂ)
ਅਨੰਦ ਪਾਉਣ ਹੈ । <ਨੇਨ ਲਲਚਦੇ ਹਨ, ਠਰਦੇ ਹਨ; ਪ੍ਰਸੈਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । “ਸਲੋਕ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ)
ਸੁੜਨਾ ਨਹੀ' ਤੇ (ਮੋਰੀ) ਸਾਰੀ (ਘਾਲ ਰਿ ਫਲ ਫਲਨਾ ਨਹੀਂ; ਭਾਵ ਮੈਨੂੰ ਹੁਣ `ਘੋੜ
ਮਿਲਫਾ ਨਹੀਂ । 'ਹ੍ਹਰਥ ਰਹਿਤ ਰਹਿਕੇ । (ਅ) ਅਫੁਰ ਰਹਿਕੇ ।

ਮੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੯੮੩) ____ ੪0੧੬। ਅੰਜੂ 8੭.
ਪਹੁੰਚੈ ਸੋਈ॥੪੪॥ ਅਬਿ ਭੀ ਪੈਨ ਜਨਮ ਤੁਵ ਭਯੋ । ਜਨਮ ਮਰਨ ਦਖ
ਸਭਿ ਮਿਟਿ ਗਯੋ,ਕਰਜੋ ਮਨੋਰਥ ਜੋ ਅਥਿ ਜੋਸੇਸੋਲੀਜਹੁ ਨਹਿ ਬਿਲ ਮਹੁੰ
ਜੈਸੇ ॥ ੪੫॥ ਕਹਿ ਕਰਿ ਸੋ ਘੋਰਾ ਮੰਗਵਾਯੋ । ਸੁੰਦਰ ਜਿਸ ੫ਰ
ਜ਼ੀਨ ਸੁਹਾਯੋ । ਸਵਾ ਲਾਖ ਕੀ ਕੀਮਤ ਜਾਂਹੀ । ਹਝਿ ਪ੍ਰਮੈਨ ਬਖ਼ਸ਼ਤਿ ਭੇ
ਤਾਂਹੀ ॥੪੬॥ ਬਸਤ੍ਰ ਥਿਕੂਖਨ ਧਨ ਕੁਛ ਔਰ.ਦੇਤਿ ਭਏ ਸੋਢੀ ਸਿਰ-

_ਮੋਰ। ਲਏ ਗੁਪਾਲੇ ਅਨੰਦ ਉਪਾਯੋ । ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਤੇ ਸੁਨਿ ਕਰਿ ਪਛੁਤਾਯੋ॥
8੭॥ ਮਾਤ੍ਰਾ ਬਰਣ ਸੈਭਾਰਹਿੰ ਸਾਰੇ । ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਬਾਨੀ ਸਿੱਖ ਉਚਾਰੇ' ।
ਮਹਾਂ ਮਹਾਤਮ ਕਰਿ ਢਿਖਰਾਯੋ । “ਨਹਿ ਤ੍ਰਲੋਕ ਮੈ ਮੈ ਸਮ ਕੁਛ ਪਾਯੋ'?॥
੪੮॥ ਇਮ ਸਤਿਗੁਰ ਬਹੁ ਕਰੇ ਬਿਲਾਸਾਂ 1 ਘਨੇ ਸੁਭਟ ਰਾਖਹਿੰ ਨਿਜ
ਪਾਸਾ । ਤੁਰੋਗ ਬਿਕਨਿ ਆਵੇ' ਸੋ ਲੇਤਿ । ਸੈਨ/ ਮਹਿੰ ਬਰਤਾਇ ਸੁ ਦੇਤਿ
॥ ੪੯ ॥ਦ਼ਤ ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਭਾਪ ਸੂਰਜ ਗਿਥੇ ਖਸਟਮ ਰਾਸੇ “ਤੁਰੇਗਨ' ਪ੍ਰਸੇਗ ਥਰਨਨੌ ਨਾਮ ਖਸ਼ਟ ਚੱਤਵਾਰਿੰਸਤੀ ਅੰਨ ॥੪੬॥

ਬ੭, (ਨਵੇਂ ਨਗਰ ਦਾ ਨਾਮ 'ਸ੍ਹੀ ਹਰਿ ਗੁਵਿੰਦ ਪੁਰ” ਧਰਿਆ] ।

ਦੋਹਰਾ ॥ ਹਯ ਅਕੌਰ ਗਨ ਦੇਯ ਕਰਿ ਸੈਗਤਿ ਗਈ ਬਿਸਾਲ । ਜਾਇ
ਸ਼ਨਾਨੇ ਸੁਧਾਸਰ ਦੇਖਤਿ ਭਏੇ ਨਿਹਾਲ ॥ ੧॥ ਚੌਪਈ ॥ ਤੀਰਥ ਤਰਨ
ਤਾਰਨ ਪੁਨ ਗਏ । ਤਹਾਂ ਸ਼ਨਾਨ ਕਰਤਿ ਸਭਿ ਭਏ । ਤਹਿ ਸੈਗਤਿ
ਨੌ ਰਿਦੇ ਬਿਚਾਰਾ । “ਬ੍ਰਿਧਸਾਹਿਬ ਗੁਰੁ ਸਿੱਖ ਉਦਾਰਾਂ ॥ ੨॥ ਜਿਸ ਕੌ
ਬਚਨ ਪਾਇ ਗੁਰੁ ਜਨਮੈ । ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਬਿਦਤਿ ਸਭਿਨਿ ਮੈਂ।ਇਹਾਂ
ਨਿਕਟਿ ਤਿਸ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰੋ।ਜਾਨਹ ਤਿਸੈ ਗੁਰੂ ਸਮਸਰੋ? ॥ ੩ ॥ ਇਮ
'ਮਸਲਤ ਕਰਿ ਸੈਗਤਿ ਰਈ । ਬੀੜ ਗੁਰੂ ਕੇ ਜਾਹ ਸੁਧਿ ਲਈ । ਆਗੇ
ਬ੍ਰਿਧ ਭਾਈ ਗੁਰੁਦਾਸਿ । ਦੋਨਹੁੰ ਬੈਠੇ ਗਕਾਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ॥ ੪ ॥ ਸਭਿਨਿ
ਉਪਾਇਨ ਧਰ ਧਰਿ ਬੈਦੇਦਰਸ਼ਨ ਲੇ ਕਰਿ ।ਰਿਦੇ ਅਨੰਦੇਦਈ ਪ੍ਰਦਛ-
ਨਾਂ ਸਨਮੁਖ ਬੈਸੇ। ਤਥਿ ਭਾਈ ਬੂੜੇ ਸਭਿ ਐਸੇ ॥ ੫॥“ਕਹਿਂ ਤੇ ਆਏ?
ਕਹਾਂ ਪਯਾਨੇ?”। ਸੁਨਿ ਸੈਗਤਿ ਸ਼ੁਭ ਵਾਕ ਬਖਾਨੇਤੀਰ ਬਿਪਾਸ ਗ੍ਰਾਮ

ਰੂਹੇਲਾ। ਸ੍ਰੀ ਹਰਿ ਗੋਬਿੰਦ ਗੁਰੂ ਸੁਹੇਲ ॥ ੬ ॥ ਤਿਹ ਠਾਂ ਮਚਜੋ ਅਧਿਕ
ਸੈਗ੍ਾਮੂ । ਤੁਰਕ ਹਜ਼ਾਰੋ' ਗੇ ਜਮ ਧਾਮੂ । ਤਿਨ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਿ ਇਤਿ
ਦਿਸ਼ਿ ਆਏ । ਰਾਵਰ ਕੇ ਦਰਸ਼ਨ ਅਥਿ ਪਾਏ!॥੭॥ ਸਰਬ ਪ੍ਰਸੈਗ ਸੁਨਜੋ

੧(ਿ) ਤਿੰਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ (ਸ਼ੁਧ ਜਪੁਜੀ ਪਾਠ ਦੇ) ਤੂੱਲ ਪਾਈ ਦੀ ਨਹੀਂ ।
ਬਬੂਰਾਬਰ । ਈਗਆਨ ਕਥਨ ਕਰੰਦੇ ਸਨ ।

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਭਜ । ( ੨੯੮੪ ) ਰਾਸਿ ੬ । ਲੰੂ ੩੭
ਹਰਖਾਏ।ਸੈਗਤਿ ਕੋ ਬਰ ਦੇ ਤਿਪਤਾਏਪਨ ਸੈਗਤਿ ਨਿਜ ਥਾਨ ਪਯਾਨੀ
। ਬਿਧ ਨੋ ਬਹਰੋ ਗਿਰਾਂ ਬਖਾਨੀ ॥ ੮ ॥ “ਸੁਨਿ ਗੁਰੁਦਾਸ ! ਬਿਤੀ ਬਹਾ
ਬੇਰੇ । ਸ੍ਰੀ ਹਰਿ ਗੋਵਿੰਦ ਦਰਸ਼ਨ ਹੇਰੇ । ਕਰਯੋ ਸੁਧਾਸਰ ਰਣ ਰਿ ਮਾਂਗੇ
ਤਹਾਂ ਜਾਇ ਪੁਨ" ਅਧਿਕ ਸੈਘਾਰੇ॥੯ ॥ਅਬਿ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨੋਂ ਬਨਿ ਆਵੈ।
ਮਿਲਿ ਕਰਿ ਸੁਧਿ ਸਗਰੀ ਕੌ ਪਾਵੈਂ॥ਸੁਨਿ ਗੁਰੁਦਾਸ ਰਿਦੇ ਬਹੁ ਭਾਈ” ।
ਪੰਥ ਚਲੇ ਸਭਿ ਬਿਲਮ ਬਿਹਾਈ ॥ ੧੦॥ ਪ੍ਰਿਥਮ ਸੁਧਾਸਰ ਆਨਿ
ਸ਼ਨਾਨੇ । ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਦਰਸ਼ਨ ਠਾਨੋ । ਤੀਨ ਸਿੱਖ ਤਹਿ ਅਪਰ ਮਿਲੋ
ਹੈਂ । ਸੁਨਿ ਸੁਧਿ ਗੁਰੁ ਕੇ ਦਰਸ ਚਲੋ ਹੈ' ॥ ੧੧ ॥ ਜੋਧ, 'ਐਜਿੱਤਾਹਤੀਸਰ
ਜੀਵਾ। ਪੰਚਹੁਂ ਚਲੋ ਪ੍ਰੇਮ ਕੀ ਸੀਵਾ । ਤੀਰ ਬਿਪਾਸਾ ਕੇ ਚਲਿ ਆਏ।
ਸਭਿਗੁਰੁ ਜਸੁ ਘਰ ਘਰ ਸੁਨਿ ਪਾਏ॥੧੨॥“ਮੁਗ਼ਲਮਾਰ ਗੁਰੁ ਭਯੋ । ਬਡੇਰਾ।
ਰਣ ਘਾਲਯੋ ਘਮਸਾਨ ਘਨੋਰਾ?। ਗ੍ਰਾਮ ਗ੍ਰਾਮ ਮੈਂ ਕਹਹਿੰ ਸੁਨਾਵੈ' ।ਸੁਨਿ
ਸੁਨਿ ਸਿੱਖ ਮੋਦ ਉਪਜਾਵੈ' ॥ ੧੩ ॥ ਆਗੈ । ਸਤਿਗੁਰ ਕਥਾ ਸੁਨੀਜੈ।ਜਿਸ
ਤੇ ਸਕਲ ਕਾਮਨਾ ਲੀਜੈ।ਸੈਦਰ ਸਗਰੋ ਕੋਟ ਚਿਨਾਵਾ।ਨਗਰ ਬਸਾਵਨਿ
ਮਨ ਲਲਚਾਵਾ ॥ ੧੪॥ ਤਬਿ ਬਿਸ਼ੁਕਰਮਾ ਨਰ ਤਨ ਧਰਿ ਕੈ । ਗੁਰੁ
ਕਾਰਜ ਕੋ ਚਿਤਵਨ ਕਰਿ ਕੈ । ਹਾਂਬ ਜੋਰਿ ਕਰਿ ਦਰਸ਼ਨ ਲੀਨਾ । ਪਦ
ਅਰਿਬਿੰਦਨ ਬੈਦਨ ਕੀਨਾਂ ॥ ੧੫॥ “ਮੇਧਾਵੀ? ਨਿਜ ਨਾਮ ਧਰਾਯੋ।ਗੁਰੁ
ਸਨਮੁਖ ਹੁਇ ਬਾਕ ਅਲਾਯੋਅਪਨਿ ਸਫਲਤਾ ਕਰਿਬੇ ਕਾਰਨਿ। ਆਯੋ
ਤੁਮ ਹਿਤ ਨਗਰ ਉਸਾਰਨਿ ॥ ੧੬॥ ਇਸ ਵਿੱਦੜਾ ਮਹਿ ਮਹਾਂ ਪ੍ਰਬੀਨ।
ਆਇਸੁ ਦੀਜਹਿ ਰਚੋਂ ਨਵੀਨਾ । ਤਬਿ ਸਤਿਗੁਰ ਸਗਰੀ । ਬਿਧਿ ਜਾਨਿ।
ਕਹਜੋ ਭਲੇ ਨਿਜ ਕਰੁਨਾ ਠਾਨਿ॥੧੭॥6ਸਭਿ ਕਾਰੀਗਰ ਮੈਂ' ਮੁਖਿ ਹੋ ਹੋਵਗੁ
ਰਚਹੁ ਨਗਰ ਨੀਕੀ ਬਿਧਿ ਜੋਵਹੁ। ਸਭਿ ਕੌ ਨਿਜ ਕਰ ਦੇਹੁ ਮਜੂਰੀ |
ਤੂਰਨ ਕਰਹੁ ਸੈਪੂਰਨ ਰੂਰੀ? ॥ ੧੮ ॥ ਆਇਸੁ ਪਾਇ ਕਰੀ ਸਭਿ ਕਾਗ
ਰਚਜੋ ਨਗਰ ਬੀਬੀ ਰੁ ਬਜਾਰ।ਆਦਿ ਮਸੀਤ ਸਦਨ ਤਬਿ ਸਾਹੇ।ਕਰਿ-
ਵਾਵਨਿ ਲਾਗਸਿ ਤਬਿ ਤਯਾਰੇ ॥ ੧੯ ॥ ਬੈਠੇ ਸਤਿਗੁਰੁ ਲਾਇ ਦਿਵਾਨ।
ਗਾਵਤਿ ਸ਼ਬਦ ਰਬਾਬੀ ਗਕਾਨ । ਆਿ ਸਿੱਖ ਨੇ ਤਬਹਿ ਸੁਨਾਯੋ।ਬਿਧ
ਸਾਹਿਬ ਗੁਰਦਾਸਹਿ ਆਯੋ” ॥ ੨੦॥ ਸੁਨਤਿ ਮੁਦਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ।
ਨਿਕਟਿ ਹਕਾਰਜੋ ਬਿਧੀਆਂ ਚੈਦ । 'ਲੇ ਕਰਿ ਬਿੰਦ ਸਿੱਖ ਚਲਿ ਜਾਵਟ੍ਰ।

“(ਤੇ ਹੁਣੇ) ਵਿਰ ਤਿਬੈ (ਵੂਹੇਲੇ) ਜਾਕੇ । "ਚੈਗੀ ਲਗੀ । “ਗਲੀਆਂ ਤੇ ਬਜ਼ਾਰ । ₹ ਪਾ:-ਚਿਗ

_ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੬੮੫) ਗਜਿ ੬ । ਐ ੪੭,

ਸਾਦਰ ਬੈਦਨ ਕਰਿ ਇਤ ਲਯਾਵਹ? ॥ ੨੧॥ ਸੁਨਿ ਬਿਧੀਆਂ ਸਿਖ ਗਨ
ਲੈ ਗਯੋ । ਜਾਇ ਬਿਰਿੱਧ ਕੋ ਦਰਸਤਿ ਭਯੋ । ਨਮੋ ਕਰੀ ਸਭਿ ਨੋ ਸਨਮਾਨ।
ਆਏ ਗੁਰੁ ਛਿਗ ਕਰਿ ਅਗਵਾਨ" ॥ ੨੨॥ ਦੇਖਿ ਦੂਰ ਤੇ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ।
ਉਠੇ ਤੁਰਤ ਹੀ ਜੁਤਿ ਸਿਖ ਲ੍ਰਿੰਦ । ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਤਿ ਅਨੌਦ। ਬਿਲੌਦ।ਪਦ
ਬੈਂਦੜਿ ਦੁਹਦਿਸ਼ਿ ਕਰ ਬਦੇ ॥ ੨੩॥ ਬੁੱਢੇ ਚਰਨ ਗੁਰੂ ਕੇ ਗਹੇ । ਗਰੁ
ਬ੍ਰਿਧ ਪਦ ਪਰ ਕਰ ਧਰਿ ਰਹੇ ।/ਸ਼ਰੀ ਨਾਨਕ ਸਮ ਜਾਨਹਿੰ ਤਮ ਕੋਲਖਹੁ
ਆਪਨੇ ਸੇਵਕ ਹਮ ਕੋ? ॥ ੨੪ ॥ ਤਿਮ ਗੁਰਦਾਸ ਸੈਗ ਗੁਰ ਮਿਠੋ।ਕੁਸ਼ਲ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਕਰਿ ਹਿਤ ਸੋਂ ਭਲੇ । ਤੀਨਹੁੰ ਸਿੱਖਨਿ ਗੁਰੁ ਪਦ ਬੈਦੇਖੁਸ਼ੀ ਕਰੀ
ਸਭਿ ਬੈਠਿ ਅਨੰਦੇ॥੨੫॥ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਬਿਧ ਕੋ ਗਹਿ ਕਰਿ ਹਾਬਇਕ ਆਸਨ
ਬੈਠੇ ਲੋ ਸਾਥ । ਮਨੋ ਦੇਵ ਗੁਰ ਬਿਸ਼ਨੁ ਮਿਲੋ ਹੈ' , ਉੱਗੁਸੈਨ ਜਿ?
ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਰਲੋ ਹੈ' ॥੨੬॥ ਬਚਨ ` ਬਿਲਾਸ ਮੁਦਤਿ ਹੁਇ ਕਰੇ । “ਰਣ ਮਹਿੰ
ਡੁਰਕ ਬਿੰਦ ਹੀ ਮਰੇ? । ਬੈਠੇ ਜਬਹਿ ਤਿਮਰ ਹੁਇ ਆਯੋਘਰ ਨਵੀਨ ਜੌ
ਗੁਰੁ ਬਨਵਾਯੋ ॥ ੨੭ ॥ ਤਿਸ ਮਹਿੰ ਡੇਰਾ ਬ੍ਰਿਧ ਉਤਾਂਰਾਂ। ਸਾਦਰ ਜੁਤਿ
ਗੁਰੁਦਾਸ ਉਦਾਰਾਂ । ਦਾਸ਼ਨਿ ਪ੍ਤਿ ਆਇਸੁ ਫੁਰਮਾਈ । “ਸੇਵਾ ਕਰਹੁ
ਸਕਲ ਮਨ ਭਾਈ%੨੮॥ਸੈਦਰ ਪਲੰਘ ਪਠੇ ਤਤਕਾਲ।ਖਾਨ ਪਾਨ ਹਿਤ
ਅਸਨ ਰਸਾਲਾ । ਹਾਥ ਜੋਰਿ ਸੇਵਕ ਭੇ ਠਾਂਢੇ। ਜਿਮ ਜਿਮ ਕਹਜੋ ਕਰਤੋ
ਹਿਤ ਗਾਵੇ" ॥ ੨੯॥ ਸਾਦਰ ਸਭਿ ਸੇਵਾ ਕਰਿਵਾਈ। ਸੁਪਤਿ ' ਜਥਾ ਸੁਖ
ਨਿਸਾਂ ਬਿਤਾਈਪ੍ਰਾਂਤਿ ਭਏ ਸਲਿਤ' ਕੇ ਤੀਗਜਾਇ ਸ਼ਨਾਨੇ ਸੋਚ ਸਰੀਚੁ
1੩੦ ॥ ਜ੫ ਆਦਿਕ ਨਿਤ ਨੋਮ ਜੁ ਬਾਨੀ।ਪਦਿ ਕਰਿ ਨਦੀ ਕੂਲ ਮਨ
ਭਾਨੀ" । ਆਏ ਬਹੁਰ ਗੁਰੂ ਗੁਨ ਗਾਵਤਿ । ਅਦਭੁਤਿ ਲੀਲਾ ਜਰ
ਦਿਖਰਾਵਤਿ ॥ ੩੧॥ ਸਨੇ ਸਨੇ ਚਲਿ ਆਏ ਤਹਾਂ । ਲਗੋ ਦਿਵਾਨ
ਬਿਰਾਜਤਿ ਜਹਾਗਹਿ ਕਰ ਕੋ ਗੁਰੁ“ਨਿਕਟਿ ਬਿਠਾਏ।ਸ਼ਬਦ ਸ਼ਿਲਾਵਲ
ਆਦਿ ਜਿ ਗਾਏ ॥ ੩੨ ॥ ਸੁਨਹਿ ਰਬਾਬੀ ਤੇ ਆਨੰਦਹਿੰ। ਆਇ ਅਨਿਕ
ਨਰ ਗੁਰੁ ਪਗ ਬੈਦਹਿੰ। ਕਿਤਿਕ ਸਮਾਂ ਜਬਿ ਬੈਠਿ ਬਿਤਾਵਾ । ਮੋਧਾਵੀ
ਕਾਰੀਗਰ ਆਵਾ॥੩੩॥ਹਾਥ ਜੋਰਿ ਕਰਿ ਬਾਕ ਉਚਾਰਾ।ਮਹਾਰਾਜ ! ਬਹੁ
“ਅੱਗੇ ਕਰਕੇ (ਬਾਬੇ ਬੁੱਢੇ ਜੀ ਨੂੰ) । ”ਬ੍ਰੰਹਸਪਭਿ । “ਬੜੇ ਪ੍ਰੇਮ ਨਾਲ । “ਮਨ ਨੂੰ
ਭਾਉਣ ਵਾਲੇ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਢੇ (ਨਿਤਨੇਮ ਦੀ ਬਾਣੀ) ਪੜ੍ਹਕੇ । “ਗੁਰਾਂ ਨੇ (ਬਾਬਾ
ਜੀ ਵਾ) ਹੱਬ ਫੜਕੇ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੂਰ ਪਰਤਾਪ ਸੂਰਜ। ____(੨੯੮੬) ਰਾਸਿ ੬ । ਔਸੂ ੪7.
ਕਾਰ ਸੁਧਾਰਾ। ਵਿਰਹੁ ਨਗਰ ਅਵਿਲੋਕਨਿ ਕੀਜੈ । ਸਿੱਖਨਿ ਕੀ ਸੇਵਾ
ਸਸਫਲੀਜੈ? ॥ ੩੪ ॥ ਬਿਧ ਗੁਰੁਦਾਸ ਲਿਏ ਨਿਜ ਸਾਬ। ਗਮਨੇ ਅਪਰ
ਸੈਗ ਸਭਿ ਨਾਥ । ਪੁਰਿ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਹੁਇ ਹੇਰਨਿ ਲਾਗੇ । ਸਤਿਗੁਰੁ ਜਾਤਿ
ਬਤਾਵਤਿ ਆਗੇ'॥੩੫ ॥ ਲਘੁ ਦੀਰਘ ਬੀਥੀ ਜਿ ਬਨਾਈ।ਮੇਧਾਵੀ ਤਬਿ
ਸਰਬ ਦਿਖਾਈ । ਮੰਦਰ ਜਿਸ ਬਿਧਿ ਕੇ ਸ਼ੁਭ ਕੀਨਿ । ਸਨੈ ਸਨੈ ਗਮਨੇ
ਸਭਿ ਚੀਨ ॥ ੩੬॥ ਸਕਲ ਬੀਬਿਕਾ ਮਹਿ ਵਿਰਿ ਆਏ । ਖਰੇ ਮਸੀਤ
ਭਈ ਜਿਸ ਬਾਏ' । ਤਬਿ ਗੁਰੁਦਾਸ ਪੂਛਿਬੋ ਕਰਜੋ । “ਇਹ ਤੌ ਅਦਭੁਤ
ਕਰਮ ਨਿਹਰਜੋ ॥ ੩੭ ॥ ਰਾਵਰ ਨੇ ਮਸੀਤ ਚਿਨਵਾਈ । ਇਹ ਕ੍ਯਾਂ
ਕਾਰਨ ਦੇਹੁ ਬੁਬਾਈਊ।ਤਬਿ ਘੇਰੜ ਕੌ ਸਕਲ ਪ੍ਰਸੈਰਰਕਰਮੋ ਸੁਨਵਨਿ
ਸੋ ਸਰਬੈਗ ॥੩੮॥ ਬਿਧ ਆਦਿਕ ਹਰਖੇ ਸਭਿ ਸੁਨਿ ਕਰਿ । ਬਹੁ ਚਾੜੁ-
ਰਤਾ ਗੁਰੁ ਕੀ ਉਰ ਧਰਿ । ਕਾਰਣ ਰਣ ਕੌ ਇਸ ਤੇ ਭਯੋ। ਜਿਸ ਤੇ ਬ੍ਰਿੰਦ
ਤੁਰਕ ਰਿਪੁ ਛਯੋ ॥ ੩੯ ॥ ਸਕਲ ਨਗਰ ਕੋ_ਢਿਰੇ ਨਿਹਾਰਾਂ । ਬਹੁ ਜਸੁ
ਤਬਿ ਗੁਟੁਦਾਸ ਉਚਾਰਾਂ । ਬ੍ਰਿਧ ਆਦਿਕ ਪੁਰਿ ਅਧਿਕ ਸਰਾਹਾਂ । “ਰਦਯੋ
ਰੁਚਿਰ ਸ਼ੁਭ ਸਲਿਤਾ ਪਾਹਾ ॥ ੪੦॥ ਉਚੇ ਬਲ ਬਡ ਸੈਲ ਹੁਵੈਤੀ” ।
ਬਸਹਿ ਪ੍ਰਜਾਂ ਬਹੁ ਮੋਦ ਭਵੈਤੀ£ । ਕਰਤਿ ਸਰਾਹਨਿ ਕੋ ਚਲਿ ਆਏ।ਬੈਠੇ
ਸਤਿਗੁਰੁ ਹਰਖ ਉਪਾਏ ॥੪੧॥ ਬਿਧੀ ਚੋਦ ਬੋਲਯੋ ਤਿਸ ਕਾਲਾ । “ਇਹ
ਗੁਰੁ ਪੁਰਿ ਨਿੜ ਬਸਹਿ ਬਿਸਾਲਾ । ਅਬਿ ਲੌ ਨਾਮ ਨਹੀਂ ਕੁਛ ਧਰਯੋ ।
ਪ੍ਰਥਮ ਨਾਮ ਕੋ ਨਾਸ਼ਨ ਕਰਯੋ? ॥ ੪੨ ॥ ਬਾਤ ਸਮੈ ਸਿਰ ਭਾਖਨਿ ਕਰੀ।
ਗੁਰੁ ਖੁਸ਼ੀ ਬਹੁ ਤਿਸਿ ਪਰ ਧਰੀ। ਮੁਸ਼ਕਾਵਤਿ ਮੁਖ ਬਾਕ ਬਖਾਨ। “ਬਿਰਧ
ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਬਝੋ ਸੁਜਾਨਾ ॥ ੪੩॥ ਪਰਿ ਕੌ ਨਾਮ ਧਰਹਿੰਗੇ ਏਹੀ ।ਜਗ
ਮਹਿ ਬਿਥਰਹਿ ਸਦ! ਰਹੇਹੀ? । ਸੁਨਿ ਬ੍ਰਿਧ ਨੇ ਸਭਿ ਬਿਥੈ ਸੁਨਾਯੋ।
“ਸ਼੍ਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਪ੍ਰਥਮ ਬਸਾਯੋ ॥ ੪੪ ॥ ਰਾਵਰ ਕੇਰ ਪਿਤਾਮਾ ਜੋਈ ।
ਜਿਸ ਕੋ ਜਸੁ ਗਾਵਤਿ ਸਭਿ ਕਈ। ਸ੍ਰੀ ਅਰਜਨ ਤੁਮ ਪਿਤਾ ਸੁਜਾਨਾਂ ।
ਡਿਨਹੁ ਨਾਮ“ ਪਰ ਨਾਮ ਬਖਾਨਾ ॥ ੪੫॥ ਰਾਮਦਾਸ ਪੁਰਿ ਨਾਮ
ਧਰੜੋ ਹੈ । ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਮਹਿੰ ਲਿਖਨ ਕਰਜੋ ਹੈ। ਬਿਦਤਿ ਜਗਤ ਮਹਿ
ਜਾਨਹਿ ਸਾਰੇ । ਕਰਜੋ ਆਪ ਨੇ ਭਿਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰੇ ॥। ੪੬॥ ਭਿਸੀ ਰੀਤਿ ਹੀ
“ਸਤਿਗੁਰੂ ਨੂੰ ਅੱਗੋਂ ਹੋਕੋ ਦੱਸੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (ਸੇਧਾਵੀ) । “ਮੋਰ ਹੂੰਦੀ ਹੈ “ਬੜੀ ਅਨੰਢ
ਹੋਠੇ । “ਫੋਲੇਂਗਾ ਤੇ ਸਦ' ਰਹੇਗਾ । “ਭਾਵ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਰਾਮ ਦਾਸ ਜੀ ਦੇ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂੜਾਧ ਸੂਰਜ । (੨੯੮੭) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੰਸੂ ੪੮.
ਹੁਇ ਅਭਿਰਾਮੂ ।-ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਪੁਰਿ-ਸ਼੍ਭ ਨਾਮੁ । ਸ੍ਰੀ ਨਾਨਕ ਰੰਚਿ
ਪੁਰਿ ਕਰਤਾਰਾਂ । ਬਿਬ ਗੁਰੂ" ਕਰੀ ਖਡੂਰ ਉਦਾਰਾਂ ॥ ੪੭॥ ਗੋਇੰਦਵਾਲ

ਬਸਾਂਯਹੁ ਤੀਜੇ । ਰਾਮਦਾਸ ਪੁਰਿ ਚਤੁਰਬ ।ਥਥੀਜੇ.ਸ਼੍ਰੀ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਵਿਚ
ਦਾਬੇ। ਸ਼੍ਰ ਗੁਰੁ ਅਰਜਨ ਕੀਨਿ ਅਜਾਬੇ” ॥ ੪੮॥ ਸ਼ ਹਰਿ ਗੋਵਿੰਦ ਪੁਰਿ
ਤੁਮ ਕੀਨੋ । ਮੈਂ ਨਿਜ ਮਨ ਮਹਿੰ ਇਸ ਬਿਧਿ ਚੀਨੋ”। ਸੁਨਿ ਗੁਰੁ ਆਦਿ
ਸਭਾ ਜੇ ਸਾਰੀ । ਬ੍ਰਿਧ ਕੋ ਧੈਨਹਿ ਪੈਨ” ਉਚਾਰੀ ॥ ੪੯॥ ਸਭਿ ਮਹਿ
ਪ੍ਰਗਟ ਨਾਮ ਤਬਿ ਹੋਵਾ । ਸਗਰੇ ਅਨੰਦ ਧਾਰਿ ਕਰਿ ਜੋਵ।ਇਮ ਸਤਿਗੁਰ
ਪਰਿ ਨਾਮ ਧਰਾਯੋ।ਅਬਿ ਲੋ ਸਗਰੇ ਜਰ[' ਪ੍ਰਗਟਾਯੋ॥ ੫੦॥ ਖਾਸ ਮਹਿਲ
ਗੁਰੁ ਕੇ ਬਰ ਚਿਨੋ । ਬ੍ਰਿੰਦ ਖਚੇ ਨਗ ਕੰਚਨ ਸਨ । ਰੁਚਿਰ ਰੀਤਿ ਕੇ
ਦਰ ਰਖਵਾਏ । ਜਿਸ ਕੌ ਦੇਖਤਿ ਦੇਵ ਲੁਭਾਏ॥੫੧॥ਇਮ ਕੇਤਿਕ ਦਿਨ
ਕਰੇ ਗੁਜ਼ਾਰਨ । ਸਿੱਖ ਅਨੋਕੈ' _ਕਰਤਿ ਉਧਾਰਨਿ । ਜਹਿੰ ਕਹਿ ਜਗ
ਮਹਿ ਜਸੁ ਬਹੁ ਫੈਲਾ । ਜਿਸ ਆਗੈ ਨਿਸਪੜਡਿ ਲਗਿ ਮੈਲ॥ ੫੨ ॥
ਇਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਿੰਝੇ ਖਸ਼ਟਮ ਰਾਸੇ “ਭਾਈ ਬ੍ਰਿੱਧ' ਪ੍ਸੇਗ ਬਰਨਨੇ ਨਾਮ ਸਪਤ ਚੱਤਵਾ[ਰੰਸਬੀ ਅੰਸ ॥ ੪੭ ॥

੪੮ [ਖ਼ਹਾਜਾ ਤੇ ਜਾਨੀ ਸੱਯਦ; ਨੈਦ ਲਾਲ “ਸੋਹਣ! । ]1

ਦੋਹਰਾ ॥ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਜੀ ਬੀਰ ਧੀਰ ਗੈਭੀਰ । ਦਾਸਨ ਕਰਹਿ
ਨਿਹਾਲ ਗਨ ਜੋ ਸੇਵੜਿ ਹੁਇ ਤੀਰ ॥ ₹॥ ਜੌਪਈ॥ ਇਕ ਕਸ਼ਮੀਰੀ
ਬ੍ਰਾਜਾ ਨਾਮ । ਪੁਰਬ ਭਾਗ ਜਗੇ ਅਭਿਰਾਮ। ਨਿਤ ਸਤਿਗੁਰ ਕੀ ਸੇਵਾ

ਗਹੀ । ਸਾਵਧਾਂਨ ਸਦ ਆਲਸ ਨਹੀ'॥੨॥ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਫ ਕੇਰਿ ਤੁਰੈਗ।
ਮਲਹਿ ਸੁਧਾਰਹਿ ਸਗਰੇ ਅੰਗ । ਜਥਿ ਅਰੂਢ ਫ ਕਰਿ ਪੰਥ ਪਧਾਰਹਿ/ਆਗੇ
ਅਸ ਕੋ ਸਦਾ ਸਿਧਾਰਹਿ ॥ ੩॥ ਇਕ ਸਰੂਪ ਸੋਂ ਚਿਤ ਬਿਰਮਾਯੋ।ਕਹਨਿ
ਸੁਨਨਿ ਕਿਹ ਸੈਗ ਨ ਭਾਯੋ । ਰਹੇ ਇਕਾਂਕੀ ਮੋਲਿ ਨ ਠਾਨਿ”। ਗੁਰੁ
ਸੇਵਾ ਮਹਿੰ ਰਹਿ ਸਵਧਾਨ ॥੪॥ ਕ੍ਰਿਪਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਇਕ ਦਿਨ ਪਿਖਿ ਧਾਰੀਂ।
ਦੌਰਯੋ ਗਮਨਤਿ ਤੁਰੰਗ ਅਗਾਰੀ । ਸ੍ਰੇਦ' ਅੰਗ ਤੇ ਚਲਹਿ ਬਿਸਾਲ।ਤਨ
ਕੌ ਸ਼ਰਮ ਨ ਪਿਖਹਿ ਤਿਸ ਕਾਲਾ ॥ ੫ ॥ ਇਕ ਸੇਵਾ ਕੇ ਭਤਪਰ ਹੋਵਾ ।
ਸੁਖ ਦੁਖ ਆਦਿ ਦੌਦ” ਸਮ” ਜੋਵਉਤਰਿ ਗੁਰੂ ਨੇ ਨਿਕਟਿ ਹਕਾਰਾ।ਕਹੁ

ਕਯਾ ਇੱਛਾ ਰਿਦੇ ਮਝਾਰ/ ?”॥੬ ॥ ਸੁਨਿ ਕਰਿ ਹਾਥ ਜੋਰਿ ਬਚ ਭਾਖਾ।
“ਦੂਜੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ । `ਅਣੋਖਾ । ਚੰਦੂ ਬੀ ਮੇਲਾ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਦਇਕੱਲਾ ਰਹਿੰਦਾ ਤੇ
(ਕਿਸੇ ਨਾਲ) ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦਾ ਸੀ । 'ਮੁੜ੍ਕਾ । $ਥਕਾਨ । “ਭਾਵ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਜੇੜੋ-ਯਬਾ,
ਹਰਖ ਸ਼ੋਕ, ੯੫ ਸ੪ । ਇਕ ਬਰੋਬਰ ।

ਸ਼ ਗੁਰ ਪੁਤਾਪ ਸੂਰਜ | ( ੨੯੮੮ ) ਗਾਸਿ ੬। ਅਸੂ ੪੮,
ਪੱਦਕ ਰਾਵਰਿ ਦਰਸ਼ਨ ਅੰਭਿਲਾਖਾ। ਅਪਰ ਚਾਹਿ ਨਹਿੰ ਮੇਰੇ ਕੋਈ ।
ਸਦਾ ਸਮੀਪੀ ਤੁਮਰੇ ਹੋਈ ॥ ? ॥ ਸੇਵਾ ਕਰਤਿ ਰਹੋਂ' ਨਿਸ਼ਕਾਮਾਂ । ਪਿਖੋਂ
ਬਦਨ ਰਾਵਰਿ ਸੁਖ ਧਾਂਮਾ”। ਸੁਨਤਿ ਪ੍ਰਸੀਦੇ ਕ੍ਰਿਪਾ ਨਿਧਾਨਾਂ । “ਭਯੋ
ਨਿਹਾਲ” ਸੁ ਬਾਕ ਬਖਾਨਾ॥ ੮॥ਤਿਸ ਦਿਨ ਤੇ ਪ੍ਰਸਨ ਮਨ ਰਹੈ।ਕਿਹ ਸੰ
ਕੈਸੇ ਕਬਹੁ ਨ ਕਹੈ _ਇਕ ਸੱਯਦ ਜਾਨੀ ਜਿਸ ਨਾਮੂਬੇਖ ਫਕੀਰ ਭਯੋ
ਝਜਿ ਧਾਮੂ'॥੯॥ਖੋਜਹਿ ਮਗ ਜਿਮ ਹੁਇ ਕੱਲਕਾਨ । ਨਿਸ ਦਿਨ ਚਹੜਿ
ਵਿਰਯੋ ਬਹੁ ਥਾਨਾਹਿੰਦ ਤੁਰਕ ਬਹੁ ਬਿਧ ਸੋਂ ਖੋਜੇ । ਪੰਚ ਨਿਵਾਜ ਕਰਹ
ਸਭਿ ਰੋਜੇ ॥੧੦॥ ਜ਼ੁਹਦ ਕਰਤਿ”, ਖੋਜਤਿ ਬਹੁ ਥਾਈਂ । ਕਛੂ ਨ ਮੌਲਾ
ਕੀ ਸੁਧਿ ਪਾਈ ।ਕਿਤੇ ਫਕੀਰ ਤੁਰਕ ਕੀ ਸੇਵਾ । ਹਿੰਦੂ ਸਾਧਨ ਤੇ ਚਹਿ
ਭੇਵਾ॥੧੧॥ਕਹੂੰ ਨ ਹੋਈ ਪੂਰਨ ਆਸ਼ਾ।ਖੋਜਤਿਫਿਰਤਿ ਮਨੋ ਮ੍ਰਿਗ ਪਾਸ।
| ਪੂਰਨ ਸੈਤ ਮਿਲਜੋ ਨਹਿ ਕੋਈ । ਪ੍ਰਭੁ ਕੋ ਪੰਬੁ ਦਿਖਾਵਹਿ ਜੋਈ॥੧੨॥
ਅੰਤਿ ਬਕਾਕੁਲ ਚਿਤ ਬਹ ਦੁਖ ਪਾਵਾ। ਕਿਸ ਕਰੁਨਾ ਕਰਿ ਭਾਂਹਿ
ਬਝਾਵਾਂ । “ਸ਼ਰੀਨਾਨਕ ਕੀ ਗਾਦੀ ਮਹਾਂ । ਸਿੱਖੀ ਪਸਰੀ ਜਗ ਜਹਿਂ ਕਹਾਂ॥
੧੩॥ ਤਿਨ ਕੋ ਸੇਵਕ ਸਭਿ ਕਿਛ ਪਾਯੋ। ਪ੍ਰਭੁ ਮਿਲਿਬੇ ਕੌ ਪੰਥ ਬਤਾਯ।
ਸਿੱਧਾਂ ਜਿਨਹੁੰ ਅਗਾਰੀ ਖਰੀ । ਅੰਗੀਕਾਰ ਨ ਤਿਨ ਜਨ ਕਰੀ" ॥ ੧੪ ॥
ਅਬ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿ ਗੋਵਿੰਦ-ਬਡ ਜੋਧਾਂ । ਬਧਜੋ ਸ਼ਾਹੁ ਘਰ ਸੋਗ ਬਿਰੋਧਾਂ । ਸੋ
ਅੰਤਰਜਾਮੀ ਗੁਰ ਪੂਰਾਂ । ਮਿਲਿ ਸੇਵਹਿ ਪ੍ਰਾਪਤਿ ਮਗ ਰੂਰਾਂ ॥ ੧੫ ॥ ਮਹਾਂ
ਕ੍ਰਿਪਾਲ ਮਨਿੰਦ ਖੁਦਾਇ । ਜਿਮ ਚਾਹਤਿ ਤਿਮ ਲੋਤਿ ਬਨਾਇ। ਵਾਸ
ਨਿਹਾਲ ਕਰਹਿ ਤਤਕਾਲੂ। ਸ਼ਰਧਾ ਪ੍ਰੇਮ ਬਿਲੋਕਿ ਬਿਸਾਲੂ” ॥੧੬॥ ਸੁਨਿ
ਜਸੁ ਕੋ ਮਨ ਮਹਿ ਹਰਖਾਯੋ । ਖੋਜਤਿ ਪਾਰਸ ਮਨਹੁੰ ਬਤਾਯੋ । ਚਲਿ
ਆਯਹੁ ਉਤਲਾਵਤਿ ਸੋਉ। ਚਿਤ ਮਹਿੰ ਚਿਤਵਡਿ=ਕਿਸ ਬਿਧਿ ਜੋਉ”-॥
੧੭॥ ਸੈਕੜਿ“ ਆਇ ਸੁ ਖ੍ਰਾਜੇ ਮਿਲਕੋਜੋ ਗੁਰੁ ਪ੍ਰੇਮ ਬਿਖੈ ਢੁਲਿ ਰਲ੧ੋ4
ਸਗ।ਰੀ ਅਪਨੀ ਬ੍ਥਾ ਸੁਨਾਈ । 'ਮੈਂ ਖੋਜਤਿ ਨੇ ਬੈਸ ਬਿਤਾਈ॥ ੧੮ ॥
ਤੂੰ ਮਮ ਮੇਲੀ ਤੁਰਕ ਸਰੀਰ । ਗੁਰੁ ਕੋ ਭੇਵ ਬਤਾਵਦੁ; ਬੀਰ” !। ਕਿਮ

ਹੁਇ ਕਰਨਾ ਧਾਰੈਂ' । ਮੋਹਿ ਦੀਨ ਕੋ ਪੰਥ ਵਿਖਾਰੇ? ॥ ੧੯॥ ਤਬਿ

ਨੇ ਸਭਿ ਬਿਧਿ ਕਹੀ। “ਇਨ ਸਮ ਅਪਰ ਨਹੀ' ਮਹਿ ਮਹੀ"। ਗੂਰੂ

੨ਪਰ ਛਡ ਫਕੀਗੇ ਵੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੋ ਗਿਆ।₹ਤ੫ ਕਰਦਾ । “ਤਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਾਸਾਂ ਨੇ ਵੀ ਅੱਗੀ-

(ਕਾਰ ਨਹੀਂ ਗੌਤੀਆਂ । “ਕਿਵੇਂ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਾਂ। “ਸੈਕੁਚਦਾ। #ਪਸੀਜ ਕੇ ਇਕ ਮਿਕ ਧੇ
ਜਹ 8। ?ਹੇ ਭਾਈ ] 'ਪ੍ਿਥਵੀ ਵਿਧੈ।

ਰੀ ਰੁਰੋ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੯੮ਢ) ਰਾਂਸਿ ੬ । ਔਸੂ ੪੮.
ਸਮਰਬ ਸਭਿ ਅੰਤਰਜਾਮੀ । ਪ੍ਰਮ ।ਪਿਥਹਿੰ ਦਾਸਨ ਕੌ ਸ੍ਰਾਮੈ। ॥੨੦॥
ਕਰਹਿ ਉਧਾਰਨਿ ਬਿਲਮ ਨ ਲਾਵੈਂ।ਜਿਸ ਦਿਨ ਕਰੁਨਾਰਸ ਵਲਿ ਆਵੈ।
ਸ੍ਰੀ ਸਤਿਗੁਰੁ ਕੇ ਦ੍ਰਾਰੇ ਬਹੋ । ਕਿਸ ਤੇ ਸੁਨਹੁ ਨ ਕਿਹ ਸੋਂ ਕਹੋ ॥ ੨੧॥
ਚਿੱਟੇ ਅਰਾਧਹੁ ਤੂਸ਼ਨਿ ਠਾਨੋ । ਨਿਜ ਪ੍ਰਸੈਗ | ਕਿਹ ਸੋਂ ਨ ਬਖਾਨੋ। ਸਥਿ
ਜਾਨਹਿੰ ਤੇਰੋ ਅਹਿਵਾਲ । ਕਸਹਿੰ ਕਸੌਟੀ, ਰਹੋ ਸੈਭਾਲ਼ ॥ ੨੨॥ ਦੇ
ਤਾਉ ਤੇ ਉੜਰਹਿੰ ਪੂਰਾ । ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਹਿੰਹਇ ਤਵ ਉਰ ਰੂਰਾ । ਜਿਮ
ਕੈਚਨ ਕੋ ਆਗਾਂ ਦੇਤਾ"।ਖੋਟ ਨਿਕਾਰਿ ਸੁੱਧ ਕਰਿ ਲੋਤ।॥੨੩॥ ਭਲੀ
ਪ੍ਰਕਾਰ ਲੋਹਿੰ ਜਬਿ ਸੋਧੇ । ਤਬਿ ਖੁਦਾਇ ਮਗ ਤੋਹਿ ਪ੍ਰਬੋਧੇ' । ਸਫਲਹਿ
ਕਹਨਿ ਇਨਹੁ ਤਤਕਾਲ । ਸੁਨਹਿ ਪੀਰ ਜੀ ' ਹੋਹਿ ਨਿਹਾਲ੍ਹ ॥ ੨੪॥
ਸੁਨਿ ਜਾਨੀ ਸੱਯਦ ਅਸ ਗਾਥਾ । ਮਨ ਕਰਿ ਤਹੀਂ' ਨਿਵਾਇਸਿ ਮਾਂਥਾ ।
ਯੋ ਸਥਿਰ ਗੁਰਦ੍ਰਾਰ ਅਗਾਰੀ । ਕੂਖ ਪਿਪਾਸਾਂ ਸਹਿ ਦੁਖ ਭਾਰੀ ॥ ੨੫॥
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਕੋ ਹੇਰਹਿ ਜਿਹ) ਸਮੋ । ਮਹਾਂ ਦੀਨ ਹੁਇ ਧਾਰਤਿ ਨਮੋ। ਅਪਰ
ਕਛੂ ਕਿਮ ਸੁਨਹਿ ਨ ਕਹੈ। ਆਤ੫ ਛਾਂਵ ਦਿਵਸ ਨਿਸ ਸਹੇ ॥ ੨੬॥
ਨੀਚ ਗ੍ਰੀਵ ਬੈਠਜੋ ਇਕ ਬਾਨ। ਮਨ ਮਹਿ ਰਾਂਖਹਿ ਸਤਿਗੁਰੁ ਧਯਾਨ ।
ਕਿਤਿਕ ਦਿਵਸ ਮਹਿ ਕਹਜੋ ਗੁਸਾਈਂ।“ਇਹ ਛੋ ਬੈਠਕੋ? ਬੁੜਹੁ ਜਾਈ”
॥ ੨੭ ॥ ਪਠਜੋ ਸਿੱਖ, ਇਮ ਪੂਛ ਪਠਾਯਹੁ” । -ਕੌਨ ਅਰਬ ਧੂਆ ਤੁਮ
ਪਾਯਹੁਂ।ਬਸਤ੍ਰ ਦਰਬ ਤੇ ਆਦਿਕ ਆਨ!।ਸੋ ਮੁਖ ਤੇ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਠਾਨਿ
॥ ੨੮॥ ਕਹਿ ਗੁਰੁ ਘਰ ਤੇ ਲੀਜਹਿ ਪਾਇ। ਕਰ ਕਾਰਜ ਕੌ ਸਦਨ
ਸਿਧਾਇ-?। ਗਯੋ ਸਿੱਖ ਨੇ ਸਰਬ ਸੁਨਾਈ । “ਨਿਜ ਅਭਿਲਾਖਾ ਦੇਹੁ
ਜਨਾਈ॥੨੯॥ਸਤਿਗੁਰ ਕੈ ਪਰਵਾਹ ਨ ਕੋਈ।ੜੋਹਿ ਭਾਗ ਮਹਿ ਪ੍ਰਾਪਤਿ
ਸੋਈ?। ਸੁਨੀ ਸਿੱਖ ਤੋ ਸੱਯਦ ਜਾਨੀ ਹੋਇ ਨੰਮ੍ਰਿਕਰ ਜੋਰਿ ਬਖਾਨੀ ॥
੩੦॥ “ਨੱਸੂਰਾੰ ਅਹੈ' ਪਦਾਰਥ ਸਾ । ਤਿਨ ਕੌ ਲੌਭ ਨ ਰਿਦੇ ਹਮਾਰੇ।
ਮੈ' ਤਾਲਿਬ ਗੌਲਾ” ਕੋ ਏਕ । ਦੇਹਿ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਿ ਜਲਪਿ ਬਿਬੇਕ”॥ ੩੧॥
"ਜਿਵੇਂ (ਸ਼ਨਆਰ/ਸੈਨੇ ਨੰ ਅੱਗਾਂ ਦੇਂਦਾ ਹੈ । "ਸਿੱਖ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ (ਤੇ ਉਸ ਹੱਥੀਂ) ਇਉ“
ਪੁਛ ਭੇਜਿਆ । “ਕਿਸ ਮਤਲਬ ਲਈ ਧੂੰਆਂ ਪਾ ਚੈਠਾ ਹੈ; ਭਾਵ ਦ੍ਰਿੜ ਹੋਕੇ ਬੈਠਾ ਹੈ।
$ਹੋਰ । “ਜਾਨੀ” ਨਾਮ ਹੈ ਸੁੱਯਦ ਦਾ। <ਨਾਸ਼ ਹੋਣ ਵਾਲੇ । “ਹੱਬ ਦਾ ਜੇੱਗਜਸੂ ।

#ਦੇ ਲਿਖਤੀ ਨੁਸਖਿਆਂ ਵਿਚ ਇਹ ਦੇ .ਤੁਕਾਂ ਨਹੀ' ਹਨ ਤੇ ਦੌਪਈ ਦੇ ਦੇ ਹੀ
੪੪6 ਦਿੱਤੇ ਹਨ । ਇਕ ਲਿਖਤੀ ਨੁਸਖੇ ਵਿਚ ਇਸਦੀ ਸਾਵੇ ਇਸ ਪਾਠ ਹੈ:-
ਅੰਤਰਜਾਮੀ ਲਥਿ ਮਨ ਮਾਂਗੇ । ਕਰਹ ਸੇਵ ਮਨ ਅਹੈ ਤਜਾਹੀ ।

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਧ ਸੂਰਜ । ( ੨੯੯੦) ਗਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ਬਦ,

ਸਿੱਖਨਿ ਸੁਨਿ ਕੈ ਜਾਇ ਸੁਨਾਈ।ਕਰੀ ਮੌਨ ਤਬਿ ਗੁਰੁ ਗੌਸਾਈਂ।ਕਿਤਿਕ
ਕਾਲ ਮਹਿ ਆਂਗੜ' ਦੀਨ । “ਕਰਹੁ ਓਟ ਇਸ ਦਿਸ਼ਿਤੇ ਚੀਨ ॥੩੨॥
ਭੀਤ" ਉਚੇਰੀ ਦਿਹ ਚਿਨਵਾਈ । ਆਵਤਿ ਜਾਤਿ ਨਹੀਂ ਦਰਸਾਈ” ।
ਤਬਿ ਸੁੰਨ ਸਿੱਖਨਿ ਤੈਸੇ ਕੀਨਸਿ । ਤਿਸ ਕੇ ਅੱਗ ਚਿਨਾਇ ਸੁ ਦੀਨਸਿ॥
੩੩॥ ਜਾਨੀ” ਬੈਠਿ ਰਹਯੋ ਗਹਿ ਸੇਵਾ। ਦਰਸ ਨਹੀਂ' ਹਰੈ ਤਬਿ ਗੁਰੁਦੇਵ' ।
ਨਿਸ ਦਿਨ ਨਾਮ ਗੁਰੂ ਕੋ ਜਪੈ । ਆਤ੫; ਛੁਧਾ ਆਦਿ ਤੇ ਤਪੈ॥ ੩੪ ॥
ਮਨ ਮਹਿ ਪ੍ਰੇਮ ਇਧਾਂਇ ਬਿਸਾਲ।ਧਰਹਿ ਧਕਾਨ ਇਸਥਿਰ ਸਭਿ ਕਾਲ॥
ਗੁਰੁ ਕੋ ਸੇਵਕ ਖ੍ਰਾਜਾ ਜੋਈ । ਕੁਛ ਸੁਧਿ ਖਾਨ ਪਾਨ ਲੇ ਸੋਈ ॥ ੩੫ ॥
ਜਾਨੀ ਕੋ ਇਕ ਜਾਨਾ ਬਿਨ” । ਕਛੁ ਨ ਸੁਹਾਵੜਿ ਉਰ ਇਕ ਛਿਨਾ“।
ਭਯੋ ਪ੍ਰੋਮ ਤੇ ਚਿਤ ਮਸਤਾਨਾ । ਦਿਨ ਪ੍ਰਤਿ ਬ੍ਰਧਤੋ ਜਾਤਿ ਮਹਾਨਾ॥੩੬॥
ਗੁਰੁ ਪਯਾਰੇ ਕੀ ਲਾਗੀ ਲਗਨ । ਸਕਲ ਕਾਲ ਮਹਿਂ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨਿ ਮਗਨ” ।
ਦਰਸ਼ਨ ਬਿਨ! ਦਰਸ ਕਰਿ ਨੀਤ” । ਬਿਨਾਂ ਸੁਨਾਇ ਸੁ ਸੁਨਤੋ ਚੀਤ ॥
੩੭॥ ਬਿਨ ਆਹਾਰ ਤੇ ਤ੍ਰਿਪਤਯੋ ਰਹੇ।ਮਨ ਮਹਿ ਮਸਤ ਮੌਨ ਸੁਖ ਲਹੇ ।
ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਬੀਤਜੋ ਚਿਰ ਕਾਲ । ਸ਼੍ਰੀ ਸਤਿਗੁਰ ਨਹਿ ਕਰੀ ਸੈਭਾਲ ॥
੩੮॥ ਤਿਸ ਉਰ ਪ੍ਰੀਤਿ ਘਟੀ ਨਹਿੰ ਕਯੋਂ ਹੂੰ। ਦਿਨ ਪ੍ਰਤਿ ਵਧਤਿ ਜਾਤਿ
ਸੁਖ” ਤਯੋਂ' ਹੂੰ । ਦਰਸ਼ਨ ਕੀ ਅਭਿਲਾਖ ਬਿਸਾਲਾ ।-ਕਰਹਿੰੜ੍ਰਿਪਾਂ ਸਤਿ-
ਗੁਰੁ ਕਿਸ ਕਾਲਾ $॥੩੯॥ਇਕ ਦਿਨ ਬੈਠੇ ਸਭਾ ਮੜਾਰਾ।ਤਬਿ ਸਿੱਖਨਿ
ਕਰ ਜੋਰਿ ਉਚਾਰਾਂ । “ਬਡ ਸੇਵ' ਮਹਿ ਸੱਯਦ ਜਾਨੀ। ਗੁਰ ਦਰਸ਼ਨ ਮਨ
ਪ੍ਰੀਤੀ ਠਾਨੀ॥੪੦॥ਸਹਜ ਸੁਭਾਇਕ ਸੁਨਿ ਗੁਰ ਕਹਜੋ/-ਜੇ ਕਰਿ ਦਿਢ
ਹਠ ਐਸੇ ਗਹਨੋ।ਤੌ ਅਥਿ ਜਾਇ ਡੁਬਹੁ ਦਰਿਆਉ-।ਹਮ ਢਿਗ ਤੇ ਤਿਹ
ਦੇਹੁ ਸੁਨਾਉ? ॥੪੧॥ ਇਕ ਸਿਖ ਨੇ ਤਿਹ ਜਾਇ ਸੁਨਾਵਾਂ । “ਹੁਕਮ ਗੁ
ਨੇ ਇਮ ਫੁਰਮਾਵਾ?”। ਜਾਨੀ ਸੁਨਿ ਹਰਖਯੋ ਅਸ ਬਚ ਕੋ । ਕਹਿਓ ਅਹੇ
ਮੋਹਿ ਪ੍ਰਤਿ ਸਚੁਕੋ॥੪੨॥ਦੌਰਯੋ ਜਾਇ ਨਦੀਮਹਿੰ ਪਰਯੋਤੂਰਨ ਸਿਖਗੁਰੁ
ਪਠਵ/ਨੇ ਕਰਜੋ। ਡੂਬਤਿ ਜਾਨੀ ਵਹਿਰ ਨਿਕਾਸ।ਆਨਿ ਬਿਠਾਇ ਦੀਨਿ
ਥਲ ਤਾਸ॥ ੪੩॥ ਬਹੁਰ ਸਿੱਖਕ ਬਹੁ ਕਰਹਿ ਸਪਾਰਸ਼ । “ਤੁਮਰੀ
੧ਕੈਧ। “(ਕੋਈ) ਆਉਂਦ। ਜਾਂਦਾ ਨਾਂ ਦਿੱਸੇ ਸੁ। 5ਨਾਮ ਹੈ ਸੱਯਦ ਦਾ । “ਪਿਆਰ ਬਿਨਾਂ
[ਫ% ਜਾਨਾਂ=ਪਿਆਰਾ 11। “ਛਿਨ ਮਾੜ੍ਰੋ। #ਮਸਤ। “(ਬਾਹਰਲੇ) ਦਰਸ਼ਨ ਬਿਨਾਂ (ਅੰਤਰ
॥ਤਮੇ) ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦ ਹੈ ਹਮੇਸ਼ਾਂ । ਅੰਦਰ ਦਾ ਸੁਖ । ਦਤਿੰਸੇ ਹੀ ਥਾਂ ।

ਸਰੀ ਗੁਰ ਪੁਤਾਪ ਸੂਰਜ। ___( ੨੯੯੧) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੰਸੂ ੪੮,
ਆਗਾਂ ਮਹਿ ਬਿਨ ਆਰਸ' । ਉਠੈ ਨਹੀਂ ਤਿਸ ਥਲ ਮਹਿੰ ਜੈ ਹੈ।ਨਾਤੁਰ
ਰਾਵਰਿ ਦਰਸ਼ਨ ਪੈ ਹੈ!॥ ੪੪ ॥ ਕਸਜੋ ਕਸੋਟੀ ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਦੇਖਾ । ਜਾਨੀ
ਜਾਨਾ ਪ੍ਰੰਮ ਵਿਸ਼ੇਖ । ਪਨ ਕਹਿ ਪਠਨੋ “ਰਿੱਧ ਸਿੱਧ ਲੋਹੂ । ਜਿਮ ਚਾਂਹਹੁ
ਭਿਮ ਕਿਸ ਕਰਿ ਦੇਹ” ॥ ੪੫॥ ਕਹਿ ਜਾਨੀ ਪਏਕ ਜਾਨਾ” ਬਿਨਾਂ।
ਅਪਰ ਨ ਜਾਨੋਂ ਫੁਛ ਹੁਇ ਘਨਾ? । ਜਬ ਇਨ ਕੋ ਭੀ ਤਯਾਗ ਬਖਾਨਾ।
ਦਰਸ਼ਨਲਾਰੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਮਹਾਨਾ॥੪੬॥ਤਬਿ ਜਾਨੀ ਕੋ ਨਿਕਟਿ ਬੁਲਾਇਵ।
ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਪ੍ਰਭੁ ਪੰਥ ਬਤਾਇਵ । ਸਨਤਿ ਸਮਾਯਹੁ ਪਰਮਾਨੰਦ ।
ਪਰਯੋ ਚਰਨ ਪਰ ਕਰ ਜੁਗ ਬੰਦਿ॥੪੭॥ਤਬਿ ਅੰਤਰ ਗਤਿ ਲਗੀ ਸਮਾਧਿ।
ਮਿਟ ਗਈ ਬਜਾਧ ਰੁ ਆਧਿ ਉਪਾਧਿ । ਤਬਿ ਖ੍ਹਾਜਾਂ ਸਤਿਗੁਰੁ ਬੁਲਵਾਯੋ।
ਦੋਨਹੁਂ ਪ੍ਰਤਿ ਅਸ ਹੁਕਮ ਅਲਾਯੋ ॥ ੪੮॥ “ਪੂਰੀ ਪਰੀ ਤੁਮਾਰੀ
'ਸੇਵਾ। ਕਰੇ ਪ੍ਰਸੈਨ ਭਲੇ ਗੁਰੁਦੇਵਾ । ਅਬਿ ਕਿਸ ਬਲ ਹੁਇ ਰਹੋ ਇਕੰਤ।
ਜਿਸ ਰਹਿਨੀ ਮਹਿ ਸੈਤ ਮਹੈਤ॥੪੯॥ਮਾਨਨੋ ਬਾਕ “ਕਰਹਿ ਹਮ ਐਸੇ
ਰਹੇ ਕਿਤਿਕ ਦਿਨ ਪੂਰਬ ਜੈਸੇ । ਹਿਲ ਕਰਹਿ ਨਿਜ ਹਾਬਨਿ ਸਾਥ।
ਚਰਨ ਸਪਰਸਹਿ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਨਾਥ ॥੫੦॥ ਬੇਪਰਵਾਹ ਮਗਨ ਮਨ ਰਹੈ
ਗੁਰੁ ਸ਼ਰਧਾ ਕੋ ਉਰ ਨਿਰਬਹੈਂ।ਮਨ ਸੈਕਲਪ ਸੁ ਜਥਾ ਉਠਾਇ। ਨੰਦ-
ਲਾਲ ਤਿਨ ਕੇ ਢਿਗ ਆਇ” ॥੫੧ ॥ ਦੋਇਨ ਅਪਨਾ ਚੇਲ' ਕੀਨਸਿ ।
ਪ੍ਰਭੁ ਕੋ ਪੰਥ ਤਾਂਹਿ ਕੋ ਦੀਨਸਿ । ਕਰਿ ਉਪਦੇਸ਼ ਕਹੜੋ ਤਿਸ ਤਾਈ'।
“ਸੇਵਾ ਕੀਜਹਿ ਗਰ ਗੋਸਾਈਂ॥੫੨॥ਨਿਜ ਬਦਲੋ ਮਹਿਂ ਸੇਵਾ ਹੇਤੁ। ਛੋਰਯੋ
ਸੋ ਸਤਿਗੁਰੂ ਨਿਕੇਤ । ਨੰਦ ਲਾਲ ਕੈ ਪ੍ਰੇਮ ਬਿਸਾਲਾ। ਗੁਰੁ ਢਿਗ ਕਰਹਿ
ਘਾਲਨਾ ਘਾਲਾ॥ ੫੩॥ ਸੁੰਦਰ ਤਿਹ ਸਰੂਪ ਗੁਰੁ ਹੇਰਾ । ਜਿਸ ਕੈ ਮਨ
ਅਨੁਰਾਗ ਘਨੌਰਾ । ਹੋਇ ਪ੍ਰਸੈਨ “ਸੋਹਿਣਾ”ਨਾਮ।ਤਿਸ ਕੋ ਭਾਖਤਿ ਭੇ ਸੁਖ
ਧਾਮ ॥ ੫੪॥ ਤਿਸ ਦਿਨ ਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਭਿ ਮਹੀਆਂ । ਨਾਮ ਸੋਹਿਣਾ
ਜਿਸ ਕਿਸ ਕਹੀਆਂ । ਸਤਿਗੁਰੁ ਕੋ ਸੇਵੇ ਨਿਸ਼ਕਾਮ।ਮਨ ਧਾਵਤਿ ਪਾਯਹੁ

ਬਿਸਰਾਮ ॥ ੫੫॥ ੪੩ ਸ਼ੀ ਹੁਰ ਪ੍ਗਾਪ ਸੂਰਜ ਹ੍ਰਿੰਏ ਖਸ਼ਟਮ ਰਾਸੇ 'ਪ੍ਰਾਜੇ ਅਤੇ ਜਾਨੀ ਸੱਯਦ ਕੇਂ' ਪ੍ਰਸਗ ਕਰਨੇ
ਨਾਮ ਅਸ਼ਟ ਦੱਤਵਾਹਿੰਸਤੀ ਅੰਨ ॥ ੪੮ ॥। ' ਗੀ

"ਬਿਨਾਂ ਆਲਸ । ਦਜਾਨੀ ਦਾ ਜਾਣਿਆੰ ਬਹੁਤਾ ਪ੍ਰੇਮ । ਤਰਿਧਿ ਮਿੱਧਿ ਲੈ ਲੈ (ਜਿਨ੍ਹਂ ਨਾਲ)
ਜੋ ਜਿਸਨੂੰ ਚਾਹੇਂ ਗੇ ਕਹ ਚੇਵੇਂਗਾ ( “ਪਿਆਰੇ । “ਜਜੋਂ ਹੀ ਕਿ ਮਨ ਵਿਚ ਮੈਂਕਲਪ
ਉਠਾਇਆ; (ਕਿ ਕੋਈ ਅਪਣੇ ਥਾਂ ਦੁਦੂ ਸੇਵਾ ਵਿਚ ਛੌਬ ਕੇ ਹਰੀ, ਤਚੋਂ ਹੀ ਇਕ)
ਟੰਢ ਲਾਲ ਨਾਮੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਾਸ ਆ ਗਿਆ ।

-ਤ ਪਾਪ ਸੂਰ [੨੯੯੨
੪੯. [ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ ਤੋਂ ਅਦਿ ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਦੀ ਮਹਿਮਾਂ ਸੁਣੀ] ।

ਦੋਹਰਾ ॥ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਹਰਿ ਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਕਰਤਿ ਦਾਸ ਕੱਲਜਾਨ ।ਇਿਕ ਦਿਨ
ਬੈਠੇ ਸਭਾਂ ਮਹਿ, ਉਡਗਨ ਚੈਦ ਸਮਾਨ ॥੧॥ ਚੌਪਈ ॥ ਦਰਸ਼ਨ
ਕਰਹਿੰ ਸਿੱਖ ਸੁਖ ਪਾਵਹਿੰ । ਮਹਾਂ ਪ੍ਰੋਮ ਤੇ ਬਲਿ ਬਲਿ ਜਾਵਹਿੰ।। ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿ
ਗੋਵਿੰਦ ਆਨੰਦ ਧਾਰਾ । ਸਾਹਿਬ ਬੁੱਢੇ ਸਮੁਖ ਨਿਹਾਰਾਂ॥ ੨॥ ਸੁੰਦਰ ਬਾਕ
ਬਿਲਾਸ ਬਖਾਨਾ। € ਭਾਈ ! ਤੁਮ ਬੈਂਸ ਮਹਾਨਾ: ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਨਕ ਕੀ
ਕੀਨੀ ਸੇਵ।ਸੇਵੇ ਸ਼੍ਰੀ ਅੰਗਦ ਗੁਰਦੇਵਾ ॥ ੩॥ ਤਿਨ ਕੀ ਜੁਗਤਿ ਅਪਰ
ਸ਼ੁਭ ਕਰਨੀ । ਕਰੀ ਨਿਹਾਰਨਿ ਦੁਰਮਤਿ 'ਦਰਨੀ"। ਜਥਾਂ ਚਰਿੱਤ੍ਰ ਕੀਏ
ਸ਼ੀ ਨਾਨਕ । ਬਾਕ ਅਮੋਲ ਮਨੋ ਮਨਿ ਮਾਨਕ” ॥ ੪ ॥ ਭੁਕੜਿ ਮੁਕਤਿ
ਸੰਭ ਹਾਜ਼ਰ ਜਿਨ ਕੇ । ਕਰੇ ਕਰਮ ਹੇਰੇ ਤੁਮ ਭਿਨ ਕੇ । ਸ਼੍ਰੀ ਅੰਗਦ ਗੁਰ
ਅਮਰ ਗੁਸਾਈ' । ਸਭਿ ਲੀਲਾਂ ਜਿਮ ਕੀਨਿ ਸੁਹਾਈ ॥ ੫ ॥ ਸੁਖਦ ਕਰੀ
ਜਸ ਤੀਨਹੁ! ਕਰਨੀ । ਹਮਹਿ ਸੁਨਾਵਹੁ ਤਿਮ ਦੂਖ ਹਰਨੀ । ਸੁਨੀ
ਅਪਰ ਨੇ ਕਿਸ ਡੇ ਕਾਨ” । ਤੁਮ ਬਿਦਮਾਨ ਬਿਲੋਕਨਿ ਠਾਨਿ'॥੬॥ਅਹੋ
ਪੁਰਾਤਨ ਪਰਮ ਪ੍ਰਬੀਨਾ । ਗੁਰ ਸਿੱਖੀ ਸ਼ਰਧਾ ਮਨ ਭੀਨ੍ਾ”। ਸ੍ਰੀ ਹਰਿ
ਗੋਵਿੰਦ ਕੇ ਬਚ ਸੁਨੋ । ਮੁਸਕਾਵਤਿ ਬੁੱਢਾ ਬਚ ਭਨੇ ॥ 7 ॥ “ਅੰਤਰਜਾਮੀ
ਤੁਮ ਸਭਿ ਜਾਨੋ । ਭੂਤ ਭਵਿੱਖਤ ਨਾਹਿ ਨ ਛਾਨੋ। ਤੁਮ ਸੂਰਜ ਮੈਂ ਦੀ੫
ਸਮਾਨੋ । ਕਯਾ ਮੈਂ ਕਰੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਬਖਾਨੋ ॥ ੮ ॥ ਸਤਿਗੁਰ ਕੇ ਗੁਨ ਮਹਵ
ਮਹਾਨੋ। ਮਮ ਮਤਿ _ਲਘ ਕੈਸੇ ਤਿਸ ਜਾਨੋ । ਕਿਮ ਸੁਕਤਾਂ ਤੇ ਸਿੰਥ
ਉਲੀਚੋਂ” । ਕਿਮ ਕਰਿ ਛਾਂਦੋਂ ਭਾਨੁ ਮਰੀਚੋ” ॥ ੯॥ ਸੁਨਿ ਸਤਿਗੁਰ ਬੋਲੇ
€ਹਮ ਜਾਨੋਂ।ਜਿਮ ਤੁਮ ਭਾਖਟ ਤਬਾਂ ਪਛਾਨੈ । ਸਭਿ ਕਿਛ ਹਮਰੇ ਗਯਾਂਤ
ਜਦਾਪੀਪਸੁਨਜੋ ਚਹੈ' ਤੁਵ ਬਦਨ"ਤਦਾਪੀ ॥੧੦॥ ਸਤਿਗੁਰ ਕੇ ਨਿਭ
ਸਨਮੁਖ ਰਹਜੋਕਰਨੀ ਜੁਗਤਿ ਸੁਭਾਵ ਸੁ ਲਹਜੋਯਾਂ ਤੇ ਸਭਿ ਹੂੰ ਬਰਨਲ
ਕਰੀਐ। ਹਮਰੇ ਉਰ ਪ੍ਰਸੈਨਤਾ ਧਰੀਐ” ॥ ੧੧॥ ਸੁਨਿ ਭਾਈ ਬਿਿਥ
ਪਰਮ ਸਿਆਨਾ। ਲਗਜੋ ਬਿਚਾਰਨਿ ਕਰਿ ਕਰਿ ਧਕਾਨ।-ਕੋ ਕੋ ਜੁਗਤ
ਗੁਰੂ ਕੀ ਕਹੋਂ । ਮੈਂ ਅਜਾਨ_ਗਤਿ_ਸਭਿ ਕਿਮ ਲਹੌਂ-॥ ੧੨॥ ਇਮ
੧ਦਰਮਤ ਨਾਸ਼ ਕਰਨੇ ਵਾਲਾ । ਮਨ ਦੇ ਰਤਨ । (ਅ) ਮਣੀ ਤੇ ਮਾਣਕ । ਭਰਜਿਵਾਂ ਤਿੰਨ ਗੋ
(ਸਤਿਗੁਰਾਂ) ਨੇ। “ਹੋਰ ਤਾਂ (ਕਿਸੇ ਠੇ) ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਕੈਲੀਂ ਸੁਣੀ_ਹੀ ਹੋਵੇਗੀ । “ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਨੈ
ਪ੍ਰਤੱਖਕ ਦੇਖੀ ਹੈ । ਝਛਿਪੀ ਹੋਈ ਨਹੀਂ' ਹੈ । ?ਸਿਪੀ ਲਾਲ ਸਮੁੰਦਰ ਕੀਣੂੰ ਬੇਂ ਦਿਆ ਜਾਵੇ ।
[ਰਲੀਚਨ=ਬੱਟਲਾ]। "ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਕਿਰਨ ਕਿਵੇਂ ਢੱਕੀਆਂ ਜਾਣ । “ਭਾਵੇਂ 1""£ਧ ਤੋਂ 1

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੁਰਭਾਪ ਸੂਰਜ | (੨੯੬੩ ) ਰਾਸਿ ੬। ਸੰਸੂ ਬ੯.

ਚਿਤਵਨ ਕਰਿ ਕਰਿ ਮਤਿ ਮਥਾਂ । ਰਿਦੇ ਪ੍ਕਾਸ਼ੀ ਅਦਕੜ ਕਥਾ । ਸ਼੍ਰੀ
ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਹਾਰ । “ਸੁਨਹ ਗੁਰੂ!” ਇਮ ਬਾਕ ਉਚਾਰਾ ॥੧੩॥
ਓਸ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਅਵਤਾਰ । ਸੁਤਹਿ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ੀ ਕਰਨੀ ਸਾਰ । ਜਨ ਮਤਿ
ਹੀ ਅਜ਼ਮਤ ਬਿਦਤਾਈ । ਸਗਰੇ ਜਗ ਮਹਿ ਮਹਿਮਾ ਛਾਈ ॥ ੧੪॥
ਮਤਿਮੰਦਨਿ ਕੋ ਪੰਥ ਬੱਤਾਯੋ । ਸੈਤਨ ਕੋ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੜਾਯੋ । ਮੀਰ,ਪੀਰ
ਭੁਰਕਨ ਕੇ ਸਾਗੇਪਰੇ ਸ਼ਰਨ ਉਰ ਸ਼ਰਧਾ ਧਾਰੇ॥੧੫॥ਜੋਗੀ,ਸਿੱਧ,ਨਾਥ,
ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ । ਤਪੀ, ਦਿਗੈਬਰ, ਜੇ ਪਟਧਾਰੀ੯ । ਸੈਨਯਾਸੀ ਆਦਿਕ
ਕੌ ਗਨੈ । ਸਾਧ ਬੇਖ ਬਡ ਲਘੁ ਜੇ ਘਨੇ ॥੧੬॥ ਕਲਜੁਗ ਮਹਿ ਤਿਨ ਕੋ
ਬਡ ਮਾਨੋ । ਗੁਰੂ ਸਕਲ ਜਗ ਨੇ ਕਰਿ ਜਾਨੇ । ਤੀਨ ਲੋਣ ਮਹਿ ਬਧੜੋ
ਪ੍ਰਤਾਪੇ । ਸੁਰ ਨਰ ਅਸੁਰ ਸਿੱਖ ਨਿਜ ਬਾ੫ ॥੧੭॥ ਅਧਿਕ ਦਰਬ ਸਤਿ-
ਨਾਮ ਬਟੋਰਾਂ । ਜਿਸਹਿ ਅਹੈ ਮਮ ਲਗੈ ਨ ਚੋਰਾ” । ਪ੍ਰੋਮ ਭਗਤਿ ਕੇ ਭਰੇ
ਭੋਡਾਰੇ । ਭਰਿ ਸਤਿਨਾਮ ਖਜ਼ਾਨੇ ਸਾਰੇ ॥ ੧੮ ॥ ਸ਼੍ਰੀ ਅੰਗਦ ਕੋ ਸੌਂਪਨਿ
ਕਰੇ।ਨਿਖੁਟਹਿ ਜੇ ਨ; ਰਹੈ' ਸਦ ਭਰੇਨਿਤਪੁਫ਼ਿ ਖਰਚੇ ਬ੍ਰਿਧਤਾ ਲਰੇਂ।
ਦਾਰਿਦ ਜਨਮ ਮਰਨ ਕੋ ਦਹੇਂ ॥੧੯॥ ਦੁਤੀਏ ਪਾਤਿਸ਼ਾਹ ਨੋ ਲੀਨਸਿ।
ਰਾਖੇ ਗੁਹਜ ਬਿਦਤਿ ਨਹਿ ਕੀਨਸਿ । ਕਿਸ ਕੋ ਹਿਤ ਕਰਿ ਨਹਿੰ
ਦਿਖਰਾਏ”ਂ । ਮੁਖ ਤੇ ਕਹਿ ਨਹਿ ਕਾਹੁ ਸੁਨਾਏ ॥੨੦॥ ਪਲ ੫ਲ ਬਧਹਿ
ਅਧਿਕ ਅਧਿਕਾਈ। ਅਤਿ ਅਪਾਰ ਗਤਿ ਲਖੀ ਨ ਜਾਈ।ਕਾਉ ਦਿਖਾਇ
ਪਰਮ ਅਵਧੂਤ । ਨਿਰਵਿਕਲ੫” ਨਿਰਲੌਬ; ਸ ਪੂਤ ॥੨੧ ॥ ਸਿੱਧਿ,
ਸ਼ਕਤਿ ਨਹਿ ਬਿਦਤਨਿ ਪਾਵੇ । ਪਰਮਾਨੰਦ ਨਿਮਗਨ ਬਿਹਾਵੈ । ਅੰਤਰ
ਗਤੀ ਅਖੰਡ ਸਮਾਧਿ । ਇਕ ਰਸ ਪੁੰਨ ਨ ਪਾਪ ਬਯਾਧਿ ॥ ੨੨ ॥ ਅਜਰ
ਜਰਨ ਗਤਿ ਅਸ ਦਿਖਰਾਈ । ਭੂਤ ਭਵਿੱਖ ਨ ਕਿਸ ਹੂੰ ਪਾਈ । ਸਤਿਗੁਰ
ਕੋ ਘਰ ਬਿਨਾ ਨ ਆਨ"”ਸੁਨੀ ਨ ਹੇਰੀ ਕਿਤਹੁੰ ਜਹਾਨ ॥੨੩॥ ਅਮਰ-
ਦਾਸ ਸਤਿਗੁਰੂ ਪ੍ਰਬੀਨ । ਸਕਲ ਖਜ਼ਾਨੇ ਤਿਨਕੋਂ ਦੀਨਿ । ਲੋ ਕਰਿ ਨਾਮ
ਭਗਡਿ ਭੋਡਾਰ । ਜਿਨ ਗੁਨ ਅੰਤ ਨ ਪਾਰਾਵਾਰ॥ ੨੪॥ ਤਿਨਹੁੰ ਨਵੀਨ
ਜੁਗਤਿ ਬਿਦਤਾਈ । ਆਏ. ਸ਼ਰਨ ਜਿ ਨਰ ਸਮੁਦਾਈ । ਬਖ਼ਸ਼ਯੋ ਸਭਿ
ਕੋ ਨਾਮ ਖਜ਼ਾਨਾ । ਨੌ ਨਿਧਿ, ਰਿਧਿ, ਸਿਧਿ ਦੀਨਿ ਮਹਾਨਾ ॥ ੨੫॥ ਸੋ

ਬੇ ਧਿ ਵਿੱਚ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤੀ । ₹ਨਾਂਗੇ ਜੋਨੀ। ਕੱਪੜੇ ਪੰਹਨਣ ਵਾਲੋ। ਏਹਕਾਰ ਮਮਤਾਂ
ਆਦਿ ਚੋਰ । “ਮੁਕਦੇ ਨਹੀਂ । #ਖਰਚਣ [ਨਾਲ਼ ਵੱਧਦੇ ਹਨ । “ਕਲਪਨਾ ਰਹਿਤ 1
ਆਸਰਾ ਰਹਿਤਾ । ੯ਸਹਿਤ ਪਵਿੱਤ੍ਰਤਾ। "?ਹੋਰ ਥਾਂ । _#ਘ£=ਕਰਿ ਕਰਿ ਦਿਖਰਾਏ।

[॥ ਗੁਰ ਪੁਤਾਪ ਦੁਰੋਜ । ( ੨੯੯੩੪ ) ਰਾਸਿ ੬ । ਸੱਸ ੪੯,
ਹਰਿ ਧਨ ਦ੍ਹੂੰ ਹਾਥ ਲੁਟਾਯੋ ।ਜੋ ਸ਼ਰਨਾਗਤ ਸਕਿ ਨੇ ਪਾਯ। ਚਹ੍ ਦਿਸ਼ਿ
ਬਿਦਿਸ਼ਿਨਿ ਮਹਿ ਪਸਰਾਯੋ।ਜਹਿੰ ਕਹਿੰ ਜਗ ਮਹਿ ਨਾਮ ਜਪਾਯੋ ॥੨੬॥
ਗੁਰ ਸਮ ਦਾਤਾ ਕਹੂੰ ਨ ਅਹੇ । ਬੜਭਾਗੀ ਸਭਿਹਿਨਿ ਤਬਿ ਲਹੇ। ਜਿਨ
ਸੇਵੇ ਹ੍ਰੈ ਕਰਿ ਨਿਹਕਾਮ । ਤਿਸ ਨੇ ਲਯੋ ਨਕਦ ਹਰਿਨਾਮ ॥ ੨੭ ॥ਜਿਨ
ਸਕਾਮ ਗੁਰ ਸੇਵਨਿ ਕੀਨਾ । ਰਿਧਿ ਸਿਧਿ ਸਹਤ ਨਾਮ ਪ੍ਰਭੁ ਦੀਨ।'ਇਕ
ਕਰ ਭਯੋ “ਭਗਤਿ?ਗੁਰ ਸੇਵਾ । ਦੁਤਿਯ ਹਾਥ#ਕਰਨਾ”ਗੁਰਦੇਵਾ'॥ ੨੮॥
ਇਨ ਦੁਉ ਹਾਂਬਨਿ” ਨਾਮ ਖਜਾਨਾ।ਪ੍ਗਟ ਲੁਟਾਂਯਹੁ ਸਭਿ ਜਗ ਜਾਨਾਂ ।
ਦਿਨ ਪ੍ਰਭਿ ਕਰਤਿ ਰਹੇ ਅਸ ਲੀਲਾ । ਬਖ਼ਸ਼ਤਿ ਬਖ਼ਸ਼ਿਸ਼ ਅਧਿਕ
ਸੁਸ਼ੀਲਾ॥ ੨੯॥ ਤਬਿ ਮੈਂ ਦੇਖੇ ਧਰਿ ਕਰਿ ਧਕਾਨਾ।ਕਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ ਨਾਮ
ਖਜ਼ਾਨਾ । ਰੌਚਕ ਹਰਿ ਧਨ ਘਟਯੋ ਨ ਕੋਈ। ਅਦਭੁਤ ਗਤਿ ਅਵਿਲੋਕੀ
ਸੋਈ ॥ ੩੦ ॥ ਬਧਜੋ ਅਨੰਤ ਗੁਨਾ ਭੈਂਡਾਰਾ । ਜਿਸ ਨਿਸਤਾਰੇ ਲੋਕ

ਹਜ਼ਾਰਾਂ। ਪਿਖਿ ਚਰਿੱਤ ਮ ਮੇ ਬਹੁ ਬਿਸਮਾਸੋ। ਨਿਜ ਮਤਿ ਕਰਿ ਕੁਛ ਜਾਦਿ
ਨ ਪਾਯੋ॥ ੩੧॥ ਤਬਿ ਮੈਂ ਤਿਨ ਕੇ ਹੋਇ ਅਗਾਰੀ । ਬਹੁਤ `ਭਾਂਤਿ ਕੀ
ਸਤੁਤਿ ਉਚਾਰੀ । ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਬੱਖਯਾਤ।ਪੈਨ ਪੈਨ ਸਭਿ ਤੇ ਤੇ ਬਡ
ਦਾਤਾ॥ ੩੨॥ ਸਮ ਪਾਰਸ ਕੀ ਪਰਸਤਿ ਰਹੇ । ਨਰ ਲੋਹਾ ਕੌਚਨਤ!
ਗਹੇ'।ਬਾਵਨ ਚੈਦਨ ਸਮ ਜਗ ਬਿਰੇ।ਨਰ ਤਰੁਵਰ ਸ੍ਰੀ ਖੰਡ” ਸਭਿ ਕਰੇ ॥
੩੩॥ ਰੀਗਾ ਜਲ ਪਾਵਨ ਸਮ ਹੋਏ । ਆਇ ਅਪਾਵਨ ਭੀ ਮਿਲਿ ਕੋਏ'।
ਇਕ ਸਮ ਸੋ ਸਗਰੇ ਕਰਿ ਦਏ । ਮੋਖ ਉਚਿਤ ਸੇਵਕ ਸਭਿ ਕਿਏ॥੩੪॥
ਜਿਮ ਸਮੁੰਦ ਮਹਿ ਜਲ ਚਲਿ ਆਯੋ। ਤਿਨ ਸਰੂਪ ਸੋ ਅਪਨਿ ਬਨਾਯੋ ।
ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਕੇ ਚਲਿਤ ਤੁਮਾਰੇ । ਅਨ ਗਨ ਅਪਨੇ ਦਾਸ ਉਧਾਰੇ'॥੩੫॥
ਕਹਤਿ। ਬ੍ਰਿੱਧ“ਮੈ' ਐਸੇ ਸੇ ਦੇਖੇ। ਤੀਨ ਗੁਰਨਿ ਕੇ ਕਰਮ ਵਿਸ਼ੇਖੇ । ਅਪਰ
ਬਾਤ ਕਯਾ ਬਰਨਨ ਕਰੋਂ। ਸਭਿ ਕਹਿਬੇ ਕੀ ਸ਼ਕਤਿ ਨ ਧਹੌਂ ॥੩੬॥ ਤੁਮ
ਸੁਬੱਗ ਕਛ ਨਾਂਹਿਨ ਛਾਨੋ“। ਜੋ ਜੋ ਕੀਨਿ ਆਪ ਹੀ ਜਾਨੋ'। ਸਨਿ

੧ਭਵ-ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਜੇ ਸ਼ੋਵਾ ਤੇ ਭਗਤੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਦੂਸੰਟੇ ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਦੀ; ਸੈ ਇਕ ਹੱਥ ਤਾਂ
ਗੁਰਜੇਵਾ ਭਗਤੀ? ਫੂਪ ਹੇ ਗਿਆ ਹੈ; ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਇਹ ਹੱਥ ਨਾਮ ਆਦਿ ਸੇੱਚੇ ਧਨਾਂ ਨਾਲ
ਭਰਪੂਰ ਹੈ, ਦੂਸਰਾ ਹੱਥ ਗੁਰਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਅਪਣੇ ਮ੍ਰਿਦੁਲ ਸਰਭਾਵ ਤੋਂ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਤੂਪ ਟੇਰਿਹਾ ਹੈ।
੧ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੂਹਾਂ ਹਥਾਂ ਲਾਲ...... ਭਗਾਫ-(ਗੁਰੂ ਜੀ) ਨਰਾਂ ਫਪੀ ਲੋਹੇ ਨੂੰ ਪਾਂਰਸ ਸਮ ਛੁੰਹਦੇ ਰਹੇ
(ਉਹ , ਨਰ) ਸੋਨਾ: ਹਂਦੇ ਗਏ 1 <ਚਦਨ । “ਭਾਵ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਨਦੀ ਨਾਲ ਮੈਲੇ ਕਚੈਲੇ ਰੀਗਾ ਨੂੰ
ਮਿਲਕੇ ਰੰਗ ਹੀ ਕਹਾਉੱਦੇਤੇ ਉਹੇ ਸਤਿਕਾਰ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ੬ਕੂਛ ਲੁਕਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ (ਤੁਸਾਂ ਤਾਂ)

ਸਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੨੯੯੫ ) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੫੦.

ਬਿਧ ਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿ ਗੋਵਿੰਦ । ਨਿਜ ਸਮਾਧਿ ਮੰਹਿਂ ਥਿਰੇ ਬਿਲੌਦ ॥ ੩੭ ॥
ਅਚਲ ਸਰੀਰ ਸਕਲ ਹੁਇ ਗਯੋ ।ਕੌ ਨ ਸਭ' ਮਹਿ ਬੋਲ ਤ ਭਯੋ। ਰਹੇ
ਨਿਮਗਨ ਜਾਮ; ਪੁਨ ਜਾਗੇ । ਬਹੁਰ ਬਿਰਧ ਦਿ(ਸ਼ ਦੇਖਨ ਲਾਂਗੇ ॥ ੩੮ ॥
ਵਵਾਹੁ ਵਾਹੁ” ਸੀ ਮੁਖਹੁ ਉਚਾਰਾਂ । “ਹੇ ਭਾਈ ! ਤੁਮ ਸਿੱਖ ਉਦਾਰਾ । ਸਭਿ
ਸਤਿਗੁਰ ਕੌ ਨਿਤ ਬਹੁ ਪਾਰੋ । ਤੋ ਸਮ ਸਿੱਖੀ ਅਪਰ ਨ ਥਾਰੋ"॥੩੯॥
ਅਦਭੁਤ ਕਥਾ ਸੁਨਾਵਨਿ ਕੀਨਿ । ਹਮਰੇ ਮਨ ਆਨੰਦ ਬਡ ਦੀ/ਨ ।
ਐਸੀ ਗਾਥਾਂ ਤੁਮ ਸਭਿ ਜਾਨੋ। ਸਤਿਗੁਰ ਘਰ ਕੋ ਭੇਵ ਪਛਾਨੌ' ॥ ੪੦ ॥
ਯਾਂਹੀ ਤੇ ਹਮ ਬੂ ਸੁ ਲੀਨੋ।ਜਥਾ ਜੋਗ ਤੁਮ ਭਾਖਨਿ ਕੀਨੋ” । ਸੁਨਿ ਕਰਿ
ਸਰਬ ਸਿੱਖ ਹਰਖ/ਏ। “ਪੈਨ ਧੈਨ? ਬਿਰਧ ਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਗਾਏ॥ ੪੧ ॥ ਮੀੰਹਮਾ
ਮਹਾਂ ਜਾਨਿ ਸਭਿ ਲੀਨਿ । ਸਿਰ ਨਿਵਾਇ ਕਰਿ ਬੋਦਨ ਕੀਨਿ । ਇਸ
ਪ੍ਰਕਾਰ ਗੁਰ ਕਰੇ ਬਿਲਾਸਾਂ । ਸੈਤ ਉਧਾਰੜਿ ਦੁਸ਼ਟ ਬਿਨਾਸਾਂ ॥ ੪੨॥
ਬੀਰ, ਅਰਿੰਦਮ; ਧੀਰਜ ਧਾਂਰੀ । ਰਣ ਮਹਿ ਅਚਲ ਬਲੀ; ਕੁਜ ਭਾਰੀ।
ਮਹਾਂ ਧਨੁਖ ਨਿਸ਼ਠੁਰ ਧਰਿ ਹਾਥ । ਸਰਪ ਸਮਾਂਨ ਬਾਨ ਖਰ ਸਾਥ॥੪੩॥
ਹਤਹਿੰ ਸ਼ੱਤ ਗਨ ਅਰਹਿ ਨ ਕੋਈ । ਬਚੈ ਸੁ ਰਣ ਤਜਿ ਭਾਜਹਿ ਜੋਈ।
ਕਰਾਮਾਤ `ਕੋ ਰਾਖਹਿੰ ਗੋਈ।ਕਰਹਿੰ ਕ੍ਰਿੱਤ ਨਰ ਅਨੁਹਰ”ਹੋਈ ॥੪੪॥
ਇਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਹ੍ਿੰਖੇ ਖਸ਼ਟਮ ਰਾਸੇ “ਭਾਈ ਬ੍ਰਿੱਧ' ਪ੍ਸੈਗ ਬਰਨਨੇ ਨਾਮ 'ਏਕਉਨ ਪੰਚਾਸਤੀ ਅਸੂ ॥ ੪੯ ॥
੫੦. [ਬਾਬਾ ਵਿਦਾ । ਕਾਂਸ਼ੀ ਸੈਗਤ । ਬਾਜ ਬਟੇਰ]।

ਛੋਹਰਾ ॥ ਰਹੇ ਕਿਤਿਕ ਦਿਨ ਗੁਰੂ ਢਿਗ ਬ੍ਰਿਧ ਸਾਹਿਬ ਬਡ ਧੀਰ ।ਬ੍ਰਿੱਧ
ਅਵਸਥਾ ਪਰਮ ਭੀ“ ਨਿਰਬਲ ਭਯੋ ਸਰੀਰ ॥ ੧॥ ਚੌਪਈ ॥ ਲੁਬੂਯੇ
ਚਲਨਿ ਚਿਤ ਅਪਨਿ ਸਬਾਨੀ । ਤਜ/ਨ ਸਗੇਰ ਦਸ਼ਾ ਨਿਯਰਾਨੀਜੀ
ਨਾਨਕ ਗੁਰ ਤੇ ਸਿਖ ਹੋਯੋਖਸ਼ਟਮ ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਗੁਰ ਜੋਯੋ ॥੨॥ ਖ਼ਸ਼ਟ
ਗੁਰਨਿ ਕੋ ਚਲਤ ਨਿਹਾਰੇ । ਰਹਯੋ ਸਮੀਪੀ ਗਤਾਨ ਉਦਾਰੇ । ਜਿਸ ਕੇ
ਕਰ ਤੇ ਨਿਕਸਹਿ ਟੀਕ” । ਸੋ ਗੁਰ ਬਨਹਿ ਸਭਿਨ ਸੋ ਟੀਕਾ” ॥੩॥
ਗੁਰ ਘਰ ਮਹਿ ਜਿਸ ਕੇ ਸਮ ਆਨ ਨ”। ਫੁਗੰਹ ਬਾਕ ਜਿਮ ਨਿਕਸਹਿ
ਆਨਠਨ' । ਇਕ ਦਿਨ ਬੋਠੇ ਬਿਨੈ ਬਖਾਨੀ । “ਬਿਨਾਂ ਭਨੇ ਸਭਿ ਕੀ ਤੁਮ
ਯਾਨੀ ॥੪॥ ਅਬਿ ਮੈਂ ਗਮਨ ਚਹੋਂ ਨਿਜ ਨਗਰੀ । ਬੀਤ ਗਈ
ਆਵਰਦਾ''ਸਗਰੀ।ਕ੍ਰਿਪਾ ਸਿੰਧ[ਇਕ ਬਰ ਅਥਿ ਦੀਜੈ।ਮੋਹਿ ਮਨੋਰਥ ਕੋ
"ਤੇਰ ਕਿਜੇ ਨਗੋਂ ਧਗੇ। “ਵੋਰੀ ਨਯ਼ਕ (ਤੋ)1 5ਗੁਪਤ । "ਮਨੁਖ ਸਮਾਨ। “ਬਹੁਤੀ ਰੋਈ ।
ਤਿਲਕ । “ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਰੋਮਣ । "ਹੋਰ ਨਹੀਂ । ੯ਸੂਖੇਂ ਜਿਵੇਂ ਨਿਕਲੇ । ""ਆਪੂ।

ਸ਼ੀ ਭਰ ਪੂਤਾਯ ਸੂਰਜ ! ( ੨੯੮੬ ) ਰਾਸਿ ੬। ਅੱਸੂ ੫੦.

ਸਫਲੀਜੋ” ॥ ੫॥ ਸੁਨਿ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਬਖਾਨਾ ।“ੁਮ ਤੋ ਨਹਿ ਅਦੇਯ
ਹਮ ਜਾਨਾ।ਤਨ ਮਨ ਧਨ ਜੇਤਿਕ ਹੈ ਮੇਗੇਕ੍ਰਿਪਾ ਆਖ ਕੀ ਤੇ ਨਿਤ ਹੇਰੇ॥
੬॥। ਮੋਕਹੁ ਸੇਵਕ ਅਪਨਿ ਪਛਾਨਹੁ । ਜਿਮ ਚਾਹਤਿ ਤਿਮ ਹੁਕਮ
ਬਖਾਨਹੁ”। ਸੁਨਤਿ ਇ੍‌ੱਧ ਨੇ ਕਿਯ ਬਡਿਆਈ ।“ਇਹੀ ਰੈਤਿ ਰਾਵਰਿ
ਬਨਿ ਆਈ ॥੭॥। ਅਬਿ ਕੁਛ ਨਹੀਂ, ਸਨਾਤਨ ਅਹੈ"। ਬੇਦ ਪੁਰਾਨ ਸੈਤ
ਸਭਿ ਕਹੈਂ । ਜਨ ਕੀ ਅਪਨੇ ਤੇ ਅਧਿਕਾਈ” । ਕਰਤਿ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਿ,ਸਭਿ
ਲਖਿ ਪਾਈ ॥ ੮॥ ਅਪਨੇ ਪ੍ਰਣ ਰਣ ਮਹਿ ਕਰਿ ਕਾਚਾਂ । ਭੀਖਮ ਕੌ
ਨਿਰਬਾਹੜੋ ਸਾਚਾ” । ਇੱਤਯਾਦਿਕ ਕੋਤਿਕ ਥਲ ਭਨੀਯਹਿ । ਅੰਤ ਨ
ਪਾਇ ਸਕਹਿਂ ਜੋ ਗਨੀਅਹਿ॥ ੯॥ ਮਨ ਮੇਰੇ ਮਹਿ ਬਸਹੁ ਗੁਸਾਈ ।
ਸਥਿਰ ਸੁਮੇਰ ਸਮਾਨ ਸਦਾਈ । ਜਬਿ ਮੇਰੋ ਕਬਿ ਆਇ ਸੈਦੇਸਾਂ। ਸੁਨਹੁ
ਗਰੀਬ ਨਿਵਾਜ ਅਸ਼ੇਸ਼॥੧੦॥ਤਬਿ ਜਜੋਂ ਕਯੋਂ ਕਰਿ ਦਰਸ਼ਨ ਦੀਜੈ।ਇਹ
ਬਿਨਤੀ ਮੇਰੀ ਸੁਨਿ ਲੀਜੈ?। “ਇਮ ਹੀ ਹੋਇ! ਕਹਯੋ ਗੁਰ ਜਬੈ । ਦਹ
ਦਿਸ਼ਿ ਪਦ ਬੋਦਨ ਕਰਿ ਤਬੈ।੧੧॥ਜੋਧ,ਅਜਿੱਤਾ;ਜੀਵਾ ਤੀਨ । ਤਿਨਹੁੰ
ਗੁਰੂ ਕੋ ਬੰਦਨ ਕੀਨਿ । ਚਾਰੋਂ ਚਲੇ ਖੁਸ਼ੀ ਕੋ ਪਾਇ। ਸਿਮਰਤਿ ਮਰੀ
ਨਾਨਕ ਸੁਖਦਾਇ॥ ੧੨॥ ਲਖਿ ਕੌ ਰੁਖ ਗੁਰ ਕੋ ਗੁਰਦਾਸ।ਕਰਮੋ ਬਾਸ
ਸੁਖਰਾਸ/ਹ ਪਾਸ । ਬ੍ਰਿਧ ਕੋ ਬਿਦਾ ਕਰਨਿ ਤਿਸ ਬੇਰੇ । ਚਲੇ ਗੁਰੂ ਸੈਗ
ਸਿੱਖ ਘਨੇਰੇ॥ ੧੩॥ ਗਏ ਦੂਰ ਲਗ ਬ੍ਰਿਧ ਬਿਰ ਹੋਯੋ । ਸਤਿਗੁਰ
ਪਾਇਨ ਆਵਤਿ ਜੋਯੋ । ਕਰਤਿ ਪਰਸਪਰ ਬੋਦਨ ਭਲੋ । ਗੁਰ ਕੌ ਮੋਰਿ
ਅਗਾਰੀ ਚਲੋ ॥ ੧੪ ॥ ਦੋਹਰਾ ॥ ਗ੍ਰਾਮ ਨਾਮ ਰਮਦਾਸ ਕੇ ਬ੍ਰਿਧ ਕੇ ਸਦਨ
ਸਦਾਇ । ਤਹਿੰ ਕੋ ਪਹੁੰਚੇ ਜਾਇ ਕਰਿ ਗੁਰ ਗੁਨ ਭਨਿ ਸਮੁਦਾਇ।੧੫॥
ਚੌਪਈ॥ਸ੍ਹੀ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਭਿ ਸੁਖ ਸਾਜੋਂ।ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਪੁਰੇ ਬਿਰਾਜੈ' ।
ਸੈਗਤਿ ਦੇਸ਼ ਬਿਦੇਸ਼ਨਿ ਆਵੈ । ਅਨਿਕ ਅਕੋਰਨ ਕੋ ਔਰਪਾਂਵੈ ॥੧੬॥
ਮਨੋਂ ਕਾਮਨਾ ਪਾਇ ਸਿਧਾਰੈ। ਜਹਿੰ ਕਹਿ ਸਤਿਗੁਰ ਸੁਜਸ ਉਚਾਰੈ ।

"ਹਣ ਕੋਈ (ਨਵੀਂ) ਨਹੀਂ; ਪੁਰਾਤਨ (ਰੀਤ) ਹੈ । “ਦਾਸ ਦੀ ਅਪਣੇ ਆਪ ਤੋਂ ਅਧਿਕਤਾਂ ।
5ਡੀਸ਼ਮ ਪਿਤਾਸੇ ਦਾ (ਵਾਕ) ਸੱਚ ਨਿਬਾਹ ਢਿੱਤਾ ।

"ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਦਾ ਪ੍ਰਣ ਕਿ ਮੈਂ ਜੁੱਧ ਵਿਚ ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਨਹੀ ਪਕੜਾਂਗ; _ਭੀਸ਼ਮ ₹ਭ
ਕਰਿਣਾ ਕਿ ਮੈਂ ਪਕੜਾਵਾੰਗਾ ਉਸ ਵਲ ਇਸ਼ਾਰ' ਹੈ । ਜੁੱਧ ਵਿਚ ਅੰਤ ਅਰਜਨ ਦੀ ਰੱਖਜਾਂ
ਹਿਤ ਪਹੀਆਂ ਚੱਕ ਕੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਨੇ ਮਰਿਆਂ ਸੀ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੯੭) ਗਸਿ ੬। ਅਸੂ ੫੦.

ਇਕ ਆਵਤਿ ਇਕ ਜਾਤਿ ਸਦਨਕੋ।ਪਖ ਗੁਰ ਸਾਰਦ ਚੇਦ ਬਦਨ ਕੋ"॥
੧੭ ॥ਇਕ ਦਿਨ ਚੜ੍ਹ ਅਖੇਰ ਕਰਨਿ ਕੋ । ਲੇਕਰਿ ਜੁਰਰੇ ਬਾਜ ਨਰਨਿ
ਕੋ। ਚੀਤੇ ਸ਼ਰਾਨ ਸੈਗ ਬਹ ਲੀਨਿ।ਕਾਨਨ ਮਹਿ ਬਡ ਰ ਬਿਚਰਨ ਕੀਨਿ ॥
੧੮॥ ਸੁਭਟ ਸੈਗ ਗਨ ਚੜੇ ਤੁਹੈਗ । ਹਤੇ ਬ੍ਰਿੰਦ ਹੀ ਛੋਰਿ ਤੁਫੈਗ ।
ਮ੍ਰਿਗਨਿ ਬਿਹੈਗਨਿ ਸੂਕਰ ਘਨੌ। ਖੋਜਿ ਖੋਜਿ ਕਰਿ ਜਿਤ ਕਿਤ ਹਨੋ॥੨੯॥
ਪੁਨ ਊਚੇ ਥਲ ਆਨਿ ਸੁਹਾਏ । ਨਾਮ ਦਮਦਮਾ ਜਹਾਂ ਸੁਹ/ਏ। ਕਾਂਸ਼ੀ ਤੇ
ਚਲਿ ਸੈਗਤਿ ਆਈ। ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਿਬੇ ਚਾਹ ਵਧਾਈ ॥੨੦॥ ਏਕ ਸਿੱਖ
ਤਿਨ ਮਹਿ ਮਤਿਵੈਤਾ । ਦਰਸ਼ਨ ਕੋ ਤੂਰਨ ਲਲਚੌਤਾ । ਸੈਗਤਿ ਛੋਰਿ
ਬਿਪਾਸਾ ਪਾਸੀ। ਸੁਨਿ ਸੁਧਿ ਗਯੋ ਜਹਾਂ ਸੁਖਰਾਸੀ ॥ ੨੧॥ ਆਮਿਖ ਮਦ
ਨਹਿੰ ਅੰਗੀਕਾਰੈ। ਧਰਹਿ ਸੁਮਤਿ ਪਰਲੋਕ ਸੁਧਾਰਹਿ। ਸ਼ੀਘਰ੍‌ ਪਹੂੰਢਨੋ ਧਰੀ
ਉਪਾਯਨ।ਬੈਦਨ ਕੀਨਿ ਕਮਲ ਸੇ ਪਾਇਨ॥੨੨॥ਤਬਿ ਗੁਰ ਕੇ ਕਰ ਬਾਜ
ਬਡੇਰਾਂ । ਦੁਤਿਯ ਹਾਥ ਸੋ ਗਹੇ ਬਟੇਰਾ । ਆਮਿਖ ਤਹਾਂ ਖੁਵਾਵਨਿ ਕਰੇ ।
ਦੋਨਹੁਂ ਕਰ ਸ਼੍ਰੋਣਤ ਸੋਂ ਭਰੇ ॥੨੩॥ ਹੇਰਤਿ ਸਿਖ ਨੌ ਤਰਕ ਬਿਚਾਰੀ ।
-ਗਾਦੀ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਲਕ ਕੀ ਭਾਰੀ। ਦਯਾ ਬਿਹੀਨ ਕਰਤਿ ਇਹ ਕਾਜਾਂ। ਜਿਨ
ਕੋ ਨਾਮ ਗਰੀਬ ਨਿਵਾਜ ॥੨੪॥ ਕਾਸ਼ੀ ਤਜਿ ਕਰਿ ਦੂਰ ਘਨੇਰੇ । ਆਏ
ਇਹਾਂ ਰੀਤਿ ਅਸ ਹੇਰੇ-। ਇਮ ਗਿਨਤੀ ਮਨ ਗਿਨੜਿ ਮਹਾਨੀ । ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ
ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਸਭਿ ਜਾਨੀ ॥ ੨੫॥ £ਕਤਾ ਢਿਤਵਤਿ ਚਿਤ ਮਹਿੰ ਬਹੁ
ਤਰਕਾ। ਭੋਵ ਨ ਜਾਨ ਸਕਹਿ ਤੂੰ ਧੁਰਕ/”। ਸੁਨਤਿ ਸਿੱਖ ਗੁਰ ਤੇ ਬਿਸ-
ਮਾਯਹੁ । ਹੋਇ ਦੀਨ ਕਰਿ ਬਿਠੈ ਅਲਾਯਹੁ ॥ ੨੬ ॥ £ਕ੍ਰਾ ਨਿਧਾਨ !
ਆਪ ਸਭਿ ਜਾਨਹੁ । ਘਟ ਘਟ ਕੌ ਬ੍ਾਂਤ ਨਹਿ ਛਾਨਹੁ। ਮੈ ਕਯਾ ਕਹੋਂ
ਨ ਸਮਰਥ ਕੋਈ। ਵਹਿਰ ਕ੍ਰਿਆ ਪਿਖਿ ਸ਼ੌਕਾਂ ਹੋਈ”॥ ੨੭ ॥ ਤਬਿ ਸਤਿ-
ਗੁਰ ਤਿਨ ਖਗ ਕੀ ਗਾਥਾ । ਪੂਥਮ ਜਨਮ ਕੀ ਕਹਿ ਸਿਖ ਸਾਥਾ। “ਹੁਤੋ
ਬਟੇਰਾਂ ਕੇਵਟ ਸੰਰਤਾ" । ਲੋਤਿ ਮਜੂਰੀ ਪਾਰ ਉਤਰਿਤਾ ॥੨੮॥ ਚਤੁਰਬ
ਸ਼੍ਰੀ ਸਤਿਗੁਰ ਕੇ ਤੀਰ“ । ਹੁੜੋ ਬਾਜ ਇਹ ਸਿੱਖ ਸਰੀਰ। ਕਿਸ ਕਾਰਜ
ਕੌ ਜਬਹਿ ਪਠਾਯੋ । ਚਲਿ ਮਾਰਗ ਇਸਕੇ ਢਿਗ ਆਯੋ ॥ ੨੯ ॥ ਕਹਜੋ

੫ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਸਰਦ ਰੁੱਤ ਦੇ ਦੰਦ੍ਮਾਂ ਵਰਗੇ ਮ੍ਰੱਖ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਚਕੇ । “ਮਾਸ ਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ।
ਦਾ, ਪਿਛਲਾਂ । "ਨਦੀ ਤੇ ਮਲਾਹ ਸੀ । ਸ੍ਰੀ ਫੁਦੂ ਰਾਮਵਾਸ ਜੀ ਦੇ ਖਾਸ ।

ਰਹ ਗੁਰ ਪਤਾ੫ ਸੂਰਜ । ( ੨੯੯੮) ਰਾਂਸਿ ੬। ਅੱਸੂ ੫੦.
ਕਿ-ਮੋ ਕੋ ਪਾਰ ਉਤਾਰ । ਗੁਰ ਕੌ ਕਾਜ ਕਰਨ ਬਿਨ ਬਾਰ-। ਚੰਢਿ
ਬੈਠਯੋ ਤਰਨ” ਪਰ ਜਬੈ । ਸਰਿਤ ਬੀਚ ਚਲੀ ਤਰ ਤਬੈ॥੩੦॥ਸਭਿ ਤੇ
ਲਈ ਮਜੂਰੀ ਜਾਚਿ । ਸਿਖ ਕੇ ਪਾਸ ਸੁ ਪੈਸੇ ਪਾਂਚ। ਸੋ ਸਭਿ ਦੇਇ ਰਹਜੋ
ਨਹਿ ਲੀਨਿ।ਰਿਸ ਧਰਿ ਅਧਿਕ ਤਾੜਨਾ ਕੀਨਿ ॥੩੧॥-ਤੁਰਕ ਜੇਜੀਆ
ਅਧਿਕ ਲਗਾਯਹੁ । ਇਨ ਤੇ ਚੌਗੁਨ ਦੇਹਿ ਤ ਜਾਂਯਹੁ-। ਸੁਨਿ ਸਿਖ;
ਬਿਨਤੀ ਕਰਿ ਬਹੁ ਕਹਜੋ।-ਅਬਿ ਮਮ ਪਾਸ ਨਹੀ ਕੁਛ ਰਹਯੋ॥ ੩੨॥
ਕਾਰਜ ਗੁਰ ਕੇ ਉਲੰਘਨ ਪਾਰ । ਲੀਜੈ ਇਹ, ਨ ਕਰਹੁ ਤਕਰਾਰ। ਕਹਿ
ਬਹੁ ਰਹਜੋ ਨ ਮੂਰਖ ਮਾਨੀ । ਲੀਨਿ ਉਠਾਇ ਗਹਜੋ ਦਿਵ ਪਾਨੀ ॥੩੩
॥ ਬਲ ਤੇ ਸਿਖ ਕੋ ਦੀਨਿ ਧਕੇਲਾ । ਹੁਇ ਨਿਰਦੈ ਸਲਿਤਾ' ਮਹਿੰ ਮੇਲ/।
ਸਹਤ ਕੋਧ ਸਿਖ ਚਾਹਤਿ ਐਸੇ।-ਆਮਿਖ ਕਾਟ ਖਾਉ ਇਸ ਜੈਸੇ ॥
੩੪ ॥ ਗੁਰ ਕੌ ਅਦਬ ਨ ਕਰੁਨਾ" ਕੀਨਿ-। ਇਮ ਚਿਤਵਤਿ ਪ੍ਰਾਨਨ
ਤਜਿ ਦੀਨਿ। ਸਿਖ ਨੇ ਦੇਹਿ ਬਾਜ ਕੋ ਪਾਯੋ।ਦੈਵ ਜੋਗ ਤੇ ਹਮ ਕਰ ਆਯੋ
॥ ੩੫॥ ਮਰਿ ਕੇਵਟ ਇਹ ਭਯੋ ਬਟੇਰ॥ਲੇ ਪਲਟਾ ਅਬਿ ਪੂਰਬ ਕੇਰਾਂ ।
ਤਯਾਗ ਦੇਹਿੰਗੇ ਤਨ ਕੋ ਦੋਊ। ਜਨਮ ਧਰਨਿ ਅਨ ਕਾਜ ਨ ਕੋਉ?॥
੩੬ ॥ ਇਮ ਕਹਿਤੇ ਦੋਨਹੁਂ ਤਨ ਤਯਾਗਾ । ਨਭ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕੁਛ ਦੀਖਨਿ
ਲਾਗਾ । ਗੁਰ ਕਰ ਲਗੇ ਸੁ ਆਇ ਬਿਮਾਨ। ਗਏ ਸੁਰਗ ਕੋ ਬਹੁ ਸੁਖ
ਠਾਨਿ ॥੩੭॥ ਤਬਿ ਸਿਖ ਨੇ ਬੂਝੇ ਕਰ ਜੋਰਿ । “ਕਸ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਭਾ ਨਭ ਕੀ
ਓਰ ਪ। ਇਨ ਕੇ ਮਰਤਿ ਤੁਰਤ ਹੀ ਭਯੋ।ਪਲਕ ਫੁਰਨ ਮਹਿ ਹਫਿ ਸਭਿ
ਗਯੋ! ॥੩੮ ॥ ਸਤਿਗੁਰ ਕਹਜੋ “ਸੁਰਰ ਇਹ ਗਏ। ਬਿਦਤਿ ਪ੍ਰਕਾਸ਼
ਬਿਮਾਨਨ ਕਿਏ! । ਸੁਨਿ ਕਰ ਜੋਰਿ ਬੈਦਨਾ ਕਰਿ ਕੈ । ਗਯੋ ਸਿੱਖ ਸਭਿ
ਚਲਿਤ ਨਿਹਰਿਕੋ ॥ ੩੯॥ ਸੈਗਤਿ ਸੈਗ ਮਿਲਜਯੋ ਤਬਿ ਜਾਇ। ਸਭਿ
ਪ੍ਰਸੈਗ ਕੌ ਦਯੋ ਸੁਨਾਇ । ਧਰਿ ਸ਼ਰਧਾ ਕੋ ਤਥਿ ਹਰਖਾਏ । ਸਗਰੇ ਸਿਖ
ਦਰਸ਼ਨ ਕੋ ਆਏ ॥੪੦॥ ਇਤ ਸਤਿਗੁਰ ਅਪਨੇ ਥਲ ਆਏ।ਬੈਠੇ ਬਡੋ
ਦਿਵਾਨ ਲਗਾਏ । ਸ਼ਬਦ ਰਬਾਬੀ ਗਾਵਨਿ ਲਾਗੇ।ਸੁਨਹਿਂ ਸਿੱਖ ਗੁਰ ਪਗ
ਅਨੁਰਾਂਗੇ ॥੪੧॥ ਜੋ ਜੋ ਸੈਗਤਿ ਲਯਾਇ ਅਕੌਰ । ਸੋ ਲੇ ਕਰਿ ਆਏ ਗੁਰ
ਓਰ। ਆਗੇ ਧਰਿ ਧਰਿ ਕਰਿ ਕਰਿ ਨਮੋ੫ਿਖਿ ਪਿਖਿ ਦਰਸ਼ਨ ਮੁਦ ਤਿਹ
ਸਮੋ॥ ੪੨॥ ਸਤਿਗੁਰ ਦਯਾ ਦਿਸ਼ਟਿ ਸੋਂ ਹੇਰੈਂ । ਕੀਨਿ ਕਾਮਨਾ ਪੂਰ
ਬਿਨਾ ਦੇਰੀ ਦੇ ਕਰਨਾ ਹੈ । "ਬੇੜੀ । ਥੋਦ੍ਰਿਕ੍‌ ਹੱਥ ਨਾਲ਼ । "ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਸੁੱਫ ਦਿੱਤਾ ।
ਨਾ ਹੇ ਮੇਦੇ ਤੇ ਭਬਸ ।

ਰੀ ਗੁਰ ਪੁਤਾਪ ਸੂਰਜ । (੨੮੯੯) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੫੧,
ਘਨੇਰੈਂ । ਸਭਿ ਕੋ ਕੁਸ਼ਲ ਬੂਝ ਸਨ ਮਾਨੋ । ਬੈਠੇ ਅਤਿ ਅਨੰਦ ਕੌ ਠਾਨੇ।।
੪੩ ॥ ਜੋ ਜੋ ਤਿਸੀ ਦੇਸ਼ ਕੀ ਗਾਬਾਂ । ਬੁਝਨ ਕਰੀ ਕਹੀ ਗੁਰ ਸਾਥਾ ।
ਸੇਧਜ ਲਗਿ ਬੈਠੇ ਤਿਸ ਥ/'ਨ । ਸੋਦਰ ਭੋਗ ਪਰਯੋ ਸੁਨਿ ਕਾਨ ॥੪੪॥
ਗਏ ਗੁਰੂ ਨਿਜ ਮੰਦਿਰ ਢੇ ਢੋਰੇ। ਸੰਗਤਿ ਸਭਿ ਗਮਨੀ ਨਿਜ ਡੇਰੇ ।ਕੇਤਿਕ
ਦਜੋਸ ਬਸੇ ਗੁਰ ਦਰਸ਼ੈ' । ਬਾਕ ਸੁਨਹਿੰ ਸਭਿ ਹੀ ਉਰ ਹਰਸ਼ੈਂ" ॥ ੪੫॥
ਬਹੁਰੋ ਬਿਦਾ ਹੋਇ ਕਰਿ ਗਏ । ਜਾਇ ਸੁਧਾਸਰ ਮੱਜਨ ਕਿਏ । ਅਪਰ
ਤੀਰਥਨਿ ਕੇ ਇਸ਼ਨਾਨੇ । ਮਨ ਭਾਵਤ ਕਰਿ ਸਦਨ ਪਯਾਨੇ ॥ ੪੬॥
ਇਮ ਸਤਿਗੁਰ ਤਹਿ ਕਰਤਿ ਬਿਲਾਸ । ਰਹੈ' ਹਜ਼ਾਰੋ' ਸੇਵਕ ਪਾਸਭੁਗਤਿ

ਮੁਕਤਿ ਕੀ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਹੋਤਿ । ਨਿਤ ਪ੍ਰਤਿ ਸਿੱਖੀ ਅਧਿਕ ਉਦੋਤਿ ॥ ੪੭॥
ਇਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਹ੍ਰਿੰਧੇ ਖਸ਼ਣਮ ਰਾਸੇ 'ਮੋਗਤਿ` ਪ੍ਰਜੋਗ ਬਰਨਨੈ ਨਾਮ ਪੰਚਾਸਤੀ ਐੰਲੂ ॥ ੫੦ ॥

੫੧ ਪ੍ਰੰਭਾਈ ਗੜ੍ਹੀਆ । ਮੀਆਂ ਦੋਲਾ] ।

ਏਹਗਾ ॥ ਸਿੱਖ ਹੁਤੋ ਗੜ੍ਹੀਆ ਮਹਾਂ ਰਹਿ ਹਜ਼ੂਰ ਲਹਿ ਗਕਾਨ । ਚਰਨ
ਕਮਲ ਸੇਵਤਿ ਸਦਾ ਕਰਿ ਕਰਿ ਪ੍ਰੇਮ ਮਹਾਨ ॥ ੧ ॥ ਚੌਪਈ ॥ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿ-
ਗੋਵਿੰਦ ਬਲੀ ਬਿਲੈਦ । ਸਿੱਖ ਚਕੌਰਨਿ ਕੋ ਨਿਤ ਚੋਦ । ਗੜ੍ਹੀਏ ਪ੍ਰਤਿ
ਆਗਜਾ ਫੁਰਮਾਈ।/ਅਬਿ ਕਸ਼ਮੀਰ ਪੁਰੀ ਕਹੁ ਜਾਈਂ॥੨॥ਤਹਿ ਕੀ ਕਾਰ
ਸਕੇਲਿ ਬਿਸਾਣਨਾ । ਲੇ ਆਵਹੁ ਇਤ, ਰਹਿ ਕਿਤ ਕਾਲਾ” । ਸੁਨਿ ਗੜ੍ਹੀਏ
ਕਰਿ ਰਿਦੇ ਅਨੰਦ । ਮਾਨੀ ਆਗਜਾ ਦੈ ਕਰ ਬੈਦਿ ॥ ੩॥ ਬੈਦਨ ਕਰਿ
ਕੈ ਪਦ ਅਰਬਿੰਦ । ਗਮਨਜੋ ਮਾਰਗ ਪ੍ਰੇਮ ਬਿਲੋਦ । ਨਿਤ ਪ੍ਰਤਿ ਚਿਤ
ਮੂਰਤਿ ਗੁਰ ਰਾਖੇ । ਰਸਨਾ ਸੱਤਯਨਾਮ ਕੋ ਭਾਖ॥੪॥ ਸਨੈ ਸਨੰ ਚਲਿ ਕੈ
ਗੁਜਰਾਤ।ਪਹੁੰਚਤਿ ਭਯੋ ਹੁਤੋ ਬੱਖਯਾਤ।ਬਸਹਿ ਗੁਰੂ ਕੇ ਸਿਖ ਸਮੁਦਾਇ।
ਤਿਨਹੁੰ ਸੁਨੀ €ਗੜ੍ਹੀਆਂ `ਖੁਰਿ ਆਇ” ॥ ੫॥ ਸਭਿ ਸੈਗਤਿ ਇਕਠੀ
ਹੁਇ ਕਰਿਕੈ । ਹਿਤ ਸਨਮਾਨ ਭਉ ਬਹੁ ਧਰਿ ਕੈ । ਮਿਲੋ ਜਾਇ ਕਰਿ
ਨਿੰਮ੍ਰੀ ਹੋਏਮਨਹੁੰ ਗੁਰੂ ਕੋ ਦਰਸ਼ਨ ਜੋਏ॥੬॥ਅਪਨੇ ਗ੍ਰਿਹ ਮਹਿ ਆਨਿ
ਉਤਾਰੇ । ਤਾਤੇ ਜੋਲ ਤੋ ਚਰਨ ਪਖਾਰੇ । ਸੁੰਦਰ ਸਿਹਜਾ` ਤਬੈ ਡਸਾਇ।
ਅਧਿਕ ਭਾਉ ਕਰਿ ਦਿਏ ਬਿਠਾਇ॥ ੭॥ ਸਭਿ ਸਿੱਖਨਿ ਚਰਨਾਂਮ੍ਰਿਤ
ਲੀਨਾ । ਅਪਰ ਸੇਵ ਸਭਿ ਹੀ ਬਿਧਿ ਕੀਨਾ । ਸ੍ਰਾਦਲ ਬਹੁ ਅਹਾਰ ਕਾਰਿ-
ਵਾਏ। ਬਿਨਤੀ ਕਰਿ ਆਛੇ ਤ੍ਰਿਪਤ'ਏ ॥ ੮ ॥ ਵਿਕ ਮੀਅ ਦੌਲਾ ਤਿਸ
ਬਾਨ । ਸਹਿਬ ਕੋ” ਪ੍ਰੇਮੀ ਸੁ ਮਹਾਨ । ਸੈਤ ਮੈਰ ਕੀ ਨਿਤ ਅਤਿਟਨਾਖਾਂ ।
੧ਖੁਸ਼ ਹੂਂਦੇ ਹਨ । “ਜਾਕੇ । “ਰੱਬ ਦਾ।

ਸ਼ੀ ਗੁਰ ਪੁਰਭਾਖ ਸੂਰਜ । ( ੩੦੪੦) ਠਾਸਿ ੬ । ਗੰਸੂ ੫੧
ਮੌਲਾ ਕੋ ਦਰਸ਼ਨ ਕੀ ਕਾਂਖਾਂ ॥੯॥ ਗੜ੍ਹੀਏ ਕੌ ਆਵਨਿ ਸੁਨਿ ਪਾਲੋ। ਪ੍ਰ
ਧਾਰਿ ਬਹ ਮਿਲਿਬੇ ਆਯੋ । ਜਿਸ ਮਹਿ ਮਹਾਂ ਸੈਭ ਕੇ ਲੱਛਨ । ਪਰ-
ਉਪਕਾਰੀ ਸਦਾ ਬਿਦੱਛਨ ॥੧੦॥ ਦੇਖਜੋ ਜਾਇ ਨ ਦੁਖੀਆ ਕਬੈ । ਕਰਿ
ਅਤਿ ਜਤਨ ਹਤੇ ਦੁਖ ਸਬੈ । ਮਨ ਤੇ, ਤਨ ਤੇ, ਧਨ ਤੋ ਸਦ॥ ਦ੫ ਛੋ
ਹਰਹਿ ਦੁਖੀ ਪਿਖਿ ਜਦਾ॥ ੧੧ ॥ ਰੈਕ ਬਿੰਦ ਕੋ ਜਬਿਹੁੰ ਲਹੈ । ਛੁਧਿਤ
ਰੂ ਬਸਨ ਰਹਤਿ ਜੋ ਰਹੈ। ਤਿਨ ਸਭਿ ਕੋ ਮਿਹਨਤੀ ਲਗ/ਵੈ। ਢਹੇ ਕੂਪ
ਕੈ ਪੁਲ ਬਨਵਾਵੈ ॥੧੨॥ ਬਿਖਮ ਪੰਥ ਕੋ ਸਮ ਕਰਵਾਵੈ' । ਮਾਰਗ
ਪਰ ਡਰੁਵਰ ਲਗਵਾਵੈ । ਜਬਹਿ ਮਜੂਰੀ ਬਹੁ ਚਢਿ ਜਾਇ। ਜਾਂਚਹਿਂ
ਨਿਕਟਿ ਰੈਕ ਸਮੁਦਾਇ ॥ ੧੩॥ ਅਵਿਨੀ ਕੋ ਖਨਿਕੈ ਤਤਕਾਲਾ ।
ਦਰਬ ਨਿਕਾਸਹਿ ਤਹਾਂ ਬਿਸਾਲਾ । ਜਬਾਜੋਗ ਸਭਿ ਹੀ ਕੋ ਦੋ ਕੈ । ਪਰਤਿ-
ਪਾਲਤਿ ਇਮ ਰੋਕ ਦਿਖੈਕੈ॥ ੧੪ ॥ ਹਿੰਦੂ ਤੁਰਕ ਕੋਇ ਦੁਖੁ ਮਹ 1
ਸਭਿ ਮੀਆਂ ਦੌਲੇ ਢਿਗ ਜਾਹਿ । ਅਰਜ਼ ਗੁਜ਼ਾਂਰਹਿੰ ਹੋਇ ਹਜ਼ੁਰੀ।
ਕਰਹਿ ਮੁਰਾਦ ਸਭਿਨਿ ਕੀ ਪੂਰੀ॥੧੫॥ਸਹਿਜ ਸੁਭਾਇ ਹੁਤੋ ਇਮ ਰੀਤਿ।
ਸੈਤ ਪ੍ਰੀਤ ਨਿਤ ਚੀਤ ਸੁ, ਮੈਂਤ”। ਭਾਈ ਗੜ੍ਹੀਏ ਕੋ ਲਖ ਮੈਤ । ਆਯੋ
ਮਿਲਨਿ ਹੇਤੁ ਹਿਤਵੈਤਿ॥ ੧੬॥ ਨਿਕਟਿ ਹੋਇ ਜਬਿ ਦਿਖੇ ਪਰਸਪਰ ।
ਕਰਿ ਬਹੁ ਭਾਉ ਸੁ ਰਹੇ ਹਰਖਿ ਭਰਿ । ਖਰੇ ਹੋਇ ਭਰਿ ਅੰਕ ਮਿਲੋ ਹੈ' ।
ਬੂਤਿ ਕੁਸ਼ਲ ਕੋ ਪ੍ਰੀਤਿ ਢੁਲੋ ਹੈਂ ॥੧੭॥ ਪੁਨ ਸਤਿਗੁਰੂ ਮਹਾਤਮ ਕਹੈਂ ।
ਦੋਨੋ ਮਹਿਮਾ ਮਹਾਂ ਸੂ ਲਹੈ । ਓਠਾਖਹੁੰ ਸੇਵਕ ਕਰੈ ਨਿਹਾਲ । ਜਿਹ
ਬਡ ਭਾਗ ਸੁ ਮਿਲਹਿ ਕ੍ਰਿਪਾਲ? ॥ ੧੮ ॥ ਤਬਿ ਮੀਆਂ ਦੌਲਾ ਹਰਖਾਏ।
ਸਹਤ ਬੇਨਤੀ ਬੈਨ ਅਲਾਂਏ।ਗੁਰ ਅਰਜਨ ਜੀ ਕੀਨਿ ਜੁ ਬਾਨੀ॥ਸੁਨਨਿ
ਸੁਖਮਨੀ ਚਾਹਿ ਮਹਾਨੀ ॥੧੯॥ ਕ੍ਰਿਪਾ ਧਰਿ ਅਬਿ ਮੋਹਿ ਸੁਨਾਵੋ । ਕਹਿ
ਗੁਰ ਬਾਕ ਰਿਦਾ ਹਰਖਾਵੋਂ । ਜਿਸ ਕੇ ਬਿਖੇ ਸਿਫਤ ਬਹੁ ਮੌਲ/। ਇਮ
ਜਬਿ ਪ੍ਰੇਮ ਧਾਰਿਕਹਿ ਦੌਲ॥੨੦॥ਸੁਨਿ ਗੜ੍ਹੀਆ ਤਬਿਲਗਜੋ ਸੁਨਾਵਨਿ।
ਮੀਆਂ ਭਯੋ ਮਗਨ ਰਸ ਪਾਵਨ । ਇਕ ਸ਼ਲੋਕ ਪੌਰੀ ਜੁੜਿ ਗਾਯੋ । ਪੁਨ
ਰਹਾਉ ਕੋ ਪਾਠ ਸੁਨਾਯੋ ॥ ੨੧ ॥ “ਸੁਖਮਨੀ ਸੁਖ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਪ੍ਰਭ ਨਾਮੁ।
ਭਗਤ ਜਨਾਂ ਕੈ ਮਨਿ ਬਿਸ੍ਰਾਮ” । ਸੁਨਿ ਦੋਲ ਮਨ ਭਯੋ ਅਨੰੰਦ। ਲਗਜੋ
"ਉੱਚੇ ਨੀਵੇ' ਰਾਹ ਨੂੰ ਇਕੋ ਜਿਹ। ਕਰਵਾ ਵੇਵੇ। “ਰੇ ਸਿਤ੍ਰ ! ਉਸੰਦੇ ਢਿੱਤ ਵਿਚ ਸੈਤ
ਦੀ ਸਦਾ ਪਰੀਤ ਸੀ। __ ੪੫੪-ਮਹਿਆੰ ਸਤਿਰ੍ਰ ਕੀ ਬਹੂ ਲਹੈਂ ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪ੍ਰਭਾਪ ਸੂਰਜ । ( ੩੦੦੧) ਗਮਿ ੬ । ਅੰਸੂ ੫੧.
ਬਿਚਾਰਨਿ ਅਰਥ ਬਿਲੌਦ ॥ ੨੨ ॥ ਉਰ ਪ੍ਸੈਨ ਹਇ ਬਾਕ ਉਚਾਰ ।
ਹਾਸਲ ਭ' ਮਖ਼ਸੂਦ" ਹਮਾਂਰ' । ਇਹ ਗੁਰ ਬਾਕ ਰਿਦੈ ਲਖਿ ਲੀਨਿ । ਸੈਂ
ਜਾਨੀ ਮਹਿਮ' ਇਸ ਪੀਨ॥ ੨੩॥ ਸੁਖ ਬਿਲੈਦ ਹੈ ਸੀ ਪਰ੍ਭੁ ਨਾਮੂ।
ਬਿਨਾਂ ਸੈਤ ਨਹਿ ਪੁਰਨ ਕਾਮੂ। ਇਸ ਤ ਖ਼ਾਤਰ ਜਮਾ” ਹਮਾਰੀ । ਅਪਰ
ਸੁਨਨਿ ਕੀ ਚਾਹਿ `ਨਿਵਾਰੀ ॥ ੨੪ ॥ ਗੁਰਬਾਨੀ ਸਮ ਅਪਰ ਨ ਬਾਨੀ।
ਇਕ ਤੁਕ ਸੁਨੇ ਪਰਮ ਗਤਿ ਜਾਨੀ । ਤੁਕ ਰਹਾਉ ਕੀ ਦੋਇਨ ਮਾਂਹਿ।
ਜੋਗ ਭੌਗ ਸਭਿ ਪਾਯੋ ਜਾਹਿ?॥ ੨੫॥ ਸੁਨਿ ਕਰਿ ਗੜ੍ਹੀਆਂ ਭਯੋ ਪ੍ਰਮੈਨ।
ਕਹਜੋ ਬਿਹਸਿ 'ਦੌਲਾ ! ਤੁਮ ਪੈਨ” । ਇਮ ਚਰਚਾ ਕਰਿ ਹਰਖੇ ਦੋਉ 1
ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰੰਮ ਮਹਾਂ ਮਨ ਸੋਉ॥੨੬॥ਦਿਲ ! ਦੋਇਕ ਰਹਿ ਗੜੀਆਂ ਚਲਯੋ।
ਤਬਹਿ ਆਨਿ ਪੁਨ ਦੌਲਾ ਮਿਲਜੋ । ਸਭਿ ਸੋਂ ਬਿਦਾ ਹੋਇ ਚਲਿ ਪਰਜੋ ]
ਮੀਆਂ ਨੇ ਯਾਂ ਕੋ ਸੈਗ ਕਰਯੋ ॥੨੭॥ ਨਗਰ ਵਹਿਰ ਪਹੁਚਾਵਨਿ ਗਯੋ ।
ਗੁਰ ਜਸ ਬੂਝਤਿ ਸੁਨਤੋ ਭਯੋ । ਵਹਿਰ ਨਗਰ ਤੇ ਕੋਤਿਕ ਚਾਲਗਦੇਖਜੋ
ਸਿਕਤਾਂ, `ਆਵਿ ਬਿਸਾਲਾ ॥ ੨੮ ॥ ਟੂਟੀ ਪਨਹੀ£ ਗੜ੍ਹੀਏ ਚਰਨ ।
ਬਾਰੂ ਪਰਹਿ ਧਰਹਿ ਜਬਿ ਧਰਨਿ”। ਜਬਹਿ ਉਠਾਵਹਿ ਉਝਹਿ ਬਿਸਾਲੇ ।
ਜਾਨੂ ਲਗਿ" ਜੋਘਨ ਕੇ ਨਾਲੋ ॥ ੨੯ ॥ ਦੇਖਤਿ ਦੌਲੋ ਮਨ ਠਹਿਰਾਈ।
-ਪਨਹੀ ਅਪਰ ਨ ਕਿਤਹੂੰ ਪਾਈ-। ਰਿਦੇ ਬਿਚਾਰਤਿ ਸੈਗ ਸੁ ਜਾਇ।
-ਬਿਨ ਧਨ ਤੇ ਇਹ ਅਸ ਦੁਖ ਪਾਇ ॥ ੩੦ ॥ ਕੋ ਨਿਧਿ ਸਿਧਿ ਗੜ੍ਹੀਏ
ਕੋ ਦੇਵੋਂ । ਦੇ ਸੁਖ ਸੈਤ ਪੁੰਨ ਮੈਂਲੋਵੋਂ-। ਜੋ ਦੌਲੇ ਚਿਤ ਚਿਤਵਨ ਠਾਨੀ।
ਸਭਿ ਗੜ੍ਹੀਏ ਤਤਛਿਨ ਪਹਿਚਾਨੀ॥੩੧॥-ਮਝ ਗਰ ਸਿਖ ਕੋ ਨਿਰਧਨ
ਜਾਨਾਂ । ਸ਼ਕਤਿ ਹੀਨ ਮਨ ਮਹਿ ਪਹਿਚਾਨ! । ਅਪਨੀ ਕਲਾ ਕੁਛਕ
ਦਿਖਰਾਵੋ'। ਤਬਿ ਇਸ ਕੀ ਸਭਿ ਸੈਕ ਮਿਟਾਵੋਂ-॥੩੨॥ ਤਬਿ ਠਾਂਢੋ ਹੁਇ
ਦ੍ਸ਼ਿਟਿ ਨਿਹਾਰੀ । ਚਹੁੰਦਿਸ਼ਿ ਬਿਥੈ ਹੇਮ ਛਿਤ ਸਾਰੀ। ਸਭਿ ਸਿਕਤਾਂ ਭੀ
ਕੌਚਨ ਕਿਨਕੇ । ਬੜੇ ਰੋਰ ਸਮ ਦਿਪਹਿੰ ਰਤਨ ਕੇ ॥ ੩੩ ॥ ਦੌਲੇ ਪੀਰ
ਹੇਰਿ ਕਰਿ ਸਿਧਿ ਕੋ । ਜਾਨਤਿ ਭਾ-ਪੂਰਨ ਸਭਿ ਬਿਧਿ ਕੋ । ਲਛਮੀ ਕੀ
ਪ੍ਰਵਾਹ ਇਸ ਨਾਂਹੀ । ਸ਼ਾਹਨ ਸ਼ਾਹ, ਸ਼ਕਤਿ ਸਭਿ ਪਾਂਹੀ । ੩੪ ॥ ਅਜਰ
ਜਰਨ ਉਰ ਧੀਰਜ ਧਾਂਰੀ । ਅਤਿ ਤਜਾਂਗੀ,ਨਾਂਹਿਨ ਹਿਤਕਾਰੀ-। ਹਾਂਬ
੧ਪ੍ਰਯੋਜਨ । “ਭਾਰੀ । ₹ਤਸੇੱਲੀ । ₹ਭਾਵ ਚੜ੍ਹੀਏ ਦੇ ਨਾਲ ਗਿਆ । “ਰੇਤ । #ਜੁੱਤੀ । “ਰੇਤ
(ਜੱਤੀ ਵਿਚ) ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਜਦੋਂ (ਪੈਰ ਧਰਤੀ ਤੇ) ਧਰਦਾ ਹੈ। “ਗੋਡੇ ਤੱਕ । €(ਮਾਇਆ ਦਾ)
ਹਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ।

._ ਦ਼ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰੋਜ। (੩੦੦੨) ਰਾਸਿ ੬ । ਅੰਸੂ ੫੧,

ਜੋਰ ਕਦਮਨਿ ਪਰ ਪਰਜੋ। ਰਹਿਨੀ ਦੇਖਿ ਸਜਸੁ ਬ2 ਕਰ3॥੩੫॥/ਪੈਨ
ਤੁਮਹਿ ਗੁਰ ਪੈਠ ਤਮਾਰੋ । ਇਤੀ ਸ਼ਕਤਿ ਸਭਿ ਰਿਦੇ ਸਹਾਰੋ? । ਗੜ੍ਹੀਏ
ਕਹੜੋ “ਨ ਗੁਰ ਘਰ ਕਮੀ" ।ਬਲ ਦੀਰਘ ਤੇ ਹੋਵਤਿ ਛਮੀ॥੩੬॥ਇਮ
ਕਹਿ ਦੌਲੇ ਤੇ ਹੁਇ ਬਿਦਾ । ਮਗ ਕਸ਼ਮੀਰ ਪਯਾਨਯੋ ਤਦਾ । ਜਬਿ
ਪਹੁੰਦਯੋ ਸੈਗਤਿ ਸਭਿ ਆਈ । ਕਰੇ ਭਾਉ ਕੋ ਸੀਸ ਨਿਵਾਈ॥ ੩੭॥
ਪਦ ਰਜ ਸੋ ਮਖ ਪਰ ਕਰ ਵਿਰ3ੋਲਯੋ ਹਕਮ ਨਾਮਾਂ ਸਿਰ ਧਰ3ੋ।ਪਢਿ
ਕਰਿ ਸਭਿ ਉਰ ਆਨੰਦ ਭਰੋ । ਗੁਰੂ ਪੁਰਬ ਸੈਗਤਿ ਨੋ ਕਰਯੋ ॥ ੩੮॥
ਕਰਿ ਇਕਠੀ ਗੁਰ ਕਾਰ ਤਗੀਦ । ਦੇ ਕੈ ਸਰਬ , ਲਿਖਾਇ ਰਸੀਦ ।
ਗੜ੍ਹੀਏ ਦਰਬ ਪਾਇ ਗਰ ਕੇਰੇਨਾਨਾਂ ਭੋਜਨ ਕੀਨਿ ਘਨੇਰੇ॥੩੯॥ਸਤਿ-
ਸੈਗਤਿ ਕੌ ਕਰਿ ਭੋਗਾਏ । ਦਿਯੋ ਚੈਕ ਜੋ ਮਾਂਗਨਿ ਆਏ। ਕਰਯੋ ਖਰਚ
ਜੇਤਿਕ ਗੁਰ ਦਰਬਾ ।ਪਰਿ ਕਸ਼ਮੀਰ ਬਿਖੈ ਸੋ ਸਰਬਾ ॥ ੪੦ ॥ ਹਫਿ
ਆਯਹੁ ਗੁਰ ਦਰਸ਼ਨ ਕੀਨਾ । ਪਰਯੋ ਚਰਨ ਪਰ ਪ੍ਰਮ ਪ੍ਰਬੀਨਾ । ਬੂੜ੍ਯੋ
ਸਤਿਗੁਰ “ “ਕਹ ਕਯਾ ਲਯਾਯਹ । ਕ੍ਯਾਂ ਸੈਗਤਿ ਨੇ ਤੁਵ 'ਅਰਪਾਯਹੁ” ।
॥ ੪੧॥ ਕਹਤਿ ਭਯੋ “ਸਠਿ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਮੀ। ਸਭਿ ਜਾਨਤਿ ਤੁਵ ਅੰਤਰ-
ਜਾਮੀ । ਗੁਰ ਪੂਜਾ ਜੋ ਸਿੱਖਨਿ ਦੀਨੀ । ਸੋ ਮੈਂ ਤੁਮ ਕੋ ਅਰਪਨ ਕੀਨੀ
॥੪੨॥ ਕਰਿ ਗੁਰਪੁਰਬ ਸਿੱਖ ਤਿਰਿਪਤਾਏ । ਤੁਮ ਸਭਿ ਘਟ ਭੋਗੀ ਸੁਖ
ਪਾਏ?। ਸੁਠਿ ਕਰਿ ਸ਼ਤਿਗੁਰ ਬਿਗਸਨ ਕੀਨਾ । ਭਲੀ ਕਰੀ ਤੈ ਤੋਂ, ਸਿੱਖ
ਪ੍ਰਬੀਨਾ ॥੪੩॥ ਸਰਬ ਮਸੈਂਦ ਜਿ ਗੁਰ ਅਗੁਵਾਈ । ਸਭਿਹਿਨਿ (
ਕਹਿ ਕੈ 'ਸਮੁੜਾਈ । “ਜੋ ਕਸ਼ਮੀਰ ਕਾਰ ਧਨ ਭਾਰੀ । ਹਮ ਗੜ੍ਹੀਏ
ਲੀਨਿ ਸੈਭਾਰੀ”॥ ੪੪ ॥ ਭਏ ਪ੍ਰਸੋਨ ਬਿਸਾਲ ਕ੍ਰਿਪਾਲਾ । ਅਸ ਸਿ
ਦੀਨੀ ਤਿਸ ਕਾਲਾ । ਬਿ ਤੁਮ ਗਿ੍‌ਹ ਬੈਠਹੁ ਸੁਖ ਪਾਵਹੁ । ਸਿੱਖੀ ਜਗਤ
ਬਿਖੈ ਬਿਦਤਾਵਹੁ ॥ ੪੫ ॥ ਪਰੀ ਬਮਏ ਸਭਿ ਘਾਲ ਤੁਮਾਰੀ। ਗ੍ਰਿਹ ਮਹਿੰ
ਸਿਮਰਹੁ ਨਾਮ ਮੁਰਾਰੀ?। ਗੁਰ ਤੇ ਬਿਦਾ ਹੋਇ ਗਿ੍‌ਹ ਅਇਵ।ਚਰਨ ਪੋ ਪ੍ਰੇਮ
ਕਰਿ ਤੈਸੇ ਧਕਾਇਵ ॥ ੪੬॥ ਜੋ ਜਾਚਨ ਜਾਵਹਿ ਤਿਸ ਪਾਸੁ। ਦੇ ਤਾਤ-
ਕਾਲ ਨਿਕਾਸਿ ਅਵਾਸ“ਜਬਿ ਖਰਚੀ ਤਿਸ ਤੇ ਥਰਿ ਜਾਇ । ਜਾਚਨਹਾਰ
ਆਦਿੰ ਸ਼ਮੁਦਾਂਇ ॥ ੪੭ ॥ ਤਬਿ ਇਹ ਬਾਂਤ ਪੁਕਾਰ ਕਹੋਤਾ । “ਜੋ ਸੁਤ
ਘਾਟਾ । “ਭਾਰੀ ਬਲ ਦੇ ਹੁੰਦਿਆਂ ਸਹਨ ਸ਼ੀਲ ਹੂੰਦੇ ਹਨ । “ਫੇਰਿਆ । "ਭੇਟ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
੫ਘਰੋਂ (ਧਨ) ਕੱਢਕੇ ਦੋ ਦੇਵੇ 1

ਸ਼ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੁਰਜ । ( ੩੦੦੩ $ ਰਾਸਿ ੬ । ਔੰਸੂ ੫੨.
ਦਾਹੈ ਬਿਨ ਸੁਤਵੇਤ । ਪੰਚ ਰਜਤਪ੫ਣ ਆਨਿ ਚਢਾਵਹਿ । ਸੋ ਤਤਕਠਨ
ਪੁੱਤ ਕੋ ਪਾਵਹਿ? ॥ ੪੮ ॥ ਇਮ ਲੇ ਕੰ ਰ ਭੂਖੇ ਕਉ ਦੇਵਹਿ। ਸਿਮਰ ਨਾਖ਼
ਸਤਿਗੁਰ ਕੋ ਸੇਵਹਿ । ਸਦਾ ਰਹੈ ਮਠ ਤੇ ਉਪਕਾਰੀਕਰੁਨ' ਕਰਹਿ ਹੇਰਿ

ਲੋਰ ਨਾਰੀ ॥ 8੯ 1 ਦਤ ਖ੍ਰੋ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਗ੍ਿੰ ਧੇ ਖਸ਼ਟਮਿ ਰਾਸੇ_“ਭਾਈ ਗੜ੍ਹੀ ਏ' ਪ੍ਰਸੰਗ ੩੪੭੦ ਨਾਮ
ਛੇਕ ਪੰਚਾਸਤਿ ਅੰਸੂ ॥ ੫੧ ॥

੫੨. [ਪੰਡਤ ਨਿਤਾਨੈਦ ਦੀ ਕਥਾ] ।

ਦੋਹਰਾ ॥ ਦਿਕ ਦਿਨ ਸ੍ਰੀ ਸਤਿਗੁਰ ਕਹਜੋ “ਕਥਾ ਸੁਨਹਿ ਅਬਿ ਕੋਦਿ” ।

ਪਠਜੋ ਵਟਾਲੋ ਨਗਰ ਕੌ ਏਕ ਸਿੱਖ ਛਿਨ ਸੋਇ'॥ ₹॥ ਚੌਪਈ।“ਨਿਤਾ-

ਨੰਦ ਦਿਜ ਪੰਡਤਿ ਮਹਾਂ। ਆਨ ਹਕਮਰ; ਬੋਸਹਿ ਪਰਿ ਤਹਾਂ” । ਸੁਨਤਿ
ਸਿੱਖ ਤੂਰਨ ਚਲਿ ਗਯੋ। ਪੰਡਤ ਸੰਗ ਕਹਤਿ ਇਮ ਭਯੋਂ॥ ੨ ॥ “ਤੁਮ
੩ ਕਥਾ ਸੁਨੀ ਗੁਰ ਚਾਂਹੈ' । ਪੁਸਤਕ ਲੇਹ ਚਲਹੁ ਤਿਨ ਪਹੈ।ਸੁਨਿ ਮੁਦ
ਧਰਿ ਦਿਜ ਹੋਯਹੁ ਤਯਾਰੀ । ਪਰਯੋ ਪੰਥ ਹੁਇ ਸਿੱਖ ਸੈਗਾਰੀ॥ ੩ ॥ ਆਇ
ਮਿਲਜੋ ਸਤਿਗੁਰ ਕੇ ਮੈਗ । ਸਨਮਾਨਜੋ ਬਹੁ ਲਖਿ ਦਿਜ ਅੰਗ । ਅਗਲੇ
ਦਿਵਸ ਕਥ' ਕਰਿਵ'ਈ । ਬਹੁ ਰਾਜਨਿ ਕੀ ਗਾਬ ਸੁਨਾਈ ॥੪॥ ਲਰਗੰਹ
ਦਿਵਾਨ ਆਨਿ ਕਰਿ ਭਾਰਾ । ਸੁਨਹਿ ਗੁਰੂ ਜੁਤਿ ਸਿੱਖ ਹਜ਼ਾਰਾ । ਚਿਤ ਲੋ
ਬੈਠਹਿੰ ਕਥਾ ਸੁਨੰਤੇ । ਅਨਿਕ ਪ੍ਰਸੈਗਨ ਕੌ ਬਰਨੰਤੇ ॥ ੫॥ ਕੇਤਿਕ
ਦਿਵਸ ਕਥਾ ਮਨ ਲਾਯੋ । ਇਕ ਪ੍ਰਸੈਗ ਤਬਿ ਐਸੋ ਆਯੋ/-ਜਮ ਕੀ ਪੁਰੀ
ਦਰ ਮਗ ਜਾਇ । ਏਕ ਬਰਖ ਮੰਹੋ ਨਰ ਪਹੁੰਚਾਇ-॥ ੬॥ ਇਹ ਸੁਨਿ
ਸਿੱਖਨਿ ਮਨ ਮਹਿ ਧਰਯੋ । ਕਥਾ _ਕਹਨਿ ਤ ਜਬਿ ਹਫਿ ਪਰਯੋ।ਚਾਰ ਸਿੱਖ
ਤਬਿ ਆਪਸ ਮਹੀਆ। ਤਿਸ ਪ੍ਰਸੋਗ ਪਰ ਐਸੇ ਕਹੀਆ॥ ੭॥ ਸੁੰਦਰ
ਨਾਮ ਸਿੱਖ ਤਥਿ ਲਹਜੋ । “ਪੰਥ ਬਰਖ ਕੌ ਪੰਡਿਤ ਕਹਜੋਮੈਂ ਗੁਰ ਕਰੁਨਾ
ਤੇ ਚਲਿ ਜੇ ਹੋਂ । ਚਾਰ ਪਹਿਰ ਕੇ ਬਿਖੋ ਸਿਧੈ ਹੋਂ? ॥੮॥ਸੁਨਿ ਲਾਲ ਮਿਖ
ਬੋਲਯੋ ਤਬੈ । “ਗੁਰੂ ਦਯਾ ਤੇ ਉਲੰਘੌ' ਸਬੈਂ।ਦੋਇ ਪਹਿਰ ਕੋ ਮਾਰਰ। ਮੇਰੋ।
ਪਹੁੰਚੋਂ, ਅਪਰ ਬਿਲਮ ਨਹਿ ਹੇਰੋਂ? ॥ ੯ ॥ ਪੁਨ ਮੱਯਾ ਸਿਖ ਬਾਕ ਥਖਾਨੇ।
£ਉਲੱਘੀ' ਜਾਮ'ਦਯਾ ਗੁਰ ਠਾਨੋ।ਬਹੁਰ ਨਿਹਾਲੇ ਥਾਂਕ ਉਚਾਰੇ । “ਗੁਰ
ਕਰੁਨਾ ਤੇ ਨਿਮਖ ਮੜਾਰੇ”॥੧੦॥ਜਾਉਂ ਪ੍ਰਲੋਕ ਜੁ ਪੰਤਿਤ ਭਨਿਓ[”
ਇਮ ਆਪਸ ਮਹ ਕਹਿਓ ਸੂਨਿਓ1। ਇਨ ਰੀਤਨ ਕੇ ਕਹੇ ਵਾਕ ਜਬਿ]।
"ਓਸੇ ਛਿਨ । “ਇਕ ਪਹਿਰ ਵਿਚ । “ਪਲ ਵਿੱਚ ਹੀ । #ਪਾ: ਨਿਹਾਰੇ । 1 ਕਈ ਨੁਸਖਿਆਂ
ਵਿੱਚ ਇਹ ਦੇ ਤੁਕਾਂ ਨਹੀਂ ਹਨ । _ਤ੍ਰੰਪਾ-ਇਮ ਆਪਸ ਮਹਿ ਕਹਤੇ ਸੁਨਨੇ ਜਬ ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰ ਪੂਤਾਂਪ ਸੂਰਜ । ( ੩੦੦੪ ਰਾਸਿ ੬ । ਅੱਸੂ ੫੨.
ਪੰਡਿਤ ਇਨ ਕੀ ਦਿਸ਼ਾ ਦੇਖਿ ਤਬਿ॥੧੧॥ਬਿਸਮਜੋ ਮਨ ਮਹਿੰ ਗੁਰ ਸੋਗ
ਬੂਝਾਂ । “ਸਖਿ ਕਿਮ ਕਹਤਿ ? ਕਹਾਂ ਇਨ ਸੂਝਾ ਊ। ਬੇਦ ਬਯਾਸ ਕੇ ਕਰੇ
ਪੂਰਾਨਾ । ਤੁਮ ਹੀ ਜਾਨਹੁ ਕ੍ਰਿਪਾ ਨਿਧਾਨਾ ॥ ॥੧੨॥ ਲਿਖਜੋ ਪੁਰਾਨ ਬਿਖੈ
ਕੌ ਕਰ ।ਕੇ ਸਿਖ ਬੋਲਤਿ ਕੂਰ ਹਜ਼ੂਰ । ਚਾਰਿ ਜਾਮ ਕੈ ਨਿਮਖ ਮੜਾਰਾ।
ਪੰਥ ਬਡੋ ਕਿਮ ਉਲੰਘਹਿਂ ਸਾਰਾ? ॥ ੧੩ ॥ ਤਬਿ ਸਤਿਗੁਰ ਗੁਰਦਾਸ
ਨਿਹਾਰਾ । 'ਦਿਹੁ ਪੰਡਿਤ ਕੋ ਸੋਸੇ ਟਾਰਾਂ । ਜਥਾ ਜੋਗ ਉੱਤਰ ਕੌ ਦੀਜੇ।
ਦਿਜਬਰ ਕੋ ਸ਼ਾਂਤੀ ਉਰ ਕੀਜੇ? ॥੧੪॥ ਗੁਰ ਰੁਖ਼ ਪਾਇ ਕਹਜੋ ਗੁਰਦਾਸ।
“ਸੁਨਹੁ ਬਿੱਪ੍ਰ ਸਚ ਕਹਿੰ ਤੁਮ ਪਾਸ । ਕਹੇ ਬਯਾਸ ਕੇ ਸਕਲ ਪੁਰਾਨ । ਹੈ'
ਸਾਚੇ ਸਭਿ ਸੁਨਹਿ ਜਹਾਨ ॥੧੫॥ ਸਤਿਗੁਰ ਕੇ ਸਿਖ